1.1. Definicje 1.2. Gospodarka energetyczna w gminie lub instytucji 1.3. Tworzenie gospodarki energetycznej 1.4. Tworzenie gospodarki energetycznej c.d. 1.5. Tworzenie gospodarki energetycznej c.d. 1.6. Wdrażanie gospodarki energetycznej 1.7. Gospodarka energetyczna w praktyce 1.8. Outsourcing w gospodarce energetycznej 1.9. Oszczędzanie w oświetleniu 1.10. Oszczędzanie w napędach 1.11. Oszczędzanie w wentylacji 1.12. Oszczędzanie w klimatyzacji i chłodnictwie 1.13. Oszczędzanie w ogrzewaniu 1.14. Firmy typu ESCO 1
GOSPODARKA ENERGETYCZNA - działania związane z redukcją kosztów energii oraz wzrostem sprawności jej wykorzystania. GOSPODARKA ENERGETYCZNA (klasycznie) obejmuje : - przygotowanie i wdrożenie systemu pomiarów i kontroli, - interpretację wyników pomiarowych i kontroli (diagnostyka), - zaplanowanie działao, - wdrażanie odpowiednich usprawnieo technicznych. GOSPODARKA ENERGETYCZNA w skali: budynku, zakładu przemysłowego, gminy, województwa, kraju, UE Gospodarka energetyczna - działanie cykliczne 2
Model organizacyjny gospodarki energetycznej w gminie lub instytucji Lokalne warunki (różna wielkość samorządu i instytucji państwowych) sprawiają, że organizacja gospodarki energetycznej może być w gminach różna. Grupa Koordynująca Zaleca się utworzenie takiej grupy. Powinni to być członkowie różnych działów i instytucji czuwający nad realizacją działań w gospodarce en. Samorząd Miejski Rada Gminy Instytucja Grupa Koordynująca: Kierownik ds. Energii - tworzenie strategii energetycznej dla gminy (zmienna podaż, ceny); - zarządzanie bieżącymi potrzebami energetycznymi; - kierownik projektu, zarządzanie zmianami; - odpowiedzalny za realizację budżetu dotyczącego energii; - upowszechnianie informacji dotyczące gospodarki energetycznej; - kontrola nad sposobem zużycia energii; - ekonomiczny zakup energii; - monitorowanie wyników energetycznych, porównywanie z latami poprzednimi oraz innymi gminami (instytucjami); - rozpowszechnianie informacji wśród kierownictwa i pracowników Burmistrz Dyrektor Techniczny Właściciele budynków pomocnik Kierownik ds. Energii pomocnik Rys.1. Jeden z możliwych sposobów organizacji gospodarki energetycznej Korzystano z Zrównoważona Gospodarka Energetyczna w Gminach, EIE/05/155/SI2.419594 http://bape.com.pl/sectools/materials.aspx 3
Zdobycie ogólnego obrazu zużycia energii w budynkach, które mają zostać poddane zmianom. Określenie obszarów, w których ma miejsce największe zużycie energii. Gdzie można najszybciej uzyskać oszczędności. Zebranie jak największej ilości danych: statystyki dotyczące zużycia energii sposób olicznikowania i taryfy dla energii informacje na temat stanu budynków. 4
Statystyki dotyczące zużycia energii Minimum danych: całkowite zużycie energii przez obiekt (w kwh lub MWh) całkowite zużycie energii na potrzeby grzewcze i ciepłą wodę z rozróżnieniem na źródło energii: miejska sieć ciepłownicza- MWh, GJ, Gcal; gaz ziemny- m3, olej opałowy- m3 węgiel - tony, elektryczność- kwh Identyfikacja budynków liczba budynków sposób użytkowania powierzchnia użytkowa powierzchnia grzewcza rodzaj ogrzewania ilość kondygnacji rok budowy 5
Identyfikacja liczników Należy określić lokalizację wszystkich liczników. Należy określić budynki i rodzaj działalności objętej każdym licznikiem. Wszystkie informacje na temat budynków i liczników powinny być zbierane przez instytucje w specjalnie stworzonym w tym celu programie komputerowym. Inne Wyszczególnić taryfy według których rozliczani są użytkownicy energii. Niektóre taryfy są podzielone na dwie lub trzy grupy, w których zużycie jest rozliczane w różny sposób w zależności od pory dnia. Ważne jest również uwzględnienie godzin otwarcia instytucji, czyli rzeczywistego czasu użytkowania budynku. Jest to szczególnie ważne w przypadku porównywania zużycia energii w różnych instytucjach prowadzących podobną działalność. 6
Wdrażanie nowej gospodarki energetycznej można rozpocząć w dowolnym momencie roku. Rezultaty identyfikacji obszarów pozwalają określić gdzie należy jak najszybciej skoncentrować działania. Przygotowania wstępne. - Dane zebrane w fazie identyfikacji dotyczące zużycia energii i wydatków na ten cel mogą być przyjęte jako dane bazowe (odniesienia). Dane bazowe muszą być aktualne. Powinny one być uaktualniane, aby umożliwić analizę zmian w wielkości zużycia energii. Dane bazowe stanowią ważny zestaw założeń dla kontroli gospodarki energetycznej. Dane te będą wykorzystane do przygotowania budżetu. - Każdy rodzaj energii składający się na gospodarkę energetyczną powinien podlegać pomiarom. - Kluczem do prawidłowego wdrożenia i funkcjonowania nowej gospodarki energetycznej są dokładne odczyty i zapis zużycia energii (liczniki). - Należy przygotować wymianę i obróbkę danych dotyczących zużycia energii między kierownikiem ds. energii, jego współpracownikami a organami decyzyjnymi. Zaleca się przystosowanie systemów komputerowych do gromadzenia danych, opracowywania budżetów i analiz. 7
Przyjąć comiesięczny lub cotygodniowy tryb pomiarów zużycia energii. Pomiarom zużycia energii powinna towarzyszyć bieżąca analiza na dwóch poziomach: instytucjonalnym ogólnym (całej gminy lub instytucji państwowej) Należy wyznaczyć limity zużycia energii na każdym poziomie. Analiza zużycia energii. 8
Istnieją firmy, które proponują szereg rozwiązań z zakresu outsourcingu w dziedzinie zarządzania energią. Zapewniają np. wdrożenie inwestycji opartej na partnerstwie, które pozwalają Klientom na dokonywanie oszczędności bez konieczności angażowania środków własnych. Outsourcing usług w dziedzinie energetyki ma zastosowanie dla takich obiektów jak: - Budynki biurowe, - Centra handlowe, - Centra logistyczne, - Hotele, - Osiedla, - Samorządy, - Sieci handlowe, - Stacje benzynowe, - Super i Hipermarkety, - Zakłady energetyczne, - Zakłady produkcyjne. 9
Lampy LED do oświetlenia zewnętrznego znaczne oszczędności w zużyciu energii elektrycznej (do 70%) przewidywana trwałość urządzenia określona na ponad 70 000 godzin (sodowa 20 000 h, rtęciowa -10 000 h) redukcja kosztów użytkowania lamp, znikomy spadek strumienia świetlnego wraz z upływem czasu, natężenie oświetlenia przyjazne dla oka ludzkiego, brak emisji szkodliwego promieniowania UV, brak efektu stroboskopowego, bezgłośna praca w każdych warunkach, specjalny system chłodzenia (parujący gaz techniczny), soczewki Urządzenie elektroenergetyczne "LEC" (Light Energy Controller) do lamp wyładowczych (fluorescencyjnych, sodowych, metalohalogenkowych itp.). Poziom uzyskiwanych oszczędności waha się pomiędzy 20%-30%. Oszczędności wynikają z kontrolowanej redukcji napięcia zasilającego. 10
Kontroler Pracy Silnika - optymalizuje pracę silników elektrycznych nie w pełni obciążonych lub pracujących przy zmiennym obciążeniu, np. w wentylacji, schodach ruchomych, przenośnikach, mieszarkach, pompach. Łączący cechy układu miękkiego rozruchu, korektora współczynnika mocy i układu oszczędnościowego. zmniejszenie prądu zasilającego o 20% 50% zmniejszenie poboru mocy o 3% 20%, w zależności od obciążenia mechanicznego silnika zmniejszenie strat na przesyle energii o 30% 70% poprawę współczynnika mocy o 15% 60% 11
oszczędzanie w wentylacji kuchennej System dopasowuje działanie urządzenia do rzeczywistego zapotrzebowania oraz wydłużają ich żywotność dzięki zmniejszeniu obciążeń, którymi są poddawane. Użycie w systemie specjalistycznych czujników i procesorów gwarantuje precyzyjną kontrolę wywiewanego i nawiewanego powietrza, w zależności od zapotrzebowania i tym samym generowanie oszczędności. Zwrot z inwestycji w terminie do 3 lat. Głównymi odbiorcami tego rozwiązania są sieci supermarketów, hotele i restauracje. http://www.youtube.com/watch?v=bsbvxw3w8bm układy wentylacyjne oparte o silniki indukcyjne. Silnik asynchroniczny (indukcyjny) Wykorzystaniu zapasu mocy w silnikach wentylatorów. Większość instalacji wentylacyjnych została zaprojektowana z zapasem mocy (wentylatory nawiewne około 20%). Oszczędności są możliwe, jeżeli dopasujemy wydajność silnika do faktycznego zapotrzebowania na powietrze wentylujące. Nawet minimalne ograniczenie prędkości obrotowej silników pozwala na oszczędzenie znacznej ilości energii. Dla przykładu przy ograniczeniu prędkości zaledwie o 20%, pobierana moc spada aż o połowę. Dodatkowo układ może pozwalać na sterowanie adaptacyjne przepływem powietrza, dopasowując automatycznie działanie układu wentylacyjnego do warunków. Ta funkcja pozwala na dodatkowe oszczędności. 12
Technologia Smartcool obniżenie zużycia energii elektrycznej oraz zmniejszenie wielkości pobieranej mocy przez sprężarki w układach HVAC+R przy zachowaniu stałych parametrów chłodzenia. Poprzez aktywną optymalizację pracy sprężarki technologia Smartcool obniża zużycie energii elektrycznej o 10-25%. Oszczędności są generowane poprzez jedną z dwóch metod optymalizacji: Optymalizacja cykli pracy Technologia opiera się na dynamicznej regulacji długości każdego cyklu chłodzenia zależnie od obciążenia. Pozwala to pracować kompresorowi częściej w najbardziej efektywnym zakresie ciśnienia ssawnego. To rozwiązanie jest powszechnie stosowane w układach klimatyzacji, chłodzenia oraz pompach ciepła na całym świecie. Modulacja obciążenia Technologia Smartcool wykorzystuje oferowaną przez producentów chillerów możliwość zdalnej regulacji nastaw w celu najlepszego dopasowania do bieżącego obciążenia podczas cyklu chłodzenia. To rozwiązanie jest powszechnie stosowane w wielu chillerach 13
Około 1/3 całej energii zużywanej w Polsce jest pochłaniana na ogrzewanie gospodarstw domowych, hal produkcyjnych, sklepów czy centrów handlowych. Blisko 70% energii w przeciętnym gospodarstwie domowym przeznaczana jest właśnie na ogrzewanie. System wentylatorów umożliwiający cyrkulację powietrza i sprowadzenie mas ciepłego powietrza na dół. Umieszczony pod sufitem wysokich pomieszczeń daje możliwość generowania oszczędności sięgających 30% zużycia energii grzewczej. 14
ESCO - Energy Service Companies (firmy usług energetycznych), oferujące kompleksowe usługi eksperckie w zakresie energetyki gwarantujące potencjalnym klientom oszczędności energii i zmniejszenie ponoszonych z tego tytułu kosztów. TPF - Third Party Financing (finansowanie przez trzecią stronę), SPA - Shared Profits Arrangement (zasada dzielenia się oszczędnościami). Czy firmy typu ESCO mają dużą rolę do odegrania w finansowaniu działań z zakresu poprawy efektywności energetycznej? Umowa ESCO w ciepłownictwie. 15