gen. dyw. pil. Tadeusz KREPSKI pierwszy Inspektor MON ds. BL w latach

Tradycje HISTORIA POWSTANIA INSPEKTORATU MON DS. BL Do 1972 roku działalność organów i inspektorów bezpieczeństwa lotów sprowadzała się głównie do uczestnictwa w komisjach badania wypadków lotniczych. Jednostki lotnicze funkcjonowały w odrębnych rodzajach sił zbrojnych, które miały własne organa bezpieczeństwa lotów (BL) funkcjonowanie kilku organizacyjnie niezależnych służb BL zarówno w teorii, jak i w praktyce było trudne do pogodzenia. W 1972 roku kierownictwo MON, zaniepokojone pogarszania się stanu bezpieczeństwa lotów, poleciło gen. bryg. pil. Tadeuszowi KREPSKIEMU opracowanie szczegółowych propozycji dotyczących utworzenia komórki podległej bezpośrednio Ministerstwu Obrony Narodowej o uprawnieniach inspektorskich w stosunku do całego lotnictwa wojskowego, która zajmowałaby się problemami bezpieczeństwa lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych. UTWORZENIE INSTYTUCJI INSPEKTORA MON ds. BL Na podstawie opracowanych przez gen. KREPSKIEGO propozycji Minister Obrony Narodowej podpisał rozkaz w sprawie utworzenia z dniem 1 czerwca 1972 r. instytucji Inspektor Ministerstwa Obrony Narodowej do spraw Bezpieczeństwa Lotów. W dniu 4 czerwca 1972 r. na stanowisko inspektora MON ds. Bezpieczeństwa Lotów wyznaczony został gen. dyw. pil. Tadeusz KREPSKI. gen. dyw. pil. Tadeusz KREPSKI pierwszy Inspektor MON ds. BL w latach 1972-1976 Nowa instytucja mogła kontrolować i nadzorować bezpieczeństwo lotów w jednostkach lotniczych. Pierwszy rok funkcjonowania instytucji minął na dyskusjach i sporach kompetencyjnych. W dniu 25 kwietnia 1973 r. szef Sztabu Generalnego WP zatwierdził Zakres działania Inspektora MON ds. Bezpieczeństwa Lotów, a w maju oficerowie instytucji otrzymali upoważnienia do prowadzenia kontroli w jednostkach lotniczych. Na podstawie decyzji Ministra Obrony Narodowej oficerowie instytucji wyznaczani byli do udziału w komisjach organizowanych przez Główną Inspekcję Sił Zbrojnych. Instytucja mogła rozpocząć działania zgodnie z jej przeznaczeniem. Miała prawo kontrolować i nadzorować bezpieczeństwo lotów w jednostkach lotniczych, ale tylko w tych, które ujęte były w planie zatwierdzonym przez szefa Sztabu Generalnego. W sprawach badania wypadków wszystko zależało od decyzji szefa Sztabu Generalnego. Lata 1974-1978 były okresem wytężonej pracy i częstych wyjazdów. Stan bezpieczeństwa lotów, poczynając od 1975 roku, w sposób istotny pogarszał się. Szef Sztabu Generalnego wyznaczał Komisję Badania Wypadków Lotniczych Ministerstwa Obrony Narodowej (KBWL MON) do badania wszystkich katastrof i awarii. Oprócz badań zdarzeń lotniczych w KBWL MON oficerowie instytucji coraz częściej prowadzili w jednostkach kontrole, średnio 2-3 miesięcznie, działalności bieżącej oraz realizacji przedsięwzięć profilaktycznych w zakresie bezpieczeństwa lotów. Oficerowie instytucji byli również wyznaczani do prac w komisjach powoływanych przez dowódcę Wojsk Lotniczych. W dniu 29 czerwca 1976 r. ukazał się rozkaz Ministra Obrony Narodowej, który wprowadził Instrukcję w sprawie badania wypadków lotniczych w Siłach Zbrojnych. W dniu 27 lipca 1976 roku generał KREPSKI został dowódcą Wojsk Lotniczych. Do pełnienia obowiązków inspektora MON ds. BL wyznaczono płk. dypl. pil. Mariana CHRZANA. Lata 1977-1978 w lotnictwie Sił Zbrojnych w dziedzinie bezpieczeństwa lotów były okresem stagnacji. Poziom bezpieczeństwa lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych był niepokojąco niski. Zwiększyła się liczba katastrof. Szczególny niepokój budził fakt, że ich przyczyny zależne były od personelu jednostek. Przeważały błędy pilotażu, niedociągnięcia organizacyjne oraz praca naziemnych służb zabezpieczających i ubezpieczających loty. Strona 1

Opracowano wówczas Zasady działania organów bezpieczeństwa lotów lotnictwa SZ, udoskonalono znacznie metodykę badań i działalność profilaktyczną oraz podjęto drastyczne decyzje kadrowe ze zmianami dowódców RSZ włącznie. Podjęte działania nie przynosiły wymiernych efektów w postaci zmniejszania się liczby zdarzeń lotniczych. W porównaniu z wynikami osiąganymi w państwach NATO, stan bezpieczeństwa lotów w polskim lotnictwie wojskowym był zdecydowanie niższy. W kwietniu 1978 roku bezpieczeństwo lotów stało się tematem podstawowym na posiedzeniu Rady Wojskowej MON. Głównym referentem był płk dypl. pil. Marian CHRZAN. Przedstawiony przez niego materiał wstępny, stanowiący podstawę do analiz oraz referat wygłoszony podczas posiedzenia Rady zostały ocenione bardzo wysoko. W maju 1978 roku ukazał się rozkaz Ministra Obrony Narodowej zatwierdzający płk. dypl. pil. Mariana CHRZANA na stanowisko Inspektora MON ds. BL. płk dypl. pil. Marian CHRZAN Inspektor MON ds. BL w latach 1976-1989 Zatwierdzenie płk. CHRZANA rozwiało wszystkie wątpliwości co do trwałości instytucji. Decyzja ta umożliwiła wreszcie stabilność pracy oraz kadrowe wzmocnienie. Dwa kolejne lata (1979 i 1980) były okresem, w którym nastąpiła wyraźna poprawa stanu bezpieczeństwa lotów, a liczba katastrof zmniejszyła się do czterech w skali roku. We wrześniu 1980 r. ukazał się Poradnik metodyczny organizacji badań wypadków lotniczych" opracowany przy współudziale oficerów instytucji. W roku 1981 tragicznie wzrosła liczba katastrof (do 12), z czego 10 wydarzyło się z powodu tzw. przyczyn zależnych, głównie błędów w pilotażu, nieprzestrzegania dyscypliny i niewłaściwej organizacji. W pierwszej połowie lat osiemdziesiątych instytucja Inspektor MON ds. BL mogła zwrócić szczególną uwagę na działalność profilaktyczną. Był to okres względnie stabilnej pracy. Wyjazdy na kontrole realizacji przedsięwzięć w zakresie profilaktyki bezpieczeństwa lotów odbywały się bardziej planowo i regularnie niż w latach poprzednich. W tym okresie oficerowie nadal brali udział w inspekcjach jednostek lotniczych i doraźnych kontrolach organizowanych przez Sztab Generalny WP. Szczególnie złożonym przedsięwzięciem na przełomie każdego roku było opracowywanie dla szefa Sztabu Generalnego WP analizy stanu bezpieczeństwa lotów lotnictwa Sił Zbrojnych, w której przedstawiony był rzeczywisty stan bezpieczeństwa lotów. Pod koniec każdego roku przygotowywane były jeszcze dwa dokumenty zatwierdzane przez szefa Sztabu Generalnego WP, tj. roczny plan kontroli problemowych w jednostkach i dowództwach oraz wykaz specjalistów przewidywanych do prac w KBWL MON. Z inspiracji oficerów instytucji, a także dzięki ich bezpośredniemu udziałowi, aktualizowane były dokumenty normatywne, a także opracowane nowe wydawnictwa wojskowe ( Organizacja badania wypadków lotniczych w lotnictwie wojskowym"). W 1988 roku płk CHRZAN zwrócił się do szefa Sztabu Generalnego WP o zgodę na zakończenie służby. Dnia 14 kwietnia 1989 r. został zwolniony z zawodowej służby wojskowej i przeszedł w stan spoczynku. Do pełnienia obowiązków Inspektora MON wyznaczono płk. dypl. pil. Mariana URBAŃSKIEGO. płk dypl. pil. Marian URBAŃSKI Inspektor MON ds. BL w latach 1989-2000 Sytuacja, w jakiej znalazła się instytucja na przełomie lat 1989/1990, była zupełnie inna od tej z lat ubiegłych. Przestano kwestionować celowość jej istnienia. W ciągu kilkunastu lat udowodniła nie tylko swoją przydatność, ale okrzepła, zdobyła uznanie i stała się także moralnym autorytetem w kwestii bezpieczeństwa lotów. Trwała restrukturyzacja Sił Zbrojnych. Pułki śmigłowców organizacyjnie weszły w skład jednostek Wojsk Lądowych. Strona 2

Dla instytucji oznaczało to terytorialne i organizacyjno-strukturalne rozszerzenie zakresu oddziaływania oraz nowe zadania, choć liczba jednostek pozostała bez zmian. Początek lat dziewięćdziesiątych to kolejny okres dokuczliwych braków kadrowych, który trwał do pierwszej połowy 1995 roku. Mimo kłopotów w całokształcie funkcjonowania instytucji, lata 90-te były okresem twórczej kontynuacji, o czym świadczyły wciąż nowe formy wprowadzane do działania instytucji Inspektor MON ds. BL. Umiejętnie kierowany zespół i właściwe dozowanie obowiązków przez płk. URBAŃSKIEGO pozwoliły wykonywać nałożone na instytucję obowiązki. Instytucja Inspektor MON do spraw Bezpieczeństwa Lotów przeszła trudną drogę. Powstała w złożonych okolicznościach, przez wielu była początkowo uważana za niechciane dziecko. Wspólnie ze służbami BL Wojsk Lotniczych, Wojsk Obrony Powietrznej Kraju, Wojsk Lądowych, Marynarki Wojennej, Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej, a ostatnio Sił Powietrznych w sposób istotny przyczyniła się do znaczącego zmniejszenia zagrożeń w jednostkach lotniczych. Z dniem 30.04.2000 r. płk URBAŃSKI zakończył zawodową służbę wojskową. Obowiązki Inspektora MON ds. BL objął płk dr pil. Edmund KLICH i pełnił je przez trzy lata. płk dr pil. Edmund KLICH Inspektor MON ds. BL w latach 2000-2003 W tym czasie, dzięki inicjatywie Inspektora MON ds. BL, opracowano i wprowadzono do prawa lotniczego paragrafy dotyczące między innymi praw i obowiązków członków KBWL MON. Po raz pierwszy Komisja Badania Wypadków Lotniczych MON została zatwierdzona ustawowo. Kontynuowano prace nad nową instrukcją BL. Nastąpił dalszy rozwój kontaktów zagranicznych Inspektora poprzez stałe członkostwo w Komitecie Bezpieczeństwa Lotów Lotnictwa Sił Zbrojnych Europy i udział co 9 miesięcy w konferencjach, na których prezentowano własne problemy i wymieniano doświadczenia. Inspektor brał również udział w spotkaniach w zakresie BL w ramach Trójkąta Weimarskiego. Znaczącej poprawie uległa jakość opracowywanych materiałów na omówienia zdarzeń lotniczych. Wprowadzono prezentowanie animacji komputerowej ostatniej fazy lotu, rozpowszechnianie danych z badania zdarzeń lotniczych na płytach CD i przekazywanie do wszystkich jednostek lotniczych. Bardzo popularna stała się szeroka współpraca z mediami w zakresie informowania o zdarzeniach lotniczych i problemach bezpieczeństwa lotów. W działalności profilaktycznej zwiększono nacisk na działalność informacyjno-publicystyczną i propagandową. Decyzją Ministra Obrony Narodowej płk KLICH w dniu 25 lutego 2003 r. został zwolniony z zawodowej służby wojskowej i przeniesiony do rezerwy z tytułu wysługi lat i osiągnięcia granicy wieku w stopniu wojskowym. Obowiązki Inspektora MON ds. BL objął płk dypl. pil. Ryszard MICHAŁOWSKI, który z powodzeniem kontynuował i rozwijał osiągnięcia poprzedników. POWSTANIE INSPEKTORATU MON ds. BL Przełomowym momentem dla instytucji Inspektora był dzień 1 lipca 2004 roku, kiedy rozkazem szefa Sztabu Generalnego WP została ona przeformowana w Inspektorat Ministerstwa Obrony Narodowej ds. Bezpieczeństwa Lotów, a jego szefem został płk dypl. pil. Ryszard MICHAŁOWSKI. płk dypl. pil. Ryszard MICHAŁOWSKI Szef Inspektoratu MON ds. BL w latach 2004-2007 Inspektorat MON ds. BL jest jednostką organizacyjną Ministerstwa Obrony Narodowej powołaną do organizowania Komisji Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego (KBWL LP) i kierowania jej pracami oraz prowadzenia kontroli stanu bezpieczeństwa lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP i opracowywania Strona 3

zaleceń profilaktycznych po zdarzeniach lotniczych w lotnictwie państwowym. Stworzenie jednego zespołu, badającego zdarzenia lotnicze, podległego bezpośrednio Ministrowi Obrony Narodowej, zdecydowanie zwiększyło obiektywność i tajność prowadzonych badań. Wyeliminowało możliwość subiektywnego wpływu osób z poszczególnych rodzajów sił zbrojnych lub związków operacyjno-taktycznych zainteresowanych próbą ingerowania w prace KBWL LP. W przeszłości zdarzały się przypadki obniżania rangi zdarzeń lotniczych poprzez zlecanie wykonywania badań komisjom niższych szczebli organizacyjnych, co skutkowało brakiem wyciągania wniosków i zawężaniem zakresu działalności profilaktycznej. Obecnie powoływanie KBWL LP jako stałego zespołu specjalistów z Inspektoratu gwarantuje nadawanie właściwej rangi zdarzeniom lotniczym, trafność wyciąganych wniosków oraz odpowiedni zakres działalności profilaktycznej. Dotychczasowa działalność Inspektoratu w pełni potwierdziła celowość jego utworzenia. KBWL LP działała również poza granicami kraju. Wydano nową Instrukcję bezpieczeństwa lotów lotnictwa Sił Zbrojnych RP". W cyklu półrocznym rozpoczęto wydawanie Biuletynu informacyjnego BL". Kontynuowana jest współpraca i wymiana doświadczeń z zagranicznymi organami bezpieczeństwa lotów spotkanie robocze w Polsce z delegacją Biura Dochodzeń Powypadkowych Resortu Obrony Francji BEAD oraz udział w międzynarodowej Konferencji Bezpieczeństwa Lotów Lotnictwa Europy. Profesjonalizm, pracowitość i siła charakteru ludzi, którzy tworzą Inspektorat, umacniają oraz twórczo kontynuują osiągnięcia poprzedników i sprawiają, że jest to instytucja o uznanym autorytecie fachowym i moralnym, zdolna sprostać stojącym przed nią zadaniom. W dniu 1 czerwca 2007 roku płk MICHAŁOWSKI decyzją MON przekazał obowiązki szefa Inspektoratu Ministerstwa Obrony Narodowej ds. Bezpieczeństwa Lotów płk. pil. mgr. inż. Mirosławowi GROCHOWSKIEMU. plk pil. mgr inż. Mirosław GROCHOWSKI Szef Inspektoratu MON ds. BL w latach 2007-2016 Pułkownik GROCHOWSKI przejął obowiązki w okresie głębokich przemian w Siłach Zbrojnych, w tym także lotnictwa, które w sposób pośredni wpłynęły na obniżanie się poziomu bezpieczeństwa lotów. Rok 2008 rozpoczął się ogromną stratą dla lotnictwa polskiego. W katastrofie samolotu CASA C-295M pod Mirosławcem zginęła czteroosobowa załoga i 16 pasażerów oficerów kierowniczej kadry. Ważnym przedsięwzięciem w 2008 roku było zorganizowanie przez Inspektorat, po raz pierwszy w Polsce, 136. Konferencji Bezpieczeństwa Lotów Sił Powietrznych Europy AFFSC(E) z udziałem przedstawicieli 27 krajów. Rozpoczęto proces szkolenia kadry na międzynarodowych kursach inspektorów bezpieczeństwa lotów. W roku 2009 Inspektorat włączył się w prace Komisji Infrastruktury Sejmu RP VI Kadencji w ramach podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo lotnicze. W dniu 10 kwietnia 2010 r. doszło do najtragiczniejszej w dziejach RP katastrofy lotniczej samolotu Tu-154M na lotnisku SMOLEŃSK PÓŁNOCNY w wyniku której śmierć ponieśli Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech KACZYŃSKI wraz z małżonką oraz 94 osoby będące na jego pokładzie. Powołana KBWL LP, w wojskowo-cywilnym składzie, zakończyła badanie katastrofy 29 lipca 2011 roku. W maju 2012 r. ukazała się Decyzja nr 169/MON w sprawie przebudowy struktur organizacyjnych bezpieczeństwa lotów i kontroli lotnictwa w resorcie obrony narodowej. Nowelizacja ustawy Prawo lotnicze z września 2011 r. oraz Rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej i Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie organizacji oraz działania KBWL LP z czerwca 2012 r., umożliwiły powołanie pierwszej stałej, na okres jednego roku, KBWL LP. Przewodniczącym KBWL LP został Szef Inspektoratu MON ds. BL, a w jej skład weszli oficerowie i pracownicy Pionu Badania Zdarzeń Lotniczych Inspektoratu, a także przedstawiciele jednostek lotnictwa SZ RP oraz lotnictwa Służb Porządku Publicznego. W listopadzie 2012 r., pod nadzorem Inspektoratu, wdrożono w Siłach Zbrojnych RP Kompleksowy System Informatyczny Analizy i Oceny Bezpieczeństwa Lotów lotnictwa SZ RP pk. TURAWA. Od kwietnia 2013 roku rozpoczęto, przy współpracy z Wyższą Szkołą Oficerską Sił Powietrznych, organizację Strona 4

kursu doskonalącego Bezpieczeństwo lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP dla żołnierzy zawodowych oraz pracowników z jednostek lotniczych podległych DG RSZ oraz jednostek organizacyjnych DO RSZ. W połowie lutego 2013 roku wdrożono, pod przewodnictwem Inspektoratu, nową Instrukcję funkcjonowania systemu obiektywnej kontroli lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych RP. Jednocześnie Inspektorat kontynuował udział w międzynarodowych konferencjach oraz rozwijał współpracę i wymianę doświadczeń z zagranicznymi organami bezpieczeństwa lotów. Od roku 2014 Inspektorat, pod patronatem Szefa Sztabu Generalnego WP, organizuje coroczną Konferencję Bezpieczeństwa Lotów Lotnictwa Sił Zbrojnych RP. W lipcu 2015 r. Decyzją nr 67/MON Ministra Obrony Narodowej wdrożono nową Instrukcję bezpieczeństwa lotów w lotnictwie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Podjęte działania przyniosły wymierne skutki. Minęło pięć kolejnych lat odkąd nie odnotowano w lotnictwie Sił Zbrojnych RP katastrofy, a przez ostatnie dwa lata nie było wypadku ciężkiego. Na mocy decyzji Ministra Obrony Narodowej, z dniem 4 lutego 2016 r. płk dypl. pil. Mirosław GROCHOWSKI przestał pełnić obowiązki szefa Inspektoratu Ministerstwa Obrony Narodowej ds. Bezpieczeństwa Lotów. Jego następcą został płk dypl. pil. Cezary WIŚNIEWSKI. płk dypl. pil. Cezary WIŚNIEWSKI Szef Inspektoratu MON ds. BL w okresie 10.02.2016 r. do 18.11.2017 r. Pułkownik Cezary WIŚNIEWSKI jest absolwentem Liceum Lotniczego oraz Wyższej Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Dęblinie. Ukończył Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Bydgoszczy, Akademię Obrony Narodowej oraz Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 2014 roku został absolwentem Master of Strategic Studies, USAF Air University. Należy do pierwszej grupy polskich pilotów przeszkolonych na samolot F-16 w Stanach Zjednoczonych. Swoje doświadczenie wojskowe nabywał w 41. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego, 10, 3, i 6 eskadrach lotnictwa taktycznego. Dowodził 31. Bazą Lotnictwa Taktycznego oraz 4. Skrzydłem Lotnictwa Szkolnego. Za swoje osiągnięcia wielokrotnie wyróżniany i nagradzany m.in. Lotniczym Krzyżem Zasługi oraz statuetką Ikara. Na mocy decyzji Ministra Obrony Narodowej, z dniem 18 listopada 2016 r. płk dypl. pil. Cezary WIŚNIEWSKI przestał być Szefem Inspektoratu MON do spraw Bezpieczeństwa Lotów. płk dypl. pil. Robert CIERNIAK Szef Inspektoratu MON ds. BL Przewodniczący KBWL LP od 27.03.2017 r. Pułkownik Robert CIERNIAK jest absolwentem Liceum Lotniczego w Zielonej Górze oraz Wyższej Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Dęblinie. Służbę rozpoczął w 1. pułku lotnictwa myśliwskiego Warszawa. Był w nim na stanowiskach pilota klucza lotniczego, starszego pilota klucza lotniczego, dowódcy klucza lotniczego, szefa strzelania powietrznego, szefa sztabu, zastępcy dowódcy eskadry i dowódcy eskadry. W 2006 roku był dowódcą Polskiego Kontyngentu Wojskowego Orlik NATO-wskiej misji wojskowego nadzoru przestrzeni powietrznej Litwy, Łotwy i Estonii. W 2007 roku objął obowiązki dowódcy 23. Bazy Lotniczej w Mińsku Mazowieckim. Następnie pełnił służbę w Dowództwie Sił Powietrznych na stanowiskach: Szefa Oddziału Szkolenia Lotniczego i szefa Oddziału Programowania Procedur Lotniczych DSP. Podwyższał swoje kwalifikacje zawodowe kształcąc się w Akademii Obrony Narodowej (studia dyplomowe, magisterskie, podyplomowe i doktoranckie) oraz na Podyplomowych Studiach Polityki Obronnej w Szkole Sił Zbrojnych Strona 5

Kanady w Toronto. Od 2014 roku obejmuje obowiązki Zastępcy Dowódcy 1. Skrzydła Lotnictwa Taktycznego w Świdwinie. Jest pilotem klasy mistrzowskiej, z uprawnieniami instruktorskimi, z ogólnym nalotem 1900 godzin, w tym ponad 1000 godzin na samolotach MiG-29. Za swoje osiągnięcia wielokrotnie wyróżniany i nagradzany między innymi: Błękitnymi Skrzydłami, statuetką Ikara, Buzdyganem, Gwiazdą załóg lotniczych oraz wpisem do Księgi Honorowej Ministra Obrony Narodowej, a Decyzją Ministra Obrony Narodowej przyznano mu status weterana w związku udziałem w działaniach poza granicami państwa. Strona 6