Roztocze to pajęczaki,

A Ty jak zaczynasz dzień? QQNr 9/2018 (149) bezpłatny miesięcznik ogólnopolski www.wrp.pl ISSN: 1733-4446 Zabezpieczenie ziarna zbóż i nasion rzepaku na czas przechowania W magazynach zbożowych oraz nasion rzepaku może pojawić się wiele szkodliwych mikroorganizmów (grzyby i bakterie) i makroorganizmów (gryzonie czy bezkręgowce roztocze i owady). Zwalczanie roztoczy i owadów jest szczególnie trudne z uwagi na ich różnorodność, duży potencjał rozrodczy oraz problemy związane z wykryciem. www.wrp.pl Siatka do pras rolujących tel: (43) 822 04 52 www.tama-polska.pl Dr inż. Tomasz Klejdysz, dr inż. Grzegorz Pruszyński Instytut Ochrony Roślin PIB w Poznaniu Roztocze to pajęczaki, których długość ciała wynosi mniej niż 1 mm. Rozmnażają się masowo kiedy ziarno ma podwyższoną wilgotność i temperaturę. Szkody w magazynach zbóż, rzepaku ale i innych rodzajów płodów rolnych wyrządzają głównie przedstawiciele dwóch rodzin: rozkruszkowate (fot. 1 na str. 2) oraz roztoczkowate. Owady, będące najgroźniejszymi szkodnikami magazynowanego ziarna zbóż to wołek zbożowy (fot. 2 a, b), trojszyk gryzący (fot. 3), trojszyk ulec, kapturnik zbożowy (fot. 4), mklik mączny (fot. 5) oraz omacnica spichrzanka Czytaj str. 2 Sposób na zwięzłe gleby Na lekkich i średniozwięzłych glebach w zupełności wystarczający efekt pracy dają Odpowiednie doprawienie gleby przed siewem jest podstawą do osiągnięcia równomiernych wschodów i prawidłowego podsiąkania wilgoci. Ważne jest zachowanie odpowiedniego rozkruszenia brył, ale w taki sposób, by gleba nie została rozpylona. bierne agregaty uprawowe. Odpowiednie spulchnienie warstwy gleby osiągane jest niskim nakładem energetycznym. Ponadto w przypadku lekkich gleb mało intensywna praca agregatów zębowych pozwala ochronić strukturę gleby, Czytaj str. 23 Zwiększ moc! czytaj s. 30 17 tel. 722 004 203 e-mail: robert@agroecopower.pl FLIZ DO OKRYWANIA SŁOMY I SIANA Center Plast Sp. z o.o o.o. 77 40 48 555 www.centerplast.pl

Strona 2 Informacje - Wiadomości Rolnicze Polska Wrzesień 2018 (nr 149) Zabezpieczenie ziarna zbóż i nasion rzepaku na czas przechowania QQFot. 1. Rozkruszki na ziarnie pszenicy a b QQFot. 2. Wołek zbożowy: larwa żerująca wewnątrz ziarniaka (a), dorosłe osobniki na uszkodzonym ziarniaku (b) Dokończenie ze str. 1 (fot. 6 a, b). Trojszyki, omacnica spichrzanka i spichrzele (fot. 7) mogą uszkadzać też rzepak, ale najczęściej porośnięty lub zanieczyszczony i opanowany wcześniej przez bakterie i grzyby. QQPrzygotowanie magazynu do przyjęcia surowca Przechowując ziarno zbóż oraz nasiona rzepaku należy to robić w obiektach zaprojektowanych i zbudowanych specjalnie do tego celu. Adaptowanie strychów, zabudowań gospodarczych lub innych pomieszczeń nie powinno mieć miejsca i najczęściej jest powodem powstawania strat w czasie magazynowania. Zabezpieczenie surowca przed szkodnikami jest wówczas trudne a często niemożliwe. Ziarno zbóż i nasiona rzepaku przechowywać powinno się w silosach (blaszanych lub betonowych) albo w zwykłych magazynach płaskich. Wszystkie one powinny być wyposażone w system monitoringu warunków przechowywania (czujniki temperatury i wilgotności) oraz muszą być szczelne, co uniemożliwi dostanie się do środka szkodników z zewnątrz. Nieodzownym elementem magazynów, szczególnie do pionowego składowania, powinny być urządzenia do przewietrzania i dosuszania oraz transportu surowca. W magazynach do przechowywania nasion rzepaku zagęszczenie czujników powinno być większe niż w zbożowych, a systemy wentylatorów powinny zapewniać nawet większą wydajność niż w magazynach zbożowych. Przyczyną jest obecność mniejszych przestrzeni w masie nasion rzepaku, które utrudniają przepływ powietrza. Zadbanie o czystość magazynu powinno być pierwszą czynnością przed złożeniem do niego nowego ziarna lub nasion. Zanieczyszczenia i pozostałości poprzednio magazynowanych partii surowca mogą być bowiem źródłem infekcji dla nowych. Znajdują się w nich zarodniki grzybów oraz bakterie a często również szkodniki magazynowe. Dlatego wszelkiego rodzaju zanieczyszczenia powinny być usunięte z magazynów przed ich ponownym napełnieniem. Magazyny powinny być zamknięte i szczelne również w okresach, kiedy nie jest przechowywane w nich zboże lub rzepak. Szkodniki magazynowe takie jak gryzonie czy aktywnie latające owady chętnie wnikają do takich pomieszczeń zwabione resztkami ziarna lub nawet samym zapachem, utrzymującym się jeszcze długo po opróżnieniu magazynu. Dbając o czystość magazynów należy również pamiętać o utrzymaniu w czystości innych urządzeń mających kontakt z plonem: suszarnie, taśmociągi, środki transportu (przyczepy) oraz zbioru (kombajny). Pozostawienie w nich, lub na nich ziarna z poprzedniego sezonu może przekreślić wysiłki włożone w dezynsekcję pustych magazynów. Pamiętać też trzeba o opakowaniach (np. workach), w których mogą być transportowane mniejsze partie ziarna. One również mogą stać się źródłem zakażenia dla świeżego plonu. Ważną grupą szkodników są gryzonie, które zjadają magazynowany surowiec i zanieczyszczają go odchodami, sierścią a często też ciałami martwych osobników. Ich obecność również monitorować można przy użyciu np. karmników deratyzacyjnych, które rozmieszczone powinny być nie tylko wewnątrz magazynu ale też przy jego ścianach zewnętrznych oraz przy ogrodzeniu obiektów magazynowych. Ubytek rodentycydu w karmnikach świadczy o obecności gryzoni. QQMonitoring Przydatnym narzędziem w wykrywaniu i monitoringu pojawienia się szkodników magazynowych, zarówno w pustych pomieszczeniach, jak i zapełnionych, są różnego rodzaju pułapki. Stosować można pułapki z feromonem lub działające typowo mechanicznie. Pierwsze z nich służą głównie do wykrywania motyli magazynowych takich jak mkliki, mól ziarniak i omacnica spichrzanka. Pułapki mechaniczne sprawdzają się bardziej przy wykrywaniu chrząszczy np. wołków, trojszyków, spichrzeli i wielu innych. Na rynku dostępnych jest ogromna różnorodność pułapek. Do odłowu motyli wykorzystać można pułapki lejkowe (fot. 8), gdzie odłowione owady zostają uwięzione w pojemniku pod lejkiem oraz lepowe, np. typu delta. W obu wymienionych Czytaj str. 4 Tabela 1. Środki ochrony roślin zarejestrowane do dezynsekcji pustych pomieszczeń magazynowych, silosów zbożowych i paszowych (szczegółowe informacje znajdują się w etykietach środków zapoznaj się z ich treścią) Substancja czynna Nazwa handlowa Zwalczany organizm Dawka Koncentrat do sporządzenia emulsji wodnej deltametryna K-Obiol MAX wołek zbożowy, trojszyk ulec, kapturnik zbożowiec, spichrzel surynamski, strąkowiec fasolowy oraz owady latające skośnik 60 ml w 5 l wody na 100 m² zbożowiaczek Actellic 500 EC pirymifos metylowy Magazynier 500 EC Rovar 500 EC Rovar Bis 500 EC wołek zbożowy, spichrzel surynamski, trojszyk ulec 1 l + 9 l wody na 1000 m 2 Fumiganty Phostoxin 56 GE wołek zbożowy, wołek ryżowy, strąkowce grochowy i fasolowy, trojszyki gryzący i ulec, rozpłaszczyk rdzawy, spichrzel surynamski, żywiak chlebowiec, świdrzyk cygarowiec, mklik 174 tabletek/100 m 3 fosforek glinu Phostoxin Tablet próchniczek, omacnica spichrzanka wołki zbożowy i ryżowy, strąkowce grochowy i fasolowy, trojszyki gryzący i ulec, rozpłaszczyk rdzawy, spichrzel surynamski, żywiak chlebowiec, świdrzyk cygarowiec, mklik próchniczek, omacnica spichrzanka 5 10 tabletek/m³ fosforek magnezu Zadymianie pirymifos metylowy Degesch Plate/Degesch Strip wołki zbożowy i ryżowy, strąkowce grochowy i fasolowy, trojszyki gryzący i ulec, rozpłaszczyk rdzawy, spichrzel surynamski, żywiak chlebowiec, świdrzyk cygarowiec, mklik próchniczek, omacnica spichrzanka 1 płytka na 6 m 3 lub 1 taśma na 120 m 3, czas ekspozycji 2,5-5 dni Degesch Plates/Strips 56 GE 1 płytka/21 m 3 lub 1 taśma na 412 m 3 Actellic 20 FU Celtic Świeca 20 FU QQFot. 3. Chrząszcz i larwa trojszyka gryzącego QQFot. 4. Chrząszcz kapturnika zbożowego na ziarniaku jęczmienia a b QQFot. 6. Omacnica spichrzanka: gąsienica na ziarnie zbóż (a), motyl na ścianie magazynu (b) QQFot. 8. Pułapka lejkowa z możliwością zamontowania feromonu wabiącego samce motyli magazynowych QQFot. 9. Pułapka typu pitfall do odłowu chrząszczy magazynowych, do umieszczania w masie ziarna wołek zbożowy, trojszyk ulec, spichrzel surynamski, kapturnik zbożowiec, omacnica spichrzanka, rozkruszek mączny QQFot. 5. Motyl mklika mącznego QQFot. 7. Spichrzel surynamski na ziarniaku pszenicy QQFot. 10. Przykład pułapki podłogowej fot. 1 10 T. Klejdysz 1 świeca na 400-500 m 3 REDAKCJA Anna Arabska, redaktor naczelna, kom. 501 656 483, anna@wrp.pl Miesięcznik ogólnopolski Wydawca: Plantpress Sp. z o.o. Adres: ul. J. Lea 114a, 30-133 Kraków NIP: 677-002-45-31 KRS: 0000163819, Sąd Rejonowy dla Krakowa Śródmieścia XI Wydział Gospodarczy Internet: www.wrp.pl E-mail: wrp@wrp.pl Redakcja gazety: redakcja@wrp.pl Tel./fax: 12 636 18 51, 638 28 64, 638 28 65 MARKETING Wioletta Dziedzic, marketing, sprzedaż reklam, kom. 731 950 450, wioletta@wrp.pl Krzysztof Wójcik, grafika, dtp, krzysztof.wojcik@plantpress.pl Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów. Wyrażane opinie są poglądami autorów i nie zawsze odzwierciedlają stanowisko redakcji. Redakcja zastrzega sobie także prawo odmowy przyjęcia reklamy lub ogłoszenia. Za treść reklam, ogłoszeń i listów redakcja i wydawca nie odpowiadają. Nakład: 54 500 egz.

Wrzesień 2018 (nr 149) Reklama - Wiadomości Rolnicze Polska Strona 3

Strona 4 Uprawa - Wiadomości Rolnicze Polska Wrzesień 2018 (nr 149) Dokończenie ze str. 3 typach umieszcza się dyspenser zawierający feromon płciowy wabiący samce. Do monitoringu występowania chrząszczy przebywających w masie ziarna warto zastosować pułapki typu pitfall, które umieszcza się wewnątrz pryzmy (fot. 9) lub w silosie. Mają one otwory umożliwiające wejście szkodników, które następnie uwięzione zostają w niżej położonym pojemniku. W sklepach zakupić można również zmodyfikowane pułapki pitfall w formie rur o perforowanych ściankach. W magazynach płaskich i pustych obiektach sprawdzą się również pułapki podłogowe (fot. 10). Odławiają one chrząszcze, które dodatkowo wabione mogą być różnego rodzaju atraktantami umieszczanymi w tych pułapkach. Pułapki należy kontrolować co najmniej raz w tygodniu. Po stwierdzeniu w nich szkodników należy podjąć odpowiednie Tabela 2. Środki ochrony roślin zarejestrowane do dezynsekcji płodów rolnych oraz produktów spożywczych (szczegółowe informacje znajdują się w etykietach środków zapoznaj się z ich treścią) Substancja czynna Nazwa handlowa Zakres stosowania Koncentrat do sporządzenia emulsji wodnej cypermetryna Talisma EC ziarno zbóż przeznaczone do konsumpcji i na paszę K-Obiol 25 EC ziarno konsumpcyjne deltametryna K-Obiol MAX ziarno zbóż Actellic 500 EC pirymifos metylowy Fumiganty fosforek magnezu fosforek glinu Magazynier 500 EC Rovar 500 EC Rovar Bis 500 EC Degesch Plates/Strips 56 GE Degesch Plate/Degesch Strip APS APS Peletki APS Tabletki Fumiphos Greenphos Greenphos Tablets Morta Phostoxin 56 GE Phostoxin Tablet Quickphos Pellets 56 GE Quickphos Tablets 56 GE Sobieski 56 P Sobieski 56 T działania: zidentyfikować szkodnika, zlokalizować jego drogę wejścia do magazynu, przewietrzyć i schłodzić nasiona siewne oraz przeznaczone do konsumpcji (pszenica, pszenżyto, jęczmień, owies) ziarno zbóż, przetwory zbożowo-młynarskie, nasiona roślin strączkowych, orzechy, suszone owoce, nasiona roślin oleistych, zioła i tytoń ziarno zbóż, suszone owoce, suszone warzywa, wytłoki, siano, zioła, rośliny lecznicze, orzechy, nasiona roślin oleistych, przyprawy, herbata, ziarna kakao, kawa, tytoń ziarno zbóż (pszenica, jęczmień, żyto, pszenżyto, owies, proso, sorgo) i nasiona grochu oraz materiał siewny ziarno zbóż, przetwory zbożowo-młynarskie, nasiona roślin strączkowych, orzechy, suszone owoce, nasiona roślin oleistych, zioła i tytoń ziarno zbóż, nasiona roślin strączkowych, nasiona roślin oleistych, tytoń ziarno zbóż (pszenica, jęczmień, żyto, pszenżyto, owies, proso, sorgo) i nasiona grochu oraz materiał siewny ziarno zbóż (pszenica, jęczmień, żyto, pszenżyto, owies, proso, sorgo) i nasiona grochu oraz materiał siewny surowiec oraz podjąć ewentualne zwalczanie chemiczne i uszczelnić obiekt. Zwalczanie chemiczne należy przeprowadzić po przekroczeniu progu ekonomicznej szkodliwości. Dla wołka i kapturnika w ziarnie zbóż wynosi on 2 chrząszcze na kilogram ziarna. Choć w ziarnie konsumpcyjnym szkodniki praktycznie nie powinny występować. QQZabiegi chemiczne w magazynach pustych i zapełnionych Roztocze magazynowe i wiele gatunków owadów może pozostać w magazynie mimo sprzątania i konieczna jest profilaktyczna dezynsekcja pustych obiektów magazynowych. Przeznaczone do tego są preparaty do wykonania oprysków, świece dymne oraz fumiganty (tabela 1). Fumigacja oraz użycie świec dymnych daje lepszy efekt zwalczania niż opryskiwanie, gdyż gaz dociera do wszystkich zakamarków pomieszczeń magazynowych. Ponadto działa również na stadia szkodników trudne do zwalczenia insektycydami kontaktowymi, tj. jaja i larwy ukryte wewnątrz ziarniaków. Zarówno zabieg w pustych pomieszczeniach, jak i zapełnionych (tab. 2) najlepiej powierzyć wyspecjalizowanym firmom DDD. Środki ochrony roślin do stosowania w magazynach są bardzo toksyczne (szczególnie fosforowodór wydzielający się w trakcie fumigacji) a zamknięte pomieszczenie stwarza dodatkowe ryzyko utraty zdrowia a nawet życia przez użytkownika. Zabieg fumigacji mogą wykonywać tylko użytkownicy profesjonalni, którzy ukończyli szkolenie w zakresie stosowania środków ochrony roślin metodą fumigacji. Oprócz zarejestrowanych środków ochrony roślin, których lista dostępna jest na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, na rynku dostępne są tzw. biocydy. Są to preparaty, które nie zostały przebadane pod kątem wpływu na magazynowane produkty, i należy zachować szczególną ostrożność przy ich stosowaniu i zawsze przestrzegać zapisów etykiety. Jesienna ochrona rzepaku w zależności od użytej zaprawy QQZaprawiać czy nie zaprawiać? Praktycznie, gdy stosuje się zaprawiony materiał siewny lub gdy siejemy nasiona niezaprawione, ochrona w postaci stosowania fungicydu do walki z grzybami powodującymi suchą zgniliznę kapustnych, szarą pleśń, czerń krzyżowych i cylindrosporiozę nie różni się zasadniczo. Jednak to czy rośliny wyrastają z nasion zaprawionych lub niezaprawionych ma znaczenie. Gdy użyto niezaprawionych nasion, wschody mogą być gorsze, a także rośliny słabiej rosną. Bywa, że już liścienie są silnie uszkadzane przez pchełki, a korzenie przez śmietkę kapuścianą. Opanowane przez szkodniki rośliny są bardzo podatne na porażenie przez grzyby oraz inne mikroorganizmy znajdujące się w glebie i powodujące zgorzele powschodowe siewek. Takich zagrożeń przez agrofagi różnego rodzaju jest mniej, gdy sieje się materiał siewny zaprawiony To czy wysiewamy nasiona rzepaku zaprawione ma znaczenie, ale ważne jest też to, jaki był skład zastosowanych środków. Użycie materiału siewnego zabezpieczonego zaprawą jest gwarancją prawidłowego wzrostu wschodzących i młodych roślin rzepaku chociażby przez kilka tygodni, aby nie były tak łatwo uszkadzane, zasiedlane i porażane przez agrofagi, jak pochodzące z nasion niezaprawionych. Zdrowa jesienią plantacja nie wymaga też tak intensywnej ochrony w okresie początkowej wegetacji, co wpływa na ograniczenie użycia środków chemicznych. Prof. dr hab. Marek Korbas, dr Ewa Jajor Instytut Ochrony Roślin-PIB, Poznań jakąkolwiek zarejestrowaną oraz dozwoloną, na przykład na zasadzie derogacji, zaprawą. Daje to szanse na prawidłowy rozwój roślin, szczególnie, gdy w późniejszych fazach wzrostu i rozwoju roślin, w razie potrzeby opryskuje się też rzepak przy użyciu fungicydu zawierającego jedną lub dwie substancje czynne. Chroni się w ten sposób rzepak jesienią przed chorobami występującymi na liściach. QQKombinacje zaprawowe W tym sezonie rolnicy otrzymali możliwość stosowania nasion traktowanych zaprawą trójskładnikową insektycydowo-fungicydową. Zawiera ona tiametoksam o działaniu owadobójczym oraz fludioksonil działający na grzyby powodujące zgorzele siewek i metalaksyl- -M, który eliminuje sprawcę mączniaka rzekomego. Nasiona rzepaku mogą też być chronione zaprawą, zawierającą tiuram o działaniu wyłącznie grzybobójczym. Innym możliwym rozwiązaniem jest zastosowanie nasion zaprawionych tylko substancją czynną o działaniu insektobójczym. W tym sezonie do dyspozycji są trzy zaprawy zwalczające owady powodujące uszkodzenia wschodzących oraz rozwijających liścieni i pierwszych liści rzepaku. Zaprawy te składają się z takich substancji czynnych jak: tiametoksam lub beta-cyflutryna i chlotianidyna lub cyjanotraniliprol. Jedno jest pewne, że trzeba stosować zaprawiony materiał siewny. Wybór jest trudny, bo najlepiej, aby nasiona były zabezpieczone przed uszkodzeniami przez owady i jednocześnie przed grzybami i innymi organizmami powodującymi choroby (mączniak rzekomy). Niestety prawdopodobnie brakowało w tym sezonie nasion zaprawionych złożoną z trzech substancji czynnych zaprawą. Gdy w danym rejonie główne zagrożenie stanowią szkodniki (śmietka kapuściana, pchełki, itp.), to korzystne jest wysiewanie nasion zaprawionych zaprawą zawierającą tiametoksam lub cyjanotraniliprol, a istnieje też możliwość zaprawiania i wysiania nasion, które chronione są tiuramem. Niedopuszczalnym i złym działaniem jest wysiew nasion niezaprawionych! Zaprawianie nasion wykonywać powinny upoważnione do tego podmioty gospodarcze, ponieważ substancje mogą uwalniać się w postaci pyłu, co stanowi zagrożenie dla otoczenia. W tabeli podajemy wiele przykładów środków grzybobójczych i dodatkowo wpływających na regulacje wzrostu rzepaku, co w efekcie powoduje, że dzięki jesiennej ochronie rzepak przed spoczynkiem zimowym jest w stanie wykształcić dużą rozetę i szyjkę korzeniową o właściwej średnicy. Umożliwia to przetrwanie roślin w warunkach niekiedy bardzo niekorzystnych. Dzięki dobrej ochronie przy użyciu fungicydu, a gdy jest taka potrzeba poprzez zastosowanie insektycydu, zwiększa się możliwość przezimowania rzepaku w takim stanie, że gdy przychodzi wiosna rzepak szybko rozpoczyna wegetację i ma właściwą obsadę. QQPowschodowa ochrona Oczywiście środek grzybobójczy w formie opryskiwania, należy zastosować, gdy znane jest porażenie roślin lub na podstawie zagrożenia przez chorobę lub choroby, które występują w uprawie rzepaku ozimego w tym czasie. Lustrację monitoring plantacji wykonywać powinno się możliwie często (co najmniej 1 lub 2 razy w tygodniu), gdy rośliny osiągają fazę 3 4 liści właściwych. Gdy na liściach pojawią się plamy wskazujące na porażenie przez grzyby powodujące suchą zgniliznę kapustnych to należy określić czy jest to porażenie, jakie wyznaczone jest przez wielkość progu szkodliwości (10 20% liści z pierwszymi objawami choroby). Podstawą do użycia fungicydu mogą być też wskazania systemu wspomagania decyzji np. systemu SPEC, który określa poziom zagrożenia na podstawie ilości zarodników workowych w masie powietrza. Gdy ilość zarodników gwałtownie wzrasta w powietrzu to jest to sygnał, że powinno się opryskiwać plantacje, aby zapobiec infekcjom i rozwojowi choroby. Wydaje się, że najlepszym terminem zwalczania chorób w rzepaku jest faza 6 8 liści właściwych. Rośliny w tej fazie są silne i dobrze znoszą stres związany z zastosowaniem fungicydu, co ma szczególne znaczenie, gdy fungicyd też spełnia funkcję regulatora wzrostu. Na rozwój grzybów lub innych patogenów, ale także szkodników, wpływ mają czynniki atmosferyczne, takie jak np. wilgotność względna związana najczęściej z opadami deszczu. Ważna jest też temperatura powietrza i gleby, ponieważ może wydłużać lub skracać cykl rozwojowy rośliny, patogenu oraz szkodnika. Gdy wilgotność jest wysoka a temperatura umiarkowana (14 18 C) to

Wrzesień 2018 (nr 149) Uprawa - Wiadomości Rolnicze Polska Strona 5 Przykłady środków do zwalczania chorób rzepaku jesienią Środki ochrony roślin Ambrossio 500 SC + Dafne 250 EC Ambrossio 500 SC + Porter 250 EC Substancja czynna/ zawartość tebukonazol (500 g/l), difenokonazol (250 g/l) tebukonazol (500 g/l), difenokonazol (250 g/l) Dawka [kg (l)/ha] Sucha zgnilizna kapustnych Szara pleśń 0,4 l/ha + 0,3 l/ha + + - + 0,4 l/ha + 0,3 l/ha + + - + Bounty 430 SC tebukonazol (430 g/l) 0,45 l/ha + + + - Bukat 500 SC + Porter 250 EC tebukonazol (500 g/l), Bukat 500 SC difenokonazol (250 g/l) + Dafne 250 EC 0,4 l/ha + 0,3 l/ha + + - + Caramba 60 SL metkonazol (60 g/l) 0,7 1,0 l/ha + + + + Caryx 240 SL chlorek mepikwatu (210 g/l), metkonazol (30 g/l) 1,0 l/ha + + - - Clayton Tabloid EW tebukonazol (250 g/l) 0,75 l/ha + + + - Conatra 60 EC metkonazol (60 g/l) 0,7 1,0 l/ha + + + + Corinth 240 EC protiokonazol (80 g/l), tebukonazol (160 g/l) 0,75 l/ha + + - - Darcos 250 EW tebukonazol (250 g/l) 0,75 l/ha + + + - Dąb 250 EW tebukonazol (250 g/l) 0,75 l/ha + + - - Difpaklo 375 SC difenokonazol (250 g/l), paklobutrazol (125 g/l) 0,3 l/ha + + - - Domnic 250 EW + + - - tebukonazol (250 g/l) 0,75 l/ha Erasmus 250 EW + + + - Fenopak 375 SC Fezan Furtado 250 EW difenokonazol (250 g/l), paklobutrazole (125 g/l) 0,3 l/ha + + - - 0,5 l/ha - - - + + + - - Hajduk 250 EW 0,5 0,75 l/ha - + - - tebukonazol (250 g/l) Helicur 250 EW + + - - Horizon 250 EW 0,5 l/ha + + - - Kosa 250 EW 0,75 l/ha + + - - Magnello 350 EC Maxior difenokonazol (100 g/l), tebukonazol (250 g/l) 0,8 l/ha + - - - Mystic 250 EC tebukonazol (250 g/l) 0,75 l/ha + + - - Opresc 375 SC difenokonazol (250 g/l), paklobutrazol (125 g/l) 0,3 l/ha + + - - Orius Extra 250 EW tebukonazol (250 g/l) 1,0 l/ha + + - - Plexeo 60 EC metkonazol (60 g/l) 0,7 1,0 l/ha + + + + Polygreen Fungicyde WP Protebul 240 EC oospory Pythium oligandrum protiokonazol (80 g/l), tebukonazol (160 g/l) 0,1 kg/ha + - - - 0,75 l/ha + + - - Riza 250 EW tebukonazol (250 g/l) 1,0 l/ha + + + - Sendo 60 EC metkonazol (60 g/l) 0,7 1,0 l/ha + + + + Sintop 500 SC tiofanat metylowy (500 g/l) 1,2 l/ha + + + - Sirena 60 EC metkonazol (60 g/l) 0,7 1,0 l/ha + + + + Sparta 250 EW tebukonazol (250 g/l) 1,0 l/ha + + + - Spartakus 60 EC metkonazol (60 g/l) 0,7 1,0 l/ha + + + + Spekfree 430 SC Starpro 430 SC tebukonazol (430 g/l) 0,45 l/ha + + + - Syrius 250 EW 1,0 l/ha + + - - tebukonazol (250 g/l) Tarcza Łan 250 EW 0,75 l/ha + + - - Tarcza Łan Extra 250 EW Tarcza Plus 250 EW tebukonazol (250 g/l) 0,5-0,75 l/ha - + - - Tebkin 250 EW tebukonazol (250 g/l) 0,75 l/ha + + - - Tebu 250 EW tebukonazol (250 g/l) 0,5-0,75 l/ha + + - - Tebusha 250 EW tebukonazol (250 g/l) 0,75 l/ha + + - - Tilmor 240 EC Teodor 240 EC Tiptop 500 SC Tiofan 500 SC Tiofanat Metylowy 500 SC protiokonazol (80 g/l), tebukonazol (160 g/l) 0,75 l/ha + + - - tiofanat metylowy (500 g/l) 1,2 l/ha + + + - Toledo 250 EW tebukonazol (250 g/l) 0,75 l/ha + + + - Toledo Extra 430 SC Toprex 375 SC tebukonazol (430 g/l) 0,45 l/ha + + + - difenokonazol (250 g/l), paklobutrazol (125 g/l) 0,3 l/ha + + - - Topsin M 500 SC tiofanat metylowy (500 g/l) 1,2 l/ha + + + - Topstar 375 SC Trident 375 SC Trion 250 EW difenokonazol (250 g/l), paklobutrazol (125 g/l) 0,3 l/ha + + - - 0,5-0,75 l/ha + + - - Troja 250 EW tebukonazol (250 g/l) + + + - 1,0 l/ha Tyberius 250 EW + + - - Ulysses 430 SC Ventoux 430 SC tebukonazol (430 g/l) 0,45 l/ha + + + - Victosar 250 EW tebukonazol (250 g/l) 0,5-0,75 l/ha - + - - Czerń krzyżowych Cylindrosporioza Vima-Difenopaklobutrazol difenokonazol (250 g/l), paklobutrazol (125 g/l) 0,3 l/ha + + - - organizmy chorobotwórcze rozwijają się szybciej, niż gdy jest sucho (niedobór wody) i zimno. W związku z tymi zależnościami, w przypadku gdy panują niekorzystne warunki do rozwoju patogenów można sobie pozwolić na pewne opóźnienie wykonania zabiegu, ale trzeba być ostrożnym, bo może nas zaskoczyć zima i wtedy nie uda się opryskać plantacji. Zabieg jesienią warto wykonać, bo stwarza się w ten sposób dobre warunki do wzrostu i zimowania roślin, a w konsekwencji i uzyskania zadowalającego plonu. Można też dokonać pewnych oszczędności na zakupie fungicydu, bo gdy jest on zarejestrowany w dawce od do to w tym okresie niższa zarejestrowana dawka spełni swoje zadanie. W rejonach, w których występuje kiła kapusty jesienią następuje początek infekcji. Gdy uprawia się odmianę nieodporną, może dojść do istotnych strat w plonie. Jesienią można zastosować fungicyd, aby podjąć próbę ograniczenia szkodliwości tej choroby. Mówiąc krótko jesienna ochrona przynosi korzyści, o których dowiadujemy się dopiero, gdy przychodzą żniwa. Reklama

Strona 6 Uprawa - Wiadomości Rolnicze Polska Wrzesień 2018 (nr 149) Chciałbym uprawiać, a nie produkować W dzisiejszych czasach wszystko zmierza do intensyfikacji produkcji, coraz częściej rolnictwo nie oznacza uprawy roli, a produkcję na skalę przemysłową. Jednak nie dla wszystkich rolnik to tylko zawód. Jest wielu ludzi, dla których jest to pasja, styl życia, tradycja Przede wszystkim muszę dbać o ziemię, nawet kosztem plonów. Jak ją wyjałowimy, to koniec. Bo my z tego żyjemy i następne pokolenie też będzie mówi Roman Pasker, rolnik z Opolszczyzny. W przypadku rzepaku, jeżeli jest możliwość, to z zaprawą owadobójczą. Stosujemy materiał kwalifikowany, chociaż nie na całości. miejsca gleby. Na tej podstawie można już w miarę precyzyjnie obliczyć kolejne niezbędne dawki nawozów. Mapowania zasobności Gospodarstwo Romana Paskera z Wronina (pow. Kędzierzyn-Koźle, woj. opolskie) było przekazywane z pokolenia na pokolenie, a niektóre budynki w gospodarstwie pamiętają jeszcze XIX wiek. Kiedyś były tu zwierzęta, obecnie Pan Roman zajmuje się produkcją roślinną. Ze zwierząt zrezygnował, ponieważ rynek jest niepewny, a aby prowadzić produkcję zwierzęcą trzeba dużo inwestować. Zarówno pieniędzy, jak i czasu przy zwierzętach nie można odpocząć praca jest 365 dni w roku. Rolnik nie zamierza jednak rezygnować z uprawy roli. Rolnictwo to jego pasja, sposób na życie, przyszłość. To coś, co kocha i traktuje bardzo osobiście. Z sentymentem patrzy na minione lata, kiedy intensyfikacja w gospodarstwach nie była aż tak duża. Kiedy rolnictwo Reklama QQRoman Pasker było rolnictwem, a nie masową produkcją. Chciałbym uprawiać, a nie produkować mówi. QQPodręcznikowa uprawa Roman Pasker gospodaruje na ponad 100 hektarach, z czego ok. 50% zajmuje pszenica, reszta to rzepak (25%), kukurydza i buraki. Facelia w tym roku pójdzie jako poplon, stosowane jest prawidłowe zmianowanie. Zdarzało się, że rzepak częściej sialiśmy, ale ryzyko nasilenia werticiliozy czy kiły zmusza nas do uszanowania właściwego płodozmianu. Nie ma Rozwiązanie dla całego gospodarstwa Porsche szuka rolnika Zarejestruj się na stronie 365FarmNet.pl/Porsche i wygraj Porsche Junior z 1961 roku! co ryzykować choroby i szkodniki mogą się bardziej namnożyć podkreśla Pan Roman. W tym roku sytuacja w rolnictwie jest dosyć ciężka. Ze względu na suszę tam, gdzie są lżejsze piaszczyste gleby, to uprawy są spalone całkowicie. Poza tym to w miarę nam rośliny plonowały dodaje. W gospodarstwie Państwa Pasker większość gleb jest ciężkich, gliniastych. Dlatego tutaj lepszy jest niedobór opadów niż ich nadmiar. Oczywiście, do pewnego momentu w tym roku i tu susza dała się we znaki. Ze względu również na grad, słabiej plonował rzepak. Pszenica lepiej sobie poradziła Udało nam się uzyskać przyzwoity plon mówi R. Pasker. QQKwalifikat pszenicy z żytem? Już w połowie sierpnia Pan Roman powoli przygotowywał się do siewu rzepaku. Pod rzepak, została podana spora ilość nawozów, wykonana orka. Staramy się podnosić zawartość składników mineralnych w glebie cały czas. Dbamy o to, żeby wapno poszło na słomę, którą później rozprowadzamy na polu wyjaśnia rolnik. Większość pól uprawiam bezorkowo, pod rzepak tylko stosuję orkę. W tym roku po kukurydzy też chyba trzeba będzie ją wykonać zastanawia się. Do siewu Roman Pasker stosuje w większości kwalifikowany materiał siewny. Bo przesadzili chyba ostatnio z tymi cenami mówi. Dzięki mapowaniu wiem, jaki jest potencjał każdego pola, jaka odmiana będzie lepsza dla tego, a jaka prawdopodobnie lepiej sprawdzi się na innym polu. Do tego robię u siebie na polu doświadczenia z odmianami, środkami ochrony roślin. Na jednym polu mam 3 lub 4 odmiany i potem wiem, które są dla mnie najlepsze. Z chemią robię podobnie tłumaczy. Kwalifikowany materiał siewny R. Pasker kupuje często za granicą, w Czechach lub Niemczech. Ziarno jest tam dobrej jakości, odmiany te same, co w Polsce, ale cena często niższa. Do tego, jak mówi rolnik, w naszym krajowym kwalifikacie zdarza się, że w ziarnie pszenicy jest żyto. Często jest tak, że w zakupionej pszenicy rośnie dużo żyta. Tyle że w naszym rejonie w ogóle żyta się nie sieje. I na polach widać kto ma żyto, ten zasiał kwalifikat śmieje się. QQPrecyzja od lat Mniej więcej 10 lat temu pan Roman zlecił zrobienie pierwszych map zasobności gleby w swoim gospodarstwie. Według nich potem nawoził. Oczywiście nie tylko z danych, które otrzymuje w trakcie żniw, kiedy już ma informacje ze zbioru, z powstałej mapy plonu, rolnik widzi ile składników pokarmowych mu odeszło z każdego pola Roman Pasker nie robi co roku, ale dla kontroli pobiera próbki glebowe i bada je w okręgowej stacji chemiczno-rolniczej. Do tego, w ciągniku ma prowadzenie automatyczne GPS, jak również program do prowadzenia dokumentacji i przesyłania zleceń z ciągnika do komputera. W prowadzeniu dokumentacji całego gospodarstwa pomaga mu również internetowy program 365FarmNet. Jak tylko usłyszałem, że jest taki program, to chciałem wypróbować. Aplikacja była bardzo prosta dla mnie, intuicyjna, rejestracja też. Co ważne, program jest bardzo rozbudowany, można tam kartę pola prowadzić, ale też dokumentację związaną z produkcją zwierzęcą czy zarządzaniem magazynem wymienia. Dla mnie najważniejsza jest tu karta pola. Korzystam z bezpłatnej wersji, która cały czas świetnie się u mnie sprawdza. Tam wprowadzam wszystko, co robię na polu, koszty, zastosowane środki, zebrane plony. A potem wszystko jest automatycznie podliczane i tworzony jest końcowy bilans. Wiem też, co w poprzednich latach było na danym polu, jakie nawozy zastosowane, zabiegi, co się działo podkreśla. Bezpłatny program do prowadzenia karty pola dostępny jest na stronie www.365farmnet.pl. Renata Struzik

Wrzesień 2018 (nr 149) Uprawa - Wiadomości Rolnicze Polska Strona 7

Strona 8 Uprawa - Wiadomości Rolnicze Polska Wrzesień 2018 (nr 149) Podejście ProCam do handlu płodami rolnymi Dynamiczny rozwój światowego rolnictwa wymaga ciągłego monitorowania sytuacji na rynku oraz reagowania i oddziaływania na zmiany. Nasza firma jest gotowa na wyzwania, idziemy z duchem czasu, poszerzając swoje horyzonty. są dopasowane do potrzeb i możliwości Klienta. Zrównoważony rozwój w firmie PROCAM Polska jest odzwierciedleniem naszego długofalowego podejścia do zachowania równo- Współpracując z największymi konsumentami zboża i rzepaku w kraju i zagranicą gwarantujemy sprzedaż płodów rolnych na bardzo korzystnych warunkach. Jest to dla nas sposób na zacho- Rok 2017 i początek roku 2018 był to czas istotnych zmian w firmie PROCAM Polska Sp. z o.o., a jedną z nich była reorganizacja Działu Barteru. Idąc do przodu, rozwijamy się, wdrażamy nowe rozwiązania i koncepcje, a wszystko po to, aby wyjść do Klienta z pełnym wachlarzem usług. Plany rozwoju ewoluowały w czasie i naprowadziły firmę na właściwe tory, a efektem jest utworzenie Działu Obrotu Płodami Rolnymi, który skupia w sobie handel i działania barterowe. Kilka lat temu został utworzony Dział Barteru skupiający się na wymianie towaru za towar. Barter, zgodnie z definicją ustawową oznacza Reklama bezgotówkową wymianę towarów lub usług. Tego rodzaju wymiana zakłada, że każda ze stron dąży do tego, aby wartości świadczonych przez obie strony usług czy wymienianych towarów kompensowały się lub były zbliżonej wartości. Wiele gospodarstw w okresie swojej działalności boryka się z ograniczoną ilością środków finansowych i z ich płynnością. W takiej sytuacji niezmiernie przydatną i ratującą z opresji okazywała się współpraca barterowa, która pozwalała na ograniczanie nakładów własnych przedsiębiorcy przy wykonywaniu bieżących zabiegów agrotechnicznych. Kapitał obrotowy pozostający w gospodarstwie można w konsekwencji przeznaczać na inwestycje stymulujące jego dalszy rozwój. Firma PROCAM w pierwszym okresie działalności przyjęła barterową formę rozliczeń za środki do produkcji rolnej. Wraz ze wzrostem zainteresowania naszych Klientów skupem płodów rolnych rozwijamy się i zmieniamy dla Państwa wprowadzając regularny handel także w tym elemencie. Zdobyte przez lata doświadczenia w obrocie płodami rolnymi i zbudowanie kompetentnego zespołu handlowców skłoniły firmę do rozbudowy tej formy działalności. Odpowiadając na oczekiwania naszych klientów powstał Dział Obrotu Płodami Rolnymi, swoim zasięgiem obejmujący teren całej Polski. Do prowadzenia działu został powołany Dyrektor Działu Obrotu Płodami Rolnymi Mateusz Przybylski, osoba z wieloletnim doświadczeniem handlowym, zdobytym między innymi u jednego z największych operatorów zbożowych w Europie i jednego z największych eksporterów Polskich. Doświadczenie zdobyte na rynkach zagranicznych i rynku rodzimym bezpośrednio przekłada się w korzystne rozwiązania i oferty dla naszych kontrahentów. Nasz dział dodatkowo w ostatnim czasie został wzbogacony o handlowców z ogromnym potencjałem i długoletnim doświadczeniem. Zespół składa się z osób odpowiedzialnych za zakupy w terenie, obsługę kontrahentów krajowych i zagranicznych. Podział na regiony umożliwia analizę specyfiki rynków lokalnych oraz dostosowanie do nich naszej oferty. Przecieramy nieodkryte do niedawna dla naszej firmy szlaki eksportu, pozyskujemy nowych odbiorców na rynku europejskim. Rozwinięto również zaplecze administracyjne, a wszystko po to, aby doskonalić procesy handlowe. Nowy podział obowiązków i innowacyjne rozwiązania umożliwiają otwarcie się na nowych Klientów i polepszenie jakości obsługi. Posiadamy dział logistyki, który świadczy usługi na wysokim poziomie, wyróżniając się terminowymi i elastycznymi odbiorami, które wagi pomiędzy priorytetami biznesowymi, a budową trwałych i efektywnych relacji z Klientem. Współpraca oparta na rzetelności i uczciwości ma odzwierciedlenie w każdej transakcji. Szereg podjętych przez firmę działań w kierunku zmian i zrównoważonego rozwoju ma na celu zapewnienie naszym dotychczasowym i nowym Klientom: atrakcyjnych cen, programów rozliczeniowych zapewniających terminowe regulowanie należności oraz wsparcie kredytowe poprzez środki do produkcji rolnej, obsługi klienta na wysokim poziomie, kierującej się zasadami etyki, rzetelności i uczciwości, elastycznej i terminowej logistyki, od tego roku w niektórych regionach Polski będziemy świadczyć usługi skupowe co zapewni Państwu możliwość wyjechania z towarem w dogodnym dla Państwa momencie. Bardzo ważną sprawą jest również wybór odbiorcy ze względu na jakość, pewność zapłaty oraz logistykę. wanie płynności finansowej, tak istotnej dla każdego uczestnika rynku. Szczególnie dbamy o to, aby każdy decydujący się na wybór naszej oferty mógł skorzystać z fachowego doradztwa i profesjonalnej obsługi. Prowadząc skup zbóż, rzepaku i kukurydzy w PRO- CAM Polska dokładnie analizujemy krajowe oraz międzynarodowe trendy na rynkach rolnych służymy Państwu naszą opinią co do polityki zarządzania własnymi płodami rolnymi. Chętnie dzielimy się naszą wiedzą i opiniami, gdyż uważamy, że jedynie rzetelne informowanie naszych kontrahentów o tendencjach rynkowych doprowadzi do długoterminowej, opartej na wzajemnym zaufaniu współpracy. Zachęcamy do kontaktu z nami i do śmiałego podejmowania decyzji, na podstawie otrzymanych od nas informacji, które w długiej perspektywie doprowadzą do dywersyfikacji ryzyka w zarządzanym przez Państwa portfolio zbożowym. Serdecznie zapraszamy do współpracy! www.procam.pl

Wrzesień 2018 (nr 149) Uprawa - Wiadomości Rolnicze Polska Strona 9 Szkodniki jesienne rzepaku ozimego Utrzymująca się od dłuższego czasu ciepła pogoda stwarza dobre warunki rozwoju dla większości szkodników rzepaku. Już teraz na samosiewach można zaobserwować liczne występowanie pchełek czy tantnisia krzyżowiaczka. Jeżeli takie warunki utrzymają się do jesieni, wzrośnie ryzyko uszkodzeń młodych zasiewów przez agrofagi, a osłabione rośliny, w nienajlepszej kondycji wejdą w okres zimowania. Rozpoczynający się dla rzepaku ozimego sezon to także sprawdzian dla czasowo zatwierdzonych do stosowania przez ministra rolnictwa zapraw nasiennych nie tylko pod kątem ich skuteczności, ale także w aspekcie bezpieczeństwa pszczół i innych zapylaczy. QQZagrożone wschodzące rośliny Pchełki. Ciepła i sucha pogoda sprzyja masowemu wystąpieniu pchełek rzepakowej i tzw. ziemnych. Chrząszcze pchełek żerują na liściach wygryzając dr inż. Przemysław Strażyński Instytut Ochrony Roślin PIB w Poznaniu początkowo niewielkie otwory (fot. 1), a w przypadku licznego wystąpienia całkowicie szkieletują liście. Natomiast larwy pchełki rzepakowej drążą korytarze w nerwach głównych, ogonkach liściowych i pędach, larwy pchełki Tabela 1. Niechemiczne metody ograniczania szkodników rzepaku ozimego Szkodnik Bielinki Chowacz galasówek Drutowce Gnatarz rzepakowiec Mączlik warzywny Miniarka kapuścianka Mszyce Nicienie Pchełka rzepakowa Pchełki ziemne Pędraki Rolnice Ślimaki Śmietka kapuściana Tantniś krzyżowiaczek Zwierzęta łowne i ptaki Niechemiczne metody i sposoby ochrony agrotechnika, izolacja przestrzenna od innych roślin kapustowatych smużkowanej minują liście, a larwy pozostałych gatunków żerują na korzeniach agrotechnika, izolacja przestrzenna od innych roślin kapustowatych, wczesny siew nasion agrotechnika, wczesny siew nasion, zwiększenie normy wysiewu nasion izolacja przestrzenna od innych roślin kapustowatych, zwiększenie normy wysiewu nasion zwiększając ryzyko wtórnych porażeń przez sprawców chorób. izolacja przestrzenna od innych roślin kapustowatych i upraw pod osłonami, ograniczanie zachwaszczenia i samosiewów izolacja przestrzenna od innych roślin kapustowatych, wczesny siew nasion, zwiększenie normy wysiewu nasion Tantniś krzyżowiaczek. Larwy (gąsienice, fot. 2) ostatniego w sezonie pokolenia izolacja przestrzenna od innych roślin kapustowatych, ziemniaków, sadów brzoskwiniowych, zbilansowane nawożenie N, ograniczanie zachwaszczenia i samosiewów agrotechnika, izolacja przestrzenna od innych roślin kapustowatych izolacja przestrzenna od innych roślin kapustowatych, usuwanie chwastów kapustowatych i samosiewów, wczesny siew zaprawionych nasion, zwiększenie normy wysiewu nasion izolacja przestrzenna od innych roślin kapustowatych, wczesny siew zaprawionych nasion, zwiększenie normy wysiewu nasion agrotechnika, wczesny siew nasion, zwiększenie normy wysiewu nasion QQFot. 1. Objawy żerowania chrząszczy pchełek agrotechnika, izolacja przestrzenna od innych roślin kapustowatych, ograniczanie zachwaszczenia, wczesny siew nasion, zwiększenie normy wysiewu nasion agrotechnika, izolacja przestrzenna od innych roślin kapustowatych, ograniczanie zachwaszczenia, wczesny siew nasion, zwiększenie normy wysiewu nasion izolacja przestrzenna od innych roślin kapustowatych, wczesny siew zaprawionych nasion, zwiększenie normy wysiewu nasion izolacja przestrzenna od innych roślin kapustowatych, usuwanie chwastów kapustowatych i samosiewów QQFot. 2. Gąsienica tantnisia krzyżowiaczka izolacja przestrzenna od innych roślin kapustowatych, wczesny siew nasion, zwiększenie normy wysiewu nasion, odstraszanie mechaniczne QQFot. 3. Mszyca kapuściana osobniki na liściu tego owada, żerują we wrześniu i październiku na liściach rzepaku ozimego. Efekty obecności aktywnej gąsienicy przyjmują różną postać, w zależności od fazy jej rozwoju. Początkowo minuje ona liście, następnie wyjada tkankę miękiszową pozostawiając dolną skórkę liścia (powstają tzw. okienka), starsza zjada wszystkie tkanki, w czego efekcie obserwowane są na liściach liczne otwory. Licznie żerujące gąsienice zjadają całą blaszkę liściową. Mszyce. W ostatnich latach nasilił się problem związany z licznym, nietypowym (pod względem terminów) występowaniem tych owadów. W okresie wschodów rzepaku ozimego pojawia się mszyca kapuściana (fot. 3), która do niedawna kojarzona była z kolonizowaniem rzepaku w fazie kwitnienia i rozwoju łuszczyn. Jesienią 2016 r. niespodziewanie wschody Czytaj str. 10 Reklama

Strona 10 Uprawa - Wiadomości Rolnicze Polska Wrzesień 2018 (nr 149) Dokończenie ze str. 9 rzepaku masowo zasiedliła mszyca brzoskwiniowa (fot. 4, szczególnie w rejonach południowo-zachodnich), która dodatkowo dokonała infekcji wirusami żółtaczki rzepy (TuYV). Ten polifag wcześniej nie stanowił zagrożenia dla rzepaku, choć był powszechny w agrocenozach, m.in. na sałacie, ziemniakach, pomidorach, drzewach owocowych. Mszyce obu ww. gatunków zasiedlały spodnią stronę liści, dlatego też bywały niedostrzegane przez rolników. Okazały się również odporne na niektóre substancje czynne insektycydów, co znacznie utrudniło ich zwalczanie i zmusiło niejednokrotnie plantatorów do likwidacji części lub całych upraw. Śmietka kapuściana obecnie zaliczana jest do najgroźniejszych jesiennych szkodników rzepaku ozimego. Jej larwy żerują na i w korzeniach oraz szyjce korzeniowej rzepaku, wyjadają tkanki drążąc chodniki. Ubytki tkanki korzenia, oraz zwykle towarzysząca zgnilizna (fot. 5, spowodowana rozwojem na uszkodzonej tkance patogenów wywołujących maceracje i zgnilizny), to czynniki znacznie obniżające Reklama kondycję roślin przed zimą. Rośliny uszkodzone w mniejszym stopniu często wylegają i przedwcześnie dojrzewają. Chowacz galasówek, właściwie jego larwy uszkadzają jesienią rzepak ozimy. Objawem ich aktywności są beczułkowate narośla (galasy, fot. 6 z wydrążonymi chodnikami) na korzeniu głównym lub szyjce korzeniowej, niekiedy po kilka na jednej roślinie. Tak uszkodzone rośliny źle się rozwijają i są dość podatne na przemarzanie. Gnatarz rzepakowiec to kolejny szkodnik, którego występowaniu i rozwojowi sprzyja ciepła i sucha jesień. Uszkodzenia powodują żarłoczne larwy. Młode (niewielkie, oliwkowozielonkawe przez co trudne do zauważenia) zeskrobują tkanki liścia, w czego efekcie powstają niewielkie okienka. Starsze (do 1,5 cm długości, czarnawe, fot. 7) zjadają tkanki między nerwami, a nawet w ostateczności także nerwy. Potrafią w ciągu kilku dni zniszczyć w ten sposób wszystkie rośliny na plantacji. Po ogołoceniu z liści jednej rośliny przenoszą się na sąsiednią. Miniarka kapuścianka, właściwie aktywność jej larw przybiera bardzo charakterystyczne objawy w postaci QQFot. 4. Osobniki mszycy brzoskwiniowej na rzepaku Tabela 2. Zaprawy nasienne dopuszczone do stosowania w rzepaku ozimym przeciwko szkodnikom uwzględnionym w etykietach Zaprawa (termin dopuszczenia do użycia) Lumiposa 625 FS Cruiser OSR 322 FS (do 1 listopada) Modesto 480 FS (do 1 listopada) Cruiser 70 WS (do 5 listopada) nieregularnych, prześwitujących chodników wydrążonych pomiędzy obiema skórkami liścia (tzw. miny). Larwy wyjadając miękisz ograniczają znacznie powierzchnię asymilacyjną. Na młodszych roślinach mogą także drążyć korytarze w miękiszu łodyg. Zasiedlone rośliny żółkną i słabo rosną, a nawet mogą całkowicie zamierać. QQFot. 5. Objawy żerowania larwy śmietki kapuścianej w korzeniu rzepaku Szkodniki Tabela 3. Progi ekonomicznej szkodliwości jesiennych szkodników rzepaku ozimego pchełka rzepakowa, pchełki ziemne, śmietka kapuściana, gnatarz rzepakowiec chowacz galasówek, pchełki ziemne, miniarka kapuścianka, mszyca brzoskwiniowa chowacz galasówek, pchełki ziemne, miniarka kapuścianka, mszyca brzoskwiniowa, rolnice (ograniczanie występowania) chowacz galasówek, pchełki ziemne, miniarka kapuścianka, mszyca brzoskwiniowa, rolnice (ograniczanie występowania) Szkodnik Próg szkodliwości Chowacz galasówek 2 3 chrząszcze w żółtym naczyniu w ciągu 3 dni Gnatarz rzepakowiec 1 larwa na 1 roślinie Mszyca kapuściana na brzegu pola 2 kolonie mszyc na m 2 Mszyce-wektory pierwsze zauważone jesienią osobniki Pchełka rzepakowa 3 chrząszcze na mb rzędu Pchełki ziemne 1 chrząszcz na mb rzędu Rolnice 6 8 gąsienic na m 2 Ślimaki 2 ślimaki w pułapce i uszkodzenie 5% siewek w fazie 1 4 liści lub 4 i więcej ślimaków na pułapkę i zniszczenie 10% roślin w fazie od 5 liści Śmietka kapuściana 1 muchówka w pułpace w ciągu 3 dni Tantniś krzyżowaczek 1 gąsienica na 1 roślinie lub motyle w pułapce Tabela 4. Insektycydy zarejestrowane do zwalczania jesiennych szkodników rzepaku ozimego Szkodnik Grupa chemiczna Substancja czynna Insektycyd Mszyce Pchełka rzepakowa Pchełki ziemne Tantniś krzyżowiaczek Mączlik warzywny Śmietka kapuściana Gnatarz rzepakowiec pyretroidy neonikotynoidy + pyretroidy fosforoorganiczne + pyretroidy pyretroidy neonikotynoidy + pyretroidy neonikotynoidy + pyretroidy pyretroidy QQFot. 6. Beczułkowate wyrośle efekt żerowania larwy chowacza galasówka deltametryna acetamipryd + lambda-cyhalotryna chloropiryfos + beta-cyflutryna deltametryna lambda-cyhalotryna acetamipryd + lambda-cyhalotryna acetamipryd + lambda-cyhalotryna deltametryna lambda-cyhalotryna QQFot. 7. Larwa gnatarza rzepakowca fot. 1 7 P. Strażyński Decis 2,5 EC Decis Mega 50 EW Delta 50 EW Khoisan 25 EC Inazuma 130 WG Inpower 130 WG Nepal 130 WG Optymalna temperatura działania poniżej 20 C 10 25 C Pyrinex Supreme 262 ZW powyżej 15 C Decis 2,5 EC Decis Mega 50 EW Delta 50 EW Khoisan 25 EC Patriot 100 EC Judo 050 CS Karate Zeon 050 CS Kusti 050 CS Ninja 050 CS Sparviero Inazuma 130 WG Inpower 130 WG Nepal 130 WG Inazuma 130 WG Inpower 130 WG Nepal 130 WG Decis Mega 50 EW Delta 50 EW Judo 050 CS Karate Zeon 050 CS Kusti 050 CS Ninja 050 CS poniżej 20 C 10 25 C poniżej 20 C Szkodniki glebowe (rolnice, drutowce, pędraki i larwy leni) w ostatnich kilku sezonach są bardzo liczne i aktywne jesienią. Przyczyny tego upatruję głównie w coraz bardziej powszechnym uproszczeniu uprawy. Wschodom rzepaku szczególnie zagrażają gąsienice rolnic, które mogą zjadać młode siewki w całości. W wyniku żerowania szkodników glebowych można zaobserwować placowe ubytki w zasiewie, tzw. łysiny, szczególnie od brzegów plantacji. QQOchrona W integrowanej ochronie roślin duże znaczenie mają prewencyjne działania niechemiczne, oparte w głównej mierze na właściwej agrotechnice (tab. 1). Także hodowla odpornościowa uprawa odmian odpornych lub tolerancyjnych pozwala na znaczne zmniejszenie poziomu chemizacji. Obecnie do stosowania w rzepaku ozimym dopuszczone są 4 zaprawy nasienne, w tym 3 czasowo (tab. 2). Użycie środka ochrony w takiej formie ma wpływ na następcze zabiegi. Zaprawy dopuszczone do użycia w Polsce są środkami działającymi układowo, tzn. są pobierane przez kiełki i krążą w roślinie zabezpieczając ją przed szkodnikami przez kilka tygodni, do momentu zaniknięcia czy rozrzedzenia biologicznego. Decyzję o kolejnym zastosowaniu chemicznego insektycydu lub pierwszy raz, jeśli wysiano niezaprawione nasiona, zawsze powinien poprzedzać dokładny monitoring plantacji, np. za pomocą żółtych naczyń (monitorowanie chowaczy, mszyc), żółtych tablic lepowych (mszyc, miniarek), pułapek pokarmowych (śmietka kapuściana, ślimaki), pułapek z feromonem (tantnisia) i bezpośredniej lustracji roślin pod kątem progu szkodliwości dla danego szkodnika (tab. 3). Insektycydy nalistne należy stosować zgodnie z etykietą, z uwzględnieniem optymalnej temperatury skutecznego działania danego środka ochrony. Z uwagi na możliwość uodparniania się populacji niektórych szkodników, zaleca się przemiennie stosować insektycydów z różnych grup chemicznych i o odmiennym mechanizmie działania (tab. 4).

Wrzesień 2018 (nr 149) Uprawa - Wiadomości Rolnicze Polska Strona 11 Pasze objętościowe na gruntach ornych W gospodarstwach prowadzących produkcję zwierzęcą bardzo ważne jest posiadanie odpowiedniej ilości pasz objętościowych. Pasze objętościowe są podstawą w żywieniu między innymi dużych i małych przeżuwaczy. Zawierają one ponad 18% włókna surowego w kilogramie suchej masy. Wyróżnia się pasze objętościowe suche i soczyste. Do pasz objętościowych soczystych zaliczane są wszystkie zielonki, kiszonki, sianokiszonki, okopowe oraz niektóre produkty przemysłu rolno-spożywczego (wywar browarniany czy wysłodki z buraków). Pasze objętościowe suche to np. siano czy słoma. Surowiec na pasze objętościowe może być pozyskiwany nie tylko z trwałych użytków zielonych, ale również z roślin uprawianych na gruntach ornych. W Polsce najważniejszymi roślinami paszowymi uprawianymi na gruntach ornych są kukurydza i rośliny bobowate oraz trawy. W 2017 r. rośliny pastewne na pasze, tj. siano czy zielonkę przeznaczoną na kiszonkę lub bieżące skarmianie, łącznie z mieszankami zbożowo-strączkowymi na ziarno, na gruntach ornych uprawiane były na obszarze ponad 1 mln ha (co stanowiło 9,7% ogólnej powierzchni zasiewów). Obserwuje się tendencję do ograniczania powierzchni uprawy roślin pastewnych. W porównaniu z 2016 r. powierzchnia uprawy roślin pastewnych zmniejszyła się o około 48 tys. ha, tj. o 4,4%. Zmniejszenie powierzchni uprawy roślin pastewnych nastąpiło, między innymi, w wyniku zmniejszenia powierzchni uprawy bobowatych pastewnych na zielonkę, traw pastewnych na zielonkę, a także strączkowych pastewnych na zielonkę. Natomiast zwiększyła się powierzchnia uprawy roślin okopowych pastewnych o 0,6 tys. ha do około 7,8 tys. ha. Ponadto produkcja tych roślin również wzrosła o 38,8 tys. ton, co wynikało z lepszego ich plonowania. Kukurydza jest obecnie podstawową rośliną wykorzystywaną w żywieniu bydła, jedną z najlepszych pasz objętościowych i energetycznych (kiszonka z całych roślin, z kolb CCM, zielonka) dla zwierząt przeżuwających. Powierzchnia uprawy kukurydzy na zielonkę w Polsce to około 600 tys. hektarów, jednak mogłaby być uprawiana na większym areale. Kukurydza pod względem powierzchni uprawy oraz światowej produkcji zajmuje trzecie miejsce po pszenicy i ryżu. Ma głęboki i silnie rozwinięty system korzeniowy i dzięki temu może dobrze znosić okresowe niedobory wody, a największe potrzeby wodne ma w okresie kwitnienia (lipiec i sierpień). Może być uprawiana po sobie przez kolejne 3 4 lata. Kukurydza charakteryzuje się wysoką wartością pokarmową, wytwarza wysoki plon i łatwo się zakisza. Kiszonkę można przygotowywać z całych roślin kukurydzy, z gniecionych kolb z ziarnem (CCM), a także z samego ziarna. Jest to pasza bogata w energię (węglowodany), ale uboga w białko. Zielonki z roślin bobowatych mogą być uprawiane w siewie czystym lub w mieszankach z trawami. Najczęściej z roślin drobnonasiennych bobowatych uprawia się lucernę mieszańcową, koniczyny czerwoną, białą i perską oraz seradelę. Natomiast z roślin strączkowych na zielonkę można wysiewać łubiny żółty, wąskolistny i biały oraz peluszkę, bobik, wyki jarą i ozimą. Lucerna mieszańcowa charakteryzuje się wysokim plonowaniem (do 15 t/ha suchej masy 1,5 3,0 t/ha białka). Ma wysoką wartość pokarmową i małe wymagania dotyczące nawożenia azotem. Co więcej, lucerna ma głęboki system korzeniowy i dzięki temu zdecydowanie lepiej znosi suszę oraz niedobory wody niż inne rośliny paszowe, np. trawy. Na dobrych stanowiskach, przy właściwej pielęgnacji może być użytkowana 3 4 lata i koszona 3 lub 4 razy rocznie. Najlepiej ją uprawiać w siewie czystym. Koniczyna czerwona jest rośliną pastewną o dużej zawartości białka i składników mineralnych takich jak: wapń, fosfor, magnez, potas. Daje wysoki plon świeżej i suchej masy. Może być skarmiana w postaci zielonki, siana, kiszonki lub sianokiszonki. Ponieważ charakteryzuje się stosunkowo niską koncentracją energii w paszy, powinna być skarmiana łącznie z paszami energetycznymi. Ma duże wymagania wodne i jest mało odporna na suszę, gdyż jej system korzeniowy rozwija się głównie w warstwie ornej. Zasiewy czyste koniczyny czerwonej (bez traw) użytkuje się przez rok, nie licząc roku zasiewu. Koniczynę czerwoną najczęściej uprawia się jako wsiewkę w zbożową roślinę ochronną, którą z reguły jest jęczmień jary zbierany na ziarno. Koniczyna czerwona jest użytkowana dwu- lub trzykośnie, w zależności od warunków siedliskowych. Można wykorzystywać koniczynę czerwoną do mieszanek z trawami. Koniczyna biała odgrywa również dużą rolą w pozyskiwaniu pasz z gruntów ornych. Wykorzystywana jest w wieloletnich mieszankach bobowato-trawiastych. Jest gatunkiem o wysokiej wartości biologicznej białka, dostarczającym dużej ilości składników mineralnych. Odznacza się wysoką strawnością suchej masy i smakowitością. Koniczyna biała wykazuje działanie mlekopędne, podobnie jak wszystkie bobowate. Na rynku znajdują się mieszanki traw do użytkowania jedno- i dwuletniego oraz wieloletniego. Na grunty orne polecane są mieszanki traw jednorocznych i dwuletnich opartych na różnych życicach. Cenna jest życica westerwoldzka, która bardzo szybko rośnie i dostarcza wysokich plonów. Inne trawy polecane do mieszanek to np.: życice wielokwiatowa i trwała, kupkówka pospolita, rajgras wyniosły, tymotka łąkowa i kostrzewa czerwona. Bardzo wartościowe pasze dla przeżuwaczy dają mieszanki bobowato-trawiaste, w których stosuje się dodatek koniczyny. Koniczyna perska jest doskonała jako komponent jednorocznych mieszanek. Zawiera dużo białka ogólnego i strawnego oraz składników mineralnych i karotenu. Ponadto ma niską zawartość włókna surowego. Mieszanka życicy westerwoldzkiej z koniczyną perską jest polecana do użytkowania rocznego oraz jako międzyplon. Może być skarmiana bezpośrednio na świeżo lub przeznaczana na kiszonkę lub sianokiszonkę. Na zielonki można także wykorzystywać rośliny uprawiane w międzyplonach ścierniskowych, ozimych i jako międzyplony-wsiewki. W przeszłości duży udział w paszach objętościowych soczystych stanowiły w żywieniu bydła i trzody chlewnej rośliny okopowe: ziemniaki, buraki pastewne, marchew pastewna i brukiew. Obecnie znaczenie tych roślin, jako pasz jest niewielkie. W ostatnich latach zmiany pogodowe i występujące często susze ograniczają ilość uzyskiwanych pasz objętościowych. Rośliny paszowe, szczególnie te uprawiane na glebach słabszych, w warunkach deficytu wody nie dają dobrych plonów i nie zapewniają odpowiedniej bazy pasz objętościowych. Poszukuje się też roślin paszowych, które w warunkach suszy i niekorzystnego rozkładu opadów, radziłyby sobie lepiej niż powszechnie uprawiana kukurydza. Wojciech Suwara Reklama

Strona 12 Uprawa - Wiadomości Rolnicze Polska Wrzesień 2018 (nr 149) Jesienna ochrona zbóż w zależności od użytej zaprawy Jesienne zabiegi ochrony (w formie opryskiwania) przed chorobami wykonywane są w ostatnich sezonach coraz częściej na plantacjach z intensywną uprawą ozimego jęczmienia i pszenicy ozimej. Rzadko ma to miejsce w tym czasie w uprawach żyta i pszenżyta, dlatego skoncentrujemy się na jesiennych zabiegach opryskiwania w celu walki z grzybami chorobotwórczymi w odniesieniu do pszenicy ozimej i jęczmienia ozimego. Prof. dr hab. Marek Korbas, dr Joanna Horoszkiewicz-Janka Instytut Ochrony Roślin-PIB, Poznań QQJesienne zagrożenia Pszenica ozima i jęczmień ozimy już w czasie jesiennej wegetacji porażane są przez wiele grzybów chorobotwórczych. Na liściach pszenicy w tym czasie mogą być obecni sprawcy: mączniaka prawdziwego zbóż i traw (fot. 1), septoriozy paskowanej liści, rdzy brunatnej (fot. 2) i żółtej (fot. 3). Z kolei na jęczmieniu duże porażenie liści wywołane bywa przez: mączniaka prawdziwego zbóż i traw, plamistość siatkową liści i rynchosporiozę. Pszenica i jęczmień często są także zasiedlane przez mszyce, których pewne gatunki są wektorami wirusów, np. w przypadku jęczmienia wywołujących żółtą karłowatość jęczmienia. Rozwój grzybów przebiega błyskawicznie, gdy podczas kalendarzowej jesieni i na początku zimy panuje wyższa, od wieloletniej, temperatura powyżej 0 C, a wilgotność powietrza i gleby jest przez długi czas odpowiednio wysoka. Najczęstszą sytuacją, która zmusza do ochrony fungicydowej (w formie opryskiwania) jest opanowanie liści przez mączniaka prawdziwego zbóż i traw, a w drugiej kolejności w przypadku pszenicy jest to obecność grzyba powodującego septoriozę paskowaną liści, a u jęczmienia plamistość siatkową. Incydentalnie dotyczy to też rdzy brunatnej i żółtej na pszenicy oraz rdzy i rynchosporiozy zbóż w jęczmieniu. QQEfekt zaprawiania Często, po zastosowaniu odpowiedniej zaprawy składającej się z 2 lub 3 substancji czynnych, lub mieszaniny zapraw, może tak zostać zabezpieczona młoda roślina przed porażeniem jesienią, że zabieg opryskiwania jest zbyteczny. Są też zaprawy jednoskładnikowe, których efekt działania może również znacznie ograniczyć wystąpienie chorób liści. Gdy wysiewa się ziarno pszenicy, jęczmienia zaprawionego taką zaprawą której substancja czynna działa hamująco na rozwój grzybów zazwyczaj porażających liście to zdarza się, że jesienią nie trzeba wykonać zabiegów ochrony liści zbóż. Może tak być, gdy przebieg pogody utrudnia rozwój patogenów. Słabszemu porażeniu ulegają odmiany odporne na określony/e patogen/y, a gdy ziarno takiej odmiany zaprawione jest dodatkowo zaprawą przykładowo składającą się z trzech substancji czynnych, np. takich jak triadimenol, fluoksastrobina, fluopyram (jęczmień, pszenica) lub fluoksastrobina, protiokonazol i tebukonazol (pszenica), a także fludioksonil, tebukonazol i diefenokonazol (pszenica, jęczmień), wówczas efekt ochronny dotyczyć może kompleksu chorób. Zaprawa w skład której wchodzą takie substancje czynne jak fluoksastrobina, protiokonazol i tebukonazol zapobiega występowaniu septorioz na liściach. Zalecać wśród wielu zapraw można te, które są mieszaniną dwóch zapraw w skład których wchodzą fluksapyroksad, prochloraz i tritikonazol. Mieszaniną taką zaprawia się ziarno pszenicy i jęczmienia. Używając zapraw, których przykładowy skład podano, przyczyniamy się do ograniczenia (zapobiegania) występowania chorób liści do końca fazy krzewienia, a w niektórych sytuacjach nawet do fazy strzelania w źdźbło. Trudniej jest zapewnić zdrowie liści, gdy stosuje się ziarno zaprawione zaprawą zawierającą inną, od przykładowo wymienionych substancji czynnych, ale są one też doskonałe w zwalczaniu śnieci, głowni oraz pozostałych chorób zwalczanych przez zaprawy nasienne. QQRdza brunatna może już wcześnie jesienią porazić młode liście pszenicy QQKombinacje Na plantacjach obsianych ziarnem zaprawionym zaprawą, tzw. tradycyjną, której koszt jednostkowy jest możliwie najniższy, trzeba rozważyć ewentualne zwalczanie mączniaka prawdziwego zbóż i traw czy plamistości siatkowej lub septoriozy paskowanej, septoriozy plew, itp. W tabeli podano przykłady fungicydów, których można użyć do wykonania zabiegu jesienią. Niestety wiele z zarejestrowanych fungicydów nie ma w etykiecie zapisu, że są przeznaczone do tego, aby można wykonać przy ich użyciu zabieg w terminie T-0, czyli jesienią w początkowych fazach wzrostu pszenicy i jęczmienia ozimego. Wydaje się, że w takiej sytuacji można wybrać fungicyd, który zalecany jest do użycia od fazy krzewienia lub ma zapis, że może być użyty jesienią lub jest skuteczny w niższej temperaturze. Substancja lub substancje czynne, będące składnikami fungicydu, najlepiej, aby wykazywały większą skuteczność Przykłady fungicydów do stosowania w uprawie pszenicy ozimej i jęczmienia ozimego działających skutecznie w temperaturze poniżej 12 C Fungicyd Substancja czynna Capalo 337,5 SE fenpropimorf, metrafenon, epoksykonazol Ceando 183 SC metrafenon, epoksykonazol Ceando plus fenpropimorf, metrafenon, epoksykonazol Duett Star 334 SE fenpropimorf, epoksykonazol Falcon 460 EC spiroksamina, tebukonazol, triadimenol Palazzo fenpropimorf, metrafenon, epoksykonazol Sokół 460 EC spiroksamina, tebukonazol, triadimenol Soligor 425 EC* spiroksamina, tebukonazol, protiokonazol Tango Star fenpropimorf, epoksykonazol Tern Premium 575 EC fenpropidyna, propikonazol Tilt Turbo 575 EC fenpropidyna, propikonazol Tip-Top tiofanat metylowy Tocata fenpropimorf, metrafenon, epoksykonazol Topsin M 500 SC tiofanat metylowy Zenit 575 EC fenpropidyna, propikonazol * ma rejestrację do zwalczania fuzariozy liści QQRdza żółta stanowi coraz większe zagrożenie dla roślin zbóż ozimych Q Q Sprawca mączniaka prawdziwego towarzyszy oziminom podczas całego sezonu wegetacyjnego Mączniak prawdziwy zbóż i traw Septorioza liści Rdza brunatna Rynchosporioza zbóż Plamistość siatkowa jęczmienia p p p - - p p p - - p p p - - p, j p p j j p, j p p j j p p p - - p, j p p j j p, j p p j j p, j p p j j p, j p p j j p, j p p j j p, j p p j j p p p - - p, j p p j j p, j p p j j w niższej temperaturze, gdyż w tym czasie najczęściej w przebiegu dobowym spada ona poniżej 12 C. Wydaje się, że pewną rolę w jesiennej ochronie mogą odegrać substancje czynne takie jak: fenpropidyna, fenpropimorf, prochloraz, proquinazid, spiroksamina, metrafenon, cyprodynil, a także substancje czynne z grup chemicznych strobiluryn i karboksyamidów, itp. Gdy w stosowanym środku grzybobójczym znajdą się przykładowo wyżej wymienione substancje czynne, to skuteczność zastosowanego fungicydu będzie odpowiednio wysoka. Jesienią stosować można też na własną odpowiedzialność mieszaniny środków, np. zawierających substancje czynne z grupy triazoli (np. tebukonazol, metkonazol, epoksykonazol, protiokonazol) i innych grup chemicznych. Pewna część plantacji bez jesiennej ochrony nie przetrwałaby okresów, gdyby temperatura spadła znacznie poniżej 0 C. Ma to większe znaczenie w przypadku jęczmienia niż pszenicy. Jest tak ponieważ jęczmień jest bardziej wrażliwy na działanie niskiej temperatury. Wcześnie siane zboża, dobrze rozkrzewione w wielu sytuacjach mogą być silnie porażone przez grzyby powodujące choroby. Wynika to z tego, że patogeny mają więcej czasu, aby porazić zboże, a gdy jest ono dobrze rozwinięte to tworzy się odpowiedni mikroklimat do rozwoju mączniaka prawdziwego zbóż i traw i innych chorób. Warto jesienią chronić jęczmień i pszenicę, gdyż uzyskuje się w ten sposób korzyści w postaci doskonałego rozwoju roślin. Objawia się to obecnością wielu zdrowych liści, które mogą w pełni fotosyntetyzować składniki pokarmowe potrzebne do rozwoju rośliny. Zdrowe rośliny rozwijają bogaty system korzeniowy, który sprawnie pobiera wodę i składniki pokarmowe z gleby. Rośliny przed zimą są w stanie zgromadzić odpowiednią ilość cukru w komórkach, która ułatwia dobre przezimowanie chronionych zbóż. Gdy chroni się zboża jesienią, to na wiosnę można zwalczanie chorób liści jęczmienia i pszenicy przesunąć na późniejszy termin.

Wrzesień 2018 (nr 149) Uprawa - Wiadomości Rolnicze Polska Strona 13 Szkodniki jesienne zbóż ozimych Rośliny w okresie wschodów są szczególnie narażone na opanowanie przez agrofagi. W ostatnich latach zwiększa się presja ze strony szkodników, głównie ze względu na zmiany klimatu oraz stosowanie nowych, zintensyfikowanych technologii uprawy. Osłabione działaniem szkodników jesienią młode zasiewy zbóż bywają bardzo podatne na porażane przez patogeny, co dodatkowo zwiększa ryzyko strat i obniża kondycję roślin przed zimą. Spośród szkodników, które mogą zagrażać jesiennym zasiewom zbóż ozimych największe obecnie znaczenie gospodarcze mają mszyce jako wektory wirusów, śmietki, ploniarka zbożówka, łokaś garbatek, a także szkodniki glebowe. QQGatunki Mszyce. Na zbożach w Polsce notuje się kilkadziesiąt gatunków tych pluskwiaków, ale najgroźniejsze są te, które występują najliczniej mszyca czeremchowo-zbożowa (fot. 1), mszyca zbożowa oraz mszyca różano-trawowa. Bezpośrednio mszyce szkodzą roślinom wysysając soki z ich tkanek, co w przypadku licznego wystąpienia prowadzi do obumierania fragmentów, bądź nawet całych roślin. Z kolei pośrednia szkodliwość mszyc związana jest z przenoszeniem (wektor) wirusów wywołujących groźne choroby roślin, w tym żółtej karłowatości jęczmienia (BYDV). Początkowo objawy porażenia ozimin tą wirozą stwierdzono w Polsce pod koniec lat 90. dr inż. Przemysław Strażyński Instytut Ochrony Roślin PIB w Poznaniu XX w., w rejonach południowo-zachodnich. Obecnie jest ona powszechna już na terenie całego kraju. Wszystkie wymienione gatunki mszyc mogą być wektorami wirusów, ale głównym jest mszyca czeremchowo-zbożowa, która powszechnie i w największej liczebności pojawia się na zasiewach zbóż. Mszyce mogą być przenosicielami wirusów przez cały okres wegetacji zbóż, jednak najgroźniejsze są infekcje jesienne młodych siewek. Sprzyjające warunki w tym okresie, czyli ciepła i sucha pogoda, sprzyjają rozwojowi mszyc, a tym samym ekspansji wirusów. Główne objawy porażenia ozimin żółtą karłowatością jęczmienia są Tabela 1. Niechemiczne metody ograniczania liczebności jesiennych szkodników zbóż Szkodnik Drutowce Lenie Pędraki Rolnice Łokaś garbatek Mszyce Ploniarka zbożówka Śmietki Metody i sposoby ochrony QQFot. 1. Mszyca czeremchowo-zbożowa bezskrzydła dzieworódka i młode osobniki oraz wylinka widoczne dopiero wiosną. Przyjmują postać przebarwienia liści, nadmiernego rozkrzewienia roślin i ich karłowatości. Dochodzi do niewykształcania źdźbeł kłosonośnych lub ich liczba jest QQFot. 2. Przewężenie liścia, w efekcie rozdarcie tkanek, świadczy o żerowaniu ploniarki zbożówki bardzo zredukowana. Zapobieganie infekcji wirusowej polega na zwalczaniu mszyc wektorów w wyniku silnego porażenie niechronionej plantacji może dojść do całkowitej straty plonu. terminowe przeprowadzenie podorywek i orki, spulchnianie gleby, unikanie uprawy po ugorach i uprawach wieloletnich, melioracje wodne i izolacja przestrzenna od wilgotnych łąk i innych terenów podmokłych (lenie), właściwy płodozmian, ograniczanie zachwaszczenia zabiegi uprawowe i pielęgnacyjne (orka, podorywka, bronowanie), izolacja przestrzenna od innych roślin zbożowych i użytków zielonych, likwidowanie chwastów jednoliściennych izolacja przestrzenna od innych roślin zbożowych, zadrzewień i zakrzewień, opóźniony siew, zrównoważone nawożenie (szczególnie N), wykaszanie traw na miedzach, niszczenie chwastów jednoliściennych i samosiewów zbóż zabiegi uprawowe, opóźniony siew, zwalczanie chwastów jednoliściennych i samosiewów zbóż, izolacja przestrzenna od upraw zbożowych, nasiennych traw i innych jednoliściennych zabiegi uprawowe (orka), izolacja przestrzenna od zbóż, łąk i ugorów, właściwy płodozmian, ograniczenie nawożenia organicznego ewentualnie szybkie przyoranie obornika, wczesny siew, zwiększenie normy wysiewu Śmietki kiełkówka i glebowa to dwa gatunki najczęściej uszkadzające zboża. Te polifagiczne muchówki są do siebie podobne pod względem wyglądu (morfologii) i biologii (rozwoju). W roku wydają 3 do 4 pokoleń. Dla zbóż największym zagrożeniem jest pokolenie jesienne, kiedy larwy śmietek żerują na kiełkujących ziarniakach, młodych korzeniach i tkankach młodych liści. Silnie uszkodzone kiełki najczęściej zamierają. W przypadku umiarkowanego uszkodzenia korzeni i liści dochodzi do osłabienia wzrostu roślin, czyniąc je bardziej podatnymi na wtórne porażenia przez choroby. Ploniarka zbożówka uszkadza liście zbóż podobnie, jak to czynią larwy śmietek. W ciągu roku rozwijają się 3, a w sprzyjających latach (ciepło i sucho) nawet 4 pokolenia tego szkodnika. Czytaj str. 14 Reklama MOCNY PAKIET SKŁADNIKÓW 40 % K 2 O 6 % MgO 4 % Na 2 O 12,5 % SO 3 Więcej informacji na stronie www.korn-kali.pl/mocnypakiet K+S Polska sp. z o.o. Spółka należąca do Grupy K+S

Strona 14 Uprawa - Wiadomości Rolnicze Polska Wrzesień 2018 (nr 149) Tabela 2. Progi ekonomicznej szkodliwości jesiennych szkodników zbóż Szkodnik Termin obserwacji Próg szkodliwości Drutowce przed siewem 10 20 larw na m 2 Łokaś garbatek po wschodach do przerwania wegetacji (tj. spoczynku zimowego) średnio 1 2 larwy lub 4 świeżo uszkodzone rośliny na m 2 Mszyce-wektory po wschodach pierwsze mszyce nalatujące na plantację Ploniarka zbożówka krzewienie 6 larw na 100 roślinach Rolnice przed siewem 6 8 gąsienic na m 2 Śmietka ozimówka krzewienie 10 roślin uszkodzonych na 30 badanych lub 80 larw na m 2 QQFot. 3. Objaw masowego żerowania larw łokasia garbatka Dokończenie ze str. 13 Żerowanie larw u podstawy pędu zwykle prowadzi do zamierania całych siewek lub nadmiernego rozkrzewienia i redukcji źdźbeł kłosonośnych. Charakterystycznym objawem jest żółknięcie liścia sercowego, który daje się z łatwością wyciągnąć. Liście uszkodzone w mniejszym stopniu mają charakterystyczne przewężenia (fot. 2). Jesienią szkody może potęgować ciepła i sucha pogoda, a straty plonu (głównie jęczmienia) mogą sięgać 10%. Łokaś garbatek przypomniał o sobie w warunkach coraz powszechniejszych uproszczeń uprawowych. Chrząszcze łokasia żerują na kłosach nie powodując zwykle większych strat. Natomiast o wiele bardziej niebezpieczne są żarłoczne larwy tego szkodnika. W ciągu dnia kryją się one w glebie, wychodząc na żerowanie po zmroku. Żywią się tkanką miękiszową liści, pozostawiając jedynie nerwy w postaci charakterystycznych, postrzępionych kłębków. Mogą także wciągać do swoich glebowych kryjówek całe liście i tam je zjadać. Larwy żerują do późnej jesieni, ale także podczas QQFot. 4. Żółte naczynia są pomocne przy monitoringu obecności m.in. mszyc łagodnej zimy, kontynuując żerowanie wiosną. Zwykle uszkodzenia początkowo dotyczą roślin brzeżnych uprawy, zwłaszcza w przypadku stanowisk sąsiadujących z łąkami, ale szkodnik może przenosić się na pola uprawne z miedz. Masowe gołożery powodowane przez larwy łokasia skutkują placowymi ubytkami w zasiewach (fot. 3). Szkodniki glebowe, czyli larwy: rolnic (gąsienice), chrabąszczy (pędraki), chrząszczy z rodziny sprężykowatych (drutowce) i leni powodują podobne szkody, jakich dokonuje łokaś garbatek. Larwy rolnic żerują zwykle na korzeniach. Nocą wychodzą na powierzchnię (zwłaszcza starsze gąsienice) i odżywiają się uszkadzając nadziemne części młodych fot. 1 4 P. Strażyński roślin. Pędraki, drutowce i larwy leni podgryzają korzenie. Tak uszkodzone rośliny żółkną i wkrótce zamierają, albo są zahamowane we wzroście. W przypadku licznego wystąpienia szkodników glebowych może dojść do znacznego przerzedzenia zasiewów i powstania tzw. łysin. Rozwojowi ww. owadów sprzyjają przede wszystkim uproszczenia uprawy. QQOchrona W integrowanej ochronie roślin podstawowe znaczenie mają działania niechemiczne ograniczające liczebność szkodników (tabela 1). Zwykle nie rozwiązują one całkowicie problemu, jednak pozwalają istotnie ograniczyć potencjalne szkody, oraz co bardzo ważne ograniczają chemizację. Natomiast Tabela 3. Insektycydy zarejestrowane do zwalczania mszyc wektorów w pszenicy ozimej podstawą wykonania chemicznego zabiegu zwalczania, gdy wcześniejsze metody okazały się nieskuteczne, są progi szkodliwości (tab. 2). W celu ustalenia terminu wystąpienia oraz liczebności szkodników konieczny jest systematyczny monitoring plantacji, np. z użyciem żółtych naczyń (misek, fot. 4). BBCH 00 (przed siewem zaprawianie) Grupa chemiczna Substancja czynna Nazwa środka imidachlorpyd + protiokonazol Astep 225 FS Neonikotynoidy + triazole Imidachlopryd Zaprawa 222 FS imidachlorpyd + tebukonazol Nuprid Max 222 FS BBCH 11 23 (Pierwszy liść krzewienie) alfa-cypermetryna Fastac Active 050 ME Arkan 050 CS Judo 050 CS Karate Zeon 050 CS Pyretroidy Karate Zeon 100 CS lambda-cyhalotryna Kusti 050 CS LambdaCe 050 CS Ninja 050 CS Wojownik 050 CS Karboksyamidy flonikamid Teppeki 20 WG Inazuma 130 WG Neonikotynoidy + pyretroidy acetamipryd + lambda-cyhalotryna Inpower 130 WG Nepal 130 WG Fosforoorganiczne + pyretroidy chloropiryfos + beta-cyflutryna Pyrinex Supreme 262 ZW Tabela 4. Insektycydy zarejestrowane do zwalczania mszyc wektorów w jęczmieniu ozimym BBCH 00 (przed siewem zaprawianie) Grupa chemiczna Substancja czynna Nazwa środka Neonikotynoidy + triazole Pyretroidy imidachlorpyd + protiokonazol Astep 225 FS Imidachlopryd Zaprawa 222 FS imidachlorpyd + tebukonazol Nuprid Max 222 FS BBCH 11 23 (Pierwszy liść krzewienie) lambda-cyhalotryna Karate Zeon 050 CS Alstar 100 EW Ammo Super 100 EW Fury 100 EW zeta-cypermetryna Minuet 100 EW Rage 100 EW Titan 100 EW Aktualnie zarejestrowane są tylko środki ochrony roślin do zwalczania mszyc wektorów wirusów (tab. 3 i 4), w tym zaprawy nasienne. Podczas stosowania insektycydów nalistnych należy mieć na uwadze zakres optymalnej temperatury, w której są skuteczne oraz pozostałe informacje zawarte w etykiecie danego środka Opt. temp. działania nie dotyczy poniżej 20 C niezależnie Opt. temp. działania nie dotyczy poniżej 20 C ochrony roślin. Z uwagi na coraz częstsze zjawisko uodparniania się lokalnych populacji agrofagów (szczególnie mszyc) na niektóre substancje czynne insektycydów, zaleca się w miarę możliwości stosowanie ich w sposób przemienny, także z uwzględnieniem zakresu ochrony w poprzednim sezonie. Reklama Twoje pole możliwości

Wrzesień 2018 (nr 149) Uprawa - Wiadomości Rolnicze Polska Strona 15 Mogłem porównać nasze rolnictwo i austriackie. Nie mamy się czego wstydzić Na poletkach pokazowych firma Saatbau zaprezentowała ponad 100 odmian kukurydzy, w tym 30 dostępnych na polskim rynku. Przybyli na miejsce spotkania uczestnicy mogli je ocenić w praktyce. Pomagali im w tym przedstawiciele Saatbau, udzielając szczegółowych informacji i odpowiadając na wszelkie nurtujące pytania. Ideą Międzynarodowego Dnia Pola jest przybliżenie Państwu korzeni Saatbau i naszej tutaj działalności. Znaną zasadą jest, że lepiej raz zobaczyć, niż słyszeć sto razy. Dlatego tu dzisiaj jesteśmy wyjaśniał Andriy Rekrut, head of business unit Central Europe. QQOdmiany Saatbau Na poletkach pokazowych szczególną uwagę zwracały odmiany nowe, zarejestrowane w tym roku w Polsce: Brigado i Ligato. Pierwsza z wymienionych to odmiana mieszańcowa dwuliniowa (SC), średniowczesna, FAO 250. Jest ona zarejestrowana na kiszonkę. Przez dwa lata osiągała najlepsze wyniki w grupie badanych odmian wyróżniała się zwłaszcza w plonie suchej masy. Ligato to z kolei odmiana mieszańcowa dwuliniowa (SC) wczesna, FAO 230 zarejestrowana na kiszonkę. Wykazuje ona bardzo duży potencjał plonowania (zarówno na ziarno, jak i na kiszonkę). Kolejnymi odmianami, na które należało zwrócić uwagę, są Danubio, Casandro czy Assano. Są one dedykowane na różne typy gleb. Na wyróżnienie zasługuje Casandro odmiana odniosła ogromny sukces sprzedażowy w zeszłym roku i bardzo dobrze dała sobie radę w tym tak bardzo trudnym sezonie suszy. Warto też zwrócić uwagę na odmianę Norico, zarejestrowaną na ziarno. Rozwija się bardzo dynamicznie, w segmencie ziarnowym jest stabilna, posiada wysoki potencjał plonowania również na słabszych stanowiskach glebowych. Odmiana ta cechuje się dobrą zdrowotnością, jest tolerancyjna na wyleganie. Nowości i sprawdzone odmiany kukurydzy, program hodowlany czy zakład nasienny w Geinberg to wszystko można było zobaczyć podczas Międzynarodowego Dnia Kukurydzy Saatbau w Austrii. 30 sierpnia br. w austriackim miasteczku Schönering odbyła się I edycja tego wydarzenia z udziałem dystrybutorów z 20 krajów, rolników i przedstawicieli prasy branżowej. Jestem pierwszy raz w Saatbau w Austrii. Jest to dla mnie ważne doświadczenie. Mogłem poobserwować, porównać odmiany, przyjrzeć się ich problemom, wymienić doświadczenia mówił Mateusz Muzyka, rolnik z Ozorzyc k. Wrocławia. Zobaczyłem odmiany, które u nas były siane dopiero jako matki, a tutaj są siane już jako hybrydy. Mogę sprawdzić, jak one wyglądają i jak rokują kontynuował. QQStacja Hodowlana W Schönering znajduje się Stacja Hodowlana firmy Saatbau Linz. Stąd są pozyskiwane nasiona bazowe form ojcowskich i matecznych do produkcji w Polsce. Odbywa się tutaj również hodowla nowych linii, form do rozmnożeń. Znajduje się tu centralna baza wszystkich komponentów i stąd firma pozyskuje niezbędne informacje do produkcji tych mieszańców w Polsce. Przez ostatnie pięć lat w Polsce mieliśmy około 30 odmian hodowli Saatbau Linz, które produkujemy lub były produkowane na nasz rynek czy rynki zagraniczne wyjaśniał Grzegorz Słonecki, dyrektor produkcji polowej i zaopatrzenia w firmie Saatbau Polska. Nie wszystkie linie są łatwe, niektóre są np. zbyt późne do uprawy w polskich warunkach. Nauczyliśmy się przez lata doświadczeń oceniać przydatność tych komponentów matecznych do produkcji mieszańców kukurydzy u nas dodał. Międzynarodowy Dzień Kukurydzy był również bardzo istotny dla polskich dystrybutorów. Takich wyjazdów miałem sporo w swoim życiu, zawsze gwarantują one rozwój. Tutaj wrażenia są bardzo pozytywne, mogłem porównać hodowle oraz nasze rolnictwo do austriackiego i muszę powiedzieć, że nie mamy się czego wstydzić mówił Michał Wiech, dystrybutor z Wyszkowa. Q Q Największy Zakład Przerobu Kukurydzy w Europie Podczas wizyty w Austrii, gospodarze umożliwili zwiedzenie Zakładu Przerobu Kukurydzy w Geinberg. Zakład powstał 4 lata temu, jest nowoczesnym i jednym QQGrzegorz Słonecki Saatbau Polska Reklama NOWOŚĆ Masz pytanie zadzwoń: +48 71 399 55 00 NOWOŚĆ NOWOŚĆ NOWOŚĆ z największych tego typu zakładem przerobu kukurydzy w Europie. Budynek mieści się na powierzchni ponad 1 ha. Całkowita wydajność zakładu na sezon to 6 7 tysięcy ton. Czym się różni od zakładu w Środzie Śląskiej? Ma niemal dwa razy większe moce przerobowe od naszego zakładu. Sama zasada produkcji kukurydzy nasiennej jest taka sama: kosz przyjęciowy, odkoszulkiwacz, stół selekcyjny, suszarnia, omłot, czyszczenie, kalibracja. Różnice są tylko w rozwiązaniach technicznych objaśniał Grzegorz Słonecki. Kosz przyjęciowy tutaj jest z dnem płaskim przesuwnyn, a w Polsce odbywa się koszowo grawitacyjnie. Odkoszulkiwacz tu jest z dużym bębnem, a u nas są z wałkami takie same jak na pikerach do zbioru kolb. Nowoczesna suszarnia, która umożliwia pełen monitoring wilgotności i temperatury suszenia dodał. Wioletta Dziedzic

Strona 16 Technika - Wiadomości Rolnicze Polska Wrzesień 2018 (nr 149) Wagoworkownice Wagopakowarki stanowią ostatni człon linii czyszcząco- -sortująco-pakującej, która pozwala przygotowywać jednolite partie produktów dostarczane na rynki detaliczne lub hurtowe. Działanie tych urządzeń polega na zważeniu zadanej ilości produktu i wsypaniu go do podstawionego worka. Taśmy dostarczające warzywa do zbiornika, w którym ma miejsce ważenie mają atest spożywczy i nadają się do kontaktu z żywnością. Zależnie od typu i modelu dostępne na rynku urządzenia te umożliwiają pakowanie owoców i warzyw w worki, siatki, rękawy, torby foliowe lub pojemniki porcjami o regulowanej masie od 0,2 do 50 kg. Najczęściej workownice są Wagoworkownice nazywane także wagopakowarkami są niezbędnym wyposażeniem gospodarstw lub przedsiębiorstw zajmujących się produkcją bądź dystrybucją warzyw. Bogatą gamę tych urządzeń oferują polscy producenci, aczkolwiek na naszym rynku obecni są także wytwórcy zagraniczni. O wybranych modelach piszemy poniżej. napędzane trójfazowymi silnikami elektrycznymi. QQWagopakowarki Domasz Tomasz Waligóra Firma Domasz z Dominowa oferuje bogatą gamę urządzeń do przygotowania do sprzedaży warzyw jak i materiałów sypkich. Do ważenia i pakowania warzyw producent oferuje cztery modele wagoworkownic z elektronicznym sterowaniem. Jednym z urządzeń jest model WE- -30IV przeznaczony do naważania głównie warzyw takich jak marchew, pietruszka, ziemniaki, cebula, buraczki, ogórki itp. Zakres ważenia wynosi od 1 do 30 kg. Naważony towar jest automatycznie wysypywany w worki lub pojemniki. Uruchamianie zasuwy odbywa się za pomocą siłowników pneumatycznych. W modelu zastosowano pojedynczą taśmę podającą, która porusza się z pięcioma prędkościami. Urządzenie jest sterowane za pomocą panelu dotykowego. Wagoworkownica jest oparta na podwoziu kołowym co umożliwia jest przestawianie. Model WE-30IV można zintegrować z dostępną w ofercie producenta raszlownicą, która umożliwia pakowanie w worki raszlowe. Podobne przeznaczenie ma wagoworkownica elektroniczna WE-50 Plus. Zakres ważenia tego modelu wynosi od 5 do 50 kg. QQWagoworkownice KMK Agro Kolejnym polskim wytwórcą wagoworkownic jest firma KMK Agro z Brodowa k. Środy Wielkopolskiej. W ofercie producenta są trzy urządzenia serii WR30 służące do naważania oraz workowania ziemniaków i warzyw w zakresie od 2,5 kg do 30 kg (opcjonalnie do 50 kg w przypadku dwóch większych modeli). Urządzenia są wyposażone w kosz zasypowy do którego trafiają warzywa dostarczone jedną (model WR30 MINI) lub dwiema taśmami (pozostałe dwa modele WR30 i WR3o MIDI). Rodzaj taśm jest dobierany do ważonych warzyw a prędkość ich posuwu jest płynnie regulowana. Funkcje urządzenia są sterowane za pomocą panelu dotykowego. Model WR30 jest przystosowany do współpracy z raszlownicą, która jest także dostępna w ofercie producenta. QQWagoworkownica Remprodex Firma z Człuchowa jest znanym producentem maszyn do sadzenia, pielęgnacji i obróbki ziemniaków. Remprodex oferuje także dwie wagoworkownice przeznaczone do pakowania roślin okopowych głównie ziemniaków i cebuli. Model RW-25 naważa produkt w zakresie od 5 do 25 kg, zaś urządzenie RW-50 od 10 do 50 kg. Obie wagopakowarki zbudowane są na ramie z dwoma kołami stałymi i dwoma skrętnymi. Użytkownik ma do wyboru dwie prędkości taśmy o szerokości 250 mm (RW- 25) lub 300 mm (RW-50). Napełnianie zbiornika wagi następuje automatycznie po jego poprzednim opróżnieniu. Urządzenia sterowane są za pomocą panelu klawiszowego. QQUrządzenia firmy Sorpac Polska spółka Sorpac oferuje bogatą gamę maszyn do obróbki i pakowania warzyw. Wśród nich są trzy modele automatycznych wag przeznaczonych do porcjowania i workowania takich warzyw jak ziemniaki, ogórki, cebula i buraczki. Jedno i dwutaśmowe maszyny są sterowane za pomocą panelu dotykowego. Pierwsze dwa modele umożliwiają ważenie i pakowanie produktów w zakresie od 1 do 15 kg. Trzeci, dwutaśmowy model naważa w zakresie od 1 do 30 kg. Spółka Sorpac jest producentem wag kombinacyjnych służących do porcjowania warzyw. Działanie urządzenia polega na złożeniu zadanej porcji produktu z kilku mniejszych porcji. Rozwiązanie zapewnia dużą dokładność szczególnie niezbędną w przypadku ważenia małych porcji. Zakres ważenia wynosi od 0,5 do 25 kg. Dostępne w ofercie modele mają 4, 8 lub 10 kanałów. Urządzenia pakują do 30 porcji na minutę. QQWagopakowarka WPE Urządzenie do automatycznego porcjowania i odważania ziemniaków, cebuli, buraków i innych warzyw okopowych oferuje firma Pomech z Pucka. Wagopakowarka WPE jest wyposażona w dwie taśmy podające o szerokości 300 i 100 mm. Taśma szeroka (300 mm) posiada cztery rzędy progów gumowych o wysokości 50 mm rozstawionych kaskadowo. Natomiast taśma wąska tzw. tarująca podaje pod koniec odważania pojedynczy surowiec w celu maksymalnego uniknięcia przeważenia. Urządzenie może pracować w cyklu automatycznym lub manualnym odmierzając porcje w zakresie 25-50 kg. J.S. Mechanizacja produkcji pora QQSadzarki do rozsady Maszyną, którą można sadzić rozsadę pora, jest półautomatyczna sadzarka chwytakowa (tarczowa) S241 Model N produkowana przez firmę Solan spod Lublina. Zależnie od zamówienia może ona sadzić rozsadę od jednego do siedmiu rzędów. Elementem roboczym są przemieszczające się listwy z chwytakami, które umieszczają roślinę w rowku wykonanym przez specjalne redlice. Rośliny są podawane do chwytaka przez osobę obsługującą poszczególną sekcję maszyny. Rozsada jest umieszczana delikatnie pionowo, zachowując stałą odległość w rzędzie. Po umieszczeniu sadzonek pas ziemi wokół nich jest zagęszczany za pomocą dwóch nachylonych do siebie pod kątem ogumionych kółek dociskowych. Prędkość przesuwu pasów z chwytami zależy od prędkości kół jezdnych sadzarki. Regulacja głębokości jest uzyskiwana poprzez Por (Allium porrum) jest ważnym gospodarczo warzywem docenianym ze względu na właściwości odżywcze i zdrowotne. Wykorzystuje go w dużej mierze przemysł spożywczy, jako surowiec na susz, bądź dodatek do mrożonek. W ostatnich latach ma miejsce znaczny wzrost uprawy tej rośliny w Polsce. Powstają wyspecjalizowane w produkcji pora gospodarstwa, które postawiły na ten gatunek warzywa. Dostępna oferta producentów maszyn do sadzenia oraz zbioru umożliwia pełną mechanizację produkcji tej rośliny uprawianej na większą skalę. Q Q Sadzenie pora jest najczęściej wykonywane przy użyciu sadzarek do rozsady. Jednym z producentów tych maszyn jest firma Solan spod Lublina. ustawienia kół podtrzymujących oraz dociskowych. Zapotrzebowanie na moc maszyny zależnie od liczby sekcji sadzących wynosi od 35 do 55 KM. Zagranicznym podmiotem specjalizującym się w produkcji maszyn do produkcji pora jest belgijska firma Marc Verhoest. W ofercie wytwórcy jest dostępna półautomatyczna sadzarka produkowana w wersji 2- lub 4-rzędowej. Rozsada pora jest umieszczana w rzędzie (15 cm za redlicą) za pomocą pary miękkich dysków, które są napędzane za pomocą łańcucha. Za dostarczenie rozsady odpowiada obsługa, która umieszcza je na przenośniku taśmowym, skąd trafia ona na dyski. Następnie rośliny pora są zaciskane ziemią za pomocą kół dogniatających. Odległość między rzędami jest regulowana w zakresie 50 do 80 centymetrów, zaś rozstaw między roślinami jest dowolny. Dla poprawy komfortu pracy producent oferuje oplandekowaną kabinę. Zapotrzebowanie na moc 2-rzędowej sadzarki wynosi QQZmechanizowany zbiór pora umożliwiają specjalistyczne kombajny dostępne w ofercie zagranicznych producentów. fot. Jacek Skudlarski 40 KM, zaś maszyny 4-rzędowej 65 KM. QQKombajny agregowane z ciągnikiem Najbardziej znanymi producentami dostępnych na polskim rynku kombajnów do zbioru pora agregowanych z ciągnikiem są firmy Asa-Lift, Marc Verhoest oraz Simon. Oferowane przez nich maszyny są dostępne w kilku wersjach. Do jednej z nich należą modele półzawieszane agregowane z ciągnikiem na tylnym TUZ-ie. Charakterystycznym elementem wyposażenia tych maszyn jest lemiesz wyorujący, który podkopuje korzenie oraz hydraulicznie napędzane rolki wciągające. Te ostatnie przechwytują wyorane rośliny i przekazują na pasy chwytne za pośrednictwem których pory są transportowane na przenośnik taśmowy. Kombajny mogą być wyposażone w podnośnik widłowy do skrzyniopalet, do których trafiają wyorane pory. Inne wersje maszyn wyposażono w elewator przeładunkowy przesypujący pory bezpośrednio na przyczepę. Belgijski producent oferuje kombajny wyposażone w dysk odbiorczy na którym zebrane pory są spiralnie owijane folią w układzie pionowym. W opinii producenta ustawione pionowo pory lepiej się przechowują. QQKombajny samobieżne Na większe powierzchniowo plantacje oferowane są kombajny samobieżne. Producentem takiej maszyny jest firma Asa-Lift. Kombajn SP 110 PO może być oparty na 3- lub 4-kołowym podwoziu lub na wózkach gąsienicowych. Maszyna jest wyposażona w system automatycznego napełniania skrzyniopalet i w kabinę zapewniającą dobrą widoczność całej maszyny. Operator steruje funkcjami kombajnu za pomocą wielofunkcyjnej dźwigni. Interesującą konstrukcję oferuje firma Marc Verhoest. Kombajn belgijskiego producenta jest swego rodzaju samobieżną platformą poruszającą się na gąsienicach, która na pole musi być dostarczona lawetą. Maszyna wyposażona jest w platformę na skrzyniopalety, do których są składowane zebrane pory. dr inż. Jacek Skudlarski

Wrzesień 2018 (nr 149) Reklama - Wiadomości Rolnicze Polska Strona 17 Zwiększenie mocy i obniżenie spalania QQJakie są zalety? Główne zalety modyfikacji to przede wszystkim aspekt ekonomiczny, czyli zmniejszenie spalania przy rzeczywistym zwiększeniu mocy i momentu obrotowego. Zmiana oprogramowania pozwala na nadanie indywidualnego charakteru pracy silnika, a zastosowanie takiego oprogramowania ma pozytywny wpływ na jego eksploatację. Profesjonalna modyfikacja, którą się zajmujemy to zmiany, które nie przekraczają konstrukcyjnych możliwości poszczególnych jednostek napędowych i układów przeniesienia napędu, co przekłada się na ich wydłużony czas pracy i pewne bezpieczeństwo ich trwałości. Klienci dokonujący modyfikacji w naszej firmie, zawsze otrzymują bezpłatny miesięczny okres próbny. W tym czasie mają możliwość dokładnego przetestowania maszyny pod względem dodatkowej mocy i zysków płynących z ekonomicznej pracy jednostki charakteryzującej się mniejszym spalaniem paliwa. Ograniczenie zużycia paliwa napędowego może osiągnąć poziom od 10% do 18%. Dopiero po upływie okresu próbnego klient decyduje czy płaci za ww. usługę jeśli jest oczywiście zadowolony. W przypadku jego niezadowolenia z modyfikacji maszyna zostaje przeprogramowana do ustawień fabrycznych bez jakichkolwiek kosztów dla klienta. Na oprogramowanie i na jednostkę ECU, w którą ingerujemy udzielamy 24-miesięcznej gwarancji. Świadczymy również dożywotnią podporę techniczną na wykonaną modyfikację. QQNa czym polega modyfikacja oprogramowania maszyn rolniczych jakie parametry zostają zmienione? Profesjonalna modyfikacja oprogramowania maszyn rolniczych, to zmiana Twój ciągnik może więcej niż myślisz. Dzięki usługom firmy Agroecopower możesz nie tylko zwiększyć jego moc, ale także znacznie podnieść opłacalność jego eksploatacji. parametrów jednostki ECU, a dokładniej charakterystyki oryginalnej mapy wtrysków, w której zmieniane są m.in. dawki paliwa, powietrza, kąt wyprzedzenia zapłonu itp. Zmianie naturalnie ulegają: moc KM i moment obrotowy Nm. Przebieg ich krzywej ulega wzrostowi, przy jednoczesnym wygładzeniu przebiegu tej krzywej w zakresie obrotów, który ma na celu zmniejszenie zbytniego obciążenia jednostki napędowej oraz układu przeniesienia napędu. QQJakie pomiary należy wykonać przed rozpoczęciem modyfikacji? Głównymi informacjami niezbędnymi przed przystąpieniem do modyfikacji oprogramowania, są rzeczywiste osiągi jednostki, czyli moc i moment obrotowy. Pomiar ich wielkości i zakresu przebiegu wykonywany jest za pomocą hamowni obciążeniowej podłączanej do maszyny poprzez WOM. Ważnymi informacjami są również stan serwisowy maszyny, ilość mth, a nawet warunki, w jakich pracuje. QQJakie efekty daje wzrost mocy oraz momentu obrotowego? Przede wszystkim poprawę dynamiki pracy silnika. Dzięki dodatkowej mocy maszyna pracuje znacznie efektywniej, a zapas momentu obrotowego pozwala na mniejszą liczbę redukcji biegów i wyraźnie poprawia elastyczność pracy silnika. Maszyna po modyfikacji zyskuje zapas momentu i dzięki temu ma możliwość pracy na wyższym biegu na znacznie niższych obrotach, co przekłada się na mniejsze zużycie jednostki napędowej oraz znacznie mniejsze spalanie. Reasumując po profesjonalnym przeprogramowaniu ECU, trwałość silnika znacząco wzrasta. QQJakie środki ostrożności trzeba zachować, aby nie narażać części układu na zbytnie obciążenie? Przede wszystkim trzeba posiadać podstawową wiedzę odnośnie maksymalnych osiągów danej jednostki napędowej, oraz przekładni z nią współpracującej. O ile jednostki napędowe z reguły mają spore zapasy mocy, to głównym wyznacznikiem jest z reguły górna bariera bezpiecznej pracy przekładni. Zwiększenie mocy danej maszyny rolniczej nigdy nie może przekroczyć tej bariery bezpieczeństwa, którą na danej jednostce wyznaczył producent. Dzięki wiedzy, jaką Reklama QQMobilna hamownia WOM Agroecopower. posiadamy, oraz wieloletniemu doświadczeniu, możemy w pełni profesjonalny sposób zmieniać charakterystykę pracy silnika, posuwając się w przedziale bezpieczeństwa zostawionym przez producenta. Oryginalne parametry oprogramowania jednostki sterującej ECU, nie są nigdy ustawione na maksymalne możliwości mocy silnika. Producenci ograniczani są różnymi limitami np. optymalizacją zużycia paliwa, mocą, dotrzymywaniem terminów serwisowych, ubezpieczeniem, regulacjami podatkowymi w poszczególnych państwach oraz marketingową polityką danej firmy (większa moc = większa cena). Silniki produkowane są seryjnie i producent musi się liczyć z wykorzystaniem jednostki napędowej w różnych warunkach. Dlatego z ekonomicznego punktu widzenia nie jest możliwe jakiekolwiek indywidualne ustawienie dla konkretnego rynku i państwa. Dlatego w jednostce sterującej muszą być zachowane znaczne rezerwy, które potrafimy wykorzystać. Modyfikacją oprogramowania możemy osiągnąć podwyższenie mocy nawet o 20%.

Strona 18 Technika - Wiadomości Rolnicze Polska Wrzesień 2018 (nr 149) Inteligentna mechaniczna kontrola chwastów Firma LEMKEN, specjalista w dziedzinie technologii rolniczej, nabyła holenderską firmę Machinefabriek Steketee B.V., aby poszerzyć swoją ofertę produktów do pielęgnacji roślin o narzędzia do mechanicznej kontroli chwastów. maszyn i ułatwia zarówno konwencjonalne kopanie między rzędami, jak i kopanie między roślinami w rzędzie. LEMKEN za- doświadczonym, kompetentnym lokalnym personelu Steketee, który ma zostać zatrzymany. Niemiecka firma rodzinna optymalnie rozmieści swoje zasoby w rozwoju, produkcji i sprzedaży Steketee, aby przyspieszyć rozwój firmy. Nazwy marek Steketee i Rumptstad zostaną na razie zachowane. Klaas Veerman, były właściciel i dyrektor zarządza- będziemy spełniać obecne i przyszłe potrzeby klientów, koncentrując się na innowacyjnych pomysłach. Produkty i filozofia firmy LEMKEN uspokoiły mnie, że obaj dążymy do tych samych celów. Dlatego jestem szczęśliwy, że będę w stanie pomóc w rozwoju firmy Steketee. Klaas Veerman będzie nadal odpowiedzialny za Dyrektor zarządzający Anthony van der Ley postrzega ten krok jako ważne uzupełnienie bieżących zmian w segmencie pielęgnacji roślin: Zmniejsza się akceptacja chemicznych środków do pielęgnacji roślin, zarówno wśród rolników, jak i w całym społeczeństwie. Jednocześnie stale rośnie oporność na obecnie dostępne substancje czynne, podczas gdy prawie żadne nowe substancje nie pojawiają się na rynku. Ponadto wymagania prawne stają się coraz bardziej rygorystyczne i dlatego potrzebujemy skutecznych alternatyw. Biorąc pod uwagę powszechne stosowanie herbicydów, oferują one największy potencjał w zakresie ograniczenia stosowania chemicznych środków do pielęgnacji roślin. Firma LEMKEN jest w pełni świadoma tej odpowiedzialności i zamierzamy promować mechaniczne zwalczanie chwastów, dodając technologię hoeing do naszego asortymentu. Machinefabriek Steketee B.V., innowacyjny producent urządzeń do mechanicznego usuwania chwastów, ma swoją główną siedzibę QQZarząd firmy Lemken w Stad aan t Haringvliet (Holandia) i zatrudnia około 50 pracowników. Opatentowana technologia kamer wspiera rolników w precyzyjnym kontrolowaniu ich mierza współpracować ze Steketee w celu rozszerzenia holenderskich obiektów spółki i rozbudowy istniejących mocy produkcyjnych. Będzie nadal polegać na QQMaszyna do mechanicznej kontroli chwastów jący Steketee, jest zachwycony: Gdy sprzedawałem firmę, było dla mnie szczególnie ważne, aby moi pracownicy zachowali swoje miejsca pracy i nadal zarządzanie operacyjne Steketee wraz z Iljanem Schoutenem, szefem działu biznesowego Crop Care firmy LEMKEN. Anna Arabska Ładowarki teleskopowe różne koncepcje napędu Ładowarka teleskopowa, jaka jest, każdy widzi. Duży zasięg ramienia, wysokość podnoszenia w granicach 6 7 m, udźwig na poziomie 3 3,5 t, świetna manewrowość dzięki dwóm osiom skrętnym Ale czy ktoś zagląda pod maskę? To tam kryje się sekret wydajnej pracy ładowarką. I wcale nie chodzi o silnik. mechanicznie lub pod obciążeniem (powershift). Jednak należy zaznaczyć, że przełożeń nie zmienia sie w trakcie pracy tak jak podczas pedału hamulca. Stąd precyzyjne operowanie jest trudniejsze i wymaga nabrania pewnej wprawy oraz operowania obiema nogami. Jednak w zamian zyskujemy znacznie większą siłę uciągu oraz niższe straty mocy. Przy większych obrotach silnika sprawność mechaniczna napędu dorównuje sprawności przekładni stosowanych w ciągnikach rolniczych. Jest to niezwykle Oznacza to, że wciśnięcie pedału przyspieszenia powoduje ruszenie maszyny, zaś zwolnienie go zmniejszenie prędkości aż do aktywnego zatrzymania (maszyna nie porusza się nawet jeżeli stoi na pochyłości). Zasadniczą wadą ładowarek z napędem bezstopniowym jest znacznie wyższa cena zakupu, stąd też ich popularność w branży rolniczej Silniki większości ładowarek teleskopowych generują moc od ok. 50 do przeszło 130 KM. To wystarczająco dużo, aby wprawić w ruch zarówno układ hydrauliki roboczej, jak i samą maszynę. Jednak między silnikiem a kołami jest jeszcze jeden niezwykle ważny element. Istotny o tyle, że w zależności od jego typu, ładowarka zyskuje zupełnie odmienne właściwości, co ma ogromne znaczenie w kwestii przeznaczenia maszyny do poszczególnych prac oraz sposobu, czy też komfortu obsługi. Chodzi o przekładnię napędową. QQPrecyzyjny napęd hydrostatyczny Każdy rodzaj napędu ma swoje wady i zalety. Najbardziej popularny, zwłaszcza w niewielkich maszynach, jest napęd hydrostatyczny. Jest wygodny i prosty w użyciu. Do jego obsługi służy pedał przyspieszenia oraz hamulec, przy czym ten drugi wykorzystywany jest raczej QQWarunki pracy ładowarek rolniczych są zróżnicowane. Odpowiedni dobór rodzaju napędu do charakteru prac pozwoli znacznie zwiększyć wydajność załądunku. awaryjnie, gdyż puszczenie pedału przyspieszenia powoduje zahamowanie maszyny. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania jest precyzja manewrowania oraz brak konieczności posługiwania się hamulcem, co znacznie ułatwia np. manipulowanie paletami oraz wszelkie prace ze specjalistycznym osprzętem (szczotki wirnikowe, szufle z podajnikiem pasz itp.) Niestety wadą napędu hydrostatycznego jest mniejszy moment obrotowy przekazywany na koła oraz niższa sprawność przekazania napędu. W trudnych warunkach terenowych oraz podczas załadunku ziemi czy obornika, gdzie siła uciągu ma duże znaczenie, a także podczas transportu z przyczepami napęd tego typu może się okazać niewystarczająco mocny, a podczas intensywnej pracy może się nawet przegrzewać. Dlatego większe ładowarki rolnicze wyposażane są często w napęd mechaniczny. QQMocny napęd mechaniczny Tego typu układ napędowy zazwyczaj dysponuje przełożeniami w liczbie od 4 do 6, przełączanymi jazdy samochodem. Wystarczy wybrać odpowiedni bieg (a właściwie zakres) przed rozpoczęciem pracy, w zależności od tego czy wymagamy wyższej prędkości, czy też większej siły napędowej. Za płynne ruszanie odpowiada sprzęgło hydrokinetyczne, podobne do tego, jakie znajdziemy w samochodach z automatyczną skrzynią biegów. I tu pojawia się zasadnicza różnica w sterowaniu. Otóż po włączeniu biegu napęd ciągnie maszynę do przodu lub do tyłu. Zatrzymanie maszyny wymaga wciśnięcia i przytrzymania QQŁadowarki z napędem hydrostatycznym zapewniają wysoką precyzję manewrowania kosztem nieco niższej siły uciągu. Zdjęcia (fot. Ł. Wasak) ważne także w ładowarkach, które mają być wykorzystywane do poruszania się po drogach z przyczepami. Przy pełnej prędkości 40 km/h ten układ napędowy nie jest przeciążany i się nie przegrzewa. QQBezkompromisowy napęd bezstopniowy Rozwiązaniem łączącym zalety obu wyżej wymienionych typów napędu jest przekładnia bezstopniowa. Z jednej strony zachowuje ona wysoką sprawność mechaniczną, z drugiej zaś jej obsługa jest zbliżona do obsługi napędu hydrostatycznego. jest ograniczona. Z reguły, poza małymi ładowarkami kompaktowymi, do wyboru pozostaje zatem napęd hydrostatyczny lub mechaniczny. Podsumowując, pierwszy z nich świetnie sprawdzi się podczas pracy na twardym podłożu oraz przy transporcie palet, bel czy big-bagów, gdzie liczy się precyzja i łatwość manewrowania. Napęd mechaniczny natomiast zalecany jest wszędzie tam, gdzie wykorzystuje się znaczną siłę uciągu, czyli do załadunku ziemi, obornika, a także do transportu przyczep. Łukasz Wasak

Wrzesień 2018 (nr 149) Technika - Wiadomości Rolnicze Polska Strona 19 Dobrze wykorzystaj nawóz naturalny Zuwagi na wysokie ceny nawozów mineralnych, warto w jak najwyższym stopniu wykorzystać potencjał wytwarzanego w gospodarstwie jako produkt uboczny obornika. Świadomość wartości naturalnych źródeł składników pokarmowych widać chociażby po sposobie zagospodarowania słomy. Wielu właścicieli gospodarstw roślinnych rezygnuje już z potencjalnie atrakcyjnej możliwości sprzedaży jej na rzecz rozdrobnienia i pozostawienia na polu, akceptując przy tym nawet wyższy koszt zbioru plonu. Szczęśliwi ci, którzy ukierunkowali się na produkcję zwierzęcą i dysponują cennym nawozem, który wymaga jedynie równomiernego rozłożenia na powierzchni pola. QQJakość rozrzutu a straty I tu pojawia się wyzwanie dla rozrzutnika, Reklama O precyzji rozsiewu, już nie tylko nawozów mineralnych, ale także organicznych, mówi się coraz więcej. Chodzi przecież o wyrównanie plonów na polu, a także o umożliwienie szybkiego rozkładu materii po wymieszaniu z glebą. To wszystko mieści się w definicji optymalizacji produkcji. a konkretniej dla adaptera. Otóż pozostawienie nierównomiernie obsianego obornikiem pola będzie generowało nierównomierność wzrostu roślin oraz uzyskiwanego plonu, co ogranicza wykorzystanie potencjału gleby. Z kolei słabe jego rozdrobnienie i występowanie dużych brył znacznie utrudnia rozkład obornika, co skutkuje wyorywaniem nierozłożonej masy w kolejnym sezonie i straty cennych składników Sprawa by była prosta, gdyby każdy obornik miał podobne właściwości. W praktyce jednak zupełnie inaczej zachowuje się świeży i słomiasty obornik bydlęcy, inaczej rozdrobniony i przefermentowany na pryzmie nawóz generowany w chlewni, a jeszcze inaczej pomiot kurzy. Przy tym należy pamiętać o wielozadaniowości rozrzutników i możliwości wysiewu za ich pomocą wapna mineralnego, kompostu czy torfu. Jaki zatem adapter wybrać? QQDwie wersje adapterów pionowych Producenci rozrzutników z reguły do danego modelu maszyny oferują kilka różnych rozwiązań w zakresie rozsiewu nawozu. Do wyboru są adaptery dwu- i czterobębnowe pionowe, a także różne kombinacje adapterów o poziomych wałkach, wyposażonych dodatkowo w tarcze rozsiewające, zapewniające znaczną szerokość rozrzutu masy. Już coraz rzadziej spotyka się na polach popularne niegdyś maszyny wyposażone jedynie w poziome wałki, głównie z powodu niewielkiej szerokości roboczej. Ich miejsce zastąpiły głównie adaptery pionowe o dwóch lub czterech walcach. Czterowalcowe zespoły dobrze radzą sobie z obornikiem QQSpośród adapterów pionowych, najczęściej spotykane są dwuwalcowe (A), które osiągają większe szerokości rozrzutu oraz radzą sobie zarówno z obornikiem, jak i wapnem. Rozrzutniki poziome (B) są wyposażone w tarcze rozsiewające. Zadaniem walców jest przede wszystkim rozdrobnienie materiału. bydlęcym, nawet nieprzefermentowanym i o dużej zawartości słomy. Rozdrabniają go i rozrzucają, niestety na niezbyt dużą szerokość bo w granicach 6 8 m. Znacznie większe szerokości robocze osiągają adaptery pionowe dwuwalcowe, z uwagi na dużą średnicę walców, przekładającą się na znaczną prędkość obwodową elementów roboczych, a także obecność tarcz rozsiewających o sporej średnicy na osi walców. Rozrzutnikiem wyposażonym w taki adapter możemy rozrzucać nawóz nawet na ok. 24 m. Co więcej, maszyna dobrze sprawdzi się także przy rozsiewie wapna czy torfu. QQPoziome, ale z tarczami Adaptery wyposażone w poziome walce oczywiście są dostępne w ofercie producentów, lecz są to zupełnie inne konstrukcje niż te z minionej epoki. Abstrahując od budowy walców, ich liczby czy kształtu elementów rozdrabniających, różnica polega przede wszystkim na wyposażeniu ich w poziome tarcze rozsiewające. Rola wałków skupia się zatem przede wszystkim na rozdrabnianiu i rozluźnianiu materiału, który następnie spada na tarcze i jest rozsiewany na szerokość kilkunastu, a nawet dwudziestu kilku metrów. Znaczna szerokość rozsiewu oraz jej wysoka równomierność to zdecydowane atuty tego rozwiązania, lecz najlepiej tego typu adaptery sprawują się przy stosowaniu nawozu dającego się łatwo rozdrobnić. Nie zaleca się zatem pracy ze świeżym i słomiastym obornikiem, ale z przegniłym już jak najbardziej. Dobre efekty pracy osiągniemy także w przypadku kompostu, torfu, wapna, a nawet szlamu. Pewnym rodzajem adaptera poziomego jest tzw. adapter rozdrabniający, wyposażony w wałek poziomy oraz tarcze rozrzucające. Agregat jest ograniczony tylną osłoną, co powoduje, że materiał trafiający na wałek jest dokładnie rozdrabniany i przekazywany na tarcze. Wysiew tak silnie rozdrobnionego materiału przypomina nieco efekt pracy rozsiewacza do nawozów mineralnych. Łukasz Wasak Im wcześniej, tym korzystniej. Skorzystaj ze specjalnych warunków zakupu maszyn CLAAS: Przedsmak 2019. Specjalne warunki tylko do 31.12.2018 - Rabat z tytułu wcześniejszej płatności aż do 7% 1 wartości maszyny - Pożyczka 0% 2 - Finansowanie do 6 lat z oprocentowaniem 2,99% 3 - Atrakcyjne pakiety wyposażenia nawet o 50% taniej 4 O szczegóły zapytaj u swojego Dealera CLAAS. przedsmak.pl 1 -Rabat dotyczy płatności w miesiącach: wrzesień 7%, październik 6%, listopad- 5%, grudzień 4%, styczeń 3%; wypłata z tytułu finansowania CLAAS Financial Services traktowana jest na równi z płatnością w gotówce. 2 Pożyczka zero procent, czyli 4 x 25% na kombajn, sieczkarnię i prasę wielkogabarytową. Oprocentowanie zmienne. Wpłata własna 25% wartości netto maszyny i trzy raty roczne, każda po 25%. VAT na zero procent na okres do czterech miesięcy. Oferta ważna dla stawki WIBOR 1m 1,64%. Oferta dotyczy pożyczek na nowe maszyny CLAAS, udzielanych przez CLAAS Financial Services Oddział w Polsce od 01.09. 2018 do wyczerpania oferty. Szczegóły u Przedstawicieli CLAAS Financial Services i Autoryzowanych Dealerów CLAAS. 3- Oprocentowanie zmienne, oferta ważna dla stawki WIBOR 1m 1,64%. Dotyczy maszyn nowych i obejmuje kombajny, sieczkarnię, prasy wielkogabarytowe, prasy rolujące oraz przyczepy. Finansowanie VAT na okres do czterech miesięcy. Wpłata własna od 10% ceny netto. Pierwsza rata na kombajny, sieczkarnie i prasy wielkogabarytowe - sierpień 2019 r.; na prasy rolujące oraz przyczepy w maju 2019. Szczegóły u Przedstawicieli CLAAS Financial Services i Autoryzowanych Dealerów CLAAS. 4- Rabaty na wyposażenie mogą się różnić w zależności od modelu kombajnu CLAAS. Niniejsza propozycja, zarezerwowana dla podmiotów i osób prowadzących działalność rolniczą lub usługową, nie stanowi oferty w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego.

Strona 20 Technika - Wiadomości Rolnicze Polska Wrzesień 2018 (nr 149) Premiera ciągnika T6 Dynamic Command w Polsce Pokazy polowe New Holland odbyły się 1 sierpnia br. w gospodarstwie Zbigniewa Aramowicza, liczącym łącznie 600 ha użytków rolnych. Była to doskonała okazja do obejrzenia pracy maszyn w polu oraz przetestowania ich osobiście. Można było też uzyskać odpowiedzi na wszelkie nurtujące pytania. Pokazy polowe były też okazją do inauguracji nowego punktu dilerskiego Perkoz w Lidzbarku Warmińskim. QQPremiera T6 Dynamic Command Premierę w Polsce miał ciągnik T6 z całkowicie nową przekładnią Dynamic Command. Jest to zupełnie nowa konstrukcja naszego koncernu, przetestowana i sprawdzona na tyle, że jesteśmy jej pewni, więc dajemy na nią przedłużoną gwarancję mówił Bartosz Banaś, specjalista do spraw produktu marki New Holland Polska. Co wyróżnią nową konstrukcję? Przede wszystkim, skrzynia biegów ma trzy zakresy z ośmioma biegami zmienianymi pod obciążeniem. Została ona tak przystosowana, aby w zakresie W Lidzbarku Warmińskim odbyła się premiera najnowszego ciągnika New Holland T6 Dynamic Command. Podczas pokazów polowych zaprezentowano tę maszynę w akcji. Do tego firma przedstawiła kombajny zbożowe, prasy rolujące i maszyny towarzyszące. A lub B wykonywać większość prac polowych. Kolejną cechą, na którą warto zwrócić uwagę, jest brak szarpnięć podczas zmiany biegów, przechodzenie pomiędzy kolejnymi zakresami i biegami jest łagodne, o czym można było się przekonać w praktyce. Zostało to tak skomponowane, aby skrzynia biegów dostając sygnał, że ma nastąpić zmiana przełożenia, dawała też sygnał do silnika. Kiedy następuje przełożenie w górę, obroty silnika na chwilę spadną po to, żeby prędkość nie wzrosła gwałtownie tłumaczył B. Banaś. Kolejną ciekawą opcją przydatną do pracy z ładowaczem, jak i w transporcie jest zatrzymywanie ciągnika wyłącznie pedałem hamulca, bez użycia sprzęgła. Przy małej prędkości ciągnik automatycznie wysprzęgla przy naciśnięciu hamulca. Następuje wtedy redukcja przełożenia, z którego można ponownie ruszyć. Jest to bardzo wygodna funkcja dla operatora. Nowa skrzynia biegów oferowana przez żółto-niebieskiego producenta jest najbardziej sprawna na rynku, dzięki czemu zapewnia najniższe spalanie paliwa w tym segmencie mocy. Zaprezentowany ciągnik pracował na polu z nowością w gamie produktów New Holland kultywatorem podorywkowym ST. QQKombajny w polu W prezentacji na polu można było zobaczyć model CR 8.90 z 2017 r. Maszyna jest wyposażona w silnik zgodny z normą emisji spalin Tier 4b o mocy max. 517 KM. Kombajn współpracował z hederem o szerokości 9 m z wysuwaną listwą nożową, co umożliwia dostosowanie pracy do różnych warunków. Kombajn pracujący na polu był wyposażony w napęd gąsienicowy o szerokości gąsienic 34 cale. Model CR 8.90 ma systemy: IntelliCruise, który QQCiągnik T6 Dynaic Command z kultywatorem podorywkowym ST umożliwia utrzymanie stałej prędkości jazdy; poziomowany kosz sitowy, system Smart Sieve; Opti Fan, czyli automatyczne modyfikowanie prędkości wentylatora oraz Opti Spread równomierne rozrzucanie resztek pożniwnych. Maszyna posiada zbiornik ziarna o pojemności 12 500 l z możliwością bardzo szybkiego rozładunku. Nowością i dużym usprawnieniem technologicznym w kombajnach CR będzie układ IntelliSense. Zostanie on wprowadzony w modelach CR Revelation w 2019 r. System ten umożliwia optymalizowanie parametrów pracy kombajnu co 20 sekund. Pozwala to poprawić wydajność i efektywność pracy nawet o 20%. Kolejnym z prezentowanych na polu kombajnów był model TC 5.90 pracujący z hederem 18-stopowym o hydraulicznym napędzie nagarniacza. Maszyna wyposażona jest w silnik o mocy 258 KM. Ciekawostką w tym modelu jest wyposażenie go w kosz samopoziomujący Smart Sieve i w system Opti Fan, co poprawia w wydatny sposób czyszczenie mówił Artur Bednarczuk, specjalista do spraw kombajnów zbożowych firmy New Holland Polska. W tym kombajnie mamy również opcję ze zdalną regulacją szczeliny sit, co umożliwia regulowanie skrzydełek sita z kabiny wyjaśniał dalej. Ciekawostką jest, iż na tym kombajnie zainstalowany został system prowadzenia w łanie, który wykorzystuje sygnał GPS do pracy w polu i równomiernego prowadzenia maszyny. QQPrasy New Holland do zielonki, ale też do słomy Model Roll Belt 150 prasa zmiennokomorowa, pasowa. Jest przede wszystkim polecana do prasowania słomy. W tej maszynie możemy zmieniać wielkość, jak i ciśnienie formowanej beli. Wydajny rotor tnący z piętnastoma nożami jest przygotowany do pracy zarówno z suchym materiałem, jak i z wilgotną trawą. Maszyna ma pięciorzędowy podbieracz o szerokości 2,30 m, wsporniki gumowe o zwiększonej wytrzymałości na wyginanie. Prasa charakteryzuje się bardzo łatwym i wygodnym zakładaniem siatki. Drugą z prezentowanych maszyn była prasa Roll Baler 125, z komorą prasy składającą się z 18 walców. Konstrukcja walców przeciwdziała kłębieniu się materiału w komorze prasy i zapychaniu się podbieracza. Głównym przeznaczenie tej maszyny jest zbieranie zielonej trawy, kiszonki z lucerny czy innych roślin bobowatych. W prasie Roll Baler 125, rotor tnący jest bardzo masywny. Wyposażony jest w 20 noży, które można też selektywnie wybrać z dwóch sekwencji: 10 parzystych i 10 nieparzystych. Oczywiście, można pracować za pomocą wszystkich 20 noży tłumaczył Rafał Galus, specjalista do spraw maszyn zielonkowych New Holland Polska. Rotor tnący jest przygotowany do pracy z wilgotnym materiałem, zęby na rotorze mają grubość 1 cm kontynuował. Warto podkreślić, że prasa ta może być zastosowana również w przypadku suchego materiału, jakim jest słoma. Każdy ze znajdujących się w niej walców ma na swojej powierzchni 10 wypustek, co sprawia, że słoma ma lepszy kontakt z powierzchnią walca. To obala stereotyp mówiący, że prasy walcowe nie nadają się do prasowania suchej słomy, co potwierdziły tegoroczne pokazy polowe. Wioletta Dziedzic Reklama GIGANTE NAJLEPSZE ROZWIĄZANIE W SIEWIE BEZORKOWYM GIGANTE PRESSURE DWA ZBIORNIKI NASIONA I NAWÓZ DOCISK REDLIC 230 KG REGULACJA GŁĘBOKOŚCI OD 0 8 CM SYSTEM ISOBUS W STANDARDZIE MASCHIO GASPARDO POLAND SP. Z O.O. ul. Wapienna 6/8, 87-100 Toruń Polska pn-zach.: 698 627 153 ] Polska pn-wsch.: 605 826 363 Polska pd-zach.: 660 518 520 ] Polska pd-wsch.: 660 416 451 Polska centralna: 606 382 368 gaspardo.pl

Wrzesień 2018 (nr 149) Technika - Wiadomości Rolnicze Polska Strona 21 Głęboszowanie gleb Nadmierne zagęszczenie gleby spowodowane stosowaniem na polach ciężkiego sprzętu jak, również podeszwa płużna powstająca w wyniku corocznej orki wykonywanej na tę samą głębokość, powodują zatykanie kapilar glebowych w wyniku czego ma miejsce ograniczenie wzrostu systemu korzeniowego roślin. W efekcie rośliny nie mogą w pełni wykorzystywać wody i składników pokarmowych w niej zawartych, przez co wytwarzają słaby i płytki system korzeniowy, a to skutkuje spadkiem plonu. Aby temu zapobiec stosuje się ciężkie kultywatory zwane głęboszami, które spulchniają i napowietrzają glebę do głębokości 60 65 cm. Dość bogatą ofertą tego typu narzędzi dysponują krajowi producenci. QQKorzyści z głęboszowania Pozytywne skutki głęboszowania rozkładają się na kilka lat w zależności od rodzaju gleby i stosowanej agrotechniki. Kruszenie twardej warstwy gleby poprawia możliwości szybkiego przejęcia wody z opadów, magazynowania jej w przestworzach glebowych i zapewnienia łatwiejszego przetrwania roślin w okresach suszy. Szybkie wchłanianie wody zmniejsza zjawisko podtapiania co jest szczególnie ważne na terenach płaskich. Głęboszowanie umożliwia wykorzystanie zasobu składników pokarmowych wymytych do podglebia. Ponadto zabieg ten stwarza lepsze warunki do swobodnego rozwoju systemu korzeniowego roślin uprawnych i uzyskania wyższych plonów. Najbardziej na głęboszowanie reagują rośliny głęboko korzeniące się takie jak: buraki cukrowe, ziemniaki oraz warzywa, natomiast w mniejszym stopniu zboża. Decyzję o wykonaniu głęboszowania należy podjąć w oparciu o wynik analizy morfologicznej gleby. W tym celu zaleca się wykonać odkrywkę glebową na głębokość 30 40 cm i ocenić stan fizyczny gleby. Stan zagęszczenia gleby można ocenić także za pomocą penetrometru (zwięzłościomierza). Głęboszowanie w uprawie gleb ciężkich zaleca się wykonywać co 4 5 lat, zaś na lżejszych co 3 4 lata. Ze względu na duże zapotrzebowanie mocy zaleca się aby zabieg głęboszowania wykonywać w korzystnych warunkach wilgotnościowych. Najlepiej głęboszować po wykonaniu płytkiej uprawy pożniwnej po zbożach. Jesienne głęboszowanie można stosować sporadycznie, jedynie w latach suchych. Narzędziem wykorzystywanym do głęboszowania pól jest głębosz. Nazwa głębosz tyczy się jedynie narzędzi wyposażonych w zęby proste i pozwalających na pracę na głębokości nawet do 70 cm. Alternatywą dla głęboszy są spulchniacze glebowe zwane pługami dłutowymi. Są one konstrukcyjnie zbliżone do głęboszy jednakże ich zęby są zakończone różnego typu podcinaczami. Pługi dłutowe zwane także zębowymi skutecznie rozluźniają glebę na głębokość do 50 cm. QQRynkowa oferta głęboszy Klasyczne głębosze są narzędziami o prostej konstrukcji zawieszanymi na trzypunktowym układzie zawieszenia ciągnika. Ramy tych narzędzi, do których przykręca się uchwyty z łapami (zębami), są połączeniem rur prostokątnych i płaskowników. Zęby głębosza są zakończone jednoostrzowymi redlicami skrawającymi, zaopatrzonymi niekiedy w skrzydełka. Głębosze najczęściej są wyposażone w koła kopiujące służące do regulacji głębokości roboczej. Tego typu narzędzia są dostępne w ofercie firmy Bomet. Producent z Węgrowa oferuje narzędzia 1-, 2-, 3- i 4-zębowe o rozstawie rzędów 75 cm. Efektywna głębokość pracy głębosza wynosi 45 cm. Jednostkowe zapotrzebowanie na moc producent szacuje na poziomie 30 kw/ząb. Najnowszym produktem Bometu jest narzędzie o nazwie Mensa. Głębosz wyposażono w zęby, które umożliwiają pracę z maksymalną głębokością wynoszącą aż 65 cm. W zależności od modelu na ramie zamocowanych jest od 3 do 9 elementów roboczych. Największy model wymaga współpracy z ciągnikiem o mocy 350 KM. Głębosze mogą być wyposażone w różnego rodzaju wały ugniatające dopasowane do różnego rodzaju gleb. Możliwość wyboru jednego z sześciu wałów mają nabywcy głębosza Kret, którego producentem jest Unia Group. Narzędzie tego wytwórcy jest dostępne w wersji z ramą sztywną lub składaną. Kret może mieć 3, 5 lub 7 zębów. Polski producent oferuje także alternatywne narzędzie jakim jest pług dłutowy Harier pracujący na głębokość do 50 cm. Noże robocze Hariera z przednim dłutem wyposażono w skrzydełka boczne o szerokości 230 mm. Z narzędziem współpracuje podwójny wał kolczasty. Bogatą gamę wałów oferuje także firma Staltech producent głębosza Plower. Narzędzie wyróżniają wygięte Q Q Zadaniem głębosza jest kruszenie i przewietrzanie gleby oraz głębokie spulchnianie podglebia. na bok zęby podcinające. Głębosz Plower może mieć 4,6 lub 8 zębów. Narzędzie wyposażone w wał rurowy lub podwójny kolczasty o symbolu GHL jest dostępne w ofercie firmy Agro-Tom. Głębosz pracujący na głębokość do 50 cm jest wyposażony w 3 lub 5 zębów. Jednym z najnowszych głęboszy dostępnych na rynku jest Humero produkowany przez firmę Akpil. Narzędzie może być wyposażone w 3 do 7 zębów pracujących na głębokość do 50 cm. Największy głębosz wymaga współpracy z ciągnikiem o mocy 200 KM. W ofercie producenta jest dostępny także głębosz Armes (3,4 lub 5 zębów). Do rodzimych producentów głęboszy można zaliczyć także firmy: Expom Krośniewice (głębosz Pegaz), Mandam (narzędzia serii MG i MGW), POM Brodnica (seria Eta), SFMR Strumyk (seria Grom III). O ofercie tych producentów jak i zagranicznych wytwórców napiszemy kolejnym razem. dr inż. Jacek Skudlarski Reklama

Strona 22 Technika - Wiadomości Rolnicze Polska Wrzesień 2018 (nr 149) Zbiorniki do gnojowicy Obecnie zgodnie z prawem przechowywanie nawozów płynnych powinno się odbywać w sposób bezpieczny dla środowiska. Przed podjęciem decyzji odnośnie do budowy takiego magazynu trzeba obliczyć jak dużego zbiornika potrzebujemy. Robi się to na podstawie tzw. DJP dużych jednostek przeliczeniowych występujących w gospodarstwie rolnym. Ważne jest też w jakim systemie utrzymujemy zwierzęta hodowlane (czy i ile stosujemy ściółki oraz jaki bierzemy pod uwagę okres przechowywania odchodów). Warto Wraz z rozwojem technik budowlanych unowocześnieniu podlegają pomieszczenia do magazynowania gnojówki oraz gnojowicy. Istnieje bardzo dużo możliwości wyboru rodzajów przechowywania. również przed inwestycją uwzględnić przewidywane powiększenia stada. Gdy pojemność zbiornika ma wynieść do 25 m 3, nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia na budowę, wystarczy zgłoszenie do właściwego urzędu. Natomiast powyżej tej pojemności pozwolenie na budowę jest konieczne. Podział zbiorników na gnojowicę: z laminatu poliestrowego- -szklanego to lekkie konstrukcje mające zwykle objętość 1 30 m 3. Tego typu zbiorniki charakteryzują się dobrą wytrzymałością na wiele czynników. Dobrze osadzone wykazują się wysoką szczelnością i wieloletnią trwałością. z membraną zbudowane z paneli dzięki czemu do ich montażu nie jest potrzebny ciężki sprzęt. Panele wykonane są z blachy stalowej obustronnie cynkowanej oraz pokryte dodatkowo specjalną ochronną warstwą. Śruby służące do skręcania konstrukcji są pokryte stopem cynku z kobaltem. Producent podaje, że zbiornik jest odporny na korozję przez 25 30 lat. Zbiornik montuje się na wyplantowanej powierzchni, a same ściany ustawia na betonowej ławie, lub co jest tańszym rozwiązaniem na gotowych płytach z betonu. Wnętrze zbiornika wykłada się specjalną membraną, dzięki której obiekt jest szczelny. typu laguna powstają poprzez wykop zagłębienia wyłożonego specjalną geowłókniną i nieprzepuszczalną folią. Wyściółkę zbiornika stanowi geomembrana o grubości 1 2 mm. Przygotowanie terenu pod inwestycję przypomina kopanie płytkiego stawu. Głębokość wykopu zależy od poziomu zalegania wód gruntowych. Jest to jedno z najtańszych rozwiązań zbiornika, jednak nie wątpliwą zaletą tego rozwiązania jest duża powierzchnia parowania. Tego typu obiekt musi być zabezpieczony płotem, aby nie miały do niego dostępu osoby postronne. Najtańszym sposobem ograniczenia parowania jest pokrycie lustra płynnego nawozu sieczką ze słomy lub kulkami keramzytu. Kolejną słabą stroną jest niebezpieczeństwo przecięcia membrany w czasie niewłaściwego użytkowania. Zaletą laguny jest możliwość wykonania prac ziemnych we własnym zakresie. Wykop można przeprowadzić za pomocą ładowarki lub ciągnika z ładowaczem czołowym. poduszkowe (elastyczne) wykonane są ze specjalnego materiału pokrytego PCV, zabezpieczonego przeciwgrzybicznie oraz przeciw promieniowaniu UV. Zbiorniki po opróżnieniu mogą być przeniesione w inne miejsce, a do ich instalacji niepotrzebne jest pozwolenie na budowę. Zbiorniki elastyczne są bez wątpienia najszybszym sposobem na stworzenie w gospodarstwie magazynu na naturalne nawozy płynne. Przygotowanie terenu pod zasobnik sprowadza się do oczyszczenia placu z kamieni i innych przedmiotów mogących uszkodzić materiał. Napełnienie zbiornika może się odbywać grawitacyjnie oraz za pomocą pomp lub wozów asenizacyjnych. betonowe z gotowych elementów wykonane są z gotowych żelbetonowych elementów. Na rynku dostępne są zbiorniki o pojemności od 4 do 12 m 3. Zaletą takiego rozwiązania jest gotowość do użytkowania tuż po montażu, wadą ograniczona jego pojemność. Takie zbiorniki są przystosowane dla mniejszych gospodarstw. Odpowiedni zbiornik to inwestycja, a zastosowanie wysokiej klasy rozwiązania może być kosztowne. Warto jednak zabezpieczyć ten cenny nawóz by chronić środowisko oraz móc nawozić pola. mgr inż. Michał Ośko Narzędzia do uprawy bezorkowej Tradycyjna uprawa orkowa jest coraz częściej zastępowana prostszą, wykonywaną bez użycia klasycznego pługa. Ten sposób uprawy jest jeszcze nowością, jednak coraz więcej rolników sięga po niego. Jest on godny rozważenia szczególnie w większych gospodarstwach rolnych, gdzie uproszczona uprawa daje większe możliwości. też zębów wyrównujących. Za sekcją talerzy pracuje wał rurowy T-Ring, T-Liner, Packliner lub HD-Liner do wyboru. Prześwit pod na znacznie większej głębokości. Zęby pługa dłutowego mają za zadanie spulchniać glebę, ale jej nie odwracać. Maszynę tego Najmniejszy z modeli Pinocchio ma 3 zęby robocze i może pracować na głębokości do 45 cm. Znajdziemy tu także większe jednostki dla dużych gospodarstw. Attila Hydro to maszyna o szerokości roboczej od 2,5 m do 4 m. Może on pracować QQDlaczego uprawa bezorkową? Decyzja o zastosowaniu tego rodzaju uprawy musi być przemyślana, nie zawsze bowiem jest ona uzasadniona. Istnieją jednak sytuacje, kiedy brak czasu oraz warunki pogodowe wymuszają wprowadzenie tej technologii uprawy. Jako przykład można tu podać uprawę rzepaku ozimego, gdzie niejednokrotnie okres na odpowiednie przygotowanie gleby do siewu jest zbyt krótki. Dzieje się tak szczególnie w przypadku, gdy żniwa przypadają w późnym okresie i trudne jest dochowanie optymalnego terminu siewu rzepaku. Zastosowanie w tej sytuacji uprawy bezpłużnej może okazać się zbawienne. Dochowanie bowiem odpowiedniego terminu siewu jest podstawą udanych plonów. Czas orki pod rzepak to także niejednokrotnie okres suszy, gdzie zastosowanie tradycyjnego pługa powoduje duże straty wilgoci, a to z kolei będzie miało wpływ na późniejsze wschody roślin. Stosowanie technologii bezorkowej, oprócz wymienionych już wcześniej możliwości dochowania terminów agrotechnicznych oraz zaoszczędzenia czasu, to także zalety w postaci oszczędności paliwa oraz polepszania struktury gleby. Dzięki tej uprawie ziemia jest dobrze napowietrzona, a także unikamy podeszwy płużnej. Metoda ta sprzyja także rozwojowi mikroorganizmów, które mają znakomity wpływ na żyzność gleby. Jednak, aby uprawa ta była precyzyjna już na etapie zbiorów, musimy zadbać o niskie ściernisko oraz dobre rozprowadzenie słomy na całej powierzchni pola, co pozwoli na dobre wymieszanie resztek pożniwnych z glebą. QQMaszyny do uprawy bezorkowej W uprawie bezorkowej z pomocą przychodzą kultywatory dłutowe z zębami na zabezpieczeniu kołkowym, sprężynowym bądź hydraulicznym. Maszyny tego typu mogą pracować na głębokości do 15 cm, natomiast po demontażu bocznych podcinaczy uprawa może być prowadzona na głębokości nawet do 35 cm, tak jak np. w maszynie Kunh Cultimer, który jest produkowany w szerokościach roboczych od 3 do 6 m. Może on pracować jako typowy agregat ścierniskowy, ale także jako kultywator dłutowy i wówczas uprawa może być prowadzona na głębokości do 35 cm. Aby sprostać temu zadaniu, do maszyny przewidziano wzmocnione dłuta węglikowe o szerokości 50 mm. Zęby są tu uzbrojone w zabezpieczenie sprężynowe, a dla lepszego wyrównania gleby zastosowano rząd talerzy lub ramą wynosi tu 85 cm, dzięki czemu maszyna się nie zapycha. Zęby są rozmieszczone co 30 cm lub 43 cm, w zależności od wersji. Podobną maszynę w swojej ofercie posiada także polski producent maszyn, firma Unia, jest to Cross L Drive. Maszyna ta powstaje w szerokościach roboczych 3 m, 3,5 m oraz 4 m. Zastosowano tu 3-belkową ramę, na której umieszczono zęby spulchniające. Za nimi znajduje się belka zagarniająca, bądź też dwurzędowa brona talerzowa. Ostatnim elementem maszyny jest wał oponowy, który zagęszcza glebę oraz służy do transportu. Pługi dłutowe, podobnie jak kultywatory, służą do uprawy bezorkowej, jednak mogą one pracować typu można znaleźć m.in. w ofercie Unii Grudziądz. Harrier, bo o nim mowa, może pracować na głębokości 50 cm. Ze względu na masę oraz głębokość pracy, maszyna o szerokości 3 m potrzebuje do pracy nawet 240 KM. Do zęba roboczego przykręcony jest podcinacz, który unosi glebę oraz podcina ją na całej szerokości. W Harrierze zastosowano także podwójny wał kolczasty, który pełni rolę doprawiającą oraz utrzymuje maszynę na żądanej głębokości. Kolce wału mieszają resztki pożniwne z glebą oraz rozbijają większe bryły ziemi. Bogatą ofertę pługów dłutowych posiada także firma Maschio Gaspardo. Producent oferuje maszyny o szerokości roboczej od 130 cm do 7 m. na głębokości do 45 cm i potrzebuje ciągników o mocy od 150 KM do 240 KM. Maszyna ta wyróżnia się hydro pneumatycznym zabezpieczeniem elementów roboczych. Zęby wyposażono w przedni szpiczasty lemiesz, który ma minimalizować ryzyko zatoru gleby. Powyżej odwracalnych redlic montowane są skrzydełka boczne, które mają za zadanie kruszyć glebę oraz unosić ją ku górze. Zastosowano tu także podwójny wał kolczasty, który uprawia glebę i reguluje głębokość pracy maszyny. Największy z modeli Diablo jest produkowany o szerokości 7 m i wyposażony w bronę talerzową, która ma za zadanie uprawiać wierzchnią warstwę gleby. Wojciech Ziaja

Wrzesień 2018 (nr 149) Technika - Wiadomości Rolnicze Polska Strona 23 Sposób na zwięzłe gleby Dokończenie ze str. 1 zapobiegając nadmiernemu jej rozpyleniu. Jednak w warunkach ciężkich gleb gliniastych czy ilastych bierne narzędzia zębowe, a nawet agregaty talerzowe, okazują się niewystarczające. Elementy robocze nie są w stanie odpowiednio pokruszyć silnie zbrylonej, zwięzłej gleby w jednym przejeździe, a w przypadku agregatów zębowych w skrajnych przypadkach dochodzi nawet do zapychania. QQUprawa aktywna Możliwość odpowiednio intensywnego doprawienia pola przed siewem w jednym przejeździe roboczym zapewniają w takim przypadku agregaty aktywne, napędzane od WOM ciągnika. Mimo większego Reklama zapotrzebowania mocy (powyżej 20 kw na każdy metr szerokości roboczej) oraz mniejszej prędkości roboczej (rzędu 4 6 km/h), ograniczenie zabiegów uprawowych do jednego przejazdu roboczego pozwala w przypadku ciężkich gleb osiągnąć oczekiwany efekt pracy przy oszczędności zarówno czasu, jak i paliwa. Na rynku wtórnym można znaleźć maszyny zwane bronami wahadłowymi. Ich zęby, poruszające się poprzecznie do kierunku jazdy, skutecznie wyrównują powierzchnię pola oraz dobrze doprawiają gleby średniozwięzłe, ale nie są wystarczająco skuteczne na glebach ciężkich. W przypadku maszyn nowych, rozwiązanie to zostało wyparte przez popularne brony wirnikowe. Ich uniwersalność wynika z możliwości regulacji prędkości obrotowej wirników. Można zatem dostosować intensywność uprawy do typu gleby na danym polu, QQAktywne narzędzia uprawowe zazwyczaj są stosowane do doprawienia gleby po orce, ale nie tylko. co przekłada się zarówno na utrzymanie dobrej struktury gleby, jak i na oszczędność paliwa, przy zachowaniu dobrej jakości wysiewu. QQRóżne typy zębów Różnorodny efekt pracy osiągany jest także dzięki zastosowaniu różnego typu zębów. Mogą one mieć mniejszy lub większy kąt natarcia. Maszyny, w których zastosowano większe wirniki oraz zęby wygięte do przodu w stosunku do kierunku ruchu, nazywane są kultywatorami wirnikowymi i charakteryzują się szczególnie intensywnym mieszaniem gleby, a przy tym łatwiej utrzymują zadaną głębokość roboczą. Dzięki większemu prześwitowi są one mniej podatne na zapychanie resztkami pożniwnymi. Pracujące w trudnych warunkach elementy robocze brony wirnikowej powinny być zabezpieczone przed uszkodzeniem wskutek natrafienia na kamień. Zabezpieczeniem może być sprzęgło przeciążeniowe w układzie napędowym lub też odchylane zęby wirników. Natomiast nie zawsze da się uniknąć uszkodzenia zębów, a tym bardziej ich zużycia, dlatego wielu producentów stosuje systemy mocowania zębów pozwalające na ich szybką i beznarzędziową wymianę. QQKonieczne zagęszczenie Przydatnym elementem brony aktywnej jest włóka wyrównująca uprawiany pas. Natomiast wał konsolidujący, który zapewnia dodatkowe rozkruszenie brył oraz zagęszczenie gleby przed wykonaniem siewu, ma ogromne znaczenie. Zagęszczenie spulchnionej gleby ma na celu ograniczenie utraty wilgoci, poprawę podsiąkania wody z gleby, a także umożliwienie siewu na zadanej głębokości. Z uwagi na przydatność bron wirnikowych na glebach cięższych, wały uprawowe współpracujące z nimi zazwyczaj również dedykowane są do takich gleb. Często spotykane są więc wały typu packer (uniwersalny sprawdza się na różnych typach gleb i o zróżnicowanej wilgotności), cambridge (odporny na oklejanie, zalecany na gleby ciężkie, także wilgotne, silnie zagęszcza glebę), crosskill (silny efekt kruszenia brył, zalecany na gleby średnie i ciężkie, niezbyt wilgotne z uwagi na możliwość oklejania) wały oponowe (dobry efekt zagęszczania i odporność na oklejanie) lub różnego rodzaju ciężkie wały pierścieniowe, wyposażone w skrobaki oczyszczające je z przylepionej gleby. Wały rurowe, polecane do pracy na glebach lekkich i średnich, w bronach wirnikowych są stosowane rzadziej. Ich zaletą może okazać się niewielka masa umożliwiająca pracę z nieco lżejszym ciągnikiem. Należy pamiętać, że wał w bronie aktywnej pełni jeszcze jedną ważną funkcję. Mianowicie utrzymuje głębokość roboczą narzędzia. Dlatego na lżejsze, luźniejsze gleby warto wybierać wały o większej średnicy. W.L. YOUR WORKING MACHINE

Strona 24 Technika - Wiadomości Rolnicze Polska Wrzesień 2018 (nr 149) Szczęśliwa siódemka Korbanka Bieżący rok okazał się być dla firmy Korbanek bardzo pracowity i obfity w umowy dealerskie. Po ogłoszeniu zakończenia współpracy z grupą AGCO, Faresin jest już siódmą nową marką wprowadzoną do oferty sprzedażowej w ciągu roku. Podczas konferencji prasowej, którą polski dealer zorganizował w swojej siedzibie w Tarnowie Podgórnym 7 sierpnia br., Sante Faresin właściciel Faresin Industries i Paweł Korbanek właściciel Korbanek sp. z o.o. przedstawili wspólne wizje współpracy i strategie rozwoju. Nawiązaliśmy współpracę z firmą Faresin. Nie W ofercie sprzedażowej firmy Korbanek są już ładowarki teleskopowe włoskiego producenta Faresin. Obydwie firmy podpisały właśnie umowę o współpracy. To już siódma umowa o współpracy zawarta w ciągu ostatniego roku przez Korbanka. robiliśmy tego w pośpiechu, rozważaliśmy kilka ofert, różne modele i marki były brane pod uwagę. Po poznaniu rodziny Faresin i ich oferty zdecydowaliśmy, że to będzie najlepszy wybór mówił Paweł Korbanek. Zależało nam na dostawcy, który produkuje nowoczesne maszyny i ma ambicje ciągle je ulepszać. Rodzina Faresin spełnia te oczekiwania kontynuował. Faresin Industries jest firmą rodzinną, która powstała w 1973 r. Przez pierwszych 17 lat była podwykonawcą i dostawcą maszyn, a od 30 lat sama je projektuje i produkuje. Obecnie włoski producent zatrudnia 160 osób. Jesteśmy firmą, która od 30 lat inwestuje w rozwój, mamy bardzo duży dział projektowy i techniczny. Każdego roku staramy się wyprodukować coś nowego odpowiadającego na potrzeby rynku mówił Sante Faresin. Jesteśmy firmą, która ciągle bada, poszukuje, ewoluuje dodał. Faresin specjalizuje się w trzech obszarach: ładowarki teleskopowe, wozy paszowe i urządzenia do analizy. Podpisana umowa o współpracy dotyczy wprowadzenia na rynek polski ładowarek teleskopowych. W ofercie będziemy mieli 5 serii i 16 modeli. Seria Small to jeden model w dwóch wersjach wyposażenia. Dedykowany do pracy w niskich budynkach, 2,2 t/6 m wyjaśniał Robart Kamiński, manager produktu w firmie Korbanek, specjalista do spraw ładowarek teleskopowych. Kolejną jest seria Compact, maszyny niespotykane dotychczas w naszej ofercie 2,10 na 2,10 m. Mają 4 wersje wyposażenia, z różnymi mocami silnika, różnymi wydajnościami przekładni oraz różnym uciągiem kontynuował. Kolejne serie to: Middle, w skład której wchodzi 8 modeli o udźwigu od 3 t do 4,5 t i od 7 do 11 m, Heavy Duty maszyny o udźwigu od 5 do 7 t i od 8 do 11 m oraz seria Big z przeznaczeniem bardziej dla budownictwa. Jakie korzyści płyną dla rolnika z wprowadzenia Faresin do oferty produktowej? Przede wszystkim nasi klienci będą mogli mieć o jeden rodzaj maszyny więcej. Dla rolników jest istotne, aby dealer, który ich obsługuje, robił to kompleksowo. Rolnicy znający dany serwis, jego rzetelność i jakość chcą mieć u zaufanego dystrybutora dostęp do produktów, których potrzebują. Kolejną korzyścią jest konkurencyjność ceny produktu, który jest na oczekiwanym poziomie argumentował Paweł Korbanek. Podczas konferencji, można było zobaczyć i przetestować cztery modele serii Small, Compact, Middle i Heavy, które są już dostępne w Tarnowie Podgórnym. Wszyscy zainteresowani będą mogli je również obejrzeć podczas zbliżających się targów Agro Show w Bednarach. Wioletta Dziedzic Nowa strategia dystrybucji maszyn AGCO w Polsce Od początku 2018 r. ciągniki i maszyny marek Fendt i Massey-Ferguson będących własnością AGCO Corporation są sprzedawane w Polsce przez nowych dilerów tworzących własną sieć dystrybucji amerykańskiego koncernu. Po rozstaniu ze spółką Korbanek koncern AGCO wdraża nowe strategie sprzedaży, które mają na celu znaczne zwiększenie udziału rynkowego marek Fendt, Massey-Ferguson i Valtra na polskim rynku. Nowe działania przedstawiono dziennikarzom prasy branżowej podczas spotkania, które miało miejsce 10 września 2018 r. w hotelu Renaissance Warsaw Airport w Warszawie. QQSukcesy na rynkach maszyn rolniczych Działający od 1990 r. amerykański koncern AGCO odnotował w ub.r. wartość netto ze sprzedaży maszyn rolniczych na poziomie 8,3 mld USD. Blisko 56% wielkości sprzedaży przypadło na Europę. Jak podkreślił obecny na spotkaniu prasowym Rob Smith pierwszy wiceprezes AGCO i dyrektor generalny na Europę i Bliski Wschód jest to zasługa nowych strategii sprzedaży a także poszerzenia gamy produktowej i wdrażania nowych technologii w tym rozwiązań Precyzyjnego Rolnictwa. Na badania rozwojowe amerykański koncern wydaje rocznie 320 mln. USD. Jednym z przykładów wdrożenia zaawansowanych technologii jest nowoczesny i wydajny kombajn Ideal. QQNowe strategii dystrybucji maszyn Istotnym rynkiem dla amerykańskiego koncernu jest Polska, zajmująca piątą w Europie pozycję pod względem popytu na nowe ciągniki. Polscy rolnicy generują także znaczny w Europie popyt na kombajny zbożowe i inne maszyny rolnicze. Stąd funkcjonujące na innych rynkach strategie sprzedaży środków mechanizacji opracowane przez strategów z AGCO będą wdrażane także w Polsce. Amerykański koncern jak podkreślił Christoph Gröblinghoff wiceprezes ds. zarządzania dystrybucją AGCO dla regionu Europy i Bliskiego Wschodu realizuje w Polsce centralne, wielomarkowe podejście do sprzedaży oraz obsługi posprzedażnej. W tym celu połączono sprzedaż dwóch marek: Fendt i Valtra a w niektórych przypadkach Fendt i Massey-Ferguson. W sieci wspólnej sprzedaży marek Fendt i Valtra na stan obecny funkcjonuje 11 dilerów obejmujących swym działaniem 90% rynku. Kanał dystrybucji marki Massey-Ferguson tworzy 12 dilerów, których zasięg działania obejmuje 74% rynku. Jak podkreślili obecni wiceprezesi AGCO uruchomione dwa kanały dystrybucji przyniosły pozytywny efekt jakim jest wzrost udziału na rynku ciągników, szczególnie marki Valtra. Obecny na konferencji Przemysław Jocz National Sales Manager Massey Ferguson Polska dostrzegł także sukces w sprzedaży ciągników MF. Przemysław Jocz podkreślił, że udział na rynku ciągników Massey-Ferguson po uruchomieniu nowej sieci dystrybucji w Polsce na koniec sierpnia wyniósł 2,20%, podczas gdy w ub.r. osiągnął poziom 2,36%. Pierwszy ciągnik MF z nowej sieci sprzedaży zarejestrowano 15 marca. Q Q Podczas konferencji prasowej Rob Smith pierwszy wiceprezes AGCO i dyrektor generalny na Europę i Bliski Wschód przedstawił nowe strategie sprzedaży marek należących do AGCO. QQAgravis w Polsce Od 1 września 2018 r. na terytorium Polski działa spółka Agravis Technik Polska utworzona przez Agravis Technik Holding GmbH. Holding Agravis jest dużym dystrybutorem maszyn Fendt w Niemczech a obecnie dołączył do budowanej sieci dilerskiej niemieckiej marki ciągników w Polsce. Nowo powstała spółka będzie funkcjonowała na terenie województwa zachodniopomorskiego i pomorskiego, a także częściowo wielkopolskiego i łódzkiego oferując ciągniki Fendt i Valtra. Oprócz nowych maszyn Agravis technik Polska sprzedawać będzie części zamienne i maszyny używane. QQSzeroka gama produktowa AGCO oprócz ciągników i kombajnów wprowadza szeroki asortyment pras, przyczep zbierających i innych maszyn do zbioru zielonek. Od niedawna AGCO Corporation jest właścicielem działu produkcji maszyn do zbioru zielonek należącego dotychczas do firmy Lely. Ponadto własnością amerykańskiego koncernu są firmy Fella (maszyny zielonkowe) i GSI (silosy zbożowe i ich wyposażenie). Do wprowadzonych ostatnio nowości należą ciągniki Massey Ferguson serii Global o mocy do 130 KM, które są uzupełnieniem maszyn o stosunkowo prostej budowie. AGCO wdrożyło inteligetne rozwiązania do ciągników Fendt o mocy do 500 KM oraz traktorów Valtra serii T. Nowym produktem dostępnym także w Polsce będzie zaawansowany technicznie kombajn Ideal. QQWzrost jakości usług Koncern AGCO stawia także na bezpośrednie dotarcie do klienta oraz dobre relacje klientów ze sprzedawcami. Oprócz corocznych ocen i kontroli poszczególnych dilerów mających na celu sprawdzenie efektywności i działania i poziomu zadowolenia klientów amerykański koncern oferuje szkolenia dla sprzedawców i serwisantów w centrach szkoleniowych AGCO. Jedno z takich centr powstanie obok nowej siedziby AGCO Polska w okolicach Poznania. W celu poprawy dystrybucji części zamiennych w okolicach Warszawy powstanie Centrum Logistyczne AGCO. dr inż. Jacek Skudlarski

Wrzesień 2018 (nr 149) Technika - Wiadomości Rolnicze Polska Strona 25 190 lat Marki KUHN i 20 lat firmy KUHN w Polsce Cała oprawa gali spowodowała, że wraz z przedstawicielami firmy, zaproszonymi gośćmi przewędrowaliśmy poszczególne lata rozwoju firmy, przeżywając wraz z nimi wzloty i upadki by w końcu dotrzeć do współczesnych czasów i nowości jakie firma przygotowała na obecny rynek. Historia firmy KUHN sięga 1828 r., kiedy Joseph Kuhn otworzył skromną, wiejską kuźnię. Firma w tym czasie specjalizowała się w produkcji wag. Punktem zwrotnym dla firmy okazał się rok 1864, gdy wykorzystując fakt utworzenia nowej linii kolejowej Paris-Strasbourg oraz wyjątkowy okres rozwoju przemysłu we Francji, Josef Kuhn przeniósł się do Saverne i założył fabrykę maszyn rolniczych. Na początku XX wieku, fabryka w Saverne, która posiadała własną kuźnię, produkowała kilkadziesiąt maszyn tygodniowo. W 1871 r. fabryka została wcielona do Niemiec, a w roku 1918 ponownie wróciła do Francji w tym okresie firma KUHN koncentrowała się na produkcji maszyn dla rolnictwa w regionie Alzacji. Po dziesięciu latach rozwój firmy został w drastyczny sposób przerwany przez wybuch II wojny światowej. W 1945 roku, osłabiona finansowo firma, która straciła wielu swoich klientów rozpoczęła poszukiwania partnera biznesowego do dalszych działań. W 1946 r., firma KUHN utworzyła spółkę ze szwajcarską firmą BUCHER- -GUYER i ponownie rozpoczęła stopniowy rozwój. W 1949 r. miał miejsce kolejny krok naprzód: wraz ze zmianą siły pociągowej z żywej na mechaniczną stała się głównym producentem maszyn rolniczych we Francji. To był początek okresu prawdziwego rozwoju! Wraz z mechanizacją i modernizacją rolnictwa, sprzedaż nowych maszyn KUHN znacznie wzrosła. W halli Międzynarodowych Targów Poznańskich uroczystą galę poprowadził Artur Szymczak, dyrektor zarządzający firmy Kuhn wraz z Patrycją Miedzińską specjalistką do spraw marketingu. Panoramiczna scena, na której można było podziwiać przepiękne wizualizacje, wspomnienia wydarzeń historycznych, a także można było przywitać się z gośćmi z minionej epoki, właścicielem firmy Kuhn wraz z małżonką, w postacie których wcielili się Karolina Kuhn oraz Ireneusz Dobrowolski. Innowacje i jakość to podstawowe założenia, które uczyniły z marki KUHN lidera wśród producentów maszyn rolniczych. Będąc liderem na rodzimym rynku francuskim, firma mogła rozpocząć działania na całym świecie. Od 1970 r. maszyny KUHN zaczęły być eksportowane do większości krajów europejskich oraz do Australii i Stanów Zjednoczonych. Rok 1980 był okresem wewnętrznego rozwoju. Podczas gdy sprzedaż produktów wciąż rosła, firma stworzyła organizację na miarę swoich oczekiwań. Ambitne działania zostały nagrodzone pod koniec lat osiemdziesiątych, gdy miały miejsce pierwsze operacje inwestycyjne, mające na celu zewnętrzny rozwój firmy Po odejściu na emeryturę Waltera Rebera, nowa kadra objęła kontrolę nad firmą i lata dziewięćdziesiąte przyniosły dalsze cele. Najważniejszym z nich było dążenie do pozycji światowego lidera wśród producentów maszyn rolniczych. Wymagało to przede wszystkim rozwoju strategii marki na skalę światową. Działania te zaowocowały w pierwszych latach XXI wieku przede wszystkim umocnieniem struktury sprzedaży, zakupem amerykańskiej firmy KNIGHT oraz stworzeniem ambitnego projektu CAP 10. W ten sposób został przedstawiony nowy kierunek działań firmy KUHN, których głównym celem była satysfakcja klienta. W 2001 r. miało miejsce kolejne ważne wydarzenie w historii firmy zarząd ogłosił zakup amerykańskiej firmy KNIGHT. Od 1945 r. do teraz ta rodzinna firma z siedzibą w Brodhead, małym miasteczku w stanie Wisconsin, jest prowadzona przez rodzinę KNIGHT, której zawdzięcza swoją nazwę. Firma KNIGHT była liderem w produkcji i sprzedaży wozów paszowych oraz rozrzutników obornika na rynku amerykańskim. Zakup tej firmy był zdecydowanym krokiem dla Grupy KUHN, która po raz pierwszy w długiej historii swojej firmy, przeniosła produkcję maszyn poza granice Francji. Do tegorocznych nowości, jakie firma KUHN zaprezentuje na tegorocznych targach Agro Show w Bednarach należą między innymi: Reklama Siewniki mechaniczne ESPRO M 3000 C i ESPRO M 4000 C w wersji z pojedynczym oraz podwójnym systemem dystrybucji materiału siewnego (nasiona + nawóz); MAXIMA 3 Nowa generacja siewników punktowych KUHN. Do precyzyjnego siewu z dużą prędkością roboczą; OPTIMER XL 300-350- -400/4000 5000. Nowa seria kompaktowych bron ścierniskowych z niezależnie montowanymi talerzami uprawowymi o średnicy 620 mm Wozy paszowe PROFI- LE 2.DS, wszechstronne i kompaktowe wymiary; Nowy zawieszany pług VARI-MASTER L on land. Rozszerzenie gamy pługów MASTER. Z okazji 20-lecia powstania polskiego oddziału firmy KUHN wszystkim pracownikom dziękujemy za wkład jaki ponieśli w ulepszenie polskiego rolnictwa, życzymy dobrej sprzedaży, zadowolonych klientów, dalszego dynamicznego rozwoju oraz satysfakcji osobistej każdego z pracowników na kolejne lata. Zapraszamy do fotogalerii, a także na nasz FB, gdzie można zobaczyć film z obchodów 190-lecia Marki KUHN i 20- lecia firmy KUHN w Polsce. Anna Arabska

Strona 26 Technika - Wiadomości Rolnicze Polska Wrzesień 2018 (nr 149) Amatechnica 2018 Dni Pola w firmie Amazone Firma Amazone jest liczącym się producentem maszyn do uprawy gleby, nawożenia mineralnego, siewu, ochrony chemicznej oraz techniki komunalnej. Tradycją w działalności niemieckiego wytwórcy są Dni Pola o nazwie Amatechnica organizowane co dwa lata na terenach położonych wokół zakładów w miejscowości Hasbergen-Gaste. Celem wystawy jest prezentacja aktualnej oferty oraz nowości, które wkrótce znajdą się na rynku. Przybywają na nią rolnicy, przedsiębiorcy oraz partnerzy handlowi. W tegorocznej imprezie, która odbyła się 24 maja, uczestniczyło blisko 6 tysięcy osób w tym 2 tysiące gości z zagranicy. QQBogaty program wystawy Organizatorzy wystawy Amatechnica przygotowali dla przybyłych gości wiele atrakcji. Oprócz prezentacji maszyn rolniczych w ringu i pokazów polowych przewidziano zwiedzanie fabryki i laboratorium, w którym testowane są rozsiewacze do nawozów. Interesującym punktem imprezy była aukcja maszyn używanych marki Amazone zorganizowana przez dom aukcyjny Ritchie Bros. Do towarzyszących atrakcji należał przelot helikopterem, strzelanie z łuku, gry i zabawy siłowe oraz występy artystyczne. Wieczorny relaks umilała gra zespołu na żywo i stoiska z jedzeniem. W ramach Amatechnica zorganizowano również wystawę starych ciągników i maszyn. QQElektronika i Precyzyjne Rolnictwo wydaniu Amazone W Centrum Informacji Precyzyjnego Rolnictwa pokazano gros rozwiązań zastosowanych w maszynach Amazone wykorzystujących technologie satelitarne. Przybyli goście mogli obejrzeć pracujące w technologii ISOBUS konstrukcje rozsiewaczy ZA-TS i ZG-TS wyposażone w innowacyjny system ArgusTwin, który umożliwia ciągłą kontrolę rozsiewu nawozu za pomocą czujników radarowych, dokonując w razie potrzeby automatycznej korekcji nastaw. Innym zaprezentowanym rozwiązaniem był system AmaSelect umożliwiający włączanie pojedynczych rozpylaczy w opryskiwaczach zaczepianych Amazone UX oraz samojezdnych Pantera. W kombinacji z systemem GPS Switch rozwiązanie umożliwia automatyczne przełączanie sekcji na nawrotach. Z techniką oprysku związany jest także wyposażony w czujnik fluorescencji GreenSense system AmaSpot, który odróżnia zielone rośliny od gołej ziemi. W ten sposób ciecz robocza trafia na konkretny obszar, na którym występują chwasty. W Centrum Informacji Amazone demonstrowano system SmartService 4.0, który za pomocą wideokomunikacji umożliwia konsultowanie się rolnika ze specjalistą z serwisu QQOrganizowana cyklicznie wystawa Amatechnica ma na celu prezentację aktualnej oferty maszyn marki Amazone. QQSzczególnym zainteresowaniem przybyłych gości cieszyły się pokazy polowe. na odległość. Innowacyjny system wykorzystuje technologię rozszerzonej rzeczywistości (Augmented Reality) w przekazie video. Za pomocą specjalnych fot. firmowe okularów z mikrokamerą i wyświetlaczem lub urządzeń z systemem Android albo ios, takich jak tablet czy smartfon, można uzyskać pomoc w naprawie lub regulacji maszyny bez konieczności przyjazdu serwisanta. QQNowy terminal ISOBUS Podczas wystawy miała miejsce oficjalna premiera nowej generacji terminala ISOBUS AmaTron 4 w postaci tabletu. Urządzenie wyposażono w 8-calowy dotykowy ekran, wokół którego rozłożono 12 przycisków. W górnej krawędzi terminala znajdują się 3 przyciski, za których pomocą można wybierać między obrazem maszyny, widokiem GPS a profilem głównym. AmaTron 4 oferuje szereg funkcji umożliwiających obsługę maszyn w standardzie ISOBUS oraz automatykę jazdy (prowadzenie równoległe) z wykorzystaniem technologii GPS. W pamięci urządzenia wgrano system GPS Switch, który automatycznie reguluje szerokość wysiewu nawozów oraz włącza/wyłącza rozpylacze na belce opryskiwacza i przewody podające nasiona do redlic w siewniku podczas pracy na uwrociach. Dopełnieniem wyposażenia jest system zarządzania dokumentacją i zadaniami GPS Maps&Doc. Jest on niezbędny podczas prac z wykorzystywaniem map aplikacyjnych uwzględniających położenie GPS maszyny. System AmaCam automatycznie po rozpoznawaniu jazdy do tyłu agregatu załącza na monitorze terminala widok z kamery cofania. dr inż. Jacek Skudlarski Dwie nowości z firmy Joskin Prawidłowe nawożenie gnojowicą polega na aplikacji odpowiedniej dawki nawozu we właściwym miejscu i czasie. Wymagają tego wciąż zaostrzające się przepisy dotyczące nawożenia. Niewłaściwie rozprowadzona gnojowica prowadzi do dużych strat azotu w postaci amoniaku. Konsekwencją są dodatkowe koszty związane z zakupem nawozów azotowych w celu pokrycia strat. Ulatniający się azot oraz odory wpływają szkodliwie na środowisko. Jest to uciążliwe dla otoczenia. Odpowiadając na zapotrzebowanie praktyki, Joskin opracował dwa modele ramp do wozów asenizacyjnych o małej pojemności. Penditwist Basic rampę z wężami wleczonymi do nawożenia upraw i Pendislide Basic rampę z płozami przeznaczoną do nawożenia użytków zielonych. Obie rampy wyróżniają się bardzo praktyczną obsługą i łatwym montażem. Mając na uwadze maksymalne ograniczenie strat azotu firma Joskin oferuje od wielu lat rampy do wozów asenizacyjnych. Mają one za zadanie maksymalne ograniczenie kontaktu gnojowicy z powietrzem poprzez jej rozlewanie jak najbliżej gleby. Ta technologia zapobiega rozpylaniu i umożliwia ograniczenie strat amoniaku w wyniku ulatniania do minimum. Nowo oferowane rampy Pendislide i Penditwist Basic są lżejsze, wykonane z rur ze stali HLE, są całkowicie ocynkowane, co zapewnia im optymalną ochronę i gwarantuje długą eksploatację. Każdy model jest dostępny w dwóch szerokościach roboczych: 6 m (24 wyjścia) lub 7,5 m (30 wyjść) z wężami w odstępach 25 cm, które gwarantują równomierne rozprowadzenie gnojowicy. Obydwie rampy nie wymagają podnośnika ani ramy tylnej na wozie. Można je szybko zamontować, wprost na włazie o średnicy 600 mm, także do starych wozów, jak również do wozów z podnośnikami. Obydwa modele są dobrze wyposażone i mają wiele cech sprzętu z wyższej klasy. Każda rampa wyposażona jest w: rozdzielacz pionowy SCALPER, który umożliwia miksowanie, cięcie ciał włóknistych, równomierne rozprowadzenie gnojowicy do węży; urządzenie ma zbierak kamieni; hydrauliczne składanie z zabezpieczeniem LOCK MATIC, na czas transportu rampa jest automatycznie blokowana; system przeciw wyciekowi-twist, co zapobiega wyciekaniu gnojowicy na drodze i na polu podczas manewrów; zestaw przewodów bez połączeń; brak połączeń gwarantuje optymalne spływanie gnojowicy; zawór regulacyjny sterowany ręcznie 6 umożliwia łatwą kontrolę natężenia przepływu; możliwość nawożenia w opcji, przy użyciu rozlewacza właściwego, bez konieczności demontażu rampy; niezależne wyposażenie elektrohydrauliczne standardowo wbudowane w rampę, które podłącza się bezpośrednio do ciągnika; zasilanie przez wyjście o średnicy 6 wyprowadzone bezpośrednio z włazu; światła sygnalizacyjne pozwalające na dostosowanie się do przepisów drogowych. Mimo, że obie rampy mają wspólną podstawową konstrukcję, każda z nich wyróżnia się innym zastosowaniem. Gdyby użytkownicy mieli różne potrzeby, lub gdyby uległy z czasem zmianie, zakup obu modeli nie będzie konieczny, gdyż przewidziano zestaw umożliwiający adaptację płóz ramy Pendislide Basic na modelu Penditwist Baisc. Będzie on dostępny w opcji. Wojciech Suwara

Wrzesień 2018 (nr 149) Technika - Wiadomości Rolnicze Polska Strona 27 Nowości John Deere Agro Show to coroczne wydarzenie, które jest prawdziwym świętem dla branży rolniczej. Podczas imprezy odbywającej się 20 23 września w Bednarach, wystawcy zaprezentują najnowocześniejsze produkty i nowe oferty. Co dla fanów rolnictwa przygotował John Deere? QQNowa sieczkarnia serii 9000 Najważniejszą nowością na stoisku John Deere, będzie nowy model sieczkarni serii 9000 z gigantycznym zgniataczem ziarna oraz szerszym kanałem przepływu zbieranej masy. John Deere zamierza wprowadzić do oferty 3 modele o mocach od 525 KM do 970 KM. Warto zaznaczyć, że sama maszyna, stylistyką nawiązywać będzie do nowoczesnej serii 8000, która została zaprojektowana przez byłego projektanta Porsche, Już od 20 września w Bednarach k. Poznania rozpocznie się kolejna edycja międzynarodowej wystawy rolniczej Agro Show. W tym roku John Deere przygotował dla zwiedzających wiele nowości, które zostaną wprowadzone do oferty amerykańskiego producenta w najbliższych miesiącach. profesora Matthias a Schönherr a. Atrakcyjna stylistyka oraz monstrualne rozmiary w połączeniu z innowacyjnością i potężną mocą, sprawią, że żaden zwiedzający nie przejdzie obok niej obojętnie mówi Piotr Dziamski z John Deere Polska. QQProgram GreenShield Podczas Agro Show zaprezentowany zostanie również zupełnie nowy program dla maszyn używanych o nazwie GreenShield. Polega on na procesie precyzyjnej kontroli maszyny, wymianie zużytych cześci, jej certyfikacji Premium Certified i dodatkowej ochronie serwisowej maszyny. Program obejmuje ciągniki, kombajny, sieczkarnie oraz opryskiwacze samojezdne. W Bednarach zaprezentowanych zostanie kilka ciągników ze statusem John Deere Premium Certified w specjalnym finansowaniu JD Financial, którego programy dedykowane na maszyny używane z certyfikatem GreenShield, będą zdecydowanie atrakcyjniejsze niż finansowanie komercyjne. QQNowe programy John Deere Financial Programy finansowania oferowane przez John Deere cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem rolników. Stąd też amerykański producent postanowił wprowadzić w najbliższych miesiącach kilka bardzo atrakcyjnych promocji. Oferta 0% aż na 4 lata w segmencie kombajnów przy zakupie ochrony pogwarancyjnej PowerGard. Osobno oferowane jest specjalne finansowanie, w którym początek spłaty rat kapitałowo-odsetkowych nastąpi nawet 18 miesięcy po odbiorze kombajnu a minimalny wkład własny może wynieść tylko 15%. Na stoisku przedstawione zostaną również nowe, jeszcze bardziej atrakcyjne oferty finansowania opryskiwaczy zaczepianych, pras zwijających, oraz ciągników rolniczych. QQGwarancja Spalania Zainteresowanie rolników powinien wzbudzić również wyjątkowy w branży program Gwarancji Spalania, który zostanie rozszerzony, co będzie niemałą rewolucją na rynku. Polega on na zwrocie kosztów za nadmierne zużycie oleju napędowego. To bardzo odważne i odpowiedzialne podejście ma na celu ograniczyć koszty zużycia paliwa w gospodarstwie a jednocześnie nagrodzić premią właściciela ciągnika John Deere za optymalizację ciągnika w celu uzyskania niższego spalania niż określiła fabryka. Szczegóły będą dokładnie zaprezentowane na stoisku. QQKierownica AutoTrac Universal 300 Na stoisku będzie można również przetestować nową kierownicę uniwersalną AutoTrac Universal 300. Dzięki bardziej intuicyjnym jej ustawieniom i kalibracji oraz zintegrowanemu przyciskowi załączania systemu prowadzenia AutoTrac po obu stronach kierownicy, operator będzie mógł w jeszcze wygodniejszy sposób prowadzić maszynę. Zmianie uległ również wygląd, który stał się bardziej ergonomiczny. Operatorzy ucieszą się również z faktu, że zwiększona została szczelność (kurz i wodoodporność) dla maszyn bez kabiny. QQOpryskiwacz zaczepiany Uwagę zwiedzających powinien zwrócić również opryskiwacz zaczepiany, w którym dostępny jest nowy, automatyczny, hybrydowy system kontroli położenia belki opryskowej John Deere TerrainControl TM Pro lub John Deere TerrainCommand TM Pro. Hybrydowe systemy poziomowania wykorzystują nowy typ ultradźwiękowych czujników pozycji belki opryskowej. Nowe czujniki potrafią równocześnie kontrolować odległość belki od podłoża i jednocześnie od plonu. Jak to wszystko działa? O tym więcej na stoisku John Deere. QQNowa generacja Gen 2 kombajnu W330 Na stoisku JD należy się spodziewać prezentacji drugiej generacji kombajnu W330. Najmniejszy kombajn z oferty John Deere wyposażono w nową kabinę, system automatycznej regulacji ACA (Active Combine Adjustment) oraz nowy wyświetlacz. Dzięki temu, z kabiny będzie można zmienić ustawienia klepiska, położenie sit oraz prędkość obrotową wialni pod konkretną uprawę, a także otrzymać listę ustawień, które ręcznie są regulowane pod zbiór rzepaku czy pszenicy. W modelu 2. generacji W330 wprowadzony został nowy przenośnik pochyły, który ma zapewnić jeszcze wyższą wydajność, łatwość serwisowania oraz jeszcze lepsze kopiowanie gruntu. Zmiany wprowadzono również w zbiorniku ziarna, który został wyposażony w nowy mechanizm rozładunku o 36% wyższej wydajności. TORION SINUS CLAAS prezentuje czwartą serię ładowarek kołowych QQTrzy nowe modele TORION 956, 644 i 537 SINUS stanowią pod względem zakresu mocy element pośredni między TORION 535 z serii kompaktowych a modelem 1177 z serii średnich ładowarek kołowych. Tym samym obecnie CLAAS ma w swojej ofercie łącznie 10 różnych modeli ładowarek kołowych do zastosowań w rolnictwie. QQWiększe obciążenie użytkowe dzięki przegubowemu układowi kierowniczemu i kierowanej osi tylnej Trzy modele TORION SINUS cechuje doskonałe połączenie przegubowego układu kierowniczego oraz skrętnej osi tylnej. Znacznie zwiększa to zwrotność w porównaniu do zwykłego przegubowego układu kierowniczego. Ponieważ maksymalny Großpetersdorf, lipiec 2018. Po udanym początku współpracy z firmą Liebherr, CLAAS wprowadza do asortymentu kolejne modele ładowarek kołowych w klasach 5 t, 6 t oraz 9 t. Dzięki jedynej w swoim rodzaju koncepcji kierowania trzy nowe TORION SINUS łączą doskonałą zwrotność z dużym obciążeniem użytkowym. Równocześnie osiągają prędkości jazdy do 40 km/h. kąt łamania między przodem a tyłem pojazdu jest o około 10 stopni mniejszy, znacznie poprawia to stabilność, a tym samym także obciążenie użytkowe maszyny w porównaniu z ładowarką kołową wyposażoną tylko w przegubowy układ kierowniczy. Kierowanie osi tylnej realizowane jest przez mechaniczne połączenie pomiędzy przodem pojazdu a prowadzeniem zwrotnic na osi tylnej. Podczas skrętu przegubu tylna oś porusza się automatycznie. We wszystkich trzech modelach jest zintegrowany przegub wahliwy, aby zagwarantować stabilność również w nierównym terenie. Wyrównuje on ruchy boczne przedniej części pojazdu. Amortyzacja w przegubie wahliwym zapewnia bardzo dobry komfort jazdy, szczególnie przy większych prędkościach. W TORION SINUS 956 oś tylna może się dodatkowo wychylić o pięć stopni. QQKomfortowa kabina Kabina łączy w sobie komfort dużych modeli TORION z doskonałą widocznością. Drzwi otwierają się pod kątem 180 i można je zablokować w tej pozycji. Szerokie stopnie umożliwiają bezpieczne i komfortowe wsiadanie do pojazdu. Sufit kabiny znajduje się wystarczająco wysoko również dla wyższych operatorów. Kolorowy wyświetlacz 7-calowy w przypadku modelu 956 i 4-calowy dla 644 i 537 umiejscowiony na prawym słupku A kabiny w przejrzysty sposób prezentuje najważniejsze dla operatora informacje, takie jak prędkość jazdy, prędkość obrotowa silnika, stan paliwa. W modelu TORION 956 w wyświetlaczu można zintegrować także kamerę tylną. Wszystkie przełączniki niezbędne do obsługi ładowarki są czytelnie uporządkowane po prawej stronie. Wąska kolumna kierownicy, bez wskaźników i przełączników, zapewnia operatorowi doskonałą widoczność do przodu na narzędzie robocze. QQMocne silniki i prędkość maksymalna aż do 40 km/h TORION 644 i 537 SINUS są wyposażone w silniki Yanmar o pojemności skokowej 3,3 l i turbosprężarkę. Zapewniają moc rzędu 54 kw/73 KM, a dzięki filtrowi cząstek stałych spełniają wymogi normy emisji spalin Stage V. TORION SINUS 956 z silnikiem DPS o pojemności 4,5 l ma moc 78 kw/106 KM. Silniki są zamontowane poprzecznie i komfortowo dostępne na potrzeby prac konserwacyjnych. Opcjonalny hydrauliczny wentylator rewersyjny umożliwia oczyszczenie chłodnicy za naciśnięciem przycisku i dba o wystarczającą moc chłodzenia na przykład podczas zbioru słomy. We wszystkich modelach TORION SINUS zastosowano hydrostatyczny napęd jezdny z dwoma zsynchronizowanymi stopniami prędkości jazdy. Koncepcja napędu zapewnia precyzyjną, bezstopniową pracę i łączy dużą siłę ciągu w trybie ładowania z wysoką sprawnością i prędkością maksymalną aż do 40 km/h. Dzięki temu przemieszczanie się nawet między kilkoma gospodarstwami nie zajmie wiele czasu.

Strona 28 Hodowla - Wiadomości Rolnicze Polska Wrzesień 2018 (nr 149) Fosfor niezbędny w dawce pokarmowej Fosfor w organizmie zwierzęcia wchodzi w skład wielu związków organicznych, m. in. fosfolipidów, kwasów nukleinowych, ATP, fosfokreatyn itd. W około 80% występuje w kościach jako fosforan wapnia oraz w postaci estrów organicznych. Jego rola fizjologiczna jest bardzo zróżnicowana. I tak, uczestniczy m. in. w mineralizacji kości oraz regulacji równowagi kwasowo-zasadowej, w przemianach energetycznych, w metabolizmie węglowodanów, tłuszczów i związków azotowych oraz w transporcie metabolitów przez błony komórkowe. Niedobór fosforu powoduje utratę apetytu, może być przyczyną anemii, osłabienia mięśni, hamuje wzrost i obniża płodność oraz wywołuje takie same objawy chorobowe, jakie występują przy nieprawidłowym stosunku Ca : P, niedostatku Ca lub braku witaminy D w paszy. Ze względu na znaczenie tego składnika dla organizmów ważne jest, aby dostarczać go w paszy w odpowiednich ilościach. Komponentami paszowymi, zawierającymi dużą ilość fosforu o wysokiej strawności, są fosforany, szczególnie jednowapniowy. Dobrym źródłem fosforu są także produkty zwierzęce (mączka rybna, kazeina, mleko odtłuszczone w proszku). Stosunkowo dużo fosforu zawierają także śruta rzepakowa i otręby pszenne, jednak z tych komponentów pierwiastek ten tylko w 25 40% jest dostępny dla zwierząt. W ziarnach zbóż jest stosunkowo niewiele fosforu (2,6 3,7 g/kg), ale jego strawność wynosi od 32% do 43%. W ziarnie kukurydzy strawność fosforu jest bardzo niska prof. dr hab. Tadeusz Barowicz Instytut Zootechniki-PIB w Krakowie wynosi około 15%. Dostępność tego pierwiastka z pasz pochodzenia zwierzęcego i fosforanów przekracza 80% i więcej i jest dużo wyższa niż z pasz roślinnych. Na stopień trawienia związków fosforowych oraz wchłanianie tego pierwiastka wpływa wiele czynników, m.in.: rodzaj paszy, gatunek zwierzęcia, ph treści przewodu pokarmowego, zawartości witamin i probiotyków, stosowanie stymulatorów wzrostu, kwasów organicznych i czynników antyodżywczych, oddziaływanie hormonów (parathormonu i kalcytoniny), stosunek Ca : P oraz innych składników mineralnych. Czynniki te mogą Wpływ dodatku fitazy do paszy na efektywność tuczu świń Wyszczególnienie Dodatek fitazy (FTU/kg) Zawartość fosforu w paszy (g/kg) Przyrost dzienny (g) Wykorzystanie paszy (kg/kg) Strawność fosforu (%) Strawność wapnia (%) w różnym stopniu decydować o dostępności fosforu z objętościowych pasz roślinnych, nasion roślin strączkowych, śrut poekstrakcyjnych czy ziaren zbóż. Słaba przyswajalność przez zwierzęta monogastryczne fosforu pochodzącego z kwasu fitynowego oraz jego soli związana jest z brakiem u tej grupy zwierząt enzymu fitazy, odpowiedzialnego za odszczepianie grup ortofosforanowych z kompleksu organicznego. W celu zwiększenia biodostępności 0 250 500 1000 3,9 793 3,08 27,4 41,2 3,9 891 2,82 46,6 52,8 3,9 916 2,81 50,2 50,0 3,9 919 2,77 51,4 48,7 fosforu z pasz, niezbędne jest suplementowanie pasz enzymem fitazą, najlepiej mikrobiologiczną. Jak wykazały liczne badania, dodatek tego enzymu do mieszanek paszowych zwiększa dostępność fosforu z pasz roślinnych nawet o 35 55%. Na krajowym rynku od lat istnieją dodatki i premiksy paszowe zawierające dodatek mikrobiologicznej fitazy, dzięki czemu szczególnie nadają się one do stosowania w żywieniu zwierząt, bez udziału mączek zwierzęcych. Podawanie fitazy do pasz nie stwarza żadnego zagrożenia zarówno dla zwierząt, jak i dla człowieka. Nie obserwowano jakichkolwiek objawów szkodliwego działania enzymów na skutek ich przedawkowania. W doświadczeniach m. in. na tucznikach wykazano, że dodatek fitazy pozwala zredukować zawartość fosforu w mieszance o ok. 33%, dodatkowo korzystnie wpływając na poprawę wyników produkcyjnych (tabela). Podsumowując trzeba stwierdzić, że stosowanie w żywieniu zwierząt egzogennej fitazy mikrobiologicznej przynosi szereg korzyści. Jej głównym zadaniem w żywieniu zwierząt monogastrycznych jest poprawa strawności oraz dostępności przede wszystkim fosforu pochodzącego z pasz roślinnych. Dodatek fitazy powodując znaczny wzrost dostępności tego pierwiastka, tym samym wyraźnie zmniejsza ilość fosforu wydalanego w kale i moczu. Takie postępowanie może znacznie ograniczyć ilość fosforu w odchodach, a tym samym istotnie redukować problem zanieczyszczenia wód powierzchniowych tym biogenem. Dodatek fitazy poprawia ponadto strawność białek i wykorzystanie aminokwasów oraz zwiększa ilość mikroelementów (Mg, Zn, Cu, Ca, Fe) udostępnionych z fitynianów. Rezultatem takich działań jest poprawa zdrowotności oraz wyższa produkcyjność zwierząt, co przekłada się na większy zysk hodowcy. Jak eliminować straty w kiszonce? Kiszonka sporządzana z całych roślin kukurydzy we współczesnych systemach żywienia krów mlecznych i bydła opasowego jest podstawową paszą objętościową skarmianą przez cały rok. Z tych względów powinna charakteryzować się wysoką jakością, minimalnymi stratami składników pokarmowych oraz dużą odpornością na rozkład tlenowy po odkryciu silosu. Jakość kiszonki z kukurydzy jest uzależniona m. in. od zawartości suchej masy w zielonce, rodzaju fermentacji i ilości jej produktów oraz zdolności do utrzymania warunków beztlenowych. Z kolei, wartość pokarmowa i odżywcza kiszonki uzależniona jest od udziału ziarna w zakiszanej biomasie, zawartości i strawności włókna, skrobi, białka oraz kwasów tłuszczowych. Głównymi czynnikami rzutującymi na intensywność i jakość fermentacji są: stadium dojrzałości całych roślin kukurydzy oraz ich rozdrobnienie. Zielonkę z całych roślin kukurydzy należy zbierać w stadium dojrzałości fizjologicznej od ½ do ¾ warstwy mlecznej ziarna, odpowiadającej fazom rozwojowym, od woskowej do szklistej ziarna. Zielonka koszona w tym czasie zawiera suchą masę rzędu 290 do 350 g/kg. Koszona wcześniej charakteryzuje się małą ilością skrobi i jednocześnie dużą ilością cukrów łatwo prof. dr hab. Tadeusz Barowicz Instytut Zootechniki-PIB w Krakowie rozpuszczalnych. Podczas zakiszania takiej zielonki, cukry ulegają gwałtownej fermentacji wywołując w konsekwencji wzrost ilości kwasu octowego i etanolu. Zbyt duża ilość tych produktów ogranicza pobieranie takiej paszy przez zwierzęta. Skrobia znajdująca się w kiszonce sporządzonej z zielonki koszonej zbyt wcześnie, ulega niemal w całości szybkiemu rozkładowi w żwaczu. Efektem jest znaczne obniżenie odczynu ph treści żwacza, co zwiększa ryzyko wystąpienia kwasicy. Zielonka z całych roślin kukurydzy, o zawartości suchej masy powyżej 350 g/kg jest sucha i twarda, co utrudnia jej rozdrobnienie oraz uniemożliwia dokładne ubicie. W zakiszanej biomasie pozostają, wypełnione powietrzem, wolne przestrzenie w których rozwijają się mikroorganizmy, głównie grzyby pleśniowe. Bakterie fermentacyjne mają utrudniony dostęp do wnętrza komórki roślinnej, co powoduje, że proces fermentacji jest powolny, odczyn ph nie osiąga wartości optymalnej, a kwasy organiczne decydujące o stabilności tlenowej kiszonek są redukowane. Kiszonka sporządzona z całych roślin kukurydzy, koszonych w późnych fazach rozwojowych, odznacza się ponadto obniżoną strawnością skrobi oraz dużymi jej stratami w kale w postaci wydalanego całego ziarna. Intensywność i jakość fermentacji w zakiszanej biomasie zależy także od stopnia jej rozdrobnienia. Właściwą strukturę paszy w żwaczu zapewnia kiszonka z całych roślin kukurydzy sporządzona z zielonki pociętej na cząstki długości 15 25 mm. Kiszonkę taką można skarmiać jako paszę objętościową główną lub jedyną w dawce pokarmowej. Surowiec zakiszany powinien być czysty, zanieczyszczenia ziemią powodują wprowadzenie dużej ilości niepożądanych bakterii produkujących kwas masłowy. O jakości przyszłej kiszonki w dużym stopniu decyduje szybkość jej sporządzenia i zamknięcie silosu. Napełnianie silosu powinno przebiegać w warunkach beztlenowych, maksymalnie podczas 2 3 dni. Zielonkę należy dobrze ugnieść aby uzyskać gęstości rzędu 200 220 kg sm/m 3. Taką można uzyskać, gdy warstwa ubijana nie będzie grubsza niż 20 30 cm. Grubszej nie da się dobrze ubić. Niewłaściwe ubicie kukurydzy lub złe przykrycie silosu we wczesnych fazach kiszenia wydłuża fazę tlenową oraz opóźnia obniżenie ph w pryzmie, co zwiększa straty składników pokarmowych oraz pogarsza znacząco oczekiwaną wartość pokarmową paszy. Po napełnieniu silos powinien być dobrze przykryty. Pierwszą warstwę powinna stanowić cienka folia (grubości 0,18 0,2 mm), która dobrze uszczelni kiszonkę i zabezpieczy przed dostępem tlenu. Drugą warstwę z kolei, powinna stanowić grubsza folia ochronna. Wierzchnia warstwa folii, ze względu na odbijanie promieni słonecznych, powinna być jasna, najlepiej biała. Należy uważać, by nie przerwać powłoki okrywającej silos. Na wierzch powinno się dać jeszcze siatkę zabezpieczającą przed ptakami i gryzoniami oraz obciążyć ją workami z drobnym żwirem lub oponami. Prawidłowo zamknięty silos podczas fermentacji powinien wyglądać jak bańka, gdyż naturalną sprawą jest produkcja dwutlenku węgla. Taki silos świadczy o jego szczelności. W celu zwiększenia tempa fermentacji i zmniejszenia strat podczas wybierania kiszonki, warto do zakiszanego materiału wprowadzać dodatki kiszonkarskie np. inokulanty bakteryjne, bakteryjno-chemiczne lub konserwanty chemiczne. Aktualnie do zakiszania całych roślin z kukurydzy zaleca się stosowanie inokulantów bakteryjno-chemicznych, które oprócz szczepów bakterii mlekowych, zawierają dodatkowo sole wapniowe lub sodowe kwasów organicznych, głównie propionowego, mrówkowego, sorbowego lub benzoesowego. Sole te ograniczają rozwój niepożądanych bakterii, np. masłowych, a także grzybów pleśniowych, przy nieomal obojętnym wpływie na bakterie kwasu mlekowego. Inokulanty bakteryjno-chemiczne uznawane są za pro-ekologiczne w odniesieniu do ich oddziaływania na organizm zwierząt i środowisko. Kiszonkę z całych roślin kukurydzy, po 5 6 tygodniach od sporządzenia przeznacza się do skarmiania. Folię odkrywa się tylko z takiej części kiszonki, jaką trzeba będzie jednorazowo pobrać. Ściana kiszonki w pryzmie powinna być pionowa, aby jej kontakt z powietrzem był jak najmniejszy. Winno się wybierać tylko tyle kiszonki, ile przeznacza się na jednorazowy odpas. Optymalne wybieranie to ok. 1 m dziennie zimą, a latem nawet 2 3 m. Błędy popełniane podczas odkrywania i wybierania kiszonki przyczyniają się do zagrzewania paszy czyli do powstawania tzw. fermentacji wtórnej. Grzejąca się kiszonka nie ma praktycznie żadnej wartości, a podawanie zwierzętom zepsutej stwarza realne zagrożenie wystąpienia chorób metabolicznych. Tylko skarmianie kiszonki dobrej jakości powoduje zwiększenie pobrania suchej masy przez krowy, co zapewnia więcej mleka dobrej jakości a tym samym wyższy zysk dla producenta.

AUTONOMICZNA OGÓLNOPOLSKA WKŁADKA IZB ROLNICZYCH 2018/08 (149) wkładka pod redakcją Justyny Kosteckiej Stabilizacja dochodów rolniczych poselskie propozycje Zarząd KRIR przekazał uwagi samorządu rolniczego do poselskiego projektu ustawy o Funduszu Wzajemnej Pomocy o Stabilizacji Dochodów Rolniczych. Projekt ten zawiera kilka propozycji np. wsparcie ze środków Banku Gospodarstwa Krajowego, zmniejszenie wysokości naliczania składki do 1%, utworzenie jednego Funduszu i jednej komisji zarządzającej Funduszem, 10-osobowy skład komisji) i w zasadzie nie różni się od poprzednich projektów ustawy odnoszących się do tego problemu, zarówno poselskich jak i rządowych i w dalszym ciągu jest bardzo mało doprecyzowany. Zabrakło w nim zdaniem samorządu rolniczego jasnych wytycznych, dzięki którym można byłoby w sposób jednoznaczny i uczciwy udzielać wsparcia poszkodowanym producentom rolnym. Dlatego też, samorząd rolniczy nie może zaakceptować przedłożonych przepisów ustawy. W szczególności przedstawiono wątpliwości, które budzą projektowane przepisy: Fundusz będzie wspólny dla wszystkich produktów (mleko, trzoda, zboża i inne) i brak jest współczynnika korzystania z funduszu przez producentów danego produktu rolnego. Nie ma też współczynnika redukcji wsparcia co w momencie, gdy w funduszu zabraknie pieniędzy? Kto dostanie w pierwszej kolejności, czy ci co złożą wniosek pierwsi? Nie uwzględniono działań priorytetowych, czyli takich wyjątkowych, które będą miały pierwszeństwo wypłaty pomocy. Nie podano na jakiej podstawie będzie określać się średnie ceny skupu produktów. Przewiduje się w art. 12, że rekompensata będzie wypłacana, jeśli dochodowość w gospodarstwie spadnie o 30% w wyniku spadku cen, które będą określane na podstawie faktur. Co zatem w przypadku, gdy rolnik będzie miał gorszy produkt z własnej winy lub będzie sprzedawał po niższych cenach, bo będzie liczył na możliwość rekompensat z KOWR? Kto ma szczegółowo weryfikować i analizować dochodowość u danego rolnika? W zaproponowanej formie Fundusz, zdaniem samorządu rolniczego, nie będzie wsparciem a tylko obciążeniem. Opracowanie: KRIR Wypłata rekompensat za szkody łowieckie W związku z długotrwającym procesem legislacyjnym zmiany Ustawy Prawo łowieckie oraz o zmianie niektórych innych ustaw oraz w związku z wprowadzonymi kolejnymi zmianami (przyjętymi przez Sejm RP w dn. 15.06.2018 r.), a także brakiem rozporządzeń wykonawczych do przedmiotowej ustawy w zakresie szacowania szkód, Zarząd KRIR wystąpił do Ministra Środowiska o podjęcie działań mających na celu znalezienie sposobu i umożliwienie wypłaty rekompensat rolnikom z tytułu poniesionych strat w uprawach i płodach rolnych wyrządzonych przez dziką zwierzynę. Wielu rolników przekazuje do Izb Rolniczych informację, że zgodnie z obowiązkiem zgłaszali szkody do Urzędów Gmin oraz do Kół łowieckich, po czym żadna ze stron nie podejmowała jakichkolwiek działań w kierunku oszacowania strat. Ponadto wiele gospodarstw rolnych, pomimo, że ma sądowe orzeczenie w zakresie obowiązku wypłaty przez Koła Łowieckie odszkodowania, nie doczekało się należnych im środków. Zdaniem samorządu rolniczego, resort środowiska powinien podjąć działania, których celem będzie ponoszenie odpowiedzialności za niewypłacanie przez Koła Łowieckie QQZarząd KRIR wystąpił o wypłatę rekompensat rolnikom za straty w uprawach i płodach rolnych wyrządzonych przez dziką zwierzynę odszkodowań przez Polski Związek Łowiecki. Następnie wewnętrzne rozliczenie następowałoby pomiędzy Polskim Związkiem Łowieckim a Kołem Łowieckim odpowiedzialnym za wypłatę. Opracowanie: KRIR Weryfikacja rolników faktycznie prowadzących gospodarstwo Stosownie do art. 8 ustawy z dnia 5 lutego 2015 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, płatności obszarowe (jednolita płatność obszarowa, płatność za zazielenienie, płatność dla młodych rolników, płatność dodatkowa i płatności związane do powierzchni upraw) są przyznawane do powierzchni działki rolnej położonej na gruntach będących kwalifikującymi się hektarami w rozumieniu art. 32 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013 oraz będącej w posiadaniu rolnika w dniu 31 maja roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie tych płatności. Kwestia posiadania została uregulowana wart. 18 ust. 1 przywołanej ustawy. Zgodnie z tym przepisem w przypadku gdy działka rolna, do której rolnik ubiega się o przyznanie płatności, stanowi przedmiot posiadania samoistnego i posiadania QQKażda sprawa o przyznanie płatności bezpośrednich jest rozstrzygana indywidualnie zależnego, płatności bezpośrednie przysługują posiadaczowi zależnemu (tj. faktycznemu użytkownikowi). Dodatkowo, w przypadku działki rolnej wchodzącej w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa przysługuje rolnikowi, który, na dzień 31 maja danego roku, ma do tej działki tytuł prawny. Rolnik, składając wniosek o przyznanie płatności w części Oświadczenia i Zobowiązania oświadcza, że działki rolne wnioskowane do płatności są/będą/były w moim posiadaniu w dniu 31 maja 2018r.. Każda sprawa o przyznanie płatności bezpośrednich jest rozstrzygana indywidualnie, a organem właściwym jest, zgodnie z art. 5 w/w ustawy, kierownik biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. W celu sprawdzenia poprawności danych oraz wyeliminowania nieprawidłowości, ARiMR, w toku prowadzonego postępowania (kontrole administracyjne uzupełnione kontrolami krzyżowymi oraz kontrolami na miejscu), weryfikuje czy dany rolnik spełnia warunki do otrzymania płatności. Opracowanie: KRIR

Strona 30 IZBY ROLNICZE Wrzesień 2018 (nr 149) Wsparcie dla rolników w wieku przedemerytalnym W odpowiedzi na wystąpienie Zarządu KRIR w sprawie opracowania mechanizmu wsparcia dla rolników w wieku przedemerytalnym, Podsekretarz Stanu w MRiRW poinformował, że Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi dostrzega potrzebę wspierania rolników w wieku przedemerytalnym w celu ich aktywizacji zawodowej, jak i społecznej. Zdaniem resortu rolnictwa jest to problem złożony i będący konsekwencją m.in. zjawiska pułapki demograficznej zdiagnozowanej w Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030). Odpowiedzią na ten problem jest, ujęty w ramach SOR, w obszarze Spójność społeczna, w celu Rozwój społecznie wrażliwy i terytorialnie zrównoważony, szereg działań-mających wspierać aktywność zawodową osób po 50. roku życia m.in. poprzez aktywne instrumenty rynku pracy, programy uzupełniania lub zmiany kwalifikacji, profilaktykę zdrowotną, elastyczne formy i sposoby świadczenia pracy, przeciwdziałanie dyskryminacji w zatrudnieniu, zachęty do dłużej aktywności na rynku pracy. Przekazano, że działania aktywizacyjne będą realizowane przede wszystkim poprzez aktywne instrumenty rynku pracy (np. szkolenia, staże, praktyki, dotacje i instrumenty zwrotne), poprawę współpracy instytucji rynku pracy z pracodawcami oraz likwidowanie barier do podejmowania zatrudnienia w tym również z wykorzystaniem programów współfinansowanych ze środków unijnych. Dotyczy to również rolników. QQDziałania aktywizacyjne osób starszych będą realizowane poprzez instrumenty rynku pracy Poinformowano, że SOR wskazuje na konieczność poprawy przepływu niewykorzystanych zasobów pracy z rolnictwa do innych sektorów poprzez ułatwianie nabywania umiejętności i kwalifikacji zawodowych (w szczególności osób z małych i średnich gospodarstw rolnych), szkolenia i treningi budowania otwartości i aktywności na rynku pracy, podnoszenie umiejętności związanych z wykorzystywaniem technologii ICT i prowadzeniem działalności gospodarczej, rozwój doradztwa zawodowego oraz umożliwianie łączenia pracy zawodowej z aktywnością w rolnictwie, podejmowanie działań w zakresie rolnictwa społecznego, np. prowadzenia gospodarstwa opiekuńczego. W tym kontekście MRiRW koncentrując uwagę na mieszkańcach obszarów wiejskich podejmuje działania w celu uwzględnienia specyfiki sytuacji osób związanych zawodowo z działalnością rolniczą w opracowywanych przez różne resorty i instytucje programach i działaniach zorientowanych na przedsięwzięcia z zakresu spójności społecznej, w tym aktywizacji społeczno-zawodowej mieszkańców obszarów wiejskich. Opracowanie: KRIR Zezwolenie na neonikotynoidowe zaprawy nasienne Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, na wniosek Krajowego Związku Producentów Rzepaku i Roślin Zbożowych zezwolił 9 lipca br. na czasowe na okres do 120 dni wprowadzanie do obrotu środków ochrony roślin Modesto 480 FS i Cruiser OSR 322 FS. Środki te będą mogły być stosowane w sposób ograniczony i kontrolowany w uprawie rzepaku ozimego, do zwalczania pchełek ziemnych, chowacza galasówka, miniarki kapuścianej, gnatarza rzepakowca, mszycy brzoskwiniowej, rolnic, mączniaka rzekomego kapustnych oraz zgorzeli siewek. KZPRiRB wskazało na wystąpienie sytuacji nadzwyczajnej, spowodowanej panującymi niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi i wzrastającą presję organizmów szkodliwych. Powoduje to brak możliwości zapewnienia skutecznej ochrony rzepaku ozimego z wykorzystaniem dostępnych metod. We wniosku Zrzeszenia podkreślono także, że w obecnej sytuacji niezbędne jest wielokrotne wykonywanie zabiegów nalistnych powodujących dodatkowe obciążenie dla środowiska naturalnego. Natomiast stosowane metody niechemiczne są mało skuteczne. Mając na uwadze konieczność zapewnienia bezpieczeństwa zapylaczy, wykonanie zabiegu zaprawienia nasion i ich wysiewu może zostać przeprowadzone pod następującymi warunkami: zaprawianie będą mogły wykonać wyłącznie podmioty posiadające certyfikat ESTA. na opakowaniach zaprawionych nasion zamieszczane będą informacje określające środki ostrożności związane z ochroną środowiska naturalnego, w tym również zapisy wskazujące na konieczność poinformowania zainteresowanych stron o wysiewie nasion zaprawionych środkiem ochrony roślin Modesto 480 FS lub Cruiser OSR 322 FS. QQZezwolenie = wzrost cen? W związku z pismem Izby Rolniczej w Opolu, Zarząd KRIR wystąpił do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju w sprawie wyjaśnienia przyczyn znacznego wzrostu cen materiału siewnego, tj. nasion rzepaku zaprawionego środkami z grupy neonikotynoidów. Wskazano, że wprowadzone w 2013 r. ograniczenia w stosowaniu insektycydowych zapraw nasiennych zawierających substancje czynne z grupy neonikotynoidów nie spowodowały obniżki cen nasion rzepaku bez tych zapraw, natomiast ceny nasion znacznie wzrosły po 9 lipca br., kiedy Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi wydał zezwolenie na czasowe na okres do 120 dni wprowadzanie do obrotu środków ochrony roślin Modesto 480 FS i Cruiser OSR 322 FS, ceny zaprawionych nasion wzrosły od 40 zł do 90 zł za jednostkę siewną. Ze względu na ochronę środowiska zaprawianie mogą wykonać wyłącznie podmioty posiadające certyfikat ESTA. Obecnie w Polsce certyfikat dla nasion rzepaku posiadają firmy: OBROL Kulczyński Sp.J, RAPOOL Polska Sp. z o. o., Hodowla Roślin Strzelce Sp. z 0.0. Grupa IHAR. Zarząd KRIR wniósł o sprawdzenie przyczyn wzrostu cen sprzedaży materiału siewnego nasion rzepaku pod kątem zmowy cenowej firm posiadających certyfikat ESTA. QQDalsze zakazy procedowane przez KE W świetle wyników badań ogłoszonych w ostatnim czasie przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) Komisja Europejska wnioskuje o rozszerzenie zakazu stosowania 3 głównych neonikotynoidów na wszystkie zastosowania z wyjątkiem trwałych upraw szklarniowych. Biorąc pod uwagę wyniki badań naukowych przeprowadzonych przez EFSA, które wskazują na pewien związek między stosowaniem neonikotynoidów a pogarszającym się zdrowiem pszczół miodnych w UE, ograniczenie stosowania tych substancji wydaje się mieć uzasadnienie, ale pod warunkiem zapewnienia producentom skutecznych i bezpiecznych substancji alternatywnych. Niemniej jednak wydaje się, że nie ma uzasadnienia dla zakazu stosowania neonikotynoidów w uprawie QQZarząd KRIR zwrócił się o wyjaśnienie przyczyn znacznego wzrostu cen materiału siewnego buraka cukrowego, który nie wytwarza kwiatostanu i przez to nie jest rośliną atrakcyjną dla zapylaczy. Ponadto ze względu na sposób siewu burak cukrowy jest bardzo podatny na działanie chorób i szkodników w początkowych fazach rozwoju. Zdaniem plantatorów buraka cukrowego ewentualny zakaz stosowania neonikotynoidów w zaprawach nasiennych spowoduje m.in. konieczność dolistnej ochrony upraw przed szkodnikami, z czym wiąże się znaczący wzrost stosowania pestycydów, pogorszenie jakości i zmniejszenie plonów oraz zwiększenie kosztów uprawy. QQZaprawy dla buraków również z zakazem W związku z tym Poseł PE Czesław Siekierski zwrócił się do KE z zapytaniem, czy Komisja planuje wyłączenie uprawy buraka cukrowego z wnioskowanego zakazu stosowania neonikotynoidów? W odpowiedzi Komisja poinformowała, że jak przewidziano w rozporządzeniu (UE) nr 485/2013, Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) przeprowadził przegląd wszystkich nowych dostępnych danych naukowych dotyczących ryzyka związanego ze stosowaniem trzech neonikotynoidów objętych tym rozporządzeniem i opublikował swoje sprawozdania w dniu 28 lutego 2018 r. Ryzyko dla pszczół wynikające ze stosowania neonikotynoidów w uprawie buraka cukrowego jest związane przede wszystkim z roślinami uprawianymi następczo. W zależności od substancji czynnej, EFSA stwierdził wysoki poziom ryzyka dla pszczół lub stwierdził, że w odniesieniu do roślin uprawianych następczo nie został wykazany niski poziom ryzyka. Stanowi to potwierdzenie wcześniejszych wniosków. Nie udało się zidentyfikować nieatrakcyjnej dla pszczół uprawy następczej w ramach systemu płodozmianu buraka cukrowego. W związku z tym nie jest możliwe zwolnienie dotyczące dalszego stosowania w uprawach buraka cukrowego. W dniu 27 kwietnia 2018 r. Stały Komitet ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz, w którym reprezentowane są państwa członkowskie, zatwierdził przedstawione przez Komisję projekty rozporządzeń mających na celu dalsze ograniczenie zastosowań wspomnianych trzech neonikotynoidów do zastosowań wyłącznie w szklarniach. Komisja przyjęła te rozporządzenia i opublikowała je w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w dniu 30 maja 2018 r. Opracowanie: KRIR

Wrzesień 2018 (nr 149) Informacje - Wiadomości Rolnicze Polska Strona 31 100 tysięcy złotych na rozpoczęcie działalności pozarolniczej Nikt z poszkodowanych rolników nie zostanie bez pomocy Od 15 października do 13 listopada 2018 roku w oddziałach regionalnych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa będzie można składać wnioski o przyznanie 100 tys. zł premii na rozpoczęcie działalności pozarolniczej. W tegorocznym naborze do wykorzystania jest 1,98 mld zł - O premię na rozpoczęcie działalności pozarolniczej mogą ubiegać się rolnicy, domownicy, małżonkowie rolnika, którzy m.in. podlegają ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie, nieprzerwanie co najmniej od 12 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku o przyznanie pomocy. Do tego okresu wlicza się również podleganie ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia działalności rolniczej w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA). Pomoc może być również przyznana beneficjentowi albo małżonkowi beneficjenta poddziałania Płatności na rzecz rolników kwalifikujących się do systemu dla małych gospodarstw, którzy trwale przekazali swoje gospodarstwo innemu rolnikowi objętego PROW 2014 2020. Innym bardzo ważnym warunkiem skorzystania ze 100 tys. premii jest to, że starający się o nią, nie mogą być wpisani do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub ewidencji prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego w ciągu 24 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku o przyznanie pomocy informuje Biuro prasowe AR i MR Firma, która zostanie założona dzięki temu wsparciu, może zajmować się m.in. sprzedażą detaliczną prowadzoną w niewyspecjalizowanych sklepach z przewagą żywności, sprzedażą produktów nierolniczych, rzemiosłem, rękodzielnictwem, prowadzeniem obiektów noclegowych turystycznych i miejsca krótkotrwałego zakwaterowania, usługami opieki nad dziećmi, osobami starszymi, niepełnosprawnymi, a także działalnością informatyczną, architektoniczną i inżynierską, usługami rachunkowości, księgowymi, audytorskimi, technicznymi czy działalnością weterynaryjną. Premia w wysokości 100 tys. zł. będzie wypłacana w dwóch ratach. Najpierw 80% premii zostanie wypłacone gdy beneficjent spełnieni warunki określone w wydanej decyzja o przyznaniu pomocy, a będzie miał na to 9 miesięcy liczone od dnia doręczenia takiej decyzji. Pozostałe 20% premii beneficjent otrzyma po realizacji biznesplanu. Opracował: Krzesimir Drozd Rada Ministrów podjęła decyzję o wyasygnowaniu 1,5 mld złotych z budżetu państwa na pomoc rolnikom poszkodowanym wyniku tegorocznej suszy. - To największa w naszej historii kwota przeznaczona na pomoc rolnikom, których gospodarstwa poniosły straty w wyniku suszy mówi minister rolnictwa i rozwoju wsi Jan Krzysztof Ardanowski. Rolnicy, w gospodarstwach których straty osiągnęły 70% i więcej otrzymają pomoc w wysokości 1000 zł/ha, a ci których starty oszacowane zostały na ponad 30% do 70% otrzymają pomoc w wysokości 500 zł/ha. Jeżeli rolnik nie miał ubezpieczonych co najmniej50% upraw pomoc zostanie zmniejszona o połowę, co reguluje unijne prawodawstwo. Jak zapowiada resort rolnictwa w pierwszej kolejności pomoc otrzymają rolnicy, w gospodarstwach których straty wynoszą 70% i więcej. Rolnicy mogą składać wnioski od 14 września br. w powiatowych biurach Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Wypłaty dla najbardziej poszkodowanych rolników będą następowały w kilka dni po złożeniu wniosku. Rolnikom, którzy złożyli wnioski wraz z protokołami strat, a straty oszacowane zostały na poziomie od 30% do 70% pomoc będzie wypłacana przez ARiMR od 26 września br. Po raz pierwszy pomoc otrzymają gospodarstwa rybackie, które poniosły straty w wyniku suszy i to w wysokości 300 zł/ha zarybionych stawów. - Nikt z poszkodowanych rolników nie zostanie bez pomocy. Historyczna wysokość pomocy suszowej pozwoli na utrzymanie płynności finansowej gospodarstw rolnych, które poniosły straty w wyniku tegorocznej suszy podkreślił minister. To ponad trzykrotnie większa pomoc od tej, która była udzielona w 2015 roku, kiedy to ówczesny rząd przeznaczył na ten cel 450 mln złotych podsumowuje minister Ardanowski. Źródło: MR i RW OGŁOSZENIA DROBNE FLIZELINA DO OKRYWANIA SŁOMY I SIANA Najlepsza jakość na rynku! PROMOCJE! Rozdrabniacz słomy do Bizona Z-056/Z-058/Z-050/Z-040/BS/Gigant/Sampo/Fortschritt E512/E514/Claas/John Deere i inne; stoły do rzepaku (najazdowe) Bizon, Claas, JD, NH i wszystkie inne; kosiarki rotacyjne, bijakowe mulczery) i dyskowe; zamiatarki; kosiarki do poboczy; kabiny Bizon; zgrabiarki; przetrząsarki, burty do przyczep, części zamienne BIZON/FORTSCHRITT www.morolma.pl DOWÓZ CAŁY KRAJ. Tel. 695 735 429 SPRZEDAŻ Przekształcamy grunty rolne na działki budowlane, tel. 693 477 744 Ziarno owsa i jęczmienia jarego oraz słomę w belach. Gm. Bobolice, tel. 532 536 916. Dynie pastewne, nasiona. Resko, tel. 518 558 924. Króliki brojlery nowozelandzkie, samice kotne, młodzież, ule z pszczołami, ryby kolorowe, 12,2 m x 22,5 m 12,2 m x 17,5 m 12,2 m x 15,0 m 9,8 m x 12,5 m 12,2 m x 25,0 m Zadzwoń wysyłamy od ręki kaczki francuskie. Resko, tel. 518 558 924. Ciągnik rolniczy Zetor 7211, tel. 739 200 557. Ciągnik C-330, rok prod. 1978 z dokumentacją fabryczną i rejestracyjną. Stan dobry, tel. 95 746 19 53. Gruber uprawowy szer. 3,25 m, tel. 782 270 749. Fortschritt 512 na części, prasa kostkująca Maccormick, tel. 514 040 668. WYGRODZENIA dostawa na terenie całego kraju MATY LEGOWISKOWE Kombajn zbożowy Fortschritt 514, przyczepa Sanok D46B, prasa kostkująca Macforce, pług 4-skibowy sztywny, glebogryzarka do siana, tel. 514 040 668. Kombajn ziemniaczany Anna, tel. 512 975 191. Kombajn ziemniaczany Anna, rok prod. 1987. Cena do negocjacji, tel. 600 556 852. Kombajn zbożowy Massey Ferguson z sieczkarnią promocja na schładzalniki I SILOSY NOWE I UŻYWANE 05-870 Błonie, Radonice 42 tel. kom. 696 209 772, tel. 22 731 16 60, 22 731 64 16, www.agrocomplex.pl, biuro@agrocomplex.pl 2,8 m heder, stan b. dobry, garażowany, woda + paliwo i w pole; opryskiwacz zawieszany Rau-Pol Koliber 300 l, belka 12 m, regulacja hydrauliczna, stan b. dobry; rozsiewacz nawozów lejkowy 350 l, stan b. dobry, prawie nowy. Cychry, gm. Dębno, tel. 724 742 811. Kombajn zbożowy Fortschritt E514, opryskiwacz Ślęza, szer. 15 m; pług rosyjski 4-skibowy, wózek do hederu szer. 5 m, tel. 794 229 793. Mieszalnia pasz typu Ama 6, kompletna, sprawna, rok produkcji 1987, cena 15 tys. zł. Rzecko, tel. 694 445 454. Przyczepa 4-tonowa, stan dobry, nowe burty, z pełną dokumentacją, cena 3 tys. zł; siewnik zbożowy Poznaniak 2 stan bardzo dobry, cena 2 tys. zł; brony 5-polowe rozkładane, cena 700 zł, do negocjacji. Gryfino, tel. 661 356 156. Prasa do słomy 454 Fortschritt wraz z częściami zapasowymi, stan dobry, obecnie używana; przyczepa 3,5 t, bez papierów, wywrotka, tel. 889 243 266. Prasa, rok 1970, sprawna, tel. 693 021 036. Działki, dwie odrolnione, po 10 arów każda (doprowadzona woda i światło), położone w Łobzie przy ul. Wojcelskiej, tel. 501 437 274. Gospodarstwo rolno-przemysłowe o pow. 1,4 ha w Laskach, gm. Białogard. w skład wchodzą: budynek mieszkalny 80 m 2, 2 pomieszczenia gospodarcze 40 m 2, garaże, hala, wiata. Cena 175 tys. zł, tel. 577 131 174. Siedlisko 2,20 ha z budynkami lub same budynki, piękna ekologiczna lokalizacja w gm. Chojnice, woj. pomorskie. Cena do uzgodnienia, tel. 691 877 920. KUPNO Ciągnik Ursus Zetor MTZ lub inny oraz rozsiewacz wapna RCW, może być do remontu, tel. 782 655 123, 669 653 515. Przyczepa leśna samozaładowcza (palms, farma lub inne) oraz ładowarka teleskopowa, może być do remontu, tel. 782 655 123, 669 653 515. Pas transmisyjny do maszyn stacjonarnych jednolity, w dobrym stanie, długość minimum 4,5 m, szerokość minimum 13 cm. Dzwonić po 20:00, tel. 666 395 108. INNE NIEZALEŻNI RZE- CZOZNAWCY Stowarzyszenia Naukowo Technicznego Inżynierów i Techników Rolnictwa Oddział w Łodzi szacują szkody: losowe, łowieckie, przemysłowe i inwestycyjne, tel. 609-987-804

Strona 32 Reklama - Wiadomości Rolnicze Polska Wrzesień 2018 (nr 149)