Reorganizacja oraz przebudowa polskiej armii wymusiła nowe warunki naboru oraz szkolenia kandydatów na żołnierzy zawodowych.

Transkrypt

1 ZOSTAŃ ŻOŁNIERZEM ZAWODOWYM Reorganizacja oraz przebudowa polskiej armii wymusiła nowe warunki naboru oraz szkolenia kandydatów na żołnierzy zawodowych. Z dniem 1 lipca 2004 r. weszła w życie ustawa z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 179, poz. 1750), która określa nową pragmatykę zawodowej służby wojskowej, w tym miedzy innymi, zasady powoływania do zawodowej służby wojskowej, przebiegu tej służby oraz zwalniania z jej pełnienia. Jeżeli chodzi o szczegółowe warunki i tryb powoływania do zawodowej służby wojskowej, to określa je wydane przez Ministra Obrony Narodowej rozporządzenie z dnia 1 marca 2004 r. w sprawie powoływania do zawodowej służby wojskowej (Dz. U. Nr 43, poz. 398). We wspomnianej ustawie pragmatycznej wprowadza się między innymi następujące zasady: - tożsamość posiadanego przez żołnierza stopnia wojskowego ze stopniem określonym dla zajmowanego przez niego stanowiska służbowego, - kadencyjność zajmowania stanowisk służbowych (od roku do trzech lat), - podział stanowisk służbowych na stanowiska zasadnicze (główne i pośrednie), zabezpieczające oraz szczególne, - przebieg służby wojskowej według określonego modelu, - otwartość i konkurencyjność naboru kandydatów do zawodowej służby wojskowej. Kadrę zawodową Sił Zbrojnych podzielono na trzy korpusy: - szeregowych zawodowych, - podoficerów zawodowych, - oficerów zawodowych. OGÓLNE WARUNKI POWOŁANIA DO ZAWODOWEJ SŁUŻBY WOJSKOWEJ Żołnierzem zawodowym w odpowiednim korpusie można zostać po spełnieniu odpowiednich kryteriów, które są oczywiście zróżnicowane dla poszczególnych korpusów osobowych. Niemniej jednak żołnierzem zawodowym może być osoba: a) posiadająca wyłącznie obywatelstwo polskie, b) o nieposzlakowanej opinii (nie karana sądownie), c) której wierność dla Rzeczypospolitej Polskiej nie budzi wątpliwości, d) posiadająca odpowiednie kwalifikacje, e) posiadająca zdolność fizyczną i psychiczną do pełnienia zawodowej służby wojskowej (kategoria zdrowia Z ), orzeczoną przez wojskową komisję lekarską. Stosunek służbowy zawodowej służby wojskowej powstaje w drodze powołania, na podstawie dobrowolnego zgłoszenia się do tej służby, po spełnieniu łącznie następujących trzech warunków: 1) wydaniu przez Szefa Sztabu Generalnego WP rozkazu personalnego o powołaniu do zawodowej służby wojskowej; 2) podpisaniu kontraktu - pomiędzy osobą powołaną a właściwym dowódcą do wyznaczenia żołnierza zawodowego na określone stanowisko służbowe - na pełnienie zawodowej służby wojskowej; 3) stawieniu się osoby powołanej, z którą zawarto kontrakt, w określonym miejscu (w jednostce wojskowej) i czasie, do pełnienia zawodowej służby wojskowej. 1

2 SZEREGOWI ZAWODOWI SZANSA DLA MŁODYCH Jest to całkowicie nowy korpus osobowy w polskiej armii stworzony w celu uzawodowienia stanowisk, które do chwili obecnej w znacznej mierze, przeznaczone były dla poborowych, powoływanych do odbycia zasadniczej służby wojskowej. Korpus szeregowych zawodowych obejmie docelowo wszystkie stanowiska młodszych specjalistów i kierowców zasadniczej służby wojskowej, wymagających długotrwałego i kosztownego szkolenia w centrach i ośrodkach szkolenia oraz część stanowisk dotychczas przewidzianych dla podoficerów zawodowych. Do korpusu szeregowych zawodowych może być powołany: 1) żołnierz rezerwy, który posiada: - ukończone gimnazjum, - przygotowanie zawodowe, - odbytą w pełnym wymiarze zasadniczą służbę wojskową, - niezbędne kwalifikacje wymagane na stanowisku, na jakim ma pełnić służbę, potwierdzone przez wojskowego komendanta uzupełnień; 2) żołnierz nadterminowej zasadniczej służby wojskowej i zasadniczej służby wojskowej, który posiada: - ukończone gimnazjum, - przygotowanie zawodowe, - niezbędne kwalifikacje wymagane na stanowisku, na jakim ma pełnić służbę, potwierdzone przez dowódcę jednostki wojskowej; 3) ponadto, stosownie do potrzeb Sił Zbrojnych, można powołać inną osobę, która posiada: - ukończone gimnazjum, - przygotowanie zawodowe, - szczególne kwalifikacje lub umiejętności w korpusie osobowym, w jakim ma pełnić służbę. Zaznaczyć należy, iż do określenia kwalifikacji przydatnych w korpusie osobowym, w jakim kandydat ma pełnić zawodową służbę wojskową, niezbędne jest właściwe przeprowadzenie kwalifikacji kandydatów przez dowódcę jednostki wojskowej. Dowódca jednostki wojskowej, w której kandydaci zamierzają pełnić służbę zawodową jest w stanie stwierdzić, po przeprowadzeniu z nimi rozmowy, sprawdzianu czy też innej formy kwalifikacji, czy nadają się oni do pełnienia zawodowej służby wojskowej, na określonych stanowiskach służbowych. Stwierdzić trzeba również, że powołanie do korpusu szeregowych zawodowych ma wyłącznie charakter fakultatywny. Ponadto, powołanie do zawodowej służby wojskowej w pierwszych dwóch przypadkach następuje w wyniku inicjatywy żołnierza (złożenia przez niego stosownego wniosku), natomiast w trzecim przypadku w wyniku inicjatywy Sił Zbrojnych (wymagane jest tylko pisemna zgoda osoby, którą zainteresowane jest wojsko). Osoba, która została powołana do zawodowej służby wojskowej w korpusie szeregowych zawodowych z inicjatywy wojska (za jej pisemną zgodą) z reguły nie posiada żadnego przeszkolenia wojskowego i w związku z tym, odbywa takie szkolenie w jednostce wojskowej. Szeregowy zawodowy pełni służbę wojskową w stopniu starszego szeregowego. Jeżeli osoba ubiegająca się o powołanie do zawodowej służby wojskowej w korpusie szeregowych zawodowych posiada stopień niższy 2

3 lub w ogóle nie posiada żadnego stopnia wojskowego, mianuje się ją na stopień starszego szeregowego przed powołaniem do zawodowej służby wojskowej. PODOFICEROWIE ZAWODOWI TRZON SIŁ ZBROJNYCH Zmienia się rola podoficerów w Siłach Zbrojnych RP. To oni są bezpośrednimi dowódcami i wychowawcami podporządkowanych im żołnierzy. To właśnie oni przede wszystkim bezpośrednio szkolą żołnierzy oraz są dowódcami drużyn, zespołów (załóg). W związku z tym, w stosunku do nich, wymaga się szczególnych kwalifikacji etyczno moralnych. Do korpusu podoficerów zawodowych może być powołany (powołanie fakultatywne) żołnierz rezerwy, który posiada: - świadectwo dojrzałości, - stopień wojskowy podoficera; oraz powołuje się (powołanie obligatoryjne) żołnierza pełniącego czynną służbę wojskową, mianowanego na stopień podoficerski, który posiada: - ukończoną szkołę podoficerską, - świadectwo dojrzałości. Żołnierza pełniącego czynną służbę wojskową przed powołaniem do korpusu podoficerów zawodowych można skierować do jednej z ośmiu szkół podoficerskich: 1) Szkoły Podoficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu; 2) Szkoły Podoficerskiej Wojsk Lądowych w Poznaniu; 3) Szkoły Podoficerskiej Wojsk Lądowych w Zegrzu; 4) Szkoły Podoficerskiej Wojsk Lądowych w Toruniu; 5) Szkoły Podoficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie; 6) Szkoły Podoficerskiej Sił Powietrznych w Koszalinie; 7) Szkoły Podoficerskiej Marynarki Wojennej w Ustce; 8) Szkoły Podoficerskiej Służb Medycznych w Łodzi; Zasadniczym celem szkół podoficerskich jest przygotowanie ich absolwentów do objęcia pierwszych stanowisk służbowych w korpusie osobowym podoficerów zawodowych. Jeżeli osoba ubiegająca się o powołanie do zawodowej służby wojskowej w korpusie podoficerów zawodowych posiada stopień wojskowy niższy od stopnia kaprala lub w ogóle nie posiada żadnego stopnia, mianuje się ją na stopień kaprala przed powołaniem do zawodowej służby wojskowej. Stopień kaprala jest pierwszym stopniem wojskowym w korpusie podoficerów zawodowych i można awansować w tym korpusie do stopnia starszego chorążego sztabowego włącznie. Ponadto, ze względu na potrzeby Sił Zbrojnych, na stopień wojskowy kaprala może być mianowany szeregowy zawodowy, posiadający stopień starszego szeregowego, który: - zdał egzamin na podoficera, - posiada świadectwo dojrzałości, - posiada bardzo dobrą ogólna ocenę w opinii służbowej, - nie ukończył trzydziestego roku życia. OFICEROWIE ZAWODOWI ORGANIZATORZY SZKOLENIA 3

4 Do korpusu oficerów zawodowych może być powołany (powołanie fakultatywne) żołnierz rezerwy, który posiada: - tytuł zawodowy magistra (równorzędny), - stopień wojskowy oficera; oraz powołuje się (powołanie obligatoryjne) żołnierza mianowanego na stopień wojskowy podporucznika po ukończeniu przez niego: - wyższej szkoły wojskowej i uzyskaniu tytułu zawodowego magistra (równorzędnego), - szkolenia wojskowego, w przypadku posiadania już tytułu zawodowego magistra (równorzędnego) i zdaniu egzaminu na oficera. Osoba ubiegająca się o powołanie do korpusu oficerów zawodowych może rozpocząć szkolenie w jednej z trzech szkół: 1) Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni; 2) Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu; 3) Wyższej Szkole Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie. Żołnierz zawodowy w korpusie oficerów zawodowych rozpoczyna służbę od stopnia podporucznika (jeżeli nie posiadał wyższego stopnia jako żołnierz rezerwy). Dalszy jego rozwój i awans jest uzależniony od wielu czynników. Jednym z głównych jest ukończenie odpowiedniego: - kursu specjalistycznego (dla poruczników, kapitanów oraz podpułkowników), - studiów podyplomowych (przed objęciem stanowiska majora), - studium operacyjno strategicznego (przed objęciem stanowiska pułkownika), - studium polityki obronnej (przed objęciem stanowiska generała). Należy zaznaczyć, że na równi ze świadectwem lub dyplomem szkoły wojskowej są traktowane świadectwa lub dyplomy równorzędnych zagranicznych kursów, szkół i uczelni. Ukończenie uczelni cywilnej, kursu lub szkoły w kraju (poza szczególnymi stanowiskami takimi jak lekarze i prawnicy) nie uprawnia niestety do zajmowania kolejnych stanowisk służbowych. KTO I KIEDY MA KWALIFIKOWAĆ KANDYDATÓW NA ŻOŁNIERZY ZAWODOWYCH? Przy naborze kandydatów do zawodowej służby wojskowej bardzo istotne znaczenie ma ustalenie, czy zainteresowany posiada niezbędne kwalifikacje wymagane na stanowisku, na jakim ma pełnić służbę. Kwalifikacje te obejmują zarówno cywilne przygotowanie zawodowe, udokumentowane uprawnienia jak i specjalistyczne przygotowanie wojskowe. Nieodzownym warunkiem tych kwalifikacji jest odpowiednia kondycja fizyczna i zdolność do podołania trudom służby. W świetle powyższego każdy, kto zajmuje się problematyką zarządzania personelem, ma pełną świadomość, iż ocena kwalifikacji kandydata powinna mieć wymiar praktyczny, a jej przeprowadzenie powinno należeć do dowódcy jednostki, w której zamierza on pełnić służbę. O ile w stosunku do kandydatów spośród żołnierzy zasadniczej służby wojskowej, w tym pełnionej nadterminowo, tryb postępowania został ustalony i jest w pełni realizowany, to w stosunku do żołnierzy rezerwy z niewiadomych powodów pojawiają się wątpliwości. Należy przede wszystkim podkreślić, że w tej sprawie należy zastosować starą zasadę, w myśl której wszystko, co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone. W tym przypadku oznacza to w praktyce, iż wojskowy komendant uzupełnień 4

5 w celu ustalenia przydatności kwalifikacji posiadanych przez kandydata (żołnierza rezerwy) do zajmowania określonego stanowiska żołnierza zawodowego, powinien skierować tego kandydata do dowódcy jednostki wojskowej, w której występuje to stanowisko, po uprzednim ustaleniu z nim terminu. W ustawie pragmatycznej wprost wskazano, iż nabór do zawodowej służby wojskowej powinien mieć charakter konkurencyjny, a więc na każde stanowisko można skierować do oceny kwalifikacji nawet kilku kandydatów. To właśnie dowódca jednostki wojskowej, na podstawie praktycznego sprawdzenia umiejętności kandydatów, powinien wskazać tego najlepszego, zamieszczając o tym odpowiednie adnotacje w dokumentach kandydatów. W celu skierowania kandydatów (żołnierzy rezerwy) do jednostki wojskowej, należy powoływać ich na jednodniowe ćwiczenia wojskowe (oczywiście w uzgodnieniu z dowódcą jednostki wojskowej). W ten sposób zapewnić można ochronę prawna żołnierza rezerwy, jak również zabezpieczyć interes Sił Zbrojnych, a więc powoływanie do zawodowej służby wojskowej tylko najlepszych. Przedstawiony tryb postępowania powinien mieć zastosowanie nie tylko w stosunku do kandydatów na szeregowych zawodowych, ale również podoficerów i oficerów. SKŁADANIE DOKUMENTÓW ORAZ ICH OBIEG Wniosek o powołanie do zawodowej służby wojskowej adresowany powinien być do Szefa Sztabu Generalnego WP oraz wskazywać na jednostkę wojskową (ewentualnie na stanowisko służbowe), w jakiej kandydat chce pełnić służbę. Do wniosku, osoba ubiegająca się o powołanie do zawodowej służby wojskowej, powinna dołączyć: 1. Życiorys; 2. Odpis skrócony aktu urodzenia; 3. Odpis lub kopię uwierzytelnioną dokumentu stwierdzającego uzyskanie wymaganego wykształcenia; 4. Odpis lub kopię uwierzytelnioną świadectwa pracy; 5. Informację o osobie z Krajowego Rejestru Karnego. Decyzję w sprawie powołania zainteresowanej osoby do zawodowej służby wojskowej, uwzględniając potrzeby Sił Zbrojnych, podejmuje Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Dotyczy żołnierzy rezerwy: Organem właściwym do przyjmowania wniosków w sprawie powołania do zawodowej służby wojskowej, dla żołnierzy rezerwy, jest wojskowy komendant uzupełnień, właściwy ze względu na miejsce stałego zameldowania lub pobytu czasowego trwającego powyżej dwóch miesięcy. Żołnierz rezerwy składa pisemny wniosek o powołanie do zawodowej służby wojskowej w kancelarii WKU (za pisemnym potwierdzeniem przyjęcia wniosku). Następnie, wojskowy komendant uzupełnień ustala, czy żołnierz rezerwy spełnia wstępne warunki do powołania do służby zawodowej. Wojskowy komendant uzupełnień winien ustalić termin oraz skierować kandydatów do właściwych jednostek wojskowych, celem przeprowadzenia kwalifikacji. Wyniki kwalifikacji załącza się do przesyłanej dokumentacji. W dalszej kolejności przesyła wniosek żołnierza rezerwy wraz z załącznikami oraz opinią 5

6 dotyczącą wcześniejszych okresów pełnienia służby wojskowej, sporządzoną na podstawie dokumentów znajdujących się w wojskowej komendzie uzupełnień, do Szefa Sztabu Generalnego WP za pośrednictwem Dowódcy Wojsk Lądowych, celem uzyskania akceptacji na powołanie do zawodowej służby wojskowej. Po wstępnej akceptacji Szefa Sztabu Generalnego WP kandydata do służby zawodowej, jest on kierowany przez wojskowego komendanta uzupełnień do wojskowej komisji lekarskiej, celem określenia zdolności do zawodowej służby wojskowej oraz w zależności od potrzeb podejmuje się działania w celu uzyskania dla żołnierza rezerwy poświadczenia bezpieczeństwa. Po skompletowaniu pozostałych dokumentów, wojskowy komendant uzupełnień dosyła je wraz z wypełnioną kartą statystyczną oraz czterema egzemplarzami karty ewidencyjnej do Szefa Sztabu Generalnego WP, celem powołania żołnierza rezerwy do zawodowej służby wojskowej. Dotyczy żołnierzy nadterminowej zasadniczej służby wojskowej oraz zasadniczej służby wojskowej: Organem właściwym do przyjmowania wniosków w sprawie powołania do zawodowej służby wojskowej, dla żołnierzy nadterminowej zasadniczej służby wojskowej oraz zasadniczej służby wojskowej, jest dowódca jednostki wojskowej, w której żołnierz pełni służbę. Żołnierz nadterminowej zasadniczej służby wojskowej oraz zasadniczej służby wojskowej składa pisemny wniosek o powołanie do zawodowej służby wojskowej w kancelarii jednostki wojskowej, w której pełni służbę (za pisemnym potwierdzeniem przyjęcia wniosku). Następnie, dowódca jednostki wojskowej ustala, czy żołnierz nadterminowej zasadniczej służby wojskowej lub zasadniczej służby wojskowej spełnia wstępne warunki do powołania do służby zawodowej. Dowódca jednostki wojskowej ustala termin oraz przeprowadza kwalifikację kandydatów na odpowiednie stanowiska służbowe. Wyniki kwalifikacji załącza się do przesyłanej dokumentacji. Dowódca jednostki wojskowej przesyła wniosek żołnierza nadterminowej zasadniczej służby wojskowej lub zasadniczej służby wojskowej wraz z załącznikami oraz opinią dotyczącą wcześniejszych okresów pełnienia służby wojskowej, do Szefa Sztabu Generalnego WP za pośrednictwem właściwego dowódcy rodzajów sił zbrojnych, celem uzyskania akceptacji na powołanie do zawodowej służby wojskowej. Po wstępnej akceptacji Szefa Sztabu Generalnego WP kandydata do zawodowej służby wojskowej, jest on kierowany przez dowódcę jednostki wojskowej do wojskowej komisji lekarskiej, celem określenia zdolności do zawodowej służby wojskowej oraz w zależności od potrzeb podejmuje się działania w celu uzyskania dla żołnierza rezerwy poświadczenia bezpieczeństwa. Po skompletowaniu pozostałych dokumentów, dowódca jednostki wojskowej dosyła je wraz z wypełnioną kartą statystyczną oraz czterema egzemplarzami karty ewidencyjnej do Szefa Sztabu Generalnego WP, celem powołania żołnierza nadterminowej zasadniczej służby wojskowej lub zasadniczej służby wojskowej do zawodowej służby wojskowej. 6