Udział leptyny w procesie gojenia się okołoporodowych uszkodzeń mózgu

Podobne dokumenty
Lek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.

Pro-tumoral immune cell alterations in wild type and Shbdeficient mice in response to 4T1 breast carcinomas

GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY

Helena Boguta, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019

Patients price acceptance SELECTED FINDINGS

Akademia Morska w Szczecinie. Wydział Mechaniczny

Czynniki genetyczne sprzyjające rozwojowi otyłości

Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży


ARNOLD. EDUKACJA KULTURYSTY (POLSKA WERSJA JEZYKOWA) BY DOUGLAS KENT HALL

ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH (obroniona z wyróżnieniem )

Cracow University of Economics Poland. Overview. Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions

SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like

Ocena zależności pomiędzy stężeniami wifatyny i chemeryny a nasileniem łuszczycy, ocenianym za pomocą wskaźników PASI, BSA, DLQI.

MaPlan Sp. z O.O. Click here if your download doesn"t start automatically

STRESZCZENIE Słowa kluczowe: Wstęp Cel pracy

European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014


Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu. Wydział Medycyny Weterynaryjnej. Katedra Biochemii, Farmakologii i Toksykologii.

Tychy, plan miasta: Skala 1: (Polish Edition)

POLITECHNIKA WARSZAWSKA. Wydział Zarządzania ROZPRAWA DOKTORSKA. mgr Marcin Chrząścik

Uniwersytet Medyczny w Łodzi. Wydział Lekarski. Jarosław Woźniak. Rozprawa doktorska

POZYTYWNE I NEGATYWNE SKUTKI DOŚWIADCZANEJ TRAUMY U CHORYCH PO PRZEBYTYM ZAWALE SERCA

Employment. Number of employees employed on a contract of employment by gender in Company

Stargard Szczecinski i okolice (Polish Edition)

Zakopane, plan miasta: Skala ok. 1: = City map (Polish Edition)

Ocena zależności stężeń interleukin 17, 22 i 23 a wybranymi parametrami klinicznymi i immunologicznymi w surowicy chorych na łuszczycę plackowatą

INSPECTION METHODS FOR QUALITY CONTROL OF FIBRE METAL LAMINATES IN AEROSPACE COMPONENTS

ROZPRAWA DOKTORSKA. Mateusz Romanowski

Karpacz, plan miasta 1:10 000: Panorama Karkonoszy, mapa szlakow turystycznych (Polish Edition)

Has the heat wave frequency or intensity changed in Poland since 1950?

Jak zasada Pareto może pomóc Ci w nauce języków obcych?

SNP SNP Business Partner Data Checker. Prezentacja produktu

Wojewodztwo Koszalinskie: Obiekty i walory krajoznawcze (Inwentaryzacja krajoznawcza Polski) (Polish Edition)

Raport bieżący: 44/2018 Data: g. 21:03 Skrócona nazwa emitenta: SERINUS ENERGY plc

Camspot 4.4 Camspot 4.5

mgr JACEK BOGUSŁAW OLSZEWSKI

ZEWNĄTRZKOMÓRKOWEJ U PACJENTÓW OPEROWANYCH Z POWODU GRUCZOLAKA PRZYSADKI

Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii UJ CM

DOI: / /32/37

Dominika Janik-Hornik (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach) Kornelia Kamińska (ESN Akademia Górniczo-Hutnicza) Dorota Rytwińska (FRSE)

EDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ LECZONYCH METODĄ FOTOTERAPII UVB.

Fizyka Procesów Klimatycznych Wykład 11 Aktualne zmiany klimatu: atmosfera, hydrosfera, kriosfera

The Overview of Civilian Applications of Airborne SAR Systems

Gdański Uniwersytet Medyczny. Polimorfizm genów receptorów estrogenowych (ERα i ERβ) a rozwój zespołu metabolicznego u kobiet po menopauzie

Rozpoznawanie twarzy metodą PCA Michał Bereta 1. Testowanie statystycznej istotności różnic między jakością klasyfikatorów

HAPPY ANIMALS L01 HAPPY ANIMALS L03 HAPPY ANIMALS L05 HAPPY ANIMALS L07

Jakie metody diagnostyki obrazowej powinny być zastosowane w przypadku niedotlenienia-niedokrwienia u noworodków?

HAPPY ANIMALS L02 HAPPY ANIMALS L04 HAPPY ANIMALS L06 HAPPY ANIMALS L08

Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture 11. Spectral Embedding + Clustering

Zarządzanie sieciami telekomunikacyjnymi

przepływ krwi przez błonę śluzową tego jelita i mierzono powierzchnię uszkodzeń błony śluzowej. Następnie pobierano wycinki błony śluzowej jelita do

The shape of and the challenges for the Polish EO sector initial findings of the SEED EO project

QUANTITATIVE AND QUALITATIVE CHARACTERISTICS OF FINGERPRINT BIOMETRIC TEMPLATES

najniższe u osób otyłych. 8. Stężenie witaminy D w surowicy badanych miało związek z wartością BMI i było

ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS.

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją


Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn

Mgr Mayank Chaturvedi

OPTYMALIZACJA PUBLICZNEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO W GMINIE ŚRODA WIELKOPOLSKA

Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Ingrid Wenzel. Rozprawa doktorska. Promotor: dr hab. med. Dorota Dworakowska

Weronika Mysliwiec, klasa 8W, rok szkolny 2018/2019

SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny. Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu. Karolina Horodyska

OpenPoland.net API Documentation

Pomijana bo niewidoczna - anatomia i fizjologia kory wyspy

Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami

BLACKLIGHT SPOT 400W F

Wykaz linii kolejowych, które są wyposażone w urządzenia systemu ETCS

Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją

Updated Action Plan received from the competent authority on 4 May 2017

Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe

Podstawa prawna: Art. 70 pkt 1 Ustawy o ofercie - nabycie lub zbycie znacznego pakietu akcji

Wykaz linii kolejowych, które są wyposażone w urzadzenia systemu ETCS

Few-fermion thermometry

DO MONTAŻU POTRZEBNE SĄ DWIE OSOBY! INSTALLATION REQUIRES TWO PEOPLE!

Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing and its consequences for society

Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11. Random Projections & Canonical Correlation Analysis

Extraclass. Football Men. Season 2009/10 - Autumn round

SPIS TREŚCI / INDEX OGRÓD GARDEN WYPOSAŻENIE DOMU HOUSEHOLD PRZECHOWYWANIE WINA WINE STORAGE SKRZYNKI BOXES


STRESZCZENIE PRACY DOKTORSKIEJ

Ocena częstości występowania bólów głowy u osób chorych na padaczkę.

TRANSPORT W RODZINNYCH GOSPODARSTWACH ROLNYCH

Domy inaczej pomyślane A different type of housing CEZARY SANKOWSKI

Proposal of thesis topic for mgr in. (MSE) programme in Telecommunications and Computer Science

Change Notice/ Zmienić zawiadomienie BLS Instructor Manual / Podstawowe czynności resuscytacyjne Podrecznik Instruktora

FORMULARZ REKLAMACJI Complaint Form

Formularz recenzji magazynu. Journal of Corporate Responsibility and Leadership Review Form

Network Services for Spatial Data in European Geo-Portals and their Compliance with ISO and OGC Standards

STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ JOANNY RZEMIENIEC

mechanizmach latencji i onkogenezy BLV. Wykazano, że zakażenie BLV powoduje wzrost aktywności telomerazy i skracanie sekwencji telomerowych we

Maria Szczotka ROZPRAWA HABILITACYJNA

HemoRec in Poland. Summary of bleeding episodes of haemophilia patients with inhibitor recorded in the years 2008 and /2010

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM

General Certificate of Education Ordinary Level ADDITIONAL MATHEMATICS 4037/12

Leki biologiczne i czujność farmakologiczna - punkt widzenia klinicysty. Katarzyna Pogoda

SNP Business Partner Data Checker. Prezentacja produktu

Transkrypt:

Udział leptyny w procesie gojenia się okołoporodowych uszkodzeń mózgu Agnieszka Kaliszek Kiniorska Rozprawa doktorska promotor: Prof. dr hab. n. med. Danuta Maślińska Katedra i Zakład Patologii Ogólnej i Doświadczalnej II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Warszawa 2018

7. Streszczenie Proces zapalny jest istotną częścią strategii obronnej ustroju i towarzyszy każdemu uszkodzeniu tkanki. Zadaniem procesu zapalnego jest przywrócenie homeostazy tkankowej. Zadanie to jest realizowane w dwóch etapach podczas, których następuje usunięcie martwych komórek oraz wypełnienie powstałego ubytku blizną. Przebieg procesu zapalnego jest modulowany przez szereg substancji endogennych o działaniu zarówno prozapalnym jak i przeciwzapalnym. Poznanie i scharakteryzowanie roli tych substancji w mózgu rozszerza możliwości skojarzonej interwencji terapeutycznej oraz stwarza podstawy do poszukiwania nowych, skutecznych leków. W dostępnej literaturze wiele miejsca poświęca się zjawisku cytoprotekcji, której zadaniem jest ochrona komórek leżących w otoczeniu pierwotnego ogniska martwiczego (obszar penumbry). Leki i substancje endogenne działające cytoprotekcyjnie pozwalają więc na interwencję w początkowy etap procesu zapalnego, zanim ognisko martwicze ulegnie demarkacji. Możliwość modulowania lekowego następnych etapów procesu zapalnego w mózgu (rozbiórka i ewakuacja uszkodzonych tkanek, proces tworzenia się blizny) są stosunkowo mało poznane. W ostatnich latach wykryto szereg nowych substancji, które skutecznie wpływają na przebieg tych etapów procesu zapalnego w tkankach obwodowych, do nich należy leptyna. Leptyna jest białkiem wykrytym i scharakteryzowanym stosunkowo niedawno. Pod koniec 1994 roku wyizolowano gen ob u myszy a następnie u człowieka. Początkowo sądzono, że leptyna produkowana jest jedynie przez komórki tłuszczowe oraz, że jej rola sprowadza się głównie do regulowania zasobów energetycznych ustroju. W późniejszych badaniach wykazano wpływ leptyny na wiele procesów fizjologicznych (proliferacja komórek krwiopochodnych szpiku, ciąża, rozwój płodu, proces wzrostu i osobniczego dojrzewania płciowego). O wpływie leptyny na proces gojenia się uszkodzeń mózgu wiadomo niewiele. Wiadomo, że białko to przyspiesza proces gojenia się ran na obwodzie, w skórze i przewodzie pokarmowym. W mózgu rola leptyny została poznana fragmentarycznie. Wiadomo, że białko to wiąże się ze swoistym receptorem leptynowym, zlokalizowanym na komórkach nerwowych ośrodka sytości w podwzgórzu, regulując ilość przyjmowanego pokarmu. Wykryto kilka izoform białka receptorowego, sugerując jednocześnie, że tylko długołańcuchowa forma (Ob-Rb) warunkuje możliwość przekazywania sygnału do struktur efektorowych komórki. Pozostałe izoformy receptorowego białka leptynowego uczestniczą w transporcie leptyny przez barierę krew-mózg oraz w usuwaniu leptyny z krwiobiegu. 1

Celem podjętych badań było poszukiwanie odpowiedzi na następujące pytania: Jaki jest poziom leptyny w surowicy krwi zwierząt, które uległy asfiksji w wyniku zastosowania określonego modelu doświadczalnego, naśladującego okołokoporodowe uszkodzenia móżgu u przedwcześnie uszkodzonych dzieci? Czy komórki glejowe, uczestniczące w odczynie zapalnym i w procesie gojenia się uszkodzeń mózgu, wykazują obecność receptorów leptytowych, zdolnych do wiązania leptyny? Czy podanie parenteralne rekombinowanej leptyny ma wpływ na rozległość uszkodzeń mózgu, wywołanych przez asfiksję oraz na nasilenie reakcji komórek glejowych uczestniczących w zapaleniu i gojeniu się uszkodzeń? Po upływie dwóch tygodni od zabiegu w niedokrwionej półkuli mózgu występowały różnej wielkości jamiste zmiany obejmujące część lub prawie całą korę mózgu w obrębie płata czołowego, ciemieniowego i skroniowego a czasem potylicznego. Jamy powstające w obrębie kory mózgowej pokryte były z zewnątrz przez pogrubiałe opony mózgu. U wielu zwierząt jamy te łączyły się z jamą komory bocznej mózgu. W najcięższych uszkodzeniach widoczne były rozległe ogniska martwicy w zwojach podstawy mózgu. W przeciwległej, do uszkodzonej półkuli mózgu, (która podlegała jedynie działaniu niedotlenienia), nie znaleziono zmian morfologicznych, ta półkula mózgu jest traktowana przez wielu autorów jako półkula kontrolna. Kolejnym etapem było badanie poziomu leptyny w surowicy krwi. U zwierząt kontrolnych podczas drugiego i trzeciego tygodnia życia po porodzie (od 8 do 21 dnia życia) poziom leptyny w surowicy krwi tych zwierząt był wysoki. Wyniki te są zgodne z wynikami prac publikowanych na ten temat przez innych autorów. U zwierząt po asfiksji poziom leptyny w surowicy krwi był statystycznie znamiennie niższy, niż u zwierząt kontrolnych, szczególnie w 10, 12 i 14 dniu życia. Przy pomocy badań immunohistochemicznych identyfikowano receptorowe białka leptynowe. Wokół jam i ognisk martwicy w uszkodzonej półkuli mózgu znajdowały się liczne komórki wykazujące bardzo silną immunoaktywność w reakcji z przeciwciałem wyprodukowanym przeciw receptorowemu białku leptynowemu Ob-R (M-18). Badania immunohistochemiczne identyfikujące typ tych komórek, wykazały, że są to komórki glejowe o cechach zarówno mikro jak i astro gleju. Ten typ komórek występował jedynie w uszkodzonej półkuli mózgu. U żadnego ze zwierząt, które podlegały wpływowi asfiksji i otrzymywały leptynę, nie znaleziono zmian jamistych. U wszystkich tych zwierząt w półkuli mózgu po stronie uszkodzonej występowały jednak w korze liczne ogniska ubytków neuronalnych wypełnione komórkami glejowymi, barwiącymi się silnie w reakcji z przeciwciałem anty-gfap. 2

Reakcja astroglejowa w uszkodzonej półkuli mózgu była bardziej nasilona a rozległość jej większa niż u zwierząt, które nie otrzymały leptyny. Masa ciała zwierząt badanych zarówno po asfiksji jak i po podaniu leptyny nie ulegała statystycznie istotnym wahaniom. Masa mózgu była natomiast statystycznie istotnie niższa po asfiksji, a po podaniu leptyny była zbliżona do masy mózgu zwierząt kontrolnych. Masa uszkodzonych półkul mózgu po asfiksji była statystycznie znamiennie niższa niż masa półkul po nieuszkodzonej stronie mózgu (kontrolnej), natomiast po podaniu leptyny nie obserwowano takich różnic. Oddziaływanie leptyny na uszkodzony mózg szczura uzasadnia wykryta w pracy obecność receptorowego białka leptynowego na reaktywnych komórkach glejowych. Białko to występuje w dwóch izoformach receptorowych, z których jedna długa forma receptora może być odpowiedzialna za cytoprotekcyjne oddziaływanie leptyny w badanym modelu niedokrwienno/niedotlenieniowym mózgu szczura. Na podstawie przeprowadzonych przeze mnie badań wysnułam następujące wnioski: 1. Doświadczalne niedokrwienie/niedotlenienie mózgu w okresie okołoporodowym zaburza dynamikę zmian poziomu leptyny we krwi obserwowaną u zwierząt kontrolnych. 2. Doświadczalne niedokrwienie/niedotlenienie doprowadza w uszkodzonych półkulach mózgu do pojawienia się ekspresji receptorowego białka leptynowego na reaktywnych komórkach glejowych. 3. Receptorowe białko leptynowe w uszkodzonych półkulach mózgu występuje w dwóch izoformach długiej i krótkiej. 4. Suplementacja leptyną zwierząt z uszkodzonym mózgiem zmniejsza rozległość zmian i nasila reakcję glejową. 5. Neuroprotekcyjna rola leptyny jest reakcją swoistą (białko-receptor) modelującą przebieg procesu gojenia i zapobiegającą powstawaniu zmian jamistych w mózgu. 3

8. Summary The role of leptin in the process of healing perinatal brain damage The inflammatory process is an important part of the defense strategy of the human body and accompanies any tissue damage. The aim of the inflammatory process is to restore tissue homeostasis. This activity is carried out in two stages during which the necrotic cells are removed and the resulting cavity is filled with a scar. The course of the inflammatory process is modulated by a series of endogenous substances with both pro- and anti-inflammatory effects. Understanding and characterizing the role of these substances in the brain extends the possibilities of combined therapeutic intervention and draws the bottomline for searching new and effective drugs. Vast portion of available literature refers to the phenomenon of cytoprotection. The role of cytoprotection is to guard the cells lying in the proximity of the original necrotic focus (the penumbra area). Drugs and endogenous substances that demonstrate cytoprotective activity allow to intervene in the initial stage of the inflammatory process before the necrotic focus is demarcated from the viable brain tissue. There is not much known about the possible drug modulation of the consequent stages of the inflammatory process in the brain (i.e. degradation and evacuation of damaged tissues, the process of scar formation). A number of new substances have been detected in recent years that effectively influence the course of these stages of the inflammatory process in peripheral tissues. Leptin is one of them. Leptin is a protein that has been identified and characterized relatively recently. In the end of 1994 the ob gene was isolated in mice and then in humans. Initially, it was thought that leptin is produced only by fat cells and that its role is mainly to regulate the energy resources of the body. In later studies, the effect of leptin on many physiological processes (proliferation of bone marrow hematopoietic cells, pregnancy, fetal development, growth and determining sexual maturation) has been demonstrated. There is not much known about the influence of leptin on the healing process of brain lesions. It has been demonstrated that this protein accelerates the process of healing in peripheral areas of the skin and digestive tract wounds. The role of leptin in the brain has been descovered only partially. It is known that this protein binds to a specific leptin receptor located in the nerve cells of the satiety center in the hypothalamus, regulating the amount of food intake. Several isoforms of the receptor protein have been discovered, suggesting at the same time that only the long-chain form (Ob-Rb) determines the possibility of signal transduction to the effector structures of the cell. The remaining isoforms of the leptin receptor protein participate in the leptin transportation across the blood-brain barrier and in leptin removal from the bloodstream. 4

The objective of the research was to find the answers to the following questions: What is the level of blood serum leptin in the animals that have been asphyxiated as a result of a specific experimental model mimicking perinatal brain damage in prematurely born children? Do glial cells involved in the inflammatory reaction and in the process of healing of brain lesions show the presence of leptin receptors capable to bind leptin? Does the parenteral administration of recombinant leptin affect the extent of brain damage induced by asphyxia and the severity of the response of glia cells involved in inflammation and healing of lesions? Cavernous lesions of various size were observed in the ischemic hemisphere of the brain following two weeks of the asphyxia incident. It included part or almost all of the cerebral cortex within the frontal, parietal and temporal lobes, and sometimes occipital lobes. The cavities being formed in the cerebral cortex were covered by thickened brain meninges. In many animals, these cavities were communicated with the cavity of the lateral ventricle. The extensive areas of necrosis in the basal ganglia were observed in the most severe lesions. No morphological changes were found in the hemisphere of the brain that was opposite to the damaged one (i.e. the one that was exposed only to hypoxia). This hemisphere of the brain is treated by many authors as a control hemisphere. The next step was to observe the level of leptin in the blood serum. The blood serum level of leptin in control animals was high during the second and third week of life (from 8 to 21 after delivery). These results are consistent with the articles on this topic published by the other authors. The serum leptin levels were statistically significantly lower in animals after asphyxiation in comparison to the animals from control group. It was especially evident 10, 12 and 14 days after the delivery. The leptine receptor proteins were identified by use immunohistochemical methods. There were numerous cells showing very strong immunoreactivity to the antibody produced against the Ob-R receptor protein (M-18). The cells were identified around the necrotic cavities and necrotic foci in the damaged hemisphere. Immunohistochemical tests performed to identify the type of these cells unveiled that they were glial cells with both micro- and astroglia features. This cell type only occurred in the damaged hemisphere of the brain. The cavernous lesions of the brain were found in none of the animals that were subject of asphyxia followed by leptin administration. However in all of these animals there were numerous foci of neuronal defects in the cortex of the damaged hemisphere that were filled with glial cells staining vigorously in response to the anti- GFAP Ab. The astroglial reaction in the damaged hemisphere of the brain was more intense and its range was greater than in animals that did not receive leptin. The body weight of animals examined after asphyxiation and administration of leptin was not subject to statistically significant fluctuations. 5

The weight of the brain was statistically significantly lower after asphyxia but it trended to approach the mass of the brains of the animals from the control group after leptin administration. The mass of damaged hemispheres of the brain after asphyxia was statistically significantly lower than the mass of hemispheres on the intact side of the brain (control group), but no such differences were observed after leptin administration. The presence of leptin receptor protein on reactive glial cells explains the impact of leptin on the injured rat brain that has been documented in current studies. This protein occurs in two receptor isoforms, one of which is a long form of the receptor that may be responsible for the neuroprotective effect of leptin in the ischemic / hypoxic model of the brain. Following my research have I made the following conclusions: 1. Experimental ischemia / hypoxia in the perinatal period disturbs the dynamics of changes in blood leptin levels observed in the control group of animals. 2. Experimental ischemia / hypoxia evokes the expression of leptin receptor protein on reactive glial cells in the damaged hemispheres of the brain. 3. The leptin receptor protein in the damaged hemispheres of the brain occurs in two isoforms - long and short. 4. Leptin supplementation of animals with brain damage reduces the extent of lesions and the surge of glial response. 5. The neuroprotective effect of leptin is a specific (protein-receptor) reaction modeling the healing process and preventing the formation of cavernous changes in the brain. 6