Widoki natury (Ansichten der Natur)

Transkrypt

1 Widoki natury (Ansichten der Natur)

2 Na zdjęciu tytułowym okładka współczesnego wydania książki Alexandra von Humboldta pk. Ansichten der Natur co znaczy Widoki przyrody. Na okładce część oryginalnej ilustracji z książki Humboldta, przedstawiająca wulkan Chimborazo w Ekwadorze. Za czasów Humboldta sądzono, ze jest to najwyższa góra świata. Sam Humboldt wspiął się w r na wysokość 5875 m (ówczesny rekord świata).

3 ZESTAW 1 Ornitogamia i nektarożerność (kwiaty zapylane przez ptaki); strefa tropikalna z różnych kontynentów. Kwiaty ornitogamiczne zwykle są duże i czerwone Koralodrzew (Erythrina speciosa); Brazylia. Zapylana przez kolibry Strelicja królewska (Strelitzia reginae); pochodzenie: Afryka Południowa, naturalnymi zapylaczami są nektarniki Koliber zapylający kwiat koralodrzewu (Erythrina speciosa; Fabaceae); Brazylia Koliber (Amazilia fimbriata) zapylający kwiat etlingery wyniosłej (Phaeomeria [Etlingera] magnifica; Zingiberaceae); Wenezuela. Roślina pochodzi z Indonezji Nektarnik (Nectarinia [Cynnyris] mediocris) na Euphorbia pulcherrima.; Mt. Kenia, Afryka. Roślina wilczomlecz nadobny, zwany też poinsetią, pochodzi z Ameryki środkowej (Meksyk, Gwatemala); rolę wabiących kwiatów pełnią jaskrawoczerwone liście.

4 ZESTAW 1

5 jw 1.1

6 jw 1.2

7 jw 1.3

8 jw 1.4

9 jw 1.5

10 ZESTAW 2 Palmy (Arecaceae) pantropikalna rodzina obejmująca wiele gatunków z różnych środowisk na wszystkich kontynentach Palma kokosowa (Cocos nucifera; Arecaceae); Wenezuela 2.2. Carunda (Copernicia alba; Arecaceae); Pantanal, Brazylia 2.3. Palma dum [widlica] (Hyphaene thebaica; Arecaceae); Kenia. Jedyny rodzaj palm z rozwidlonym pniem Zarośla Cerrado z palmą Attalea phalerata; Pantanal, Brazylia 2.5. Sabal sp. jeden z gat. palm o liściach wachlarzowatych, a nie pierzastych. Pd. Ameryka, często hodowana jako drzewo ozdobne. Zdjęcie zrobione na Malcie.

11 ZESTAW 2

12 jw 2.1

13 jw 2.2

14 jw 2.3

15 jw 2.4

16 jw 2.5

17 ZESTAW 3 Gryzonie z podrzędu Hystricomorpha, występują wyłącznie w Ameryce Południowej 3.1. Kapibara (Hydrochoerus hydrochaeris); Llanos, Wenezuela. Największy gryzoń świata Akuczi (Myoprocta acouchi ); Iguassu, Argentyna 3.3. Aguti (Dasyprocta leporina) ; Rancho Grande, Wenezuela 3.4. Świnka morska (Cavia porcellus); pochodzenie: Peru-Brazylia- Paragwaj. Powszechnie hodowana (zdjęcie w ZOO, Kraków)

18 ZESTAW 3

19 jw 3.1

20 jw 3.2

21 jw 3.3

22 jw 3.4

23 ZESTAW 4 Krokodyle (gady z rzędu Crocodilia); Występują w strefie tropikalnej i subtropikalnej wszystkich kontynentów Kajman okularowy (Caiman crocodilus); Pantanal, Brazylia 4.2. Krokodyl z Orinoko (Crocodylus intermedius); Llanos, Wenezuela 4.3. Krokodyl nilowy (Crocodilus niloticus); Pochodzenie: Afryka 4.4. Gawial (Gavialis gangeticus); Pochodzenie; płw. Indyjski 4.5. Aligator (Alligator mississippiensis); Pochodznie: Ameryka Północna

24 ZESTAW 4

25 jw 4.1

26 jw 4.2

27 wiki 4.3

28 wiki 4.4

29 wiki 4.5

30 ZESTAW 5 Owoce i inne uprawy w tropikach. Rozprzestrzenione przez człowieka (liczne uprawy obecnie mają zasięg pantropikalny). Wiele tropikalnych owoców eksportuje się masowo do krajów w innych strefach klimatycznych Ananas (Ananas comosus), Bromeliaceae; Brazylia 5.2. Mango (Mangifera indica), Anacardiaceae; pochodzenie: płw. Indyjski 5.3. Banan (Musa sp.). Musaceae (Zingiberales); [Wenezuela]; pochodzenie: Azja płd.-wschodnia 5.4. Maniok (casava, yuca) (Manihot esculenta), Euphorbiaceae. Obecnie pantropikalna roślina jadalna, pochodzenie: Ameryka Pd Melonowiec właściwy, papaja (Carica papaya), Urticaceae; [Brazylia] 5.6. Kakao (Theobroma cacao), Malvaceae; Wenezuela. Obecnie hodowany również w Afryce Zachodniej.

31 ZESTAW 5

32 jw 5.1

33 jw 5.2

34 jw 5.3

35 jw 5.4

36 jw 5.5

37 jw 5.6

38 ZESTAW 6 Konwergencja potężnych dziobów u ptaków. Tukany z Ameryki Pd. i dzioborożce z Afryki 6.1. Tukan (Ramphastos bicolorus) ; Iguassou, Brazylia 6.2. Dzioboróg kafryjski (Bucorvus leadbeateri); Masai Mara, Kenia 6.3. Tukan wielki (Ramphastos toco) ; Pantanal, Brazylia 6.4. Toko czarnoskrzydły [dzioborożec] (Tockus deckeni), Kenia 6.5. Pieprzojad (Aulacorhynchus sulcatus); Rancho Grande, Wenezuela

39 ZESTAW 6

40 jw 6.1

41 jw 6.2

42 jw 6.3

43 jw 6.4

44 jw 6.5

45 ZESTAW 7 Pantropikalna rodzina papug właściwych (Psittacidae), na wszystkich kontynentach 7.1. Ara żółtoskrzydła (Ara macao); Brazylia 7.2. Ara araruna (Ara araruna); Brazylia 7.3. Konura ognistobrzucha (Aratinga jandaya); Brazylia 7.4. Stokówka ciemnogłowa (Psilopsiagon [Bolborhynchus] aymara); Brazylia 7.5. Kakadu żółtoczuba (Cacatua galerita) Pochodzenie: Australia

46 ZESTAW 7

47 jw 7.1

48 jw 7.2

49 jw 7.3

50 jw 7.4

51 wiki 7.5

52 ZESTAW 8 Naczelne (małpy) z tropikalnych i subtropikalnych regionów świata: Małpy szerokonose (Platyrrhini) nowego świata : 8.1. kapucynka (Brazylia) 8.2. wyjec rudy (Wenezuela) Małpy wąskonose (Catarrhini) starego świata, dwie grupy: zwierzokształtne, Cercopithecoidea; 8.3. pawian anubis (Papio anubis); Kenia człekokształtne, Hominoidea: 8.4. Gibbon (Hylobates muelleri) Malezja, Borneo: Azja pd.-wsch Orangutan (Pongo abelli) Sumatra, Borneo Goryl (Gorilla gorilla) - Afryka zach Szympans (Pan troglodytes) Afryka równikowa

53 ZESTAW 8

54 jw 8.1

55 jw 8.2

56 jw 8.3

57 jw wiki 8.4

58 wiki 8.6

59 wiki 8.7

60 ZESTAW 9 Szczerbaki Edentata; Wyłącznie tropiki - Ameryka płd/ctrl. (tylko jeden gatunek w USA) 9.1. Pancernik (Dasypus novemcinctus). Pantanal, Brazylia 9.2. Leniwiec trójpalczasty (Bradypus variegatus); Wenezuela 9.3. Mrówkojad tamandua (Tamandua tetrodactyla). Wenezuela 9.4. Mrówkojad wielki (Myrmecophaga tridactyla). Poch. Am.Pd.

61 ZESTAW 9

62 jw 9.1

63 jw 9.2

64 jw 9.3

65 wiki 9.4

66 ZESTAW 10 Sukulenty (konwergentne rośliny pustynne z różnych rodzin) Kaktusy (tylko Ameryka): Opuncje (Opuntia sp.). Wenezuela Ferocactus wislizeni. Sonora, Arizona, USA Subpilocereus repandus. Paraguana, Wenezuela Opuntia sp. Wenezuela Euforbia: Wilczomlecz żywiconośny (Euphorbia resinifera). Maroko

67 ZESTAW 10

68 jw 10.1

69 jw

70 jw 10.3

71 jw 10.5

72 jw 10.7

73 ZESTAW 11 Równikowe lasy deszczowe (drzewa z korzeniami przyporowymi, liany ) Las mgłowy, Wenezuela Zarośla namorzynowe, Wenezuela

74 ZESTAW 11

75 jw 11

76 jw 11.2

77 jw 11.3

78 jw 11.4

79 ZESTAW 12 Roślinnośc piętra hal w tropiku Ameryki Pd. (parmo) i Afryki. Konwergencja adaptacji roślin z rodz. Espeletia i Senecio (oraz Lobelia) Paramo w Andach Meridy; Espeletia Schulzi Roślinność paramo w Andach Meridy Paramo w Andach > 4500m, Coespeletia timotensis Hale w masywie Mt. Kenia, Senecio keniodendron Hale w masywie Mt. Kenia, Lobelia telekii

80 ZESTAW 12

81 jw 12.1

82 jw 12.2

83 jw 12.3

84 12.4

85 12.5

86 ZESTAW 13 Rafa koralowa (Morze Czerwone; Egipt) Różne koralowce i ryby Różne koralowce i ryby Ukwiał i mutualistyczne błazenki (Amphitrion bicinctus); koralowce, inne ryby Szczecioząb Chaetodon auriga żerujący na miękkich koralowcach Rogatnica Picasso (Rhinecanthus assasi), papugoryba (Scarus niger) i pokolec (Acanthurus sp.)

87 ZESTAW 13

88 jw 13.2

89 jw 13.3

90 jw 13.4

91 jw 13.6

92 jw 13.7

93 ZESTAW 14 Pustynie i półpustynie (piaszczyste, kamieniste, jednak zawsze objawy życia) Pustynia piaszczysta (Pustynia Wschodnia, Egipt) Pustynnia kamienista (pd. Synaj, Egipt) Półpustynia, Yucca brevifolia ( Joshua tree ); (Pustynia Mojave, California, USA) Półpustynia (Pustynia Gobi, Mongolia)

94 ZESTAW 14

95 jw 14.1

96 jw 14.2

97 jw 14.3

98 wiki 14.4

99 ZESTAW 15 Stepy, prerie, murawy Step afrykański z bawołami (Masai Mara, Kenia) Preria amerykańska z piołunami (Wyoming, USA) Step piołunowo-ostnicowy, baktriany (Mongolia) Puszta (Węgry)

100 ZESTAW 15

101 jw 15.1

102 jw 15.2

103 15.3

104 jw 15.4

105 ZESTAW 16 Sawanna Sucha sawanna wschdnioafrykańska; akacje, żyrafy siatkowane (Giraffa reticulata) (Samburu, Kenia) Sucha sawanna wschdnioafrykańska; antylopa gerenuk (Litocranius walleri) (Samburu, Kenia) Sucha sawanna wschdnioafrykańska; zebra Grevy ego (Equus grevyi) (Samburu, Kenia) Sawanna trawiasta; wilczomlecze kandelabrowe (Euphorbia candelabrum), słonie afrykańskie (Loxodonta africana) (Masai Mara, Kenia) Sawanna drzewiasta; baobaby (Adansonia digitata) (Tanzania)

106 ZESTAW 16

107 jw 16.1

108 jw 16.2

109 jw 16.3

110 jw 16.4

111 16.5

112 ZESTAW 17 Lasy strefy umiarkowanej Las liściasty z klonem czerwonym (Acer rubrum) (Michigan, USA) Bór świerkowy (Picea abies) w Puszczy Białowieskiej, żubry (Bison bonasus) Buczyna (Fagus silvatica) (Góry Bukowe, Węgry) Las cypryśnikowy (Taxodium distichum) (Pn. Karolina, USA)

113 ZESTAW 17

114 jw 17.1

115 jw ŻUBRY W PUSZCZY BIAŁOWIESKIEJ 17.2

116 jw 17.3

117 jw 17.4

118 ZESTAW 18 Tajga Tajga górska. G. Chentej, Mongolia Las borealny, Yukon, Alaska, USA Tajga syberyjska (Bajkał) Tajga europejska (Norwegia)

119 ZESTAW 18

120 jw 18.1

121 18.2

122 wiki 18.3

123 wiki 18.4

124 ZESTAW 19 Roślinność typu śródziemnomorskiego Macchia, Chorwacja Chapparal, California, USA Garigue, Malta Fynbos, Afryka Południowa

125 ZESTAW 19

126 jw 19.1

127 wiki 19.2

128 jw 19.3

129 wiki 19.4

130 ZESTAW 20 Środowiska polarne i subpolarne (podobne strategie adaptacyjne zwierząt, ale fauny odmienne taksonomicznie przy biegunach N i S) Pingwiny cesarskie Aptenodytes forsteri; Morze Weddella, Antarktyda Alki Uria aalge; (Wyspy Farallon, Kalifornia); Arktyka Głowa alki Uria lomvia; Arktyka Uchatka antarktyczna Arctocephalus gazella; Antarktyda Foka szara (Halichoerus grypus). Morze północne, Arktyka [zwróć uwagę na odmienna budowę kończyn uchatek i fok właściwych] Mors (Odobenus rosmarus). Morze Arktyczne Niedźwiedź polarny (Ursus maritimus); Arktyka

131 ZESTAW 20

132 wiki 20.1

133 wiki 20.2

134 wiki 20.3

135 wiki 20.4

136 wiki 20.5

137 wiki 20.6

138 wiki 20.7

139 ZESTAW 21 Wielkie ssaki tropikalne i subtropikalne, w tym tzw. dawniej gruboskórce mają przedstawicieli w Starym i Nowym Świecie Nosorożec biały (Ceratotherium simum); Afryka Pd. i Wsch Nosorożec indyjski (Rhinoceros unicornis); Płn. Indie, Nepal Słoń afrykański (Loxodonta africana); Afryka Słoń indyjski (Elephas maximus); Indie, Cejlon Tapir anta (Tapirus terrestris); Ameryka Pd Tapir malajski (Tapirus indicus); Płw. Malajski, Sumatra Puma (Felis concolor); Ameryka Pd. I Pn Tygrys (Panthera tigris); Azja wsch./pd-wsch Lew (Panthera leo); Afryka

140 ZESTAW 21

141 jw 21.1

142 wiki 21.2

143 jw 21.3

144 wiki jw 21.4

145 jw 21.5

146 wiki 21.6

147 jw 21.7

148 jw 21.8

149 jw 21.9

150 ZESTAW 22 Endemity nowogwinejskie Ptaki rajskie ( Raj tylko na Nowej Gwinei) Cudowronka wielka Paradisea apoda Cudowronka krasnopióra Paradisaea raggiana Kazuar Casuarius unappendiculatus Kolczatka (Zaglossus sp.); Monotremata (Stekowce)

151 ZESTAW 22

152 wiki 22.1

153 wiki 22.2

154 wiki 22.3

155 wiki 22.4

156 ZESTAW 23 Endemity australijskie; ssaki z 3 głównych taksonów Torbacze (Marsupialia): Diabeł tasmański (Sarcophilus harrisii) Walabia [kangur] Bennetta (Macropus rufogriseus syn. Protemnodon rufogrisea) Koala (Phascolarctos cinereus) Monotremata (Stekowce) Dziobak (Ornithorhynchus anatinus); Placentalia (Łożyskowce) Pies dingo (Canis lupus dingo)

157 ZESTAW 23

158 wiki 23.1

159 wiki 23.2

160 wiki 23.3

161 wiki 23.4

162 wiki 23.5

163 ZESTAW 24 Wielkie ptaki nielotne z różnych krain geograficznych Emu (Dromaius novaehollandiae), Australia Struś afrykański (Struthio camelus), Afryka Kazuar hełmiasty (Casuarius casuarius), Astralia, Nowa Gwinea Nandu (Rhea americana); Am. południowa

164 ZESTAW 24

165 wiki 24.1

166 24.2

167 24.3

168 24.4

169 ZESTAW 25 Pospolite gatunki inwazyjne roślin (zawleczone) we florze Polski (wszystkie zdjęcia zrobione w podkrakowskiej wsi na przestrzeni ok. 100m) Nawłoć (Solidago canadensis) Niecierpek (Impatiens parviflora); poch. pn-wsch. Azja Przymiotno białe (Erigeron annuus); poch. Am. pn Bieluń dziędzierzawa (Datura stramonium) pochodzenie: Pd. Europa/Azja mniejsza Niecierpek balsamina (Impatiens balsamina); poch. Indie Birma Sumak (Rhus typhina); pochodzenie Ameryka pn Rdestowiec ostrokończysty (Reynoutria [Fallopia] japonica); poch. Japonia, Korea, Tajwan Chiny pd.-wsch.