Jaka piękna katastrofa. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytet Wrocławski

Podobne dokumenty
Lot na Księżyc. Misja Apollo 11

HINODE i STeReO. Nowe satelitarne obserwatoria słoneczne. dr Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytet Wrocławski 11:41

Aktywne Słońce. Tomasz Mrozek. Instytut Astronomiczny. Uniwersytet Wrocławski

Space Transoprtation System

O aktywności słonecznej i zorzach polarnych część I

Badania Amerykanie prowadzą. została w satelicie Sputnik 2. w NASA (Narodowej Agencji. Amerykańscy naukowcy. kosmicznej.

Sieci Satelitarne. Tomasz Kaszuba 2013

Zorza polarna- zjawisko świetlne obserwowane w górnej atmosferze w pobliżu biegunów

Politechnika Warszawska Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych

Grawitacja - powtórka

Twarde rentgenowskie Słooce z bliska: przyrząd STIX na pokładzie sondy Solar Orbiter

Wstęp do astrofizyki I

Metody badania kosmosu

Od Wielkiego Wybuchu do Gór Izerskich. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN

1.01. Kosmiczna mapa mieci 1.02.

Odczarujmy mity II: Kto naprawdę zmienia ziemski klimat i dlaczego akurat Słooce?

SPRAWDZIAN NR Merkury krąży wokół Słońca po orbicie, którą możemy uznać za kołową.

16 lipca 1969 roku. Apollo 11

Wspólne obserwacje RHESSI i SphinX

Egzamin maturalny z fizyki i astronomii 5 Poziom podstawowy

MAKING MODERN LIVING POSSIBLE. Danfoss Link SCM Simple Communication Module Instrukcja montażu. Danfoss Heating Solutions

Zegarek Kwarcowy Braun BN0087WHSLMHG, sterowany radiowo, 42 x 11,5 mm, 5 ATM

Czy da się zastosować teorię względności do celów praktycznych?

14P POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNY Z FIZYKI I ASTRONOMII. POZIOM PODSTAWOWY (od początku do grawitacji)

Dyfrakcja to zdolność fali do uginania się na krawędziach przeszkód. Dyfrakcja światła stanowi dowód na to, że światło ma charakter falowy.

ZESTAW 1: KARTY POSTACI JEDNOSTKA RATOWNICZA. Gra TRZY

Loty kosmiczne. dr inż. Romuald Kędzierski

Aktualizacja, maj 2008 rok

Składanie modelu wahadłowca

WYPRAWY NA MARSA. Historia i perspektywy na przyszłość. Robert Kaczmarek IV rok nanotechnologii

Lokomotywa 2. Czytam i piszę. Część 5

Rakiety. Liceum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 4

Aktywne Słońce. Tomasz Mrozek. Instytut Astronomiczny. Uniwersytet Wrocławski

Zapisy podstawy programowej Uczeń: 2. 1) wyjaśnia cechy budowy i określa położenie różnych ciał niebieskich we Wszechświecie;

ĆWICZENIE 1 WYZNACZANIE DŁUGOŚCI FALI ZA POMOCĄ SPEKTROSKOPU

Loty Załogowe KOSMONAUTYKA Wykład nr 10. Piotr Wolański

Praca. Siły zachowawcze i niezachowawcze. Pole Grawitacyjne.

Cząstki elementarne z głębin kosmosu

Systemy nawigacji satelitarnej. Przemysław Bartczak

INSTRUKCJA OBSŁUGI. Wiek: powyżej 8 lat WSTĘP WSKAZÓWKI BEZPIECZEŃSTWA. Model No.: T638

Stacja pogodowa WS 9130IT Nr art.:

pobrano z serwisu Fizyka Dla Każdego zadania fizyka, wzory fizyka, matura fizyka

Single Station Controller TORO TSSCWP

Słooce. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słooca CBK PAN

Sztuczne Satelity. PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdffactory

INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA OBSŁUGA I EKSPLOATACJA SAMOCHODU WYPOSAŻONEGO W SYSTEM SEKWENCYJNEGO WTRYSKU GAZU. Diego G3 / NEVO

INSTRUKCJA OBSŁUGI PILOTÓW ASA Go-6T

Kazimierz Kordylewski i jego księżyce. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słooca CBK PAN

Układ Słoneczny. Pokaz

Ciała drobne w Układzie Słonecznym

Niesamowita zwrotność. Profesjonalny kontroler. Większy korpus Bardziej stabilny lot. Zwiększony zasięg. Idealna symetria. Instrukcja użytkowania

INSTRUKCJA SERWISOWA

Zegar ścienny TFA Sterowany radiowo, (ØxG) 30.5 cmx4.3 cm

Wenus na tle Słońca. Sylwester Kołomański Tomasz Mrozek. Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego

Sfałszowany lot Gagarina

Tajemnice Srebrnego Globu

LC 100/LC 103 Nr produktu

Cykl Metona. Liceum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 1

KONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI dla uczniów dotychczasowych gimnazjów

Podręcznik szybkiej instalacji M-1000C

1. Jeśli częstotliwość drgań ciała wynosi 10 Hz, to jego okres jest równy: 20 s, 10 s, 5 s, 0,1 s.

Kuratorium Oświaty w Katowicach KONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI I ASTRONOMII DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH. Etap III 10 marca 2008 r.

Konkurs fizyczny szkoła podstawowa. 2018/2019. Etap wojewódzki

Sterownik SRG-6000P. Instrukcja dla kierowcy

Materiał powtórzeniowy dla klas pierwszych

Skala jasności w astronomii. Krzysztof Kamiński

instrukcja serwisowa Klimatyzatory system multi

ZAŁĄCZNIK IV. Obliczanie rotacji / translacji obrazów.

Słońce i jego miejsce we Wszechświecie. Urszula Bąk-Stęślicka, Marek Stęślicki Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego

Pozorne orbity planet Z notatek prof. Antoniego Opolskiego. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN

Compaction measurement for vibrating rollers. CompactoBar ALFA H/P

Drgania i fale zadania. Zadanie 1. Zadanie 2. Zadanie 3

Odkrycia Galileusza. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytet Wrocławski

14 POLE GRAWITACYJNE. Włodzimierz Wolczyński. Wzór Newtona. G- stała grawitacji 6, Natężenie pola grawitacyjnego.

W poszukiwaniu nowej Ziemi. Andrzej Udalski Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego

Klimat na planetach. Szkoła Podstawowa Klasy VII-VIII Gimnazjum Klasa III Doświadczenie konkursowe 2

STEROWNIKI PROGRAMOWALNE OBSŁUGA AWARII ZA POMOCĄ STEROWNIKA SIEMENS SIMATIC S7

HIBERNATUS_PLUS ALARM MOTOCYKLOWY

Tabela 1-1. Warunki środowiska zewnętrznego podczas badania i charakterystyka osoby badanej

Ziemia jako zegar Piotr A. Dybczyński

Bezprzewodowy termometr wewnętrzny / zewnętrzny EFWS 300. Instrukcja obsługi. Nr produktu: Strona 1 z 10

Komputer rowerowy z GPS GB-580P Szybki start

AKCJE POSZUKIWAWCZO - RATOWNICZE

WYDZIAŁ FIZYKI I INFORMATYKI STOSOWANEJ

FIZYKA IV etap edukacyjny zakres podstawowy

Astrofotografia dla początkujących. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytet Wrocławski

INSTRUKCJA postępowania mieszkańców na wypadek wystąpienia awarii przemysłowej

SUKCESJA W FIRMIE RODZINNEJ. Przykład działania doradczego

WOJEWÓDZKI KONKURS FIZYCZNY

Instrukcja obsługi. Alkomat cyfrowy DA-3000M

Quarzwerk Quartz movement J JUNGHANS DIE DEUTSCHE UHR

Powtórka 1 - grawitacja, atomowa, jądrowa

Radiowa stacja pogodowa WD4005 Instrukcja obsługi Nr produktu:

XXXIX OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 2

Sens życia według gwiazd. dr Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytet Wrocławski

Na wykresie przedstawiono zależność drogi od czasu trwania ruchu dla ciał A i B.

Instrukcja obsługi panelu sterowania

URZĄDZENIE DO ODZYSKU CZYNNIKA CHŁODNICZEGO VRR12A INSTRUKCJA OBSŁUGI

I N S T R U K C J A U Ż Y T K O W N I K A T E M P O M A T U / O G R A N I C Z N I K A P R Ę D K O Ś C I A P / A P C Z M A N E T K Ą C M

1. Po upływie jakiego czasu ciało drgające ruchem harmonicznym o okresie T = 8 s przebędzie drogę równą: a) całej amplitudzie b) czterem amplitudom?

Transkrypt:

Jaka piękna katastrofa Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytet Wrocławski

Początki 4 października 1957 12 października 1961 20 kwietnia 1969

11 kwietnia 1970

11 kwietnia 1970 Pięd i pół minuty po starcie załoga poczuła niewielkie wibracje Główny silnik został wyłączony dwie minuty wcześniej Pozostałe silniki musiały pracowad dłużej (o około 34 s każdy), aby umieścid Apollo 13 na właściwej orbicie. Następne dwa dni były wyjątkowo spokojne James A. Lovell, John L. Swigert, Fred W. Haise

Plaża 46 godzin 43 minuty od startu Joe Kervin (członek centrum dowodzenia) mówi: Statek wygląda dobrze, tak jak zakładaliśmy. Nudzimy się do granic możliwości. 55 godzin 46 minut po starcie załoga zakooczyła bezpośrednią transmisję telewizyjną. Dziewięd minut później wybucha zbiornik z tlenem (nr 2).

13 kwietnia 1970 Bardzo szybko okazuje się, że tlen ucieka także z pozostałych zbiorników. W pierwszej chwili załoga zamyka połączenia między modułem księżycowym i głównym. W wyniku wybuchu utracono praktycznie cały zapas paliwa. Po godzinie, zarówno załoga jak i centrum dowodzenia dochodzą do wniosku, że należy użyd modułu księżycowego (LM) jako łodzi ratunkowej.

Podstawowe braki Nie było problemu z tlenem dla załogi. LM był zaopatrzony w tlen z bardzo dużym zapasem. Energia do dyspozycji było 2181 Ah z baterii. Wyłączono wszystkie zbędne układy (ogrzewanie też) oraz te, które można było zastąpid z centrum dowodzenia (nawigacja). wodę. Woda obliczono, że zapas wody wyczerpie się pięd godzin przed ponownym wejściem w atmosferę. Załoga musiała oszczędzad. Oczyszczanie atmosfery wystarczająca ilośd wodorotlenku litu, który służył do usuwania dwutlenku węgla. Jednak zbiorniki w LM miały inne kształty wlewów niż te w CM. Za pomocą materiałów dostępnych na statku skonstruowano odpowiednią złączkę.

Jak bezpiecznie wrócid na Ziemię? LM nie nadawał się do przechodzenia przez gęstą atmosferę ziemską. Jeszcze przed eksplozją dokonano korekty, która wyprowadziła Apollo 13 z orbity swobodnego powrotu. Aby wrócid na nią włączono silniki na 35 s (pięd godzin po eksplozji), a następnie na 5 minut (dwie godziny po minięciu przeciwnej strony Księżyca).

Nawigacja Zwykle do nawigowania wykorzystywano sekstant pokładowy. W wyniku wybuchu wokół statku krążyła masa odłamków, które uniemożliwiały znalezienie odpowiedniej gwiazdy Zdecydowano wykorzystad Słooce, które dawało duży błąd wyznaczenia położenia

Pada deszcz Ogromnym wyzwaniem było wybudzenie systemów pokładowych. Oprogramowanie potrzebne do tego zostało napisane w ciągu trzech dni (zamiast trzech miesięcy). Na wszystkich układach były krople wody, które mogły spowodowad spięcia. Na szczęście spięd nie było, a podczas wchodzenia w atmosferę krople zaczęły się odrywad i na pokładzie Apollo 13 spadł deszcz.

Szczęśliwy powrót

Solar Maximum Mission 14 lutego 1980 r. listopad 1989r. Obserwacje: -widma promieniowania rentgenowskiego i gamma -obrazy źródeł twardego promieniowania rentgenowskiego -obrazy Słooca w zakresie ultrafioletowym -koronograf -pomiary stałej słonecznej

Awaria Po dziewięciu owocnych miesiącach awarii uległ system kontroli położenia Satelita nie był w stanie utrzymywad pozycji względem Słooca co powodowało, że instrumenty obrazujące stały się bezużyteczne Ze względu na koszt misji zdecydowano o wysłaniu drugiej naprawczej. W tym celu wykorzystano dopiero co wprowadzone do użytku wahadłowce.

Narzędzia

Naprawa Ustabilizowanie satelity miało byd dokonane ręcznie przez astronautę wyposażonego w Manned Maneuvering Unit (MMU)

Naprawa Po trzech próbach zrezygnowano z ręcznego przechwycenia. Następnego dnia udało się spowolnid rotację i przechwycid ramieniem wahadłowca. Francis R. Scobee

Hubble Space Telescope

Rekonstrukcja obrazów OSSE Keck

Rekonstrukcja obrazów

Rekonstrukcja obrazów

Rekonstrukcja obrazów

Misja naprawcza Na szczęście w tym projekcie przewidziano misje naprawcze, ale nie przewidziano wymiany lustra teleskop dostał okulary

Sokoli wzrok

Sokoli wzrok

Sokoli wzrok

Sokoli wzrok

SOHO 2 grudnia 1995 r. Znajduje się na orbicie typu halo wokół punktu równowagi L1 układu Ziemia-Słooce

No to popatrzmy na Słooce

Sielanka

Sielanka

Zakręcony W ciągu dwóch dni (24-25 lipca 1998) utracono dwa z trzech żyroskopów. Emergency Sun Reacquisition (ESR) miał służyd uniknięciu sytuacji, w których satelita nie jest zwrócony w stronę Słooca. Pomimo zadziałania tego systemu utracono łącznośd z SOHO.

Zakręcony Przybliżone położenie satelity było znane ze znajomości parametrów jego orbity Radioteleskop w Arecibo użyto do wysłania sygnału na częstotliwości 2.38 GHz o mocy 580 kw Odbity sygnał był rejestrowany przez Deep Sace Network (Goldstone, USA) przez około godzinę. Te obserwacje potwierdziły poprawnośd wyznaczenia satelity. Poza tym udało się określid, że SOHO wykonuje jeden obrót w ciągu minuty

Zakręcony 3 sierpnia odzyskano kontakt z SOHO, ale tylko w postaci bardzo słabych impulsów rejestrowanych przez stacje w Goldstone i Perth. Impulsy trwały od 2 do 10 sekund i pozwoliły na dokładniejsze wyznaczenie okresu obrotu satelity 52.8 s. Niestety impulsy były zbyt słabe aby odnowid łącznośd i określid w jakim stanie znajduje się SOHO. Postanowiono najpierw doładowad baterie i użyd ich do odzyskania łączności. Cały skomplikowany proces zakooczył się sukcesem i 25 września 1998 roku o 19:52:58 UT odzyskano pełną kontrolę nad instrumentem

Uff!

A w przyszłości? James Webb Space Telescope 2013 Stellar Imager 2025?