Spektroskopia fotoelektronów w zastosowaniu do izolatorow topologicznych



Podobne dokumenty
ESCA+AES Electron Spectroscopy for Chemical Analysis + Auger Electron Spectroscopy

Few-fermion thermometry

Lista wykładów zaproszonych na konferencjach krajowych i międzynarodowych

Badania wybranych nanostruktur SnO 2 w aspekcie zastosowań sensorowych

Aparatura do osadzania warstw metodami:

Fizyka, technologia oraz modelowanie wzrostu kryształów Dyfrakcja i Reflektometria Rentgenowska

Techniki próżniowe (ex situ)

WARSZAWA LIX Zeszyt 257

Fizyka powierzchni. Dr Piotr Sitarek. Katedra Fizyki Doświadczalnej, Wydział Podstawowych Problemów Techniki, Politechnika Wrocławska

Układy cienkowarstwowe o prostopadłej anizotropii magnetycznej sterowalnej polem elektrycznym

The Overview of Civilian Applications of Airborne SAR Systems

Plan. Kropki kwantowe - część III spektroskopia pojedynczych kropek kwantowych. Kropki samorosnące. Kropki fluktuacje szerokości

Kropki samorosnące. Optyka nanostruktur. Gęstość stanów. Kropki fluktuacje szerokości. Sebastian Maćkowski. InAs/GaAs QDs. Si/Ge QDs.

Tytuł pracy w języku angielskim: Microstructural characterization of Ag/X/Ag (X = Sn, In) joints obtained as the effect of diffusion soledering.

Skaningowy Mikroanalizator Elektronów Augera MICROLAB 350 firmy Thermo Electron (VG Scientific) Mazowieckie Centrum Analizy Powierzchni

Tytuł pracy w języku angielskim: Physical properties of liquid crystal mixtures of chiral and achiral compounds for use in LCDs

Technologie plazmowe. Paweł Strzyżewski. Instytut Problemów Jądrowych im. Andrzeja Sołtana Zakład PV Fizyki i Technologii Plazmy Otwock-Świerk

Forum BIZNES- NAUKA Obserwatorium. Kliknij, aby edytować styl wzorca podtytułu. NANO jako droga do innowacji

TECHNIKA PRECYZYJNA I PRÓŻNIOWA

Rezonansowe jądrowego rozpraszanie promieniowania synchrotronowego czyli: Druga młodość efektu Mössbauera

Model Sommerfelda elektrony w pudle

Towards Stability Analysis of Data Transport Mechanisms: a Fluid Model and an Application

METODY BADAŃ BIOMATERIAŁÓW

Spis publikacji. dr hab. Agata Zdyb telefon:

TOPOGRAFIA WSPÓŁPRACUJĄCYCH POWIERZCHNI ŁOŻYSK TOCZNYCH POMIERZONA NA MIKROSKOPIE SIŁ ATOMOWYCH

Harmonic potential 2D. Nanostructures. Fermi golden rule Transition rate (probability of transition per unit time) : Harmonic oscillator model: CB p

Innowacyjne technologie wielofunkcyjnych materiałów i struktur

OPISY KURSÓW. Kod kursu: ETD 9265 Nazwa kursu: Metody diagnostyczne Język wykładowy: polski

Technologia cienkowarstwowa

O NIEKTÓRYCH SKUTKACH ODDZIAŁYWANIA PROMIENIOWANIA LASERA RUBINOWEGO Z UKŁADEM CIENKA WARSTWA WĘGLIKÓW METALI NA KAPILARNO-POROWATYM PODŁOŻU

Fizyka powierzchni. Dr Piotr Sitarek. Katedra Fizyki Doświadczalnej, Wydział Podstawowych Problemów Techniki, Politechnika Wrocławska

EXAMPLES OF CABRI GEOMETRE II APPLICATION IN GEOMETRIC SCIENTIFIC RESEARCH

Fizyka klasyczna. - Mechanika klasyczna prawa Newtona - Elektrodynamika prawa Maxwella - Fizyka statystyczna -Hydrtodynamika -Astronomia

Spotkanie Polskiej Sieci Fizyki i Technologii Akceleratorów Liniowych Wysokich Energii

Wykład 12 V = 4 km/s E 0 =.08 e V e = = 1 Å

InTechFun. Innowacyjne technologie wielofunkcyjnych materiałów i struktur dla nanoelektroniki, fotoniki, spintroniki i technik sensorowych

INSPECTION METHODS FOR QUALITY CONTROL OF FIBRE METAL LAMINATES IN AEROSPACE COMPONENTS

Kiedy przebiegają reakcje?

Wstęp do Optyki i Fizyki Materii Skondensowanej

Fizyka powierzchni. Dr Piotr Sitarek. Katedra Fizyki Doświadczalnej, Wydział Podstawowych Problemów Techniki, Politechnika Wrocławska

y = The Chain Rule Show all work. No calculator unless otherwise stated. If asked to Explain your answer, write in complete sentences.

GMR multilayer system and its investigation. Konstanty Marszalek AGH University of Science &Technology

Fizyka silnie skorelowanych elektronów na przykładzie międzymetalicznych związków ceru

Medical Imaging. Politechnika Łódzka, ul. śeromskiego 116, Łódź, tel. (042)

Relaxation of the Cosmological Constant

Laboratoria statycznych i dynamicznych pomiarów magneto-optycznych

Spektroskopia Ramanowska

Domy inaczej pomyślane A different type of housing CEZARY SANKOWSKI

Zakład Fizyki Powierzchni i Nanostruktur Instytut Fizyki. Prof. dr hab. Mieczysław Jałochowski Lublin, 07 września 2014 r.

NIEDZIELA, 17 czerwca 2018 r. PONIEDZIAŁEK, 18 czerwca 2018 r.

Inquiry Form for Magnets

THEORETICAL STUDIES ON CHEMICAL SHIFTS OF 3,6 DIIODO 9 ETHYL 9H CARBAZOLE

Proposal of thesis topic for mgr in. (MSE) programme in Telecommunications and Computer Science

Perydynina-chlorofil-białko. Optyka nanostruktur. Perydynina-chlorofil-białko. Rekonstytucja Chl a. Sebastian Maćkowski.

Pro-tumoral immune cell alterations in wild type and Shbdeficient mice in response to 4T1 breast carcinomas

Lecture 18 Review for Exam 1

Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi

INSTYTUT FIZYKI POLSKIEJ AKADEMII NAUK

Wytwarzanie niskowymiarowych struktur półprzewodnikowych

9. Struktury półprzewodnikowe

SPEKTROSKOPIA FOTOELEKTRONÓW

Przewody do linii napowietrznych Przewody z drutów okrągłych skręconych współosiowo

Teoretyczna interpretacja widma elektroabsorpcji 2,2 :5,2 :5,2 - kwatertiofenu

Badania powierzchni kryształów i struktur epitaksjalnych. Bogdan J. Kowalski IF PAN

MS Visual Studio 2005 Team Suite - Performance Tool

Fig 5 Spectrograms of the original signal (top) extracted shaft-related GAD components (middle) and

TYRE PYROLYSIS. REDUXCO GENERAL DISTRIBUTOR :: ::

MoŜliwości analityczne Microlab 350

Fizyka powierzchni. Dr Piotr Sitarek. Katedra Fizyki Doświadczalnej, Wydział Podstawowych Problemów Techniki, Politechnika Wrocławska

OTRZYMYWANIE WARSTW SiCN METODĄ RF SPUTTERINGU

Sargent Opens Sonairte Farmers' Market

Wpływ temperatury podłoża na właściwości powłok DLC osadzanych metodą rozpylania katod grafitowych łukiem impulsowym

Ćwiczenie nr 7 ABSORPCJA W PÓŁPRZEWODNIKACH

Kiedy przebiegają reakcje?

Dr inż. Paulina Indyka

CENTRUM CZYSTYCH TECHNOLOGII WĘGLOWYCH CLEAN COAL TECHNOLOGY CENTRE. ... nowe możliwości. ... new opportunities

Samoorganizujące się nanokompozyty na bazie metali przejściowych w GaN i ZnO

CHARAKTERYSTYKA AFM CIENKICH WARSTW SnO 2 UZYSKANYCH PODCZAS SPUTTERINGU MAGNETRONOWEGO PRZY WYBRANYCH WARUNKACH PROCESU

Strangeness in nuclei and neutron stars: many-body forces and the hyperon puzzle

WPŁYW SZYBKOŚCI STYGNIĘCIA NA WŁASNOŚCI TERMOFIZYCZNE STALIWA W STANIE STAŁYM

OPBOX ver USB 2.0 Mini Ultrasonic Box with Integrated Pulser and Receiver

Prezentacja aparatury zakupionej przez IKiFP. Mikroskopy LEEM i PEEM

HOW MASSIVE ARE PROTOPLANETARY/ PLANET HOSTING/PLANET FORMING DISCS?

Pomiar kontaktowej różnicy potencjałów na powierzchniach półprzewodników

BADANIA WARSTW FE NANOSZONYCH Z ELEKTROLITU NA BAZIE ACETONU

Superconducting Photocathodes

Revenue Maximization. Sept. 25, 2018

SPM Scanning Probe Microscopy Mikroskopia skanującej sondy STM Scanning Tunneling Microscopy Skaningowa mikroskopia tunelowa AFM Atomic Force

CWF - Piece komorowe ogólnego przeznaczenia

Tychy, plan miasta: Skala 1: (Polish Edition)

Centrum Materiałów Zaawansowanych i Nanotechnologii


Mikrostruktura, struktura magnetyczna oraz właściwości magnetyczne amorficznych i częściowo skrystalizowanych stopów Fe, Co i Ni

Metody desorpcyjne: DESIi DART. Analizator masy typu Orbitrap. Spektrometry typu TOF-TOF. Witold Danikiewicz. Copyright 2012

Topologiczny diagram fazowy półprzewodników IV-VI

Atom Mn: wielobit kwantowy. Jan Gaj Instytut Fizyki Doświadczalnej

Nowa odmiana tlenku żelaza: obliczenia ab initio i pomiary synchrotronowe

ZASTOSOWANIA SPEKTROMETRII MAS W CHEMII ORGANICZNEJ I BIOCHEMII WYKŁAD 15 NOWE ZASTOSOWANIA I KIERUNKI ROZWOJU SPEKTROMETRII MAS

Akceleratory do terapii niekonwencjonalnych. Sławomir Wronka

Transkrypt:

Spektroskopia fotoelektronów w zastosowaniu do izolatorow topologicznych Jacek Szade Instytut Fizyki im. A. Chełkowskiego, Śląskie Międzyuczelniane Centrum Edukacji i Badań Interdyscyplinarnych Uniwersytet Śląski w Katowicach Spektroskopia fotoelektronów krótkie wprowadzenie Wzrost cienkich warstw Bi x Te y Polikrystaliczne warstwy Bi x Te y na Si(100) Monokrystaliczne warstwy Bi 2 Te 3 na mice Generacja fononów w cienkich warstwach Bi x Te y Podsumowanie

Photons: - energy: few ev-10 3 ev - polarisation: linear, circular - UV lamp, x-ray lamp - synchrotron: VUV, x-ray sample Photoelectrons: detection of intensity in function of: - kinetic energy - polarisation of light - angle (ARUPS, ARXPS) - spin polarization (SRXPS) - photon energy (CIS, CFS) solid, gas in special chambers UPS Ultraviolet Photoelectron Spectroscopy XPS X-ray Photoelectron Spectroscopy a spectrum is formed, usually in function of binding energy - calculated with the use of work function of the spectrometer ESCA Electron Spectroscopy for Chemical Analysis RESPE Resonant Photoelectron Spectroscopy

J p ( h ) 2 S Golden Fermi rule p 2, S H PE i ( f i h ) photoelectric current H vol PE e m c e dipole interaction set of final possible quantum states A p one of the final electronic states with free electron of momentum p and N-1 electrons in atom frozen orbitals approximation f initial electronic state N 1 N 1 i energy conservation Koopmans theorem Binding energy derived from the PE spectrum is equal to the initial energy in a non-perturbed atom

One step model Koopmans theorem binding energy is equal to the energy of an orbital but one has to take into account that an excited state is measured (photoelectron + photo-hole) S. Hüfner Photoelectron spectroscopy background peak position may be different from the orbital energy (relaxation) additional lines satellites are present

for standard XPS (h up to 1500 ev) mean free path of photoelectrons is less than 2-3 nm Photoelectron spectroscopy is a surface sensitive technique S. Hüfner Photoelectron spectroscopy photoionisation cross section depends on h and particular atomic orbital spectrum is different for various excitation energies XPS spectra can be used for determination of chemical composition all elements can be detected except H and He integration of photoemission lines plus photoionization cross sections plus spectrometer transmition function

Czułość powierzchniowa zalety: reakcje na powierzchni reakcje pomiędzy warstwami jeżeli grubość < 3-4 nm możliwość profilowania wgłębnego z dobrą rozdzielczością powierzchni wady: reakcja z gazami resztkowymi nawet w UHV konieczność usunięcia zanieczyszczeń z powierzchni: trawienie jonowe łamanie w próżni drapanie, piłowanie w UHV

Zmiana czułości powierzchniowej: Zmiana geometrii Zmiana energii kinetycznej fotoelektronów przez: analizę innej linii fotoemisyjnej o innej energii zmianę energii fotonów

Surface Physics Laboratory at the Silesian Center for Education and Interdisciplinary Research in Chorzów ToF SIMS Time of Flight Secondary Ion Mass Spectrometer ION TOF Multitechnique UHV (ultra-high vacuum) system XPS X-ray photoelectron spectoscopy PHI UPS - UV photoelectron spectoscopy PHI AES Auger electron spectroscopy PHI SEM - Scanning electron microscopy SPM Scanning probe microscopy (AFM, STM, MFM.) RHK/Prevac MBE - Molecular beam epitaxy (4 efusion cells, 2 electron beam evaporators) Prevac Electron diffractometers (RHEED and LEED) Steib, OCI Surface preparation facilities, cooling and heating in-situ XPS, UPS Prevac/VG Scienta

Bulk: Topological insulator Bi2Te3 - Energy gap insulator (semiconductor) - Gap of about 150-170 mev - Large thermoelectric (Seebeck) coefficient Surface: - Dirac states - Spin orbit coupling (SOC) drives a band inversion transition at the point - Topologically protected surface state consisting of a single massless Dirac fermion

According to Zhang et al. 2009 for Bi 2 Se 3, point Chemical bonding Crystal field Spin-orbit

ARPES Angle Resolved Photoemission Spin Resolved ARPES

cording to Alpichshev et al. 2010 Photoelectron spectroscopy Scanning tunelling spectroscopy

Studies of Bi x Te y in the Institute of Physics, University of Silesia Growth of thin films on Si (100) Different conditions and thickness Growth of thin films on mica Growth by the MBE (Molecular Beam epitaxy) Substrate preparation, temperature of the substrate, flux proprtion of the components, Characterization in-situ without the contact of the film with air electron diffraction RHEED (reflective high energy) and LEED (Low energy) X-ray and ultraviolet photoelectron spectroscopy AFM microscopy LC AFM Local conductivity AFM Ex-situ characterization XRD XRR Magnetometry (SQUID) ToF SIMS Ultrafast optical spectroscopy le Mans, France

Surface Physics Laboratory at the Silesian Center for Education and Interdisciplinary Research in Chorzów ToF SIMS Time of Flight Secondary Ion Mass Spectrometer ION TOF Multitechnique UHV (ultra-high vacuum) system XPS X-ray photoelectron spectoscopy PHI UPS - UV photoelectron spectoscopy PHI AES Auger electron spectroscopy PHI SEM - Scanning electron microscopy SPM Scanning probe microscopy (AFM, STM, MFM.) RHK/Prevac MBE - Molecular beam epitaxy (4 efusion cells, 2 electron beam evaporators) Prevac Electron diffractometers (RHEED and LEED) Steib, OCI Surface preparation facilities, cooling and heating in-situ XPS, UPS Prevac/VG Scienta

LABORATORIES SURFACE PHYSICS LABORATORY MBE Molecular Beam Epitaxy Vacuum conditions during the growth process: UHV ~10-9 - 10-10 mbar Monitored by Residual Gas Analyzer (RGA) Manipulator: 2-axis manipulator (tilt and rotation) Shutter for the growth of wedge samples Possibility of heating and cooling sample (-120 1500ºC) Preparation and Characterization: Ar ion gun RHEED 4-point Resistivity 2 electron beam evaporators (~2000ºC) 4 effusion cells (~1200ºC) Thickness monitor Software for the control of the growth process MULTILAYER DEPOSITION CO-DEPOSITION What we usually grow: Bi, Te, Eu, Mn, Fe, Mo, Cr, Au, Ag, Ta Typical growth rate 0.01 0.03Å/s, typical thicknesses 1-50nm SURFACE PHYSICS LABORATORIES @ Chorzów ŚMCEBI, IF, UŚ

LABORATORIES SURFACE PHYSICS LABORATORY XPS (and UPS) X-Ray (and Ultraviolet) Photoelectron Spectroscopy (1) Physical Electronics PHI 5700/660 (2) VG Scienta & Prevac Monochromatic X-ray, Al, Mg anodes Several apertures - probe size: (1) 75 mm, 0.8-2mm (2) 40-600mm x 4mm 5-axis manipulator (X, Y, Z, tilt, rotation) Chemical state identification on surfaces Identification of all elements except for H and He Quantitative analysis, including chemical state differences Depth profiling, line scans, chemical mapping Applicable for a wide variety of materials Detection limits typically ~ 0.1 at%, down to 100 ppm Excellent surface sensitivity (~ 3-4 nm information depth) Eu3d NANOPARTICLES FOR CATALYTIC APPLICATIONS EU-MN THIN FILMS - MULTILAYERED SYSTEM EU-MN THIN FILMS - MULTILAYERED SYSTEM Reversible valance transitions of europium x 10 4 Eu-Mn thin films grown on Mo Total thickness of Eu-Mn layer ~20nm 24 Eu 3d 22 20 18 CPS 16 14 12 10 8 1190 EU 2+ EU 3+ 6 1180 1170 1160 1150 Bin d i ng E nerg y (ev) 1140 1130 1120 1110 CasaXP S ( Th i s st rin g can b e ed it ed in CasaXP S.D EF/P rin tfo o tn o te.txt) Chemical state identification Evolution of chemical state (during occurring processes) Depth profiling and atomic concentration calculations SURFACE PHYSICS LABORATORIES @ Chorzów ŚMCEBI, IF, UŚ

Grazing angle XPS increase of the surface sensitivity analyser λ e - λ λ - IMFP XPS regime - VB states about 30 Å UPS regime about 1-2 Å TPP2M Quases by S. Tougaard

Bi x Te y on Si (100) Thickness 16-23 nm Roughness 1-3 nm RHEED pattern AFM

XPS analysis Bi and Te core levels R. Rapacz, K. Balin, A. Nowak, J. Szade, J. of Cryst. Growth 401, 567-572 (2014) VB

XPS analysis of the Te 3d i Bi 4f photoemission lines Two chemical states of Te i Bi Grazing angle analysis gives information on localization of additional layers

R.J. Cava, J. Huiwen, M.K. Fuccillo, Q.D. Gibson, Y.S. Hor, J. Mater. Chem. C 1 (2013) 3176-3189 Superstructure phases of Bi solid solutions in Bi 2 Te 3 Metallic Te forms the layers on the surface

Bi 2 Te 3 on mica Thickness 5-30 nm Muscovite (KAl 2 (OH, F) 2 AlSi 3 O 10 )

LEED and AFM in lateral force mode Single crystalline films starting from 5 nm thickness

Bi 2 Te 3 AFM in UHV Film 15 nm thick single crystal Stranskii Krastanov mode of growth Screw dislocation driven growth Precipitations of unknown character Morphology and local conductance of single crystalline Bi 2 Te 3 thin films on mica R. Rapacz, K. Balin, M. Wojtyniak and J. Szade Nanoscale, 2015,7, 16034

Local conductivity AFM

Topography Current I av = 18.41 na ; V=5 mv All values less than 57 % were cut o (the 35.03 na value). Measured current value did not depend on the height of terraces, but was constant (within 47 % of scale).

Ultrafast spectroscpy for selected films A BT on Si 10 nm B- BT on Si 15 nm C BT on mica 15 nm

Pump 830 nm Probe 582 nm Transient reflectivity Generation of coherent optical phonon A 1g and acoustic phonons

Acoustic phonons derived from transient reflectivity Ultrafast light-induced coherent optical and acoustic phonons in few quintuple layers of the topological insulator Bi2Te3 M. Weis, K. Balin, R. Rapacz, A. Nowak, M. Lejman, J. Szade, and P. Ruello Phys. Rev. B 92, 014301 Published 14 July 2015

Normalized Intensity Normalized Intensity Normalized Intensity 1.6 Fe/Bi2Te3/mika warstwa 0.5nm 1.6 Fe/Bi2Te3/mika warstwa 0.5nm, linia Te 3d5/2 1.4 Fe/Bi2Te3 pochylona 1.4 Fe/Bi2Te3 pochylona 1.2 1.2 1 1 Fe/Bi2Te3 0.8 0.8 0.6 Bi2Te3 0.6 Fe/Bi2Te3 0.4 0.4 0.2 0.2 Bi2Te3 0 160 159 158 157 Binding Energy (ev) 156 155 0 578 577 576 575 574 573 572 Binding Energy (ev) 571 570 569 568 1.4 Fe/Bi2Te3/mika warstwa 0.5nm, Fe 2p3/2 Bi2Te3 1.2 1 0.8 Fe/Bi2Te3 pochylona Film 0.5 nm Fe/Bi 2 Te 3 Reaction Fe-Te at RT Bi metal layer is formed underneath FeTe 0.6 0.4 0.2 0 712 710 Fe/Bi2Te3 708 Binding Energy (ev) 706 704 702 Fe Bi FeTe Bi 2 Te 3 Bi 2 Te 3 M/BT reactions

~19nm Intensity 100000 ToFSIMS Time Of Flight Secondary Ion Mass Spectroscopy @Bi+, 30kV, 0.1pA, Fast Imaging Mode, Depth profiling - Cs sputtering at 250V 10000 1000 Bi - Te - Eu + 100 Eu+ Te- Bi- Mica 0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 Sputter time [s]

CPS CPS CPS Bi4f Te3d Eu3d czas 40 35 30 25 20 15 10 x 10 2 90 80 70 60 50 40 30 20 x 10 2 x 10 2 65 55 45 35 25 168 166 164 162 160 158 156 154 Bindi ng E nergy (ev) 580 570 Bindi ng E nergy (ev) 1140 1130 1120 Bindi ng E nergy (ev) Proces utleniania warstwy Eu/BT/mika

Wnioski Metoda MBE pozwala na uzyskanie dobrej jakości poli- i mononkrystalicznych warstw Bi x Te y w zależności od podłoża W warstwach osadzanych na Si (100) stwierdzono fazę Bi 2 Te 3 oraz metaliczny Te lub superstrukturę Bi/BiTe w zależności od składu Warstwy osadzane na mice są monokrystaliczne nawet dla grubości 5 nm Spektroskopia fotoelektronów wykonana in-situ pozwala rozpoznać stany chemiczne pierwiastków i reakcje zachodzące na granicy warstw Metoda lokalnego przewodnictwa AFM pozwoliła rozpoznać korelacje morfologii powierzchni i właściwośći elektrycznych Metoda pump-probe femtosekundowej spektroskopii optycznej wykazała generację spójnych podłużnych fononów optycznych A1g(I) w warstwach zawierających tylko 10 QL

Współpraca Pascal Ruello le Mans, France Mariusz Lejman le Mans, France Katarzyna Balin IF UŚ Chorzów Rafał Rapacz IF UŚ Chorzów Marcin Wojtyniak - IF UŚ Chorzów Mateusz Weis IF UŚ Chorzów Anna Nowak IF UŚ Chorzów Bartosz Wilk IF UŚ Chorzów

Dziękuję za uwagę