Spis treści I. Wprowadzenie. 3 II. Stan funduszy pożyczkowych w Polsce....... 4 1. Cel i metodologia badania... 4 2. Ogólna charakterystyka funduszy pożyczkowych.. 5 3. Struktura pochodzenia kapitału pożyczkowego.. 8 4. Rozkład funduszy według kapitału pożyczkowego.... 10 5. Rozkład funduszy pożyczkowych według województw..... 15 6. Ranking funduszy pożyczkowych 20 7. Sieć funduszy pożyczkowych w Polsce 25 III. Portfel pożyczkowy funduszy i jego charakterystyka... 27 IV. Podsumowanie.. 29 Załączniki: Załącznik nr 1. Podstawowe dane dot. funduszy pożyczkowych wg kapitału pożyczkowego na tle liczby i wartości udzielonych pożyczek oraz średniej wartości pożyczki od początku działalności do 30.06.2006 r. Załącznik nr 2. Udział funduszy pożyczkowych w ogólnej sumie kapitału pożyczkowego, wartości i liczby udzielonych pożyczek na 30.06.2006 r. Załącznik nr 3. Aktywność funduszy pożyczkowych wybrane informacje o funduszach pożyczkowych na 30.06.2006 r. Załącznik nr 4. Dane teleadresowe funduszy pożyczkowych w Polsce według siedziby głównej w podziale na województwa na 30.06.2006 r. Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 2
I. Wprowadzenie Polskie Funduszy Pożyczkowych (PSFP) powstałe w 2002 roku jest organizacją skupiającą na zasadzie dobrowolności większość funduszy pożyczkowych w Polsce, które w ramach niwelowania barier w dostępie do kapitału udzielają pożyczek mikro, małym i średnim przedsiębiorstwom oraz osobom rozpoczynającym działalność gospodarczą. Fundusze pożyczkowe funkcjonują w formie stowarzyszeń, fundacji lub spółek kapitałowych i są instytucjami non for profit. Oferta funduszy kierowana jest do firm, które nie spełniają kryteriów bankowych oraz do przedsiębiorców we wstępnej fazie rozwoju. Fundusze pożyczkowe stanowią naturalne uzupełnienie oferty systemu bankowego. Budowany od kilkunastu lat system funduszy pożyczkowych w Polsce swój intensywny rozwój zawdzięcza uznaniu sytemu przez Państwo jako niezbędny czynnik rynku wspierający powstawanie i rozwój przedsiębiorczości w naszym kraju, determinacji w pozyskiwaniu kapitału oraz kadrze profesjonalistów. Rok 2006 poprzez wzmocnienia kapitałowe w ramach unijnych środków strukturalnych Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw stanowi w historii funduszy jeden z najważniejszych okresów w ich rozwoju. Pozyskanie przez 39 funduszy blisko 350 mln zł nie ma precedensu w historii systemu. Jednakże, pomimo tak dużego wzmocnienia, kapitał funduszy stanowi zaledwie ułamek aktywów polskiego sektora bankowego. Dla wielu firm, szczególnie początkujących przedsiębiorców, fundusze pożyczkowe stanowią jedyną szansę zaistnienia na rynku i dalszego rozwoju. Zapotrzebowanie na pożyczki wśród przedsiębiorców będzie rosło, dlatego też fundusze muszą być sukcesywnie dokapitalizowywane w kolejnych latach. Bez systematycznego wzrostu kapitałów, fundusze nie będą mogły realizować swojej misji. Zgodnie z ogłoszoną w 2006 roku Deklaracją działania państw OECD w sprawie finansowania małych i średnich przedsiębiorstw należy dalej rozwijać wszelkie formy wsparcia, w tym fundusze pożyczkowe, mając na względzie ułatwianie przedsiębiorcom dostępu do kapitału. PSFP wyraża nadzieję, że poprzez kolejne wzmocnienia kapitałowe ze środków strukturalnych UE na lata 2007 2013 w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych fundusze pożyczkowe będą mogły dalej wspierać powstawanie i rozwój regionalnej i lokalnej przedsiębiorczości. Informacje zawarte w Raporcie prezentują stan funduszy pożyczkowych na koniec czerwca 2006 roku. Niniejszy Raport to źródło informacji o alternatywnym finansowaniu kierowane w pierwszej kolejności do mikro, małych przedsiębiorców. Tradycyjnie Raporty PSFP stanowią również jedyną miarodajną bazę informacji dla instytucji rządowych, urzędów Unii Europejskiej, samorządów regionalnych i lokalnych, funduszy poręczeniowych, banków, instytucji otoczenia biznesu oraz uczelni wyższych. Barbara Bartkowiak Prezes Polskiego Stowarzyszenia Funduszy Pożyczkowych Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 3
II. Stan funduszy pożyczkowych w Polsce 1. Cel i metodologia badania Głównym celem przeprowadzonego badania jest dostarczenie aktualnych informacji na temat sieci funduszy pożyczkowych, ich potencjału kapitałowego oraz skali i struktury udzielonego przez nie wsparcia finansowego mikro, małym i średnim przedsiębiorstwom, w tym w szczególności: liczby działających w Polsce funduszy pożyczkowych i ich rozmieszczenie terytorialne, kwoty kapitału pozyskanego przez fundusze pożyczkowe i źródeł jego pochodzenia, efektów działalności funduszy pożyczkowych w postaci liczby i wartości wypłaconych pożyczek oraz utworzonych nowych miejsc pracy od początku działalności do 30 czerwca 2006 r. oraz w okresie I półrocza 2006 r., struktury wypłaconych pożyczek według różnych kryteriów. Badanie przeprowadzono metodą ankietową w okresie sierpień listopad 2006 r., a jego rezultatem jest Raport nr 6/2006. Niniejszy Raport stanowi ilustrację funduszy pożyczkowych działających w Polsce według stanu na koniec czerwca 2006 r. oraz efektów ich działalności od początku działalności do 30 czerwca 2006 r., w tym w okresie I półrocza 2006 r. Uzyskane wyniki badań potwierdzają dalszy rozwój systemu funduszy pożyczkowych w Polsce, w tym ich wzmocnienie kapitałowe, a skala prowadzonej działalności pożyczkowej stanowi istotne źródło wsparcia finansowego udzielanego dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Na podstawie otrzymanych ankiet ustalono, że według stanu na 30 czerwca 2006 r. funkcjonowało w Polsce 70 instytucji prowadzących 76 funduszy pożyczkowych, których podstawowym zadaniem jest udzielanie pożyczek mikro, małym i średnim przedsiębiorstwom. W Raporcie nr 6/2006, podobnie jak i w poprzednich jego edycjach prezentowane są efekty działalności instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe, a nie poszczególnych funduszy pożyczkowych, bowiem istnieją instytucje, które prowadzą więcej niż jeden fundusz pożyczkowy. Przykładem takiej instytucji jest Polska Fundacja z siedzibą w Szczecinie, która oprócz wcześniej realizowanych programów pożyczkowych, w latach 2004-2005 utworzyła 6 nowych funduszy pożyczkowych 1 ). Stąd na 30 czerwca 2006 r. liczba aktywnych funduszy pożyczkowych (76) była większa od liczby instytucji prowadzących te fundusze (70). W stosunku do Raportu nr 5/2005, w którym scharakteryzowano 75 instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe na 31.12.2005 r., w bieżącym Raporcie nie ujęto pięciu instytucji, z tego: jednej ze względu na zaprzestanie działalności pożyczkowej (Fundacja "Wspieranie i 1 ) Trzy fundusze zostały utworzone w 2004 r. (Regionalny Fundusz Pożyczkowy Pomeranus dla woj. zachodniopomorskiego, Subregionalny Fundusz Pożyczkowy Wielkopolska Północ dla woj. wielkopolskiego, Subregionalny Fundusz Pożyczkowy Kujawiak dla województwa kujawsko pomorskiego), dwa - w I półroczu 2005 r. (Subregionalny Fundusz Pożyczkowy Odra dla województwa lubuskiego, Subregionalny Fundusz Pożyczkowy Gryf dla województwa pomorskiego), a jeden w IV kwartale 2005 r. (Subregionalny Fundusz Pożyczkowy Dolny Śląsk dla województwa dolnośląskiego). Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 4
Promocja na Warmii i Mazurach" z siedzibą w Olsztynie) oraz czterech ze względu na nie wypełnienie ankiet (Towarzystwo Rozwoju Dzierzgonia, Warmińsko- Mazurskie Wspierania z siedzibą w Olsztynku, Śląska Fundacja Wspierania z siedzibą w Gliwicach, "Pasmo Aktywni i Bezrobotni" z siedzibą w Chełmie). Brak informacji o funduszach pożyczkowych wymienionych instytucji nie ma istotnego wpływu na jakość Raportu 2. 2. Ogólna charakterystyka funduszy pożyczkowych Na podstawie przeprowadzonych badań ustalono, że na koniec czerwca 2006 r. 70 instytucji prowadziło 76 funduszy pożyczkowych, które dysponowały kapitałem pożyczkowym o wartości 630,8 mln zł oraz udzieliły od początku działalności 121,4 tys. pożyczek o wartości 1.781,4 mln zł. Na koniec czerwca 2006 r. w porównaniu ze stanem na koniec 2005 r. wystąpił dość dynamiczny przyrost kapitału pożyczkowego oraz udzielonych pożyczek zarówno w ujęciu ilościowym, jak i wartościowym (tabela 1). Kapitał pożyczkowy wzrósł o 72,6 mln zł (o 13,0%), liczba pożyczek o 9,3 tys. sztuk (o 8,3 % ), a ich wartość o 169,4 mln zł (o 10,5 %). Natomiast w relacji do stanu na koniec I półrocza 2005 r. kapitał pożyczkowy wzrósł o 162,4 mln zł, tj. o 34,7%, a liczba i wartość udzielonych pożyczek odpowiednio o 17,7 tys. sztuk (o 17,1%) i 313,9 mln zł (o 21,4%). Tabela 1 Kapitał pożyczkowy, liczba i wartość pożyczek na 30.06.2006 r. oraz ich dynamika Jedn. miary Od początku działalności do: Przyrost / spadek Wyszczególnienie 31.12.2005 30.06.2006 w2005 r. jedn. miary % w I półroczu 2006 r. jedn. miary % 30.06.2005-30.06.2006 jedn. miary % Kapitał pożyczkowy mln zł 558,2 630,8 120,3 27,5 72,6 13,0 162,4 34,7 Liczba udzielonych pożyczek Wartość udzielonych pożyczek Przeciętna wartość pożyczki tys. sztuk 112,2 121,4 16,0 16,6 9,3 8,3 17,7 17,1 mln zł 1 611,9 1 781,4 240,8 17,6 169,4 10,5 313,9 21,4 tys. zł 14,4 14,7 0,1 0,8 0,3 2,1 0,5 3,6 Systematyczny przyrost wymienionych mierników potwierdzają rys. 1-3. Na koniec czerwca 2006 r. w porównaniu ze stanem na koniec 2003 r. kapitał pożyczkowy wzrósł o ponad dwie trzecie (o 71,3%), liczba i wartość pożyczek o połowę (odpowiednio o 46,6% i 52,7%). Niewielkim, ale systematycznym zmianom podlegała również przeciętna wartość pożyczki (rys. 4). Na koniec czerwca 2006 r. osiągnęła poziom 14,7 tys. zł i była wyższa o 0,6 tys. zł w porównaniu z jej stanem na koniec grudnia 2003 r. 2 Kapitał pożyczkowy tych instytucji na 31.12.2005 r. wynosił 7.022 tys. zł, a liczba i wartość udzielonych narastająco do 31.12.2005 r. odpowiednio: 544 sztuki i 14.647 tys. zł. Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 5
mln zł 800 600 400 200 0 437,8 558,2 630,8 368,3 31.12.03 31.12.04 31.12.05 30.06.06 tys. sztuk 140 120 100 80 60 40 20 0 121,4 112,2 96,2 82,9 31.12.03 31.12.04 31.12.05 30.06.06 Rys. 1. Kapitał pożyczkowy funduszy pożyczkowych Rys. 2. Liczba udzielonych pożyczek od początku działalności mln zł 2 000 1 600 1 200 800 400 1 166,7 1 371,1 1 611,9 1 781,4 tys.zł 20 15 10 5 14,1 14,3 14,4 14,7 0 31.12.03 31.12.04 31.12.05 30.06.06 0 31.12.03 31.12.04 31.12.05 30.06.06 Rys. 3. Wartość udzielonych pożyczek od początku działalności Rys. 4. Przeciętna wartość udzielonej pożyczki Fundusze pożyczkowe powstawały w latach 1992-2005 (poza Zrzeszeniem Prywatnego Handlu i Usług z siedzibą w Olsztynie, które prowadzi działalność pożyczkową od 1979 r.). Ich rozkład według daty powstania zaprezentowano na rys. 5. Najwięcej spośród zaprezentowanych w niniejszym Raporcie powstało w 1996 r., ale ponad połowa funkcjonujących dzisiaj na rynku funduszy powstała po 1996 r. liczba funduszy pożyczkowych 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 1 3 2 8 2 18 4 10 2 2 2 1979 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 I pół. 2006 Rys.5. Rozkład liczby funduszy pożyczkowych według daty ich powstania na 30.06.2006 r. Badania rynku funduszy pożyczkowych w Polsce prowadzone są od niedawna, a o porównywalności danych można mówić dopiero w przypadku Raportów sporządzonych według stanu na 31.12.2004 r., 30.06.2005 r., 31.12.2005 r. oraz niniejszego (na 30.06.2006 r.), co powoduje, że nie ma możliwości zaprezentowania wzrostu kapitałów systemu pożyczkowego w Polsce w poszczególnych latach począwszy od 1992 r. 5 3 11 3 0 Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 6
Dla zobrazowania skali wzrostu kapitałów pożyczkowych instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe, zaprezentowano przyrosty kapitałów pożyczkowych w poszczególnych latach oraz ich stan na koniec roku w latach 1992-2005, bazując na rozkładzie kapitału pożyczkowego według daty rozpoczęcia działalności na 31.12.2003 r. oraz jego rocznych przyrostach w latach 2004-2005 i w I półroczu 2006 r. (rys. 6). 700 600 przyrost kapitału w danym roku 500 kapitał pożyczkowy narastająco mln zl 400 300 200 100 0 0,2 57,6 7,7 66,4 5,3 75,7 61,1 65,0 2,7 1,7 4,6 8,1 12,2 69,6 120,3 1979 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 I pół. 2006 72,6 Rys.6. Kapitalizacja funduszy pożyczkowych w latach 1992-2005 i w I półroczu 30.06.2006 r. Zróżnicowanie instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe ze względu na czas prowadzenia działalności pożyczkowej zaprezentowano w tabeli 2. Czas prowadzenia działalności pożyczkowej stanowi istotny czynnik wielkości pozyskanego kapitału pożyczkowego oraz udzielonego wsparcia finansowego. Ponad dwie trzecie wszystkich instytucji (48 instytucji, tj. 68,6 %) stanowiły te, które prowadziły działalność pożyczkową co najmniej 7 lat. Ich udział w wielkości kapitału pożyczkowego ogółem wynosił 76,2 %, a w liczbie i wartości udzielonych pożyczek odpowiednio: 97,8 % i 93,5 %. Rozkład instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe według czasu funkcjonowania Tabela 2 Czas w latach Liczba instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe na 30.06.2006 Kapitał pożyczkowy instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe na 30.06.2006 Liczba wypłaconych pożyczek od początku działalności do 30.06.2006 Wartość wypłaconych pożyczek od początku działalności do 30.06.2006 szt. % tys. zł % szt. % tys. zł % Razem 70 100,0% 630 779 100,0% 121 442 100,0% 1 781 351 100,0% 1-3 11 15,7% 111 834 17,7% 1 327 1,1% 76 219 4,3% 3-5 6 8,6% 21 316 3,4% 461 0,4% 15 174 0,9% 5-7 5 7,1% 16 924 2,7% 866 0,7% 24 784 1,4% 7-9 10 14,3% 84 576 13,4% 2 248 1,9% 131 083 7,4% 9-11 22 31,4% 187 697 29,8% 12 315 10,1% 416 371 23,4% 11-13 11 15,7% 110 760 17,6% 89 330 73,6% 740 782 41,6% 13 lat i więcej 5 7,1% 97 672 15,5% 14 895 12,3% 376 936 21,2% Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 7
3. Struktura pochodzenia kapitału pożyczkowego Trudnym do ustalenia, podobnie jak w poprzednich Raportach, było dokładne i jednoznaczne określenie źródeł pochodzenia kapitału pożyczkowego funduszy pożyczkowych. Nadal wiele funduszy ma problem z zakwalifikowaniem posiadanego kapitału do określonego źródła. W tabeli 3 zaprezentowano strukturę kapitału pożyczkowego ogółem według źródeł jego pochodzenia oraz w podziale na kapitał niepodlegający i podlegający zwrotowi. Podobnie jak w poprzednich Raportach największy udział w finansowaniu kapitału pożyczkowego miały środki zagraniczne (22,2%), a następnie środki pochodzące z Budżetu Państwa (19,5%). Istotnym źródłem finansowania kapitału pożyczkowego są środki pieniężne (121,0 mln zł) otrzymane w 2005 r. przez instytucje prowadzące fundusze pożyczkowego w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw Poddziałanie 1.2.1 Dokapitalizowanie funduszy mikropożyczkowych. Ich udział w kapitale pożyczkowym wzrósł z 10,3% na 31.12.2005 r. do 19,2% na 30.06.2006 r. Tabela 3 Struktura kapitału pożyczkowego według źródeł pochodzenia na 30.06.2006 r. Źródło pochodzenia kapitału pożyczkowego funduszy Kwota kapitału pożyczkowego w mln zł Struktura kapitału pożyczkowego funduszy w % Ogółem wartość środków niepodlegająca zwrotowi z tego: wartość środków podlegająca zwrotowi Ogółem 630,8 100,0% 88,0% 12,0% a) samorząd wojewódzki 37,7 6,0% 5,1% 0,9% b) samorząd powiatowy 0,1 0,01% 0,0% 0,0% c) samorząd gminny 6,6 1,0% 1,0% 0,0% d) Budżet Państwa (TOR, PARP, inne) 123,2 19,5% 17,0% 2,6% e) środki otrzymane w ramach SPO WKP 121,0 19,2% 19,2% - f) środki prywatne 67,1 10,6% 10,6% - g) środki zagraniczne 139,8 22,2% 21,3% 0,8% h) kredyty/pożyczki 11,3 1,8% 0,1% 1,7% i) środki pochodzące od Instytucji prowadzącej fundusz 47,3 7,5% 7,0% 0,5% j) dochody z działalności funduszu 38,5 6,1% 6,1% - k) inne 38,2 6,1% 0,5% 5,5% Najczęściej wymienianymi przez instytucje (jedna trzecia instytucji) pozycjami stanowiącymi źródło przyrostu kapitału były środki otrzymane w ramach SPO WKP (tabela 4). Stanowiły one 87,6% przyrostu kapitału pożyczkowego w I półroczu 2006 r. Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 8
Tabela 4 Kapitał pożyczkowy funduszy według źródeł pochodzenia i jego przyrost Kwota kapitału pożyczkowego Przyrost / spadek Wyszczególnienie w mln zł na: 2005 r. I pół. 2006 r. 31.12.2004 31.12.2005 30.06.2006 mln zł % mln zł % Ogółem 437,8 558,2 630,8 120,3 27,5% 72,6 13,0% a) dotacje z samorządu 29,7 42,5 44,4 12,8 43,3% 1,8 4,3% b) dotacje budżetu Państwa 112,6 116,2 123,2 3,7 3,3% 7,0 6,0% c) środki otrzymane w ramach SPO WKP - 57,4 121,0 57,4 x 63,6 110,9% d) środki zagraniczne 135,2 138,7 139,8 3,5 2,6% 1,0 0,7% e) środki prywatne 33,2 53,6 67,1 20,4 61,3% 13,5 25,2% f) kredyty/pożyczki 9,9 10,1 11,3 0,2 2,2% 1,2 12,0% g) środki własne 45,2 69,8 85,8 24,6 54,3% 16,0 22,9% h) inne 72,0 69,8 38,2-2,2-3,0% -31,6-45,2% W tabeli 5 zaprezentowano strukturę kapitału pożyczkowego według źródeł finansowania na tle wydzielonych 5 grup instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe (za kryterium podziału na grupy przyjęto wielkość kapitału pożyczkowego) 3. W grupie funduszy bardzo małych (grupa BM) największy udział w finansowaniu ich kapitału pożyczkowego miały środki Kanadyjskiego Programu Pożyczkowego i środki budżetu Państwa. Stanowiły one odpowiednio 34,3% i 33,8% ich kapitału pożyczkowego. Dominującym źródłem kapitału pożyczkowego w grupie małych (grupa M) i średnich funduszy (grupa Ś) były środki Budżetu Państwa. Ich udział wyniósł 49,2% łącznego kapitału pożyczkowego funduszy małych i 42,3% łącznego kapitału pożyczkowego funduszy średnich. W grupie funduszy dużych (grupa D) największy udział miały środki pieniężne otrzymane w ramach SPO WKP (34,4%). Natomiast w grupie funduszy bardzo dużych (grupa BD) największy udział miały środki zagraniczne (31,0%). Tabela 5 Struktura kapitału pożyczkowego według źródeł pochodzenia instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe ogółem i w poszczególnych grupach na 30.06.2006 r. Źródła pochodzenia kapitału pożyczkowego Ogółem Struktura kapitału pożyczkowego w % Grupy instytucji o kapitale pożyczkowym: <1; 2,5) <2,5 ; 5) (5 ; 10) 10 mln zł i więcej mniejszym od 1mln zł grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD Ogółem 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% a) dotacje z samorządu 7,0% 6,8% 9,0% 5,1% 13,0% 5,6% b) Budżet Państwa 19,5% 33,8% 49,2% 42,3% 25,6% 13,1% c) środki otrzymane w ramach SPO WKP 19,2% - 2,5% 17,0% 34,4% 16,6% d) środki zagraniczne 22,2% 34,3% 4,3% 4,8% 0,7% 31,0% e) środki prywatne 10,6% 0,4% - 3,8% 9,5% 12,6% f) kredyty/pożyczki 1,8% - - - - 2,6% g) środki własne 13,6% 18,2% 30,7% 25,4% 14,3% 10,8% h) inne 6,1% 6,6% 4,3% 1,7% 2,4% 7,7% 3 Sposób podziału na grupy funduszy pożyczkowych omówiono w punkcie II.4 niniejszego Raportu. Na rys. 7 przedstawiono łączny kapitał pożyczkowy poszczególnych grup funduszy i ich udział w kapitale pożyczkowym wszystkich funduszy. Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 9
4. Rozkład funduszy pożyczkowych według kapitału pożyczkowego Instytucje prowadzące fundusze pożyczkowe charakteryzowały się wysokim zróżnicowaniem ze względu na wielkość kapitału pożyczkowego. Stąd dla potrzeb niniejszej analizy podzielono prowadzone przez nie fundusze na 5 grup według wielkości kapitału pożyczkowego, tj. na: fundusze bardzo małe (grupa BM) o kapitale pożyczkowym mniejszym od 1 mln zł, fundusze małe (grupa M) o kapitale pożyczkowym co najmniej równym 1 mln zł i mniejszym od 2,5 mln zł, fundusze średnie (grupa Ś) o kapitale pożyczkowym co najmniej równym 2,5 mln zł i mniejszym od 5 mln zł, fundusze duże (grupa D) o kapitale pożyczkowym co najmniej równym 5 mln zł i mniejszym od 10 mln zł, fundusze duże (grupa BD) o kapitale pożyczkowym 10 mln zł i większym. Rozkład liczby instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe według wymienionych grup zaprezentowano w tabeli 6. Ponadto dla każdej grupy ustalono: wartość kapitału pożyczkowego, liczbę i wartość udzielonych pożyczek od początku działalności do 30.06.2006 r. oraz ich udział procentowy w całej zbiorowości funduszy (rys. 7), liczbę i wartość udzielonych pożyczek w I półroczu 2006 r. oraz ich udział procentowy w całej zbiorowości funduszy (rys. 8), przeciętną wartość udzielonych pożyczek (tabela 7). Klasy kapitału pożyczkowego Tabela 6 Rozkład instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe według kapitału pożyczkowego na 30.06.2006 r. Nazwa grupy Liczba instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe Struktura 30.06.05 31.12.05 30.06.06 30.06.05 31.12.05 30.06.06 Ogółem 76 75 70 100,0% 100,0% 100,0% mniej niż 1,0 mln zł grupa BM 14 13 10 18,4% 17,3% 14,3% <1,0-2,5) grupa M 24 19 13 31,6% 25,3% 18,6% <2,5-5,0) grupa Ś 20 16 16 26,3% 21,3% 22,9% <5,0-10,0) grupa D 9 13 16 11,8% 17,3% 22,9% 10,0 mln zł i więcej grupa BD 9 14 15 11,8% 18,7% 21,4% W relacji do Raportu nr 5/2005 przedstawiającego fundusze pożyczkowe na 31.12.2005 r. nastąpiło wzmocnienie kapitałowe licznej grupy funduszy i ich alokacja do grup o wyższym kapitale pożyczkowym. Z grupy BM do grupy M przemieszczony został 1 fundusz pożyczkowy (Fundusz Rozwoju przy Fundacji "Przedsiębiorczość" z siedzibą w Żarach), a 2 inne nie zostały ujęte w niniejszym Raporcie ( "Pasmo Aktywni i Bezrobotni" z siedzibą w Chełmie nie nadesłało ankiety, Fundacja "Wspieranie i Promocja na Warmii i Mazurach" z siedzibą w Olsztynie nie prowadzi działalności pożyczkowej). Z grupy M do grupy Ś przemieszczonych zostało 5 funduszy pożyczkowych (prowadzonych przez Fundację Centrum Innowacji i z siedzibą w Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 10
Koszalinie, Regionalną Izbę Gospodarczą w Stalowej Woli, Żyrardowskie Wspierania, Karkonoska Agencję Rozwoju Regionalnego S.A. z siedzibą w Jeleniej Górze, Rozwoju i Inicjatyw Lokalnych w Ząbkach). Ich alokacja była efektem dokapitalizowania w ramach SPO WKP. Z powodu nie nadesłania ankiety w grupie tej nie ujęto 2 innych funduszy prowadzonych przez Warmińsko-Mazurskie Wspierania z siedzibą w Olsztynku i Śląską Fundację Wspierania z siedzibą w Gliwicach. Z grupy Ś do grupy D przemieszczone zostały 4 fundusze pożyczkowe (prowadzone przez Agencję Rozwoju Lokalnego SA z siedzibą w Sosnowcu, Fundację Wspierania Regionalnej z siedzibą w Gołdapi, Agencję Rozwoju Regionalnego S.A. z siedzibą w Zielonej Górze, Fundację Rozwoju Regionu Łukta). Alokacja ta to również rezultat dokapitalizowania funduszy w ramach SPO WKP. Ponadto jedna instytucja nie nadesłała ankiety (Towarzystwo Rozwoju Dzierzgonia). Z grupy D do grupy BD w wyniku dokapitalizowania w ramach SPO WKP przemieszczony został 1 fundusz pożyczkowy (prowadzony przez Lubelską Fundację Rozwoju - Agencję Rozwoju Regionalnego z siedzibą w Lublinie). Najmniej liczną grupę funduszy stanowiły fundusze bardzo małe (tabela 6), a ich udział w kapitale pożyczkowym funduszy, liczbie i wartości udzielonych pożyczek narastająco do 30.06.2006 r. kształtował się poniżej 1% (rys. 7). Pod względem liczby funduszy pożyczkowych grupy funduszy średnich, dużych i bardzo dużych były podobne. Jednak gros zgromadzonego kapitału pożyczkowego oraz wielkość udzielonego wsparcia finansowego przedsiębiorcom w postaci pożyczek przypadało na grupę bardzo dużych funduszy pożyczkowych (rys. 7). Na koniec I półrocza 2006 r. kapitały tej grupy w kwocie 430,0 mln zł stanowiły 68,2 % kapitału pożyczkowego wszystkich funduszy, a liczba i wartość udzielonych pożyczek wyniosły odpowiednio: 110,3 tys. sztuk (90,8 % ogólnej liczby pożyczek) i 1.438,7 mln zł (80,8% ogólnej wartości pożyczek). Wymienione wielkości świadczą o znacznej koncentracji w zakresie działalności funduszy pożyczkowych. Na rys. 8 zaprezentowano aktywność wydzielonych grup funduszy pożyczkowych w I półroczu 2006 r. ze względu na liczbę i wartość udzielonych pożyczek na tle wielkości posiadanego przez nie kapitału pożyczkowego na 30 czerwca 2006 r. W okresie pierwszych 6 miesięcy 2006 r. największą aktywnością odznaczała się grupa funduszy bardzo dużych (grupa BD). Grupa ta udzieliła 8,5 tys. sztuk pożyczek (86,7% liczby pożyczek udzielonych przez wszystkie fundusze) o wartości 131,1 mln zł (69,8 % wartości pożyczek wszystkich funduszy). Przeciętną wartość udzielonych pożyczek narastająco do 30.06.2006 r. w poszczególnych grupach funduszy wydzielonych na podstawie kryterium kapitałowego zaprezentowano w tabeli 7. Niski poziom przeciętnej pożyczki ogółem (14,7 tys. zł) oraz w grupie funduszy bardzo dużych (13,0 tys. zł), to rezultat bardzo dużej liczby pożyczek wypłaconych przez Fundusz Mikro (70,8 % ogólnej liczby pożyczek) o niskiej przeciętnej ich wartości (7,7 tys. zł). Po wyłączeniu pożyczek Funduszu Mikro przeciętna wartość pożyczki wyniosła 31,5 tys. zł, a w grupie fundusze BD 31,9 tys. zł. Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 11
Tabela 7 Przeciętna wartość pożyczek w grupach funduszy sklasyfikowanych według wartości zgromadzonego kapitału pożyczkowego na 30.06.2006 r. Grupy funduszy Udział grupy w ogólnej liczbie udzielonych pożyczek narastająco do 30.06.2006 w % Pożyczki ogółem Pożyczki bez Funduszu Mikro Przeciętna wartość udzielonych pożyczek narastająco do 30.06.2006 w tys. zł Pożyczki ogółem Pożyczki bez Funduszu Mikro Ogółem 100,0% 100,0% 14,7 31,5 grupa BM 0,7% 2,3% 15,5 15,5 grupa M 1,5% 5,2% 23,7 23,7 grupa Ś 3,0% 10,2% 30,2 30,2 grupa D 4,0% 13,7% 36,3 36,3 grupa BD 90,8% 68,5% 13,0 31,9 Szczegółowe informacje o poszczególnych funduszach zostały zamieszczone w załącznikach umieszczonych na końcu niniejszego Raportu. Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 12
500 400 300 200 100 0 Wartość kapitału pożyczkowego w grupach na 30.06.2006 430,0 4,9 24,0 57,6 114,2 grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD 100% 80% 60% 40% mln zł 20% 0% Udział % kapitału pożyczkowego grup w kapitałe poż. ogółem 0,8% 3,8% 9,1% 18,1% 68,2% grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD 1500 1300 1100 900 700 500 300 100-100 Wartość udzielonych pożyczek w grupach na 30.06.2006 12,9 43,7 109,4 176,7 1 438,7 mln zł grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD 100% 80% 60% 40% 20% 0% Udział % wartości pożyczek grup w wartości pożyczek ogółem 0,7% 2,5% 6,1% 9,9% 80,8% grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD 120 100 80 60 40 20 0 Liczba udzielonych pożyczek grupach na 30.06.2006 0,8 1,8 3,6 4,9 110,3 tys. sztuk grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD 100% 80% 60% 40% 20% 0% Udział % liczby pożyczek grup w liczbie pożyczek ogółem 0,7% 1,5% 3,0% 4,0% 90,8% grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD Rys. 7. Kapitał pożyczkowy na 30.06.2006 r. oraz liczba i wartość pożyczek wypłaconych od początku działalności do 30.06.2006 r. wg grup funduszy pożyczkowych Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 13
500 400 300 200 100 0 Wartość kapitału pożyczkowego w grupach na 30.06.2006 4,9 24,0 57,6 114,2 430,0 grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD 100% 80% 60% 40% 20% 0% Udział % kapitału pożyczkowego grup w kapitałe poż. ogółem 0,8% 3,8% 9,1% 18,1% 68,2% grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD 140 120 100 80 60 40 20 0 Wartość udzielonych pożyczek w grupach w I półroczu 2006 131,1 0,7 4,2 13,0 38,7 grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD 100% 80% 60% 40% 20% 0% Udział % wartości pożyczek grup w wartości pożyczek ogółem 0,4% 2,2% 6,9% 20,6% 69,8% grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD 10 8 6 4 2 0 Liczba udzielonych pożyczek grupach w 30.06.2006 0,045 0,125 0,283 0,858 8,539 grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD 100% 80% 60% 40% 20% 0% Udział % liczby pożyczek grup w liczbie pożyczek ogółem 0,5% 1,3% 2,9% 8,7% 86,7% grupa BM grupa M grupa Ś grupa D grupa BD Rys. 8. Kapitał pożyczkowy na 0.06.2006 r. oraz liczba i wartość pożyczek wypłaconych pożyczek w I półroczu 2006 r. wg grup funduszy pożyczkowych Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 14 tys. sztuk mln zł mln zł
Koncentrację działalności funduszy pożyczkowych mierzoną udziałem 5, 10 i 15 największych funduszy pod względem kapitału pożyczkowego przedstawiono na rys. 9. kapitał pożyczkowy 44,6% 58,2% 68,2% 5 największych funduszy 10 największych funduszy liczba pożyczek 15 najwiekszych funduszy 74,5% 79,0% 90,8% wartość pożyczek 58,1% 67,7% 80,8% Rys. 9. Udział 5, 10 i 15 największych funduszy pożyczkowych pod względem kapitału pożyczkowego w kapitale pożyczkowym funduszy ogółem na 30.06.2006 r. oraz liczbie i wartości udzielonych pożyczek od początku działalności do 30.06.2006 r. 5. Rozkład funduszy pożyczkowych według województw Poszczególne województwa charakteryzowały się znacznym zróżnicowaniem pod względem liczby funduszy pożyczkowych, kapitału pożyczkowego, liczby i wartości udzielonych pożyczek oraz ich przeciętnej wartości. Na rys. 10 przedstawiono rozkład 76 funduszy pożyczkowych. Najwięcej funduszy pożyczkowych, tj. po 8 było w województwach mazowieckim i śląskim, a najmniej w lubelskim(1 fundusz). Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 15
mazowieckie śląskie warmińsko-mazurskie dolnośląskie łódzkie zachodniopomorskie małopolskie podkarpackie pomorskie wielkopolskie lubuskie kujawsko-pomorskie podlaskie opolskie świetokrzyskie lubelskie 1 2 2 3 3 4 5 5 5 5 6 6 6 7 8 8 0 1 2 3 4 5 6 7 8 liczba funduszy pożyczkowych Rys. 10. Ranking województw według liczby funduszy pożyczkowych na 30.06.2006 r. W tabelach 8-12 scharakteryzowano 70 instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe. W tabeli 8 zaprezentowano efekty działalności pożyczkowej instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe według województw 4 ) narastająco do 30.06.2006 r. i w I półroczu 2006 r. na tle wielkości kapitału pożyczkowego zgromadzonego w województwie i liczby działających funduszy pożyczkowych. W rankingu województw na 30.06.2006 r. według kapitału pożyczkowego, podobnie jak na 31.12.2005 r., trzy pierwsze miejsca zajęły województwa mazowieckie, śląskie i zachodniopomorskie (tabela 9). Kapitał w tych województwach to 53,0% kapitału ogółem. O pierwszym i drugim miejscu województw mazowieckiego i śląskiego zadecydowała liczba funduszy i wielkość posiadanego przez te fundusze kapitału pożyczkowego, a w przypadku trzeciego miejsca województwa zachodniopomorskiego poziom kapitału pożyczkowego Polskiej Fundacji z siedzibą w Szczecinie. Województwo mazowieckie dysponujące największym kapitałem pożyczkowym zajęło również pierwsze miejsce w wartości i liczbie udzielonych pożyczek narastająco do 30.06.2006 r. (tabele 10-11). Decydujący wpływ miał poziom kapitału pożyczkowego i działalność pożyczkowa Funduszu Mikro z siedzibą w Warszawie. 4 ) Siedziba główna instytucji prowadzącej fundusz pożyczkowy stanowiła kryterium przypisania jej do danego województwa. Kilka funduszy pożyczkowych prowadzi działalność na terenie całego kraju. Niektóre z funduszy pożyczkowych mają charakter lokalny lub regionalny (województwo). Zadeklarowany przez fundusze charakter i zasięg działania przedstawiono w załączniku nr 3 do Raportu. Odpowiednie informacje są dostępne na stronach internetowych funduszy pożyczkowych. Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 16
Najwięcej pożyczek ze względu na ich liczbę udzielono poza województwem mazowieckim, w województwach małopolskim i zachodniopomorskim (tabela 11), a ze względu na ich wartość poza województwem mazowieckim w województwach zachodniopomorskim i opolskim (tabela 10). Największe kwotowo pożyczki udzielano w województwach opolskim, zachodniopomorskim i dolnośląskim (tabela 12). Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 17
Tabela 8 Ranking województw według kwoty kapitału pożyczkowego na tle liczby i wartości udzielonych pożyczek oraz średniej wartości pożyczki na 30.06.2006 r. Województwo Kapitał pożyczkowy Wartość pożyczek Liczba pożyczek Przeciętna pożyczka Liczba instytucji prowadzących fundusz pożyczkowy narastająco do 30.06.2006 przyrost / spadek w I pół. 2006 narastająco do 30.06.2006 przyrost / spadek w I pół. 2006 narastająco do 30.06.2006 przyrost / spadek w I pół. 2006 mln zł % mln zł % mln zł % mln zł % szt. % szt. % tys. zł tys. zł tys. zł szt. szt. stan na 31.12.05 stan na 30.06.06 I pół. 2006 stan na 31.12.05 stan na 30.06.06 Ogółem 630,8 100,0% 72,6 13,0% 1 781,4 100,0% 187,7 11,8% 121 442 100,0% 9 850 8,8% 14,4 14,7 19,1 75 70 1 mazowieckie 133,3 21,1% 13,3 11,1% 858,9 48,2% 70,3 8,9% 99 509 81,9% 7 457 8,1% 8,6 8,6 9,4 8 8 2 śląskie 109,1 17,3% 4,9 4,7% 118,0 6,6% 15,5 15,1% 2 138 1,8% 210 10,9% 51,4 55,2 73,8 9 8 3 zachodniopomorskie 92,2 14,6% 21,4 30,2% 166,2 9,3% 25,6 18,2% 2 500 2,1% 392 18,6% 66,7 66,5 65,4 5 5 4 opolskie 51,8 8,2% 4,9 10,4% 150,1 8,4% 6,4 4,5% 1 565 1,3% 79 5,3% 96,6 95,9 81,5 2 2 5 małopolskie 49,2 7,8% 3,5 7,8% 104,5 5,9% 14,0 15,5% 6 491 5,3% 521 8,7% 15,2 16,1 26,9 5 5 7 warmińsko-mazurskie 29,6 4,7% 2,9 10,8% 37,5 2,1% 8,6 30,0% 1 207 1,0% 170 16,4% 27,9 31,1 50,9 9 7 6 łódzkie 27,4 4,4% 0,6 2,2% 74,9 4,2% 3,0 4,2% 1 508 1,2% 62 4,3% 49,7 49,7 48,4 6 6 9 wielkopolskie 24,4 3,9% 5,4 28,1% 30,8 1,7% 7,0 29,3% 1 040 0,9% 128 14,0% 26,1 29,6 54,6 4 4 8 dolnośląskie 24,1 3,8% 1,3 5,6% 90,8 5,1% 7,0 8,4% 1 553 1,3% 143 10,1% 59,4 58,5 49,2 5 5 10 świetokrzyskie 21,2 3,4% 4,9 30,3% 47,3 2,7% 8,3 21,3% 950 0,8% 118 14,2% 46,9 49,8 70,3 2 2 11 pomorskie 15,5 2,5% 0,2 1,5% 22,0 1,2% 5,5 33,0% 774 0,6% 241 45,2% 30,8 28,5 22,7 5 4 12 lubuskie 11,0 1,7% 0,7 7,2% 9,4 0,5% 1,4 18,1% 447 0,4% 23 5,4% 18,8 21,0 62,7 3 3 13 podkarpackie 10,9 1,7% 2,3 27,2% 23,3 1,3% 3,6 18,2% 562 0,5% 60 12,0% 39,3 41,5 60,0 5 5 15 lubelskie 10,8 1,7% 2,5 30,7% 14,9 0,8% 4,9 48,6% 363 0,3% 95 35,4% 36,7 41,0 51,2 2 1 16 kujawsko-pomorskie 10,5 1,7% 2,5 31,2% 10,2 0,6% 4,3 73,4% 294 0,2% 96 48,5% 29,8 34,8 45,2 2 2 14 podlaskie 9,7 1,5% 1,2 13,7% 22,6 1,3% 2,2 10,7% 541 0,4% 55 11,3% 42,1 41,8 39,7 3 3 18 Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006
Tabela 9 Ranking województw wg wartości kapitału pożyczkowego na 30.06.2006 Województwo mln zł % Kraj 630,8 100,0% 1 mazowieckie 133,3 21,1% 2 śląskie 109,1 17,3% 3 zachodniopomorskie 92,2 14,6% 4 opolskie 51,8 8,2% 5 małopolskie 49,2 7,8% 6 warmińsko-mazurskie 29,6 4,7% 7 łódzkie 27,4 4,4% 8 wielkopolskie 24,4 3,9% 9 dolnośląskie 24,1 3,8% 10 świetokrzyskie 21,2 3,4% 11 pomorskie 15,5 2,5% 12 lubuskie 11,0 1,7% 13 podkarpackie 10,9 1,7% 14 lubelskie 10,8 1,7% 15 kujawsko-pomorskie 10,5 1,7% 16 podlaskie 9,7 1,5% Tabela 10 Ranking woj. wg wartości udzielonych pożyczek na 30.06.2006 Województwo mln zł % Kraj 1 781,4 100,0% 1 mazowieckie 858,9 48,2% 2 zachodniopomorskie 166,2 9,3% 3 opolskie 150,1 8,4% 4 śląskie 118,0 6,6% 5 małopolskie 104,5 5,9% 6 dolnośląskie 90,8 5,1% 7 łódzkie 74,9 4,2% 8 świetokrzyskie 47,3 2,7% 9 warmińsko-mazurskie 37,5 2,1% 10 wielkopolskie 30,8 1,7% 11 podkarpackie 23,3 1,3% 12 podlaskie 22,6 1,3% 13 pomorskie 22,0 1,2% 14 lubelskie 14,9 0,8% 15 kujawsko-pomorskie 10,2 0,6% 16 lubuskie 9,4 0,5% Tabela 11 Ranking województw wg liczby udzielonych pożyczek na 30.06.2006 Województwo sztuki % Kraj 121 442 100,0% 1 mazowieckie 99 509 81,9% 2 małopolskie 6 491 5,3% 3 zachodniopomorskie 2 500 2,1% 4 śląskie 2 138 1,8% 5 opolskie 1 565 1,3% 6 dolnośląskie 1 553 1,3% 7 łódzkie 1 508 1,2% 8 warmińsko-mazurskie 1 207 1,0% 9 wielkopolskie 1 040 0,9% 10 świetokrzyskie 950 0,8% 11 pomorskie 774 0,6% 12 podkarpackie 562 0,5% 13 podlaskie 541 0,4% 14 lubuskie 447 0,4% 15 lubelskie 363 0,3% 16 kujawsko-pomorskie 294 0,2% Tabela 12 Ranking województw wg przeciętnej wartości pożyczki na 30.06.2006 Województwo tys. zł Kraj 14,7 1 opolskie 95,9 2 zachodniopomorskie 66,5 3 dolnośląskie 58,5 4 śląskie 55,2 5 świetokrzyskie 49,8 6 łódzkie 49,7 7 podlaskie 41,8 8 podkarpackie 41,5 9 lubelskie 41,0 10 kujawsko-pomorskie 34,8 11 warmińsko-mazurskie 31,1 12 wielkopolskie 29,6 13 pomorskie 28,5 14 lubuskie 21,0 15 małopolskie 16,1 16 mazowieckie 8,6 Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 19
6. Ranking funduszy pożyczkowych Fundusze pożyczkowe stanowiące przedmiot niniejszego badania charakteryzują się bardzo wysokim zróżnicowaniem pod względem przyjętych do analizy podstawowych mierników: kwoty zgromadzonego kapitału pożyczkowego, liczby i wartości udzielonych pożyczek, średniej wartości pożyczki. W tabeli 13 zaprezentowano wybrane parametry statystyczne charakteryzujące rozkłady instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe według wymienionych mierników. Wynika z nich m.in., że według stanu na 30.06.2006 r.: kapitał pożyczkowy u połowy funduszy był mniejszy od 4.245 tys. zł, a drugiej połowy wyższy od 4.245 tys. zł, liczba pożyczek udzielonych od początku działalności u połowy funduszy była mniejsza od 206 sztuk, a drugiej połowy wyższa od 206 sztuk, wartość pożyczek udzielonych od początku działalności u połowy funduszy była mniejsza od 5.819 tys. zł, a drugiej połowy wyższa od 5.819 tys. zł, przeciętna wartość pożyczek udzielonych od początku działalności u połowy funduszy była mniejsza od 29,9 tys. zł, a drugiej połowy wyższa od 29,9 tys. zł, liczba pożyczek pozostałych do spłaty u połowy funduszy była mniejsza od 87 sztuk, a drugiej połowy wyższa od 87 sztuk, wartość pożyczek pozostałych do spłaty u połowy funduszy była mniejsza od 2.171 tys. zł, a drugiej połowy wyższa od 2.171 tys. zł. Jedna czwarta największych funduszy ze względu na każdy z wymienionych mierników, to fundusze o kapitale pożyczkowym większym od 8.606 tys. zł, liczbie i wartości udzielonych pożyczek większej odpowiednio od 315 sztuk i od 14.385 tys. zł, średniej pożyczce przekraczającej wartość 48,2 tys. zł oraz liczbie i wartości pożyczek aktywnych większych odpowiednio od 156 sztuk i 5.533 tys. zł. Poziomy mierników dla jednej czwartej najmniejszych funduszy ilustruje kwartyl pierwszy. Średnia arytmetyczna ilustruje ile przeciętnie na fundusz przypadało kapitału pożyczkowego, liczby i wartości udzielonych pożyczek, jak i pożyczek pozostałych do spłaty. Natomiast w I półroczu 2006 r. połowa funduszy pożyczkowych udzieliła pożyczek o liczbie i wartości mniejszej odpowiednio od 21 sztuk i 946 tys. zł oraz przeciętnej pożyczce mniejszej od 40,5 tys. zł. Tabela 13 Wybrane charakterystyki rozkładów funduszy pożyczkowych wg kapitału pożyczkowego, liczby i wartości udzielonych pożyczek oraz pozostałych do spłaty na 30.06.2006 r. Wyszczególnienie Od początku działalności do 30.06.2006 r. Kapitał pożyczkowy Liczba udzielonych pożyczek Wartość udzielonych pożyczek Przeciętna wartość pożyczki Pożyczki aktywne na 30.06.2006 r. Liczba aktywnych pożyczek Wartość aktywnych pożyczek Pożyczki udzielone w I pół. 2006 r. Liczba udzielonych pożyczek Wartość udzielonych pożyczek Przeciętna wartość pożyczki tys. zł sztuki tys. zł tys. zł sztuki tys. zł sztuki tys. zł tys. zł Fundusze razem 630 779 121 442 1 781 351 14,7 28 212 411 049 9 850 187 691 19,1 - wartość min 132 18 326 1,4 7 18 0 0 - - wartość max 81 327 86 031 665 801 177,6 14 616 72 097 6 521 51 241 156,4 - średnia arytmetyczna 9 011 1 735 25 448 39,2 403 5 872 141 2 681 44,7 - kwartyl pierwszy 2 104 115 2 909 21,1 56 1 078 8 258 25,2 - wartość środkowa 4 245 206 5 819 29,9 87 2 171 21 946 40,5 - kwartyl trzeci 8 606 315 14 385 48,2 156 5 533 46 2 552 61,2 Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 20
W załącznikach 1-3 do niniejszego Raportu zaprezentowano większą liczbę mierników charakteryzujących fundusze pożyczkowe, w tym ich aktywność. W załączniku nr 1 przedstawiono ranking funduszy pożyczkowych według wartości zgromadzonego kapitału pożyczkowego na tle liczby i wartości uruchomionych pożyczek od początku działalności do 30.06.2006 r., ich przeciętnej wartości oraz miejsc zajmowanych przez fundusze pożyczkowe ze względu na wymienione mierniki. Załącznik nr 2 ilustruje udział procentowy poszczególnych funduszy pożyczkowych w ogólnej sumie wartości kapitału pożyczkowego, liczby i wartości udzielonych pożyczek na 30.06.2006 r., tj. mierników wymienionych w załączniku nr 1. Natomiast w załączniku nr 3 zaprezentowano wybrane informacje dotyczące funduszy pożyczkowych, w tym ich aktywności w I półroczu 2006 r. oraz stopień wykorzystania kapitału pożyczkowego (relacja wartości aktywnych pożyczek do kapitału pożyczkowego) na 30.06.2006 r. Załącznik nr 4 zawiera listę teleadresową funduszy pożyczkowych działających w Polsce w podziale na poszczególne województwa na 30.06.2006 r. Największym kapitałem w kolejności dysponowały: Polska Fundacja z siedzibą w Szczecinie (81,3 mln zł, tj. 12,9 % kapitału pożyczkowego funduszy ogółem), Fundusz Mikro Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (72,2 mln zł, tj. 11,4 % kapitału pożyczkowego funduszy ogółem), Fundacja Rozwoju Śląska oraz Wspierania Inicjatyw Lokalnych z siedzibą w Opolu (49,7 mln zł, tj. 7,9 % kapitału pożyczkowego funduszy ogółem), Fundusz Górnośląski S.A. z siedzibą w Katowicach (39,1 mln zł, tj. 6,2 % kapitału pożyczkowego funduszy ogółem) oraz Górnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. z siedzibą w Katowicach (39,0 mln zł, tj. 6,2 % kapitału pożyczkowego funduszy ogółem). Spośród wszystkich funduszy, najwięcej pożyczek udzielił Fundusz Mikro Sp. z o.o., tj. 86,0 tys. sztuk. Stanowiły one 70,8 % ogólnej liczby pożyczek. Były to pod względem wartości jedne z mniejszych pożyczek. Przeciętna ich wartość wynosiła 7,7 tys. zł. Następne miejsca w rankingu zajęły Fundacja Wspomagania Wsi z siedzibą w Warszawie (8,1 tys. pożyczek, tj. 6,7 % ogólnej liczby pożyczek), Inicjatywa Mikro Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie (ponad 5,1 tys. pożyczek, tj. 4,2 % ogólnej liczby pożyczek), Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa siedzibą w Warszawie (4,4 tys. pożyczek, tj. 3,6 % ogólnej liczby pożyczek), Polska Fundacja z siedzibą w Szczecinie (2,0 tys. pożyczek, tj. 1,7 % ogólnej liczby pożyczek). W rankingu instytucji pod względem wartości udzielonych pożyczek pierwsze miejsce zajął Fundusz Mikro Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (665,8 mln zł, tj. 37,4 % ogólnej wartości pożyczek). Na następnych miejscach w kolejności uplasowały się: Polska Fundacja z siedzibą w Szczecinie (152,3 mln zł, tj. 8,6% ogólnej wartości pożyczek), Fundacja Rozwoju Śląska oraz Wspierania Inicjatyw Lokalnych z siedzibą w Opolu (147,9 mln zł, tj. 8,3 % ogólnej wartości pożyczek), Fundacja Wspomagania Wsi z siedzibą w Warszawie (95,0 mln zł, tj. 5,3 % ogólnej wartości pożyczek) oraz Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa siedzibą w Warszawie (72,1 mln zł, tj. 4,0 % ogólnej wartości pożyczek). Pięć pierwszych miejsc w zakresie średniej wartości pożyczki należało w kolejności do: Łódzka Agencja Rozwoju Regionalnego SA z siedzibą w Łodzi (177,6 tys. zł), Fundusz Górnośląski S.A. z siedzibą w Katowicach (102,5 tys. zł), Fundacja Rozwoju Śląska oraz Wspierania Inicjatyw Lokalnych z siedzibą w Opolu (98,6 tys. zł), Fundusz Regionu Wałbrzyskiego z siedzibą w Wałbrzychu (88,4 tys. zł) oraz Agencja Rozwoju Regionalnego ARES z siedzibą w Suwałkach (87,4 tys. zł). Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 21
Ranking aktywności funduszy pożyczkowych według wybranych mierników aktywności w poszczególnych grupach funduszy W tabelach 14-19 zaprezentowano rankingi aktywności instytucji prowadzących fundusze pożyczkowe w wydzielonych grupach funduszy 5 ), tj. w grupie funduszy bardzo małych (grupie BM), funduszy małych (grupie M), funduszy średnich (grupie Ś), funduszy dużych (grupie D) i funduszy bardzo dużych (grupie BD). Ranking funduszy w poszczególnych grupach oparto o następujące kategorie mierników: liczbę udzielonych pożyczek od początku działalności do 30.06.2006 r., wartość udzielonych pożyczek od początku działalności do 30.06.2006 r., liczbę udzielonych pożyczek w I półroczu 2006 r., wartość udzielonych pożyczek w I półroczu 2006 r., wskaźnik wartości aktywnego portfela pożyczkowego na 30.06.2006 r. do wartości kapitału pożyczkowego na 30.06.2006 r., wskaźnik wartości udzielonych pożyczek w I półroczu 2006 r. do kapitału pożyczkowego na 30.06.2006 r. W tabelach 14-19 zaprezentowano fundusze pożyczkowe zajmujące pięć pierwszych miejsc w każdej z wydzielonych grup funduszy ze względu na wymienione wyżej mierniki aktywności. Tabela 14 Aktywność funduszy pożyczkowych mierzona liczbą udzielonych pożyczek od początku działalności do 30.06.2006 r. Miejsce w rankingu bardzo małych małych średnich dużych bardzo dużych 1 2 3 4 Zrzeszenie Prywatnego Handlu i Usług Olsztyn Nidzicka Fundacja Rozwoju "NIDA" Nidzica Bieszczadzka Agencja Rozwoju Regionalnego Sp. z o.o. Ustrzyki Dolne Małopolski Instytut Gospodarczy Rzeszów "Ostrzeszowskie Centrum " Ostrzeszów Cech Rzemiosł Różnych Fundusz Rozwoju Śrem Fundacja "Wałbrzych 2000" Wałbrzych Fundacja Centrum Wspierania Poddębice Ostrołęcki Ruch Wspierania Fundacja Rozwoju Gminy Ostrołęka Zelów Fundacja Promocji Bielskie Gospodarczej Regionu Centrum Krakowskiego Kraków Karkonoska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Jelenia Góra Fundacja Kaliski Inkubator Kalisz Bielsko-Biała "Samorządowe Centrum i Rozwoju" Sucha Beskidzka Fundacja Rozwoju Regionu Pierzchnica Fundusz Mikro Sp. z o.o. Warszawa Fundacja Wspomagania Wsi Warszawa Inicjatywa Mikro Sp. z o.o. Kraków Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa Warszawa 5 Agencja Rozwoju S.A. Żory Fundacja Inkubator Łódź Fundacja Centrum Innowacji i Koszalin Słupskie Innowacji Gospodarczych i Słupsk Polska Fundacja Szczecin 5 Wymienione grupy zdefiniowano i scharakteryzowano w punkcie II. 4. Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 22
Tabela 15 Aktywność funduszy pożyczkowych mierzona wartością udzielonych pożyczek od początku działalności do 30.06.2006 r. Miejsce w rankingu 1 2 3 4 5 bardzo małych Nidzicka Fundacja Rozwoju "NIDA" Nidzica Małopolski Instytut Gospodarczy Rzeszów Międzynarodowe Pracowników Instytucji Rynku Pracy w Polsce Gdańsk Bieszczadzka Agencja Rozwoju Regionalnego Sp. z o.o. Ustrzyki Dolne Zachodniopomorskie Rozwoju Gospodarczego - SCP Szczecin małych Fundacja "Wałbrzych 2000" Wałbrzych Fundacja Inkubator Łódź "Ostrzeszowskie Centrum " Ostrzeszów Cech Rzemiosł Różnych Fundusz Rozwoju Śrem Fundacja Centrum Wspierania Poddębice średnich Agencja Rozwoju Regionalnego "ARES" S.A. Suwałki Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Rzeszów Ostrołęcki Ruch Wspierania Ostrołęka Karkonoska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Jelenia Góra Fundacja Promocji Gospodarczej Regionu Krakowskiego Kraków dużych Bielskie Centrum Bielsko-Biała "Samorządowe Centrum i Rozwoju" Sucha Beskidzka Fundacja Rozwoju Regionu Pierzchnica Słupskie Innowacji Gospodarczych i Słupsk Fundacja Rozwoju Gminy Zelów bardzo dużych Fundusz Mikro Sp. z o.o. Warszawa Polska Fundacja Szczecin Fundacja Rozwoju Śląska oraz Wspierania Inicjatyw Lokalnych Opole Fundacja Wspomagania Wsi Warszawa Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa Warszawa Tabela 16 Aktywność funduszy pożyczkowych mierzona liczbą udzielonych pożyczek w I półroczu 2006 r. Miejsce w rankingu 1 2 3 4 5 bardzo małych Zrzeszenie Prywatnego Handlu i Usług Olsztyn Nidzicka Fundacja Rozwoju "NIDA" Nidzica Małopolski Instytut Gospodarczy Rzeszów*) Bieszczadzka Agencja Rozwoju Regionalnego Sp. z o.o. Ustrzyki Dolne*) Sudeckie Inicjatyw Gospodarczych Świdnica*) małych Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego Białystok Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Bydgoszcz Agencja Rozwoju Regionalnego MARR S.A. Mielec*) Cech Rzemiosł Różnych Fundusz Rozwoju Śrem*) Fundacja "Wałbrzych 2000" Wałbrzych średnich Inicjatyw Społeczno- Gospodarczych Białogard Regionalna Izba Gospodarcza Stalowa Wola**) Karkonoska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Jelenia Góra**) Działdowska Agencja Rozwoju S.A. Działdowo*) Fundacja Centrum Innowacji i Koszalin*) *) równorzędne trzecie miejsce; **) równorzędne drugie miejsce dużych Pomorski Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o. Gdańsk "Samorządowe Centrum i Rozwoju" Sucha Beskidzka Kujawsko-Pomorski Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o. Toruń Bielskie Centrum Bielsko-Biała Agencja Rozwoju Regionalnego "AGROREG" S.A. Nowa Ruda bardzo dużych Fundusz Mikro Sp. z o.o. Warszawa Fundacja Wspomagania Wsi Warszawa Inicjatywa Mikro Sp. z o.o. Kraków Polska Fundacja Szczecin Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa Warszawa Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 23
Tabela 17 Aktywność funduszy pożyczkowych mierzona wartością udzielonych pożyczek w I pół. 2006 r. Miejsce w rankingu 1 2 3 4 5 Miejsce w rankingu 1 2 3 4 5 bardzo małych Nidzicka Fundacja Rozwoju "NIDA" Nidzica Małopolski Instytut Gospodarczy Rzeszów Agencja Rozwoju S.A. Żory Sudeckie Inicjatyw Gospodarczych Świdnica "Na Rzecz Rozwoju Miasta i Gminy Debrzno" Debrzno małych Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego Białystok Agencja Rozwoju Regionalnego MARR S.A. Mielec Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Bydgoszcz "Ostrzeszowskie Centrum " Ostrzeszów Fundacja "Wałbrzych 2000" Wałbrzych średnich Inicjatyw Społeczno- Gospodarczych Białogard Regionalna Izba Gospodarcza Stalowa Wola Karkonoska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Jelenia Góra Działdowska Agencja Rozwoju S.A. Działdowo Fundacja Centrum Innowacji i Koszalin dużych "Samorządowe Centrum i Rozwoju" Sucha Beskidzka Pomorski Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o. Gdańsk Kujawsko-Pomorski Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o. Toruń Bielskie Centrum Bielsko-Biała Fundacja Rozwoju Regionu Łukta bardzo dużych Fundusz Mikro Sp. z o.o. Warszawa Polska Fundacja Szczecin Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa Warszawa Fundacja Wspomagania Wsi Warszawa Fundacja Rozwoju Śląska oraz Wspierania Inicjatyw Lokalnych Opole Tabela 18 Aktywność funduszy pożyczkowych mierzona wskaźnikiem wartości aktywnego portfela pożyczkowego na 30.06.2006 r. w stosunku do wartości kapitału pożyczkowego na 30.06.2006 r. bardzo małych "Na Rzecz Rozwoju Miasta i Gminy Debrzno" Debrzno *) Sudeckie Inicjatyw Gospodarczych Świdnica *) Zachodniopomorskie Rozwoju Gospodarczego - SCP Szczecin *) Agencja Rozwoju Regionu Kutnowskiego S.A. Kutno *) Nidzicka Fundacja Rozwoju "NIDA" Nidzica *)równorzędne pierwsze miejsce małych Agencja Inicjatyw Lokalnych Sp. z o.o. Żarnowiec Piotrkowskie Wspierania Piotrków Trybunalski Cech Rzemiosł Różnych Fundusz Rozwoju Śrem Fundacja Inkubator Łódź Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego Białystok średnich Fundacja Promocji Gospodarczej Regionu Krakowskiego Kraków Inicjatyw Społeczno- Gospodarczych Białogard Żyrardowskie Wspierania Żyrardów Regionalna Izba Gospodarcza Stalowa Wola Karkonoska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Jelenia Góra dużych Agencja Rozwoju Lokalnego SA Sosnowiec "Samorządowe Centrum i Rozwoju" Sucha Beskidzka Bielskie Centrum Bielsko-Biała Fundacja Rozwoju Regionu Rabka Rabka Zdrój Fundacja Rozwoju Regionu Pierzchnica bardzo dużych Fundacja Wspomagania Wsi Warszawa Fundusz Mikro Sp. z o.o. Warszawa Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa Warszawa Lubelska Fundacja Rozwoju - Agencja Rozwoju Regionalnego Lublin Koneckie Wspierania Końskie Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 24
Tabela 19 Aktywność funduszy pożyczkowych mierzona wskaźnikiem wartości udzielonych pożyczek w I pół. 2006 r. do wartości kapitału pożyczkowego na 30.06.2006 r. Miejsce w rankingu bardzo małych małych średnich dużych bardzo dużych 1 2 3 Nidzicka Fundacja Rozwoju "NIDA" Nidzica Sudeckie Inicjatyw Gospodarczych Świdnica "Na Rzecz Rozwoju Miasta i Gminy Debrzno" Debrzno Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego Białystok Agencja Rozwoju Regionalnego MARR S.A. Mielec Cech Rzemiosł Różnych Fundusz Rozwoju Śrem Karkonoska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Jelenia Góra Inicjatyw Społeczno- Gospodarczych Białogard Regionalna Izba Gospodarcza Stalowa Wola Pomorski Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o. Gdańsk Agencja Rozwoju Lokalnego SA Sosnowiec Kujawsko-Pomorski Fundusz Pożyczkowy Sp. z o.o. Toruń Fundusz Mikro Sp. z o.o. Warszawa Fundacja Wspomagania Wsi Warszawa Fundacja na Rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa Warszawa 4 5 Agencja Rozwoju S.A. Żory Małopolski Instytut Gospodarczy Rzeszów Polskie Towarzystwo Ekonomiczne Bydgoszcz "Ostrzeszowskie Centrum " Ostrzeszów Agencja Rozwoju Regionalnego "ARES" S.A. Suwałki Działdowska Agencja Rozwoju S.A. Działdowo "Samorządowe Centrum i Rozwoju" Sucha Beskidzka Fundacja Rozwoju Regionu Łukta Lubelska Fundacja Rozwoju - Agencja Rozwoju Regionalnego Lublin Koneckie Wspierania Końskie Szczegółowe wskaźniki i dane liczbowe zawarte są w załączniku nr 3 do Raportu. 7. Sieć funduszy pożyczkowych w Polsce Obecny stan sieci funduszy pożyczkowych według ich siedziby zaprezentowano na rys. 11. Poszczególne fundusze pożyczkowe oznaczono numerami odpowiadającymi liczbie porządkowej z załącznika nr 4 niniejszego Raportu, przedstawiającego dane teleadresowe funduszy pożyczkowych. Na rys. 12 sieć funduszy pożyczkowych podzielono na trzy obszary według stopnia jej nasycenia. Największe zagęszczenie sieci występuje w Polsce centralnej (oznaczonej jako obszar II), zdecydowanie mniejsze w tzw. zachodniej Polsce (obszar I), najmniejsze na ścianie wschodniej (obszar III). Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 25
Rys. 11. Sieć funduszy pożyczkowych w Polsce według ich siedziby na 30.06.2006 r. Rys. 12. Sieć funduszy pożyczkowych w Polsce według obszarów nasycenia na 30.06.2006 r. Polskie Funduszy Pożyczkowych Raport o Funduszach Pożyczkowych w Polsce stan na 30.06.2006 26