Spis treści 1. Cel i zakres deklaracji... 4 1.1. Informacja Zarządu... 6 2. Historia zakładu... 8 3. System zarządzania... 12 4. Informacja o prowadzonej działalności... 17 5. Podstawowe procesy produkcyjne przebiegające w fabryce.... 18 6. Źródła powstawania emisji oraz odpadów w wraz ze wskaźnikami.... 22 6.1. Kotłownia... 22 6.2. Emisja pyłów i gazów z pozostałych źródeł emisji.... 28 6.3.Źródła oraz ilości powstania odpadów.... 30 7. Emisja hałasu.... 42 8. Zużycie mediów i materiałów.... 48 8.1 Woda, ścieki bytowe i wody opadowe... 48 8.2 Energia elektryczna... 50 8.3Zużycie ciepła... 48 8.4Zużycie materiałów do produkcji... 51 9. Wskaźnik bioróżnorodności.... 58 10. Aspekty środowiskowe bezpośrednie i pośrednie.... 60 11. Wymagania prawne i inne... 65 13. Cele i zadania środowiskowe.... 72 14. Dane teleadresowe... 88-2 -
CEL I ZAKRES DEKLARACJI - 3 -
1. Cel i zakres deklaracji Niniejsza deklaracja charakteryzuje działalność PONAR Wadowice S.A w zakresie ochrony środowiska za okres od 01.01.2011 do 31.12.2014. Celem niniejszej deklaracji środowiskowej jest przedstawienie zainteresowanym informacji o oddziaływaniu na środowisko, o efektach zarządzania ochroną środowiska oraz prezentacja osiąganych efektów w zakresie ciągłego doskonalenia tego zarządzania. Deklaracja przedstawia charakterystykę działalności najważniejszych działań proekologicznych. oraz opis Deklaracja opisuje oddziaływanie na środowisko naturalne, przedstawia aktualne wskaźniki działalności firmy oraz określa cele i zadania środowiskowe - 4 -
INFORMACJA ZARZĄDU - 5 -
1.1. Informacja Zarządu Szanowni Państwo, Przedstawiamy Państwu naszą kolejną deklarację środowiskową zawierającą wszystkie informacje o wpływie na środowisko naturalne oraz podejmowanych działaniach zmierzających do maksymalnego obniżenia negatywnych skutków naszej działalności. Od początku powstania firmy pod nazwą, tj. 27.04.2010r. podejmujemy działania inwestycyjne i modernizacyjne, mające na celu minimalizowanie negatywnego wpływu spółki na środowisko naturalne. Działania inwestycyjne i modernizacyjne podejmowane przez Zarząd gwarantują wymierne efekty ekologiczne ale również, każdy pracownik spółki ma pełną świadomość, że jest ważnym ogniwem w działalności proekologicznej spółki i ma wpływ na kształtowanie wizerunku swojego zakładu w zakresie ochrony środowiska. Planując kolejne inwestycje mające wpływ na ochronę środowiska, robimy to z myślą o mieszkańcach naszego miasta i regionu. Zarząd Marian Chrzanowski Wiceprezes Zarządu Marek Warzecha Prezes Zarządu - 6 -
HISTORIA ZAKŁADU - 7 -
2. Historia zakładu 40-lat historii drogą do nowoczesności Historia zakładu produkcyjnego w Wadowicach - specjalizującego się w produktach hydrauliki siłowej - sięga 1965 roku, kiedy to decyzją ówczesnego Ministra Przemysłu Ciężkiego, w centrum Wadowic utworzono nieduży Zakład Doświadczalny Instytutu Obróbki Skrawaniem pod nazwą Wadios. W zakładzie tym uruchomiono produkcję prototypowych, precyzyjnych przyrządów i narzędzi skrawających. W 1967 roku rozpoczęła się produkcja aparatów hydrauliki siłowej dla odbiorców polskiego przemysłu obrabiarkowego. Zakład rozwijał się dynamicznie, głównie dzięki kompetentnemu personelowi; zwiększono także moce produkcyjne. Wyznacznikiem rozwoju fabryki było włączenie zakładu do Kombinatu Obrabiarek do Części Korpusowych PONAR-KOMO w Pruszkowie. Wtedy pojawiła się nazwa Zakład Elementów Obrabiarkowych, a pod koniec 1972 roku wybudowano siedzibę przy ulicy Wojska Polskiego. Kolejnym ważnym wydarzeniem był zakup licencji od europejskiego lidera w branży hydraulicznej - firmy Rexroth, co dało początek okresowi szybkiego wdrożenia w Wadowicach produkcji hydrauliki siłowej na światowym poziomie. Lata 1976-1987 to okres dynamicznego wzrostu potrzeb polskiego sektora producentów obrabiarek i maszyn do przetwórstwa tworzyw sztucznych, a tym samym ogromny popyt na nowoczesną hydraulikę licencyjną. Przełożyło się to na dynamiczny rozwój fabryki, głównie poprzez inwestycje i modernizację technologii. - 8 -
Rok 1980 przyniósł kolejne przełomowe wydarzenia, gdyż ówczesny Zarząd popierany przez załogę podjął decyzję o usamodzielnieniu się zakładu. W wyniku zarządzenia wydanego przez Ministra Przemysłu Maszynowego, ze struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa państwowego Fabryka Wtryskarek PONAR-ŻYWIEC wydzielono znajdujący się w Wadowicach Zakład numer 3 tego przedsiębiorstwa. Tak oto 1 stycznia 1981 roku powstało odrębne przedsiębiorstwo państwowe Fabryka Elementów Obrabiarkowych PONAR-WADOWICE. 1 października 1992 r. w wyniku przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego Fabryki Elementów Obrabiarkowych PONAR-WADOWICE, powstała Spółka - Fabryka Elementów Hydrauliki PONAR-WADOWICE S.A. Poszukując metody prywatyzacji odpowiedniej dla FEH PONAR-WADOWICE S.A. Zarząd w 1994 r. wystąpił o włączenie do Programu Powszechnej Prywatyzacji (PPP). Decyzją Rady Ministrów Spółka została przyjęta do PPP, 60% akcji Spółki wniesiono do Narodowego Funduszu Inwestycyjnego (33% akcji otrzymał fundusz wiodący NFI-14; 27% pozostałe NFI), Skarb Państwa otrzymał 25%, natomiast pracownicy 15% akcji Spółki. Na początku 1997 r. Zarząd podjął decyzję o rozpoczęciu prac nad opracowaniem i wdrożeniem Systemu Zarządzania Jakością, przyjmując za model normę ISO 9001. Audyt certyfikujący został przeprowadzony we wrześniu 1998 r. W oparciu o pozytywny wynik procesu certyfikacji, Spółka otrzymała decyzją Bureau Veritas w Londynie Certyfikat Systemu Jakości wg normy ISO 9001. 11 lutego 2002 r. Spółka otrzymała od jednostki certyfikującej Bureau Veritas Quality International (BVQI) CERTYFIKAT SYSTEMU JAKOŚCI w zakresie projektowania, produkcji i serwisu pomp hydraulicznych, aparatów sterowania hydraulicznego, cylindrów i zasilaczy hydraulicznych. - 9 -
Ponar Wadowice S.A. (w dacie podpisania umowy: Wadowickie Centrum Hydrauliki S.A.) z siedzibą w Wadowicach (regon 120969142) na podstawie umowy z dnia 26.04.2010 r. nabyło zorganizowaną część przedsiębiorstwa od Ponar S.A. (dawnej: Ponar Wadowice S.A., a następnie KCI S.A., regon 071011304) z siedzibą w Krakowie. Na podstawie w/wponar Wadowice S.A. nabyło zorganizowaną część przedsiębiorstwa obejmującą: środki trwałe tj. grunty w użytkowaniu wieczystym, budynki i- budowle, urządzenia techniczne i maszyny, środki transportu, pozostałe środki trwałe; wartości niematerialne i prawne, w tym słowno-graficzny znak towarowy "PONAR-WADOWICE"; niezakończone prace rozwojowe; zapasy magazynowe (w tym: materiały, półprodukty i produkty w toku, produkty gotowe, towary); inne wyposażenie znajdujące się na terenie nieruchomości Spółki w Wadowicach. Ponadto przedmiotem umowy było również przejęcie praw i obowiązków wynikających z umów związanych z funkcjonowaniem zorganizowanej części przedsiębiorstwa. - 10 -
SYSTEM ZARZĄDZANIA - 11 -
3. System zarządzania. W dniu 15 07.2014 uzyskał recertyfikację na zgodność z normą ISO 9001:2008. W dniu 21.02.2012 roku została wprowadzona polityka środowiskowa, która stanowiła pierwszy krok do wdrożenia ISO 14001:2004 oraz EMAS. Zintegrowany System Zarządzania według normy ISO 9001:2008, ISO 14001:2004 oraz Rozporządzenia EMAS obejmuje następujące działania realizowane przez Ponar Wadowice S.A.: Projektowanie, produkcję i serwis pomp hydraulicznych, aparatów sterowania hydraulicznego, cylindrów i zasilaczy hydraulicznych w tym do zastosowań specjalnych w obniżonych temperaturach otoczenia. - 12 -
- 13 -
Polityka środowiskowa została przekazana do wiadomości wszystkim pracownikom spółki, na każdym szczeblu zarządzania oraz podana do publicznej wiadomości przez umieszczenie jej na stronie internetowej oraz w niniejszej deklaracji. Obecnie obowiązuje wydanie polityki z dnia 10.09.2012 roku. Od 27.09.2012 firma posiada zintegrowany system zarządzania jakością i środowiskiem zgodny z normami ISO 9001 i ISO 14001. - 14 -
Firma Ponar Wadowice S.A. po pozytywnej weryfikacji/walidacji deklaracji środowiskowej w dniu 19.11.2012 roku uzyskała certyfikat Europejskiego Systemu Ekozarzadzania i AudytuEMAS zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 z dnia 25.11.2009r w sprawie dobrowolnego udziału organizacji w Europejskim Systemie Ekozarządzania i Audytu EMAS. Zgodność z EMAS została potwierdzona również w 2013 i 2014 roku poprzez weryfikacje i walidację deklaracji środowiskowej. System zarządzania w zakresie ochrony środowiska w Ponar Wadowice pozwala na: identyfikację wymagań prawnych dotyczących ochrony środowiska w odniesieniu do działalności firmy, wykonywanie okresowej oceny zgodności z wymaganiami prawnymi, prowadzenie procesów produkcyjnych z uwzględnieniem wpływu na środowisko naturalne, prowadzenie szkoleń wewnętrznych, których celem jest podnoszenie świadomości środowiskowej pracowników, planowanie i prowadzenie audytów wewnętrznych, identyfikację i ocenę aspektów środowiskowych, odpowiednie reagowanie na ewentualne awarie środowiskowe. Wszelkie wytyczne, dające możliwość realizacji powyższych punktów zostały zawarte w Księdze Jakości, procedurach oraz instrukcjach. Dokumenty te zostały opublikowane w formie elektronicznej na dysku wspólnym, do którego pracownicy firmy mają ciągły dostęp.w ramach systemu zarządzania, firma Ponar Wadowice wyznaczyła sobie także szereg ambitnych celów środowiskowych i dokłada wszelkich starań w ich realizację, co przedstawiamy również w niniejszym opracowaniu. Nad całością prac, polegających na realizacji założeń i ciągłym doskonaleniu systemu zarządzania w Ponar Wadowice czuwa powołany przez Zarząd spółki Pełnomocnik ds. Zarządzania Środowiskiem i EMAS. Jego zadaniem jest koordynowanie, monitorowanie i nadzorowanie działań wynikających z systemu zarządzania. W ramach wspomagania i doskonalenia funkcjonowania systemu powołano również zespół środowiskowy, tj. grupę osób, która uczestniczy w płynnym przełożeniu wymagań normy ISO 14001 i rozporządzenia EMAS na praktyczne działania w firmie. Ponad to nasza firma realizuje działania mające na celu rozpowszechnianie i propagowanie wiedzy z zakresu ochrony środowiska. W obrębie całej spółki Ponar emitowana jest gazetka (kwartalnik) zatytułowana PONARAMA, której integralną częścią jest dział pt.: Eko-Ponar. Omawiamy w nim poszczególne zagadnienia dotyczące szeroko rozumianej ochrony środowiska, takie jak np.: emisja zanieczyszczeń jaka wiąże się z działalnością firmy, gospodarka odpadami i ich segregacja itp. Udostępniamy również - 15 -
pracownikom oraz osobom odwiedzającym naszą firmę broszury informujące o wdrożonych w zakładzie systemach zarządzania środowiskiem. Dodatkowo, za pośrednictwem Organizacji Odzysku, która przejmuje od nas obowiązek odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych bierzemy udział w finansowaniu kampanii edukacyjnych na rzecz ochrony środowiska. Na uwagę zasługuje również wydarzenie, które zostało zorganizowane na terenie naszej firmy. Chodzi tutaj o piknik rodzinny, na którym gościliśmy naszych pracowników wraz z rodzinami. Wśród licznych atrakcji, dużym zainetersowaniem cieszył się kącik o nazwie Mały Ekolog, w którym dzieci poprzez zabawę mogły dowiedzieć się jak codziennie troszczyć się o środowisko naturalne. INFORMACJA O PROWADZONEJ DZIAŁALNOŚCI CERTYFIKATY - 16 -
4. Informacja o prowadzonej działalności Firma Ponar Wadowice S.A. jest producentem hydrauliki siłowej, osprzętu sterowania układów i napędów hydraulicznych oraz kompletnych układów sterowania hydraulicznego. To jest: pomp łopatkowych rozdzielaczy, zaworów zwrotnych, ciśnieniowych, regulujących przepływ, przekaźników ciśnienia, hydrauliki nabojowej, elementów osprzętu pomocniczego, cylindrów hydraulicznych. Jesteśmy liderem na krajowym rynku hydrauliki siłowej. Spółka eksportuje również swoje wyroby do krajów Unii Europejskiej, Europy Środkowo-Wschodniej, a także na Daleki i Bliski Wschód. Produkty naszej firmy znajdują się we wszystkich sektorach gospodarki. stale dąży do podwyższania jakości i niezawodności wszystkich produkowanych wyrobów czego dowodem jest udokumentowany, wdrożony oraz stale monitorowany System Zarządzania według norm ISO 9001, ISO 14001 oraz rozporządzenia EMAS. - 17 -
PODSTAWOWE PROCESY PRODUKCYJNE PRZEBIEGAJĄCE CERTYFIKATY W FABRYCE CERTYFIKATY - 18 -
5. Podstawowe procesy produkcyjne przebiegające w fabryce. Podstawowe procesy produkcyjne, przebiegające w fabryce: obróbka skrawaniem stali i żeliwa w różnych gatunkach obróbka metali kolorowych obróbka cieplna i cieplno-chemiczna obróbka lakiernicza gotowych elementów i wyrobów montaż produktów i urządzeń hydraulicznych Wyżej wymienione procesy technologiczne przebiegają wydziałach produkcyjnych: w następujących Wydział obróbki skrawaniem (produkcja) Dział montażu układów hydraulicznych Dział montażu wyrobów Pakowalnia Hartownia, Czerniownia, Lakiernia - 19 -
Ponadto w Spółce prowadzone są procesy pomocnicze w następujących działach: Dział Utrzymania Ruchu Dział Gospodarki Narzędziowej Dział Jakości Dział Zaopatrzenia Produkcji Procesy produkcyjne w zakresie obróbki skrawaniem wymienione powyżej są realizowane na wysokiej klasy obrabiarkach CNC firm MORI SEIKI ; KOVOSVIT MAS ; STUDER; WALTER i innych. Obrabiarki te odznaczają się wysoką precyzją obróbki oraz niską energochłonnością. Posiadają wbudowane systemy odzysku mgły olejowej powstałej procesie produkcji (MISTBLASTER) - 20 -
ŹRÓDŁA POWSTAWANIA EMISJI ORAZ ODPADÓW W CERTYFIKATY PONAR WADOWICE S.A. WRAZ ZE WSKAŹNIKAMI CERTYFIKATY - 21 -
6. Źródła powstawania emisji oraz odpadów w PONAR Wadowice S.A. wraz ze wskaźnikami. Źródłami emisji zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza są głównie procesy: obróbki skrawaniem, szlifowania, spawania, cięcia palnikiem, mycia, obróbki cieplnej, nakładania powłok malarskich i galwanicznych oraz przygotowanie ciepła (spalanie węgla w kotłowni). 6.1. Kotłownia Do ogrzewania zakładu wykorzystywana jest własna kotłownia wyposażona w 2 kotły wodne typu WCO-80 o mocy cieplnej 1,57 MW. Tabela 1 - Parametry kotłów Parametr Jednostka Kocioł WCO-80 nominalna wydajność cieplna MW 1,1 nominalna moc cieplna MW 1,57 moc cieplna brutto MW t 1,57 sprawność % 70 zużycie opału maksymalnie kg/h 246,0 nadmiar powietrza - 1,8 temperatura spalin K 453 objętość spalin wilgotnych m u3 /h 2813 m 3 /h 4668 prędkość spalin m/s 2,58 objętość spalin suchych przy zawartości 6% O 2 m u 3 /h 2075-22 -
Kotłownia wytwarza ciepło do ogrzewania zakładu i ciepłej wody użytkowej. W w/w kotłach spalany jest miał węglowy IIA o sortymencie 23/19/05. Zwrócić należy uwagę na niską zawartość siarki w węglu co skutkuje niską jej emisją do atmosfery. W celu podtrzymywania pełnej sprawności kotłów są one regularnie remontowane i utrzymywane w pełnej dyspozycji. Kotły, tak jak i wszystkie urządzenia ciśnieniowe w fabryce, są pod stałym dozorem UDT. Została przeprowadzona ocena efektywności energetycznej kotłów grzewczych. Mamy pełną świadomość że użytkowane przez nas kotły są urządzeniami o niskiej sprawności energetycznej, dlatego w latach 2013-2015 nastąpi głęboka modernizacja systemu ogrzewania fabryki. Gotowa jest już dokumentacja projektowaoraz trwają rozmowy z wykonawcami. Na instalacji wyciągowej kotłowni zainstalowane są baterie cyklonów pozwalające na wychwytywanie cząstek stałych z emitowanych do powietrza spalin. Emisja z kotłowni Jednostka Wd. decyzji WSR- 76441/33/10 2011 Maj 2012 Marzec 2013 Grudzień 2013 Marzec 2014 Grudzień 2014 pył mg/m 3 700 164 143 242 437 464 477 NO 2 mg/m 3 400 269 322 182 306 359 321 SO 2 mg/m 3 1500 486 484 740 923 1062 1033 Tabela 2. Wyniki pomiarów emisji z kotłowni dla I kotła WCO-80 w porównaniu do wartości dopuszczalnych - 23 -
Stężenie zanieczyzszczeń [mg/m3] DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA PONAR WADOWICE S.A. 2014 Wykres nr 1. Emisja zanieczyszczeń pyłowych i gazowych z kotłowni w latach 2011-2014 1600 1500 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 486 269 164 322 2011 05.2012 1062 923 1033 740 484 700 437 464 143 242 477 306 182 359 321 400 03.2013 12.2013 03.2014 12.2014 Limit Emisja NO2 Emisja pyłu Emisja SO2 Emisja SO2 Emisja pyłu Emisja NO2 Emisję zanieczyszczeń do powietrza z kotłowni zakładowej stanowią głównie dwutlenek siarki, pył, oraz tlenki azotu. Emisja zanieczyszczeń została podana na podstawie pomiarów wykonanych przez akredytowane laboratorium. Pomiary emisji zanieczyszczeń na kotłowni spełniają wymagania prawne. Po analizie uzyskanych wyników pomiarów nie zidentyfikowano przekroczeń stężeń emisyjnych pyłowych i gazowych na zainstalowanych w Ponar Wadowice emitorach w odniesieniu do podanych w decyzji limitów. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, iż pomiary dają jedynie wynik chwilowy. Dlatego po analizie czasu pracy poszczególnych emitorów, i zidentyfikowaniu przekroczeń ładunków rocznych, zdecydowaliśmy się wystąpić o zmianę dotychczasowej (z roku 2010) Decyzji na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza, która zakładała mniejsze obciążenie (czas pracy) emitorów, niż to ma miejsce przy obecnym poziomie produkcji. W - 24 -
[kg/ mln Euro] DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA PONAR WADOWICE S.A. 2014 rezultacie w dniu 26.09.2014 r. uzyskaliśmy zmianę Decyzji, która pozwoli na dotrzymanie limitów. Wykres nr 2. Wielkość emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych z kotłowni w 2010-2014 r. w [kg] 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 8679 8114 6487 6988 7006 5820 5198 5260 4645 3489 3545 3428 3438 1935 2010 2011 2012 2013 2014 NO2 3217 SO2 Pył i sadza Pył i sadza SO2 NO2 Wykres nr 3. Wskaźnik emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych z kotłowni w 2010-2014 r. w [kg/mln Euro] - 25 -
[kg/ mln Euro] DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA PONAR WADOWICE S.A. 2014 885,6 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 356 2010 661,9 742,4 591,70 553,83 492,8 410,91 300,16 270,99 314,5 2011 2012 2013 481,2 447,9 186,6 2014 310,2 NO2 SO2 Pył i sadza Pył i sadza SO2 NO2 [kg] Obliczenia, zostały wykonane na podstawie zużycia paliwa z uwzględnieniem wskaźników unosu substancji zanieczyszczających powstających przy energetycznym spalaniu węgla kamiennego, dla kotłów poniżej 5 MW. [mln Euro] - Wielkość produkcji została określona na podstawie przychodów ze sprzedaży wyrażonej w mln Euro. Ponar Wadowice S.A. w obecnej formie istnieje od 27 Tab.3. Przychody brutto ze sprzedaży produktów w latach 2010-2014 w Euro wg średnioważonego kursu liczonego za poszczególne miesiące Rok Wielkość produkcji (w mln Euro) 2010 9,80 2011 11,81 2012 12,65 2013 10,93 2014 10,37 kwietnia 2010. - 26 -
[kg/ mln Euro] DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA PONAR WADOWICE S.A. 2014 Wykres nr 4. Emisja CO2 w latach 2010 2014 wyrażona w kg. 2500000 2000000 1867370 1884846 1837926 1908777 1500000 1000000 500000 1100442 CO2 (ze spalania węgla i gazu) 0 2010 2011 2012 2013 2014 Wykres nr 5. Wskaźnik emisji CO2 w latach 2010 2014 wyrażony w [kg/mln Euro]. 250000 200000 150000 190548 159597 145291 174636 100000 105811 CO2 50000 0 2010 2011 2012 2013 2014 Emisja CO 2 pochodzi ze spalania węgla kamiennego w kotłowni oraz z procesu technologicznego polegającego na suszeniu detali po malowaniu, do którego używany jest gaz techniczny(propan). Zdecydowana większość emisji CO 2 pochodzi z kotłowni węglowej, dlatego w dużej mierze uzależniona jest od długości i intensywności okresu grzewczego. Warto dodać, że nasza Firma podjęła działania zmierzające do przejścia na ogrzewanie gazowe, co zaowocuje zmniejszeniem emisji CO 2.Ze względu na brak przypadków awarii (rozszczelnień) klimatyzatorów, nie zanotowano emisji CO 2 z tego źródła. - 27 -
6.2. Emisja pyłów i gazów z pozostałych źródeł emisji. Pozostałe źródła emisji pyłowych i gazowych mają mniej istotny wpływ na całkowitą wielkość emisji do powietrza (wyk. nr 6). Emisja pyłów pochodzi głównie zeszlifierek, natomiast zanieczyszczenia gazowe pochodzą głównie z lakierni, pieca hartowniczego, wanien hartowniczych oraz z pozostałych źródeł. Do znaczących źródeł emisji zanieczyszczeń do atmosfery należy lakiernia. W lakierni nanoszone są powłoki lakiernicze metodą natryskową w specjalnych kabinach lakierniczych. W celu ograniczenia emisji pochodzących z lakierni, zastosowano szereg barier filtracyjnych począwszy od filtrów labiryntowych typu ANDREAE poprzez filtry włókninowe typu Paint Stop w fazie wstępnej do filtracji fazy dokładnej gdzie zastosowano filtry z węglem aktywnym typu C1150/450.Do ogrzewania kabin lakierniczych zastosowano centrale nawiewno-grzewcze zasilane gazem propan techniczny, zastępując ogrzewanie lakierni z kotłowni węglowej. Wyniki przeprowadzonych pomiarów wskazują, że emisja z kabin lakierniczych to głównie ksylen. Stężenia pozostałych zanieczyszczeń były poza zakresem oznaczalności metody analitycznej. Na poniższym wykresie przedstawiono dane dotyczące emisji z pozostałych źródeł, obliczone z czasu pracy źródeł emisji. - 28 -
[kg] DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA PONAR WADOWICE S.A. 2014 Wykres nr 6. Emisja gazów i pyłów z pozostałych źródeł emisji w latach 2010-2014 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1315,59 890 788,88 566,8 480,32 440,384 299,12 160 448,2 481,66 92,25121,47184,86 330,275382,93 102,16 176,43 4,052 130,88 223,32 312,94 152,69 14,8 136,6 315,36 79,8 12,935 78,67 2010 12,9 97,57 2011 7,5 2012 2013 2014 Udział DKS (Działu Krótkich Serii) w ogólnej emisji pyłów w 2012 roku Pyły NO2 Węglowodory alifatyczne Węglowodory aromatyczne (w tym: ksylen, toluen, etylobenzen) Alkohole alifatyczne Aldehydy alifatyczne Obliczenia, zostały wykonane na podstawie wskaźników wynikających z decyzji WSR-76441/33/10, oraz godzin pracy poszczególnych źródeł emisji gdzie węglowodory aromatyczne stanowią sumę wszystkich węglowodorów : ksylenu, toluenu oraz etylobenzenu. Wzrost emisji pyłów do powietrza w roku 2012 był spowodowany uruchomieniem działu krótkich serii. Nowouruchomiony dział posiada na wyposażeniu szlifierki-ostrzałki i wykonuje zadania związane z zabezpieczeniem narzędzi do produkcji. Uruchomienie ostrzalni spowodowało wzrost emisji pyłów do powietrza w 2012 r. W roku 2013 emisja zanieczyszczeń gazowych utrzymuje się na podobnym poziomie w stosunku do lat poprzednich. Różnicę zauważyć można jedynie w emisji pyłów, - 29 -
[kg/mln Euro] DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA PONAR WADOWICE S.A. 2014 która zmalała w stosunku do roku 2012. Powodem zmniejszenia emisji było mniejsze obciążanie pracy na dziale krótkich serii. W roku 2014 zauważamy dalszą tendencję spadkową emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych wynikającą z likwidacji jednego emitora (piec hartowniczy PEC-90A) oraz wdrożenia precyzyjniejszej metody pozyskiwania danych do obliczeń wielkości emisji z poszczególnych emitorów. Wykres nr 7. Wskaźnik emisji pyłów i gazów z pozostałych źródeł emisji w stosunku do przychodów ze sprzedaży w latach 2010 2014 r. 120 100 103,99 80 60 77,11 72,17 40 20 0 40,67 21,768 25,33 10,85 16,52 15,65 8,65 14,93 0,55 12,55 1,25 2010 2011 34,81 35,43 10,34 12,07 1,23 2012 35,03 30,22 20,43 12,5 1,18 2013 46,3 30,1 30,3 7,56 9,38 0,72 2014 pyły NO2 Węglowodory alifatyczne Węglowodory aromatyczne Aldehydy alifatyczne Alkohole alifatyczne 6.3.Źródła oraz ilości powstania odpadów. W wyniku prowadzonego procesu produkcji w PONAR WADOWICE S.A. powstają odpady poprodukcyjne i około produkcyjne. W spółce wytwarzane są odpady niebezpieczne oraz inne niż niebezpieczne (Wykresy nr 7-11). W tabeli nr 4 i towarzyszących jej wykresach pokazano całkowitą ilość wytworzonych odpadów z wyszczególnieniem odpadów niebezpiecznych i innych niż niebezpieczne. Odpady niebezpieczne stanowią średnio 10 20% całości. Odpady inne niż niebezpieczne około 80 90%. - 30 -
Tabela nr 4. Zestawienie ilości wytwarzanych odpadów w latach 2010 2013 W latach 2013-2014 obserwujemy znaczny spadek ilości wytworzonych odpadów innych niż niebezpieczne. Wynika to z wdrożenia nowych zasad realizacji inwestycji remontowobudowlanych na terenie naszej firmy, tj. wprowadzono do umów klauzulę, wskazującą wykonawcę robót jako właściciela wytworzonych odpadów. Natomiast wzrost ilości odpadów niebezpiecznych wynika głównie z wzrostu zużycia czyściwa (zastosowanie mat chłonnych) oraz prac porządkowych na malarni. Ponadto w roku 2014 dokonano wymiany akumulatorów ołowiowych stosowanych w wózkach widłowych oraz przeprowadzono czyszczenie wanien stosowanych w procesie fosforanowania co skutkowało powstaniem odpadu szlamów. Wykres nr 8. Odpady ogółem 2010 r. 2011 r. 368,8 40,6 Odpady niebezpieczne Odpady inne niż niebezpieczne Wykres nr 9. Odpady ogółem 521,1 54,086 1.Odpady niebezpieczne 2. Odpady inne niż niebezpieczne Wykres nr 10. Odpady ogółem 2012 r. ogółem 2013 r. Wykres nr 11. Odpady odpady inne niż odpady inne niż Odpady 408,6 jednostka 2010 niebezpieczne 2011 2012284,5 2013 2014 niebezpieczne ogółem Odpady niebezpieczne Odpady inne niż niebezpieczne 70,929 Odpady niebezpieczne 72,541 Mg/rok % 40,600 10 54,086 9 70,929 15 72,541 20 82,28 24 Mg/rok % 368,4 90 521,1 91 408,6 85 284,5 80 265,104 76 Odpady niebezpieczne - 31 -
Wykres nr 12. Odpady ogółem 2014 r. 265,104 82,28 Odpady niebezpieczne odpady inne niż niebezpieczne prowadzi racjonalną gospodarkę odpadami w oparciu o wydaną przez Starostę Wadowickiego Decyzję na wytwarzanie odpadów oraz Ustaw i Rozporządzeń regulujących sposób postępowania z odpadami ich ewidencji, składowaniu i sposobach unieszkodliwiania. Istotnym odpadem wynikającym z procesu produkcji stanowi złom stalowy odzyskiwany w postaci wiórów. Podobnie odzyskuje się odpady metali kolorowych. Złom składowany jest do kontenera podstawionego przeróbki w hucie (wyk. Nr 13). przez odbiorcę przekazywany do Wykres nr 13. Odpady z obróbki skrawaniem (złom). Kody: 12 01 01 Odpady z toczenia i piłowania żelaza oraz jego stopów 12 01 02 Cząstki i pyły żelaza oraz jego stopów 12 01 03 Odpady z toczenia i piłowania metali nieżelaznych - 32 -
[Mg/ mln Euro] [Mg] DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA PONAR WADOWICE S.A. 2014 600 500 500 400 300 200 232 286 232 198 150,7 200 100 0 9,3 77,6 80,3 59,2 3,1 4 6,1 14,5 5 1,6 50 12 01 01 12 01 02 12 01 03 Wykres nr 14. Wskaźnik wytworzenia odpadów złomu w stosunku do przychodów ze sprzedaży wyrażonej w mln EURO w 2010 2014 roku. 35 30 33,25 31,13 25 23,5 22,37 20 19,91 ul. Wojska Polskiego 15 29 10-33 - złom
Kody odpadów 12 01 01 12 01 02 12 01 03 Tabela nr 5. Wskaźnik ilości odpadów złomu w stosunku do przychodów ze sprzedaży w latach: 2010-2014. Ilość odpadów [Mg] Przychody ze sprzedaży produktów [mln Euro] Wskaźnik [Mg/mln Euro] 2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 244,4 367,6 297,3 217,6 232,6 9,80 11,81 12,65 10,93 10,37 33,25 31,13 23,50 19,91 22,37 Wykres nr 15. Odpady o kodzie 15 02 02* Czyściwo zaolejone w latach2010 2014. - 34 -
[Mg] [Mg] DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA PONAR WADOWICE S.A. 2014 25 20 20 15 11,87 10 7,859 9,349 5 0 0,68 2,482 2010 2011 2012 2013 2014 Limit 2010 2011 2012 2013 2014 Limit Zwiększona ilość wytwarzanych odpadów o kodzie 15 02 02* w latach 2012 i 2014 związana była ze zmianą sposobu neutralizacji wycieków poprzez zastosowanie specjalnych sorbentów sypkich, mat chłonnych, oraz węży sorpcyjnych w parku maszynowym. Wykres nr 16. Odpad o kodzie 12 01 09* Odpadowe emulsje i szlamy z obróbki metali niezawierające chlorowców w latach 2010 2014. 100 90 90 80 70 60 54 57,2 61,1 50 46 40 36,3 30 20 10 0 2010 2011 2012 2013 2014 Limit 2010 2011 2012 2013 2014 Limit - 35 -
[Mg] [Mg] DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA PONAR WADOWICE S.A. 2014 Wykres nr 17. Odpad o kodzie 13 02 05* Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe niezawierające chlorowców w latach 2010 2014. 14 12 12 10 8 6 5,2 4 2,32 3,275 3,675 2,67 2 0 2010 2011 2012 2013 2014 Limit 2010 2011 2012 2013 2014 Limit Zwiększona ilość wytwarzanych odpadów o kodzie 13 02 05* w roku 2012 była spowodowana wymianą oleju w piecu hartowniczym PEKAT oraz wymianą oleju w parku maszynowym. Wykres nr 18. Odpad o kodzie 15 01 10*Opakowania niebezpieczne w latach 2010 2014. 2,5 2 2 1,5 1,126 1 0,5 0 0,175 0,247 0,28 0 2010 2011 2012 2013 2014 Limit 2010 2011 2012 2013 2014 Limit - 36 -
[Mg] DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA PONAR WADOWICE S.A. 2014 Zwiększona ilość wytwarzanych odpadów o kodzie 15 01 10* w roku 2012 związana byłaz czyszczeniem magazynu z opakowań - beczek po oleju przepracowanym nie nadających się do powtórnego użycia oraz wymianą wyposażenia stanowisk roboczych na hali produkcyjnej. Od roku 2013 ilość tego typu odpadów utrzymuje się na stałym poziomie. Wykres nr 19. Odpad o kodzie 16 06 01* Baterie i akumulatory ołowiowe w latach 2010 2014. 3,5 3 3 2,5 2 1,5 1,33 1 0,825 0,5 0 0,5 0,05 0 2010 2011 2012 2013 2014 Limit 2010 2011 2012 2013 2014 Limit Wzrost ilość odpadu o kodzie 16 06 01* w 2014 roku jest wynikiem wymiany akumulatorów w wózkach widłowych. - 37 -
Tabela nr 6. Zestawienie ilości głównych odpadów niebezpiecznych w latach 2010-2014 [Mg] Kod odpadu 15 02 02* 13 02 05* 15 01 10* 12 01 09* 16 06 01* 08 01 11* 16 02 13* 16 07 08* 11 01 08* Nazwa odpadu Jednostka Wartość w decyzji WSR- 76440/108/2010 Czyściwo zaolejone Mg/rok 20 0,680 2,482 7,859 9,349 11,87 Olej przepracowany Mg/rok 12 2,320 3,275 5,2 3,675 2,67 Opakowania niebezpieczne 2010 rok 2011 rok 2012 rok 2013 rok 2014 rok Mg/rok 2 0 0,175 1,126 0,247 0,28 Zużyta emulsja Mg/rok 90 36,30 46 54 57,2 61,1 Baterie i akumulatory ołowiowe Odpady farb i lakierów Zużyte lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć Odpady zawierające ropę naftową lub jej produkty Osady i szlamy z fosforanowania Mg/rok 3 0,500 0 0,05 0 1,33 Mg/rok 5 0 0,044 0,162 0,365 0,305 Mg/rok 3 0,503 0,063 0,391 0,07 0,06 Mg/rok 3 0 1,222 2,141 1,635 1,71 Mg/rok 10 0 0 0 0 2,95 W latach 2010-2012 wielkość wytwarzanych odpadów niebezpiecznych utrzymuje się na podobnym poziomie. Wyjątek stanowią odpady czyściwa zaolejonego, emulsji oraz opakowań niebezpiecznych. Zwiększona ilość czyściwa zaolejonego związana jest z wymianami podestów gumowych przy stanowiskach pracy. Największy udział wytworzonych odpadów niebezpiecznych w latach 2010-2013, stanowi zużyta emulsja oraz czyściwo zaolejone (Wyk. nr 15). Odpad ten powstaje w wyniku wymiany chłodziwa w maszynach. Wzrost zużycia emulsji(cieczy chłodzącej) związany był z istotnym wzrostem produkcji. Zauważyć można również wzrost ilości przepracowanych olejów mineralnych w 2012 r. Wiąże się to z wymianą oleju w parku maszynowym oraz wymianą oleju w piecu hartowniczym (wyk. nr 16). W roku 2013 dalszy wzrost wytworzenia odpadu czyściwa zaolejonego spowodowany jest ciągłym podnoszeniem świadomości pracowników o konieczności usuwania wszelkich wycieków na bieżąco oraz zastosowaniem do tego celu mat chłonnych. W roku 2013 miały również miejsce prace porządkowe na malarni, co skutkowało wzrostem ilości odpadów farb i lakierów. Te działania są przyczyną niewielkiego wzrostu ilości odpadów niebezpiecznych w stosunku do roku 2012. - 38 -
[Mg] DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA PONAR WADOWICE S.A. 2014 W roku 2014, podobnie jak w latach poprzednich, największy udział w ogólnej ilości odpadów niebezpiecznych stanowią czyściwo zaolejone oraz zużyta emulsja chłodząca. Ilości poszczególnych rodzajów odpadów ulega jedynie nieznacznym wahaniom. Wyjątek stanowią zużyte akumulatory ołowiowe (160601*), które pochodzą z wózków widłowych oraz osady i szlamy z fosforanowania (odpad wyodrębniony w 2014 roku wcześniej oddawany po kodem 16 07 08*). Wykres nr 20. Ilość wytworzonych odpadów niebezpiecznych w roku 2010 2014 z podziałem na rodzaje. 90 85 80 75 70 65 60 55 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 2010 2011 2012 2013 2014 Limit 11 01 08* 08 01 11* 15 02 02* 13 02 05* 12 01 09* 15 01 10* 16 07 08* 16 06 01* 16 02 13* 08 01 11* 11 01 08* 13 02 05* 15 02 02* 16 02 13* 16 06 01* 16 07 08* 15 01 10* 12 01 09* Wykres nr 21. Wskaźnik wytworzenia odpadów niebezpiecznych w stosunku do przychodów ze sprzedaży produktów w latach 2010 2014. - 39 -
[Mg/mln Euro] DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA PONAR WADOWICE S.A. 2014 9 8 7,93 7 6,64 6 5,52 5,61 5 4 3 2 1 0 4,58 2010 2011 2012 2013 2014 Odpady niebezpieczne Tabela nr 7. Wskaźnik wytworzenia odpadów niebezpiecznych w stosunku do przychodówze sprzedaży produktów w latach2010 2014. Nazwa odpadu Odpady niebezpieczne 201 0 40,6 Ilość odpadów [Mg] Przychody ze sprzedaży produktów [mln Euro] Wskaźnik 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 54,08 6 70,929 72,541 82,280 9,8 11,8 1 12,6 5 10,9 3 10,3 7 5,52 4,58 5,61 6,64 7,93 Jeśli zaś chodzi o odpady inne niż niebezpieczne, to z uwagi na profil produkcji i główne procesy prowadzone w zakładzie największy udział w ich ilości stanowią odpady z obróbki skrawaniem metali w postaci wiór, kawałków i cząstek. Wykres nr 22. Ilość odpadów innych niż niebezpieczne wytworzona w latach 2010 2014 r. - 40 -
[Mg] DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA PONAR WADOWICE S.A. 2014 600 10 01 01 550 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 2010 2011 2012 2013 2014 Limit 15 01 03 15 01 02 15 01 01 17 02 02 16 01 03 16 02 16 12 01 21 12 01 03 12 01 02 12 01 01 10 01 01 12 01 01 12 01 02 12 01 03 12 01 21 16 02 16 16 01 03 17 02 02 15 01 01 15 01 02 15 01 03 Tabela nr 8. Zestawienie wytworzenia odpadów innych niż niebezpieczne w latach 2010-2014. Kod odpad u 10 01 01 12 01 01 12 01 02 12 01 03 Nazwa odpadu Jednostka Wartość w decyzji WSR-76440 /108/2010 2010 rok 2011 rok 2012 rok 2013 rok Żużel z kotłowni Mg/rok 400 123 133,0 94 60 23 Odpady z toczenia i piłowania żelaza 2014 rok Mg/rok 500 232,0 286,0 232 198,1 150,7 Cząstki i pyły żelaza Mg/rok 200 9,3 77,6 59,2 14,5 80,256 Odpady z toczenia i piłowania metali nieżelaznych Mg/rok 50 3,1 3,97 6,1 5 1,6-41 -
12 01 21 15 01 03 15 01 01 15 01 02 16 02 16 16 01 03 17 02 02 Zużyte materiały szlifierskie Opakowania z drewna Opakowania z papieru i tektury Opakowania z tworzyw sztucznych Elementy usunięte ze zużytych urządzeń Mg/rok 5 0 0,5 0,4 0,78 0,66 Mg/rok 10 0 1,0 0,7 1,55 1,8 Mg/rok 10 0 0,6 2,4 3,61 4,185 Mg/rok 5 0 0 0,2 0,716 1,18 Mg/rok 8 0,4 0,1 0,5 0,1148 0,473 Zużyte opony Mg/rok 2 1 2 0,2 0 0 Szkło Mg/rok 20 0 14,6 12,5 0,1 0,38 07 02 99 Inne nie wymienione odpady Mg/rok 5 0 0 0,4 0,065 0,87 W roku 2011 zostało wprowadzona segregacja odpadów komunalnych. Z odpadów tych została wyselekcjonowana makulatura. Wprowadzono zmianę w decyzji na wytwarzanie odpadów przezdołożenie kodu odpadu 15 01 01, czyli opakowania z papieru i tektury. Segregacja makulatury spowodowała znaczący spadek wytwarzania odpadów komunalnych. Ilość wytwarzanych odpadów innych niż niebezpieczne w roku 2012 porównywalna byłaz rokiem poprzednim. W roku 2013 obserwujemy znaczny spadek ilości wytworzonych odpadów innych niż niebezpieczne. Wynika to z wdrożenia nowych zasad realizacji inwestycji remontowobudowlanych na terenie naszej firmy, tj. wprowadzono do umów klauzulę, wskazującą wykonawcę robót jako właściciela wytworzonych odpadów. Ponadto zainwestowano w węgiel o lepszych parametrach spalania, co pozwoliło na znaczną redukcję ilości żużla. W roku 2014 zauważamy wzrost odpadu makulatury, jest to wynik wdrożenia ścisłej segregacji tego odpadu. Ponadto w wyniku przeprowadzanych remontów zaobserwować można również zwiększoną liczbę odpadów z drewna. Rok 2014 to również pierwsze oszczędności związane z wykonaniem termoizolacji hali produkcyjnej. Dzięki lepszej izolacji cieplnej udało się zredukować zużycie węgla kamiennego, a w rezultacie znacznie ograniczyć ilość odpadu żużla paleniskowego. Wykres nr 23. Wskaźnik wytworzenia odpadów innych niż niebezpieczne w stosunku do przychodów ze sprzedaży produktów w latach 2010-2014. PONAR Wadowice 60 S.A. 50,17 50 44,1-42 -
Tabela nr 9. Wskaźnik wytworzenia odpadów innych niż niebezpieczne w stosunku do przychodów ze sprzedaży produktów w latach 2010-2014. Nazwa odpadu Odpady inne niż niebezpieczn e 201 0 368, 4 Ilość odpadów [Mg] 201 201 201 1 2 3 521, 1 408, 6 284, 5 Przychody ze sprzedaży produktów[euro] Wskaźnik [Mg/mln Euro] 2014 2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 265,1 7,35 11,8 1 12,6 5 10,9 3 10,3 7 50,1 7 44,11 32,3 0 26,0 3 25,5 6 Selekcja i magazynowanie odpadów jest ściśle monitorowana przez pracowników Działu Utrzymania Ruchu. Wyznaczone i opisane są miejsca ich składowania zgodnie z decyzją na wytwarzanie odpadów. Newralgiczne punkty gdzie istnieje prawdopodobieństwo awarii ekologicznej zabezpieczone środkami do likwidacji skażeń. Wszystkie odpady przekazywane są firmom posiadającym stosowne pozwolenia na transport i zbieranie odpadów niebezpiecznych oraz innych niż niebezpieczne. Prowadzona jest wymagana prawem dokumentacja ewidencyjna odpadów oraz karty przekazania odpadów z nadanym numerem ewidencyjnym, po jednym egzemplarzu dla każdej ze stron. - 43 -
[Mg/mln Euro] [Mg/rok] DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA PONAR WADOWICE S.A. 2014 Wykres nr 24. Ilość opakowań wprowadzonych na rynek w latach 2010 2014. 25000 22362 21550 20000 19494 16521 15000 10000 12369 Opakowania wprowadzone na rynek krajowy Opakowania wywiezione za granicę 5000 2314 4481 4845 5212 5161 0 2010 2011 2012 2013 2014 Wykres nr 25. Wskaźnik ilości opakowań w stosunku do przychodów ze sprzedaży produktów w latach 2010-2014. 2500 2000 1893 2072 1500 1262 1541 1512 Opakowania wprowadzone na rynek krajowy 1000 Opakowania wywiezione za granicę 500 236 379 383 477 496 0 2010 2011 2012 2013 2014 Ponar wprowadza na rynek produkty w opakowaniach, przywożąc z zagranicy surowce i materiały stosowane do produkcji oraz sprzedając produkty w opakowaniach na rynku krajowym i zagranicznym. Nasza firma realizuje obowiązek zapewnienia odzysku opakowań za pośrednictwem Organizacji Odzysku, która przejmuje też zadania w zakresie edukacji ekologicznej. Na bieżąco prowadzimy ewidencję sprzedaży produktów w opakowaniach, zarówno na runek krajowy, jak i za granicę oraz dane o produktach w opakowaniach sprowadzonych z zagranicy. - 44 -
EMISJA HAŁASU - 45 -
7. Emisja hałasu. Zgodnie z przeprowadzonymi pomiarami emisji hałasu z zakładu stwierdzono, że emisja ta nie przekracza dopuszczalnego poziomu, tj. 55 db(a) w porze dnia oraz 45dB(A) w porze nocnej (tab. nr 10). Tabela nr 10. Wyniki pomiarów hałasu w latach 2012 2014 Rok Punkty pomiarowe Wysokość punktu pomiarowego nad poziomem terenu H[m] Poziom dźwięku - Pora nocna [db(a)] Poziom dźwięku - Pora dnia [db(a)] Dopuszczalny poziom w porze nocnej [db(a)] Dopuszczalny poziom w porze dnia [db(a)] 2012 2013 2014 P-1 4 44,2 48,8 P-2 4 40,6 42,8 P-1 4 44,5 51,6 P-2 4 40,8 44,9 P-1 4 44,5 52,2 P-2 4 41,1 45,5 45 55-46 -
ZUŻYCIE MEDIÓW I MATERIAŁÓW - 47 -
[m 3 /mln Euro] [m 3 ] DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA PONAR WADOWICE S.A. 2014 8. Zużycie mediów i materiałów. 8.1 Woda, ścieki bytowe i wody opadowe Wykres nr 26. Zużycie wody i ścieków bytowych w latach 2010 2014. 10 000 9 000 8 000 7 000 6 000 5 000 4 000 3 000 2 000 1 000 0 8 984 8828 8 579 8431 8384 8250 6024 5874 5232 5062 2010 2011 2012 2013 2014 woda ścieki Wykres nr 27. Wskaźnik zużycia wody i ilości ścieków w stosunku do przychodów ze sprzedaży produktów w latach 2010-2014. 1400 1200 1222,31 1201,09 1000 800 600 726,41713,89 662,77652,17 551,14 537,42 504,5 488,13 woda ścieki 400 200 0 2010 2011 2012 2013 2014-48 -
Woda do celów konsumpcyjnych i komunalnych dostarczana jest do spółki przez Wadowickie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji. Natomiast woda do celów technologicznych użytkowana jest w obiegu zamkniętym. Zbiornik wody chłodniczej o pojemności 200 m 3 jest jednocześnie zbiornikiem do celów p.poż. Z terenu zakładu odprowadzane są ścieki bytowe do miejskiej sieci kanalizacji komunalnej zarządzanej przez Wadowickie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Wadowicach. Ścieki te są oczyszczane w miejskiej oczyszczalni mechaniczno-biologicznej. Ponadto wytwarzane są również ścieki przemysłowe. Powstają one podczas składowania metalowych odpadów (wióry) pochodzących z obróbki (zanieczyszczone cieczą - chłodziwem) na placu składowym oraz pochodzą one również z przygotowania posiłków dla pracowników w zakładowej kuchni. W/w ścieki przemysłowe wprowadzane są do urządzeń kanalizacyjnych, będących własnością Wadowickiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji. Ponar Wadowice posiada pozwolenie wodno prawne na odprowadzanie tych ścieków oraz zgodę WPWiK na wprowadzanie ich do urządzeń kanalizacyjnych. Wody opadowe z terenów fabryki są odprowadzane do rowu melioracyjnego poprzez zamontowane w studzience filtry absorpcyjne wychwytujące substancje ropopochodne z dróg i placów. Jakość odprowadzanych wód opadowych jest badana przez niezależne laboratorium akredytowane zgodnie z zapisami w Decyzji Pozwolenie wodno-prawne. Tabela nr 11. Pomiary wielkości zanieczyszczeń w odprowadzanych wodach opadowych w latach 2011 2014. LP Rodzaj zanieczyszczenia Jednostka Dopuszczalne wielkości w Decyzji WSR- 6223/99/10/11 Wynik 2011 2012 2013 2014 1 węglowodory ropopochodne mg/l 15 0,267 0,247 <0,22 0,47 2 zawiesina ogólna mg/l 100 15,55 11,8 <3,0 18,8 Wyniki uzyskane w wyniku pomiarów nie przekraczają dopuszczalnych wielkościw Decyzji WSR-62230/99/10/11 z dnia 01.03.2011 roku. Firma przeprowadza dwa razy do roku przeglądy eksploatacyjne urządzeń oczyszczających. Eksploatacja ta jest zgodna z zaleceniami zawartymi w instrukcji obsługi i konserwacji urządzeń oczyszczających a czynności z nią związane są odnotowywane w zeszycie eksploatacji. Ilość zużytej wody w 2011 roku zmalała w stosunku do roku 2010. Trend spadkowy zużycia wody obserwujemy również w roku 2012. Spadek zużycia wody jest wynikiem przeprowadzonych remontów sieci wodociągowej likwidujących - 49 -
[MWh/mln Euro] [MWh] DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA PONAR WADOWICE S.A. 2014 niekontrolowane wycieki, oraz przeprowadzenie szkoleń wśród załogi, w zakresie racjonalnego jej użytkowania. Dużą rolę w obniżeniu ilości zużytej wody do celów konsumpcyjnych w latach 2013-2014 odegrały szkolenia edukacyjne dla pracowników, które dotyczyły poszanowania dla zasobów naturalnych. Ponadto w wyniku przeprowadzonych napraw sieci wodociągowej zmniejszyła się ilość awarii, a co za tym idzie straty wynikłe z niekontrolowanego wypływu wody do gruntu zostały ograniczone do minimum. Ilość wytworzonych ścieków bytowych jest rozliczana na podstawie zużycia wody. Ilość ścieków jest różna od poboru wody, ponieważ niewielka część pobranej wody jest wykorzystywana do celów technologicznych tj. do przygotowywania roztworu emulsji chłodzącej detale podczas ich obróbki skrawaniem. Skutkiem tego, ta część wody nie jest wprowadzana do kanalizacji, lecz wchodzi w skład odpadu emulsji (120109*). 8.2 Energia elektryczna Wykres nr 28. Zużycie energii elektrycznej w roku 2010-2014 na podstawie danych z faktur VAT. 3 500,000 3 000,000 2 500,000 2 346,541 3 111,948 3 007,324 2601,128 2654,802 2 000,000 1 500,000 Energia elektryczna 1 000,000 500,000 0,000 2010 2011 2012 2013 2014 Wykres nr 29. Wskaźnik zużycia energii elektrycznej w stosunku do przychodów ze sprzedaży produktów w roku 2010-2014. 350,000 319,257 300,000 250,000 263,501 237,733 237,980 256,000 200,000 150,000-50 - 100,000
Energia elektryczna dostarczana jest do fabryki na podstawie umowy z TAURON S.A. Zużycie energii eklektycznej w roku 2011 uległo zwiększeniu w stosunku do roku 2010. Wzrost wynikał ze zdecydowanego wzrostu produkcji po zmianach właścicielskich spółki. W roku 2011 uruchomiona została również III zmiana. Wzrost zużycia energii był adekwatny do wzrostu produkcji. W roku 2012 wdrożono część działań mających na celu obniżenie zużycia energii bez wpływu na spadek produkcji. Do tych działań należały:wymiana naświetli dachowych co pozwoliło na lepsze doświetlenie hali produkcyjnej oraz zwiększenie termoizolacji dachu na 1/3 jego powierzchni. Realizacja tego projektu pozwoliła zdecydowanie obniżyć zużycie energii elektrycznej. Rok 2013 jest kontynuacją działań mających na celu obniżenie zużycia energii eklektycznej. Zrealizowane zostało działanie polegające na modernizacji oświetlenia hali montażu poprzez wymianę lamp oświetleniowych na energooszczędne oraz sterowanie oświetleniem poprzez czujniki światła.w roku 2014, w efekcie działań wdrożonych w latach 2012-2013, zużycie energii elektrycznej nadal utrzymuje się na podobnym poziomie jak w roku poprzednim. - 51 -
[GJ] DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA PONAR WADOWICE S.A. 2014 8.3 Zużycie ciepła Wykres nr 30. Zużycie ciepła w latach2010-2014wg danych obliczonych na podstawie zużycia węgla. 12 000 11 355 10 955 10 000 9 980 8 000 6 000 6 444 6 086 Ciepło 4 000 2 000 0 2010 2011 2012 2013 2014 Wykres nr 31. Wskaźnik zużycia ciepła w stosunku do przychodów ze sprzedaży w latach 2010 2014. - 52 -
[GJ/mln Euro] DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA PONAR WADOWICE S.A. 2014 1 200,00 1 000,00 876,73 961,47 1 002,29 800,00 788,93 600,00 586,88 Ciepło 400,00 200,00 0,00 2010 2011 2012 2013 2014 Ponar Wadowice produkuje ciepło w kotłowni zakładowej, którą szerzej opisano w rozdziale 6.1. Ciepło jest produkowane tylko na potrzeby naszej firmy, dlatego należy uznać że produkcja ciepła jest równa jego zużyciu. W roku 2010 niska produkcja ciepła ukazuje trudną sytuację właścicielską firmy. W tym okresie zakład przygotowywany był do zmiany właściciela dlatego środki na ogrzewanie były przeznaczane w minimalnym zakresie. Rok 2011 charakteryzuje się dynamicznym wzrostem produkcji po przejęciu firmy przez nowych właścicieli. Produkcja ciepła wraca do wysokości właściwej dla norm obowiązujących w pomieszczeniach produkcyjnych i biurach. Wzrost nakładów na produkcję ciepła kształtuję się w granicach 40%. Spadek produkcji ciepła w roku 2012 wiąże się z podjętymi w przez Zarząd działaniami w zakresie termomodernizacji hali produkcyjnej i budynków biurowych. Nastąpił znaczy spadek zużycia węgla na cele grzewcze. Termomodernizacja polegała na wymianie naświetli w dachu hali produkcyjnej oraz wymiany okien w budynku biurowym i socjalnym. Wzrost produkcji ciepła w roku 2013 jest następstwem wydłużonego okresu grzewczego oraz zwiększonymi potrzebami zakładowej malarni, realizującej procesy malowania i suszenia detali. Wymienione procesy wymagają utrzymania określonej temperatury nawet poza okresem grzewczym. Rok 2014 to znaczna redukcja ilości produkowanego w Ponar Wadowice ciepła. Jest to efekt wykonanej termomodernizacji hali, która pozwoliła ograniczyć dotychczasowe straty ciepła i obniżyć ilość spalanego węgla kamiennego. Zakończono również inwestycję polegającą na zmianie sposobu ogrzewania hali po termomodernizacji. Zainstalowano nagrzewnice na gaz ziemny, co zaowocuje - 53 -
również ograniczeniem emisji gazów i pyłów do atmosfery.instalacja gazowa, która będzie służyła do ogrzewania zakładu została oddana do użytkowania w 2015 roku - 54 -
[GJ/mln Euro] [GJ] DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA PONAR WADOWICE S.A. 2014 Łączną ilość energii wykorzystywanej w Ponar Wadowice, tj. sumę energii elektrycznej oraz wyprodukowanego ciepła wyrażoną w GJ przedstawiono na poniższym wykresie. Wykres nr 32. Łączny bilans energii elektrycznej i cieplnej wyrażony w GJ za lata 2010-2014 25 000 20 000 15 000 11203 10826 9364 Energia elektryczna 10 000 8448 9557 Energia cieplna 5 000 11 355 9 980 10 955 6 444 6 086 0 2010 2011 2012 2013 2014 Wykres nr 33. Wskaźnik zużycia energii w stosunku do przychodów ze sprzedaży w latach 2010 2014. 2 500,00 2 000,00 2 063,86 1 903,57 1 859,01 1 500,00 1 362,50 1 508,49 1 000,00 Energia (elektryczna + cieplna) 500,00 0,00 2010 2011 2012 2013 2014 W latach 2012-2014 obserwujemy systematyczny spadek ogólnego zużycia energii.wiąże się to z ciągłymi pracami inwestycyjnymi, prowadzącymi do termicznego uszczelnienia - 55 -
[Mg/mln Euro] [Mg] DEKLARACJA ŚRODOWISKOWA PONAR WADOWICE S.A. 2014 budynku hali.dzięki temumożliwabyła znaczna redukcja ilości produkowanej energii cieplnej. 8.4 Zużycie materiałów do produkcji. Wykres nr 34. Zużycie materiałów do obróbki wlatach 2013-2014. 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 450 400 170 110 20 23 stal żeliwo metale kolorowe 2013 2014 Wykres nr 35. Wskaźnik zużycia materiałów do obróbkiw stosunku do przychodów ze sprzedaży w latach 2013-2014. 45,00 40,00 41,17 38,57 35,00 30,00 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00 16,39 10,06 1,83 2,21 stal żeliwo metale kolorowe 2013 2014 Z uwagi na fakt, iż charakter prowadzonych w Ponar Wadowice procesów produkcyjnych obejmuje w szczególności obróbkę skrawaniem metali, przyjęliśmy nowy wskaźnik obrazujący ilość zużytych w danym roku materiałów. Materiały te zostały podzielone na 3 rodzaje: stal, żeliwo oraz metale kolorowe. Przy czym grupa żeliw obejmuje również odlewy żeliwne, a w grupie metali kolorowych większość stanowi aluminium. - 56 -
WSKAŹNIK BIORÓŻNORODNOŚCI - 57 -
9. Wskaźnik bioróżnorodności. Wykres nr 36. Powierzchnia całego zakładu, terenów zabudowanych oraz terenów zielonych. 50000 40000 30000 20000 10000 0 41200 41200 41200 22673 22673 18527 18527 41200 22673 22673 18527 18527 2011 2012 2013 2014 powierzchnia zakładu tereny zabudowane tereny zielone Wykres nr 37. Wskaźnik bioróżnorodności w latach 2011-2014 roku. Tytuł wykresu 4000 3000 3488,569 3256,9 3769,44 3973 1919,81 1792,33 2074,38 2186,4 2000 1000 0 1568,55 1464,6 1695,06 1786,6 powierzchnia zakładu tereny zabudowane tereny zielone 2011 2012 2013 2014-58 -
ASPEKTY ŚRODOWISKOWE BEZPOŚREDNIE I POŚREDNIE - 59 -
10. Aspekty środowiskowe bezpośrednie i pośrednie. Działalność produkcyjna PONAR WADOWICE S.A. może oddziaływać na środowisko naturalne poprzez aspekty środowiskowe. Aspekty środowiskowe w fabryce są identyfikowane w poszczególnych komórkach fabryki. Kierownicy komórek organizacyjnych identyfikują aspekty na podstawie ustalonych w fabryce kryteriów zamieszczonych na następnej stronie. Zidentyfikowano następujące aspekty środowiskowe. - aspekty bezpośrednie - działania mające istotny wpływ na zanieczyszczenie środowiska naturalnego, - aspekty pośrednie dotyczą działalności firm współpracujących, wykonujących prace zlecone na terenie fabryki, dostawców i kooperantów, - aspekty awaryjne określające potencjalne zagrożenie dla środowiska naturalnego w wyniku zaistniałych awarii. Zidentyfikowane przez właścicieli procesów produkcyjnych aspekty zatwierdzane są przez Pełnomocnika ds. Zarządzania Środowiskiem. Pełnomocnik na podstawie przedstawionych przez kierowników działów produkcyjnych aspektów środowiskowych określa znaczące aspekty mające istotny wpływ na ich oddziaływanie na środowisko naturalne oraz aspekty pośrednie, tj. takie które powstają w związku z działaniami, wyrobami i usługami, którymi nie możemy w pełni zarządzać (kooperanci, dostawcy, podwykonawcy, usługodawcy). - 60 -