WOJEWÓDZKI KONKURS PRZYRODNICZY PRZYRODNICZE WĘDRÓWKI ROK SZKOLNY 2013/2014 Etap szkolny 21 listopada 2013 r. KOD UCZNIA... Maksymalna ilość punktów Ilość zdobytych punktów Podpis sprawdzającego 40 pkt Drogi Uczniu! Witamy na etapie szkolnym Wojewódzkiego Konkursu Przyrodniczego. Za chwilę udasz się na fascynującą wędrówkę po świecie przyrody. śyczymy powodzenia! INSTRUKCJA DLA UCZNIA Test zawiera 25 zadań. W pytaniach testowych zawierających cztery odpowiedzi tylko jedna jest prawidłowa. Tę jedną musisz wybrać. Właściwą odpowiedź zakreśl krzyŝykiem. Na przykład: A B C D JeŜeli przez pomyłkę zakreślisz nieodpowiednią literę otocz ją wyraźnie kółkiem, po czym zakreśl krzyŝykiem właściwą odpowiedź np.: A B C D Wybieraj zawsze tylko jedną wersję tę najwłaściwszą. KaŜde prawidłowe zakreślenie odpowiedzi daje Ci jeden punkt. Zakreślenie więcej niŝ jednej odpowiedzi ocenia się na zero punktów. Przy pytaniach otwartych (do uzupełnienia) stosuj się ściśle do poleceń. Do zaznaczenia odpowiedzi uŝywaj wyłącznie długopisu jednego koloru. Nie wolno uŝywać gumki ani korektora do wycierania błędnie zakreślonych liter. Nie korzystaj z pomocy sąsiadów, gdyŝ w ten sposób moŝesz doprowadzić nie tylko do swojej, ale i ich dyskwalifikacji.
ZADANIE 1. (1p) Z telewizyjnych propozycji wybierz tę, która moŝe wzbogacić Twoją wiedzę o florze świata: A. Bitwa na głosy program muzyczny. B. Marsz pingwinów film przyrodniczy. C. Wtajemniczeni mikro podróŝ przez (ludzkie) ciało program edukacyjny. D. Prywatne Ŝycie roślin serial przyrodniczy. ZADANIE 2. ( 1p) Z jakim krajem Polska graniczy poprzez obszar Puszczy Białowieskiej? Zaznacz poprawną odpowiedź: A. Niemcy B. Łotwa C. Białoruś D. Czechy ZADANIE 3. ( 1p ) Zaznacz zwierzę, którego opis moŝna znaleźć w atlasie Ssaki Polski : A. nietoperz B. zaskroniec C. krocionóg D. bocian ZADANIE 4. (1p) KaŜdy kęs ma swój sens (Stanisław Jerzy Lec). Jak naleŝy rozumieć sens cytowanej myśli Stanisława Leca w świetle wiedzy przyrodniczej? Zaznacz poprawną odpowiedź. A. kaŝde jedzenie jest dobre C. jedzenie to sama przyjemność B. im więcej jemy, tym lepiej D. uwaŝaj na to, co i ile jesz ZADANIE 5 (1p) Wojtek lubi: biały ser, chude mięso, jaja i fasolę. Zaznacz, jakiego składnika pokarmowego przede wszystkim dostarcza organizmowi Wojtek: A. witamin B. białek C. tłuszczy D. węglowodanów ZADANIE 6. (2p) Z fragmentów wierszy A. Asnyka i B. Leśmiana przedstawiających świat przyrody, wypisz w tabeli po 3 elementy przyrody oŝywionej i nieoŝywionej. Limba Wysoko na skały zrębie Limba iglastą koronę Nad ciemne zwiesiła głębie, Gdzie lecą wody spienione. Bratek Patrzyły na mnie bratków wielkie, złote oczy Był klomb i rój motyli, i błękit przezroczy, I rdzawieniu się w słońcu dojrzałej rezedy. przyroda oŝywiona przyroda nieoŝywiona
ZADANIE 7 (2p) Określ poprawność zdań dotyczących krajobrazu. Wpisz w wykropkowane miejsca: P jeśli zdanie jest prawdziwe, F jeśli zdanie jest fałszywe. A. Nie kaŝdy krajobraz ulega nieustannym przemianom pod wpływem sił przyrody i działalności człowieka. B. WyróŜnia się krajobrazy kulturowe (pierwotne) i naturalne, powstałe w wyniku przekształceń człowieka... C. Krajobraz tworzą takie składniki, jak: skały, wody powierzchniowe, charakterystyczne zwierzęta. D. PrzewaŜającą część Polski tworzą mniej lub bardziej przekształcone przez człowieka krajobrazy kulturowe... ZADANIE 8. (2p) Teren Polski został ukształtowany w wyniku działania sił wewnętrznych i zewnętrznych. Przyporządkuj podanym poniŝej obszarom Polski tylko te siły, które je wyrzeźbiły wpisując w wykropkowane miejsca cyfry. A. Północna część Polski B. Sudety, Karpaty, Góry Świętokrzyskie 1. ruchy górotwórcze 2. ruchy lądotwórcze 3. lądolód skandynawski 4. erupcje wulkanów A... B... ZADANIE 9. (2p) Asia narysowała przekrój doliny rzecznej. PomóŜ Asi wstawić w odpowiednie miejsca na rysunku litery odpowiadające właściwym elementom rzeki. A nurt rzeki; B plaŝa, czyli niski brzeg rzeki; C prawy brzeg, D stromy brzeg podmywany przez rzekę; E lewy brzeg Tekst źródłowy do zadań: 10, 11 i 12 Niektóre ryby podejmują dalekie wędrówki. Najbardziej znane w Europie są wędrówki pokarmowe śledzi, które mają miejsce tylko w obrębie mórz. Łososie odbywają wędrówki tarliskowe z morza do rzek, często do ich górnego biegu. Węgorze, po uzyskaniu dojrzałości płciowej wędrują z jezior i rzek Europy i Ameryki Północnej do Morza Sargassowego, gdzie odbywają tarło.
Na podstawie tekstu źródłowego zaznacz poprawną odpowiedź w zadaniu nr 10 i 11. ZADANIE 10. (1p) Rybą, która odbywa wędrówki wyłącznie w obrębie wód słonych jest: A. węgorz B. śledź C. łosoś D. jesiotr ZADANIE 11. (1p) Przyczyną wędrówek ryb są: A. zmiana poziomu wód jezior i rzek Europy B. złoŝenie ikry i poszukiwanie pokarmu C. dotarcie do dolnych i górnych biegów rzek D. opłynięcie Europy i Ameryki Północnej ZADANIE 12. (1p) Na podstawie tekstu źródłowego, wypisz ryby dwuśrodowiskowe. ZADANIE 13. (2p) Rysunek pokazuje obserwowaną z Ziemi pozorną wędrówkę Słońca po niebie i wysokość Słońca nad widnokręgiem w róŝnych porach roku. Uzupełnij rysunek, wpisując w wykropkowane miejsca nazwy odpowiednich pór roku. ZADANIE 14. (2p) Na działce Kasi rośnie piękna jarzębina. Zimą przylatują na nią róŝne ptaki i zjadają jej smaczne owoce. Wybierz z podanych niŝej sześć nazw ptaków i wpisz je do odpowiednich kolumn tabeli: jaskółka, gil, sikora bogatka, bocian, wróbel, jemiołuszka, orzeł, skowronek ptaki pozostające w Polsce cały rok ptaki odlatujące z Polski przed zimą
Rozwiązując zadanie 15 wykorzystaj poniŝszą mapę. ZADANIE 15. (1p) Uczniowie koła przyrodniczego spędzają czas wolny czynnie, jeŝdŝąc na nartach. Narciarze wjechali wyciągiem na szczyt góry. Dla zachowania bezpieczeństwa postanowili wybrać trasę o najmniejszym nachyleniu terenu. Którym numerem zaznaczona jest ta trasa na mapie? Zaznacz poprawną odpowiedź. A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 ZADANIE 16. (1p) Uczniowie koła przyrodniczego wsiedli do kolejki gondolowej na dolnej stacji, na wysokości 840 m n.p.m. i wjechali na szczyt góry, który leŝy na wysokości 1 640 m n.p.m. Zaznacz poprawną wysokość szczytu względem dolnej stacji. A. 1 640 m B. 840 m C. 800 m D. 640 m ZADANIE 17. (1p) Latem uczniowie koła przyrodniczego wyjechali na warsztaty przyrodnicze do Ojcowskiego Parku Narodowego. Stojąc pod Maczugą Herkulesa postanowili poznać jej wysokość. W swoich obliczeniach zastosowali metodę cienia. W tym celu zmierzyli długość cienia Maczugi: 40 m i długość cienia jednometrowego kijka: 1,6 m. Dokonali obliczeń. Zaznacz poprawną wysokość skałki. A. 40 m B. 1,5 m C. 1 m D. 25 m Tekst źródłowy do zadania 18. Z badań naukowych wynika, Ŝe złe odŝywianie odbija się niekorzystnie na zdrowiu. Młody organizm gorzej się rozwija, niemoŝliwe jest osiąganie dobrych wyników w sporcie. Występują trudności z koncentracją uwagi, co utrudnia uczenie się. Następuje równieŝ utrata odporności i mogą rozwijać się powaŝne choroby takie jak: otyłość i cukrzyca. ZADANIE 18. (2p)
Napisz, na podstawie tekstu źródłowego, dwa moŝliwe skutki niewłaściwego odŝywiania się: A.... B...... ZADANIE 19. (2p) Spośród wymienionych czynników podkreśl te, które pozytywnie wpływają na kształtowanie się sylwetki ucznia szkoły podstawowej: noszenie torby w jednej ręce; siedzenie przy stole ze stopami opartymi na podłodze; spędzenie wolnego czasu na świeŝym powietrzu; spędzanie wolnego czasu grając w gry komputerowe; jazda na rowerze; noszenie ksiąŝek i zeszytów w plecaku; wyprostowane plecy; podnoszenie cięŝarów; pływanie. ZADANIE 20. (2p) Poznawanie otaczającego świata umoŝliwiają zmysły. Przyporządkuj odpowiednim zmysłom rodzaje wraŝeń odbieranych dzięki nim ze środowiska. A. smak 1. szelest liści B. wzrok 2. kwaśna cytryna C. węch 3. gładkość skóry D. dotyk 4. barwa kwiatów 5. zapach perfum 6. głosy ptaków A. B. C. D. ZADANIE 21. (3p) Uczniowie koła przyrodniczego chcieli sprawdzić, czy kwaśna gleba jest odpowiednia dla kiełkujących nasion fasoli. Przeprowadzili doświadczenie. Kupili w sklepie ogrodniczym dwa rodzaje gleby w woreczkach: uniwersalną o odczynie obojętnym, drugą próchnicę o odczynie kwaśnym. Dwie skrzynki napełnili ziemią o róŝnym odczynie i wysiali w kaŝdej z nich po 15 nasion. Po tygodniu zaobserwowali, ze w obu doniczkach wykiełkowały wszystkie wysiane nasiona fasoli. Podaj nazwę rośliny, na której prowadzone było doświadczenie:.. Zapisz wynik doświadczenia:
.... Zapisz wniosek wynikający z przeprowadzonego doświadczenia:.... ZADANIE 22. (3p) Uzupełnij Zasady mikroskopowania wpisując w zdania wyrazy wybrane z ramki. Zastosuj odpowiednią formę gramatyczną. lusterko, budowlane, śruba, stolik, mechaniczne, mikrometryczna, makrometryczna, optyczne, preparat, najmniejszy, cylindryczna, A. Przetrzyj miękką szmatką części. i. B. Patrz przez okular i za pomocą skieruj światło do mikroskopu. C. PołóŜ preparat na.. D. Ustaw obiektyw o powiększeniu. E. Popatrz z boku i za pomocą śruby.. zbliŝ obiektyw do. F. Patrz przez okular i za pomocą makrometrycznej ustaw obraz. G. Za pomocą śruby. popraw ostrość obrazu. ZADANIE 23. (2p) Ania, podczas wyprawy nad jezioro narysowała łańcuch pokarmowy. Na podstawie rysunku dziewczynki, w poniŝszych zdaniach skreśl błędne określenia dotyczące zaleŝności pokarmowych łańcucha pokarmowego tak, aby kaŝde było prawdziwe. A. Glony w łańcuchu pokarmowym są konsumentami / producentami. B. Szczupak jest rybą roślinoŝerną / mięsoŝerną. C. Płoć jest konsumentem I rzędu / konsumentem II rzędu. D. ZaleŜność, w której jeden organizm poluje na drugi w celu zdobycia poŝywienia nazywamy pasoŝytnictwem / drapieŝnictwem. ZADANIE 24. (1p) Porosty zalicza się do organizmów pionierskich. Uzasadnij, dlaczego porosty nazywa się pionierami roślinności.
.. ZADANIE 25. (2p) Podaj po trzy przykłady źródeł zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego: A. pochodzenia naturalnego B. powstałych w wyniku działalności człowieka. A.. B. BRUDNOPIS