dla Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Skulsk na lata

Prognoza oddziaływania na środowisko Projekt został zrealizowany przy współfinansowaniu ze środków Unii Europejskiej, w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020 dla Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Skulsk na lata 2017-2023 Projekt został zrealizowany przy współfinansowaniu ze środków Unii Europejskiej, w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020

Spis treści 1. Wstęp... 5 2. Metody zastosowane przy sporządzaniu Prognozy... 7 3. Zawartość i główne cele przedmiotowego dokumentu oraz jego powiązania z innymi dokumentami... 9 3.1. Zawartość i główne cele przedmiotowego dokumentu... 9 3.2. Powiązania z innymi dokumentami strategicznymi... 12 4. Istniejący stan środowiska gminy Skulsk oraz stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem... 16 4.1. Powietrze atmosferyczne... 16 4.2. Wody powierzchniowe... 24 4.3. Wody podziemne... 33 4.4. Obszary objęte ochroną... 37 4.5. Gleby... 43 4.6. Klimat akustyczny... 44 4.7. Pola elektromagnetyczne... 48 4.8. Zabytki... 49 5. Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji przedmiotowego dokumentu... 51 6. Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji przedmiotowego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody... 53 7. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia przedmiotowego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu 56 Strona 2

8. Przewidywane znaczące oddziaływania na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko... 61 8.1. Oddziaływanie na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 oraz integralność tego obszaru... 64 8.2. Oddziaływanie na różnorodność biologiczną... 70 8.3. Oddziaływanie na rośliny... 70 8.4. Oddziaływanie na zwierzęta... 71 8.5. Oddziaływanie na ludzi... 72 8.6. Oddziaływanie na wodę... 72 8.7. Oddziaływanie na powietrze... 74 8.8. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi... 75 8.9. Oddziaływanie na krajobraz... 75 8.10. Oddziaływanie na klimat... 76 8.11. Oddziaływanie na klimat akustyczny... 77 8.12. Oddziaływanie na zasoby naturalne... 78 8.13. Oddziaływanie na zabytki... 78 8.14. Oddziaływanie na dobra materialne... 79 8.15. Zestawienie wpływu projektów rewitalizacyjnych na poszczególne elementy środowiska... 80 8.16. Zależności między elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy... 84 9. Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji przedmiotowego dokumentu... 86 10. Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w przedmiotowym dokumencie 91 Strona 3

11. Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień przedmiotowego dokumentu... 91 12. Możliwość transgranicznego oddziaływania na środowisko... 93 13. Streszczenie w języku niespecjalistycznym... 93 Załącznik nr 1... 97 Strona 4

1. Wstęp Niniejsza Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Skulsk na lata 2017-2023 (zwana dalej Prognozą) została opracowana w celu przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla projektu Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Skulsk na lata 2017-2023 (zwanego dalej Programem Rewitalizacji). Sporządzenie niniejszej Prognozy stanowi jeden z etapów postępowania w sprawie tzw. strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, mający na celu analizę i ocenę oddziaływania na środowisko typów projektów zawartych w Programie Rewitalizacji. Głównym celem Prognozy jest ustalenie, czy zapisy Programu Rewitalizacji nie naruszają zasad prawidłowego funkcjonowania środowiska przyrodniczego, a względy ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju są rozważane na równi z innymi celami i priorytetami. Prognoza ma za zadanie także ułatwić identyfikację możliwych do określenia skutków środowiskowych spowodowanych realizacją postanowień ocenianego dokumentu oraz określić, czy istnieje prawdopodobieństwo powstawania w przyszłości konfliktów i zagrożeń w środowisku. Przedmiotowa Prognoza została sporządzona zgodnie z przepisami prawnymi ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity z dnia 22 czerwca 2017 r., Dz. U. 2017, poz. 1405). Prognoza zawiera: Informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, Informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu Prognozy, Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, Streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym, Strona 5

Oświadczenie autora, a w przypadku, gdy wykonawcą Prognozy jest zespół autorów kierującego tym zespołem, o spełnieniu wymagań, o których mowa w art. 74a ust. 2, stanowiące załącznik do Prognozy. Prognoza określa, analizuje i ocenia: Istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, Stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem, Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, Przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszarów Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na: różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki i dobra materialne, z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy. Prognoza przedstawia: Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, Biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz Strona 6

z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. Informacje zawarte w Prognozie, o których mowa powyżej, zostały opracowane stosownie do stanu współczesnej wiedzy i metod oceny oraz dostosowane do zawartości i stopnia szczegółowości przedmiotowego dokumentu. W Prognozie uwzględniono informacje zawarte w prognozach oddziaływania na środowisko sporządzonych dla innych, przyjętych już dokumentów, powiązanych z dokumentem będącym przedmiotem postępowania. Zgodnie z procedurą zawartą w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko otrzymano uzgodnienie zakresu i stopnia szczegółowości przygotowywanej Prognozy z Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska w Poznaniu poprzez pismo znak WOO-III.410.912.2017.AM.1 z dnia 15 listopada 2017 r. Wielkopolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny odstąpił od przeprowadzania strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla Programu Rewitalizacji. 2. Metody zastosowane przy sporządzaniu Prognozy Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Skulsk na lata 2017-2023 powstała w wyniku analizy treści projektu Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Skulsk na lata 2017-2023 i oceny, jaki będzie wpływ na środowisko realizacji określonych w nim projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych. W Prognozie uwzględniono wpływ na różnorodność biologiczną, zwierzęta, siedliska przyrodnicze, obszary chronione na podstawie ustawy o ochronie przyrody, w tym na obszary Natura 2000, zdrowie ludzi, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne. Podczas prac nad Prognozą przyjęto, że wszystkie realizowane w ramach Programu Rewitalizacji projekty i przedsięwzięcia rewitalizacyjne będą spełniały wszelkie określone obowiązującym prawem wymagania i będą zastosowane najnowsze technologie i techniki. Posłużono się metodą opisową polegającą na charakterystyce zasobów i stanu środowiska Strona 7

przyrodniczego oraz jego zagrożeń, a także metodą analityczną polegającą na analizie oddziaływania na poszczególne komponenty środowiska proponowanych działań w kontekście lokalnych uwarunkowań i specyfiki przyrodniczej analizowanego terenu. Celem przeprowadzonej analizy jest ocena czy i w jaki sposób działania ujęte w Programie Rewitalizacji mogą oddziaływać na środowisko. W pierwszej kolejności przeprowadzona została analiza czy i w jakim zakresie zapisy ujęte w Programie Rewitalizacji będą wspierały realizację celów umieszczonych w dokumentach strategicznych i planistycznych powiązanych z niniejszym Programem Rewitalizacji. Następnie, na podstawie dokonanej oceny stanu środowiska, zdefiniowano główne problemy w zakresie ochrony środowiska. Określono też wnioski w kontekście braku realizacji Programu Rewitalizacji. W dalszej części dokonano identyfikacji potencjalnych oddziaływań poszczególnych projektów i przedsięwzięć. Na tym etapie posłużono się macierzą relacyjną elementów środowiska i przyjętych projektów przewidzianych do realizacji w ramach Programu Rewitalizacji, przedstawiającą w skondensowanej postaci możliwe oddziaływanie na środowisko. Występowanie wzajemnego oddziaływania pomiędzy składnikami przeciwstawnych osi opisywano za pomocą określonych symboli: (+) realizacja projektu spowoduje pozytywne oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego zagadnienia, (-) realizacja projektu spowoduje negatywne oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego zagadnienia, (0) realizacja projektu nie wpłynie w sposób zauważalny na analizowane zagadnienie, (+/-) realizacja projektu może spowodować zarówno pozytywne, jak i negatywne oddziaływania i skutki w zakresie analizowanego zagadnienia. Kolejnym etapem sporządzenia Prognozy było przedstawienie rozwiązań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji Programu Rewitalizacji. Następnie przedstawiono metody monitoringu realizacji Programu Rewitalizacji oraz sporządzono streszczenie w języku niespecjalistycznym. W trakcie prac nad Prognozą opierano się na wszelkich dostępnych materiałach dotyczących przepisów prawnych, sieci Natura 2000, danych o stanie środowiska oraz innych opracowaniach niezbędnych do sporządzenia przedmiotowego dokumentu. W trakcie przygotowywania Prognozy nie stwierdzono istotnych niedostatków lub braków materiałów, które ograniczyłyby możliwość jej wykonania. Strona 8

3. Zawartość i główne cele przedmiotowego dokumentu oraz jego powiązania z innymi dokumentami 3.1. Zawartość i główne cele przedmiotowego dokumentu Projekt Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Skulsk na lata 2017-2023 stanowi program rewitalizacji, którego celem jest wyprowadzenie ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez zintegrowane działania całościowe na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zaplanowany. Przez działania całościowe rozumie się wzajemnie powiązane przedsięwzięcia, które obejmują kwestie społeczne, gospodarcze, przestrzenno-funkcjonalne, techniczne i środowiskowe. Opracowanie zawiera syntetyczny opis uwarunkowań i kierunków rozwoju gminy Skulsk oraz celów rewitalizacyjnych i kierunków interwencji służących ich osiągnięciu. Na strukturę Programu Rewitalizacji składają się następujące zagadnienia: 1. Wprowadzenie, 2. Ogólna charakterystyka gminy Skulsk, w tym: Położenie i struktura funkcjonalno-przestrzenna gminy, Struktura demograficzna i społeczna gminy, Kultura i oświata, Formy ochrony przyrody, Układ infrastruktury technicznej, 3. Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych oraz skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych, w tym: Metodologia, Sfera społeczna, w tym niekorzystne zjawiska demograficzne, ubóstwo, bezrobocie, Sfera gospodarcza, w tym niski stopień przedsiębiorczości, Sfera środowiskowa, w tym obecność odpadów stwarzających zagrożenie, Sfera techniczna, w tym zły stan obiektów kulturalnych, Sfera przestrzenno-funkcjonalna, w tym niewystarczająca powierzchnia mieszkaniowa, niedostateczny dostęp do sieci kanalizacyjnej, Strona 9

4. Obszar zdegradowany i obszar rewitalizacji, w tym pogłębiona charakterystyka obszaru rewitalizacji, 5. Wizja rewitalizacji, 6. Cele rewitalizacji i planowane kierunki działań, 7. Przedsięwzięcia rewitalizacyjne, w tym: Lista przedsięwzięć podstawowych, Charakterystyka projektów uzupełniających, 8. Mechanizmy zapewniania komplementarności rewitalizacji, w tym: Komplementarność przestrzenna, Komplementarność problemowa, Komplementarność proceduralno-instytucjonalna, Komplementarność międzyokresowa, 9. Szacunkowy harmonogram działań oraz indykatywne ramy finansowe w odniesieniu do planowanych przedsięwzięć rewitalizacyjnych, 10. System wdrażania, realizacji i aktualizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji, 11. System monitoringu i oceny Lokalnego Programu Rewitalizacji, 12. Partycypacja społeczna w procesie rewitalizacji, w tym: Forma i tryb konsultacji, Partycypacja społeczna na etapie wdrażania i monitorowania działań, 13. Powiązanie Lokalnego Programu Rewitalizacji z dokumentami strategicznymi, 14. Analiza oddziaływania na środowisko, 15. Spis tabel, rysunków i wykresów. Jednym z głównych elementów wpływających na kierunek procesu rewitalizacji jest wizja. Nakreśla ona pożądany stan docelowy, do którego należy dążyć, podporządkowując mu jednocześnie wszystkie działania. Przewidywany wizerunek charakteryzować się będzie atrakcyjnością obszaru zarówno dla mieszkańców, jak i potencjalnych interesariuszy poprzez ograniczenie lub eliminację zjawisk kryzysowych w sferze społecznej, gospodarczej, przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej i środowiskowej. Strona 10

Wizja Obszar rewitalizacji stał się atrakcyjnym terenem zamieszkałym przez aktywnych członków społeczności lokalnej. Dzięki zrealizowanym przedsięwzięciom charakteryzuje się zmodernizowaną infrastrukturą, stale wzrastającym poziomem przedsiębiorczości oraz zadowalającą jakością życia mieszkańców. Zminimalizowano występowanie zjawiska wykluczenia społecznego, a mieszkańcy podnieśli swoje kompetencje społeczne i zawodowe. Obszar rewitalizacji jest interesujący dla odwiedzających oraz potencjalnych inwestorów. Sposób osiągnięcia stanu docelowego wyrażonego w wizji wyprowadzenia obszaru rewitalizacji ze stanu kryzysowego stanowią cele rewitalizacji cel nadrzędny oraz cele strategiczne. Poszczególne cele strategiczne uszczegółowione zostały kierunkami działań, z których to wynikają zaplanowane przedsięwzięcia rewitalizacyjne, zarówno podstawowe, jak i uzupełniające. Cel nadrzędny Minimalizacja występowania negatywnych zjawisk oraz wykorzystanie potencjałów w sferze społecznej, gospodarczej, przestrzenno-funkcjonalnej i technicznej z poszanowaniem zasad zrównoważonego rozwoju. Cele strategiczne oraz kierunki działań Kierunki działań Cel strategiczny 1: Przeciwdziałanie zjawisku wykluczenia społecznego 1.1. Podniesienie poziomu przedsiębiorczości mieszkańców obszaru rewitalizacji 1.2. Poszerzenie oferty spędzania czasu wolnego 1.3. Aktywizacja społeczna i zawodowa mieszkańców 1.4 Wzmacnianie tożsamości lokalnej i integracja społeczna mieszkańców obszaru rewitalizacji Cel strategiczny 2: Podniesienie jakości infrastruktury technicznej i poprawa stanu środowiska naturalnego Kierunki działań 2.1. Modernizacja obiektów użyteczności publicznej 2.2. Poprawa jakości układu przestrzenno-funkcjonalnego obszaru rewitalizacji i dopasowanie go do potrzeb mieszkańców 2.3 Poprawa stanu środowiska naturalnego w tym promocja recyklingu, ograniczenie emisji spalin i emisji hałasu do środowiska Strona 11

Rewitalizację obszaru zdegradowanego zaplanowano w formie realizacji założonych celów, wyznaczonych na podstawie pogłębionej analizy stanu społeczno-gospodarczego gminy, diagnozy potrzeb i problemów oraz konsultacji społecznych. Realizacja założonych celów strategicznych doprowadzi do wyprowadzenia obszaru zdegradowanego ze stanu kryzysowego oraz aktywizacji społeczności lokalnej. Należy podkreślić, że zaplanowane przedsięwzięcia przyczynią się do zwiększenia możliwości rozwojowych nie tylko terenów wyznaczonych do rewitalizacji, ale również obszaru całej gminy. 3.2. Powiązania z innymi dokumentami strategicznymi Założenia projektu Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Skulsk na lata 2017-2023 wpisują się w szereg celów opracowań strategicznych i planistycznych wyższego rzędu. Zgodność założeń Programu Rewitalizacji z poszczególnymi dokumentami gwarantuje, że podejmowane działania w skali gminy będą harmonizowały z kierunkami rozwoju ustalonymi na szczeblu europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym. Oznacza to, że planowane działania nie będą przypadkowe oraz przyczynią się do realizacji celów o charakterze globalnym i długoterminowym. Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Priorytet III Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną. Cel 1 Stopa zatrudnienia osób w wieku 20-64 lat powinna wzrosnąć z obecnych 69% do co najmniej 75%, między innymi wskutek zwiększenia liczby pracujących kobiet i osób starszych oraz lepszej integracji migrantów na rynku pracy. Cel 5 Wspieranie włączenia społecznego, zwłaszcza przez ograniczanie ubóstwa, mając na celu wydźwignięcie z ubóstwa lub wykluczenia społecznego co najmniej 20 mln obywateli. Strona 12

Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju Obszar Konkurencyjność i innowacyjność gospodarki: Innowacyjność gospodarki i kreatywność indywidualna: Cel 3: Poprawa dostępności i jakości edukacji na wszystkich etapach oraz podniesienie konkurencyjności nauki. Obszar Konkurencyjności i innowacyjności gospodarki: Kapitał ludzki: Cel 6 Rozwój kapitału ludzkiego poprzez wzrost zatrudnienia i stworzenie workfare state. Obszar - Równoważenie potencjału rozwojowego regionów Polski: Rozwój regionalny: Cel 8 Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych. Obszar Efektywność i sprawność państwa: Kapitał społeczny: Cel 11 Wzrost społecznego kapitału rozwoju. Strategia na rzecz odpowiedzialnego rozwoju Cel szczegółowy I Trwały wzrost gospodarczy oparty coraz silniej o wiedzę, dane i doskonałość organizacyjną: Zwiększenie innowacyjności polskich przedsiębiorstw na rynku krajowym i rynkach zagranicznych, Nowe formy działania i współpracy, Nowoczesne instrumenty wsparcia, Zwiększenie umiędzynarodowienia polskiej gospodarki, Zwiększenie eksportu towarów zaawansowanych technologicznie. Cel szczegółowy II Rozwój społecznie wrażliwy i terytorialnie zrównoważony: Poprawa dostępności usług świadczonych w odpowiedzi na wyzwania demograficzne, Wzrost i poprawa wykorzystania potencjału kapitału ludzkiego na rynku pracy, Zrównoważony rozwój kraju wykorzystujący indywidualne potencjały endogeniczne poszczególnych terytoriów, Strona 13

Wzmacnianie regionalnych przewag konkurencyjnych w oparciu o specjalizacje gospodarcze i nowe nisze rynkowe, Cel szczegółowy III Skuteczne państwo i instytucje służące wzrostowi oraz włączeniu społecznemu i gospodarczemu: Budowa zintegrowanego systemu planowania społeczno-gospodarczego i przestrzennego, Cyfrowe państwo usługowe, Wykorzystanie środków z budżetu Unii Europejskiej w sposób przekładający się na trwałe efekty rozwojowe. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie Cel główny Efektywne wykorzystywanie specyficznych regionalnych i innych terytorialnych potencjałów rozwojowych dla osiągania celów rozwoju kraju wzrostu, zatrudnienia i spójności w horyzoncie długookresowym. Cel 2 Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych ( spójność ). Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku. Wielkopolska 2020 Cel strategiczny 2 Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie jego zasobami. Cel strategiczny 3 Lepsze zarządzanie energią. Cel strategiczny 6 Wzmocnienie potencjału gospodarczego regionu. Cel strategiczny 7 Wzrost kompetencji mieszkańców i zatrudnienia. Cel strategiczny 8 Zwiększanie zasobów oraz wyrównywanie potencjałów społecznych województwa. Cel strategiczny 9 Wzrost bezpieczeństwa i sprawności zarządzania regionem. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego Cel główny Zrównoważony rozwój przestrzenny regionu jako jedna z podstaw wzrostu poziomu życia mieszkańców. Strona 14

Cel szczegółowy Dostosowanie przestrzeni do wyzwań XXI wieku, w tym: Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie zasobami przyrodniczymi, Wzrost znaczenia i zachowanie dziedzictwa kulturowego, Wielofunkcyjny rozwój ośrodków regionalnych i lokalnych, Restrukturyzacja obszarów o ograniczonym potencjale rozwojowym. Cel szczegółowy Zwiększenie efektywności wykorzystania potencjałów rozwojowych województwa, w tym: Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, Zwiększenie udziału usług turystycznych i rekreacji w gospodarce regionu. Strategia Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego Aglomeracji Konińskiej Priorytet: Aglomeracja Konińska miejscem oferującym dobre warunki życia i pracy związanej z obszarem przedsiębiorczej społeczności szanującej lokalne dziedzictwo. Strategia Rozwoju Gminy Skulsk na lata 2014-2020 Wizja Skulsk to przyjazna dla mieszkańców gmina, charakteryzująca się wysokim poziomem estetyki oraz ładem przestrzennym. Silnie rozwinięta tożsamość lokalna dzięki pielęgnowanej od wieków tradycji sprawia, iż gmina Skulsk wyróżnia się spośród innych jednostek administracyjnych w regionie. Dziedzictwo kulturowe, ponadprzeciętne walory środowiska naturalnego i krajobrazu tworzą doskonałe warunki do rozwoju turystyki, a walory gminy skutecznie wykorzystują również lokalni przedsiębiorcy. Cel strategiczny 1 Aktywny Kapitał Ludzki. Cel operacyjny 1.3 Wzrost zaangażowania społecznego i przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu. Cel strategiczny 2 Nowoczesna infrastruktura. Cel operacyjny 2.1 Poprawa jakości infrastruktury drogowej. Cel operacyjny 2.2 Poprawa jakości infrastruktury sieciowej. Cel operacyjny 2.4 Modernizacja infrastruktury społecznej. Strona 15

Cel operacyjny 2.5 Poprawa ładu przestrzennego oraz wzrost poczucia bezpieczeństwa mieszkańców. Cel strategiczny 3 Rozwinięta gospodarka. Cel operacyjny 3.1 Zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej i turystycznej. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Skulsk Zapisy Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Skulsk dotyczą m.in.: Przeznaczenia obszarów i obiektów oraz zmian w układzie przestrzennym gminy, Uwarunkowań powiązanych m.in. z dotychczasowym zagospodarowaniem terenu, formami ochrony przyrody, działalnością człowieka, występowaniem obiektów zabytkowych, Polityki rozwoju przestrzennego, Zakładanych celów rozwojowych i strategicznych priorytetów gminy. Program Rewitalizacji wpisuje się w kontekst działań zapisanych w Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Skulsk. 4. Istniejący stan środowiska gminy Skulsk oraz stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem 4.1. Powietrze atmosferyczne Zgodnie z art. 89 ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2017, poz. 519) Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska co roku dokonuje oceny poziomów substancji w powietrzu w poszczególnych strefach za rok poprzedni oraz odrębnie dla każdej substancji dokonuje klasyfikacji stref, w których poziom odpowiednio: Przekracza poziom dopuszczalny powiększony o margines tolerancji, Mieści się pomiędzy poziomem dopuszczalnym a poziomem dopuszczalnym powiększonym o margines tolerancji, Nie przekracza poziomu dopuszczalnego, Przekracza poziom docelowy, Strona 16

Nie przekracza poziomu docelowego, Przekracza poziom celu długoterminowego, Nie przekracza poziomu celu długoterminowego. W celu oceny jakości powietrza na terenie województwa wielkopolskiego wyznaczono następujące strefy: Aglomeracja poznańska, Miasto Kalisz, Strefa wielkopolska. Gmina Skulsk znajduje się w granicach strefy wielkopolskiej. Przedstawiona ocena roczna jakości powietrza dotyczy roku 2016. Ocenę wykonano według kryteriów ustanowionych ze względu na ochronę zdrowia ludzi dla 12 substancji: Dwutlenku siarki (SO2), Dwutlenku azotu (NO2), Tlenku węgla (CO), Benzenu (C6H6), Pyłu zawieszonego o średnicy ziaren poniżej 10 μm (PM10), Pyłu zawieszonego o średnicy ziaren poniżej 2.5 μm (PM2.5), Ołowiu (Pb), Arsenu (As), Kadmu (Cd), Niklu (Ni), Benzo(a)pirenu (B(a)P), Ozonu (O3), oraz kryteriów ustanowionych ze względu na ochronę roślin dla 3 substancji: Dwutlenku siarki (SO2), Tlenków azotu (NOx), Ozonu (O3). Strona 17

Podstawę klasyfikacji stref w oparciu o wyniki rocznej oceny jakości powietrza stanowią: Poziom dopuszczalny substancji w powietrzu, Poziom docelowy substancji w powietrzu, Poziom celu długoterminowego, określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2012, poz. 1031). Wynikiem oceny, zarówno pod kątem kryteriów dla ochrony zdrowia, jak i kryteriów dla ochrony roślin, dla wszystkich substancji podlegających ocenie jest zaliczenie strefy do jednej z poniższych klas: 1. W klasyfikacji podstawowej: Do klasy A jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy nie przekraczają odpowiednio poziomów dopuszczalnych lub poziomów docelowych, Do klasy C jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają odpowiednio poziomy dopuszczalne lub poziomy docelowe. 2. W klasyfikacji dodatkowej: Do klasy A1 jeżeli stężenia dla pyłu PM2.5 na terenie strefy nie przekraczają poziomu dopuszczalnego dla fazy II, tj. 20 μg/m 3, Do klasy C1 jeżeli stężenia dla pyłu PM2.5 na terenie strefy przekraczają poziom dopuszczalny dla fazy II, tj. > 20 μg/m 3, Do klasy D1 jeżeli stężenia ozonu na terenie strefy nie przekraczają poziomu celu długoterminowego, Do klasy D2 jeżeli stężenia ozonu na terenie strefy przekraczają poziom celu długoterminowego. Zaliczenie strefy do określonej klasy zależy od stężeń zanieczyszczeń występujących na jej obszarze i wiąże się z wymaganiami dotyczącymi działań na rzecz poprawy jakości powietrza lub na rzecz utrzymania tej jakości. Strona 18

Ocena jakości powietrza i klasyfikacja strefy wielkopolskiej kryterium ochrony zdrowia Dwutlenek siarki Wyniki pomiarów dwutlenku siarki ze stacji monitoringu powietrza oraz wyniki modelowania wykonane dla dwutlenku siarki za rok 2016 wykazały dotrzymanie obowiązujących dla tego zanieczyszczenia poziomów dopuszczalnych dla stężeń 1-godzinnych i dobowych w kryterium ochrony zdrowia. Strefa wielkopolska zakwalifikowana została do klasy A. Dwutlenek azotu Wyniki pomiarów dwutlenku azotu ze stacji monitoringu powietrza oraz wyniki modelowania wykonane dla dwutlenku azotu za rok 2016 wykazały dotrzymanie obowiązujących dla tego zanieczyszczenia poziomów dopuszczalnych dla stężeń 1-godzinnych i średniorocznych w kryterium ochrony zdrowia. Strefa wielkopolska zakwalifikowana została do klasy A. Tlenek węgla Wyniki pomiarów tlenku węgla ze stacji monitoringu powietrza za rok 2016 wykazały dotrzymanie obowiązującego dla tego zanieczyszczenia poziomu dopuszczalnego dla stężeń 8-godzinnych kroczących liczonych ze stężeń 1-godzinnych w kryterium ochrony zdrowia. Strefa wielkopolska zakwalifikowana została do klasy A. Benzen Wyniki pomiarów benzenu ze stacji monitoringu powietrza za rok 2016 wykazały dotrzymanie obowiązującego dla tego zanieczyszczenia poziomu dopuszczalnego dla stężeń średniorocznych w kryterium ochrony zdrowia. Strefa wielkopolska zakwalifikowana została do klasy A. Pył zawieszony PM10 Wyniki pomiarów pyłu zawieszonego PM10 ze stacji monitoringu powietrza oraz wyniki modelowania wykonane dla pyłu PM10 za rok 2016 wykazały dotrzymanie obowiązującego dla tego zanieczyszczenia poziomu dopuszczalnego dla stężeń średniorocznych oraz przekroczenie obowiązującego dla tego zanieczyszczenia poziomu dopuszczalnego dla stężeń dobowych w kryterium ochrony zdrowia. Strefa wielkopolska, ze względu na stwierdzone Strona 19

przekroczenie poziomu dopuszczalnego substancji dla 24-godzin w roku kalendarzowym, zakwalifikowana została do klasy C. Pył zawieszony PM2.5 Wyniki pomiarów pyłu zawieszonego PM2.5 ze stacji monitoringu powietrza oraz wyniki modelowania wykonane dla pyłu PM2.5 za rok 2016 wykazały przekroczenie obowiązującego dla tego zanieczyszczenia poziomu dopuszczalnego dla stężeń średniorocznych w kryterium ochrony zdrowia. Strefa wielkopolska zakwalifikowana została do klasy C. Odnosząc otrzymane wyniki do poziomu dopuszczalnego określonego dla fazy II, tj. wartości równej 20 μg/m 3, której należy dotrzymać od roku 2020, strefę wielkopolską zakwalifikowano do klasy C1. Oznacza to, iż w strefie wielkopolskiej odnotowano przekroczenia poziomu dopuszczalnego dla fazy II dla pyłu zawieszonego PM2.5 w kryterium ochrony zdrowia. Ołów w pyle PM10 Wyniki pomiarów ołowiu w pyle zawieszonym PM10 ze stacji monitoringu powietrza za rok 2016 wykazały dotrzymanie obowiązującego dla tego zanieczyszczenia poziomu dopuszczalnego dla stężeń średniorocznych w kryterium ochrony zdrowia. Strefa wielkopolska zakwalifikowana została do klasy A. Arsen w pyle PM10 Wyniki pomiarów arsenu w pyle zawieszonym PM10 ze stacji monitoringu powietrza za rok 2016 wykazały dotrzymanie obowiązującego dla tego zanieczyszczenia poziomu docelowego dla stężeń średniorocznych w kryterium ochrony zdrowia. Strefa wielkopolska zakwalifikowana została do klasy A. Kadm w pyle PM10 Wyniki pomiarów kadmu w pyle zawieszonym PM10 ze stacji monitoringu powietrza za rok 2016 wykazały dotrzymanie obowiązującego dla tego zanieczyszczenia poziomu docelowego dla stężeń średniorocznych w kryterium ochrony zdrowia. Strefa wielkopolska zakwalifikowana została do klasy A. Strona 20

Nikiel w pyle PM10 Wyniki pomiarów niklu w pyle zawieszonym PM10 ze stacji monitoringu powietrza za rok 2016 wykazały dotrzymanie obowiązującego dla tego zanieczyszczenia poziomu docelowego dla stężeń średniorocznych w kryterium ochrony zdrowia. Strefa wielkopolska zakwalifikowana została do klasy A. Benzo(a)piren w pyle PM10 Wyniki pomiarów benzo(a)pirenu ze stacji monitoringu powietrza oraz wyniki modelowania wykonane dla benzo(a)pirenu za rok 2016 wykazały przekroczenie obowiązującego dla tego zanieczyszczenia poziomu docelowego dla stężeń średniorocznych w kryterium ochrony zdrowia. Strefa wielkopolska zakwalifikowana została do klasy C. Ozon Wyniki pomiarów ozonu ze stacji monitoringu powietrza oraz wyniki modelowania wykonane dla ozonu za rok 2016 i za lata 2014-2016 wykazały przekroczenie obowiązującego dla tego zanieczyszczenia poziomu docelowego dla stężeń 8-godzinnych w kryterium ochrony zdrowia. Strefa wielkopolska zakwalifikowana została do klasy C. Odnosząc otrzymane wyniki do poziomu celu długoterminowego strefę wielkopolską zakwalifikowano do klasy D2. Oznacza to, iż w strefie wielkopolskiej przekroczony jest poziom celu długoterminowego dla ozonu w kryterium ochrony zdrowia. Termin osiągnięcia poziomu celu długoterminowego wyznaczono na rok 2020. Ocena jakości powietrza i klasyfikacja strefy wielkopolskiej kryterium ochrony roślin Dwutlenek siarki Wyniki pomiarów dwutlenku siarki ze stacji monitoringu powietrza za rok 2016 wykazały dotrzymanie obowiązującego dla tego zanieczyszczenia poziomu dopuszczalnego dla stężeń średniorocznych i stężeń okresu zimowego w kryterium ochrony roślin. Strefa wielkopolska zakwalifikowana została do klasy A. Strona 21

Tlenki azotu Wyniki pomiarów tlenków azotu ze stacji monitoringu powietrza za rok 2016 wykazały dotrzymanie obowiązującego dla tego zanieczyszczenia poziomu dopuszczalnego dla stężeń średniorocznych w kryterium ochrony roślin. Strefa wielkopolska zakwalifikowana została do klasy A. Ozon Wyniki pomiarów ozonu ze stacji monitoringu powietrza za rok 2016 oraz wyniki modelowania wykonane dla ozonu za lata 2012-2016 wykazały dotrzymanie obowiązującego dla tego zanieczyszczenia poziomu docelowego dla wartości AOT40 w kryterium ochrony roślin. Strefa wielkopolska zakwalifikowana została do klasy A. Odnosząc otrzymane wyniki do poziomu celu długoterminowego strefę wielkopolską zakwalifikowano do klasy D2. Oznacza to, iż w strefie wielkopolskiej przekroczony jest poziom celu długoterminowego dla ozonu w kryterium ochrony roślin. Termin osiągnięcia poziomu celu długoterminowego wyznaczono na rok 2020. Zestawienie klasyfikacji strefy wielkopolskiej W poniższych tabelach zestawiono klasyfikację strefy wielkopolskiej z uwzględnieniem parametrów kryterialnych pod kątem ochrony zdrowia oraz pod kątem ochrony roślin za rok 2016. Tabela 1. Klasyfikacja strefy wielkopolskiej dla poszczególnych zanieczyszczeń uzyskana w ocenie jakości powietrza za rok 2016 dokonanej z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia Nazwa strefy Symbol klasy strefy dla poszczególnych substancji SO 2 NO 2 CO C 6H 6 PM10 PM2.5 Pb As Cd Ni B(a)P O 3 Strefa wielkopolska A A A A C C A A A A C C Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2016, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu. Strona 22

Tabela 2. Klasyfikacja strefy wielkopolskiej dla poszczególnych zanieczyszczeń uzyskana w ocenie jakości powietrza za rok 2016 dokonanej z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony roślin Nazwa strefy Symbol klasy strefy dla poszczególnych substancji SO 2 NO x O 3 Strefa wielkopolska A A A Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2016, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu. Pod kątem ochrony zdrowia: Dla poziomu dopuszczalnego dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku węgla, benzenu, ołowiu oraz poziomu docelowego arsenu, kadmu, niklu strefę wielkopolską zaliczono do klasy A, Dla poziomu docelowego benzo(a)pirenu strefę wielkopolską zaliczono do klasy C, Dla poziomu docelowego ozonu strefę wielkopolską zaliczono do klasy C, odnosząc otrzymane wyniki do celu długoterminowego ozonu strefę wielkopolską zaliczono do klasy D2, Dla poziomu dopuszczalnego stężenia pyłu PM10 strefę wielkopolską zaliczono do klasy C, z uwagi na sezonową zmienność stężeń pyłu (przekroczenia dotyczą tylko sezonu zimowego) można przypuszczać, że powodem przekroczeń w sezonie grzewczym jest niska emisja z sektora komunalno-bytowego wpływająca na pogorszenie warunków aerosanitarnych, Dla poziomu dopuszczalnego stężenia pyłu PM2.5 strefę wielkopolską zaliczono do klasy C, odnosząc otrzymane wyniki do poziomu dopuszczalnego określonego dla fazy II strefę wielkopolską zaliczono do klasy C1. Pod kątem ochrony roślin dla dwutlenku siarki, tlenków azotu i ozonu strefę wielkopolską zaliczono do klasy A. Zakwalifikowanie strefy do klasy C dla danego zanieczyszczenia oznacza konieczność wyznaczenia obszarów przekroczeń i zaliczenie strefy do opracowania programów ochrony powietrza. Strona 23

4.2. Wody powierzchniowe Pod względem hydrograficznym gmina Skulsk w całości zlokalizowana jest w obszarze dorzecza Odry. Według podziału wodnego II rzędu obszar gminy znajduje się w części odwadnianej przez system rzeczny Warty. Identyfikacja i charakterystyka jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP) Na terenie gminy Skulsk wyróżnia się 8 jednolitych części wód powierzchniowych, w tym 5 rzecznych oraz 3 jeziorne. W poniższych tabelach zestawiono wykaz oraz charakterystykę jednolitych części wód powierzchniowych zidentyfikowanych na obszarze gminy Skulsk, wraz ze wskazaniem ustalonych celów środowiskowych. Tabela 3. Charakterystyka rzecznych JCWP występujących na terenie gminy Skulsk Krajowy kod jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Długość jednolitej części wód Dorzecze Region wodny Zlewnia bilansowa Status ostatecznie wyznaczony Czy jednolita część wód jest monitorowana? Stan/potencjał ekologiczny Stan chemiczny Stan jednolitej części wód Cel dla stanu/potencjału ekologicznego Cel dla stanu chemicznego Rodzaj użytkowania jednolitej części wód Presja Ocena ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych Kanał Ślesiński do wypływu z Jez. Pątnowskiego RW600025183459 25 ciek łączący jeziora 36,42756076 km obszar dorzecza Odry region wodny Warty Warta od Neru do Prosny silnie zmieniona nie poniżej dobrego poniżej stanu dobrego zły dobry potencjał ekologiczny dobry stan chemiczny rolna nierozpoznana presja zagrożona Termin osiągnięcia celów środowiskowych 2021 Czy jednolitą część wód wyznaczono na mocy art. 7 RDW do poboru wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi nie Strona 24

Czy jednolita część wód przeznaczona jest do celów rekreacyjnych Czy jednolita część wód zlokalizowana jest na obszarze szczególnie narażonym, z którego odpływ azotu ze źródeł rolniczych wód należy ograniczyć Czy jednolita część wód wyznaczona jest jako wody wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych Czy jednolita część wód wyznaczona jest jako obszar wrażliwy na mocy dyrektywy 91/271/EWG nie nie nie tak Krajowy kod jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Długość jednolitej części wód Dorzecze Region wodny Zlewnia bilansowa Status ostatecznie wyznaczony Czy jednolita część wód jest monitorowana? Stan/potencjał ekologiczny Stan chemiczny Stan jednolitej części wód Cel dla stanu/potencjału ekologicznego Cel dla stanu chemicznego Rodzaj użytkowania jednolitej części wód Presja Ocena ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych Dopływ z Jez. Skulskich RW600025188149 25 ciek łączący jeziora 28,81092794 km obszar dorzecza Odry region wodny Warty Górna Noteć naturalna tak umiarkowany dobry zły dobry stan ekologiczny dobry stan chemiczny rolna presja komunalna zagrożona Termin osiągnięcia celów środowiskowych 2021 Czy jednolitą część wód wyznaczono na mocy art. 7 RDW do poboru wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi Czy jednolita część wód przeznaczona jest do celów rekreacyjnych Czy jednolita część wód zlokalizowana jest na obszarze szczególnie narażonym, z którego odpływ azotu ze źródeł rolniczych wód należy ograniczyć nie nie nie Strona 25

Czy jednolita część wód wyznaczona jest jako wody wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych Czy jednolita część wód wyznaczona jest jako obszar wrażliwy na mocy dyrektywy 91/271/EWG nie tak Noteć od Dopływu z Jez. Lubotyń do Dopływu spod Sadlna Krajowy kod jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Długość jednolitej części wód Dorzecze Region wodny Zlewnia bilansowa Status ostatecznie wyznaczony Czy jednolita część wód jest monitorowana? Stan/potencjał ekologiczny Stan chemiczny Stan jednolitej części wód Cel dla stanu/potencjału ekologicznego Cel dla stanu chemicznego Rodzaj użytkowania jednolitej części wód RW600020188151 20 rzeka nizinna żwirowa 19,37653167 km obszar dorzecza Odry region wodny Warty Górna Noteć silnie zmieniona tak dobry i powyżej dobrego poniżej stanu dobrego zły dobry potencjał ekologiczny dobry stan chemiczny rolna Presja - Ocena ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych niezagrożona Termin osiągnięcia celów środowiskowych 2015 Czy jednolitą część wód wyznaczono na mocy art. 7 RDW do poboru wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi Czy jednolita część wód przeznaczona jest do celów rekreacyjnych Czy jednolita część wód zlokalizowana jest na obszarze szczególnie narażonym, z którego odpływ azotu ze źródeł rolniczych wód należy ograniczyć Czy jednolita część wód wyznaczona jest jako wody wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych Czy jednolita część wód wyznaczona jest jako obszar wrażliwy na mocy dyrektywy 91/271/EWG nie nie nie nie tak Strona 26

Noteć od Dopływu spod Sadlna do wypływu z Jez. Gopło Krajowy kod jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Długość jednolitej części wód Dorzecze Region wodny Zlewnia bilansowa Status ostatecznie wyznaczony Czy jednolita część wód jest monitorowana? Stan/potencjał ekologiczny Stan chemiczny Stan jednolitej części wód Cel dla stanu/potencjału ekologicznego Cel dla stanu chemicznego Rodzaj użytkowania jednolitej części wód Presja Ocena ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych RW60002018817999 20 rzeka nizinna żwirowa 28,32746815 km obszar dorzecza Odry region wodny Warty Górna Noteć silnie zmieniona tak umiarkowany poniżej stanu dobrego zły dobry potencjał ekologiczny dobry stan chemiczny rolna nierozpoznana presja, presja komunalna zagrożona Termin osiągnięcia celów środowiskowych 2021 Czy jednolitą część wód wyznaczono na mocy art. 7 RDW do poboru wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi Czy jednolita część wód przeznaczona jest do celów rekreacyjnych Czy jednolita część wód zlokalizowana jest na obszarze szczególnie narażonym, z którego odpływ azotu ze źródeł rolniczych wód należy ograniczyć Czy jednolita część wód wyznaczona jest jako wody wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych Czy jednolita część wód wyznaczona jest jako obszar wrażliwy na mocy dyrektywy 91/271/EWG nie nie nie nie tak Dopływ spod Sadlna Krajowy kod jednolitej części wód RW600017188152 Typ jednolitej części wód 17 potok nizinny piaszczysty Długość jednolitej części wód 7,56194595 km Dorzecze obszar dorzecza Odry Region wodny region wodny Warty Strona 27

Zlewnia bilansowa Status ostatecznie wyznaczony Czy jednolita część wód jest monitorowana? Stan/potencjał ekologiczny Stan chemiczny Stan jednolitej części wód Cel dla stanu/potencjału ekologicznego Cel dla stanu chemicznego Rodzaj użytkowania jednolitej części wód Górna Noteć naturalna nie poniżej dobrego poniżej stanu dobrego zły dobry stan ekologiczny dobry stan chemiczny rolna Presja - Ocena ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych niezagrożona Termin osiągnięcia celów środowiskowych 2015 Czy jednolitą część wód wyznaczono na mocy art. 7 RDW do poboru wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi Czy jednolita część wód przeznaczona jest do celów rekreacyjnych Czy jednolita część wód zlokalizowana jest na obszarze szczególnie narażonym, z którego odpływ azotu ze źródeł rolniczych wód należy ograniczyć Czy jednolita część wód wyznaczona jest jako wody wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych Czy jednolita część wód wyznaczona jest jako obszar wrażliwy na mocy dyrektywy 91/271/EWG Źródło: Geoportal, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. Tabela 4. Charakterystyka jeziornych JCWP występujących na terenie gminy Skulsk Krajowy kod jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Skulskie nie nie nie nie tak LW10393 3a jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, stratyfikowane Długość jednolitej części wód 1,24 km 2 Powierzchnia zlewni jednolitej części wód 88,1 km 2 Dorzecze Region wodny Zlewnia bilansowa Status ostatecznie wyznaczony Czy jednolita część wód jest monitorowana? obszar dorzecza Odry region wodny Warty Górna Noteć naturalna nie Strona 28

Stan/potencjał ekologiczny - Stan chemiczny - Stan jednolitej części wód - Cel dla stanu/potencjału ekologicznego Cel dla stanu chemicznego Rodzaj użytkowania jednolitej części wód Presja Ocena ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych dobry stan ekologiczny dobry stan chemiczny rolna rolnictwo z zabudową rozproszoną, turystyka i rekreacja zagrożona Termin osiągnięcia celów środowiskowych 2021 Czy jednolitą część wód wyznaczono na mocy art. 7 RDW do poboru wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi Czy jednolita część wód przeznaczona jest do celów rekreacyjnych Czy jednolita część wód zlokalizowana jest na obszarze szczególnie narażonym, z którego odpływ azotu ze źródeł rolniczych wód należy ograniczyć Czy jednolita część wód wyznaczona jest jako wody wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych Czy jednolita część wód wyznaczona jest jako obszar wrażliwy na mocy dyrektywy 91/271/EWG nie nie nie nie tak Krajowy kod jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Skulska Wieś LW10394 3a jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, stratyfikowane Długość jednolitej części wód 1,23 km 2 Powierzchnia zlewni jednolitej części wód 59,2 km 2 Dorzecze Region wodny Zlewnia bilansowa Status ostatecznie wyznaczony Czy jednolita część wód jest monitorowana? Stan/potencjał ekologiczny obszar dorzecza Odry region wodny Warty Górna Noteć naturalna tak umiarkowany Stan chemiczny - Stan jednolitej części wód Cel dla stanu/potencjału ekologicznego zły dobry stan ekologiczny Strona 29

Cel dla stanu chemicznego Rodzaj użytkowania jednolitej części wód Presja Ocena ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych dobry stan chemiczny rolna gospodarka komunalna, rolnictwo z zabudową rozproszoną, turystyka i rekreacja zagrożona Termin osiągnięcia celów środowiskowych 2021 Czy jednolitą część wód wyznaczono na mocy art. 7 RDW do poboru wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi Czy jednolita część wód przeznaczona jest do celów rekreacyjnych Czy jednolita część wód zlokalizowana jest na obszarze szczególnie narażonym, z którego odpływ azotu ze źródeł rolniczych wód należy ograniczyć Czy jednolita część wód wyznaczona jest jako wody wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych Czy jednolita część wód wyznaczona jest jako obszar wrażliwy na mocy dyrektywy 91/271/EWG nie nie nie nie tak Krajowy kod jednolitej części wód Typ jednolitej części wód Gopło LW10396 3a jezioro o wysokiej zawartości wapnia, o dużym wypływie zlewni, stratyfikowane Długość jednolitej części wód 21,55 km 2 Powierzchnia zlewni jednolitej części wód 1320,7 km 2 Dorzecze Region wodny Zlewnia bilansowa Status ostatecznie wyznaczony Czy jednolita część wód jest monitorowana? obszar dorzecza Odry region wodny Warty Górna Noteć silnie zmieniona Stan/potencjał ekologiczny - Stan chemiczny - Stan jednolitej części wód - Cel dla stanu/potencjału ekologicznego Cel dla stanu chemicznego Rodzaj użytkowania jednolitej części wód Presja nie dobry potencjał ekologiczny dobry stan chemiczny rolna gospodarka komunalna, rolnictwo z zabudową rozproszoną, turystyka i rekreacja, zasilanie wewnętrzne Strona 30

Ocena ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych zagrożona Termin osiągnięcia celów środowiskowych 2027 Czy jednolitą część wód wyznaczono na mocy art. 7 RDW do poboru wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi Czy jednolita część wód przeznaczona jest do celów rekreacyjnych Czy jednolita część wód zlokalizowana jest na obszarze szczególnie narażonym, z którego odpływ azotu ze źródeł rolniczych wód należy ograniczyć Czy jednolita część wód wyznaczona jest jako wody wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych Czy jednolita część wód wyznaczona jest jako obszar wrażliwy na mocy dyrektywy 91/271/EWG Źródło: Geoportal, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. Ocena stanu jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP) W roku 2016 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu przeprowadził ocenę stanu jednolitych części wód powierzchniowych płynących za rok 2015 uwzględniając zasadę dziedziczenia ocen z lat 2011-2015. Ocenę stanu jednolitych części wód powierzchniowych płynących w latach 2011-2015 wykonano na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. 2014, poz. 1482). Badania wód powierzchniowych płynących dotyczyły jednej jednolitej części wód, która znajduje się na terenie gminy Skulsk. W poniższej tabeli zestawiono wyniki oceny stanu wód w jednolitej części wód rzecznych objętej monitoringiem na obszarze gminy Skulsk za rok 2015. nie nie nie nie tak Strona 31

Tabela 5. Zestawienie wyników oceny stanu jednolitej części wód rzecznych w gminie Skulsk za rok 2015 Nazwa i kod ocenianej JCWP Nazwa i kod reprezentatywnego punktu pomiarowokontrolnego Program monitoringu Klasa elementów biologicznych Klasa elementów hydromorfologicznych Klasa elementów fizykochemicznych* Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne Stan/potencjał ekologiczny Stan chemiczny Stan JCWP Noteć od Dopływu z Jez. Lubotyń do Dopływu spod Sadlna RW600020188151 Noteć Przewóz PL02S0501_0824 MO I II II - dobry - - Źródło: Ocena stanu jednolitych części wód płynących w województwie wielkopolskim za rok 2015, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu. Objaśnienia: * stan fizyczny, warunki tlenowe, zasolenie, zakwaszenie, substancje biogenne MO monitoring operacyjny I stan bardzo dobry / potencjał maksymalny II stan dobry / potencjał dobry Badana jednolita część wód powierzchniowych rzecznych charakteryzuje się dobrym stanem/potencjałem ekologicznym. Oprócz oceny stanu jednolitych części wód powierzchniowych płynących Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu przeprowadził ocenę stanu jednolitych części wód powierzchniowych stojących uwzględniając zasadę dziedziczenia ocen z lat 2011-2015. Ocenę stanu jednolitych części wód powierzchniowych stojących badanych w latach 2013-2015 wykonano na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. 2014, poz. 1482). Badania wód powierzchniowych stojących dotyczyły jednej jednolitej części wód, która znajduje się na terenie gminy Skulsk i prowadzone były w roku 2014. Strona 32

W poniższej tabeli zestawiono wyniki oceny stanu wód w jednolitej części wód jeziornych objętej monitoringiem na obszarze gminy Skulsk w latach 2013-2015. Tabela 6. Zestawienie wyników oceny stanu jednolitej części wód jeziornych w gminie Skulsk za rok 2014 Nazwa i kod ocenianej JCWP Skulska Wieś PLLW10394 Rok badań Stan/potencjał ekologiczny Stan chemiczny Stan ogólny 2014 umiarkowany dobry zły Źródło: Ocena stanu jednolitych części wód jeziornych w województwie wielkopolskim w latach 2013-2015, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu. Badana jednolita część wód powierzchniowych jeziornych charakteryzuje się złym stanem wód. Stan/potencjał ekologiczny określono jako umiarkowany, z kolei stan chemiczny określono jako dobry. 4.3. Wody podziemne Wąski pas obszaru gminy Skulsk wzdłuż jej północnej granicy leży na Głównym Zbiorniku Wód Podziemnych nr 144 Dolina Kopalna Wielkopolska. Zbiornik ten gromadzi wodę czwartorzędową, ma charakter porowy, jest bardzo mało podatny na antropopresję. Rysunek 1. Lokalizacja gminy Skulsk względem głównych zbiorników wód podziemnych Źródło: epsh, Państwowa Służba Hydrogeologiczna. Strona 33

Przy południowo-wschodniej granicy gminy Skulsk na niewielki pas jej obszaru nachodzi Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 151 Zbiornik Turek Konin Koło. Zbiornik ten gromadzi wodę kredową (kreda górna), ma charakter porowo-szczelinowy, na przeważającym obszarze jest średnio i mało podatny na antropopresję. Identyfikacja i charakterystyka jednolitych części wód podziemnych (JCWPd) Gmina Skulsk znajduje się w obszarze dwóch jednolitych części wód podziemnych oznaczonych jako JCWPd 43 oraz JCWPd 62. Na obszarze JCWPd 43 zwykłe wody podziemne występują w granicach trzech pięter wodonośnych czwartorzędowego, neogeńsko-paleogeńskiego oraz kredowego. Piętro wodonośne czwartorzędowe zbudowane jest z piasków ze żwirami, żwirów i piasków różnoziarnistych, ma charakter porowy. Głębokość występowania warstw wodonośnych poziomu wynosi od 0,1 do 40 m. Piętro wodonośne neogeńsko-paleogeńskie zbudowane jest z piasków ze żwirami, piasków pylastych i piasków różnoziarnistych, ma charakter porowy. Głębokość występowania warstw wodonośnych poziomu wynosi od 60 do 80 m. Z kolei piętro wodonośne kredowe zbudowane jest z margli, opok i wapieni, ma charakter szczelinowy. Głębokość występowania warstw wodonośnych poziomu wynosi od 75 do 115 m. Na obszarze JCWPd 62 zwykłe wody podziemne występują w granicach czterech pięter wodonośnych czwartorzędowego, paleogeńsko-neogeńskiego, kredowego i jurajskiego. Piętro wodonośne czwartorzędowe zbudowane jest z piasków i żwirów, ma charakter porowy. Głębokość występowania warstw wodonośnych poziomu gruntowego wynosi od 0,22 do 10 m, piętra międzyglinowego górnego wynosi od 1 do 50 m, natomiast poziomu międzyglinowego dolnego wynosi od 5 do 60 m. Piętro wodonośne paleogeńsko-neogeńskie zbudowane jest z piasków, ma charakter porowy. Głębokość występowania warstw wodonośnych poziomu wynosi od 15 do 100 m. Z kolei piętro wodonośne kredowe zbudowane jest z gezów, margli, opok, piaskowców i wapieni, ma charakter szczelinowy. Głębokość występowania warstw wodonośnych poziomu wynosi od 5 do 150 m. Natomiast piętro wodonośne jurajskie zbudowane jest z margli i wapieni, ma charakter szczelinowy. Głębokość występowania warstw wodonośnych poziomu wynosi od 70 do 100 m. Strona 34

Rysunek 2. Obszar gminy Skulsk na tle jednolitych części wód Źródło: apwśh, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu. W poniższych tabelach zestawiono charakterystykę jednolitych części wód podziemnych zidentyfikowanych na terenie gminy Skulsk, wraz ze wskazaniem ustalonych celów środowiskowych. Strona 35

Tabela 7. Charakterystyka JCWPd występujących na terenie gminy Skulsk PLGW600043 Powierzchnia jednolitej części wód 3 659,3 km 2 Dorzecze Region wodny Stan chemiczny Stan ilościowy Stan jednolitej części wód Cel dla stanu chemicznego Cel dla stanu ilościowego Rodzaj użytkowania jednolitej części wód Ocena ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych obszar dorzecza Odry region wodny Warty słaby słaby słaby dobry stan chemiczny, mniej rygorystyczny cel dla parametru Cl (ochrona stanu przed dalszym pogorszeniem) mniej rygorystyczny cel: ochrona stanu ilościowego przed dalszym pogorszeniem rolniczy zagrożona Termin osiągnięcia celów środowiskowych 2021 Czy jednolitą część wód wyznaczono na mocy art. 7 RDW do poboru wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi tak PLGW600062 Powierzchnia jednolitej części wód 2 265 km 2 Dorzecze Region wodny Stan chemiczny Stan ilościowy Stan jednolitej części wód Cel dla stanu chemicznego Cel dla stanu ilościowego Rodzaj użytkowania jednolitej części wód Ocena ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych obszar dorzecza Odry region wodny Warty słaby dobry słaby dobry stan chemiczny, mniej rygorystyczny cel dla parametru Cl (ochrona stanu przed dalszym pogorszeniem) dobry stan ilościowy rolniczy zagrożona Termin osiągnięcia celów środowiskowych 2021 Czy jednolitą część wód wyznaczono na mocy art. 7 RDW do poboru wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi Źródło: Geoportal, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. tak Strona 36

Ocena stanu jednolitych części wód podziemnych (JCWPd) Badania jakości wód podziemnych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska prowadzone są przez Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Zadaniem monitoringu wód podziemnych jest dostarczenie wyników pomiarów, badań ilości i jakości wód podziemnych, koniecznych dla oceny stanu ilościowego i chemicznego wód podziemnych. W poniższej tabeli zestawiono wyniki oceny stanu wód w jednolitych częściach wód podziemnych zidentyfikowanych na obszarze gminy Skulsk, objętych monitoringiem w roku 2012. Tabela 8. Zestawienie wyników oceny stanu jednolitych części wód podziemnych występujących na terenie gminy Skulsk za rok 2012 Nr JCWPd Rok badań Stan ilościowy Stan chemiczny Stan ogólny Ocena ryzyka niespełnienia celów środowiskowych JCWPd 43 2012 słaby słaby słaby zagrożona JCWPd 62 2012 dobry słaby słaby zagrożona Źródło: Karta informacyjna JCWPd, Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy. Wody podziemne na terenie gminy Skulsk charakteryzują się słabym stanem ogólnym. Jednolite części wód podziemnych przebiegające przez obszar gminy są zagrożone ryzykiem niespełnienia celów środowiskowych. 4.4. Obszary objęte ochroną Położenie oraz warunki geograficzne sprawiły, że na terenie gminy Skulsk znajdują się różne formy ochrony przyrody, w tym: 1 park krajobrazowy: Nadgoplański Park Tysiąclecia, 1 obszar chronionego krajobrazu: Goplańsko-Kujawski, 2 obszary Natura 2000: Jezioro Gopło PLH040007, Ostoja Nadgoplańska PLB040004. Strona 37

Park krajobrazowy Nadgoplański Park Tysiąclecia Nadgoplański Park Tysiąclecia utworzony został na mocy Rozporządzenia nr 2/09 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 8 maja 2009 r. (Dz. Urz. Województwa Wielkopolskiego Nr 112, poz. 1798 z 10 czerwca 2009 r.). Do szczególnych celów ochrony na terenie Parku należy: Zachowanie i popularyzacja walorów przyrodniczych i krajobrazowych w warunkach zrównoważonego rozwoju, Zachowanie miejsc lęgowych ptaków, szczególnie populacji ptaków wodnych i błotnych, Zachowanie siedlisk wykorzystywanych przez ptaki przelotne oraz zimujące, Zachowanie torfowisk i innych środowisk wilgotnych oraz bagiennych, Zachowanie naturalnie ukształtowanego krajobrazu polodowcowego. Rysunek 3. Gmina Skulsk na tle Nadgoplańskiego Parku Tysiąclecia Źródło: http://skulsk.e-mapa.net/. Strona 38

Obszar chronionego krajobrazu Goplańsko-Kujawski Goplańsko-Kujawski Obszar Chronionego Krajobrazu został utworzony w celu ochrony obszaru zbliżonego do stanu naturalnego oraz zapewnienia społeczeństwu warunków niezbędnych dla regeneracji sił w środowisku reprezentującym korzystne właściwości dla rozwoju turystyki i wypoczynku. Rysunek 4. Gmina Skulsk na tle Goplańsko-Kujawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu Źródło: http://skulsk.e-mapa.net/. Obszar Natura 2000 Jezioro Gopło PLH040007 dyrektywa siedliskowa Obszar Natura 2000 Jezioro Gopło stanowi cenny zasób zróżnicowanych siedlisk dla gatunków zwierząt rzadkich i poddanych ochronie związanych ze środowiskiem wodnym. Występują w nim liczne i zróżnicowane siedliska przyrodnicze wymienione w Załączniku I Dyrektywy Siedliskowej, a także gatunki roślin i zwierząt wymienione w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej. Strona 39

Na terenie obszaru stwierdzono występowanie następujących gatunków zwierząt: Kumak nizinny Bombina bombina, Bóbr europejski Castor fiber, Koza pospolita Cobitis taenia, Wydra Lutra Lutra, Piskorz Misgurnus fossilis, Różanka Rhodeus Marus, Traszka grzebieniasta Triturus cristatus. W granicach obszaru występują następujące typy siedlisk przyrodniczych: Śródlądowe słone łąki, pastwiska i szuwary (Glauco-Puccinietalia część zbiorowiska śródlądowe), Twardowodne oligo- i mezotroficzne zbiorniki wodne z podwodnymi łąkami ramienic (Chara spp.), Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion, Ciepłolubne, śródlądowe murawy napiaskowe (Koelerion glaucae), Murawy kserotermiczne (Festuco-Brometea i ciepłolubne murawy z Asplenion septentrionalis-festucion pallentis), Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe (Molinion), Ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium), Łąki selernicowe (Cnidion dubii), Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris), Torfowiska nakredowe (Cladietum marisci, Caricetum buxbaumii, Schoenetum nigricantis), Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk, Grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum), Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe), Strona 40

Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (Ficario-Ulmetum), Dąbrowy ciepłolubne (Quercetalia pubescenti-petraeae), Starodub łąkowy (Angelica palustris), Lipiennik (Liparis loeselii), Sierpowiec błyszczący (Hamatocaulis vernicosus). Rysunek 5. Gmina Skulsk na tle obszaru Natura 2000 Jezioro Gopło Źródło: http://skulsk.e-mapa.net/. Ostoja Nadgoplańska PLB040004 dyrektywa ptasia Obszar Natura 2000 Ostoja Nadgoplańska obejmuje Jezioro Gopło oraz jego otoczenie z grupą jezior: Skulskie, Skulska Wieś, Czartowo. Gopło jest długim (25 km) jeziorem polodowcowym o płaskich i niezalesionych brzegach, z rozległymi połaciami szuwarów trzcinowych. Położone na nim wyspy zajmują łącznie 25 ha i wiele z nich jest także porośniętych szuwarami. W sąsiedztwie jeziora występują podmokłe łąki, a także pola orne i niewielkie lasy łęgowe. Strona 41

Dany obszar Natura 2000 stanowi ostoję ptasią o randze europejskiej E 41 (Nadgoplański Park Tysiąclecia). Występują w nim co najmniej 24 gatunki ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej, 10 gatunków z Polskiej Czerwonej Księgi (PCK). Na terenie obszaru obserwowano 198 gatunków ptaków, wśród nich 74 związane są z obszarami wodnymi i błotnymi. W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1% populacji krajowej (C3 i C6) następujących gatunków ptaków: batalion (PCK), bączek (PCK), bąk (PCK), podróżniczek (PCK), sowa błotna (PCK), perkoz dwuczuby, gęgawa, płaskonos, krakwa, rokitniczka, brzęczka i wąsatka (PCK). W stosunkowo wysokim zagęszczeniu występuje rybitwa czarna, gąsiorek, ortolan, krzyżówka, łyska, czajka i krwawodziób (C7). W okresie wędrówek na terenie obszaru występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego (C2 i C3) żurawia, gęsi (mieszane gatunki). W stosunkowo wysokiej liczebności (C7) występuje gęgawa (do 3 500 osobn.), czernica (do 3 500 osobn.). W okresie zimy występuje znaczny procent populacji szlaku wędrówkowego (C3) gęsi zbożowej (do 5 000 osobn.), gęś białoczelna występuje w ilości do 6 000 osobników (C7). Rysunek 6. Gmina Skulsk na tle obszaru Natura 2000 Ostoja Nadgoplańska Źródło: http://skulsk.e-mapa.net/. Strona 42

Obszar rewitalizacji Obszar objęty Programem Rewitalizacji, tj. obszar rewitalizacji, położony jest częściowo w granicach w/w obszarów chronionych. 4.5. Gleby Gmina Skulsk jest gminą typowo rolniczą. Na jej terenie przeważają gleby klasy V i VI. Są to gleby bielicowe wytworzone ze zwietrzałych zasobów polodowcowych. Część gleb stanowią gleby brunatne wyługowane, wytworzone z piasków luźnych i lekkich, płytko podścielonych gliną. Podstawowymi kompleksami rolniczej przydatności gleb są kompleks żytni słaby i kompleks żytni dobry (razem 68% powierzchni użytków rolnych). Gleby najbardziej przydatne dla rolnictwa występują w centrum gminy, w rejonie Dzierżysława, Buszkowa, Skulskiej Wsi, Paniewa, Popielewa, Czartówka, Celinowa, Przyłubia i Zygmuntowa. Monitorowanie chemizmu gleb ornych prowadzone jest w systemie monitoringu krajowego przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach. Badania te wykonywane są cyklicznie w okresach pięcioletnich. W ramach krajowej sieci, na którą składa się 216 punktów pomiarowo-kontrolnych zlokalizowanych na glebach użytkowanych rolniczo na terenie kraju, w Wielkopolsce wytypowano do badań 17 punktów pomiarowych, w tym jeden na terenie powiatu konińskiego, w obrębie którego znajduje się gmina Skulsk w miejscowości Główiew na terenie gminy Stare Miasto. Ostatnie badania gleb były prowadzone w roku 2015. O wartości użytkowej gleby w zakresie funkcji produkcji rolniczej mówią klasa bonitacyjna i kompleks przydatności rolniczej. Gleba badana w miejscowości Główiew to gleba słabej jakości (klasa bonitacyjna V), o przydatności rolniczej określonej przez kompleks 6 (żytni słaby). Jednym z podstawowych parametrów fizykochemicznych gleby jest odczyn. O odczynie gleby decyduje aktywność jonów wodorowych w roztworze glebowym albo standardowym roztworze ekstrakcyjnym, np. 1 mol KCl, wyrażony w jednostkach ph jako ujemny logarytm ich stężenia w roztworze. W ocenie odczynu gleby stosuje się podział przedstawiony w poniższej tabeli. Strona 43

Tabela 9. Zakresy wartości ph wykorzystywane w ocenie odczynu gleb Odczyn gleby ph w roztworze 1 M KCl Bardzo kwaśny < 4,5 Kwaśny 4,6 5,5 Lekko kwaśny 5,6 6,5 Obojętny 6,6 7,2 Zasadowy > 7,2 Źródło: Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa, Państwowy Instytut Badawczy w Puławach. Wartość ph mierzonego w roztworze KCl wynosiła w 2015 roku 3,3 (odczyn gleby bardzo kwaśny). Jako przedział optymalny dla procesów biologicznych, związanych z metabolizmem większości gatunków roślin i mikroorganizmów glebowych przyjmuje się wartości ph od 5,5 do 7,2. Przy wartościach ph poniżej 5,5 znacznie ograniczona jest zdolność przyswajania i pobierania przez rośliny makroskładników i mikroskładników, natomiast sprzyja pobieraniu metali ciężkich. Poprawę odczynu można uzyskać poprzez wapnowanie, które korzystnie oddziałuje również na strukturę gleby. W analizowanej glebie nie stwierdzono nadmiernego zasolenia oraz zanieczyszczenia siarką. Zawartość siarki przyswajalnej według Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa oceniono jako niską (stopień I). Siarka jest niezbędnym do życia roślin składnikiem pokarmowym, jednak zarówno jej nadmiar w glebie (spowodowany głównie opadem dwutlenku siarki z atmosfery) jak i zbyt niska zasobność gleby w siarkę mogą być szkodliwe dla wzrostu roślin oraz jakości plonu. Radioaktywność gleby pozostawała na poziomie typowym dla gleb rolniczych nieskażonych. Z kolei analizy oznaczonych metali śladowych (cynku, miedzi, niklu, kadmu, ołowiu) wykazały ich naturalną zawartość, czyli stopień 0 zanieczyszczenia gleby. 4.6. Klimat akustyczny Podstawowym wskaźnikiem klimatu akustycznego jest sumaryczny poziom hałasu danego obszaru. W decydującym stopniu zależy on od jego urbanizacji oraz rodzaju emitowanego hałasu, tj.: Hałasu komunikacyjnego, który rozprzestrzenia się na odległe obszary ze względu na rozległość źródeł, Strona 44

Hałasu przemysłowego, obejmującego swym zasięgiem najbliższe otoczenie, Hałasu komunalnego, towarzyszącego obiektom sportu, rekreacji i rozrywki. Hałas komunikacyjny Ruch komunikacyjny, a przede wszystkim drogowy, jest dominującą przyczyną degradacji klimatu akustycznego środowiska. Na terenie gminy Skulsk głównym źródłem uciążliwości akustycznej jest ruch kołowy odbywający się wzdłuż głównych dróg przecinających obszar gminy. Wynika to przede wszystkim z powszechności jego występowania, czasu oddziaływania oraz ciągłej intensyfikacji. Na hałas komunikacyjny składa się przede wszystkim dźwięk generowany w związku z poruszaniem się pojazdu oraz hałas powstający na styku opony z nawierzchnią drogową. Przy prędkościach powyżej 60 km/h hałas wynikający z tarcia opon o nawierzchnię drogi przewyższa hałas silnika. Na stopień uciążliwości tras komunikacyjnych wpływ mają czynniki takie jak natężenie ruchu, struktura ruchu pojazdów (ciężkie pojazdy i motocykle są około dwa razy głośniejsze niż samochody osobowe), prędkość ich poruszania, stan techniczny pojazdów, rodzaj i stan techniczny nawierzchni, urbanistyczne rozwiązanie sieci drogowej. Większość zmiennych to czynniki zależne od pory dnia, tygodnia, miesiąca i roku, stanu pogody oraz innych przypadkowych zdarzeń. Do głównych źródeł hałasu komunikacyjnego na terenie gminy Skulsk należą: 1. Droga krajowa nr 25: (Kijowiec) granica gminy Celinowo Lisewo Przyłubie Skulsk Skulska Wieś granica gminy (Nożyczyn), 2. Drogi powiatowe: Droga powiatowa nr 3187P: droga krajowa 25 Skulsk Galiszewo Łuszczewo granica gminy (Ostrówek), Droga powiatowa nr 3189P: droga krajowa 25 Skulsk Mielnica Duża granica gminy (Przewóz), Droga powiatowa nr 3190P: droga powiatowa 3189P Skulsk Wilcza Kłoda Włodzimiera Kolonia Warzymowska Koszewo granica gminy (Morzyczyn), Strona 45

Droga powiatowa nr 3188P: droga powiatowa 3183P Skulska Wieś Paniewo Czartowo Lisewo Gawrony granica gminy (Żówieniec), Droga powiatowa nr 3183P: droga krajowa 25 Skulska Wieś Buszkowo granica gminy (Ościsłowo), Droga powiatowa nr 3181P: droga krajowa 25 Skulska Wieś Rakowo Radwańczewo Dzierżysław granica gminy (Wtórek). Rysunek 7. Sieć dróg krajowych i powiatowych na terenie gminy Skulsk Źródło: LP Portal, Zarząd Dróg Powiatowych w Koninie. Strona 46

Hałas przemysłowy Hałas pochodzący ze źródeł przemysłowych ma mniejszy wpływ na klimat akustyczny gminy Skulsk niż hałas komunikacyjny. Powodowana działalnością przemysłową uciążliwość akustyczna dotyczy najczęściej znacznie mniejszej liczby osób oraz jest stosunkowo łatwiejsza do ograniczenia. Poziom hałasu przemysłowego kształtowany jest indywidualnie dla każdego obiektu i zależy od parku maszynowego, zastosowanej izolacji hal produkcyjnych, a także prowadzonych procesów technologicznych oraz sposobu użytkowania sąsiadujących z nim terenów. Głównymi źródłami hałasu przemysłowego są najczęściej urządzenia technologiczne i instalacje wyciągowe, urządzenia i instalacje chłodnicze, wolnostojące i nieposiadające zabezpieczeń akustycznych lub pracujące w nieprzystosowanych pomieszczeniach maszyny i urządzenia oraz transport wewnątrzzakładowy. Uciążliwość hałasu przemysłowego wynika także z niewłaściwej lokalizacji zabudowy mieszkaniowej położenia w sąsiedztwie zakładów przemysłowych i usługowych, jak też jest zależne od rodzaju, liczby i sposobu rozmieszczenia źródeł hałasu, skuteczności zabezpieczeń akustycznych oraz ukształtowania i zagospodarowania sąsiednich terenów. Ze względu na postęp technologiczny powodujący wyciszenie instalacji, urządzeń (zwalczanie hałasu u źródła) obecnie hałas przemysłowy nie stanowi istotnego zagrożenia, poza bezpośrednim sąsiedztwem. Zakłady przemysłowe nie mają obowiązku posiadania decyzji o poziomie hałasu emitowanego do środowiska lub pozwolenia na emisję hałasu. Pozwolenie na emisję hałasu do środowiska, zgodnie z Prawem Ochrony Środowiska, jest wymagane w przypadku, gdy emitowany hałas przekracza poziom dopuszczalny. Hałas komunalny Hałas komunalny jest związany głównie z dźwiękami towarzyszącymi obecności i działalności człowieka. Jego znaczącym elementem są urządzenia audiowizualne, odgłosy wszelkiej aktywności sąsiedzkiej, zwierząt domowych, kroków na korytarzach, zamykanych drzwi itp. Do tych hałasów dołącza się niejednokrotnie hałas wewnątrz budynków spowodowany wadliwym funkcjonowaniem instalacji i urządzeń, np. hydroforów, pieców, zsypów na odpady. Szacuje się, że w skali kraju ok. 25% mieszkańców Polski jest narażona Strona 47

na ponadnormatywny hałas w mieszkaniach, występujący w wyniku stosowania nieodpowiednich materiałów i konstrukcji budowlanych. Hałas wewnątrzosiedlowy spowodowany jest przez pracę silników samochodowych, wywożenie śmieci, dostawy do sklepów, głośną muzykę radiową. Na terenie gminy Skulsk na ten rodzaj hałasu narażeni są przede wszystkim mieszkańcy zabudowy wielorodzinnej oraz na terenach koncentracji usług. Udział w hałasie komunalnym mają także różnego rodzaju obiekty działalności usługowo-rozrywkowej oraz rekreacyjno-sportowej, takie jak puby, restauracje, ogródki piwne, hale widowiskowo-sportowe, obiekty sportowe. Istotnym źródłem hałasu jest sprzęt grający używany przez turystów i mieszkańców w miejscach przeznaczonych do wypoczynku i rekreacji. 4.7. Pola elektromagnetyczne Na pola elektromagnetyczne składają się pola elektryczne, magnetyczne oraz elektromagnetyczne o częstotliwościach od 0 Hz do 300 GHz, które tworzą zakres promieniowania elektromagnetycznego niejonizującego. Należy mieć na uwadze, że niejonizujące promieniowanie elektromagnetyczne w postaci pól elektromagnetycznych zawsze występowało w środowisku naturalnym. Pochodzi ono od naturalnych źródeł, jakimi są Słońce, Ziemia i zjawiska atmosferyczne. Sztuczne pola elektromagnetyczne pojawiły się w środowisku dawno temu i są związane z działalnością człowieka. Źródłem promieniowania jest każda instalacja i urządzenie, w którym następuje przepływ prądu. Gmina Skulsk jest zasilana ze stacji WN/SN w Kleczewie dwoma liniami magistralnymi średniego napięcia SN 15 kv. Linie energetyczne stanowią źródła niejonizującego promieniowania elektromagnetycznego. Rozkład pól elektrycznych, magnetycznych występujący w otoczeniu linii jest zależny od napięcia znamionowego prądu, jaki płynie przez linie oraz konstrukcji linii. Poniżej przedstawiono lokalizację stacji telefonii komórkowej i radiowej na terenie gminy Skulsk oraz jej najbliższym otoczeniu. Uwzględniono zarówno istniejące obiekty, jak również projektowane (dane według pozwoleń wydanych przez Urząd Komunikacji Elektronicznej). Strona 48

Rysunek 8. Lokalizacja stacji telefonii komórkowej i radiowych według pozwoleń Urzędu Komunikacji Elektronicznej (stacje istniejące i projektowane) na terenie gminy Skulsk oraz jej najbliższym otoczeniu Źródło: http://beta.btsearch.pl/ Wpływ pola elektromagnetycznego na zdrowie człowieka jest cały czas badany i analizowany. Obecnie nie stwierdzono, aby stacje nadawcze radiowe i telewizyjne oraz stacje bazowe telefonii komórkowej powodowały negatywne skutki zdrowotne. Ze względu na stosunkowo krótki okres badań (znaczące zwiększenie emisji nastąpiło w ostatnich 5 dekadach) nie można jeszcze dokładnie ocenić rodzaju i skali potencjalnych skutków. 4.8. Zabytki Gmina Skulsk posiada dobra kultury o najwyższych walorach poznawczych. Na jej terenie, oprócz obszarów cennych pod względem przyrodniczym, znajdują się obiekty i tereny o wartości zabytkowej i historycznej, stanowiących dziedzictwo kulturowe. Strona 49