Rada Unii Europejskiej Bruksela, 24 maja 2018 r. (OR. en) Międzyinstytucjonalne numery referencyjne: 2015/0287 (COD) 2015/0288 (COD) 9261/18 JUSTCIV 122 CONSOM 152 DIGIT 105 AUDIO 40 DAPIX 155 DATAPROTECT 100 CODEC 833 NOTA Od: Do: Prezydencja Rada Nr poprz. dok.: 8252/18, 8888/18 Nr dok. Kom.: 15251/15, 13927/17 Dotyczy: I. WPROWADZENIE Zmieniony wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów, zmieniającej rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady oraz dyrektywę 2009/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i uchylającej dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Debata orientacyjna W ramach Strategii jednolitego rynku cyfrowego dla Europy 1 Komisja 9 grudnia 2015 r. przyjęła dwa wnioski dotyczące dyrektyw mających związek z prawem umownym: wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych (zwanej dalej dyrektywą o treściach cyfrowych 2 i wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów zawieranych przez internet lub w inny sposób na odległość (zwanej dalej dyrektywą o sprzedaży towarów ) 3. 1 Dok. 8672/15. 2 Dok. 15251/15. 3 Dok. 15252/15. 9261/18 nj/hod/mf 1 D2 PL
W czerwcu 2017 r. Rada przyjęła podejście ogólne co do dyrektywy o treściach cyfrowych 4. Komisje Parlamentu Europejskiego JURI i IMCO przyjęły w listopadzie 2017 r. stanowisko negocjacyjne, a negocjacje trójstronne rozpoczęto w grudniu 2017 r. Były one bardzo konstruktywne i osiągnięto znaczne postępy. Najważniejsze nierozstrzygnięte kwestie polityczne dotyczą traktowania towarów z wbudowanymi treściami cyfrowymi oraz terminów, w szczególności poziomu harmonizacji okresów gwarancji prawnej oraz długości okresu przeniesienia ciężaru dowodu na sprzedawcę. Co do wniosku w sprawie dyrektywy o sprzedaży towarów współustawodawcy wyjaśnili, że pragną uniknąć różnych systemów prawnych dotyczących sprzedaży na odległość i sprzedaży przy fizycznej obecności stron. Komisja zmieniła odpowiednio swój wniosek w październiku 2017 r. 5 (jest on zwany dalej zmienioną dyrektywą o sprzedaży towarów ). Komisja IMCO w Parlamencie Europejskim przyjęła stanowisko negocjacyjne w odniesieniu do zmienionego wniosku w sprawie dyrektywy o sprzedaży towarów w lutym 2018 r. Grupa Robocza ds. Prawa Cywilnego (prawo umowne) w Radzie zakończyła pierwszą analizę zmienionego wniosku w sprawie dyrektywy o sprzedaży towarów w maju 2018 r. Aby utrzymać pozytywną dynamikę i zagwarantować dalsze postępy w pracach nad obydwoma wnioskami, konieczne są wskazówki polityczne dotyczące ogólnie powiązań i spójności między obydwoma wnioskami, a w szczególności traktowania towarów z wbudowanymi treściami cyfrowymi ( inteligentnych towarów ). Prezydencja określiła zatem następujące pytania dotyczące polityki, w odniesieniu do których przydałyby się na obecnym etapie wytyczne polityczne, tak by utorować drogę dla dalszych postępów w pracach dotyczących wniosku w sprawie dyrektywy o sprzedaży towarów. 4 Dok. 9901/17 + ADD 1. 5 Dok. 13927/17. 9261/18 nj/hod/mf 2 D2 PL
II. PYTANIA PRZYGOTOWUJĄCE DEBATĘ ORIENTACYJNĄ Rada (ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych) jest proszona o przeprowadzenie, na swoim posiedzeniu 4 i 5 czerwca 2018 r., debaty orientacyjnej w oparciu o następujące pytania i z uwzględnieniem informacji przedstawiających kontekst, zawartych w załączniku do niniejszej noty: 1) Jednolity zestaw zasad dotyczących wszystkich towarów konsumpcyjnych Czy wszystkie towary konsumpcyjne powinien obejmować ten sam zestaw przepisów? Jeżeli tak, i uwzględniając stanowisko Parlamentu Europejskiego w tej kwestii, czy ministrowie zgadzają się: a) że towary, które działają na podstawie wbudowanych treści cyfrowych lub usług cyfrowych ( inteligentne towary ), powinny kompleksowo podlegać przepisom dyrektywy o sprzedaży towarów, oraz b) że przepisy te muszą zostać zaprojektowane w sposób umożliwiający dostosowania i neutralny pod względem technologicznym, tak by zachowały aktualność i by były przydatne w sytuacji, gdy nastąpią zmiany (nowe rodzaje towarów) w przyszłości? 2) Środki ochrony prawnej W odniesieniu do środków ochrony prawnej dostępnych dla konsumenta w przypadku braku zgodności, czy przepisy dyrektywy o sprzedaży towarów powinny zostać dostosowane do głównych elementów podejścia uzgodnionego przez współustawodawców podczas negocjacji trójstronnych dotyczących wniosku w sprawie dyrektywy o treściach cyfrowych? 3) Poziom harmonizacji / terminy Czy poziom harmonizacji w odniesieniu do okresów gwarancji prawnej we wniosku w sprawie dyrektywy o sprzedaży towarów powinien być spójny z rozwiązaniem kompromisowym zawartym w podejściu ogólnym Rady do wniosku w sprawie dyrektywy o treściach cyfrowych, by umożliwić niezbędną elastyczność mającą zapewnić wysoki poziom ochrony konsumentów? 9261/18 nj/hod/mf 3 D2 PL
ZAŁĄCZNIK KONTEKST 1) Towary z wbudowanymi treściami/usługami cyfrowymi ( inteligentne towary ) 1. Świadoma faktu, że funkcjonowanie coraz większej liczby towarów konsumpcyjnych jest uzależnione od cyfrowych elementów wbudowanych w te towary lub wchodzących z nimi w interakcję (towary inteligentne), Rada od początku negocjacji na temat wniosków dotyczących dyrektywy o treściach cyfrowych i dyrektywy o sprzedaży towarów przykłada do tego kluczowego zagadnienia dużą wagę. Początkową debatę orientacyjną dotyczącą tego, jakie przepisy powinny mieć zastosowanie do treści cyfrowych wbudowanych w towary przeprowadziła Rada (WSiSW) w grudniu 2016 r. 6 2. Podejście ogólne do dyrektywy o treściach cyfrowych, zatwierdzone przez Radę (WSiSW) w czerwcu 2017 r., wykluczało z zakresu stosowania treści cyfrowe, które stanowią integralną część towaru (wbudowane treści cyfrowe). Rada tym samym potwierdziła swoje założenie, że dla takich towarów bardziej odpowiednie byłyby przepisy o sprzedaży towarów i że w związku z tym powinny mieć one zastosowanie zarówno do treści cyfrowych, jak i do towaru, w który są wbudowane. 3. Parlament Europejski przyjął inne stanowisko w tej kwestii. W myśl tego stanowiska do treści cyfrowych wbudowanych w taki towar powinny się odnosić przepisy dyrektywy o treściach cyfrowych, a do samego towaru (części materialnych), w który są wbudowane dyrektywa o sprzedaży towarów ( podejście rozdzielne ). 4. Dotychczasowe dyskusje przeprowadzone w Grupie Roboczej ds. Prawa Cywilnego (prawo umowne) w Radzie na temat zmienionego wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie sprzedaży towarów potwierdziły jednoznaczne życzenie państw członkowskich, by przyjąć filozofię przyjętą w podejściu ogólnym z czerwca 2017 r. dotyczącym dyrektywy o treściach cyfrowych, tj. by towary z wbudowanymi treściami cyfrowymi były objęte przepisami dotyczącymi sprzedaży towarów. 6 Dok. 14827/16. 9261/18 nj/hod/mf 4
5. Ponadto wydaje się, że dyskusje grupy roboczej Rady idą w kierunku nieco dostosowanego stanowiska Rady, zgodnie z którym usługi cyfrowe, które pełnią tę samą rolę, co wbudowane treści cyfrowe lub są ściśle powiązane z funkcjonowaniem towaru, powinny być objęte przepisami dotyczącymi towarów w taki sam sposób, jak wbudowane treści cyfrowe. 6. Ostatnie dyskusje w grupie roboczej Rady również potwierdziły, że dla państw członkowskich kluczowe znaczenie ma znalezienie jednoznacznego rozwiązania, które nie pozostawia miejsca na niepewność co do tego, które przepisy będą miały zastosowanie do treści cyfrowych wbudowanych w towary (inteligentne towary). Stwierdzono, że rozdzielne podejście w stanowisku Parlamentu Europejskiego stworzyłoby ryzyko braku pewności prawa i problemy w praktycznym stosowaniu przepisów, ponieważ prowokowałoby długie spory, czy wada dotyczy treści cyfrowych czy części materialnych. 7. W opinii większości państw członkowskich oczekiwana pewność prawa zostałaby zapewniona, gdyby jeden zestaw przepisów dotyczących sprzedaży towarów był stosowany do wszystkich towarów, niezależnie od specyfiki ich elementów (elementy te mogą być materialne, elektroniczne lub cyfrowe). Takie podejście ma ten plus, że zapewnia jasność: wszystkie towary, obojętnie czy działają na podstawie wbudowanych treści cyfrowych lub usług cyfrowych, byłyby objęte tym samym zestawem przepisów. Nie byłoby również potrzeby przeprowadzania oceny czy, w konkretnym przypadku, brak zgodności wywodzi się z komponentu cyfrowego czy z części materialnej, tj. tego rodzaju oceny, która prowadziłaby do długich sporów. 8. Podejście to opiera się na założeniu, że z perspektywy konsumenta inteligentne towary to towary, niezależnie od tego, czy zawierają elementy cyfrowe czy inne wysoko technologiczne (materialne lub cyfrowe) komponenty. Dla konsumentów najważniejszą kwestią jest to, by towary służyły celowi, w jakim zostały zakupione, i że w przypadku wystąpienia wady/braku zgodności mogą się zwrócić do sprzedawcy o realizację środka ochrony prawnej. 9261/18 nj/hod/mf 5
9. W Grupie Roboczej ds. Prawa Cywilnego (prawo umowne) panuje powszechne zrozumienie co do tego, że przepisy dotyczące sprzedaży towarów powinny być odpowiednio dostosowane tak, by ująć w nich specyfikę elementów cyfrowych w inteligentnych towarach, a nie tworzyć w ramach przepisów o sprzedaży towarów odrębnego zestawu przepisów dla tej kategorii towarów. Dzięki temu jeden system miałby zastosowanie do wszystkich towarów konsumpcyjnych, zarówno inteligentnych, jak i tradycyjnych. Podczas toczących się dyskusji na temat merytorycznych przepisów zmienionego wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie sprzedaży towarów, Grupa Robocza ds. Prawa Cywilnego (prawo umowne) w Radzie podkreśla w związku z tym, że należy określić, które aspekty przepisów o towarach muszą zostać dostosowane, tak by zapewnić, że mogą one również mieć zastosowanie do specyfiki towarów z komponentami cyfrowymi. 10. Konieczne będą dalsze prace na szczeblu technicznym służące stworzeniu odpowiedniej terminologii i definicji, tak by uwzględnić powyższą koncepcję w przepisach i zapewnić, by przepisy te były technologicznie neutralne i na tyle elastyczne, by były przydatne w sytuacji przyszłych zmian (nowego typu towarów). 11. Na tym etapie przydatne byłyby wytyczne na szczeblu politycznym potwierdzające, że koncepcja ta powinna służyć za podstawę podejścia realizowanego w toku dalszych prac; służyłoby to zapewnieniu szybkich postępów w dalszych negocjacjach oraz wysłaniu do Parlamentu Europejskiego pozytywnego sygnału, że w przepisach o sprzedaży towarów Rada ma stanowczy zamiar wprowadzania regulacji w odniesieniu do wszystkich towarów, w tym towarów z wbudowanymi treściami lub usługami cyfrowymi, o czym świadczy kierunek obecnych dyskusji w grupie roboczej Rady. 9261/18 nj/hod/mf 6
2) Środki ochrony prawnej w przypadku braku zgodności we wniosku dotyczącym dyrektywy w sprawie sprzedaży towarów 12. Podejście ogólne do dyrektywy o treściach cyfrowych zatwierdzone przez Radę ds. WSiSW w czerwcu 2017 r. odzwierciedla kompromis pomiędzy państwami członkowskimi w odniesieniu do środków ochrony prawnej dostępnych dla konsumentów w przypadku braku zgodności. W ramach tego kompromisu konsument ma prawo do tego, by treści cyfrowe spełniały wymóg zgodności (który odpowiada naprawie i wymianie) i, pod pewnymi warunkami, prawo do obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy. To podejście zostało zaakceptowane przez Parlament Europejski w kontekście trójstronnych negocjacji na temat wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie treści cyfrowych. 13. Aby propagować spójność pomiędzy systemami dostarczania treści/usług cyfrowych i sprzedaży towarów, ewentualnym rozwiązaniem byłoby wykorzystanie kompromisów osiągniętych w odniesieniu do wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie treści cyfrowych tak pomiędzy państwami członkowskimi, jak i pomiędzy Radą a Parlamentem Europejskim z myślą o rozwiązaniu podobnych kwestii w zmienionym wniosku dotyczącym dyrektywy w sprawie sprzedaży towarów. Rozwiązanie to pomogłoby również w zbliżających się negocjacjach z Parlamentem Europejskim, ponieważ obecne stanowisko PE co do wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie sprzedaży towarów, przegłosowane w lutym 2018 r., odwołuje się do podejścia, które jest bardzo podobne do podejścia uzgodnionego we wniosku dotyczącym dyrektywy w sprawie treści cyfrowych. 14. Dyskusje w Grupie Roboczej ds. Prawa Cywilnego (prawo umowne) unaoczniły tendencję ku dostosowaniu przepisów o sprzedaży towarów do przepisów o treściach cyfrowych w tym aspekcie, z myślą o zapewnieniu maksymalnej jednorodności przepisów, które miałyby w praktyce zastosowanie w tych bardzo ściśle powiązanych ze sobą obszarach. Kierowanie się tym samym podejściem w obu dyrektywach pomogłoby również w zapewnieniu, by przepisy obu aktów w spójny sposób zostały przetransponowane do prawa krajowego. 15. W wytycznych politycznych Rady można by określić, czy dyskusje na temat zmienionego wniosku dotyczącym dyrektywy w sprawie sprzedaży towarów w odniesieniu do środków ochrony prawnej dostępnych dla konsumentów należy kontynuować na podstawie kompromisu osiągniętego już we wniosku dotyczącym dyrektywy w sprawie treści cyfrowych. Odnośne wytyczne polityczne sformułowane przez Radę nie wykluczałyby dalszych dyskusji dotyczących aspektów trwałości towarów w kontekście środków ochrony prawnej dla konsumentów. 9261/18 nj/hod/mf 7
3) Długość okresu gwarancji prawnej we wniosku dotyczącym dyrektywy w sprawie sprzedaży towarów 16. Dyskusje prowadzące do podejścia ogólnego do proponowanej dyrektywy w sprawie treści cyfrowych ujawniły, że dla państw członkowskich do najtrudniejszych kwestii politycznych należą poziom harmonizacji i długość okresu gwarancji prawnej. Większość państw członkowskich przyjęła w swoich przepisach krajowych terminy wyznaczone w dyrektywie 1999/44/WE, niemniej kilka państw członkowskich wykroczyło poza te standardy i obecnie ma dłuższe okresy odpowiedzialności w swoich przepisach. 17. W rezultacie państwa członkowskie postanowiły wówczas zachować dużą elastyczność co do odpowiedzialności sprzedawcy za treści cyfrowe dostarczane jednorazowo lub w kilku turach. Podejście ogólne Rady przewiduje w ramach harmonizacji na minimalnym poziomie, że okres gwarancji prawnej nie powinien być dłuższy niż dwa lata, co oznacza, że państwa członkowskie mogą utrzymać obecne okresy lub wprowadzić dłuższe. A zatem, zachowując ogólną zasadę pełnej harmonizacji w stosunku do innych elementów dyrektywy, państwa członkowskie w tej konkretnej kwestii uzgodniły stopień elastyczności niezbędny do osiągnięcia kompromisu politycznego i wysokiego poziomu ochrony konsumentów. 18. Ponieważ państwa członkowskie muszą zajmować się bardzo podobnymi kwestiami w toczących się dyskusjach na temat wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie sprzedaży towarów, w dalszych negocjacjach korzystne byłoby, gdyby Rada przedłożyła wytyczne polityczne co do tego, czy kompromis osiągnięty w podejściu ogólnym do wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie treści cyfrowych mogą służyć jako podstawa dalszych prac nad odpowiednimi przepisami we wniosku dotyczącym dyrektywy w sprawie sprzedaży towarów. 9261/18 nj/hod/mf 8