TTL Kurtyny powietrzne. Dobór kurtyn powietrznych TTL

Podobne dokumenty
Kurtyna powietrzna TTL-AVANTGARDE - nowy wymiar w technologii kurtyn

Kurtyna powietrzna OVAL EC

COLUM EC COLUM EC COLUM EC ROUND EC. Kurtyna powietrzna EKSKLUZYWNE KURTYNY POWIETRZNE

NAGRZEWNICE ELEKTRYCZNE LEO EL 23 LEO EL 23

Oszczędzaj energię zachowując komfort. Kurtyny powietrzne dla przemysłu. Oszczędzaj energię zachowując komfort Kurtyny powietrzne dla przemysłu

OVAL EC EKSKLUZYWNE KURTYNY POWIETRZNE

Nagrzewnica elektryczna LEO EL

Smay: Systemy odprowadzenia powietrza z budynków

KP/BB KURTYNY POWIETRZNE

Z jakich elementów składa się wentylacja mechaniczna?

EKOLOGICZNY ZDROWY DOM. Ce n t ral e re ku perac yjn e I TH O. IGLOTECH / Rekuperacja

INSTRUKCJA INSTALACJI I UŻYTKOWANIA Kurtyn powietrznych PYROX LGW, LGWL

Przyjazne Technologie. Nagrzewnice powietrza LH Piece nadmuchowe WS/WO

SPIS TREŚCI BOCZNA GAZOWA KURTYNA POWIETRZNA

Promienniki podczerwieni Frico

Woda lodowa Klimatyzacja precyzyjna Klimakonwektory. Klimakonwektory wentylatorowe

Centrale wentylacyjne z odzyskiem ciepła Systemair w świetle wymagań NFOŚiGW

Nawiew powietrza do hal basenowych przez nawiewne szyny szczelinowe

ROZDZIAŁ III INSTALACJE OGRZEWCZE I WENTYLACYJNE

System Wentylacji Hybrydowej DARCO. Anna Majkowska product manager

Aparaty grzewczo-wentylacyjne Planeck

GRZEJNIKI DO ZABUDOWY 2015.PL

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Prezentacja V Potwierdzenie spełnienia wymagań Programu przez budynek

Nowoczesne systemy wentylacji

GRZEJNIKI DO ZABUDOWY 2017.PL

Kratki wentylacyjne do montażu w podłodze

wentylatory sufitowe przemysł magazyny hale sportowe rolnictwo myjnie samochodowe ICF i ICFX

Poprawa efektywności energetycznej i ekonomicznej na przykładzie zakładu metalurgicznego

Nawiewniki wyporowe do montażu na ścianie

SAVE centrale wentylacyjne z odzyskiem ciepła. Zapewniają wysoką jakość powietrza oraz oszczędność energii.

KURTYNY POWIETRZNE FRICO SERIA AC-600.

Efektywna Energetycznie Stolarka Okienna. pasywnej w Budzowie. dr arch. Agnieszka Cena Soroko Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska

Ogrzewanie powietrzne i wentylacja

Thermozone AC 210C03/AD210C05.

KURTYNY POWIETRZNE FRICO SERIA AC-400

APARATY GRZEWCZO-WENTYLACYJNE FAGW

NSAL(N) NAWIEWNIKI SZCZELINOWE ALUMINIOWE

Kurtyny powietrzne. ProtecTor

Typ SCHOOLAIR-B. Strona główna > Produkty > Systemy wentylacji zdecentralizowanej > Jednostki do montażu w parapecie i pod parapetem > Typ SCHOOLAIR-B

Wirowy nawiewnik podłogowy BDA

Komfort w przestrzeni wejścia. Design. ADCS - ACCS - Round - RDS - Portier - SFS - RDS

4-5 LISTOPADA 2008 VII EUROPEJSKIE DNI OSZCZĘDZANIA ENERGII

Kurtyny powietrzne. Parametry techniczne kurtyn kz, kc, ke

KURTYNA POWIETRZA SERIA SV

Powietrzna pompa ciepła ekologia i nowoczesne ogrzewanie domu

Original instructions. Thermozone ADA Cool RU

WKp WENTYLATORY KANAŁOWE

Thermozone AR 200 E Kurtyna powietrzna do zabudowy dla drzwi o wysokości do 2,5 m

Kurtyny powietrzne ELiS C

Nawiewniki wirowe typ DLA 7 i DLA 8. LTG Aktiengesellschaft

Kurtyny powietrzne ProtecTor

OKW1 OKW. Seria. Seria CHŁODNICE WODNE

System Jetflow. Typ urządzenia Wysokość montażu Długość aktywna Wentylatory Przepływ powietrza

Kratki wentylacyjne do montażu w ścianach, parapetach lub prostokątnych przewodach

Gruntowy wymiennik ciepła GWC

/8 RIRS Centrale rekuperacyjne z wymiennikiem obrotowym SALDA RIRS RIRS 1200 WERSJA POZIOMA (H)

1. Instalacja wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej z rekuperatorem. Wentylacja w projektowanym budynku została podzielona dwie strefy :

Zalecane do stosowania w pomieszczeniach o wysokości do 4,0m. The art of handling air

/8 RIRS 3500 EKO. Centrale rekuperacyjne z wymiennikiem obrotowym SALDA RIRS RIRS 3500 EKO WERSJA PIONOWA (V)

Nawiewniki wyporowe do montażu na ścianie

STRULIK INFO 1 INFORMACJA STRULIK. Elementy nawiewne (nawiewniki) wymagania funkcjonalne i strukturalne

Typ nawiewnika. perforowany Dane techniczne. Szybki dobór nawiewnika wyporowego NWJ-1 NWJ NWJ NWJ-1 355

DESTRATYFIKATOR LEO D LEO D

Systemy dystrybucji powietrza

Kanałowa chłodnica wodna CPW

Ścienny nawiewnik źródłowy WQA

Szczelność przewodów wentylacyjnych Alnor

INSTRUKCJA OBSŁUGI SKRZYNKA STEROWNICZA NAGRZEWNICY POWIETRZA I KURTYNY POWIETRZNEJ AIRCOM 4

INSTUKCJA UŻYTKOWANIA

Nawietrzak okrągły szpaletowy z grzałką

Flowair: Akcesoria do nagrzewnic wodnych LEO FB

Więcej 20 * energooszczędności i gwarancji VELUX. System ciepłego montażu okien VELUX LAT GWARANCJI. Wrzesień

SAVE centrale wentylacyjne z odzyskiem ciepła. Zapewniają wysoką jakość powietrza oraz oszczędność energii.

SZKOLENIE podstawowe z zakresu słonecznych systemów grzewczych

1.Informacje ogólne 3. 3.Instalacja wentylacyjna 4. 4.Instalacja ogrzewania 5 5.Instalacja wod.-kan dla budynku socjalno-technicznego.

NL a x-a-b. Nawietrzak okrągły szpaletowy. Nawietrzaki. Oznaczenia / kod produktu. Zestawienie wymiarów: NASADY KOMINOWE SYSTEMY DGP STEROWANIE

1 DEVI. DEVI najtańsze ogrzewanie domów

/8 RIRS 1900 EKO. Centrale rekuperacyjne z wymiennikiem obrotowym SALDA RIRS RIRS 1900 EKO WERSJA POZIOMA (H)

DESTRYFIKATOR typu KING Firmy APEN GROUP

FORMULARZ AUDYTU CIEPLNEGO SZKOŁY

CENTRALE WENTYLACYJNE

Opis Produktu. Nawiew Powietrza. Nawiew poziomy. Nawiew pionowy

Do nawiewu powietrza

/8 RIRS Centrale rekuperacyjne z wymiennikiem obrotowym SALDA RIRS RIRS 1500 WERSJA POZIOMA (H)

/8 RIRS 1200 EKO. Centrale rekuperacyjne z wymiennikiem obrotowym SALDA RIRS RIRS 1200 EKO WERSJA POZIOMA (H)

JEVEN SYSTEM. Okap nawiewno-wyciągowy JSI z wiązką wychwytującą

Komfortowe kurtyny, typoszereg C,D. Przemysłowe kurtyny, typoszereg P

CENTRALE WENTYLACYJNE Z ODZYSKIEM CIEPŁA

/8 RIRS 400 EKO. Centrale rekuperacyjne z wymiennikiem obrotowym SALDA RIRS RIRS 400 EKO WERSJA POZIOMA (H)

VUT R EHEC/VHEC - wymiennik obrotowy, nagrzewnica elektryczna/wodna, silniki EC

DESTRATYFIKATOR LEO D LEO D

DESTRATYFIKATOR POWIETRZA SERIA DS

Kratki wentylacyjne do montażu w ścianach, parapetach lub prostokątnych przewodach

Optymalne warunki pracy przy otwartych drzwiach. Kurtyna powietrzna przemysłowa Model IndAC

/8 RIRS 1200 EKO. Centrale rekuperacyjne z wymiennikiem obrotowym SALDA RIRS RIRS 1200 EKO WERSJA PIONOWA (V)

KURTYNY POWIETRZNE ZASADA DZIAŁANIA

Rysunek z wymiarami. Szpital Wrocław - Hematologia Centrala1 150/ /3500 m³/h. Projekt Centrala. Razem dla centrali Szerokość Wysokość Długość

układ bezstopniowej regulacji prędkości obrotowej wentylatora

Kurtyny powietrzne i kurtyno-nagrzewnice

Transkrypt:

TTL Kurtyny powietrzne Dobór kurtyn powietrznych TTL

TTL Kurtyny powietrzne Zasady doboru Zjawiska termiczno - powietrzne w obszarze drzwi i bram Termika drzwi/bram (Rys.1 i 2) Ze względu na róźnicę temperatur powietrza pomiędzy temperaturą w pomieszczeniu t i oraz na zewnątrz t a mamy do czynienia z masami powietrza o różnych gęstościach q. Różnice te powodują, że lżejsze, cieplejsze powietrze wypływa z pomieszczenia górną częścią drzwi/bramy, a dolną częścią zimne powietrze napływa do środka. strona nawietrzna strona zawietrzna Wypór termiczny (Rys.1 i 2) Kolejna wymiana powietrza w obszarze drzwi/bramy spowodowana jest przez wypór termiczny związany z nieszczelnościami buydnku (okna, drzwi, ściany, dachy lub wywiew mechaniczny itd.). termika drzwi/bramy wypór (wywiew powietrza) nawiew Wpływ wiatru powiązany z nieszczelnościami budynku Prądy powietrza powstałe wskutek nieszczelności budynku (strona nawietrzna i zawietrzna) wywołują dodatkowe przepływy w obszarze drzwi/bram. termika drzwi/ bramy (Rys.1 i 2) Rysunek 1: Wymiana powietrza w buydnku nacisk wiatru + wypór termiczny + przez nieszczelności + budynku podciśnienie mechaniczne = (nadciśnienie mechaniczne) (systemy wentylacyjne) wymiana powietrza przez drzwi/bramę Rysunek 2: Wymiana powietrza przez drzwi/bramę Dane projektowe Powierzchnia pomieszczenia Im większa objętość pomieszczenia lub budynku, tym wyższe ciśnienie wywierane na budynek. Ciśnienie to powoduje powstawanie podciśnienia, które wyrównuje się m.in. przez otwarte drzwi, co prowadzi do niepożądanej wymiany mas powietrza o różnych temperaturach (rys. 1 i 2). Wysokość nawiewu Wysokość A jest jednym z najważniejszych kryteriów przy doborze kurtyn powietrza. Im niższa instalacja kurtyny powietrznej nad podłogą, tym mniejsze będzie zapotrzebowanie na powietrze, aby osiągnąć optymalną osłonę obszaru przy drzwiach. Znając powyższe zależności należy wziąć pod uwagę wszelkie możliwości techniczne i architektoniczne. Mała ilość powietrza oznacza niską moc grzewczą, niższy poziom hałasu, a więc niskie koszty zakupu i pracy instalacji. Wysokość pomieszczenia Wysokość pomieszczenia H w połączeniu z powierzchnią pomieszczenia stanowią dają wielkość oznaczającą nieszczelność pomieszczenia, co pomaga dobrać odpowiednią kurtynę powietrza. Potrzebne są także dane charakteryzujące wypór termiczny. Zwiększenie powierzchni pomieszczenia (objętości) powoduje generalnie wzrost strat uwarunkowanych przez drzwi, okna i nieszczelności budynku. Wymiana powietrza w obszarze drzwi zostaje w ten sposób wzmocniona. Znajomość powyższych procesów oraz wnioski z wieloletniej praktyki w tym zakresie wykazały, iż przy prawidłowym doborze kurtyny powietrznej nie można pomninąć powierzchni (objętości) pomieszczenia. Wysokość nawiewu A [cm] podciśnienie mechaniczne nadciśnienie mechaniczne Wysokość pomieszczenia H [m] Rysunek 3: Wysokość nawiewu A; Wysokość pomieszczenia H Warunki pracy Kurtyny powietrzne są przeznaczone do stosowania w suchych, czystych pomieszczeniach. Temperatura otoczenia min. 0 C / max. 45 C. Wigotność do 75 %. Specjalne rozwiązania na zapytanie. 2

TTL Kurtyny powietrzne Przegląd TTL Produkty Strefa komfortu Kurtyny ozdobne Ekskluzywne TWISTO VIRADO SAMUM ORA AVANTGARDE możliwa instalacja pozioma i pionowa Kurtyny standardowe Premium i Komfort ORBIS TREND ES Kurtyny do specjalnych zastosowań LOW NOISE TWIN OR COLDLINE 3

oferty Strefa przemysłu Kurtyny przemysłowe Magazyny DI EUI THI TTL Greenline - kurtyny w konfiguracji z pompą ciepła LWZ KON ROVA - systemy kurtyn do drzwi obrotowych ASI - systemy kurtyn z wylotem podpodłogowym Urządzenia do specjalnych zastosowań Na zapytanie 4

Kryteria doboru/przykład TTL Kurtyny powietrzne Podstawy projektowania Obliczeniową wielkość pomieszczenia (BRG) ustalamy bazując na powierzchni pomieszczenia oraz na poniższej tabeli warunków i odpowiednich faktorach (F). Obliczeniowa wielkość pomieszczenia (BRG) i przyjęty rodzaj kurtyny pozwalają na prawidłowy dobór kurtyny z diagramu doboru. Przykład: BRG = RF x F1 x F2 x F3 x F4 x F5 x F6 [m2] BRG = Obliczeniowa wielkość pomieszczenia RF = Powierzchnia pomieszczenia [m²]/poziom Faktor Kryteria Współczynnik F F1 wiele drzwi/bram (patrz rys.4-6) bez otwartych innych drzwi/bram inne drzwi/bramy w tej samej ścianie (rys.4) inne drzwi/bramy w bocznej ścianie (rys.5) 1,70 inne drzwi/bramy w przeciwnej ścianie (rys.6) 2,50 F2 lokalizacja drzwi/bramy środek ściany w budynku róg budynku 1,30 F3 otoczenie drzwi/bramy zabudowa zamknięta/osłonięta 0,90 kierunek narożniki/lekko osłonięte wzniesienie/koniec ulicy/nieosłonięte 1,30 F4 strona świata drzwi/bramy płn., płn.-wsch., wsch., płd.-wsch. lokalizacja płd. 1,10 płd.-zach., zach., płn.-zach. 1,30 F5 temperautra różnica temperatur t do 20 K 0,87 t wewnątrz/zewnątrz różnica temperatur t do 25 K 0,90 różnica temperatur t do 30 K F6 szerokość drzwi/bramy do 1,0 m 1,50 do 1,5 m 1,15 do 2,0 m do 2,5 m 0,87 do 4,0 m 0,80 ponad 4,0 m 0,75 Faktor 1: wiele drzwi/bram w pomieszczeniu Rysunek 4 Rysunek 5 Rysunek 6 Przykład Decyzja dotyczącza typu urządzenia: Decyzja dotycząca rodzaju instalacji: Szukamy: zakresu wydajności dla następującej sytuacji: na przykład typ TREND, ORBIS lub ozodobna... STE, AWE lub TWIN OR wysokość drzwi 2,20 m, wysokość nawiewu (A) 2,30 m, całkowita wysokość pomieszczenia (H) 3,0 m, powierzchnia pomieszczenia/pozioma (RF) = 575 m² F1 = 1,0 (inne drzwi w tej samej ścianie) F2 = 1,0 (wejście w środku ściany) F3 = 1,0 (lekko osłonięte) F4 = 1,3 (kierunek płd.-zach.) F5 = 1,0 (różnica temperatur 30 K, od -10 C do +20 C) F6 = 0,8 (szerokość drzwi 4 m) Rozwiązanie: BRG = 575 x 1,0 x 1,0 x 1,0 x 1,3 x 1,0 x 0,8 = 598 [m²] Wartość należy nanieść na diagram doboru i odpowiednio wybrać typ jednostki. (patrz diagram doboru na następnej stronie) 5

TTL Kurtyny powietrzne [cm] Diagram doboru/przykład Wysokość nawiewu A 600 500 400 320 200 100 3 A C B 2 Q O N2 N1 D E F G H I K L M P R Diagram doboru obowiązuje przy wyrównanym ciśnieniu instalacji wentylacyjnej oraz standardowej szczelności budynku. Klasa wydajności STE Zakres komfortu A ES.. -5 Rodzaj urządzenia przy instalacji: AWE B ES.. -5 50 100 3 4 5 6 7 8 10 20 30 [m] Wysokość pomieszczenia H C TWISTO../VIRADO.. ORA../SAMUM.. Obliczeniowa wielkość pomieszczenia BRG 200 300 400 500 1000 2000 1 D E F TWISTO../VIRADO.. ORA.. TREND.. ORBIS.. -10 -LNX -15-15 VIRADO.. ORA../SAMUM.. TWIN OR.. ORA../VIRADO.. TWIN OR.. ORA../VIRADO.. -5-10 G TWIN OR.. -HE -LNS -10/-LNX -HE -HE -HE 3000 4000 H ZB.. -10-15 5000 I Z.. -10 TWIN OR.. -15 10000 K ZB.. -15-10 L Z.. -15-10 20000 [m²] Rysunek 7: Dobór diagramu M Z.. -15 N1 Zakres przemysłowy EUI.. THI.. -2-3 EUI.. EUI.. -1-2 N2 THI.. -4 Rozwiązanie Odpowiednia jest kurtyna powietrzna o zakresie wydajności C lub wyższej. Dane techniczne i opisy znajdą Państwo w odpowiednich prospektach, w razie potrzeby należy skorygować swoją decyzję (rodzaj instalacji/typ urządzenia). W razie konieczności czynność należy powtórzyć. O EUI.. -3 P THI.. -6 EUI.. -3 Q DI.. THI.. -10/-15-8 R THI.. -8 DI.. -10/-15 Rysunek 8: Zakres wydajności i seria kurtyn powietrznych 6

Typy kurtyn powietrznych i warianty instalacji TTL Kurtyny powietrzne Wybierając odpowiedni wariant instalacji wpływamy w znacznym stopniu na funkcjonowanie kurtyny powietrza oraz dane dotyczące jej wydajności. Instalacja standardowa (STE) Instalacja odwrotna (AWE) P4 P1 P3 P2 P5 Koncepcja energooszczędna TWIN OR P1 P3 P4 P5 P2 Instalacja standardowa (STE) Powietrze z pomieszczenia jest zasysane przez jednostkę i nawiewane przy drzwiach. Kierunek wirowania współgra z napływającym zimnym powietrzem. W ten sposób otrzymujemy relatywnie duży obszar o podwyższonym ruchu powietrza w pobliżu drzwi. Przy podciśnieniu w pobliżu podłogi może jednak napływać zimne powietrze. Zalecany zakres stosowania: Przy wyrównanym ciśnieniu lub nadciśnieniu. Jest to doskonałe rozwiązanie dla mniejszych pomieszczeń, buydnków bez podciśnienia i w miejscach, w któych nie ma stanowisk pracy w pobliżu drzwi. Koncepcja energooszczędna TWIN OR TWIN OR to kurtyna powietrzna nowej generacji, charakteryzująca się najwyższą wydajnością przy jednoczesnej maksymalnej oszczędności energii. Energooszczędna konstrukcja TWIN OR doskonale łączy zalety wersji STE i AWE. Dwie dmuchawy wytwarzają dwa przeciwbieżnie obracające się walce powietrzne o różnej temperaturze. Zewnętrzna kurtyna powietrzna bez wymiennika ciepła zapewnia optymalną osłonę w obszarze drzwi minimalizując straty energii. Wewnętrzna kurtyna powietrzna z wymiennikiem ciepła dodatkowo poprzez mieszanie powietrza pod kurtyną sprawia, że temperatura zewnętrzna w obszarze wejściowym nie jest odczuwalana jako przeciąg. Zastosowanie dwóch strumieni powietrza obniża zapotrzebowanie na energię i podwyższa komfort w obszarze drzwi. Wskazówka: W przypadku wersji TWIN OR należy przewidzieć termostat przeciwzamrożeniowy (zamontowany fabrycznie). Zalecany zakres stosowania: Optymalne warunki ekranowania we wszystkich warunkach ciśnieniowych. Instalacja odwrotna (AWE) Powietrze znad drzwi jest zasysane przez urządzenie i nawiewane do pomieszczenia. Tworzymy w ten spoosób powietrzny walec ekranujący, którego kierunek wirowania przeciwstawia się napływowi zimnego powietrza od drzwi. W ten sposób uzyskujemy znacznie lepszy efekt ekranowania, zredukowaną ilość powietrza, obniżony poziom hałasu i mniejszy obszar podwyższonego ruchu powietrza przy wejściu do pomieszczenia. Ze względu na niższe temperatury zasysanego powietrza wydajność cieplna urządzenia jest wyższa niż w przypadku wersji STE. Uwaga: W przypadku wersji AWE należy przewidzieć zastosowanie termostatu przeciwzamrożeniowego (zamontowany fabrycznie). Zalecany zakres stosowania: Pomieszczenia z podciśnieniem. Rozkład sił: P1 = siła tłoczenia potrzebna do transportu ogrzanego strumienia powietrza do podłogi P3 = pozioma składowa siły tłoczenia P5 = siła ekranowania P2 = pionowa składowa siły tłoczenia P4 = siła kurtyny powietrznej 7

TTL Kurtyny powietrzne Kwestionariusz doboru kurtyny powietrza W razie potrzeby wypełnić i odesłać - my opracujemy ofertę zgodnie z Twoją specyfikacją. (Możliwe do zastosowania szkice montażu i propozycje znajdą Państwo w Katalogu - rodział 1, diagram doboru dla szczegółowego doboru klasy patrz str. 6, 7 niniejszego prospektu). Inwestycja: Firma/Telefon/Faks/Osoba kontaktowa 1. Zakres stosowania Komfort Przemysł 2. Wysokość drzwi/bramy cm 3. Wysokość nawiewu (A) cm 4. Szerokość drzwi/bramy cm 12. Temperatura pomieszczenia C 13. Minimalna temp. zewnętrzna C przy otwartych drzwiach 14. Warunki ciśnieniowe w środku drzwi z uwzględnieniem ilości powietrza nawiewanego przy zakurzonym filtrze, ilość powietrza wywiewanego wszystkich urządzeń (wentylacja/powietrze wywiewane etc.) 5. Max. szerokość urządzenia cm 6. Powierzchnia/poziom m² ciśnienie wyrównane podciśnienie nadciśnienie różnica ilości pow. ok. m³/h 7. Łączna wysokość (H) poziomów m połączonych 8. Kilka drzwi, jednocześnie otwartych w tej samej ścianie w bocznej ścianie 9. w przeciwległej ścianie Lokalizacja drzwi w budynku środek ściany róg budynku 10. Lokalizacja drzwi względem otoczenia zabudowa zamknięta (osłonięte) tak na placu/w narożniku (lekko osłonięte) wzniesienie / koniec ulicy 11. Lokalizacja drzwi/ strony świata Północ Wschód Południe Zachód Płn.-wsch. Płd.-wsch. Płd.-zach. Płn.-zach. 15. Medium grzewcze (np. PWW-80/60 ) C (grzałki elektryczne) 16. Regulacja w zależności od temperatury zewnętrznej od: przy: C do: przy: C 17. Tak Wiatrołap 18. 19. (zawsze zamknięte drzwi) Typy instalacji kurtyny powietrznej instalacja widoczna kurtyna do zabudowy z ramką montażową kurtyna do zabudowy z króćcami teleskopowymi Kolor obudowy/kratki standard inny RAL.../... (za dopłatą) RAL 9016/RAL9006 Brak T F Systemair S.A. Al. Krakowska 169 Łazy k/warszawy 05-552 Wólka Kosowska + 48 22 703 50 00 + 48 22 703 50 99 info@systemair.pl www.frico.pl www.systemair.pl