Warszawa, październik 2012. Klimat Inwestycyjny w Polsce Wyniki badania
Informacje metodologiczne Niniejszy raport stanowi opracowanie wyników cyklicznego badania Państwowej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych, mającego na celu pomiar klimatu inwestycyjnego w Polsce. W tegorocznej edycji zaproszenia otrzymali przedstawiciele 4857 firm, zarówno polskich, jak i z kapitałem zagranicznym. Osoby, które zgodziły się wziąć udział w badaniu, poproszone zostały o wypełnienie ankiety internetowej. W 2012 roku w badaniu wzięło udział 238 inwestorów, w tym 84 firmy duże 2
Struktura próby UDZIAŁ KAPITAŁU ZAGRANICZNAGO 10-50% 5% 0-10% 2% 0% 15% powyżej 50% 78% 3
Ocena klimatu inwestycyjnego Badani inwestorzy dzielą się na podobnie liczne grupy firmy średnio oceniające klimat inwestycyjny oraz te, które oceniają go pozytywnie. Przeważająca część jest zdania, że Polska jest dobrym miejscem do prowadzenia inwestycji (76%). 1% 1% bardzo zła (1) Polska jest obecnie dobrym miejscem do prowadzenia inwestycji Firmy duże (wartości średnie):2011: 4,1 2012: 4,0 52% 44% 44% 7% zła (2) 8% 17% średnia (3) Ogólna ocena klimatu inwestycyjnego dobra (4) 24% 4% bardzo dobra (5) 100% 90% 0.9 80% 0.8 70% 0.7 60% 0.6 50% 0.5 40% 0.4 30% 0.3 20% 0.2 10% 0.1 0% 4
Ogólna ocena klimatu inwestycyjnego w Polsce Porównanie w czasie Rok 2012 przyniósł nieznaczny spadek w ocenach klimatu inwestycyjnego w Polsce w stosunku do roku 2011. Ocena w dalszym ciągu przewyższa oceny z lat 2007 2010. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Oceny pozytywne* Ocena średnia Firmy duże (wartości średnie): 3,65 3,6,3.6,3.1,3.1,3.3, 61%,3.4 48% 41% 24% 27% 25% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 5 4.5 4 3.5 3 2.5 2 1.5 1 0.5 0 5 *Suma wskazań 4 i 5 na skali 5-stopniowej, gdzie 5 oznacza ocenę bardzo dobrą natomiast 1 bardzo złą.
Czynniki wpływające na ocenę klimat inwestycyjny Uwarunkowania makroekonomiczne Stabilność polityczna Ocena wielkości rynku Obciążenia fiskalne Ochrona praw inwestorów Dostępność czynników niezbędnych do prowadzenia działalności Pozyskanie finansowania Rynek pracy Grunty i nieruchomości Pozyskanie materiałów, surowców i komponentów Współpraca z organami zewnętrznymi Administracja Sądownictwo gospodarcze Uzyskiwanie licencji i koncesji Inspekcje i kontrole w przedsiębiorstwach Dogodność regulacji prawnych Ocena infrastruktury 6
Uwarunkowania makroekonomiczne Oceny negatywne** Oceny pozytywne* Oceny średnie Wielkość rynku UE Stabilność polityczna Wielkość rynku polskiego Ochrona praw inwestorów Wysokość obciążeń fiskalnych ogółem 0% 0% 5% 13% 19% 21% 35% 87% 79% 69%,3.2,,3.8,4.2,4.1 7 *Suma wskazań 4 i 5 na skali 5-stopniowej, gdzie 5 oznacza ocenę bardzo dobrą natomiast 1 bardzo złą. **Suma wskazań 1 i 2 na skali 5-stopniowej, gdzie 5 oznacza ocenę bardzo dobrą natomiast 1 bardzo złą.
Ocena obciążeń fiskalnych Najgorzej ocenianym obciążeniem fiskalnym, również dla firm dużych, jest niezmiennie od 2007 roku ZUS. Najwięcej pozytywnych wskazań uzyskał CIT, jednak i w tym przypadku co czwarta osoba ocenia go negatywnie. 1% 1% 1% 1% 3% Ogółem VAT ZUS PIT CIT 49% 39% 46% 44% 35% 18% 26% 31% 32% 16% 23% 28% 23% 21% 11% W 2012 roku podatki były gorzej oceniane niż w poprzedzających okresie, jednak ich uciążliwość nie jest wyższa niż w latach 2007 2010. 21% 6% 13% 7% 4% bardzo dobra (5) dobra (4) średnia (3) zła (2) bardzo zła (1) 2007 2008 2009 2010 2011 2012,3.1,3.3,2.6,,2.8,2.9,,,3.1,2.8,,3.1,,2.8,2.8,,2.9,2.5,,,2.8,2.3,2.3,2.4,2.5,2.5,2.2,2.4,2.6,1.9 8 Ogółem CIT PIT ZUS VAT
Uwarunkowania makroekonomiczne Porównanie w latach Wielkość rynku UE Stabilność polityczna Wielkość rynku polskiego Ochrona praw inwestorów Wysokość obciążeń fiskalnych ogółem 2.2 2.8 2.6 2.9 3.1 3.2 3.3 3.5 3.6 3.4 3.8 3.8 3.7 3.6 3.8 3.8 3.8 4.2 4.0 3.9 4.0 4.1 4.2 4,1 2012 2011 2010 2009 2008 2007 9 Oceny średnie, gdzie 5 oznacza ocenę bardzo dobrą natomiast 1 bardzo złą.
Uwarunkowania makroekonomiczne Porównanie firm o różnym zatrudnieniu poniżej 10 osób 10-49 osób 50-249 osób powyżej 250 osób Wielkość rynku UE Stabilność polityczna Wielkość rynku polskiego Ochrona praw inwestorów Wysokość obciążeń fiskalnych ogółem,2.5,2.9,3.7,3.7 3.2 3.3 3.9 3.9 3.8 4.1 4.2 10 Oceny średnie, gdzie 5 oznacza ocenę bardzo dobrą natomiast 1 bardzo złą.
Uwarunkowania makroekonomiczne Firmy polskie vs. zagraniczne 0% udziału zagranicznego Kapitał zagraniczny min. 50% Wielkość rynku UE Stabilność polityczna Wielkość rynku polskiego Ochrona praw inwestorów Wysokość obciążeń fiskalnych ogółem,,3.2,,4.1,3.8,3.7,3.4,4.3,4.2,4.2 11 Oceny średnie, gdzie 5 oznacza ocenę bardzo dobrą natomiast 1 bardzo złą.
Czynniki wpływające na ocenę klimat inwestycyjny Uwarunkowania makroekonomiczne Stabilność polityczna Ocena wielkości rynku Obciążenia fiskalne Ochrona praw inwestorów Dostępność czynników niezbędnych do prowadzenia działalności Pozyskanie finansowania Rynek pracy Grunty i nieruchomości Pozyskanie materiałów, surowców i komponentów Współpraca z organami zewnętrznymi Administracja Sądownictwo gospodarcze Uzyskiwanie licencji i koncesji Inspekcje i kontrole w przedsiębiorstwach Dogodność regulacji prawnych Ocena infrastruktury 12
Dostępność czynników niezbędnych do prowadzenia działalności Oceny negatywne** Oceny pozytywne* Oceny średnie Dostępność wykwalifikowanej siły roboczej 4% 76%,4.0 Dostępność materiałów, surowców i komponentów Jakość oferowanych gruntów inwestycyjnych Koszty pracy ogółem Proces nabywania nieruchomości Możliwość pozyskania finansowania 2% 5% 7% 13% 15% 34% 40% 58% 55% 74%,3.9,3.6,3.6,3.3,3.3 13 *Suma wskazań 4 i 5 na skali 5-stopniowej, gdzie 5 oznacza ocenę bardzo dobrą natomiast 1 bardzo złą. **Suma wskazań 1 i 2 na skali 5-stopniowej, gdzie 5 oznacza ocenę bardzo dobrą natomiast 1 bardzo złą.
Koszty pracy Duże rozbieżności można dostrzec w ocenie kosztów pracy. O ile koszty płacowe traktowane są jako atut Polski, o tyle znacznie gorzej ocenia się koszty pozapłacowe. 13% 7% 15% 42% 49% 34% 38% 35% 7% 18% 2007 2008 2009 2010 2011 2012,,2.9,3.3,,3.6,3.4,3.3,,3.3,3.7,3.2,3.5,3.1,2.5,2.5 2% 0% 6% 0% bardzo dobra (5) dobra (4) średnia (3) zła (2) bardzo zła (1) W obu przypadkach oceny są niższe niż w 2011 roku, jednak w dalszym ciągu na poziomie wyższym niż w latach 2007 2010. Ogółem koszty pozapłacowe koszty płacowe 33%,2.8,3.1 Ogółem koszty płacowe koszty pozapłacowe, 14
Dostępność czynników niezbędnych do prowadzenia działalności Porównanie w latach Dostępność materiałów, surowców i komponentów 3.7 3.6 3.7 3.5 3.4 3.9 Dostępność wykwalifikowanej siły roboczej Jakość oferowanych gruntów inwestycyjnych Koszty pracy ogółem Proces nabywania nieruchomości Możliwość pozyskania finansowania 2.9 2.9 2.8 3.3 3.4 3.2 3.1 3.3 3.3 3.4 3.3 3.3 3.3 3.2 3.3 3.5 3.6 3.5 3.6 3.6 3.6 3.6 4.0 3.9 3.9 2012 2011 2010 2009 2008 2007 15 Oceny średnie, gdzie 5 oznacza ocenę bardzo dobrą natomiast 1 bardzo złą.
Dostępność czynników niezbędnych do prowadzenia działalności Porównanie firm o różnym zatrudnieniu Dostępność materiałów, surowców i komponentów Dostępność wykwalifikowanej siły roboczej Jakość oferowanych gruntów inwestycyjnych Koszty pracy ogółem Proces nabywania nieruchomości Możliwość pozyskania finansowania poniżej 10 osób 10-49 osób 50-249 osób powyżej 250 osób 2.9 2.8 3.1 3.3 3.2 3.4 3.5 3.5 3.7 3.3 3.3 3.6 3.6 3.9 4.0 4.0 16 Oceny średnie, gdzie 5 oznacza ocenę bardzo dobrą natomiast 1 bardzo złą.
Dostępność czynników niezbędnych do prowadzenia działalności Firmy polskie vs. zagraniczne 0% udziału zagranicznego Kapitał zagraniczny min. 50% Dostępność materiałów, surowców i komponentów,3.8,4.1 Dostępność wykwalifikowanej siły roboczej Jakość oferowanych gruntów inwestycyjnych Koszty pracy ogółem Proces nabywania nieruchomości Możliwość pozyskania finansowania,3.9,3.5,3.6,3.5,3.6,3.3,3.2,3.6,3.2,4.0 17 Oceny średnie, gdzie 5 oznacza ocenę bardzo dobrą natomiast 1 bardzo złą.
Czynniki wpływające na ocenę klimat inwestycyjny Uwarunkowania makroekonomiczne Stabilność polityczna Ocena wielkości rynku Obciążenia fiskalne Ochrona praw inwestorów Dostępność czynników niezbędnych do prowadzenia działalności Pozyskanie finansowania Rynek pracy Grunty i nieruchomości Pozyskanie materiałów, surowców i komponentów Współpraca z organami zewnętrznymi Administracja Sądownictwo gospodarcze Uzyskiwanie licencji i koncesji Inspekcje i kontrole w przedsiębiorstwach Dogodność regulacji prawnych Ocena infrastruktury 18
Współpraca z organami zewnętrznymi Oceny negatywne** Oceny pozytywne* Oceny średnie Współpraca z administracją lokalną 13% 61%,3.7 Współpraca z administracją centralną Stan infrastruktury ogółem Łatwość rozpoczynania działalności gospodarczej Proces uzyskiwania licencji i/lub koncesji Inspekcje i kontrole Jasność i spójność przepisów prawnych ogółem Efektywność działania sądownictwa gospodarczego 22% 46% 14% 31% 31% 35% 19% 22% 27% 19% 18% 21% 34% 39%,3.3,3.2,3.1,,2.9,2.8, 19 *Suma wskazań 4 i 5 na skali 5-stopniowej, gdzie 5 oznacza ocenę bardzo dobrą natomiast 1 bardzo złą. **Suma wskazań 1 i 2 na skali 5-stopniowej, gdzie 5 oznacza ocenę bardzo dobrą natomiast 1 bardzo złą.
Ocena infrastruktury Najsłabiej oceniona została infrastruktura drogowa, najlepiej - telekomunikacyjna. 20 1% 4% 8% 1% Porównując wyniki do ostatnich lat odnotować można znaczny wzrost ocen infrastruktury drogowej.,2.5,2.4,2.6,,2.8,3.1 Ogółem Media Infrastruktura telekomunikacyjna Infrastruktura drogowa 58% 47% 24% 16% 2007 2008 2009 2010 2011 2012,,2.3,1.6,1.9,1.9,2.0 58% 35% 42% 26% Ogółem Infrastruktura drogowa Infrastruktura telekomunikacyjna 32% 16% 12% 8% 1%,3.8,3.8,3.3,3.4,3.1,3.1,,,3.1,3.2,3.4,3.4 Media 2% 10% 1% bardzo dobra (5) dobra (4) średnia (3) zła (2) bardzo zła (1)
Ocena jasności przepisów prawnych Najsłabiej oceniono prawo w zakresie podatków oraz zamówień publicznych, najlepiej ochronę praw autorskich. 21 0% 3% 0% 0% 1% Ogółem Ochrona praw autorskich Przepisy budowlane Zamówienia publiczne Podatki 49% 47% 41% 31% 35% 34% 18% 19% 24% 31% 33% 30% 18% 20% 16% Regulacje prawne były negatywnie oceniane od początku realizacji badania. W 2012 odnotowano niewielki spadek w stosunku do poprzedzającego okresu. 2007 2008 2009 2010 2011 2012,,3.2,,2.9,2.8,2.9,2.4,2.4,2.6,2.8,,2.8,2.8,2.9,2.9,2.9,3.1,2.4,2.6,2.1,2.4,2.5,2.2,2.3,2.3,2.4,2.6,2.4,2.5, Ogółem Podatki Zamówienia publiczne Przepisy budowlane 8% 4% 9% 13% 15% bardzo dobra (5) dobra (4) średnia (3) zła (2) bardzo zła (1) Ochrona praw autorskich
Współpraca z organami zewnętrznymi Porównanie w latach Współpraca z administracją lokalną Łatwość rozpoczynania działalności gospodarczej Stan infrastruktury ogółem Współpraca z administracją centralną Proces uzyskiwania licencji i/lub koncesji Inspekcje i kontrole Jasność i spójność przepisów prawnych ogółem Efektywność działania sądownictwa gospodarczego 3.1 2.8 3.1 3.1 3.1 2.8 2.5 3.1 2.8 2.6 2.4 2.5 3.1 3.2 2.8 2.6 2.6 2.9 2.6 2.9 2.8 2.8 2.9 2.4 2.4 2.4 2.6 2.3 2.9 2.5 2.4 3.4 3.6 2012 2011 2010 2009 2008 2007 22 Oceny średnie, gdzie 5 oznacza ocenę bardzo dobrą natomiast 1 bardzo złą.
Współpraca z organami zewnętrznymi Porównanie firm o różnym zatrudnieniu Współpraca z administracją lokalną poniżej 10 osób 10-49 osób 50-249 osób powyżej 250 osób 2.9 3.6 3.7 Łatwość rozpoczynania działalności gospodarczej Stan infrastruktury ogółem Współpraca z administracją centralną Proces uzyskiwania licencji i/lub koncesji Inspekcje i kontrole Jasność i spójność przepisów prawnych ogółem Efektywność działania sądownictwa gospodarczego 2.2 3.1,3.3 2.9 3.2 2.6 2.6 3.2 3.3,3.1 2.9 3.1 2.4 2.8 2.6 23 Oceny średnie, gdzie 5 oznacza ocenę bardzo dobrą natomiast 1 bardzo złą.
Współpraca z organami zewnętrznymi Firmy polskie vs. zagraniczne Współpraca z administracją lokalną 0% udziału zagranicznego Kapitał zagraniczny min. 50%,3.6,3.9 Łatwość rozpoczynania działalności gospodarczej Stan infrastruktury ogółem Współpraca z administracją centralną Proces uzyskiwania licencji i/lub koncesji Inspekcje i kontrole Jasność i spójność przepisów prawnych ogółem Efektywność działania sądownictwa gospodarczego,,3.1,3.1,3.2,3.2,3.4,2.9,3.2,2.8,2.9,2.6,2.8,2.8, 24 Oceny średnie, gdzie 5 oznacza ocenę bardzo dobrą natomiast 1 bardzo złą.
Podsumowanie Wykwalifikowana siła robocza, Stabilność polityczna, Wysoka dostępność materiałów i surowców, Wielkość rynku (zarówno polski jak i europejski). Efektywność działania sądownictwa gospodarczego, Przepisy prawne (przede wszystkim w zakresie prawa podatkowego oraz zamówień publicznych), Wysokość obciążeń fiskalnych (przede wszystkim ZUS). 25
Grupa IQS Sp. z o.o. ul. Francuska 37 03-905 Warszawa tel. +48 (22) 592 63 00 Imagination Applied fax +48 (22) 825 48 70 Dziękuję! www.grupaiqs.pl kontakt@grupaiqs.pl