Przewodnik branży budowlanej Polski

Przewodnik branży budowlanej Polski Przewodnik dla polskich pracowników i pracodawców niemieckiej branży budowlanej

Impressum: Przewodnik branży budowlanej Przewodnik prawny dla europejskich pracowników i pracodawców niemieckiej branży budowlanej Wydawca: Dr. Axel Fuhrmann, główny dyrektor zarządzający Handwerkskammer Düsseldorf (odpowiedzialny) Koncepcja merytoryczna: RA Michael R. Bier, LL.M., Kierownik działu prawnego Forma, zdjęcia i produkcja www.manfred-gruenwald.com Wrzesień 2017 Przewodnik dostępny jest w Handwerkskammer Düsseldorf Telefon +49 211 8795 514 lub do zciągnięcia jako dokument na stronie www.hwk-duesseldorf.de

Wprowadzenie Niniejsza broszura ma na celu zapewnienie wstępnej krótkiej orientancji co do tego, co należy lub powinno się wziąć pod uwagę będąc pracownikiem, pracując na własny rachunek lub będąc pracodawcą w Niemczech. Oczywiście są to tylko wskazówki orientacyjne. Gorąco zachęcamy Państwa do uzyskania indywidualnej porady i dalszych wskazówek. Przegląd stron, które dostarczą Państwu dalszych informacji znajdą Państwo w tej instrukcji. 3

Co należy wziąć pod uwagę, gdy... Przyjadą Państwo do Niemiec do pracy na okres tymczasowy: Jeśli przyjedzie Pan/Pani jako pracownik z kraju Unii Europejskiej do Niemiec, nie trzeba specjalnego zezwolenia na pobyt. Nawet jeśli są Państwo zatrudnieni przez niemiecką firmę, można tu pracować bez żadnych problemów. Dla obywateli Unii Europejskiej dostęp do rynku pracy jest nieograniczony. Pracownicy w Niemczech otrzymują niezależnie od pochodzenia lub dziedziny zatrudnienia wynagrodzenie w wysokości ustawowej stawki płacy minimalnej. W budownictwie istnieje poza tym minimalne wynagrodzenie według taryfy, które jest zależne od konkretnej czynności. Oznacza to, że wynagrodzenie nie może być niższe niż ustalona stawka minimalna. Niektórzy pracodawcy zobowiązani są do udokumentowania zapłaty zgodnie z wynagrodzeniem minimalnym. Obecną wysokość odpowiednich wynagrodzeń minimalnych mogą Państwo sprawdzić na stronach intrnetowych: www.tarifregister.nrw.de i www.bmas.de. Ze względu na różne przepisy prawa na budowie obowiązują specjalne przepisy dotyczące ochrony pracy. Obowiązki w zakresie bezpieczeństwa i zdrowia pracowników mogą być również ustalone umownie. Wszystkie strony mają obowiązki w zakresie bezpieczeństwa, z których wynikać może również ochrona dla pracowników. Monitorowanie przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy jest obowiązkiem władz państwowych. Właściwy urząd zmienia się w zależności od kraju związkowego. Ponadto niemiecki zakład ubezpieczeń od następstw nieszczęśliwych wypadków monitoruje zgodność z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy. Informacje na temat bezpieczeństwa i higieny pracy znajdą Państwo na stronie www.dguv.de. 4

Co należy wziąć pod uwagę, gdy... Przyjadą Państwo do Niemiec do pracy na stałe Jeśli przyjedzie Pan/Pani jako pracownik z kraju Unii Europejskiej do Niemiec, nie trzeba specjalnego zezwolenia na pobyt. Nawet jeśli są Państwo zatrudnieni przez niemiecką firmę, można tu pracować bez żadnych problemów. Dla obywateli Unii Europejskiej dostęp do rynku pracy jest nieograniczony. Pracownicy w Niemczech otrzymują niezależnie od pochodzenia lub dziedziny zatrudnienia ustawowe wynagrodzenie minimalne w wysokości 8,84 za godzinę. W budownictwie istnieje poza tym minimalne wynagrodzenie według taryfy, które jest zależne od konkretnej czynności. Oznacza to, że wynagrodzenie nie może być niższe niż ustalona stawka minimalna. Niektórzy pracodawcy zobowiązani są do udokumentowania zapłaty zgodnie z wynagrodzeniem minimalnym. Będąc pracownikiem są Państwo ubezpieczeni społecznie w Niemczech. Wymagane składki są częściowo opłacane przez pracodawcę i częściowo odliczane pracownikom bezpośrednio z ich wynagrodzenia. W pewnych okolicznościach można też zachować ubezpieczenie społeczne w swoim kraju, nawet jeśli jest się zatrudnionym w Niemczech. Ma to miejsce w przypadku regularnego zatrudnienia trwającgo nie dłużej niż 2 lata. Dotrzymywanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązuje również w tym przypadku i opisane jest na stronie 4. 5

Co należy wziąć pod uwagę, gdy... Chcą Państwo prowadzić własną działalność w Niemczech na okres przejściowy Jeśli pracują Państwo czasowo w Niemczech, trzeba sprawdzić, czy planowane rzemiosło podlega w Niemczech obowiązkowi uzyskania zezwolenia (załącznik A Kodeksu Rzemiosła). Wykaz zawodów budowlanych można znaleźć jako załącznik na końcu tej ulotki. Jeśli jest to rzemiosło wymagające zezwolenia, należy zgłosić zamierzaną czynność właściwej izbie rzemieślniczej. Do zgłoszenia należy dołączyć: kopię dowodu osobistego / paszportu odpis dyplomu na wykonywany zawód certyfikat Unii Europejskiej z kraju siedziby zakładu Za pomocą tak zwanego certyfiku UE wydawanego przez różne uprawnione instytucje w kraju pochodzenia, można udowodnić praktykowanie rzemiosła na własną rękę przez okres co najmniej dwóch lat. Certyfikat ten mogą Państwo przedłożyć następnie właściwej izbie rzemieślniczej (miejsce pierwszej budowy w Niemczech) w celu jednorazowego wydania zaświadczenia, które należy mieć przy sobie na terenia każdej budowy. Świadczenie usług, które nie podlegają licencji (załącznik B 1 i B 2 ustawy o rzemiośle), nie wymaga żadnego specjalnego certyfikatu wydawanego przez izbę. Zawody budowlane niewymagające licencji są również wyszczególnione na końcu przewodnika. Jeśli zatrudniają Państwo pracowników, nawet jeśli jest to tylko tymczasowa działalność w Niemczech są Państwo zobowiązani do przestrzegania obowiązujących przepisów co do minimalnych warunków pracy i płacy. 6

W głównej działalności budowlanej obowiązuje powszechnie obowiązujący, tzn. obejmujący również firmy, które nie są członkami ramowej partii zbiorowej, federalny zbiorowy układ pracy. Wynika z niego kilka ważnych przepisów prawa pracy, z których niektóre przedstawione są poniżej: Przeciętny regularny czas pracy wynosi zazwyczaj 40 godzin w tygodniu. W każdym roku kalendarzowym pracownik ma prawo do co najmniej 30 dni roboczych urlopu. W czasie urlopu pracownik otrzymuje wynagrodzenie urlopowe Lista ta nie jest w żadnym razie końcowa. Aby uzyskać szczegółowe informacje, konieczny jest, wgląd do obowiązującego zbiorowego układu pracy lub sięgnięcie porady eksperta! W budownictwie obowiązują różne płace minimalne, które mogą być znacznie wyższe niż wymogi prawne (patrz wyżej) w zależności od wykonywanej pracy. Ponadto istnieją dla innych rzemiosł powszechnie obowiązujące układy zbiorowe, w których ustalone są płace minimalne. Przykładowo, dla następujących grup zawodowych obowiązują minimalne płace: budownictwo (murarze, botoniarze, płytkarze, etc.) rzemiosło dekarskie rzemiosło elektryczne rzemiosło montażu rusztowań malowanie i prace lakiernicze Kamieniarstwo i rzemiosło rzeźbiarskie Obecny poziom płac minimalnych, a także dalsze obowiązujące dla innych działalności układy zbiorowe można znaleźć w internecie pod adresem www.tarifregister.nrw.de. Aby uzyskać więcej informacji na temat proszę wejść na stronę: www.tarifregister.nrw.de i www.bmas.de. Ponadto, muszą Państwo pisemnie zameldować wszystkich zatrudnionych pracowników we właściwym urzędzie celnym. Proszę zwrócić uwagę na to, że urząd celny bardzo często przeprowadza kontrole na budowach. 7

We wniosku należy uwzględnić następujące informacje: Branżę zatrudnionego pracownika miejsce zatrudnienia (w zatrudnieniu budowlanym: miejsce budowy) czas rozpoczęcia i planowane zakończenie zatrudnienia, miejsce na terenie Niemiec, w którym przechowywane są potrzebne dokumenty (w szczególności umowy o pracę, rejestry czasu pracy, obliczenia płacy, dowody wypłaty wynagrodzenia) nazwisko, imię, datę urodzenia i adres niemiecki odpowiedzialnej osoby kontaktowej w Niemczech (odpowiedzialna osoba) nazwisko, imię i adres osoby w Niemczech, która jest upoważniona do przyjmowania dokumentów (osoba upoważniona do doręczeń), nazwiska, imiona i daty urodzenia pracowników zatrudnionych przez pracodawcę w Niemczech, w tym również czas trwania zatrudnienia (jako załącznik do wniosku). Wszystkie ważne informacje i formularze, udostępnia urząd celny na tej stronie: http://www.zoll.de. 8

Zgodnie z prawem o wydelegowania pracowników, należy udostępnić następujące dokumenty w języku niemieckim dla każdego pracownika: Umowa o pracę arkusze czasowe obliczenie płacy dowód wypłaty wynagrodzenia karta ubezpieczenia społecznego A1 Ponadto, pracodawca w branży budowlanej zobowiązany jest do tego, aby zarejestrować się w SOKA-BAU, nawet jeśli jest to tylko tymczasowa praca w Niemczech. Jest to wspólna nazwa dla kasy urlopowej i wyrównywania płac funduszu budownictwa (ULAK) i kasa dodatkowego funduszu emerytalnego w budownictwie AG (ZVK). Składki ustalane są w ramach układów zbiorowych i są dostępne na stronie www.soka-bau.de. Jeśli uczestniczą Państwo w swoim kraju w podobnym systemie, proszę poinformować się o możliwości zwolnienia z płatności składek. Ponadto, należy zauważyć, że niemiecki wykonawca generalny, dla którego Państwo pracują, zobowiązany jest do sprawdzenia pewnych kwestii. Informacje te muszą zostać przez Państwa dostarczone. Potrzebuje on polski adres firmowy i numer identyfikacji podatkowej VAT. Należy również dostarczyć informacji o tym, czy posiadają Państwo ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej oraz do jakiego stopnia działa ono na terenie Niemiec. Ponadto, należy mieć pod ręką wszystkie dokumenty wyszczególnione w powyższych punktach, aby przedłożyć je w razie potrzeby swojemu generalnemu przedsiębiorcy. 9

Co należy wziąć pod uwagę, gdy... Chcą Państwo prowadzić własną działalność w Niemczech na okres stały: Pańska działalność podlega pewnym obowiązkom, zanim jej wykonywanie będzie możliwe na stałe. W tym celu należy najpierw zarejestrować swoje rzemiosło we właściwej izbie. Izba chętnie udzieli Państwu informacji o tym, czy zamierzana działalność wymaga zezwolenia (załącznik A Kodeksu ustawy o rzemiośle) czy nie podlega zezwoleniu (załącznik B 1 i B 2 Kodeksu ustawy o rzemiośle). Stosowny wykaz znajduje się na końcu ulotki. W obu przypadkach ustawowe członkostwo w izbie jest obowiązkowe. W przypadku działalności podlegającej zezwoleniu, stałe świadczenie usług wymaga specjalnych kwalifikacji zawodowych. Wymagania prawne lub możliwość wyjątków prawnych wynika z unijnego rozporządzenia rzemiosła. W sprawie dalszych wyjątków lub uznania zagranicznych kwalifikacji zawodowych doradza izba na miejscu. W przypadku działalności niewymagającej zezwolenia nie ma żadnych wymogów kwalifikacji. Działalność tę należy zameldować w izbie rzemieślniczej. Inne kwestie, które należy wziąć pod uwagę: Należy zameldować działalność we właściwym urzędzie Należy również pobrać z lokalnego urzędu skarbowego numer identyfikacji podatkowej. Ponadto, należy zarejstrować się w zrzeszeniu zawodowym i w ubezpieczalni emerytalnej, jak również, jeśli chcą Państwo zatrudnić pracowników, należy ubiegać się o numer działalności w niemieckim urzędzie pracy. 10

Przed rozpoczęciem własnej działalności gospodarczej, izby rzemieślnicze oferują osobom zainteresowanym doradztwo, aby ułatwić im start. Zorganizowane w Niemczech izby rzemiosła można znaleźć w Internecie pod adresem www.handwerkskammer.de. Jako przedsiębiorca w rzemiośle, możesz dołączyć do cechu, który służy radą i wsparciem w razie problemów. Dalsze szczegóły i informacje kontaktowe można znaleźć na stronie www.diekreishandwerkerschaften.de. Przy zatrudnieniu pracowników, są Państwo zobowiązani do przestrzegania obowiązujących przepisów co do minimalnych warunków pracy i płacy. Więcej informacji na temat znajdą Państwo na stronie internetowej www.tarifregister.nrw.de i www.bmas.de. W odniesieniu do prawa pracy i treści można odwoływać się na treść wypowiedzi powyżej. Pracodawca w branży budowlanej zobowiązany jest do tego, aby zarejestrować się w SOKA-BAU. Jest to wspólna nazwa dla kasy urlopowej i wyrównywania płac funduszu budownictwa (ULAK) i kasa dodatkowego funduszu emerytalnego w budownictwie AG (ZVK). Składki są ustalane w ramach układów zbiorowych i są dostępne na stronie www.soka-bau.de. 11

Przy zatrudnieniu pracowników w Niemczech, są Państwo zobowiązani do przestrzegania obowiązujących tu przepisów co do minimalnych warunków pracy i płacy. W głównej działalności budowlanej obowiązuje powszechnie obowiązujący, tzn. obejmujący również firmy, które nie są członkami ramowej partii zbiorowej, federalny zbiorowy układ pracy. Wynika z niego kilka ważnych przepisów prawa pracy, z których niektóre przedstawione są poniżej: Przeciętny regularny czas pracy wynosi zazwyczaj 40 godzin w tygodniu. W każdym roku kalendarzowym pracownik ma prawo do co najmniej 30 dni roboczych urlopu. W czasie urlopu pracownik otrzymuje wynagrodzenie urlopowe Istnieją różne terminy wypowiedzenia, które uzależnione są od ogólnego czasu zatrudnienia pracownika w danej firmie. Wypowiedzenie może być uznane wyłącznie w formie pisemnej. Lista ta nie jest w żadnym razie końcowa. Aby uzyskać szczegółowe informacje, konieczny jest wgląd do obowiązującego zbiorowego układu pracy lub sięgnięcie porady eksperta! 12

W budownictwie obowiązują różne płace minimalne, które mogą być znacznie wyższe niż wymogi prawne (patrz wyżej) w zależności od wykonywanej pracy. Dla następujących grup zawodowych obowiązują minimalne płace: budownictwo (murarze, botoniarze, płytkarze, etc.) rzemiosło dekarskie rzemiosło elektryczne rzemiosło montażu rusztowań malowanie i prace lakiernicze Kamieniarstwo i rzemiosło rzeźbiarskie Obecny poziom płac minimalnych, a także dalsze obowiązujące dla innych działalności układy zbiorowe można znaleźć w internecie pod adresem www.tarifregister.nrw.de. Aby uzyskać więcej informacji na temat proszę wejść na stronę: www.tarifregister.nrw.de i www.bmas.de. Najlepiej jest zawrzeć z pracownikami pisemne umowy o pracę. Ułatwi to argumentację i dodatkowo Państwa zabezpieczy. 13

Lista kontrolna Poniżej znajduje się niekompletny wykaz działań na drodze do własnej działalności gospodarczej. Nie zastąpi on jednak fachowej porady. Zastrzeżenie uzyskania zezwolenia? Proszę sprawdzić, czy działalność Pańska wymaga zezwolenia i dołączyć odpowiednie potwierdzenie swoich kwalifikacji jak również dokument o prowadzeniu działalności w Polsce. Rejestracja działalności gospodarczej: stała działalność musi być zarejestrowana w urzędzie. Rejestracja w rejestrze rzemieślników lub w spisie wolnych od zezwolenia działalności: każdą działalność wykonywaną na stałę należy natychmiast zgłosić do właściwej izby. Numer identyfikacji podatkowej: We właściwym urzędzie skarbowym muszą Państwo ubiegać się o numer identyfikacji podatkowej. Numer działalności: Jeśli chcą Państwo zatrudnić pracowników, należy ubiegać się o numer działalności w niemieckim urzędzie pracy. Cła: W przypadku tymczasowych świadczeń usług, proszę zasięgnąc informacji w niemieckim urzędzie celnym. 14

Wykaz zawodów podlegających procedurze udzielania zezwoleń w branży budowlanej załącznik A Murarz i betoniarz Cieśla Dekarz Monter izolacji termicznej cieplnej i akustycznej Drogowiec Kamieniarz i rzeźbiarz Sztukator Malarz i lakiernik Monter rusztowań Wykaz zawodów niepodlegających procedurze udzielania zezwoleń załącznik B1 i B2 Płytkarz, glazurnik posadzek mozaikowych Pracownik obudowy betonowej i tarasowej Parkieciarz jastrychu Zbrojarz Posadzkarz Fugarz (w budownictwie naziemnym) Branża drewniana i ochrona budynków Elektryk w budownictwie naziemnym Instalacja znormalizowanych prefabrykatów budowlanych (okien, drzwi, szkieletów konstrukcji, regałów) 15