1
Uwagi: Celem wykładu jest przegląd tzw. drugiego pokolenia biologicznych programów wojskowych. Skutkowały one wyprodukowaniem pierwszych skutecznych broni biologicznych oraz pierwszymi próbami ich użycia przeciw ludności. Jeżeli nie podano inaczej głównym źródłem wykładu jest SIPRI (Volume No 18) tak jak w wykładzie 2. Ref: Geissler, E., and van Courtland Moon, J. (2001) Biological and Toxin Weapons Research, Development and Use from the Middle Ages to 1945 (SIPRI Chemical & Biological Warfare Studies No. 18). Oxford: Oxford University Press. 2
Uwagi: Dla słuchaczy najistotniejsza jest informacja, że Francja reagowała na obawy związane z aktywnością niemiecką. W rzeczywistości Niemcom nie opłacało się prowadzić ofensywnej wojny biologicznej w czasie II wojny światowej ale w tym czasie przeciwnicy o tym nie wiedzieli. W celu dokładniejszej analizy niepowodzenia służb wywiadowczych w tym względzie można posłużyć się pozycją: Dando, M. R. (2006) Bioterror and Biowarfare: A Beginner s Guide. Oxford: One World, rozdział 8 3
Uwagi: Najwyraźniej kilka lat przed okupacją niemiecką Francja badała szerokie spektrum możliwości użycia broni biologicznej przeciw ludziom, zwierzętom lub roślinom. Ref: Centre d Etudes du Bouchet (CEB), Vert-le-Petit, Commission de Prophylaxie veterinaire contre la guerre modern, proces-verbal no 3, reunion du 10 fevrier 1949 a l etat-major de la defense nationale [Commission for Veterinary Prophylaxis against Modern Warfare, Minutes no. 3, meeting of 10 Feb. 1949at the National Defence Headquarters] pp. 3-4 Cited at p. 87 Lepick, O. (1999) French activities related to biological warfare, 1919-45,. In: Geissler, E. and van Courtland Moon, J. E. (eds.) Biological and Toxin Weapons: Research, Development and Use from the Middle Ages to 1945. SIPRI Chemical & Biological Warfare Studies, no.18. Oxford: Oxford University Press. pp. 70-90. 4
Uwagi: W programie brytyjskim widać wyraźnie wpływ Protokołu Genewskiego z 1925 r. początkowo warunkujący odpowiedź defensywną. Później z obawy przed agresją niemiecką w programie pojawiła się konieczność rozpatrzenia także działań odstraszająco-odwetowych. Ref: Balmer, B. (2001) Britain and Biological Warfare: Expert Advice and Science Policy, 1930-65, New York: Palgrave Macmillan. Carter, G. B., and Pearson, G. S (2001). British Biological Warfare and Biological Defense: 1925-45, in Geissler, E., and van Courtland Moon, J. (eds.) Biological and Toxin Weapons Research, Development and Use from the Middle Ages to 1945 (SIPRI Chemical & Biological Warfare Studies No. 18). Oxford: Oxford University Press. pp. 168-189. 5
Uwagi: Banting był wpływowym naukowcem i odegrał ważną rolę w podnoszeniu świadomości zagrożenia wojną biologiczną w Kanadzie i Wielkiej Brytanii. Zaangażowanie Bantinga w wojnie biologicznej zostało omówione szczegółowo przez Jeanne Guillemin Ref: Guillemin, J. (2007) Biological Weapons: From the Invention of State- Sponsored Programs to Contemporary Bioterrorism, New York: Columbia University Press. 6
Notes: The Canadian link with the UK and the US in biological warfare activities was important during and after the war. For details see Uwagi: Współdziałanie pomiędzy Kanadą a USA i Wielka Brytaniąw działaniach związanych z wojną biologiczną było istotne zarówno w trakcie jak i po wojnie. Więcej szczegółów można znaleźć w relacji Avery`ego w SIPRI nr 18. Ref: Avery, D. (1999) Canadian Biological and Toxin Warfare Research, Development and Planning, in Geissler, E., and van Courtland Moon, J. (Eds.), Biological and Toxin Weapons Research, Development and Use from the Middle Ages to 1945 (SIPRI Chemical & Biological Warfare Studies No. 18). Oxford: Oxford University Press. pp. 190-214 at p. 197 7
Uwagi: Należy zwrócić uwagę słuchaczy, że w programie brytyjskim stosowano staranne podejście eksperymentalne, aby efektywna i dobrze działająca broń była zawsze dostępna w razie konieczności. Ref: Hammond, P. M., and Carter, G. (2002) From Biological Warfare To Healthcare: Porton Down 1940-2000, New York: Palgrave Macmillan. 8
Uwagi: Dyskutując o problemie wojny biologicznej w pierwszej chwili większość ludzi pomija lub zapomina o możliwości ataku na uprawy i zwierzęta rolnicze. Jednakże w ogólnodostępnej literaturze można odnaleźć wiele szczegółowych przykładów analiz naukowych poświęconych sposobom w jakie broń biologiczna może zostać wykorzystana do niszczenia upraw zbóż i hodowli zwierząt. 9
Uwagi: Było to kluczowe odkrycie, które prowadziło do podobnych wniosków i prób produkcji broni w postaci aerozolu w późniejszych programach ofensywnych. 10
Uwagi: Testy te potwierdziły w sposób jednoznaczny wcześniejsze analizy laboratoryjne, ale nadal były potrzebne testy z użyciem prawdziwej broni. Ref: Center for Disease Control and Prevention (2006) History of Bioterrorism: Anthrax, Podcasts at the CDC [Online] CDC [retrieved at 15 June 2009]. Available from http://www2a.cdc.gov/podcasts/player.asp?f=1# 11
Dalsze informacje na temat pracy Wielkiej Brytanii w czasie II wojny światowej są dostępne w rozdziale Pearson a zamieszczonego w SIPRI nr 18 oraz w bardziej szczegółowych książkach wymienionych w linkach na poprzednich slajdach. 12
Uwagi: Następujące slajdy powstały w oparciu o artykuł Seldon Harris`a w SIPRI Nr 18. Dwie główne książki Harris`a i Peter`a Wallace są dostępne w wersji angielskiej, ale najprawdopodobniej będą mało zrozumiałe dla czytelnika. 13
Uwagi: Podobnie jak zobaczymy to w przypadku powojennego programu sowieckiego, część naukowców doskonale zdawała sobie sprawę co robi. Inni posiadali różny stopień świadomości i wagi swojej pracy. 14
Uwagi: Celem tego slajdu jest zarysowanie wielkości i zakresu programu japońskiego oraz ukazanie liczby zaangażowanych w niego badaczy. 15
Uwagi: Najwyraźniej był to szeroko-zakrojony program. Jednakże, nie wydaje się by był on skutecznie kierowany i koordynowany tak aby uzyskać skuteczną broń. Tym niemniej, jak pokazano na następnym slajdzie, przeprowadzano próby polowe na bardzo dużą skalę. 16
Uwagi: Wiele niewiadomych na temat programu japońskiego nadal pozostało ale niewątpliwie podjęte wysiłki, służące wynalezieniu i utylizacji broni biologicznej były poważnym i często makabrycznym przedsięwzięciem. Ref: Table 7.5 produced in Harris, S (1999) The Japanese biological warfare programme: an overview, In: Geissler, E. and van Courtland Moon, J. E. (eds.) Biological and Toxin Weapons: Research, Development and Use from the Middle Ages to 1945. SIPRI Chemical & Biological Warfare Studies, no.18. Oxford: Oxford University Press. pp.127-152 17
Uwagi: Treść tego i kolejnego slajdu została zaczerpnięta z rozdziału Moon`a w SIPRI (nr 18). Ref: The unpublished manuscript The Hisorical Report of the War Research Office, November 1944 Final. pp. 18-40. Cited at p. 219 in van Courtland Moon, J. E. (1999) US biological warfare planning and preparedness: the dilemmas of policy, In: Geissler, E. and van Courtland Moon, J. E. (eds.) Biological and Toxin Weapons: Research, Development and Use from the Middle Ages to 1945. SIPRI Chemical & Biological Warfare Studies, no.18. Oxford: Oxford University Press. pp. 215-254 18
Uwagi: Na czele komitetu stał cywilny profesor bakteriologii, ponadto zasiadało w nim liczne grono innych naukowców cywilnych, jak również personel wojskowy. 19
Uwagi: Kooperacja ta rozpoczęła długoterminową współpracę pomiędzy Wielką Brytanią, USA i Kanadą, której celem były badania poświecone ofensywnej i defensywnej wojnie biologicznej. 20
Uwagi: Stany Zjednoczone nie miały wiele czasu podczas wojny na badania broni biologicznej, ale zdołano stworzyć solidne podstawy ogromnego programu, który trwał także po zakończeniu wojny (patrz następny wykład). Ref: Whitby, S. (2002) Biological Warfare against Crops, New York: Palgrave Macmillan. Rogers, P., Whitby, M., Dando, M. (1999) Biological Warfare Against Crops, Scientific American 280(6) pp. 62-67. 21
22
23
24
25
26
27