Formularz zgłoszenia udziału w Konkursie Zdrowy Samorząd Gmina Miasta Sopotu ul. Kościuszki 25/27 81-704 Sopot 1. Nazwa programu polityki zdrowotnej promującego zachowania prozdrowotne Program wczesnego wykrywania czynników ryzyka chorób cywilizacyjnych SOPKARD PLUS 2. Realizator : Gmina Miasta Sopotu we współpracy z Uniwersyteckim Centrum Klinicznym w Gdańsku z siedzibą w Gdańsku 3. Krótki opis problemów zdrowotnych uzasadnienie epidemiologiczne podjętych działań: Choroby cywilizacyjne stanowią jeden z największych problemów zdrowotnych państw wysoko rozwiniętych i krajów szybko rozwijających się, w tym Polski. Zjawiska, które mają decydujący wpływ na wzrost zachorowań na choroby cywilizacyjne, to: postęp technologiczny, negatywne skutki zanieczyszczenia środowiska naturalnego. 1 Aktualnie blisko 70-80% zgonów spowodowanych jest chorobami cywilizacyjnymi. 2 Z raportu Fundacji Medicover przygotowanego na podstawie danych zebranych po przeprowadzeniu badania przesiewowego przeprowadzonego wśród dzieci z trzech miast (Gdynia, Warszawa, Lublin) wynika, że: 1 na 5 dzieci ma nadwagę lub otyłość, prawie 70% przebadanych ma dostateczną, słabą lub bardzo słabą wydolność fizyczną, u ponad 20% odnotowano podwyższone ciśnienie tętnicze, prawie 80 % uczniów ma nieprawidłową postawę ciała. 3 Badania przeprowadzone przez Instytut Żywności i Żywienia wskazują, że powyższy problem występuje w całej Polsce. Z badań wynika, że obecnie w Polsce nadmierną masę 1 Artykuł Ministerstwa zdrowia, Choroby cywilizacyjne, www.mz.gov.pl/zdrowie-i-profilaktyka/choroby-cywilizacyjne/ 2 Artykuł Ministerstwa zdrowia, Choroby cywilizacyjne, www.mz.gov.pl/zdrowie-i-profilaktyka/choroby-cywilizacyjne/ 3 Artykuł Ministerstwa zdrowia, Choroby cywilizacyjne, www.mz.gov.pl/zdrowie-i-profilaktyka/choroby-cywilizacyjne/
ciała ma ponad 22 % uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych. Co piąte dziecko w wieku szkolnym ma nadwagę lub otyłość. Najwięcej otyłych uczniów jest w województwie mazowieckim (32%), łódzkim (ok. 30%), lubelskim (ok. 25%), zachodniopomorskim (ok. 24%) oraz dolnośląskim i opolskim (ok. 24%). W województwie śląskim jest ok. 17% dzieci otyłych, świętokrzyskim 18 %, małopolskim ponad 18%, pomorskim 19%, wielkopolskim ok. 20%, kujawsko-pomorskim 20%, podlaskim 20,5% oraz w warmińsko-mazurskim 21,4%. 4 Gmina Miasta Sopotu co roku (od 2002 r.) prowadzi profilaktyczny program SOPKARD PLUS. Jest to nowoczesnym program profilaktyki chorób serca i naczyń, opracowany w oparciu o najbardziej aktualne algorytmy diagnostyczne wiodących polskich i europejskich towarzystw naukowych. Głównym założeniem programu SOPKARD PLUS jest przeprowadzenie kompleksowych badań mających na celu ocenę stanu zdrowia sopockiej młodzieży ze szczególnym uwzględnieniem czynników ryzyka chorób cywilizacyjnych, tj. chorób niedokrwienia serca, zespół metaboliczny, przewlekła choroba nerek, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca. Wyodrębnienie grupy dzieci z podwyższonym ryzykiem rozwoju tych chorób pozwoli na odpowiednio wczesne i skuteczne wprowadzenie działań prewencyjnych. Do wzięcia udziału w programie zostają zaproszeni wszyscy uczniowie piątych klas szkół podstawowych. W ramach programu oceniany jest : rozwój fizyczny ciśnienie tętnicze gospodarka lipidowa funkcja tarczycy funkcja nerek funkcja serca higiena jamy ustnej parametry psychologiczne Dokładny zakres programu obejmuje wykonanie u wszystkich dzieci: pomiar ciśnienia tętniczego, masy ciała, wzrostu oraz obwodów ciała dziecka 4 Badanie Instytutu Żywności i Żywienia: Polskie dzieci tyją najszybciej w Europie, 2015 http://natablicy.pl/badanie- instytutu-zywnosci-i-zywienia-polskie-dzieci-tyja-najszybciej-w- europie,artykul.html?material_id=555dad92e1e17dce0f5d5f7f
pobranie krwi celem wykonania badań laboratoryjnych, m. in. poziomów: glukozy, cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL, cholesterolu HDL, triglicerydów pobranie próbek moczu i wykonanie badania ogólnego wykonanie EKG i badania echokardiograficznego wykonanie badania stomatologicznego wykonanie badania ortopedycznego przeprowadzenie ankiety psychologicznej przeprowadzenie ankiety oceniającej społeczne uwarunkowania stanu zdrowia Po analizie wyników tych badań, każde dziecko otrzymuje kartę informacyjną. Osoby z wykrytymi zaburzeniami kierowane są pod opiekę odpowiednich specjalistów. 4. Opis najważniejszych działań podjętych w ramach ww. programów/kampanii, w tym: sposób promowania programów/kampanii (dotarcia do uczestników): Informacja o rozpoczęciu oraz zasadach uczestnictwa w programie co roku jest umieszczona na stronie internetowej Gminy Miasta Sopot. Zaproszenie do udziału w programie rozsyłane są do rodziców/ opiekunów prawnych przez program Librus. określenie grupy docelowej i dobór kryteriów kwalifikowania do programu Adresatami programu są uczniowie V klas uczęszczających do sopockich szkół podstawowych, których rodzice/opiekunowie prawni wyrazili zgodę na uczestnictwo. Gmina Miasta Sopotu obejmuje programem rocznie około 160 osób. Wszelkie świadczenia są udzielane uczestnikom bezpłatnie. przebieg realizacji programu/kampanii (w punktach): a) Części składowe, etapy i działania organizacyjne
1. Kwalifikacja uczestników programu na podstawie ustalonych kryteriów, wypełnienie ankiety kwalifikującej, dostarczenie zgody rodzica/opiekuna prawnego na udział dziecka w programie. 2. Wykonanie specjalistycznych badań oceniających: stan zdrowia, sprawność fizyczną, stan emocjonalny. 3. Zakończenie programu: przekazanie wyników badań rodzicom, skierowanie dzieci z wysokim ryzykiem wystąpienia chorób cywilizacyjnych pod opiekę specjalistów, edukacja dzieci mająca na celu promowanie zdrowego stylu życia, wypełnienie ankiety mającej na celu sprawdzenie przyswojonej przez dzieci wiedzy na temat zdrowego stylu życia. 5. Źródła finansowania programów/kampanii i wielkość wykorzystanych środków: Program w całości finansowany jest przez gminę. Gmina Miasta Sopotu corocznie przeznacza środki w wysokości 50 000,00 zł. Środki wykorzystane w ostatnich latach: 2014-49 649,83 zł, 2015-49 788,08 zł, 2016-47 739,08 zł, 2017 47 981,93 zł. 6. Efektywność programów/kampanii zdrowotnych: Zasady monitorowania przebiegu programu (kampanii, akcji) liczba uczniów, którzy kwalifikują do wzięcia udziału w programie, liczba uczniów, którzy wzięli udział w programie, liczba uczniów, u których wykryto nieprawidłowości, liczna dzieci skierowanych do dalszego leczenia.
Frekwencja 2014 80% - 121 z 151 zaproszonych do programu dzieci 2015 94% - 207 z 221 zaproszonych do programu dzieci 2016 91% - 164 z 180 zaproszonych do programu dzieci 2017 91 % - 147 z 162 zaproszonych do programu dzieci Czy i na jakich zasadach przeprowadzona została ocena efektów zdrowotnych podjętych działań. Ocena efektów polega na dokonaniu corocznego raportu na temat efektów i przebiegu programu uwzględniając liczbę dzieci, których wyniki badań są nieprawidłowe oraz liczbę dzieci skierowanych do dalszego leczenia. Zebrane wyniki z lat ubiegłych posłużą do zdefiniowania potrzeb w zakresie profilaktyki wczesnego wykrywania czynników ryzyka chorób cywilizacyjnych.