INNOWACYJNOSC I KONKURENCYJNOSC MI^DZYNARODOWA Nowe wyzwania dla przedsi^biorstw i paristwa INN0VATIVENES5 AND INTERNATIONAL COMPETITIVENESS New Challenges Pacing Enterprises and the State redakcja naukowa Anna Anetta Janowska Radostaw Malik Roman Wosiek Agnieszka Domanska 0) SGH OFICYNA WYDAWNICZA SGH SZKOtA GtÖWNA HANDLOWA W WARSZAWIE WARSZAWA 2017
Spis tresci Wst^p 13 POLITYKA WSPIERANIAINNOWACYJNOSCI. ROLA WEADZ PUBLICZNYCHIINSTYTUCJI Katarzyna Zukrowska Rozdzial 1. National Innovation System - Contents, Role and Features Influencing Its Effectiveness 19 Introduction 21 1.1. National Innovation System: Its Definition and Elements 21 1.2. National Innovation Systems 28 1.3. NIS and Their Role in Contemporary Conditions 34 1.4. NIS and Features Influencing Their Effectiveness 39 Conclusion 46 Bibliography 48 Kamila Prucia Rozdzial 2. Efektywnosc ftnansowania innowacji za posrednictwem Narodowego Centrum Badan i Rozwoju 53 Wstfp 54 2.1. Wyzwania globalnej konkurencji w zakresie polityki innowacyjnej 55 2.2. Efektywnosc absorpcji srodköw przeznaczonych na finansowanie polityki innowacyjnej 57 2.3. Finansowanie polityki innowacyjnej w Polsce na tle wybranych paristw Unii Europejskiej mierniki 58 2.4. Efektywnosc finansowania polityki innowacyjnej za posrednictwem Narodowego Centrum Badan i Rozwoju 60 Podsumowanie 63 Bibliografia 64 Dorota Moron Rozdzial 3. Rola sektora publicznego w generowaniu, wdrazaniu i stymulowaniu innowacyjnosci spoleeznej 67 Wstgp 68 3.1. Specyfika innowacji spolecznych 69 3.2. Kim s^. innowatorzy spoleczni? 71
6 Spistresci 3.3. Innowatorzy spoleczni w sektorze publicznym 74 3.4. Stymulowanie innowacyjnosci spolecznej - rola Unii Europejskiej 78 3.5. Wsparcie innowacyjnosci spolecznej przez sektor publiczny w Polsce 82 Podsumowanie 83 Bibliografia 85 Teresa Korbutoiuicz Rozdziat 4. Zniiany polityki pomocy publicznej w Unii Europejskiej 89 Wst^p 90 4.1. Zadania polityki pomocy publicznej 90 4.2. Pomoc obj^ta wylgczeniem blokowym 93 4.3. Zmiana sposobu kontrolowania pomocy publicznej 95 4.4. Stosowanie nowych regul pomocy 97 Podsumowanie 101 Bibliografia 102 Olga Drynia Rozdzial 5. Institution«! Support for Entrepreneurship as an Opportunity to Strengthen the Competitiveness of the Polish Economy 105 Introduction 106 5.1. Entrepreneurship and Competitiveness from the Theoretical Perspective 106 5.2. The Competitiveness of the Polish Economy According to International Rankings 109 5.3. Institutions Supporting Entrepreneurship in Poland 112 5.4. Support for the Development of Entrepreneurship Provided by Polish Universities Elements of Academic Entrepreneurship 116 Conclusions 120 Bibliography 121 Bogustaiva Drelich-Skulska, Sebastian Bobowski, Anna H. Jankowiak, Szymon Mazurek Rozdzial 6. Rola rz^du Japonii w innowacyjnej polityce klastrowej wxxiwieku 123 Wst^p 124 6.1. Kontekst historyczny polityki klastrowej wjaponii 124 6.2. Rola programöw klastrowych w polityce innowacyjnej kraju 126 6.3. Polityka przemyslowa a tworzenie klaströw wjaponii 129 6.3.1.Japoriski model uprzemyslowienia 129 6.3.2. Dystrykty przemyslowe 132 6.3.3. Rola rz^du japonskiego 134 6.4. Klastry Wiedzy MEXT 135 6.4.1. Program Innowacyjny Klaster Regionalny 137
Spis tresci 7 6.5. Klastry Przemyslowe METI 139 6.6. Case Study. Klaster Krzemowy Regionu Kiusiu 141 6.7. Koordynacja i zarz%dzanie inicjatywami klastrowymi MEXT i METI - analiza poröwnawcza 143 Podsumowanie 145 Bibliografia 148 PRZEDSI^BIORSTWA IBRANZE - WDRAZANIE WZORCÖWINNOWACYJNOSCI IKONKURENCYJNOSCIW PRAKTYCE GOSPODARCZEJ Anna Zorska Rozdzial 7. Umi^dzynarodowienie prac B+R wkorporacjach transnarodowych oraz wplyw tego procesu na innowacyjnosc w krajach goszcz^cych.. 153 Wst^p 154 7.1. Umi^dzynarodowienie dzialalnosci B+R w korporacjach transnarodowych: poj^cie i charakterystyka procesu 155 7.2. Rozwöj zagranicznych jednostek badawczych KTN oraz ich lokalnych powigzan i oddzialywah w krajach goszcz;jcych 162 7.3. Wplyw internacjonalizacji korporacyjnych prac B+R na innowacyjnosc w krajach goszcz^cych 168 Podsumowanie 175 Bibliografia 178 Matgorzata Wachowska Rozdzial 8. Zdolnosc do absorpcji zagranicznego know-hoiv a innowacyjnosc przedsiybiorstw. Doswiadczenia Polski 181 Wst^p 182 8.1. Dokumentacja patentowa w analizie dyfuzji wiedzy 185 8.2. Zagraniczne zrödla wiedzy w procesie wynalazczym przedsi^biorstw ulokowanych w Polsce. Wyniki badan autorskich 187 8.2. Szybkosc pozyskiwania wiedzy pochodzenia zagranicznego przez przedsigbiorstwa ulokowane w Polsce. Wyniki badan autorskich 189 8.4. Wielkosc i szybkosc pozyskiwania wiedzy zagranicznej przez przedsi^biorstwa zlokalizowane w Polsce znaczenie z perspektywy innowacyjnosc! 191 Podsumowanie 196 Bibliografia 197
8 Spistresci Hanna Mizgajska, Lukasz Wsciubiak Rozdzial 9. Uwarunkowania aktywnosci innowacyjnej przcdsi^biorstw eksportuj^cych: wyniki badan oraz studia przypadköw firm sredniej wielkosciz Wielkopolski 199 Wst^p 200 9.1. Badany problem w swietle literatury przedmiotu 201 9.2. Metodyka badan 205 9.3. Charakterystyka badanych firm 207 9.4. Wplyw badanych czynniköw na aktywnosc innowacyjruj przedsi^biorstw - wyniki badan 207 9.5. Analiza przypadköw wybranych firm 209 Podsumowanie 216 Bibliografia 217 Helena Bulinska-Stangrecka Rozdzial 10. Innowacyjne praktyki zarzgdzania pracownikami w e-kulturze na przykladzie polskich przedsi^biorstw z branzy IT 221 Wstg, 222 10.1. Konceptualizacja badan 223 10.2. Analiza wywiadöw jakosciowych dotyczgca praktyk zarz^dzania kapitalem ludzkim w e-kulturze 226 10.2.1. Administracja personalna 227 10.2.2. Rekrutacja i selekcja 228 10.2.3. Szkolenia i rozwöj 229 10.2.4. Motywowanie i ocena pracownicza 230 Podsumowanie 233 Bibliografia 234 Andrzej Olak Rozdzial 11. Innowacyjnosc i konkurencyjnoscjako cechy organizacji zwinnej. 237 Wstfp 238 11.1. Definicje zwinnosci organizacji w literaturze przedmiotu 238 11.2. Atrybuty zwinnego przedsigbiorstwa 240 11.3. Innowacyjnosc w zwinnym przedsi^biorstwie 242 11.4. Ksztaltowanie konkurencyjnosci poprzez zwinnosc 244 11.5. Konkurencyjnos'c i innowacyjnosc w swietle badan empirycznych 247 Podsumowanie 252 Bibliografia 252
Spis tresci 9 Tomasz Haiduk Rozdzial 12. Smart Industry Polska 2016 - czy jestesmy przygotowani na czwart% rewolucj^ przemyslow%? 257 Wstijp 258 12.1. Koncepcja twörczej destrukcji J.A. Schumpetera a bariery wyst^pujsjce w funkcjonowaniu polskich przedsifbiorstw u progu czwartej rewolucji przemyslowej 258 12.2.Industry4.0 260 12.3. Smart Industry 261 12.4. Ocena konkurencyjnosci gospodarki polskiej na podstaie raportu The Global Competitiveness Report 2016 2017 (World Economic Forum) 261 12.4.1. Charakterystyka obszaru 12 - innowacyjnosc 264 12.4.2. Charakterystyka obszaru 11 zlozonosc biznesu (Business sophistication) 265 12.4.3. Wnioski uzyskane na podstawie danych Globalnego Raportu Konkurencyjnosci 265 12.5. Ocena stanu polskiego przemyslu na podstawie raportu Smart Industry Polska 2016 (Millward Brown) 266 12.5.1. Ocena aktualnego stanu polskiego przemyslu 267 12.5.2. Koncepcja optymalizacji produkcji Smart Industry 268 12.5.3. Skala i perspektywy w zakresie automatyzacji produkcji 269 12.5.4. Innowacyjnosc przedsi^biorstw 270 12.5.5. Ocena parku maszynowego 271 12.5.6. Standardy bezpieczenstwa stosowane w przedsi^biorstwie 272 12.5.7. Wnioski z raportu Smart Industry Polska 2016 273 Podsumowanie 274 Bibliografia 276 Elzbieta Szymanska Rozdzial 13. Badanie innowacyjnosc! turystyki zdrowotnej 279 Wst%, 281 13.1. Przegl^d literatury 282 13.1.1. Badanie innowacji wdrozonych w sektorze uslug 282 13.1.2. Rozwöj segmentu turystyki zdrowotnej 284 13.1.3. Opracowania naukowe dotycz^ce innowacyjnosci turystyki zdrowotnej 285 13.2. Metodyka i procedura badawcza 286 13.3. Wyniki badan 289 13.4. Model oceny innowacyjnosci podmiotöw swiadcz;jcych uslugi w zakresie turystyki zdrowotnej 293 Podsumowanie 294 Bibliografia 296
10 Spis tresci REGIONALNEIGLOBALNE SYSTEMYWSPIERANIA INNOWACYJNOSCIIKONKURENCYJNOSCI Jarostaw Sarul Rozdzial 14. Finansowanie innowacyjnosci ze srodköw budzetu ogölnego Unii Europejskiej w panstwach cztonkowskich a wyzwania globalizacji 303 Wst p 304 14.1. Procesy globalizacyjne i innowacyjnos'c 305 14.1.1. Potrzeba weryfikacji zalozeii polityki innowacyjnej 305 14.1.2. Utworzenie euroatlantyckiej strefy wolnego handlu - koniecznosc integracji regulacyjnej 308 14.2. Finansowanie innowacyjnosci ze srodköw budzetu ogölnego UE 310 14.2.1. Doswiadczenia zwiijzane z finansowaniem innowacji ze srodköw polityki strukturalnej 310 14.2.2. Naklady na innowacyjnosc osi^gane ze srodköw na badania i rozwöj.. 315 14.2.3. Wykorzystanie srodköw UE w zakresie wspierania innowacyjnosci... 318 14.3. Podejscie do finansowego wspierania innowacyjnosci w Stanach Zjednoczonych 321 Podsumowanie 325 Bibliografia 327 Marcin Dqbkiewicz Rozdzial 15. Liderzy innowacji. Doswiadczenia Unii Europejskiej 331 Wst^p 332 15.1. Istota i znaczenie innowacyjnosci w polityce rozwojowej UE 333 15.2. Wplyw kryzysu gospodarczego na innowacyjnosc 335 15.3. Badania, rozwöj i innowacje - wybrane przypadki krajöw czlonkowskich UE 337 Podsumowanie 343 Bibliografia 344 Dominika Bochanczyk-Kupka Rozdzial 16. The Role of Intellectual Property Protection in Enhancing International Competitiveness 347 Introduction 348 16.1. Intellectual Property Protection: The Main Characteristics 348 16.2. Innovations, Intellectual Property Rights Protection and International Competitiveness 350 16.3. The Scale of Intellectual Property Counterfeit and Piracy 351 16.4. IP as an Institution Influencing International Competitiveness 353 Conclusions 356 Bibliography 357
Spistresci 11 Joanna Goclowska-Bolek Rozdzial 17. Innowacyjnosc i konkurencyjnosc mi^dzynarodowa jako brakujijceczynnikirozwojugospodareklatynoamerykanskich... 361 Wst^p 363 17.1. Pomiar mi^dzynarodowej konkurencyjnosci gospodarek 365 17.2. Obecny rozwöj gospodarek latynoamerykanskich 369 17.3. Konkurencyjnosc miydzyn arodowa krajöw latynoamerykanskich a innowacyjnosc gospodarcza 373 17.4. Wspölczesny model rozwoju krajöw latynoamerykanskich a innowacyjnosc gospodarcza 378 Podsumowanie 382 Bibliografia 382 Iwona Nowanska Rozdzial 18. Reformy systemu nauki i techniki w Chinskiej Republice Ludowej ukierunkowane na popraw^ zdolnosci innowacyjnych gospodarki oraz zmniejszenie stopnia zaleznosci od zagranicznych technologii 385 Wst^p 387 18.1. Droga do opartego na rozwoju rynku narodowego systemu innowacyjnego.. 387 18.2. Pierwszy etap reform (1978-1992) 388 18.3. Drugi etap reform (1992-2005) 390 18.4.Trzeci etap reform (2005-2020) 392 Podsumowanie 394 Bibliografia 395 Zakonczenie 399