Codziennik przegląd wiadomości Rynek słabszy przed wyborami 23 września 2 W dniu wczorajszym polski rynek finansowy (zarówno obligacje jak i złoty) zanotował osłabienie. Jak pisaliśmy we wczorajszym raporcie, było bardzo prawdopodobne, że inwestorzy będą woleli zamknąć przynajmniej częściowo pozycje w złotowych aktywach przed niedzielnymi wyborami. Jeden z sondaży pokazał równe poparcie dla PO i PiS (29%), co utrudniłoby zapewne proces tworzenia rządu (kto będzie premierem?). Inny sondaż, opublikowany dziś przez Gazetę Wyborczą wskazał, że PO jest wciąż przed PiS (32% wobec 3%), jednak poparcie dla PiS jest w trendzie rosnącym. Tak więc, niepewność polityczna zwiększyła się w ostatnich dniach w porównaniu z pozytywnym scenariuszem wycenianym jeszcze niedawno prze rynki. Rynek obligacji był wczoraj dodatkowo pod wpływem danych o sprzedaży detalicznej, które okazały się powyżej oczekiwań i ograniczyły oczekiwania na obniżkę stóp już we wrześniu. Miary inflacji bazowej pokazały w sierpniu stabilizację. Gorące wydarzenia Ostatni dzień kampanii wyborczej Zwycięzca wyborów wciąż nieznany PO trzyma się twardo koncepcji podatku liniowego, przeciwko której ostro występuje PiS Nie wiadomo jakie zmiany w budżecie na 26 zostaną zaproponowane po wyborach Dziś jest ostatni dzień kampanii wyborczej do parlamentu. W świetle ostatnich sondaży opinii publicznej, PO oraz PiS mogą łącznie liczyć na wyraźną większość w parlamencie, ale relatywna siła obu partii w ramach przyszłej koalicji rządzącej pozostaje wielką niewiadomą. Na dwa dni przed wyborami nie można wykluczyć, że dojdzie do remisu, co znacznie skomplikowałoby proces tworzenia nowego rządu. Tymczasem Jan Rokita, lider PO, czyli partii która do niedawna wyraźnie prowadziła w sondażach, nakreślił wczoraj priorytety jego partii w odniesieniu do polityki gospodarczej. Podkreślił, że głównym zadaniem jest wprowadzenie podatku liniowego. O ile Rokita uważa, że nie ma konieczności upierania się przy określonej stawce podatku, to kandydat PO na premiera mówi, że nie ma pola do kompromisu jeśli chodzi o zasadę, że podatki mają być niskie i proste (czytaj: najlepszy jest podatek liniowy). Jeśli chodzi o stawkę podatku, Rokita uważa, że 1% byłoby mniejszym zagrożeniem dla mało zamożnych Polaków niż 18% proponowane przez PiS w ramach progresywnego systemu PIT. Lider PO jest przekonany (przez swoich ekspertów), że wprowadzenie podatku liniowego przyniosłoby budżetowi większe dochody niż się oczekuje. Kandydat na premiera powiedział, że zmiany w VAT mogłyby wejść w życie z początkiem 26 r., a zmiany w podatkach dochodowych najpóźniej 1 stycznia 27 r. W odniesieniu do planowanej reformy systemu podatkowego, PO zastanawia się nad dostosowaniami w budżecie na 26 r. Rokita powiedział, że jako ostrożny człowiek bierze pod uwagę możliwość, że wprowadzenie podatku liniowego może w ciągu pierwszego roku spowodować pewien ubytek w dochodach i dodał, że przygotowuje strategię na taką okoliczność. To będzie Maciej Reluga Główny Ekonomista (22) 86 8363 Piotr Bielski (22) 86 8333 Piotr Bujak (22) 86 8341 Email: ekonomia@bzwbk.pl
Budżet będzie robiony w Kancelarii Premiera Po chce uniknąć nadmiernej aprecjacji złotego usztywnienie kursu jako jedna z możliwych opcji strategia dostosowań fiskalnych w stosunku do projektu budżetu przygotowanego przez Gronickiego powiedział Rokita, ale nie przedstawił żadnych konkretów. Powtórzył jedynie, że PO zamierza wprowadzić zupełnie nową metodę budżetowania (konstrukcja budżetu w Kancelarii Premiera, a nie w Ministerstwie Finansów). Lider PO chciałby, aby deficyt budżetowy w 26 r. został zredukowany poniżej 3% PKB. Powiedział, że decyzje w sprawie planu finansowego państwa na 26 r. zapadną w 2-3 tygodni po utworzeniu nowego rządu. Cóż, samo tworzenie gabinetu również może zabrać kilka tygodni. Jeśli chodzi o kwestie kursowe, Rokita powiedział, że nie zostaną one rozstrzygnięte w ciągu pierwszych 1 dni działania nowego rządu, ponieważ wymaga to przyjęcia długofalowej strategii i konsultacji z Komisją Europejską. Rokita nadal widzi potrzebę przeciwdziałania nadmiernej aprecjacji złotego w przyszłości, do której może jego zdaniem dojść w przypadku realizacji ambitnych reform. Lider PO rozważa dwie opcje: sensowny mechanizm wynegocjowany z Komisją Europejską w ramach EMR2 oraz usztywnienie kursu. Konkluzja: Wraz ze zbliżaniem się terminu wyborów i wobec braku jasności, kto zwycięży, rośnie niepewność co do przyszłej polityki gospodarczej. PO upiera się przy swych priorytetach, ale może być trudno znaleźć kompromis z PiSem. Sprzedaż detaliczna zaskoczyła na plus 3 Sprzedaż detaliczna % r/r GUS poinformował wczoraj, że sprzedaż detaliczna zwiększyła się w sierpniu nominalnie o 1,2% m/m i 7,9% r/r wobec % r/r w lipcu. Wzrost był szybszy niż się spodziewano - konsensus rynkowy wynosił 6,2% r/r, a nasza 2 prognoza 6,9% r/r. Realny wzrost sprzedaży detalicznej przyspieszył do,6% 2 1 r/r wobec 3,2% r/r przed miesiącem. Sprzedaż pojazdów mechanicznych ponownie spadła (o,% r/r), obniżając wartość sprzedaży ogółem. Z drugiej strony, wartość sprzedaży ogółem była nieco podniesiona przez wzrost 1 nominalnej wartości w sprzedaży paliw w efekcie znacznie wyższych cen paliw. Pozostałe elementy sprzedaży zanotowały dość dobre wyniki, sugerujące, że popyt konsumpcyjny stopniowo się odbudowuje. - -1-1 sty 1 lip 1 sty 2 nominalnie lip 3 sty 4 sty realnie Co ważne, lepsze niż oczekiwano dane za sierpień wspierają nasze dość optymistyczne przewidywania na dalszą część roku. Prognozujemy, że wzrost sprzedaży detalicznej przyspieszy do ok. 1% r/r nominalnie w każdym z pozostałych miesięcy w tym roku. Będzie to odpowiadało wzrostowi realnemu o ok. 8% r/r, co dobrze wróży perspektywom konsumpcji -2 prywatnej. Ostatni kwartał roku powinien być pod tym względem wyraźnie lepszy, choć poprawa nastąpi już w III kwartale. Przedstawiając dane o sprzedaży, wiceprezes GUS Halina Dmochowska powiedziała, że urząd statystyczny nie zanotował spektakularnych zmian w gospodarce, które wskazywałyby na zasadniczą zmianę w tempie wzrostu gospodarczego, jednak z pewnością można stwierdzić, że tempo wzrostu w trzecim kwartale będzie nieco wyższe niż w drugim. Po opublikowaniu danych za lipiec i sierpień prognozujemy wzrost PKB w III kwartale na poziomie nieznacznie poniżej 4%, jednak w IV kwartale powinien on przyspieszyć do ok. %. 2
% 21 Stopa bezrobocia Słaby popyt konsumpcyjny obserwowany w ostatnich miesiącach był dla RPP jedną z przyczyn powolnego ożywienia inwestycji. Wczoraj taki pogląd przedstawiła Halina Wasilewska-Trenkner. Dodała też, że oprócz słabej konsumpcji, negatywnie na aktywność inwestycyjną wpływała konkurencja z krajów takich jak Chiny oraz wysokie ceny ropy. Warto odnotować, że wcześniej Wasilewska-Trenkner postrzegała wysokie ceny ropy jako czynnik ryzyka dla inflacji, zaś teraz wydaje się, że odbiera je przede wszystkim jako zagrożenie dla tempa wzrostu aktywności gospodarczej. Członkini RPP podsumowała, że popyt krajowy poprawia się, chociaż bardzo powoli. Konkluzja: Dane poparły naszą opinię, którą podziela większość uczestników rynku, że bank centralny powinien utrzymać stopy procentowe bez zmian w przyszłym tygodniu. W związku z tym, spowodowały one osłabienie na rynku papierów skarbowych. Wciąż poprawa w danych o bezrobociu 2 19 18 17 1/1 7/1 1/2 7/2 1/3 7/3 1/4 7/4 1/ 7/ Bezrobocie rejestrowane Bezrobocie BAEL pt Koniunktura gospodarcza, r/r 3 Przetw órstw o przemysłow e Budow nictw o 2 Handel detaliczny 1 Stopa bezrobocia rejestrowanego spadła w sierpniu do 17,8% z 17,9% w lipcu i 19,1% rok wcześniej. Choć spadek był nieco mniejszy niż się spodziewaliśmy (17,7%), dane potwierdziły raczej pozytywna tendencję na rynku pracy tj. stopniowy spadek bezrobocia w związku z rosnącym popytem na pracę. Przypomnijmy, że zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wzrosło w sierpniu o 2% r/r, co było najlepszym wynikiem do wielu lat. Spodziewamy się kontynuacji tej tendencji, co powinno sprzyjać wzrostowi dochodu do dyspozycji i przyspieszeniu konsumpcji prywatnej. Prognozujemy, że na koniec października stopa bezrobocia spadnie do 17,3% i choć w dalszej części roku może wzrosnąć z powodu czynników sezonowych (17,7% w grudniu), to i tak będzie na znacznie niższym poziomie niż w roku ubiegłym. Korzystne trendy na rynku pracy zostały potwierdzone przez dane BAEL (badanie aktywności ekonomicznej ludności), które wskazały, że według definicji Międzynarodowej Organizacji Pracy (powszechnie używanej w UE) stopa bezrobocia spadła do 18,1% w drugim kwartale z 18,9% w pierwszym kwartale tego roku (i 19% w II kw. 24). Liczba osób zatrudnionych wzrosła o 1,9% r/r do prawie 14 milionów. Roczne skale redukcji stopy bezrobocia i kreacji zatrudnienia były wciąż przyzwoite, choć spowolniły nieco w porównaniu z pierwszym kwartałem, kiedy to osiągnęły odpowiednio 1,8 pp i 2,2% r/r. Konkluzja: Kolejny spadek stopy bezrobocia potwierdził poprawę sytuacji na rynku pracy, co wspiera oczekiwania na przyspieszenie konsumpcji prywatnej w dalszej części roku. -1-2 -3 sty 1 lip 1 sty 2 lip 3 sty 4 sty Niewielkie zmiany w koniunkturze Wyniki badania koniunktury przez GUS we wrześniu pokazały bardzo podobny obraz sytuacji jak w poprzednich miesiącach. Roczne tempo wzrostu indeksów w przemyśle oraz sprzedaży detalicznej pozostało bez zmian, podczas gdy wzrost indeksu w budownictwie delikatnie przyspieszył (patrz wykres obok). Najwyższy poziom indeksu zanotowano w budownictwie, na poziomie 23 pkt (tyle co w sierpniu); w przemyśle wskaźnik spadł do 11 z 13 pkt przed miesiącem, a w sprzedaży detalicznej nastąpiła poprawa o 2 pkt do poziomu -4 pkt. W przemyśle, bieżący poziom zamówień 3
i produkcji oraz oczekiwania ich dotyczące były oceniane pozytywnie. Tymczasem, przyczyną nieznacznego pogorszenia nastrojów przedsiębiorców było pogorszenie ich sytuacji finansowej. Może to potwierdzić, że aprecjacja złotego zaczyna być dla polskich firm problemem, przekładając się na wyniki finansowe a nie na poziom obrotów. Firmy budowlane są najbardziej optymistyczne (wyższe zamówienia i produkcja, dobra i poprawiająca się kondycja finansowa), podczas gdy na nastroje w handlu detalicznym negatywny wpływ mają ograniczenia sprzedaży i słaba sytuacja finansowa. Warto jednak zaznaczyć, że obecne nastroje w handlu detalicznym są najlepsze od lipca 2. Konkluzja: Niewielkie zmiany w tendencjach obserwowanych w badaniu koniunktury. Bez wpływu na rynek. Inflacja bazowa w sierpniu ustabilizowała się 6 4 CPI i inflacja bazowa, % r/r CPI Inflacja netto 1% średnia obcięta Bez cen o największej zmienności Zgodnie z naszymi szacunkami inflacja netto zmniejszyła się w sierpniu do 1,34% r/r z 1,4% r/r w lipcu. Jedna z pozostałych czterech miar inflacji bazowej również nieznacznie spadła wyłączeniu cen o największej zmienności i cen paliw wyniosła,66% r/r wobec,72% r/r. Pozostałe trzy wskaźniki zanotowały wzrostu 1% średnia obcięta zwiększyła się do 1,42% r/r z 1,36% miesiąc wcześniej, wyłączeniu cen kontrolowanych 3 wyniósł,6% r/r wobec,21% r/r, a wyłączeniu cen o największej zmienności wyniósł 1,33% r/r wobec 1,31% r/r w lipcu. W sumie, biorąc pod 2 uwagę kształtowanie się wszystkich miar, wygląda na to, że znaczny spadek 1 inflacji bazowej obserwowany od początku roku uległ wyhamowaniu (zobacz tabela poniżej), a przyszła tendencja jest niepewna. Sugeruje to, że -1 sty 2 lip 3 sty 4 sty bankierzy centralni mogą chcieć odczekać przez pewien czas zanim dokonają ewentualnych dalszych zmian w instrumentach polityki pieniężnej, aby zobaczyć, jak silne jest ożywienie gospodarcze i jak silną presję inflacyjną ono wywołuje. Zmiany w inflacji bazowej Okres CPI Inflacja netto 1%-średnia obcięta wyłączeniu cen kontrolowanych wyłączeniu cen o największej zmienności wyłączeniu cen o największej zmienności i cen paliw Sty -,63 -,4,2 -,71 -,7 -,43 Lut -,17,2 -,1 -,24 -,16 -,18 Mar -,19,1 -,12 -,21 -,26 -,23 Kwi -,37 -,8 -,14 -,64 -,46 -,62 Maj -,4 -,76 -,44 -,48-1,12 -,94 Cze -1,7 -,12 -,6-1,6 -,64 -,7 Lip -,14, -,39 -,2 -,43 -,68 Sie,3 -,7,7,39,2 -,6 Źródło: NBP, obliczenia własne Konkluzja: W sierpniu zahamowany został trend spadkowy inflacji bazowej. Ponieważ przyszła tendencja nie jest pewna, uważamy, że dane są argumentem za powstrzymaniem się przez RPP przed kolejną obniżką stóp we wrześniu. 4
Notowania złotego (22.9.2) Min Max Fixing EUR 3,898 3,926 3,96 USD 3,189 3,233 3,1977 Kursy walutowe (dzisiejsze otwarcie) EURUSD 1,213 CADPLN 2,74 USDPLN 3,2279 DKKPLN,2 EURPLN 3,917 NOKPLN,67 CHFPLN 2,22 SEKPLN,4226 JPYPLN* 2,8961 CZKPLN,1327 GBPPLN,838 HUFPLN* 1,973 *1 jednostek Rentowności na rynku wtórnym (22.9.2) Bony Rentowność Zmiana (pb) 3M 4,1 6M 4,1 9M 4,8 12M 4,8 Obligacje 2L 4,18 4 3L 4,24 7 4L 4,43 11 L 4,48 9 8L 4,47 6 1L 4,47 Stawki WIBOR (22.9.2) Termin Stawki Zmiana (pb) O/N 4,3-4 T/N 4,7-1 SW 4,7-1 2W 4, 1M 4, -1 3M 4,46-2 6M 4,34-1 9M 4,3 1L 4,3 2 Monitor rynku Po bardzo dobrym początku tygodnia na polskim rynku finansowym, na trzy dni przed wyborami nastąpiła znacząca korekta i odwrócenie poprzednich zysków. Przez większą część czwartkowej sesji złoty pozostawał w przedziale 3,19-3,2 wobec dolara i 3,89-3,9 wobec euro, czyni nieco słabiej niż na środowym zamknięciu, ponieważ duży optymizm inwestorów dotyczący scenariusza wyborczego wyraźnie zmalał po tym jak ostatnie sondaże opinii pokazały rosnące poparcie dla PiS (a zatem możliwą większą rolę tej partii w nowym rządzie). Najmocniejszy ruch na polskim rynku walutowym nastąpił jednak na sam koniec dnia, wywołany mocnym spadkiem kursu EURUSD na świecie, do poziomu 1,213. W efekcie polska waluta gwałtownie się osłabiła do powyżej 3,92 wobec euro i 3,23 wobec dolara poziomów najsłabszych od ok. 2 tygodni. Rynek długu ulegał systematycznemu osłabieniu od samego rana, jakby antycypując dane o wysokiej sprzedaży detalicznej. Po publikacji statystyk, które faktycznie okazały się znacznie wyższe od prognoz rynkowych, ruch ten jeszcze się wzmocnił podbijając w górę rentowności polskich obligacji. Kolejna fala osłabienia przyszła po południu i na zakończenie dnia rentowności obligacji były o -1 pb wyższe niż na zamknięciu w środę. Na rynku papierów skarbowych tak naprawdę nastąpiło wczoraj cofnięcie całego umocnienia, które miało miejsce w ostatnim tygodniu. Konkluzja: Wyższe poparcie dla PiS w sondażach przedwyborczych, wyższa od oczekiwań sprzedaż detaliczna i aprecjacja dolara spowodowały korektę na polskim rynku tuż przed wyborami. Ta tendencja może trwać również dzisiaj, ponieważ inwestorzy będą raczej niechętni do powiększania pozycji w aktywach złotowych tuż przed niedzielnymi wyborami. Przegląd międzynarodowy Liczba osób ubiegających się po raz pierwszy o zasiłek dla bezrobotnych w USA zwiększyła się w zeszłym tygodniu o 8 tys., do poziomu 432., natomiast wynik z poprzedniego tygodnia skorygowano w górę z 398. do 424.. Średnia ruchoma z ostatnich czterech tygodni podniosła się do 376.2 z 347.2. Chociaż dane pokazały znaczący wzrost liczby nowych bezrobotnych w ostatnich dwóch tygodniach, prawdopodobnie w dużej części jako skutek huraganu Katrina, wynik był poniżej oczekiwań rynkowych które zakładały wzrost liczby osób bez pracy w ubiegłym tygodniu do 44.. Dzisiaj nie będzie istotnych publikacji danych w USA i strefie euro. Wczoraj złoty. Niniejsza publikacja przygotowana przez Bank Zachodni WBK S.A. (członka Grupy AIB) ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi oferty ani rekomendacji do zawarcia transakcji kupna lub sprzedaży jakiegokolwiek instrumentu finansowego. Podjęto wszelkie możliwe starania w celu zapewnienia, że informacje zawarte w tej publikacji nie są nieprawdziwe i nie wprowadzają w błąd, jednakże Bank nie gwarantuje dokładności i kompletności tych informacji oraz nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie tych informacji oraz straty, które mogły w konsekwencji tego wyniknąć. Bank Zachodni WBK S.A., jego spółki zależne oraz którykolwiek z jego lub ich pracowników mogą być zainteresowani którąkolwiek z transakcji, papierów wartościowych i towarów wymienionych w tej publikacji. Bank Zachodni WBK S.A. lub jego spółki zależne mogą świadczyć usługi dla lub zabiegać o transakcje z którąkolwiek spółką wymienioną w tej publikacji. Niniejsza publikacja nie jest przeznaczona do użytku prywatnych inwestorów. Klienci powinni kontaktować się z analitykami Banku oraz przeprowadzać transakcje poprzez jednostki Banku Zachodniego WBK S.A. lub Grupy AIB w jurysdykcjach swoich krajów, chyba że istniejące prawo zezwala inaczej. W przypadku tej publikacji zastrzeżone jest prawo autorskie oraz obowiązuje ochrona praw do baz danych. W sprawie dodatkowych informacji, dostępnych na życzenie, prosimy kontaktować się z: Bank Zachodni WBK S.A., Pion Skarbu, Zespół Głównego Ekonomisty, ul. Marszałkowska 142, -61 Warszawa, Polska, telefon (22) 86 8363, 86 8333, e-mail: ekonomia@bzwbk.pl, www.bzwbk.pl