Scenariusz zajęć badawczych dla dzieci 6-letnich, realizowanych w ramach projektu Zielona Flaga Energia Zajęcia otwarte dla rodziców dzieci z gr. V 22 maja 2018 r. Prowadząca : mgr Marta Hat Temat : Energia elektryczna pozyskiwanie, wykorzystanie, oszczędzanie. Cel główny : Stwarzanie sytuacji edukacyjnych sprzyjających poznaniu rzeczywistości w środowisku społecznoprzyrodniczym. Cele szczegółowe : Dziecko: - zna wybrane urządzenia techniczne codziennego użytku ułatwiające prace domowe, - wie, że korzystania z urządzeń elektrycznych należy uczyć się pod opieką dorosłych, - posługuję się zabawkami mechanicznymi o różnych źródłach zasilania, - potrafi wyjaśnić czym jest energia i skąd ją czerpiemy, - wie co to są odnawialne źródła energii, - kształtuje postawę proekologiczną i zachowania energooszczędne, - wie, że prąd jest niebezpieczny dla naszego zdrowia i życia. Metody : Podające objaśnienia, instrukcje, zagadki. Poszukujące rozmowa, burza mózgów. Ekspresyjne aktywizujące. Praktyczne samodzielne wykonywanie zadań. Formy : grupowa, zespołowa, indywidualna. Środki dydaktyczne : Wąż z papieru, metalowa pokrywka Plastikowy pręt lub balon, kawałek wełnianego materiału Kłębek włóczki, świeca, zapałki, latarka Pilot do magnetofonu, zegarek, baterie różne Bateria płaska, żaróweczka, kable, metalowe przedmioty, drewno, szkło, guma, papier, plastik, talerz z wodą
Znak ostrzegawczy Nie dotykać, urządzenie elektryczne Taśma klejąca, paski bibuły Przebieg zajęcia : 1.Zabawa powitalna Iskierka. Iskierkę przyjaźni puszczam w krąg, Niech wróci do moich rąk. Zabawa wprowadziła nas w temat dzisiejszych zajęć. Dziś będziemy mówili o prądzie, a także o tym, jak mądrze i bezpiecznie z niego korzystać. 2.Zabawa badawcza Zaczarowany wąż. Węża wyciętego z papieru w kształcie spirali układamy na metalowej pokrywce. Pręt plastikowy lub balon pocieramy kawałkiem wełnianego materiału. Pręt ładuje się elektrycznie i przyciąga węża jak zaklinacz. 3.Pytania do dzieci : - Kto powie co się stało? Dlaczego? - Co to jest prąd? (niewidoczna energia) - Do czego wykorzystujemy energię w naszym domu? - Gdzie jest wykorzystywany prąd? - Jak dostaje się do naszych domów? - Gdzie powstaje prąd? (w elektrowni) - Jak dostaje się do naszych domów? (płynie przewodami) 4.Zabawa Sieć elektryczna Nauczycielka z kłębka rozwija nitkę do każdego dziecka. Nauczycielka jest elektrownią, a jej wyciągnięte ręce (grube linie) przesyłają prąd elektryczny do zakładu energetycznego (kłębek wełny), stąd cienkimi nitkami dociera prąd do odbiorców (dzieci) i służy do zasilania wszystkich urządzeń w domu. 5.Pytania do dzieci : - W jakich sytuacjach w mieszkaniu nie będzie świecić się światło? - Jaki może być powód braku prądu? (awaria) - Wyobraźcie sobie, że nagle wieczorem w waszym domu gaśnie światło z powodu awarii. Czym można wtedy oświetlić mieszkanie? - Świeca, zapałki - Lampa naftowa lub ogrodowa - Latarka - Jakie utrudnienia pojawią się w naszym domu i życiu, gdy zabraknie prądu?
- Czego nie da się zrobić, gdy nie ma prądu? - Brak baterii, świeczki, zapałek - Zepsuta żarówka - Nie działają urządzenia elektryczne. 6.Zabawa ruchowa Płynie prąd awaria. Dzieci - zabawki poruszają się po dywanie, bo płynie w nich prąd. Na hasło awaria dzieci stają bez ruchu, bo prądu nie ma. 7. Rozpoznawanie dotykiem oraz nazywanie urządzeń elektrycznych. Przedmioty przykładowe: pilot, zegarek, latarka, suszarka. 8.Pytania do dzieci : - Co to za przedmiot? Do czego służy? Co pomaga nam nie spóźnić się do przedszkola? (zegarek) Czym włączysz telewizor nie ruszając się z fotela? (pilotem) Co pomoże ci, gdy zabraknie światła? (latarka) - Co mają wspólnego ze sobą te przedmioty? - Dlaczego się poruszają? (mają baterie) 9.Kształtowanie postawy proekologicznej : - Co trzeba zrobić, gdy przedmiot przestanie działać lub przestanie się poruszać? (wymienić baterię na nową) - Co trzeba zrobić ze zużytą baterią? PAMIĘTAJ! Wrzucamy baterie do specjalnie oznakowanych pojemników na odpady niebezpieczne 10.Zabawa badawcza Obwód elektryczny. Nasza bateria jest dobra, możemy zatem zrobić doświadczenie. Sprawdźmy, jakie przedmioty przewodzą prąd? W tym celu zbudujemy obwód elektryczny. Wykorzystam do tego płaską baterię i przewody (kabelki) oraz żaróweczkę. Obwód musi być tak zbudowany, aby była przerwa w postaci zakończeń przewodów. 11. Pytania do dzieci : - Jak zbudowany jest (kabelek) przewód elektryczny? - Dlaczego żaróweczka się świeci? - Teraz prosimy dziecko aby dotknęło żaróweczkę i powiedziało co czuje. - Dlaczego żaróweczka jest ciepła?
WNIOSEK : prąd elektryczny wytwarzany przez baterię dopływa przewodami do włókna żaróweczki i zmienia się w energię cieplną (żaróweczka świeci i się nagrzewa). - Sprawdźmy, jakie przedmioty przewodzą prąd, a jakie nie : Metalowe, Inne : drewno, szkło, guma, papier, plastik - Czy ciało człowieka przewodzi prąd? Sprawdźmy! Dotykanie przewodów suchymi rękami. Dotykanie przewodów mokrymi rękami. PAMIĘTAJ! Nigdy nie dotykaj urządzeń elektrycznych mokrymi rękami! Prąd nie lubi wody! Prąd jest niebezpieczny dla naszego zdrowia i życia! 12.Prezentacja znaku ostrzegawczego : Zapamiętaj ten znak! Jest wszędzie tam, gdzie płynie prąd. Uważaj! Ten znak mówi : Nie dotykaj urządzenie elektryczne. 13. Zabawa ruchowa Złap ogon Smoka Energusia. Dzieci tworzą rzędy 7-8 osobowe. Ostatnie dziecko w rzędzie ma przyczepioną bibułkę - ogon na taśmę klejącą. Zadaniem pierwszego dziecka jest złapanie ogona. Celem zabawy jest uświadomienie dzieciom, ile energii pochłania zabawa (zmęczenie, zadyszka). 14.Rozmowa z dziećmi n/t Skąd na ziemi jest energia? - Dlaczego dzieci po tej zabawie mają zadyszkę? - Dlaczego są zmęczone? - Czy potrzeba dużo siły i energii do zabawy? - Skąd dzieci biorą energię do zabawy? WNIOSEK : Ciało przetwarza pokarm na energię potrzebną do zabawy i pracy. Energia jest we wszystkim, co nas otacza. Jest łatwo dostępna i bez niej nie moglibyśmy się obejść. - Skąd na ziemi jest energia? (ze słońca) - Tak, prawie cała energia Dostępna na ziemi pochodzi ze słońca. Słońce ogrzewa naszą planetę ziemię i umożliwia rozwój życia. Rośliny rosną dzięki tej energii, ale również ją gromadzą. Z energii tej korzystają zwierzęta, bo zjadają rośliny. My też uzyskujemy energię zjadając rośliny i mięso (zwierzęta). - Skąd jeszcze na ziemi jest energia? (z ognia, wody, wiatru) - Do czego energia jest wykorzystywana przez człowieka?
- Ludzie dawno temu nauczyli się wykorzystywać energię. Najpierw używali ognia jako źródła światła i do ogrzewania oraz gotowania jedzenia. - Potem wykorzystali wiatr do budowania wiatraków i mielenia zboża, a potem do budowania elektrowni wiatrowych. - Wodę wykorzystali do budowania młynów i elektrowni wodnych. - Słońce wykorzystali do budowania elektrowni słonecznych na baterie słoneczne. WNIOSEK : Mówimy, że są to źródła energii, które się nigdy nie wyczerpują odnawialne. - Gdzie na ziemi ukryte są źródła energii? - Węgiel kamienny - Ropa naftowa - Gaz ziemny - Te źródła są nieodnawialne. Co to znaczy, że energia jest odnawialna lub nieodnawialna? WNIOSEK : Bądź mądry - oszczędzaj energię. 15. Z czego może powstać prąd? ukryte wyrazy. Wędrując po liniach, dzieci wpisują litery we właściwych okienkach i odczytują skąd może powstać prąd. 16.Zabawa badawcza : Cytrynowa bateria Celem zabawy jest uświadomienie dzieciom, jak działają baterie. Cytryny rozcinamy na połówki i układamy na tacce. Do każdej połówki cytryny wbijamy po jednej blaszce miedzianej i cynkowej tak, aby się ze sobą nie stykały i aby wystawały na zewnątrz. Do blaszek jednego ogniwa podłączamy diodę świecącą. W ten sposób sprawdzamy czy tak zbudowane ogniwo jest w stanie zasilić diodę świecącą. Sprawdzamy obie możliwości podłączenia (tzn. zamieniamy końcówki diody). Woltomierzem mierzymy napięcia zbudowanych ogniw. 5. Przy pomocy przewodów ogniwa łączymy ze sobą szeregowo w baterię. Przewodami łączymy ze sobą blaszkę miedzianą z jednej cytryny z blaszką cynkową z kolejnej. Za pomocą woltomierza mierzymy napięcie baterii. 7. Sprawdzamy czy zbudowana bateria zasili diodę świecącą. Komentarz: Dwa różne metale włożone do elektrolitu tworzą ogniwo elektryczne. Napięcie ogniwa zależy od rodzaju użytych metali (szereg napięciowy metali). Napięcie pojedynczego ogniwa jest raczej małe (ok. 1 V), dlatego, aby dioda świecąca się świeciła, należy ogniwa połączyć szeregowo wtedy napięcia ogniw sumują się (przy odpowiednim podłączeniu). Warto na to zwrócić uwagę uczniom, gdyż ma to znaczenie praktyczne (odpowiednie wkładanie baterii - paluszków do urządzeń elektronicznych np. pilota TV). 17. Jak można oszczędzać energię elektryczną w domu? Pytania do dzieci. - Czy możemy żarówką świecić cały dzień i noc? - Czy prąd jest za darmo, czy trzeba go oszczędzać?
- Czy prąd może się wyczerpać? Dlaczego? - Jak możemy go oszczędzać? PAMIĘTAJ! Gdy wychodzisz z pokoju gaś światło! 18.Zabawa Burza mózgów. - Wyobraźcie sobie, że musicie żyć bez źródeł energii słońca, wiatru, wody, ognia, węgla kamiennego, ropy naftowej i gazu ziemnego. - Podajcie przykłady czynności, których nie można byłoby wykonać bez dostępu do energii elektrycznej? 19.Zakończenie zajęć zabawa pożegnalna.