Polska droga do skutecznego zarządzania ryzykiem poprzez ubezpieczenia w gospodarstwach rolnych. Przeszkody i możliwości rozwoju Aleksandra Szelągowska (Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi) dr Krzysztof Łyskawa (Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Katedra Ubezpieczeń)
AGENDA Struktura ubezpieczonych upraw w Polsce wyniki badań Zaangażowanie budżetu państwa w realizację zarządzania ryzykiem w gospodarstwach rolnych (w tym: w funkcjonowanie ubezpieczeń dotowanych upraw) Planowany kształt systemu zarządzania ryzykiem w gospodarstwa rolnych w Polsce
Typy gospodarstw w zrealizowanym badaniu według źródła dochodów i kierunku produkcji Wykorzystanie poszczególnych instrumentów zarządzania ryzykiem w gospodarstwa, w sposób szczególny ubezpieczenia upraw, uzależnione jest od typu gospodarstwa rolnego. Projekt badawczy nr N N113 432037
Odczuwalne zagrożenia według typów gospodarstw wskazanie 5-7 jako istotne zagrożenie 90,0% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% A B C D 1. Susza 2. Powódź 3. Gradobicie 4. Przymrozki wiosenne 5. Przezimowanie (mróz w okresie zimowym) 6. Huragan 7. Choroby roślin i szkodniki 8. Pana/i problemy ze zdrowiem 9. Wzrost cen na środki produkcji 10. Niekorzystne zmiany cen na rynku płodów r... 11. Zmiany polityczne dotyczące rolnictwa 12. Zniszczenie mienia 13. Gwałtowne zmiany w technologii upraw Jakie zagrożenia uważa Pan/i za największe w swoim gospodarstwie - proszę to ocenić posługując się skalą od 1 do 7, gdzie 1 oznacza, że dane zagrożenie zdecydowanie nie jest groźne, a 7 oznacza, że jest zdecydowanie groźne? Projekt badawczy nr N N113 432037
Strata powodująca stan zagrożenia funkcjonowania gospodarstwa D,5% 14,9% 19,3% 19,9% 45,4% C B,5%,6% 7,0% 13,8% 20,9% 22,1% 26,5% 29,9% 36,1% 42,7% trudno pow iedzieć nie dopuszczam żadnego spadku o 51% do 100% - plonów mniej o 41-50% plonów mniej o 10% do 40% plonów mniej A 0,0% 13,1% 14,2% 24,3% 48,5% 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% 40,0% 50,0% 60,0% Jak wielki spadek w plonach mógłby spowodować bankructwo Pana/Pani gospodarstwa? Projekt badawczy nr N N113 432037
Deklaracja zawarcia umowy ubezpieczenia według powierzchni (badanie dotyczyło suszy) susza ubzpieczył się od przynajmniej jednej kategorii poza suszą żadne z powyższych nie ubezpieczył upraw 0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0% Powyżej 20 ha 7 20 ha OD 1 ha do 7 ha OGÓŁEM Powódź Susza Rodzaj szkody Gradobicie Ujemne skutki przezimowania Przymrozki wiosenne Pożar upraw Proszę powiedzieć, od czego ubezpieczył Pan/i uprawy w ostatnim roku? Projekt badawczy nr N N113 432037
Deklaracja zawarcia umowy ubezpieczenia ilość zdarzeń obejmowanych ochroną 50,0% 45,0% 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% OGÓŁEM OD 1 ha do 7 ha 7 20 ha Powyżej 20 ha 10,0% 5,0% 0,0% 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 Proszę powiedzieć, od czego ubezpieczył Pan/i uprawy w ostatnim roku? Rodzaj szkody Powódź Susza Gradobicie Ujemne skutki przezimowania Przymrozki wiosenne Pożar upraw Projekt badawczy nr N N113 432037
Powody zawarcia umowy ubezpieczenia upraw przez rolników według powierzchni gospodarstw 90,0% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% OGÓŁEM OD 1 ha do 7 ha 7 20 ha Powyżej 20 ha nie mógłbym sobie pozwolić na... zostałem zmuszony przepisam i... in ne 1 wysokie odszkodowan ia produkty zostały mi ba rdzo dob... niska składka i dotacja pań stwa in ni sąsiedzi, którym ufa m, tez ku... wła dze gm iny mi p ora dziły rada od b ard zie j doświadczo ny.. Dlaczego korzysta Pan/-i z ubezpieczenia upraw? Zmniejszą dopłaty unijne Żeby zabezpieczyć się przed klęską Żeby w razie czego otrzymać jakieś środki Projekt badawczy nr N N113 432037
Cel w zakresie zarządzania ryzykiem produkcji roślinnej i zwierzęcej Rozwinąć efektywne kosztowo instrumenty panowania (transferu) ryzyka, które nie podlegają bodźcom zakłócającym ich funkcjonowania, które są ukierunkowane na potrzeby uczestników w skali micro, mezo, i macro, potrzeb które uwzględniają występujące w danych kraju ograniczenia.
Programy pomocy do końca 2013 roku 1. Dopłaty do ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich. 2. Współfinansowanie ze środków budżetowych odszkodowań z tytułu wystąpienia strat w uprawach rolnych spowodowanych przez suszę. 3. Dotacje na inwestycje związane z przywracaniem potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich działań zapobiegawczych. 4. Dopłaty do oprocentowania kredytów na wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej z tytułu wystąpienia niekorzystnych zjawisk atmosferycznych. 5. Programy przyjmowane przez Radę Ministrów uwzględniające pomoc dla poszkodowanych gospodarstw rolnych w bieżących opłatach należności publicznoprawnych.
Warunki udzielania dopłat do ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich Dopłata w wysokości do 50 % ale nie mniej niż 40 % składki, jeżeli stawki taryfowe nie przekraczają: 3,5 % sumy ubezpieczenia upraw zbóż, kukurydzy, rzepaku jarego, rzepiku, ziemniaków lub buraków cukrowych; 5 % sumy ubezpieczenia upraw rzepaku ozimego, warzyw gruntowych, chmielu, tytoniu, drzew i krzewów owocowych, truskawek lub roślin strączkowych, 0,5 % sumy ubezpieczenia zwierząt gospodarskich.
Realizacja dopłat w latach 2006-2012 rok w tys. zł 2006 9 853 2007 31 435 2008 61 328 2009 129 771 2010 96 624 2011 125 679 2012 (I-III kw.) 45 803
Dotacje do wypłaconych odszkodowań z tytułu suszy rok w tys. zł 2008 87 600 2011 423
PROW 2007-2013 Działanie 126 - Dotacje na inwestycje związane z przywracaniem potencjału produkcji rolnej zniszczonego w wyniku wystąpienia klęsk żywiołowych oraz wprowadzenie odpowiednich działań zapobiegawczych - do końca 2011 r. wypłacono 70,9 mln zł dla 1183 beneficjentów
Dopłaty do oprocentowania kredytów na wznowienie produkcji rolnej W 2011 r. banki współpracujące z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa udzieliły 18 999 kredytów z dopłatą do oprocentowania z budżetu państwa, w tym 42 kredyty inwestycyjne, na łączna kwotę przekraczającą 679 mln zł
Programy pomocy od 2014 roku Pomoc krajowa notyfikowane lub zgłoszone do Komisji Europejskiej programy pomocy Pomoc unijna - działania związane z zarządzaniem ryzykiem uwzględnione w programie rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014-2020
Programy pomocy krajowej po 2014 r. 1. Przedłużenie okresu obowiązywania ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich ( uwzględniającej zmiany wprowadzone w 2013 r.). 2. Utrzymanie preferencyjnych linii kredytowych na wznowienie produkcji po klęskach.
Programy z udziałem środków budżetu unijnego Wybrane do dofinansowania działania w ramach programu rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014 2020 w szczególności uwzględniające ryzyko suszy.
Porozumienie WTO w sprawie rolnictwa Załącznik nr 2 do Porozumienia w pkt 7 wprowadził ograniczenia udzielania pomocy publicznej: 1) wyłącznie do przypadków, gdy spadek dochodu przekracza 30 % średniego rocznego dochodu gospodarstwa rolnego z poprzednich trzech lat lub średniej z trzech lat wyliczonej z okresu pięciu lat po wyłączeniu dochodu najwyższego i najniższego, 2) dotacje nie mogą przekroczyć 70 % utraconych dochodów.
Dziękujemy za uwagę