ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO OBRÓBKI LASTYZNEJ, 812105 O STRUKTURZE RZEDMIOTOWEJ Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
SIS TREŚI 1. TY ROGRAMU: przedmiotowy... 2 2. RODZAJ ROGRAMU: liniowy... 2 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA:... 2 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 2 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 3 6. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO OBRÓBKI LASTYZNEJ Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO... 3 7. INFORMAJA O ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO OBRÓBKI LASTYZNEJ... 4 8. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO OBRÓBKI LASTYZNEJ... 4 9. OWIĄZANIA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO OBRÓBKI LASTYZNEJ Z INNYMI ZAWODAMI... 5 10. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO OBRÓBKI LASTYZNEJ... 6 11. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO OBRÓBKI LASTYZNEJ... 7 12. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW... 10 1. odstawy konstrukcji maszyn... 11 2. Technologia obróbki plastycznej... 19 3. Język obcy zawodowy w branży hutniczej... 28 5. Konstrukcje maszyn... 38 6. Eksploatacja maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej zajęcia praktyczne... 43 ZAŁĄZNIKI... 59 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1
TY SZKOŁY: zasadnicza szkoła zawodowa 1. TY ROGRAMU: przedmiotowy 2. RODZAJ ROGRAMU: liniowy 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Maria Glanas, mgr inż. Marek Olsza Recenzenci: dr inż. Janusz Figurski, mgr inż. aweł ierzchalski Konsultanci: mgr Zbigniew Zalas 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO OBRÓBKI LASTYZNEJ opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawa z dnia 7 września 1991 o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012r. poz. 7) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. poz. 184) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204) Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie warunków i sposobów oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.) Rozporządzeniem MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 228, poz. 1487) Rozporządzeniem MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) Rozporządzeniem MEN z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626) Rozporządzenie MEN z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników. (Dz. U. z 2012r. nr 0 poz.752) rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2
5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO OBRÓBKI LASTYZNEJ Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności ponadprzedmiotowych zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: umiejętność rozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3
umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno- komunikacyjnymi; umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka, chemia (czy fizyka )0, a także podstawy przedsiębiorczości i edukacja dla bezpieczeństwa. 7. INFORMAJA O ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO OBRÓBKI LASTYZNEJ Operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej może być zatrudniony na wydziałach przeróbki plastycznej hut żelaza i metali nieżelaznych takich jak walcownie, jak również w wielu zakładach produkcyjnych przemysłu maszynowego, na takich wydziałach jak kuźnie, ciągarnie, tłocznie. Może pracować jako operator: walcarek, pras, młotów, ciągarek, giętarek, urządzeń tnących, prostujących, prasujących, urządzeń do nagrzewania wsadu i do obróbki cieplnej oraz urządzeń transportowych na tych wydziałach. Absolwent po ukończeniu szkoły kształcącej w zawodzie operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej będzie przygotowany do wykonywania zadań zawodowych związanych z obsługiwaniem, montażem, demontażem, użytkowaniem, diagnozowaniem i naprawą maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, obróbki cieplnej, urządzeń pomocniczych i aparatury kontrolno pomiarowej. onadto może być zatrudniony jako kontroler jakości wyrobów walcowanych, kutych, ciągnionych i prasowanych a także kontroler procesów obróbki cieplnej. 8. UZASADNIENIE OTRZEBY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO OBRÓBKI LASTYZNEJ Zawód operatora maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej należy do branży hutniczej, która jest jedną z najważniejszych gałęzi przemysłu. Każda nowoczesna gospodarka wciąż jeszcze oparta jest na stali jako głównym surowcu w przemyśle maszynowym a obróbka plastyczna pozostaje jedną z podstawowych technik wytwarzania części maszyn ze stali. Rozwój nowych technologii w dziedzinie wytwarzania wyrobów za pomocą obróbki plastycznej wiąże się z mechanizacją i automatyzacją produkcji, co pociąga za sobą wzrost zapotrzebowania wśród pracodawców na operatorów maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej. Jednocześnie ograniczenie w ostatnich latach kształcenia w tym zawodzie spowodowało, że zapotrzebowanie na rynku pracy na tego typu specjalistów znacznie wzrosło. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4
Wymagania pracodawców w stosunku do operatorów maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej dotyczą: użytkowania urządzeń do obróbki plastycznej, cieplnej i wykańczającej podczas wykonywania wyrobów metodą obróbki plastycznej na zimno i na gorąco oraz kształtowania wyrobów metodą metalurgii proszków; wykonywania przeglądów i konserwacji urządzeń stosowanych podczas obróbki plastycznej oraz kształtowania wyrobów metodą metalurgii proszków; prowadzenia kontroli wstępnej, międzyoperacyjnej i ostatecznej wyrobów obrabianych plastycznie i cieplnie. 9. OWIĄZANIA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO OBRÓBKI LASTYZNEJ Z INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej i technikum, np.: dla zawodu operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej wyodrębniona została kwalifikacja M.7., która stanowi podbudowę kształcenia w zawodach technik hutnik. Technik hutnik ma kwalifikacje właściwe dla zawodu, które są nadbudową do kwalifikacji bazowej M.7. i jest to kwalifikacja M.38. Inną grupą wspólnych efektów dotyczących obszaru zawodowego są efekty stanowiące podbudowę kształcenia w zawodach określone kodem KZ(M.a) i KZ(M.d). Zawody, które mają wspólny KZ(M.a) to: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik-jubiler. Zawody, które mają wspólny KZ(M.d) to: operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, technik odlewnik, technik hutnik. kwalifikacja M.7. Użytkowanie maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej metali Symbol zawodu Zawód 812105 operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej Elementy wspólne KZ(M.a) KZ(M.d) rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5
311704 technik hutnik 10. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO OBRÓBKI LASTYZNEJ Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) użytkowania urządzeń do obróbki plastycznej, cieplnej i wykańczającej podczas wykonywania wyrobów metodą obróbki plastycznej na zimno i na gorąco oraz kształtowania wyrobów metodą metalurgii proszków 2) wykonywania przeglądów i konserwacji urządzeń stosowanych podczas obróbki plastycznej oraz kształtowania wyrobów metodą metalurgii proszków; 3) prowadzenia kontroli wstępnej, międzyoperacyjnej i ostatecznej wyrobów obrabianych plastycznie i cieplnie. Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (BH, DG, JOZ, KS); efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie KZ(M.a) i KZ(M.d); efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie: M.7. Użytkowanie maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej metali. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6
11. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO OBRÓBKI LASTYZNEJ Tabela 3. lan nauczania dla programu o strukturze przedmiotowej Klasa Liczba godzin w cyklu kształcenia Lp. Nazwa przedmiotu I II III tygodniowo łącznie Kształcenie zawodowe teoretyczne 1 odstawy konstrukcji maszyn 3 3 2 2 5 160 2 Technologia obróbki plastycznej 5 5 4 4 4 4 13 416 3 Język obcy zawodowy w branży hutniczej 1 1 1 32 4 Działalność gospodarcza w branży hutniczej 1 1 1 32 Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe teoretyczne 8 8 6 6 6 6 20 640 Kształcenie zawodowe praktyczne **/*** 5 Konstrukcje maszyn 2 2 5 5 7 234 6 Eksploatacja maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej - zajęcia praktyczne 4 4 5 5 14 14 23 736 Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe praktyczne 6 6 10 10 14 14 30 970 Łączna liczba godzin na kształcenie zawodowe 14 14 16 16 20 20 50 1610 **dla młodocianych pracowników liczbę dni w tygodniu przeznaczonych na praktyczną naukę zawodu u pracodawcy ustala dyrektor szkoły, z uwzględnieniem przepisów Kodeksu racy ***zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy Egzamin potwierdzający kwalifikację (M.7.) odbywa się po pod koniec klasy trzeciej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7
odział godzin na przedmioty z uwzględnieniem ramowego planu nauczania Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w zasadniczej szkole zawodowej minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1600 godzin. Kształcenie w zasadniczej szkole zawodowej Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru administracyjno-usługowego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów M.7. Użytkowanie maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej metali na kształcenie zawodowe teoretyczne 630 godzin na kształcenie zawodowe praktyczne 970 godzin min 400 godz. min 400 godz. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8
Wykaz działów programowych dla zawodu operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej Nazwa przedmiotu Nazwa działu Liczba godzin przewidziana na dział 1. odstawy konstrukcji maszyn 1.1. Bezpieczeństwo i higiena pracy 16 1.2. Rysunek techniczny maszynowy 32 1.3. odstawy maszynoznawstwa z elementami części maszyn 32 1.4. Techniki wytwarzania z materiałoznawstwem 80 2. Technologia obróbki plastycznej 2.1. rzygotowanie wsadu do obróbki plastycznej 84 2.2. Obróbka plastyczna metali i wytwarzanie wyrobów z proszków metali 268 2.3. Wykańczanie wyrobów wytworzonych metodami obróbki plastycznej 64 3. Język obcy zawodowy w branży hutniczej 3.1. Język obcy zawodowy w branży hutniczej 32 4. Działalność gospodarcza w branży hutniczej 4.1. odstawy formalno-prawne działalności gospodarczej 16 4.2. rowadzenie przedsiębiorstwa w branży hutniczej. 16 5. Konstrukcje maszyn 5.1. Sporządzanie dokumentacji technicznej 96 5.2. Techniki wytwarzania 138 6. Eksploatacja maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej- zajęcia praktyczne 6.1. Użytkowanie maszyn i urządzeń do przygotowania wsadu do obróbki plastycznej 120 6.2. Użytkowanie maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej metali na gorąco 228 6.3. Użytkowanie maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej metali na zimno i do wytwarzania wyrobów z proszków metali 6.4. Użytkowanie maszyn i urządzeń do wykańczania wyrobów wytworzonych metodami obróbki plastycznej. 228 160 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9
12. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW W programie nauczania dla zawodu operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej zastosowano taksonomię celów AB B. Niemierko 1. odstawy konstrukcji maszyn 160 godzin 2. Technologia obróbki plastycznej 416 godzin 3. Język obcy zawodowy w branży hutniczej 32 godziny 4. Działalność gospodarcza w branży hutniczej 32 godziny 5. Konstrukcje maszyn 234 godziny 6. Eksploatacja maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej zajęcia praktyczne 736 godzin rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10
1. odstawy konstrukcji maszyn 1.1. Rysunek techniczny maszynowy. 1.2. odstawy maszynoznawstwa z elementami części maszyn. 1.3. Techniki wytwarzania z materiałoznawstwem. 1.1 Rysunek techniczny maszynowy Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.a)(1)1. dokonać podziału rysunków; B Rysunek techniczny maszynowy. KZ(M.a)(1)2. wskazać zastosowanie linii rysunkowych; B Rzutowanie prostokątne i aksonometryczne. KZ(M.a)(1)3. wykonać rzuty prostokątne i aksonometryczne brył i części maszyn; p Odwzorowanie wewnętrzne zarysu przedmiotu. KZ(M.a)(1)4. wykonać wymiarowanie na rysunkach zgodnie z zasadami Wymiarowanie. wymiarowania; KZ(M.a)(1)5. wykonać przekroje proste i złożone części maszyn; hropowatość powierzchni. Zamienność części w budowie maszyn. KZ(M.a)(1)6. wyjaśnić znaki i parametry chropowatości; B Tolerancje i pasowania. KZ(M.a)(6)1. sklasyfikować tolerancje ze względu na sposób doboru odchyłek; KZ(M.a)(6)2. obliczyć wymiary graniczne, odchyłki, tolerancje; KZ(M.a)(6)3. sklasyfikować pasowania ze względu na efekt połączenia; KZ(M.a)(6)4. obliczyć luzy, wciski, tolerancje pasowania; KZ(M.a)(6)5. dobrać pasowania; KZ(M.a)(6)6. oznaczyć pasowania na rysunkach technicznych; B KS(2)1. zaproponować sposoby rozwiązywania problemów KS(2)2. dążyć wytrwale do celu KS(2)3. zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami KS(2)4. zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11
KS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne B KS(10)2. uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu KS(10)3. modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko KS(10)4. rozwiązywać konflikty w zespole lanowane zadania (ćwiczenia) Odwzorowywanie przedmiotów na rysunkach. rzy pomocy odpowiednich rzutów i przekrojów odwzoruj kształt zewnętrzny i wewnętrzny wskazanego modelu. Zadanie wykonaj w formie szkicu i zwymiaruj go. Kryteria oceniania: -właściwe rozmieszczenie rzutów -poprawne wykonanie przekroju -użycie odpowiednich linii rysunkowych -zgodne z zasadami wymiarowanie -staranność wykonania Zadanie do wykonania dla każdego ucznia. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń, wyposażonej w stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), modele brył geometrycznych, części maszyn oraz normy dotyczące zasad wykonywania rysunku technicznego. W trakcie realizacji treści kształcenia należy wprowadzać metody podające, jak również problemowe. Nauczyciel prowadzący zajęcia powinien dostosowywać sposoby realizacji treści programowych do możliwości organizacyjnych szkoły. Wskazane jest również stosowanie prezentacji multimedialnych dotyczących wykonywania rysunków technicznych. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, karty pracy, pakiety edukacyjne dla uczniów, plansze i schematy dydaktyczne, filmy dydaktyczne oraz prezentacje multimedialne. Aktualna baza literatury do prowadzenia zajęć. Zalecane metody dydaktyczne W wyniku realizacji programu nauczania tego działu programowego uczeń ma opanować umiejętności będące podstawą do dalszego etapu kształcenia. Niezbędne zatem jest, systematyczne ocenianie postępów ucznia, ewentualne korygowanie niewłaściwych działań podejmowanych podczas ćwiczeń, wdrażanie do samokształcenia. Należy zwrócić szczególną uwagę na umiejętność korzystania z literatury fachowej, w tym norm i katalogów, danych zawartych w instrukcjach do ćwiczeń. odczas procesu kształcenia zaleca się stosowanie metody ćwiczeń praktycznych, metodę projektu. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie podczas ćwiczeń oraz grupowo (w grupie do 15 uczniów). ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie sprawdzianu ustnego, obserwacyjne skale szacunkowe, sprawdzianu praktycznego. Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się należy brać pod uwagę wyniki wykonywanych ćwiczeń, ich zgodność z założeniami i poprawność wykonania. Dodatkowo należy rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12
uwzględniać stosunek uczniów do wykonywania ćwiczeń, aktywność, zaangażowanie, wytrwałość, staranność. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Nauczyciel powinien: - udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się, - pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty, - stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów, - zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów, - wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie, - motywować uczniów do pracy, - w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań. Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. 1.2 odstawy maszynoznawstwa z elementami części maszyn Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.a)(4)1. sklasyfikować części maszyn i urządzeń; Klasyfikacja części maszyn. KZ(M.a)(4)2. rozróżnić przeznaczenie części maszyn i urządzeń; Normalizacja i unifikacja w budowie maszyn. KZ(M.a)(4)3. opisać części maszyn i urządzeń; B Osie i wały. KZ(M.a)(4)4. rozróżnić znormalizowane części maszyn i urządzeń; Łożyska. KZ(M.a)(4)5. dobrać znormalizowane części maszyn i urządzeń; Sprzęgła. KZ(M.a)(5)1. sklasyfikować rodzaje połączeń; Hamulce. KZ(M.a)(5)2. opisać połączenia stosowane w budowie maszyn; B rzekładnie mechaniczne. KZ(M.a)(5)3. wskazać zastosowanie połączeń; B Mechanizmy. KZ(M.a)(8)1. sklasyfikować środki transportu wewnętrznego; ołączenia części maszyn. Maszyny i urządzenia transportowe. KZ(M.a)(8)2. określić środki transportu wewnętrznego; ompy, sprężarki, silniki. KZ(M.a)(8)3. określić zastosowanie środków transportu wewnętrznego; Napędy hydrauliczne i pneumatyczne. KZ(M.a.)(16)1. rozpoznać maszyny i urządzenia; B rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13
KZ(M.a.)(16)2. określić budowę maszyn i urządzeń; Dokumentacja techniczna. KZ(M.a.)(16)3. opisać zasadę działania maszyn i urządzeń; B KZ(M.a.)(16)4. użytkować maszyny i urządzenia zgodnie z dokumentacją B techniczną; KS(2)1. zaproponować sposoby rozwiązywania problemów KS(2)2. dążyć wytrwale do celu KS(2)3. zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami KS(2)4. zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych KS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne B KS(10)2. uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu KS(10)3. modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko KS(10)4. rozwiązywać konflikty w zespole lanowane zadania (ćwiczenia) harakterystyka połączeń stosowanych w budowie maszyn. Wypełnij kartę pracy zgodnie z poleceniem: wymienionym rodzajom połączeń przyporządkuj odpowiedni rodzaj zastosowania. Wykonaną pracę porównaj z otrzymanym wzorcem i dokonaj samooceny prawidłowości wykonania zadania. raca do wykonania przez jednego ucznia. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być realizowane w pracowni budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń wyposażonej w: modele części maszyn, modele połączeń, modele napędów, układów smarowania, modele maszyn i urządzeń transportu wewnętrznego, modele sprężarek, wentylatorów, pomp, części maszyn z różnymi postaciami zużycia, dokumentację techniczną, normy elementów znormalizowanych stosowanych w budowie maszyn. Środki dydaktyczne W pracowni, w której przeprowadzane będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, karty pracy uczniów, dokumentacja techniczna i montażowa, urządzenia multimedialne, katalogi, czasopisma branżowe, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące budowy maszyn i urządzeń metalurgicznych. Zalecane metody dydaktyczne Zaplanowane do osiągnięcia cele przygotowują ucznia do wykonania zadań zawodowych. Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem metody tekstu przewodniego i ćwiczeń. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania ćwiczenia, a uczniowie pracują samodzielnie. Jako rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14
uzupełniające proponuje się metody podające. Należy wdrażać uczniów do samokształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone w systemie klasowym z podziałem na grupy (3-5 osób). ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie sprawdzianu ustnego, testu, rozwiązywanie problemu na podstawie sytuacji (pisemnie i ustnie), obserwacyjne skale szacunkowe. odczas oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów należy brać pod uwagę wyniki testów, ćwiczeń oraz aktywność i zaangażowanie ucznia w wykonywanie zadań. Należy brać pod uwagę zgodność z założeniami wykonanych przez uczniów ćwiczeń, ich poprawność merytoryczną, a także sposób prezentowania wykonanych ćwiczeń. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia. dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Nauczyciel powinien: - udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się, - pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty, - stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów, - zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów, - wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie, - motywować uczniów do pracy, - w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań. Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. 1.3 Techniki wytwarzania z materiałoznawstwem Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.a)(7)1. sklasyfikować materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne; Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne. KZ(M.a)(7)2. opisać własności materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych; B Korozja. KZ(M.a)(7)3. określić zastosowanie materiałów konstrukcyjnych i rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15
eksploatacyjnych; Techniki i metody wytwarzania części KZ(M.a)(10)1. rozróżnić rodzaje korozji; B maszyn i urządzeń. KZ(M.a)(10)2. wyjaśnić sposoby ochrony przed korozją; Odlewnictwo. KZ(M.a)(11)1. sklasyfikować techniki i metody wytwarzania części maszyn i Obróbka plastyczna. urządzeń; Obróbka skrawaniem. KZ(M.a)(11)2. opisać techniki i metody wywarzania części maszyn i urządzeń; B rzyrządy pomiarowe. KZ(M.a)(11)3. dobrać techniki i metody wytwarzania części maszyn i urządzeń; Metody kontroli jakości KZ(M.a)(12)1. sklasyfikować urządzenia i narzędzia do obróbki ręcznej; KZ(M.a)(12)2 opisać urządzenia i narzędzia do obróbki ręcznej; B KZ(M.a)(12)3. sklasyfikować maszyny i narzędzia o obróbki maszynowej; KZ(M.a)(12)4. opisać maszyny i narzędzia o obróbki maszynowej; B KZ(M.a)(13)1. sklasyfikować przyrządy pomiarowe stosowane podczas obróbki p ręcznej i maszynowej; KZ(M.a)(13)2. opisać przyrządy pomiarowe stosowane podczas obróbki ręcznej i p B maszynowej; KZ(M.a)(13)3. dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru i sprawdzania części maszyn w zależności od kształtu oraz dokładności wykonania; KZ(M.a)(15)1. sklasyfikować metody kontroli jakości wykonanych prac; KZ(M.a)(15)2. wyjaśnić metody kontroli jakości; B KZ(M.d)(1)1. rozróżnić cechy materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych B KZ(M.d)(1)2. dobrać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne na podstawie dokumentacji i norm KZ(M.d)(2)1. rozróżnić zabiegi obróbki cieplnej; B KZ(M.d)(2)2. rozróżnić rodzaje obróbki cieplno-chemicznej; B KZ(M.d)(2)3. wyjaśnić celowość stosowania obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej KZ(M.d)(3)1. rozróżnić sposoby wytwarzania wyrobów za pomocą obróbki B ręcznej; KZ(M.d)(3)2. rozróżnić sposoby mechanicznej obróbki skrawaniem; B KZ(M.d)(3)3. rozróżnić sposoby kształtowania wyrobów poprzez obróbkę plastyczną stopów Fe-, metali nieżelaznych i ich stopów oraz materiałów niemetalowych; B rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16
KZ(M.d)(3)4. rozróżnić sposoby spajania metali i materiałów niemetalowych; B KZ(M.d)(3)5. rozróżnić metody odlewania stopów Fe-, metali nieżelaznych i ich B stopów oraz materiałów niemetalowych; KS(2)1. zaproponować sposoby rozwiązywania problemów KS(2)2. dążyć wytrwale do celu KS(2)3. zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami KS(2)4. zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych KS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; B KS(10)2. uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu KS(10)3. modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko KS(10)4. rozwiązywać konflikty w zespole lanowane zadania (ćwiczenia) harakterystyka metod i technik wytwarzania. Dokonaj klasyfikacji i charakterystyki metod i technik wytwarzania wypełniając odpowiednio przygotowaną kartę pracy w której należy podać: materiał wyjściowy (wsad, surowiec), produkt końcowy, maszynę i urządzenia, narzędzia. Zadanie jest do wykonania przez jednego ucznia, jak również w dwu lub trzyosobowych grupach. Kryteria oceniania: -stosowanie poprawnego nazewnictwa technicznego -właściwy dobór wsadu, maszyn i urządzeń, narzędzi, produktów Zastosowanie materiałów konstrukcyjnych. Dla podanych przez nauczyciela oznaczeń określ rodzaj materiału konstrukcyjnego, gatunek, skład chemiczny, i wskaż jakie jest jego zastosowanie w budowie maszyn. Wyniki zapisz w karcie pracy. odczas wykonywania zadania możesz korzystać z N, poradników, katalogów. Kryteria oceny zadania uwzględniają: - oznaczanie materiałów konstrukcyjnych - znajomość zastosowania materiałów konstrukcyjnych korzystanie z norm, katalogów, poradników Zadanie do wykonania samodzielnego lub w grupach 2 osobowych. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być realizowane w pracowni budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń, wyposażonej w: narzędzia do obróbki ręcznej i maszynowej, przyrządy rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17
pomiarowe, dokumentację techniczną, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń metalurgicznych, katalogi maszyn, urządzeń, materiałów eksploatacyjnych. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, normy, poradniki, katalogi, urządzenia multimedialne, programy komputerowe wspomagające dobór materiału, maszyn i urządzeń, oprzyrządowania, narzędzi i wykonanie zadań. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do zapoznania się z różnymi technikami wytwarzania elementów maszyn i urządzeń stosowanych w przemyśle hutniczym, procesami technologicznymi z uwzględnieniem maszyn, narzędzi obróbkowych, przyrządów pomiarowych, postaciami i gatunkami materiałów, korozją i sposobami ochrony antykorozyjnej, celem obróbki cieplnej. roponowane metody to: podające (wykład informacyjny, pogadanka, objaśnienie), aktywizujące( burza mózgów), symulacyjne. Formy organizacyjne Zajęcia mogą być prowadzone w systemie klasowym z podziałem na grupy (3-5 osób). ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się uwzględnianie wyników testów, sprawdzianu ustnego oraz ćwiczeń. Należy brać pod uwagę zgodność z założeniami wykonanych przez uczniów ćwiczeń, ich poprawność merytoryczną, a także aktywność uczniów i sposób prezentowania wykonanych ćwiczeń. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Nauczyciel powinien: - udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się, - pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty, - stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów, - zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów, - wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie, - motywować uczniów do pracy, - w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań. Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18
2. Technologia obróbki plastycznej 2.1 rzygotowanie wsadu do obróbki plastycznej 2.2 Obróbka plastyczna metali i wytwarzanie wyrobów z proszków metali 2.3 Wykańczanie wyrobów wytworzonych metodami obróbki plastycznej 2.1. rzygotowanie wsadu do obróbki plastycznej Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania M.7.1(1)1. rozróżnić materiały wsadowe w zależności od rodzaju obróbki plastycznej; M.7.1(1)2. opisać materiały wsadowe; p B B Materiały wsadowe do obróbki plastycznej rzygotowanie materiałów wsadowych iece do nagrzewania wsadu M.7.1(1)3. określić sposób przygotowania materiałów wsadowych do arametry nagrzewania poszczególnych procesów obróbki plastycznej metali; Urządzenia do transportowania nagrzanego wsadu. M.7.1(1)4. wyjaśnić dobór parametrów nagrzewania wsadu; M.7.1(2)1. rozróżnić piece do nagrzewania wsadu przed obróbką plastyczną B metali; M.7.1(2)2. określić wymagania stawiane piecom do nagrzewania wsadu przed obróbką plastyczną metali; M.7.1(2)3. opisać budowę i zasadę pracy pieców do nagrzewania wsadu przed B obróbką plastyczną; M.7.1(2)4. wskazać zastosowanie poszczególnych rodzajów pieców do B nagrzewania wsadu przed obróbką plastyczną; M.7.1(3)1. sklasyfikować urządzenia wykorzystywane do transportowania nagrzanego wsadu; M.7.1(3)2. opisać urządzenia do transportowania nagrzanego wsadu; B M.7.1(3)3. dobrać urządzenie do transportowania nagrzanego wsadu w zależności od rodzaju wsadu; KS(2)1. zaproponować sposoby rozwiązywania problemów KS(2)2. dążyć wytrwale do celu rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19
KS(2)3. zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami KS(2)4. zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych KS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; B KS(10)2. uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu KS(10)3. modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko KS(10)4. rozwiązywać konflikty w zespole lanowane zadania(ćwiczenia) roces przygotowania wsadu. Opracuj proces przygotowania i dostarczenia wsadu na stanowisko walcowania. Wsadem jest kęs okrągły o średnicy d=100mm i długości 400mm. Korzystając z norm, poradników i katalogów dobierz rodzaj pieca, parametry i urządzenie transportujące. Rozwiązanie zadania zapisz w karcie pracy i dokonaj samooceny na podstawie otrzymanego wzorca. Kryteria oceniania: -dobór pieca -dobór czasu grzania -dobór temperatury -ustalenie sposobu grzania i ułożenia -dobór urządzenia transportującego. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia powinny odbywać się w pracowni technik wytwarzania wyrobów hutniczych w procesach obróbki plastycznej i metalurgii proszków, wyposażonej w: próbki materiałów wsadowych, materiałów ogniotrwałych, pomoce dydaktyczne ilustrujące budowę oraz zasadę działania pieców, maszyn i urządzeń wykorzystywanych w procesach przygotowania materiałów wsadowych do obróbki plastycznej, dokumentację techniczną, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, z pakietem programów biurowych, oraz pracowni mechanizacji i automatyzacji procesów obróbki plastycznej, wyposażonej w: maszyny i urządzenia elektryczne, elementy układów sterowania pneumatycznego i hydraulicznego, modele manipulatorów i robotów przemysłowych, pomoce dydaktyczne ilustrujące budowę, zasadę działania i zastosowanie manipulatorów i robotów przemysłowych. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty pracy, karty samooceny, poradniki, katalogi, normy, foliogramy, filmy dydaktyczne i prezentacje multimedialne związane z treściami kształcenia. Zalecane metody dydaktyczne Nauczyciel dobierając metodę kształcenia powinien zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności poprawnego posługiwania się terminologią techniczną właściwą dla zawodu, posługiwanie się dokumentacją techniczną, korzystanie z norm i katalogów. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20
Zaleca się metody podające i aktywizujące np. symulacyjne, eksponujące. Formy organizacyjne Zajęcia mogą być prowadzone w systemie klasowym z podziałem na grupy. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć od 2 do 4 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie sprawdzianu ustnego, testu wielokrotnego wyboru, obserwacyjne skale szacunkowe i ćwiczenia. Jako kryteria należy przyjąć: zgodność z założeniami wykonywanych przez uczniów ćwiczeń, ich poprawność merytoryczną, umiejętność korzystania z norm i katalogów a także aktywność i samodzielność uczniów. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Nauczyciel powinien: - udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się, - pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty, - stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów, - zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów, - wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie, - motywować uczniów do pracy, - w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań. Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. 2.2. Obróbka plastyczna metali i wytwarzanie wyrobów z proszków metali Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania M.7.2(1)1. rozróżnić metody obróbki plastycznej metali na gorąco; B Technologia obróbki plastycznej metali na gorąco M.7.2(1)2. opisać obróbkę plastyczną za pomocą walcowania; B kucie i walcowanie. M.7.2(1)3. rozróżnić podstawowe odmiany walcowania podając przykłady ich B Maszyny i urządzenia do kucia i walcowania. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21
zastosowania; Technologia obróbki plastycznej metali na zimno M.7.2(1)4. opisać obróbkę plastyczną za pomocą kucia; p B tłoczenie i ciągnienie. M.7.2(1)5. rozróżnić rodzaje kucia; B Maszyny i urządzenia do cięcia, tłoczenia i M.7.2(1)6. rozróżnić podstawowe operacje kucia swobodnego; B ciągnienia. M.7.2(1)7. zilustrować podstawowe operacje kucia swobodnego rysunkiem; B Asortyment kuty, walcowany, ciągniony i tłoczony. M.7.2(1)8. odróżnić asortyment walcowniczy od kutego; B Technologia wytwarzania wyrobów z proszków M.7.2(2)1. rozróżnić maszyny i urządzenia wykorzystywane w procesach obróbki B metali. plastycznej metali na gorąco; M.7.2(2)2. rozróżnić podstawowe zespoły walcarki; B M.7.2(2)3. opisać podstawowe zespoły walcarki; p B M.7.2(2)4. rozróżnić rodzaje młotów i pras kuźniczych; B M.7.2(2)5. opisać poszczególne rodzaje młotów i pras kuźniczych; p B M.7.2(2)6. rozróżnić elementy młotów i pras kuźniczych; B M.7.2(3)1. rozróżnić rodzaje wad w półwyrobach i wyrobach gotowych B wytwarzanych w procesach obróbki plastycznej metali na gorąco; M.7.2(3)2. wyjaśnić przyczyny powstawania wad w półwyrobach i wyrobach gotowych wytwarzanych w procesach obróbki plastycznej metali na gorąco; M.7.3(1)1. rozróżnić metody obróbki plastycznej metali na zimno; B M.7.3(1)2. wyodrębnić metody tłoczenia; B M.7.3(1)3. rozróżnić operacje cięcia i kształtowania (gięcia i ciągnienia); B M.7.3(1)4. opisać operacje cięcia i kształtowania; B M.7.3(1)5. zilustrować podstawowe operacje cięcia i kształtowania rysunkiem; B M.7.3(1)6. wyjaśnić istotę wytwarzania materiałów z proszków spiekanych; M.7.3(1)7. rozróżnić wyroby z proszków spiekanych ze względu na zastosowanie; B M.7.3(1)8. opisać wyroby z proszków spiekanych; B M.7.3(1)9 rozpoznać metody obróbki plastycznej na zimno na podstawie cech B wyrobu gotowego; M.7.3(2)1. rozróżnić materiały wsadowe do procesów obróbki plastycznej metali B na zimno; M.7.3(2)2. dobrać materiały wsadowe do procesów obróbki plastycznej na zimno; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 22
KS(2)1. zaproponować sposoby rozwiązywania problemów KS(2)2. dążyć wytrwale do celu KS(2)3. zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami KS(2)4. zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych KS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne; B KS(10)2. uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu KS(10)3. modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko KS(10)4. rozwiązywać konflikty w zespole lanowane zadania (ćwiczenia) Technologia kucia swobodnego określonego wyrobu. Określ jakie po kolei operacje technologiczne kucia swobodnego należy wykonać aby otrzymać odkuwkę wg. załączonego rysunku. Naszkicuj kolejne etapy powstawania odkuwki. Do każdej operacji dobierz narzędzia. Wyniki zapisz w karcie pracy. Kryteria oceniania: -dobór poprawnych operacji -wykonanie szkiców -zwymiarowanie szkiców -dobór narzędzi Zadanie do wykonania samodzielnego. rzed oceną pracy przez nauczyciela uczniowie mogą w parach dokonać oceny koleżeńskiej swoich prac nanosząc własne uwagi. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia powinny odbywać się w pracowni technik wytwarzania wyrobów hutniczych w procesach obróbki plastycznej i metalurgii proszków, wyposażonej w: próbki wyrobów hutniczych otrzymywanych podczas obróbki plastycznej na zimno i na gorąco oraz w procesie metalurgii proszków, pomoce dydaktyczne ilustrujące budowę oraz zasadę działania maszyn i urządzeń do plastycznego kształtowania metali na zimno i na gorąco, wytwarzania wyrobów metodami metalurgii proszków, dokumentację techniczną, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń stosowanych w procesach obróbki plastycznej, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, z pakietem programów biurowych oraz z oprogramowaniem do symulacji procesów obróbki plastycznej, katalogi maszyn i urządzeń stosowanych w procesach obróbki plastycznej, oraz pracowni mechanizacji i automatyzacji procesów obróbki plastycznej, wyposażonej w: maszyny i urządzenia elektryczne, elementy układów sterowania pneumatycznego i hydraulicznego, modele manipulatorów i robotów przemysłowych, pomoce dydaktyczne ilustrujące budowę, zasadę działania i zastosowanie manipulatorów i robotów przemysłowych, oprogramowanie do symulacji automatycznej regulacji procesów obróbki plastycznej, kontroli jakości oraz sterowania procesami obróbki plastycznej do wykorzystania w szkolnej pracowni komputerowej. Środki dydaktyczne rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 23
Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów karty samooceny, karty pracy dla uczniów, katalogi maszyn i urządzeń, normy, foliogramy, plansze poglądowe, filmy dydaktyczne i prezentacje multimedialne związane z treściami kształcenia. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia takich jak: dyskusja dydaktyczna, metoda projektu, metody eksponujące, ćwiczenia, a także metod podających np. wykład informacyjny, pogadanka, objaśnienie. Nauczyciel dobierając metodę kształcenia powinien zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności poprawnego posługiwania się terminologią techniczną właściwą dla zawodu, posługiwanie się dokumentacją techniczną, korzystanie z norm i katalogów. Formy organizacyjne Zajęcia mogą być prowadzone w systemie klasowym z podziałem na grupy. Grupy do wykonywania ćwiczeń mogą liczyć od 2 do 4 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie sprawdzianu ustnego, testu pisemnego, rozwiązywanie problemu na podstawie opisu sytuacji (pisemnie i ustnie), obserwację aktywności ucznia podczas pracy w grupie, projekt. Jako kryteria należy przyjąć: zgodność z założeniami wykonywanych przez uczniów ćwiczeń, poprawność merytoryczną, umiejętność korzystania z norm i katalogów a także aktywność i samodzielność uczniów. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Nauczyciel powinien: - udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się, - pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty, - stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów, - zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów, - wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie, - motywować uczniów do pracy, - w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań. Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. 2.3. Wykańczanie wyrobów wytworzonych metodami obróbki plastycznej Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 24
KZ(M.a)(17)6. skorzystać z norm przy doborze materiałów wsadowych, parametrów obróbki cieplnej i cieplno- chemicznej; M.7.4(1)1. rozróżnić rodzaje obróbki cieplnej stosowane w procesach B Obróbka cieplna i cieplno- chemiczna w procesach wykańczania wyrobów. iece i urządzenia do nagrzewania wyrobów. wykańczania wyrobów wytworzonych metodami obróbki plastycznej i metodami metalurgii proszków; Urządzenia do chłodzenia. okrycia ochronne wyrobów. M.7.4(1)2. rozróżnić rodzaje obróbki cieplno- chemicznej stosowane w procesach p B wykańczania wyrobów wytworzonych metodami obróbki plastycznej i metodami metalurgii proszków; M.7.4(2)1. rozróżnić piece i urządzenia do nagrzewania stosowane w obróbce B cieplnej wyrobów wytworzonych metodami obróbki plastycznej; M.7.4(2)2. rozróżnić urządzenia do chłodzenia stosowane w obróbce cieplnej B wyrobów wytworzonych metodami obróbki plastycznej; M.7.4(7)1. określić funkcję pokryć ochronnych wyrobów wytworzonych B metodami obróbki plastycznej; M.7.4(7)2.opisać metody wytwarzania powłok ochronnych wyrobów; B M.7.4(7)3. dobrać rodzaj pokrycia ochronnego dla danego wyrobu; KS(2)1. zaproponować sposoby rozwiązywania problemów KS(2)2. dążyć wytrwale do celu KS(2)3. zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami KS(2)4. zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych KS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne B KS(10)2. uwzględniać opinie i pomysły innych członków zespołu KS(10)3. modyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane stanowisko KS(10)4. rozwiązywać konflikty w zespole lanowane zadania (ćwiczenia) Technologia obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej wyrobów po obróbce plastycznej. Dobierz temperaturę, czas nagrzewania i ośrodek chłodzący do ulepszania cieplnego wyrobów ze stali węglowej. Dobierz urządzenia do przeprowadzenia żądanych zabiegów. Wyniki zapisz w karcie pracy. Kryteria oceniania: rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 25