Łojotokowe czy atopowe zapalenie skóry? dr n.med. Wioletta Zagórska Klinika Pneumonologii i Alergologii WUM 14.03.2015r.
Etiopatogeneza ŁZS Nadmierna aktywność gruczołów łojowych, zmiany w obrębie skóry o wzmożonym wydzielaniu łoju (owłosiona skóra głowy, twarz, uszy, okolica mostkowa i międzyłopatkowa) Czynniki zakaźne - Malassezia furfur, Candida albicans (u dzieci) Zaburzenia immunologiczne - częstsze zachorowania u zakażonych HIV i po innych infekcjach Choroba zapalna skóry o przebiegu przewlekłym Układ nerwowy: zmiany skórne dotyczą obszarów skóry z zaburzeniami unerwienia (występują po stronie z niedowładem) Pora roku: częściej zimą są objawy Dieta: niedobory wit. B, cynku (słaba poprawa po doustnej suplementacji)
Łojotokowe zapalenie skóry niemowląt Obraz kliniczny inny niż u dorosłych Początek schorzenia: zwykle pierwsze 3 miesiące życia Morfologia zmian: intensywne złuszczanie, łuski tłuste, żółte, włosy na głowie mogą być zbite i splątane ( czepiec niemowlęcy ), za uszami żółte łuski, pęknięcia Zmiany łuszczące bez rumienia, często plamy rumieniowe pojawiają się samoistnie lub po intensywnym leczeniu, często po natłuszczaniu skóry Histopatologia Zmiany niecharakterystycznetłuste łuski to zgromadzony łój w obrębie warstwy rogowej Obrzęk i okołonaczyniowy nacieki limfocytów, nacieki neutrofilów inne zmiany - pęknięcia w głębi fałdów, nadżerki, pogrubienie wykwitów, na nich strupy na skórze gładkiej: drobne, okołomieszkowe grudki lub większe blaszki koloru łososiowego, na niektórych blaszkach mogą być widoczne lepkie żółte łuski, podobne do łuszczycowych lokalizacja rumienia- pachwiny, wokół pępka, w miejscu przylegania pieluszki, rzadziej na tułowiu, skóra wilgotna i lśniąca w obrębie rumienia
Główne cechy ŁZS ułatwiające rozpoznanie Łojotokowe zapalenie skóry różni się od atopowego zapalenia skóry: czasem ujawniania się zmian skórnych (pierwsze tygodnie życia) morfologią zmian - tłuste, żółto-szare łuski (ciemieniucha) oraz drobnogrudkowe lub rumieniowo-złuszczające się, skóra wilgotna, lśniąca w obrębie rumienia lokalizacją zmian - początek na owłosionej skórze, policzkach, w fałdach nosowo-wargowych, okolicach pach, pachwin, krocza brakiem wyraźnego świądu a więc i przeczosów, wypolerowanych paznokci brakiem poprawy po intensywnym natłuszczaniu skóry stanem ogólnym dobrym, dziecko jest spokojne, nawet przy rozległych zmianach i prawidłowo się rozwija.
ŁZS
ŁZS
Leczenie łojotokowego zapalenia skóry niemowląt Usuwanie łojotokowych łusek z owłosionej skóry łagodne środki keratolityczne, oliwka, mechaniczne usunięcie po rozmiękczeniu zmian Stan zapalny rumień- łagodne GKS: 0,1% Hydrokortyzon krem (Laticort) 3-5 dni, IKC (Elidel) nadżerki, pęknięcia, maceracja naskórka - osuszanie i odkażanie 1-2% roztwory pioktaniny, Octanisept, papki cynkowe mycie detergenatmi o ph kwaśnym Nadkażenia grzybicze leki przeciwdrożdżakowe: kremy, płyny poch. imidazoli ( np.clotrimazol), natamycyna (Pimafucin) Nadkażenia bakteryjne antybiotyki miejscowo stosowane - erytromycyna, mupiromycyna
AZS Zaburzenia immunologiczne IgE zależne, komórkowe, superantygeny, nadprodukcja IgE, zaburzenia odporności nabyte i wrodzone, małe stęż. IgA w wydzielinie gruczołów potowych, niedobór peptydów antybakteryjnych, niedobory inhibitorów proteaz serynowych naskórka-nadmierne złuszczanie, upośledzona eliminacja bakterii Nieprawidłowa warstwa rogowa naskórka Uszkodzenie bariery naskórkowej- utrata wody, niedobory delta-6-saturazy ( zburzenia w syntezie filagryny), obniżona ilość ceramidów, zmniejszona ilość wolnych kwasów tłuszczowych i polarnych lipidów, alkaliczne ph, zwiększona adhezja bakterii Czynniki środowiskowe Mydła i detergenty zaburzają homeostazę bariery lipidowej skóry, drażnienie skóry przez zanieczyszczone powietrze, większe ryzyko zachorowania w mniejszych rodzinach i o wyższym statusie socjoekonomicznym Inne zwiększona ilość neurotransmiterów i neuropeptydów w chorej skórze, pobudzenie makrofagów, mastocytów
Kryteria rozpoznanie AZS wg Hanifina i Rajki Kryteria większe Świąd skóry Przewlekły i nawrotowy charakter Charakterystyczna morfologia i lokalizacja zmian Wywiad atopowy osobniczy lub rodzinny Właściwe rozpoznanie wymaga stwierdzenia co najmniej 3 kryteriów większych i 3 mniejszych Kryteria mniejsze Suchość skóry Rogowacenie mieszkowe Rybia łuska Natychmiastowe odczyny skórne Podwyższone IgE Początek w dzieciństwie Skłonność do nawrotowych infekcji skóry Zaćma Nietolerancja wełny Nietolerancja pokarmów Zaostrzenie po stresach Biały dermografizm Świąd po poceniu Fałd Dennie-Morgana ( na dolnej powiece) pogłębiony fałd szyjny Wyprysk sutków Stożek rogówki Rumień na twarzy Łupież biały Zapalenie czerwieni wargowej Zaciemnienie wokół powiek Niespecyficzny stan zapalny rąk lub/i dłoni Akcentacja mieszków włosowych
AZS Źródło: Wikipedia.org Niemowlęta i dzieci do 2 r.ż. policzki, owłosiona skóra głowy, odsiebne części kończyn w ciężkich postaciach rozlane ogniska na tułowiu, pośladkach, może współistnieć pieluszkowe zapalenie skóry Dzieci do 12 r.ż. symetryczne zmiany w dołach podkolanowych, łokciowych, powierzchnie grzbietowe rąk, stóp, rzadziej karku, szyi, policzki, powieki w ciężkich stanach mogą być zajęte wszystkie okolice ciała Młodzież i dorośli często skóra powiek, czoła, warg, szyi, górnej części klatki piersiowej, obręczy barkowej, dołów zginaczy, powierzchni grzbietowej rąk w ciężkich stanach mogą być zajęte wszystkie okolice ciała
Główne cechy AZS ułatwiające rozpoznanie Początek zmian skórnych 3-6 miesiąc życia (postać niemowlęca) lub jeszcze później (postać dziecięca- do 12 rż i dorosła) Dodatni wywiad atopowy rodzinny lub/i osobniczy Świąd i suchość skóry Częste nawroty zmian, choroba ma charakter przewlekły i nawrotowy Charakterystyczna morfologia zmian: grudki wysiękowe, pęcherzyki, poza okolicami łojotokowymi, obecność zadrapań w postaci nadżerek i przeczosów, w późniejszym okresie lichenizacja skóry w miejscach częstych nawrotów, często zmiany są symetryczne Źródło: Wikipedia.org
Leczenie AZS Darsow U, Wollenberg A, Simon D, Taïeb A, Werfel T, Oranje A, Gelmetti C, Svensson A, Deleuran M, Calza AM, Giusti F, Lübbe J, Seidenari S, Ring J for the European Task Force on Atopic Dermatitis / EADV Eczema Task Force: ETFAD / EADV Eczema Task Force 2009 position paper on diagnosis and treatment of atopic dermatitis. J Eur Acad Dermatol Venereol 2010, 24:317 328.
AZS
AZS czy ŁZS?
AZS czy ŁZS?
AZS czy ŁZS?
AZS czy ŁZS?
AZS czy ŁZS?
ŁZS?AZS?