PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Petycji 27.5.2014 KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Przedmiot: Petycja 0600/2013, którą złożył Horst Izykowski (Niemcy), w sprawie niemieckich emerytów mieszkających za granicą 1. Streszczenie petycji Składający petycję informuje, że niemieccy emeryci mieszkający za granicą są dyskryminowani, a ich dochody podlegają wyższemu opodatkowaniu ze względu na niemieckie przepisy dotyczące podatku dochodowego, ponieważ emeryci mieszkający za granicą nie mogą stosować zasady podziału, która ma zastosowanie w przypadku emerytów mieszkających w Niemczech. Składający petycję wzywa do położenia kresu tej formy dyskryminacji w Unii Europejskiej i zwraca się o pomoc w tej sprawie do Parlamentu Europejskiego. 2. Dopuszczalność Petycja została uznana za dopuszczalną dnia 21 listopada 2013 r. Zwrócono się do Komisji o przekazanie informacji (art. 202 ust. 6 Regulaminu). 3. Odpowiedź Komisji otrzymana dnia 28 lutego 2014 r. Na wstępie należy zauważyć, że oryginalna petycja z marca 2013 r. jest bardzo krótka (5 wersów) i stwierdzono w niej, że emeryci niebędący rezydentami są traktowani w sposób mniej korzystny, gdyż nie mogą stosować tzw. splitting tariff w takim samym zakresie, jak emeryci mieszkający w Niemczech. Aby móc bardziej szczegółowo ocenić sytuację składającego petycję w odniesieniu do korzystania ze splitting tariff, mającej zastosowanie do współmałżonków, konieczne byłoby pozyskanie dalszych informacji na temat sytuacji jego żony. Ani w petycji, ani w CM\1029829.doc PE530.003v02-00 Zjednoczona w różnorodności
przekazanych w grudniu 2013 r. informacjach dotyczących sprawy toczącej się przed sądem pierwszej instancji ds. podatkowych Meklemburgii-Pomorza Przedniego nie przedstawiono sytuacji jego żony, na przykład jej miejsca zamieszkania, łącznej sumy dochodów, źródeł dochodów itd. W związku z tym Komisja nie może ocenić przedmiotowej petycji. Pomimo ograniczonej ilości informacji, bardzo prawdopodobne jest jednak, że składający petycję chce odnieść się do opodatkowania emerytur osób niebędących rezydentami, które to opodatkowanie wprowadzono począwszy od roku podatkowego 2005. Z ustaleń federalnego trybunału obrachunkowego zawartych w sprawozdaniu z 2009 r. wynika, że niemieckie organy podatkowe zreorganizowały sposób egzekwowania należności podatkowych emerytów niebędących rezydentami, przy czym działaniom tym przewodniczył urząd skarbowy w Neubrandenburgu 1. W rezultacie od niebędących rezydentami emerytów otrzymujących emeryturę z Niemiec i zamieszkujących w państwie, które zawarło z Niemcami umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania, a w umowie tej przyznaje się Niemcom jako państwu źródła uprawnienia do opodatkowania danych emerytur, wymagano złożenia zeznań podatkowych dotyczących podatku dochodowego począwszy od 2005 r. Jeżeli podstawą petycji w istocie jest wspomniana kwestia, to nie dotyczy ona odosobnionego przypadku, lecz odnosi się do znaczącej liczby emerytów, którzy znajdują się w podobnej sytuacji, tj. zamieszkują w państwie innym niż Niemcy, ale otrzymują emeryturę ze źródeł niemieckich. Wynika to z 5 petycji, jakie wcześniej złożono w identycznych lub porównywalnych sprawach (petycje nr 6/2011, 1504/2012, 1385/2012, 1307/2012 i 0313/2012), pisemnych pytań parlamentarnych (E-013154/2013, E-007723/2012, E- 007787/2012, E-011553/2012, E-004935/2011, E-008317/2011) i znacznej liczby skarg, jakie złożono do Komisji Europejskiej. Z tego względu służbom Komisji wiadomo już o tych sprawach. W związku z powyższym Komisja odsyła składającego petycję do odpowiedzi udzielonych na wymienione powyżej petycje i pytania parlamentarne. Wniosek W świetle powyższych rozważań, o ile służby Komisji nie otrzymają dalszych informacji, które wskazywałyby, że przedmiot omawianej petycji jest inny niż w przypadku petycji wymienionych powyżej, służby Komisji nie widzą podstaw, aby dalej zajmować się tą sprawą. 4. Odpowiedź Komisji (REV) otrzymana dnia 27 maja 2014 r. W e-mailu z dnia 31 grudnia 2013 r. składający petycję przedstawił dodatkowe informacje o sprawie wniesionej do sądu pierwszej instancji ds. podatkowych Meklemburgii-Pomorza Przedniego i zarejestrowanej pod nr 1 K 297/13. W reakcji na uwagi Komisji z dnia 27 lutego 2014 r. składający petycję przedstawił w e-mailu z dnia 29 marca 2014 r. dalsze informacje, które dają jaśniejszy, lecz nadal niepełny obraz 1 http://www.bundesrechnungshof.de/de/veroeffentlichungen/bemerkungen-jahresberichte/2009/teil-iieinzelne-pruefungsergebnisse/allgemeine-finanzverwaltung/2009-bemerkungen-nr-41-gesetzliche-altersrentenvon-jaehrlich-3-4-mrd-euro-unterliegen-nicht-der-inlaendischen-besteuerung PE530.003v02-00 2/5 CM\1029829.doc
sytuacji. W praktyce wszystkie dochody składającego petycję pochodzą ze źródeł niemieckich; prawdopodobnie jednak znaczną część jego dochodów to emerytura zakładowa. Na podstawie konwencji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania między Niemcami a Austrią uprawnienia do nakładania podatku od emerytury przysługują państwu, w którym mieszka podatnik, co oznacza, że niemiecka emerytura pochodząca od byłego pracodawcy z Niemiec może być brana pod uwagę tylko do celów austriackiego podatku od dochodów. Takie przyznanie Austrii uprawnienia do nakładania podatku od emerytur zakładowych ma dla składającego petycję bezpośrednie skutki do celów podatku dochodowego, ponieważ nie spełnia on warunków określonych w niemieckiej ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (ITA), aby być traktowany jako podatnik będący rezydentem. Zgodnie z sekcją 1 ust. 3 ITA taka możliwość jest przewidziana jedynie w przypadkach, kiedy albo a) co najmniej 90% dochodów podatnika pochodzących z różnych państw podlega niemieckiemu podatkowi dochodowemu, albo b) jego dochody, które nie podlegają niemieckiemu podatkowi dochodowemu, nie przekraczają niemieckiej podstawowej kwoty wolnej od podatku, która wynosiła 8 130 EUR w 2013 r. i 8 345 EUR w 2014 r. Według przedstawionych informacji składający petycję nie spełnia żadnego z tych warunków. W związku z tym na mocy niemieckich przepisów podatkowych mających zastosowanie w okresie, którego dotyczy sprawa, składający petycję nie może skorzystać z pewnych osobistych potrąceń, jak np. podstawowa kwota wolna od podatku wynosząca 8 130 EUR w 2013 r. i wspólne rozliczenie podatkowe małżonków, które mogą spowodować mniejsze obciążenie podatkowe. Składający petycję twierdzi, że jest dyskryminowany, ponieważ jego zdaniem praktycznie wszystkie jego dochody pochodzą ze źródeł niemieckich, lecz nie może on podlegać opodatkowaniu jako rezydent niemiecki, a w związku z tym nie może korzystać z pewnych zniżek i ulg przeznaczonych dla rezydentów. Ponadto twierdzi on, że spełnia wymogi określone przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-279/93 Schumacker, a mianowicie otrzymuje dochody w całości lub prawie wyłącznie z Niemiec. Uwagi Komisji dotyczące petycji Chociaż należy zmienić początkowe uwagi Komisji ze względu na dodatkowe informacje udzielone przez składającego petycję, Komisja pozostaje na swoim stanowisku i nie zamierza kontynuować tej sprawy z przyczyn wyjaśnionych poniżej. a) Ograniczone ustawodawstwo unijne w sprawie podatków bezpośrednich Ustawodawstwo UE ma ograniczony zasięg w dziedzinie podatków bezpośrednich. Państwa członkowskie posiadają szerokie uprawnienia do określania własnych systemów podatków i decydowania o tym, na co i kiedy nakładać podatek i w jakiej wysokości. Państwa członkowskie muszą jednak dopełnić swoich zobowiązań w ramach Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Nie mogą one dyskryminować ze względu na obywatelstwo lub miejsce zamieszkania obywateli jakiegokolwiek państwa członkowskiego, w tym również swoich własnych obywateli ani osób korzystających ze swobód przysługujących na mocy TFUE. Nie wolno im także stosować nieuzasadnionych ograniczeń tych swobód. b) Komisja nie zajmuje się indywidualnymi przypadkami Należy również wspomnieć, że Komisja Europejska nie może interweniować w indywidualnych przypadkach, aby rozwiązywać problemy podatników lub działać jako organ odwoławczy w stosunku do wyroków krajowych; nasze służby nie mogą oceniać CM\1029829.doc 3/5 PE530.003v02-00
faktycznych okoliczności w sprawach tego rodzaju. Właściwym sposobem dochodzenia roszczeń w indywidualnych sprawach jest złożenie skargi administracyjnej. Ocenianie konkretnych faktów i okoliczności dotyczących stosowania prawa krajowego w konkretnej sytuacji jest zadaniem krajowej administracji i sądów krajowych, które są głównie odpowiedzialne za zapewnienie przestrzegania przez państwa członkowskie ustawodawstwa unijnego w indywidualnych sprawach. W odpowiednich przypadkach sądy krajowe mogą się zwrócić do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym. c) Porównywalność między rezydentami i nierezydentami Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (Trybunał) konsekwentnie utrzymuje, że w odniesieniu do podatków bezpośrednich sytuacja rezydentów i nierezydentów nie jest w zasadzie porównywalna 1, ponieważ dochody otrzymywane na terytorium danego państwa przez nierezydenta są w większości przypadków tylko częścią całkowitych dochodów, które skupiają się w miejscu zamieszkania. Osobista zdolność nierezydenta do płacenia podatku, określona poprzez odniesienie do łącznych dochodów oraz sytuacji osobistej i rodzinnej, może zostać łatwiej oceniona w miejscu, w którym skupiają się osobiste i finansowe interesy danej osoby, które jest zazwyczaj miejscem jej stałego zamieszkania 2. Jeżeli zatem dane państwo członkowskie nie przyznaje nierezydentom pewnych korzyści, które są dostępne rezydentom, nie jest to zasadniczo dyskryminacja ze względu na obiektywne różnice między rezydentami a nierezydentami, zarówno z punktu widzenia źródła ich dochodów, jak i osobistej zdolności do płacenia podatku lub sytuacji osobistej i rodzinnej 3. Ponadto Trybunał wielokrotnie potwierdził, że 90% próg wymagany w przepisach niemieckich do tego, aby traktować tak samo pod względem podatków rezydentów i nierezydentów, jest zgodny z ustawodawstwem unijnym 4. d) Zniesienie podwójnego opodatkowania przydzielanie prawa do nakładania podatków między państwa członkowskie konwencji o podwójnym opodatkowaniu Należy zwrócić uwagę na to, że chociaż zniesienie podwójnego opodatkowania i likwidacja związanych z tym problemów może stanowić warunek wstępny należytego funkcjonowania jednolitego rynku, wobec braku jakichkolwiek przepisów ujednolicających lub harmonizujących na szczeblu UE to państwa członkowskie zachowują uprawnienia do określania, w drodze umowy lub w sposób jednostronny, kryteriów rozdziału przysługujących im kompetencji podatkowych, w szczególności, aby unikać podwójnego opodatkowania 5. Państwa członkowskie korzystają z tych uprawnień, zawierając konwencje w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, które są stosowane przez właściwe organy w sytuacjach transgranicznych. W konwencji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania Niemcy i Austria uzgodniły, że uprawnienia do nakładania podatków od emerytur zakładowych należą do państwa, w którym znajduje się miejsce zamieszkania (zob. art. 18 ust. 1 konwencji). Natomiast uprawnienia do 1 2 3 4 5 Sprawa C-383/05, Talotta, pkt 19. Zob. sprawy C-279/93 Schumacker, pkt 32 i C-169/03 Wallentin, pkt 15. Sprawy C-279/93 Schumacker, pkt 34 i C-391/97 Gschwind, pkt 23. Zob. sprawa C-346/04 Conijn, pkt 16 i sprawa C-329/05 Meindl, pkt 29-31. Zob. sprawa C-336/96 Gilly, pkt 24 i 30. PE530.003v02-00 4/5 CM\1029829.doc
nakładania podatków od płatności pochodzących z publicznego systemu zabezpieczenia społecznego należą do państwa, w którym ma siedzibę publiczne zabezpieczenie społeczne (zob. art. 18 ust. 2 konwencji). W świetle umowy między Niemcami a Austrią o przyznaniu uprawnień do nakładania podatku od emerytur zakładowych państwu, w którym znajduje się miejsce zamieszkania danej osoby, składający petycję nie spełnia warunków, aby być traktowany jak płatnik rezydent. Jest to jednak zgodne z ustawodawstwem unijnym. Sytuacja ta jest niezadawalająca dla składającego petycję, ponieważ, jak twierdzi, otrzymuje on prawie wszystkie dochody w Niemczech, lecz poinformowano go, że według prawa niemieckiego wcale tak nie jest, ponieważ pobierana przez niego emerytura zakładowa podlega w rzeczywistości opodatkowaniu w Austrii. Jak wyjaśniono jednak powyżej, takie traktowanie jest zgodne z ustawodawstwem unijnym potwierdzonym przez orzecznictwo Trybunału. Podsumowanie W związku z powyższym Komisja nie zamierza wszczynać przeciwko Niemcom postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w związku ze sprawą poruszoną przez składającego petycję. CM\1029829.doc 5/5 PE530.003v02-00