RÓŻNORODNOŚĆ BIOSFERY WBNZ 845

Podobne dokumenty
ŚRODOWISKO NATURALNE CZŁOWIEKA: BIOSFERA CZY CYWILIZACJA? WYKŁAD 3.1. UTRATA KOMPATYBILNOŚCI?

Biomy nieleśne zdominowane przez trawy, których strategia determinuje charakter całego ekosystemu. Wiele typów ekosystemów trawiastych, o różnych

Test nr 4 Strefy klimatyczne, roślinność, gleby

Biomy nieleśne zdominowane przez trawy, których strategia determinuje charakter całego ekosystemu. Wiele typów ekosystemów trawiastych, o różnych

EKOLOGIA OGÓLNA WBNZ 884

EKOLOGIA OGÓLNA WBNZ 884. Wykład 13 EKOLOGIA OSOBNIKA: BIOENERGETYKA I STECHIOMETRIA

Las jako zjawisko geograficzne. (Biomy leśne)

Strefa klimatyczna: równikowa

Typowe gatunki roślin. Formacja roślinna. wilgotny las równikowy. kauczukowiec, hebanowiec, epifity (np. liany), paprocie drzewiaste, storczyki

III KRAJOBRAZY ŚWIATA

RÓŻNORODNOŚĆ KRAJOBRAZÓW ZIEMI

Klimat. Gleba. Organizmy żywe. Budowa geologiczna

Środowiska naturalne i organizmy na Ziemi. Dr Joanna Piątkowska-Małecka

10 przyrodniczych cudów świata

TRADYCYJNA MEDYCYNA CHIŃSKA ( TCM) A ZWIERZĘTA

Plan testu dwustopniowego z przyrody kl. VI dział - krajobrazy Ziemi

Ekologia 10/16/2018 NPP = GPP R. Produkcja ekosystemu. Produkcja pierwotna. Produkcja wtórna. Metody pomiaru produktywności. Ekosystemy produktywność

Strefy Klimatyczne Ziemi

EKOSYSTEM PUSZCZY. January Weiner Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego

Las jako zjawisko geograficzne

Leśnictwo. Lesistość według kontynentów Poziom rozszerzony

Widoki natury (Ansichten der Natur)

Rośliny z różnych stron świata. Opracowała: Anna Kimak-Cysewska

ŚRODOWISKO NATURALNE CZŁOWIEKA: BIOSFERA CZY CYWILIZACJA? WYKŁAD 5 OBLICZA BIOSFERY: BIOMY

Wykład 2 23/02/2011 ver. 1 (24/02/2011)

Typy strefy równikowej:

RÓŻNORODNOŚĆ BIOSFERY WBNZ 845

STOPIEŃ SZKOLNY klucz odpowiedzi Wojewódzki Konkurs Geograficzny dla uczniów szkół podstawowych województwa wielkopolskiego

KOSACIEC SYBERYJSKI OBUWIK ARNIKA GÓRSKA

Znaczenie monitoringu populacji ssaków kopytnych w ochronie dużych drapieżników

Nieliczne organizmy mają rozmieszczenie rzeczywiście kosmopolityczne.

Klimaty kuli ziemskiej Klimaty kuli ziemskiej

Oblicz różnicę czasu strefowego między Kairem (30 N, E) a Toronto (43 4 N, W). Obliczenia: (wykonaj wszystkie potrzebne działania)

Ekologia ogólna. wykład 11 Energia i materia w ekosystemie

Jak to z żubrami bywa ochrona żubra w ramach sieci Natura 2000

Ochrona przyrody w Botswanie (południowa Afryka) Grzegorz Kopij

Spis elementów multimedialnych zawartych w multibooku (cz. 2)

RÓŻNORODNOŚĆ BIOSFERY WBNZ 845

Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej PUGP. Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym

KARTA PRACY Z PRZYRODY NR 1 KLASA VI MIESIĄC: wrzesień DZIAŁ: Ziemia częścią Wszechświata (podręcznik str.8 20).

Lasy w Polsce. Agata Konefeld. Klasa 6a

Spis treści. 2. Życie biosfery Biogeneza i historia biosfery Przedmowa Wstęp... 15

Sukcesja ekologiczna na lądzie kończy się zazwyczaj klimaksem w postaci formacji leśnej Lasy są najpotężniejszymi ekosystemami lądowymi

FunDivEurope: znaczenie różnorodności biologicznej dla funkcjonowania i produktywności ekosystemów leśnych Europy. Bogdan Jaroszewicz

Silny ruch niepodległościowy i zbrojne powstanie ( ) doprowadziły w 1963 r. do uzyskania przez Kenię niepodległości.

Historia Utworzony został w 1960 r. Wtedy zajmował obszar 4844 ha. Przez włączenie w 1996 r. do obszaru parku wód morskich i wód Zalewu

ARKTYKA TOPNIEJĄCE KRÓLESTWO NIEDŹWIEDZIA POLARNEGO

Typy pustyń: 1. Kamienista (wsch. Tien-Szan) 2. Żwirowa (Mongolska) 3. Piaszczysta (pn. Sahara) 4. Pylasta (Szatt al- Dżarid) (1) (2) (3) (4)

OBSZARY PRZYRODNICZE. tundra pustynia step. las deszczowy

Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Wymagania wykraczające. Uczeń potrafi: Dział 1. Mapa

Tajga, lasy borealne

SPIS TREŚCI: TUNDRA SYBERIA LASOTUNDRA KRAINY GEOGRAFICZNE TAJGA RZEKI LASOSTEP JEZIORA INNE ZWIERZĘTA FLORA I FAUNA SYBERII

Konkurs przyrodniczy. Odkrywamy tajemnice świata zwierząt. I etap eliminacje

KARTA PRACY - SAWANNA klasa IV-VI

Czy można budować dom nad klifem?

ŚRODOWISKO AFRYKI. 7. Na mapie zakreskowano jeden z wielkich regionów Afryki. Podaj jego nazwę własną i określ, jaka strefa krajobrazowa tam występuje

Południk Godzina czasu strefowego Godzina czasu słonecznego 10 W 25 E

Projekt Nr. Prace terenowe. Prace laboratoryjne Opracowanie wyników

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca. Uczeń potrafi: Dział 1. Mapa

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca. Uczeń potrafi: Dział 1. Mapa

Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca. Uczeń potrafi: Dział 1. Mapa

PROCESY BIOGEOCHEMICZNE NA LĄDACH

Ekologia. martwa materia organiczna w ekosystemach i dekompozycja. Rozmieszczenie materii organicznej (na ha) w ekosystemie las liściasty w Belgii

Uprawa roślin na świecie. Zboża. Pszenica Rodzaje roślin uprawnych ze względu na przeznaczenie:

Nieliczne organizmy mają rozmieszczenie rzeczywiście kosmopolityczne.

Tundra na mapie świata

Geografia Klasa 5 WYMAGANIA EDUKACYJNE. Temat lekcji. Ocena dopuszczająca. Ocena dostateczna. Ocena dobra. Ocena bardzo dobra.

Interakcje pomiędzy roślinami i zwierzętami

Zadanie 6. (1 pkt) Podkreśl dwa regiony (spośród wymienionych), które charakteryzują się stosunkowo dużym udziałem żyznych gleb w Polsce.

Czerwona księga gatunków zagrożonych to publikowana przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (IUCN) lista zagrożonych wyginięciem

Zespół Szkół Nr3 im. Władysława Grabskiego w Kutnie

EKOLOGIA OGÓLNA WBNZ 884

Zarządzanie populacjami zwierząt. Efektywna wielkość populacji Wykład 3

Czytanie pobocza Z: Forman et al. 2003

Geografia Wymagania edukacyjne na pierwsze półrocze dla klasy 5. Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca

komputer z dostępem do internetu i rzutnik multimedialny

Czy uczymy, że sarna nie jest żoną jelenia?

Chów zwierząt na świecie

Przedmiotowe zasady oceniania z geografii w klasie 5 szkoły podstawowej.

Scenariusz zajęć dla klasy III wycieczka do lasu. (oprac. Urszula Silarska PSP w Lewinie Brzeskim)

Ekologia. martwa materia organiczna w ekosystemach i dekompozycja. Rozmieszczenie materii organicznej (na ha) w ekosystemie las liściasty w Belgii

SPIS TREŚCI GEOGRAFIA JAKO NAUKA 9

Od autora Przedmowa do drugiego wydania Od Wydawnictwa Część pierwsza. Wprowadzenie w problematykę ekologii lasu I. Las jako system ekologiczny A.

EKOLOGIA Kierunek: OCHRONA ŚRODOWISKA

MSOŚ - Gospodarka leśna a ochrona środowiska Organizacja zajęć kameralnych w semestrze 4.

WYMAGANIA EDUKACYJNE I KRYTERIA OCENIANIA Z GEOGRAFII. Klasa V

77 Co to jest mapa? Orientacja w terenie, szkic, plan, mapa. 78 Wielkie odkrycia geograficzne. Orientacja w terenie, szkic, plan, mapa

Znaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego. Krzysztof Kujawa

Warunki rozwoju rolnictwa. Czynniki wpływające na rolnictwo

DZIAŁ BOTANIKA. Różnorodność świata roślin

ZAŁĄCZNIK 17 Lotnicza Pogoda w pytaniach i odpowiedziach

OFERTA WSPARCIA ZWIERZĄT W GDAŃSKIM OGRODZIE ZOOLOGICZNYM

ŚRODOWISKO NATURALNE CZŁOWIEKA: BIOSFERA CZY CYWILIZACJA? WYKŁAD 12 BIORÓśNORODNOŚĆ I KULTURA c.d.

Konspekt lekcji biologii. Temat: Zasięgi geograficzne organizmów. Uczestnicy zajęć: III lub II klasie LO, poziom podstawowy lub rozszerzony

Rozkład gatunkowy - ilościowa ocena szczątków

Edukacja Ekologiczna - Tematy zajęć [1]

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY 5 W ROKU SZKOLNYM 2018/2019. Wymagania na poszczególne oceny rozszerzające (ocena dobra)

Ekologia. martwa materia organiczna w ekosystemach i dekompozycja. Rozmieszczenie materii organicznej (t/ha) w ekosystemie las liściasty w Belgii

Pilotażowy monitoring wilka i rysia w Polsce realizowany w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska

Genetyka populacji. Efektywna wielkość populacji

Transkrypt:

RÓŻNORODNOŚĆ BIOSFERY WBNZ 845 (Biogeografia ekologiczna i ewolucyjna) WYKŁAD 8 BIOMY LĄDOWE SAWANNY STEPY TROPIKALNE LASY i STEPY UMIARKOWANE

STRATEGIA TRAWY - SAWANNA - STEP - PRERIA - PAMPA - LLANOS - PUSZTA - VELDT - PÓŁPUSTYNIA - PUSTYNIA rycina Albrechta Dürera

STRATEGIA TRAWY Szybko rosnąca bylina (rzadziej jednoroczna); Wiele źdźbeł z 1 węzła; Wiatropylność (czasem samozapylenie); Przetrwanie niekorzystnej pory w pęczku korzeni pod ziemią (hemikryptofit, geofit); Odrastanie po odgryzieniu; Gatunki odporne na suszę.

BIOMY TRAWIASTE ŚWIATA (UDZIAŁ TRAW) Procent pokrycia murawą Brak danych

SAWANNA TROPIKALNA

ROZMIESZCZENIE SAWANN NA ŚWIECIE Diagramy klimatyczne (temperatura, suma opadów) wskazują na wyraźną sezonowość.

Cecha Wartość Uwagi Śr. temp. roczna Suma opadów Pory roku 18 25 0 C 400-1000 mm/rok Stan biomasy 1.5 kg/m 2 Produkcja pierwotna 500-1600 g m -2 rok -1 Producenci Roślinożercy Drapieżne Destruenci Gleby BIOM: SAWANNA TROPIKALNA. Wyraźne (jedna pora sucha, jedna deszczowa) Przewaga fotosyntezy C4 dominują trawy i krzewy Liczne duże ssaki (przeżuwacze), gryzonie Duże ssaki drapieżne (kotowate, psowate); ssaki mrówko- i termitożerne duży udział termitów i mrówek; pożary

ZALEŻNOŚĆ STOPNIA ZADRZEWIENIA SAWANNY OD ILOŚCI OPADÓW Pokrycie roślinnością drzewiastą (%) Średnia suma roczna opadów (mm) Opady określają maksymalne zadrzewienie w danym klimacie; rzeczywiste zadrzewienie zależy od innych czynników (pożary, spasanie, żyzność).

ŚWIATOWE ROZMIESZCZENIE SAWANN I STEPÓW Z PRZEWAGĄ ROŚLIN C4 Beerling & Osborne 2006, Global Change Biology, 12, 2023 2031

FOTOSYNTEZA C 4 komórka miękiszu komórka pochwy okołowiązkowej Układ C 4 stanowi pompę CO 2, dzięki czemu fotosynteza C 3 działa w środowisku nasyconym CO 2 Wydajność procesu fotosyntezy C 4 nie zależy ani od temperatury, ani od stężenia CO 2 wydajność Osborne & Beerling, Phil. Trans. R. Soc. B (2006) temperatura liścia

Zawartość węgla 13 C w glebie Produktywność roślin C4 (%) Zawartość węgla 13 C w emalii zębowej słoniowatych i koniowatych = konsumpcja roślin C4 (% diety) Zawartość tlenu 18 O w glebie Obfitość Globigerinoides bulloides w Morzu Arabskim (sygnał upwellingu monsunów) Typ roślinności (udział traw i drzew), wg. analizy pyłkowej Sadza ZMIANY KLIMATU (miocen/pliocen), PRODUKTYWNOŚCI I KONSUMPCJI ROŚLIN C4 Osborne & Beerling, Phil. Trans. R. Soc. B (2006)

Pożar w parku narodowym Kalahari sierpień-wrzesień 2008 spłonęło 40000 km 2 buszu NASA; MODIS (Aqua & Terra)

Pożary buszu w Mozambiku wrzesień 2008 NASA; MODIS (Terra) 1.09.2008

ODMIANY SAWANNY sucha sawanna afrykańska zdegradowana sawanna Sahelu sawanna trawiasta (np. Serengeti w Tanzanii) cerrado (Brazylia) sawanny australijskie sawanny zalewowe llanos (Wenezuela, Kolumbia) Pantanal (Brazylia, Boliwia, Paragwaj) delta Okavango (Botswana)

jw Akacja żółtokora Acacia xanthophloea; Nakuru, Kenia

Baobaby (Adansonia digitata) na sawannie (Tanzania)

jw Akacja parasolowa (Acacia tortilis); Samburu, Kenia zasięg akacji parasolowej

jw Żyrafa siatkowana Giraffa camelopardalis reticulata; Samburu, Kenia

jw Termitiera; Samburu, Kenia

jw Żyrafy siatkowane i antylopy impala (Aepceros melampus); Samburu, Kenia

jw Zebra Grevy ego (Equus grevyi); Samburu, Kenia

jw Antylopa gerenuk (Litocranius walleri) Samburu, Kenia

jw Antylopa gerenuk (Litocranius walleri) Samburu, Kenia

jw Impala (Aepyceros melampus); Samburu, Kenia

jw Gazela Granta (Gazella granti) Masai Mara, Kenia

Topi (Damaliscus lunatus) Bawolec (Alcelaphus buselaphus)

jw Gnu (Connochaetes taurinus) Masai Mara, Kenia

jw Oryks beisa (Oryx gazella beisa) Samburu, Kenia

jw Kob śniady (Kobus ellipsiprymnus) Samburu, Kenia

jw Bawół kafryjski (Syncerus caffer) Masai Mara, Kenia

PRZEŻUWACZE (wg Hoffmann,1973) wcześniejszy etap ewolucji: pokarm skoncentrowany, mały żwacz PRZEDŻOŁĄDKI jw Dik-dik (Madoqua kirkii) 4 kg adaptacja zaawansowana: trawożernść, pokarm objętościowy jw Bawół kafryjski (Syncerus caffer) 800-1000 kg

selektywne, pokarm skoncentrowany pośrednie trawożerne, pokarm objętościowy GNU GERENUK GAZELA GRANTA KONGONI TOPI ŻYRAFA GAZELA THOMSONA BOHOR DIK-DIK BONGO ORYKS KOB ŚNIADY BUSHBOCK IMPALA (wg. Hoffmann,1973) BAWÓŁ

nieparzystokopytne Zebra Grevy ego (Equus grevyi) Samburu, Kenia Zebra Burchella (Equus burchelli) Masai Mara, Kenia

jw Nosorożec biały (Ceratotherium simum); Nakuru, Kenia

STRATEGIE POKARMOWE SAWANNOWYCH NOSOROŻCÓW AFRYKAŃSKICH wiki Nosorożec biały (po lewej) jest trawożerny, szeroki pysk ułatwia zagarnianie trawy. Nosorożec czarny ma pysk zakończony ruchliwymi, wydłużonymi wargami, co ułatwia wybiórcze żerowanie (zioła, liście krzewów) ZASIĘGI NOSOROŻCÓW AFRYKAŃSKICH wiki Nosorożec biały (Ceratotherium simum) Nosorożec czarny (Diceros bicornis) pomarańcz. wytępiony; zielony, brąz. zasięg pierwotny; bordo reintrodukowany; czerwony - introdukowany brąz zasięg pierwotny, bordo reintrodukowany; czerwony - inrodukowany, pomarańcz prawdopodobnie wymarły

DYGRESJA: INNE NOSOROŻCE

Nosorożec indyjski (Rhinoceros unicornis) Około 2,5 tys osobników w rezerwatach płn. Indii i Nepalu Ogrody zoologiczne różowy: zasięg pierwotny czerwone kropki: obecny wiki

LEŚNE NOSOROŻCE AZJATYCKIE Nosorożec sumatrzański (Dicerorhinus sumatrensis) Krytycznie zagrożony. populacja < 250 osobników Nosorożec jawajski (Rhinoceros sondaicus) Prawie wytępiony: populacja ok. 50 osobników

jw Step masajski (Masai Mara, Kenia); Słoń afrykański (Loxodonta africana), Wilczomlecz kandelabrowy (Euphorbia candelabrum)

jw Step masajski (Masai Mara, Kenia); Słoń afrykański (Loxodonta africana)

jw Słoń afrykański (Loxodonta africana); Masai Mara, Kenia

jw Whistling accacia, Acacia drepanolobium Masai Mara, Kenia

Acacia drepanolobium (domicium) Mrówka Crematogaster nigriceps wiki

jw Pawian masajski (Papio cynosephalus); Samburu, Kenia

PTAKI SAWANNY jw Perlica zwyczajna (Numida meleagris) Samburu, Kenia

jw Perlica sępia Acryllium vulturinum Samburu, Kenia

jw Dzioboróg kafryjski (Bucorvus leadbeateri); Masai Mara, Kenia

jw Dropie Otididae Dropik czarnobrzuchy (Lissotis melanogaster) Samburu, Kenia

Koronnik szary (Balearica regulorum); Samburu, Kenia jw

Struś afrykański Struthio camelus jw Massai Mara, Kenia

jw Lew (Panthera leo), Masai Mara, Kenia

jw

SPADEK LICZEBNOŚCI DUŻYCH DRAPIEŻNIKÓW W CHRONIONYCH TERENACH AFRYKI jw Craigie et al. / Biological Conservation 143 (2010) 2221 2228

SAWANNA ZALEWOWA Ameryka Pd.

Caatinga zasięg pierwotny Caatinga: sucha Sawanna drzewiasta lub krzaczasta Biomas do Brasil, 2005

Cerrado (zasięg pierwotny) Cerrado gradient albo sukcesja

LLANOS (Wenezuela, Kolumbia)

Kapibara (Hydrochoerus hydrochaeris); Los llanos, Wenezuela

Los llanos; Hato Cedral, Venezuela

jw Sawanna zalewowa cerrado, Pantanal, Brazylia

jw Sawanna zalewowa cerrado, Pantanal, Brazylia

jw Sawanna zalewowa cerrado, Pantanal, Brazylia

jw Sawanna zalewowa cerrado, palma bacuri (Attalea phalerata) Pantanal, Brazylia

jw Carunda (Copernicia alba; Arecaceae) Pantanal, Brazylia

jw Nadrzewna termitiera Pantanal, Brazylia

Mrówkojad tamandua (Tamandua tetrodactyla) Los llanos, Wenezuela

wiki Mrówkojad wielki (Myrmecophaga tridactyla)

Mrównik kapski (Orycteropus afer)

jw Pancernik (Dasypus novemcinctus). Pantanal, Brazylia

jw Sępnik różowogłowy Cathartes aura; Pantanal, Brazylia

jw Ślimakojad Rostrhamus sociabilis; Pantanal, Brazylia

jw Dzięcioł łąkowy (Colaptes campestris) Pantanal, Brazylia

jw Kapibara (Hydrochoerus hydrochaeris); Pantanal, Brazylia

jw Wydra olbrzymia (Pteronura brasiliensis). Pantanal, Brazylia

jw Kajman okularowy (Caiman crocodilus); Pantanal, Brazylia

Krokodyl z Orinoko Crocodylus intermedius

Krokodyl z Orinoko Crocodylus intermedius jw

Kajman okularowy (Caiman crocodilus); Pantanal, Brazylia jw

Czwarty ząb żuchwy wchodzi do zewnętrznego zagłębienia W górnej szczęce; jest widoczny przy zamkniętym pysku. = Fam. Crocodylidae Czwarty ząb żuchwy wchodzi do dołka w górnej szczęce, i znika przy zamkniętym Pysku = Fam. Alligatoridae

GAWIAL (Gavialis gangeticus) wiki

jw Żabiru amerykański Jabiru mycteria; Pantanal, Brazylia

jw Warzęcha rózowa (Ajaia ajaja), Czapla biała (Ardea alba), Dławigad (Mycteria americana) Pantanal, Brazylia

jw Żarek (Pyrocephalus rubinus, Tyrannidae) Pantanal, Brazylia

jw Nandu szare (Rhea americana) Pantanal, Brazylia

jw Bydło zebu; Pantanal, Brazylia

BIOMY TRAWIASTE KLIMATU UMIARKOWANEGO

BIOMY TRAWIASTE: STEP, PRERIA, PAMPA Cecha Wartość Uwagi Śr. temp. roczna 3-12 o C Suma opadów 300-800 mm rok -1 Pory roku wyraźna sezonowość Stan biomasy 0,2 5 kg m -2 Produkcja pierwotna 500 g s.m. m -2 rok -1 Producenci Roślinożercy Drapieżne trawy, zioła, małe krzewy; wiatro- i owadopylne owady (prostoskrzydle), gryzonie, duże kopytne ssaki i ptaki drapieżne, owady Destruenci mikroorgamizmy dekompozycja może nie nadążać za produkcją Gleby czarnoziemy; kasztanowe

GLOBALNE POKRYCIE ROŚLINNOŚCIĄ TRAWASTĄ (ZIELONY) The images were produced by NASA using data obtained from Terra/MODIS/Land Cover at a 1 km resolution. (Images courtesy of nasa/goddard Space Flight Center. Scientific Visualization Studio.)

STEP AZJATYCKI (MONGOLIA)

Step karaganowy, Mongolia jw

Suchy step połunowo-ostnicowy, Mongolia zasięg hodowli baktriana zasięg dzikich populacji baktriana jw

Koń Przewalskiego (Equus przewalskii) gatunek restytuowany wiki

Suhak (Saiga tatarica) Ty śpisz, sumaku! ty śpisz, sumaku! Między błyszczące rosą czahary; A tutaj strzelce w stepach Budziaku Otoczą wkrótce knieje i jary. Sumak nie słyszy! sumak nie słyszy! Bo milcząc strzelce idą na łowy.... I oto śmiga Sumak zbudzony; Ledwo kopytem Dotyka trawy, Charty wyściga I przez zagony Przed szybką smyczą Sadzi przez doły; Gończe skowyczą, Kraczą sokoły. wiki Żmija Pieśń I - Sumak Juliusz Słowacki

wiki Dawny i współczesny zasięg suhaka

PAMPA

wiki

Cold Patagonian steppe near Fitz Roy, Argentina

Jeleń pampasowy Ozotoceros bezoarticus

PRERIA

wiki Tallgrass prairie

Tallgrass prairie BLUEGRASS STATES: Kentucky Tennessee wiki blue grass Poa (pratensis) [wiechlina łąkowa]

jw Preria, Wyoming, USA

wiki Bizon amerykański (Bison bison)

wiki Antylopa widłoroga (Antilocapra americana)

Nieświszczuk (piesek preriowy), Cynomys ludovicianus jw Preriokur dwuczuby (cietrzew preriowy) Tympanuchus cupido

jw Pójdźka ziemna (sowa ziemna, sówka ziemna) (Athene cunicularia; syn. Speotyto cunicularia)

PUSZTA

jw Puszta, Europa środkowa

PUSTYNIA

BIOM: PUSTYNIE TROPIKALNE Cecha Wartość Uwagi Śr. temp. roczna 20-30 o C silna amplituda dobowa Suma opadów <200 mm r -1 Pory roku (półpustynie: krótka pora deszczowa) Stan biomasy znikomy Produkcja pierwotna 0-200 g m -2 Producenci Roślinożercy Drapieżne Rośliny C4, CAM; zoogamia, zoochoria bezkręgowce; gryzonie podziemne m.in. gady Destruenci Gleby mrówki, termity pustynne; szaroziemy; zasolone

ROZMIESZCZENIE PUSTYŃ NA ŚWIECIE

nasa SAHARA

jw Pustynia Wschodnia, Egipt

Pustynia Iracka (oaza)

jw Pustynia Synaj, Egipt

jw Pustynia Synaj, Egipt

wiki Pustynia Gobi; Mongolia

jw Pustyna Mojave (Kalifornia) Jukka krótkolistna (Yucca brevifolia), Joshua tree

jw Pustynia kaktusowa; Paraguana, Venezuela

jw

jw

Grand Canyon, Arizona, USA jw

jw Pustynia Sonora (Saguaro Natl. Park), Arizona, USA

wiki Tilcara, Argentyna

wiki Euphorbia resinifera Maroko

KONWERGENCJA SKOCZKÓW PUSTYNNYCH Jerboa (Allactaga elater) Dipodidae Azja, pn. Afryka RODENTIA Heteromyidae Ameryka Pn. Muridae Australia Ord's Kangaroo Rat (Dipodomys ordii) wiki Hopping mouse (Notomys alexis)

PUSTYNIE I STEPY AUSTRALIJSKIE

Triodia basedoweii and T. pungens (porcupine grasses) Hummock grassland Step tufurowy Temperate tussock grassland Step kępkowy

Macropus giganteus KANGURY: SKACZĄCE KROWY wiki

DZIKI WIELBŁĄD AUSTRALIJSKI (Camelus dromedarius) ok. 1 000 000 osobników wiki

PARAMO I PUNA http://www.mobot.org/mobot/research/paramo_ecosystem/introduction.shtml

jw Paramo. Trzemięta (Espeletia sp.)

jw Paramo. Cordiliera de Merida, Wenezuela

Paramo Andy, Cordiliera de Merida, Venezuela jw

Paramo Andy, Cordiliera de Merida, Venezuela jw

jw Paramo Andy, Cordiliera de Merida, Venezuela

Senecio sp. Mt. Kenia

Lobelia Senecio Mt. Kenia 12.5

PUNA Der Chimborazo, gesehen von der Hochebene von Tapia A. v. Humbold, Ansichten der Natur

Ecuador; Chimborazo from north-west

Puna (Peru)

Guanaco (Lama guanicoe) wiki

Vicuña (Vicugna vicugna) wiki

Lama, Lama glama wiki

Alpaka (Vicugna pacos)

LAS LIŚCIASTY STREFY UMIARKOWANEJ

BIOM: LAS LIŚCIASTY UMIARKOWANY Cecha Wartość Uwagi Śr. temp. roczna latem > 12 o C, zimą < 0 o C Suma opadów 500-2500 mm rok -1 Pory roku wyraźne 4 pory roku Stan biomasy 42-46 kg m -2 Produkcja pierwotna do 1200 g s.m. m -2 rok -1 Producenci Roślinożercy Drapieżne Drzewa i krzewy liściaste zapylanie i rozsiewanie:wiatr + zwierzęta owady liścio- i drewnojady; kopytne ptaki i saki owadożerne; bezkręgowce drap. Destruenci Gleby mikroorganizmy, fauna glebowa brunatne

Fot. Jacques Budinot Las liściasty wieczniezielony - Notofagus (Patagonia)

jw PUSZCZA NIEPOŁOMICKA

jw ŻUBRY W PUSZCZY BIAŁOWIESKIEJ

jw Las liściasty Am. Pn. (klony czerwone i klony cukrowe)

jw Pola uprawne na Spiszu

jw Pole pszenicy okolice Krakowa

jw Pole słoneczników, Słowacja

LASY DESZCZOWE STREFY UMIARKOWANEJ Olympic Penninsula, USA

Redwood National Park; Sequoia sempervirens wiki

Rekordowe wymiary największych osobników sekwoi (Sequoia sempervirens) Nazwa (ranga) wysokość [m] Hyperion (1) 115.6 Helios (2) 114.6...... Apex (10) 112.0 średnica [m] objętość [m 3 ] Lost Monarch [1] 97.8 7.92 1206 Melkor [2] 106.3 6.82 1109 Lluvator [3] 91.4 6.25 1064............ Adventure Tree [10] 101.8 4.95 912

PORÓWNANIE WYSOKOŚCI NAJWIĘKSZYCH SEKWOI (na rysunku są inne konkretne osobniki) 114,6 m 115,6 m 100 m http://www.landmarktrees.net/lredwood.html

PORÓWNANIE WYSOKOŚCI NAJWĘKSZYCH SEKWOI (na rysunku są inne konkretne osobniki) 114,6 m 115,6 m 100 m 82 m 69 m http://www.landmarktrees.net/lredwood.html

ZAROŚLA ŚRÓDZIEMNOMORSKIE (TWARDOLISTNE) MAQUIS, GARIGUE, CHAPARRAL, FYNBOS, QUONGAN

BIOM: ZAROŚLA ŚRÓDZIEMNOMORSKIE Cecha Wartość Uwagi Śr. temp. roczna 15 o C Suma opadów 500-1000 mm rok -1 Pory roku deszczowa zima, suche gorące lato Stan biomasy 26 kg m -2 Produkcja pierwotna 0.25-1.5 kg m -2 rok -1 Producenci krzewy, małe drzewa zoogamia, zoogamia Roślinożercy Drapieżne owady, małe kopytne ptaki owadożerne, gady, małe ssaki drap. itd. Destruenci Gleby mikroorganizmy, ogień terra rosa (luvisol) Bardzo wysoka różnorodność gatunkowa

jw Macchia śródziemnomorska - Chorwacja

Maquis, Malta

jw Garigue, Malta

jw Kapar ciernisty (Capparis spinosa); Malta

jw Opuntia cylindrica

jw

wiki Chapparal (California)

jw Chapparal (Texas)

wiki Fynbos, RPA

Nie można obecnie wyświetlić tego obrazu. Protea cynaroides Proteaceae Banksia serrata Proteaceae wiki wiki Fynbos, RPA

TAJGA

Cecha Wartość Uwagi Śr. temp. roczna latem > 10 o C, zimą < 0 o C Suma opadów 500-1500 mm rok -1 Pory roku bardzo wyraźnie wegetacja 3-5 mies. Stan biomasy 20-52 kg m -2 Produkcja pierwotna 800 g s.m. m -2 rok -1 500-1000 g m -2 rok -1 Producenci Drzewa iglaste wiatropylne, wiatrosiewne Roślinożercy Drapieżne BIOM: TAJGA gryzonie, kopytne, kuraki, owady xylocambiofagi, liściożerne (masowe pojawy) duże ssaki; łasicowate; ptaki drap. i sowy Destruenci Gleby mikroorganizmy, grzyby bielicowe

wiki MAPA ZASIĘGU LASÓW BOREALNYCH (TAJGI)

NPP lasów borealnych Typ lasu n ANPP BNPP NPP BNPP/ NPP drzewa podszyt g SM m -2 rok -1 Picea sp. 10 337 ±67 Pinus sp. 5 341 ±38 Brzoza, olcha, topola, modrzew 7 874 ±134 230 ±55 259 ±29 24 ±12 228 ±19 103 ±38 252 ±65 821 0.39 583 0.40 1147 ±202 0.21

jw Tajga mongolska górna granica lasu w górach Chentej

Tajga w górach Chentej (Mongolia) jw

wiki Tajga nad Bajkałem wiki

wiki Tajga norweska

Tajga na Alasce www.cas.vanderbilt.edu/.../ ecoregions/50607.htm

Sosna syberyjska Pinus sibirica Сиби рский кедр, или сосна сиби рская кедро вая wiki

Pirofity Pinus contorta, Pinus radiata i in.

TUNDRA

jw Zmarzlina

BIOM: TUNDRA Cecha Wartość Uwagi Śr. temp. roczna >0 o C w okresie wegetacyjnym Suma opadów 50-250 mm rok -1 Pory roku bardzo ostre wegetacja 14 dni 3 mies. Stan biomasy 22 kg m -2 1-40 kg m -2 Produkcja pierwotna 140 g m -2 rok -1 1-1000 g m -2 rok -1 Producenci Roślinożercy Drapieżne Destruenci krzewinki, zioła, mchy, porosty; owadopylne ptaki (kuraki, brodzące) i ssaki (gryzonie, renifery, woły piżmowe) ssaki (lis polarny, wilk, niedźwiedż), praki (sowy) dekompozycja powolna Gleby glej wieczna zmarzlina Mała bioróżnorodność; pojawy masowe

NPP Arktyki (Roy et al. 2001) NPP (g m -2 rok -1 ) Materia organ. (kg m -2 ) Świat Nadz. Podz. Razem Rośliny Gleba Razem 10 12 kg krzewy 400 600 1000 2.6 0.4 3.0 0.52 krzewinki 125 250 375 0.8 3.8 4.6 5.68 turzyce 125 100 225 3.3 29.0 32.33 29.81 wilg.. 70 150 220 0.9 38.8 39.7 34.94 półpust. 28 17 45 0.3 7.2 7.49 2.68 tundra 60 80 140 0.8 21.0 21.75 2.87 pólp. 25 10 35 0.3 1.0 1.28 1.28 pust. 0.7 0.3 1 0.002 0.02 0.03 0.02 Suma 77.98 [Sucha masa]

wiki Piżmowół, wół piżmowy (Ovibos moschatus)

Renifer, karibu (Rangifer tarandus) Podgatunki tundrowe i leśne; wędrowne (5000 km/rok) Podgatunek ze Spitsbergenu (R. tarandus platyrhynchus)

GÓRY

PIĘTRA ROŚLINNOŚCI W TATRACH

Piętrowość roślinności w Alpach (Hohe Tauern)

BIOMY ZAGROŻONE BIOMY ANTROPOGENICZNE

ANTROPOGENICZNE PRZEKSZTAŁCENIE BIOMÓW W OKRESIE 1700 DO 2000 anthropogenic biomes = anthromes Anthropogenic transformation of the biomes, 1700 to 2000 E.C. Ellis, K. K. Goldewijk, S. Siebert, D. Lightman, N. Ramankutty, 2010

BIOMY ANTROPOGENICZNE WG. ELLISA et al. 2010

Frakcja zmienionej powierzchni ŚRÓDZIEMNOMORSKIE LASY. ZADRZEWIENIA I ZAROŚLA UMIARKOWANY LAS, STEP I ZAROŚLA UMIARKOWANY LAS LIŚCIASTY I MIESZANY TROPIKALNY I SUBTROPIKALNY SUCHY LAS LIŚCIASTY SAWANNY I STEPY ZALEWOWE TROPIKALNE I SUBTROPIKALNE STEPY. SAWANNY I ZAROŚLA TROPIKALNE I SUBTROPIKALNE LASY IGLASTE PUSTYNIE PRZEKSZTAŁCENIA PIERWOTNYCH BIOMÓW GÓRSKIE MURAWY I ZAROŚLA TROPIKALNY I SUBTROPIKALNY, WILGOTNY LAS LIŚCIASTY UMIARKOWANY LAS IGLASTY TAJGA Millenium Ecosystem Assessment 2005 http://www.maweb.org/en/index.aspx TUNDRA Przekształcenie pierwotnych biomów Utracone przed 1950 Utracone między 1950 a 1990 Spodziewana utrata do 2050

Siedliska zmienione Umiarkowane murawy, sawanny, krzewiaste Śródziemnomorskie lasy i zakrzewienia Lasy liściaste tropikalne lasy liściaste i mieszane umiarkowane Subtropikalne lasy iglaste Siedliska chronione UDZIAŁ SIEDLISK ZMIENIONYCH I OBJĘTYCH OCHRONĄ W 13 BIOMACH LĄDOWYCH Tropikalne lasy wilgotne Tropikalne/subtropikalne murawy, sawanny Sawanny zalewowe Pustynie i półpustynie Murawy i zakrzewienia górskie Lasy iglaste umiarkowane Tajga Tundra CRI - conservation risk index = zmienione/chronione % powierzchni biomu % powierzchni biomu Hoekstra & al. 2005

Udział siedlisk chronionych w ekoregionie, % UDZIAŁ SIEDLISK ZMIENIONYCH I OBJĘTYCH OCHRONĄ W 810 EKOREGIONACH LĄDOWYCH 20% pow. zmienione CRI > 2 40% pow. zmienione CRI > 10 50% pow. zmienione CRI > 25 Udział siedlisk zmienionych w ekoregionie, % Hoekstra & al. 2005

MAPA EKOREGIONÓW WRAŻLIWYCH (vulnerable), ZAGROŻONYCH (endangered) I KRYTYCZNIE ZAGROŻONYCH (critical) Hoekstra & al. 2005