RYNEK ZBÓŻ I OLEISTYCH W POLSCE I NA ŚWIECIE W SKRÓCIE

RYNEK ZBÓŻ I OLEISTYCH W POLSCE I NA ŚWIECIE W SKRÓCIE POLSKA Krajowy rynek zbóż w dalszym ciągu operuje w warunkach wyraźnie uszczuplonej podaży ziarna. Mało jest ofert sprzedaży ziarna zarówno ze strony firm handlowych, jak i rolników. Oferty sprzedaży ziarna, które pojawiają się na rynku są często o ok. 20 PLN/t wyższe od stawek, które gotowi są zaakceptować sprzedający. Na rynku mało jest przede wszystkim pszenicy paszowej i jęczmienia, którego ceny wyraźnie wzrosły w ostatnim czasie. W związku z trwającymi wypłatami dopłat bezpośrednich i przypływem świeżej gotówki, rolnicy wstrzymali się ze sprzedażą ziarna tym bardziej, iż na rynku notuje się zwyżki cen zbóż. Do końca roku niewiele się zmieni w tej kwestii, a zbliżający się okres świąteczny dodatkowo ograniczy handel ziarnem. Po stronie popytowej, część podmiotów przetwórczych nie jest jeszcze w pełni pokryta w surowiec na okres poświąteczny, stąd cały czas notuje się zainteresowanie zakupami ziarna ze strony wytwórni pasz i młynów. Niska podaż ziarna i utrzymujące się zapotrzebowanie na ziarno także ze strony przetwórców oraz eksporterów powoduje, iż ceny zbóż kształtują się pod wpływem tendencji zwyżkowej. W połowie tygodnia, ceny oferowane za zboża z dostawą do wytwórni/elewatorów kształtowały się następująco: pszenica konsumpcyjna (12,5% białka) 630-690 PLN/t, pszenica paszowa 620-670 PLN/t, żyto konsumpcyjne 530-570 PLN/t, żyto paszowe 510-550 PLN/t, pszenżyto 560-610 PLN/t, jęczmień paszowy 550-600 PLN/t, kukurydza 590-660 PLN/t. Ciągle rosnące ceny rzepaku na MATIFie oraz uszczuplona podaż nasion to czynniki, które wpływają na dalszy wzrost cen rzepaku oferowanych przez zakłady tłuszczowe na rynku krajowym. W końcu tygodnia, w zależności od lokalizacji, obecnie wyjściowe ceny skupu rzepaku oferowane przez przetwórców kształtowały się na poziomie około 1900 PLN/t z dostawą w styczniu/lutym 2017. W listopadzie, eksport pszenicy drogą morską był nieco mniejszy od wcześniejszych ocen i wyniósł około 250 tys. ton. Z kolei, eksport pszenicy przez porty w grudniu br. będzie większy od wstępnych przewidywań i może zbliżyć się do nawet 300 tys. ton. W związku z uszczuploną rynkową podażą ziarna na północy kraju, sporo pszenicy przemieszczanej jest do portów z południa kraju. 1

Łączny eksport pszenicy z kraju w I połowie bieżącego sezonu (lipiec-grudzień) zapewne przekroczy 2 mln ton. Z tej wielkości, wywóz pszenicy przez porty wyniesie około 1,6-1,7 mln ton. Z kolei, w listopadzie br. eksport kukurydzy drogą morską wyniósł około 130 tys. ton. Dalszy, dynamiczny eksport tego zboża wystąpi także w grudniu br. Utrzymujące się duże zapotrzebowanie na ziarno pszenicy i kukurydzy ze strony eksporterów powoduje, iż ceny ziarna z dostawą do portów cały czas trzymają się mocno. W połowie tygodnia, ceny zbóż z dostawą do portów kształtowały się na następujących poziomach: pszenica konsumpcyjna 12,5% białka 720-725 PLN/t (dostawa XII 2016), pszenica konsumpcyjna 14,0% białka 735-740 PLN/t (dostawa XII 2016), kukurydza 660 PLN/t (dostawa XII 2016). Finalne ceny uzależnione są od odbiorcy, parametrów ziarna i terminu dostawy oraz aktualnych notowań cen ziarna na giełdzie MATIF i kształtowania się kursu euro w dniu podpisywania kontraktu. Znaczny eksport zbóż drogą morską spodziewany jest także w styczniu 2017 roku, czemu będzie sprzyjać słaby kurs złotego względem głównych walut. Eksport zbóż na kołach głównie dotyczy realizacji wcześniejszych kontraktów i dostaw ziarna na rynek niemiecki. Ciągle mało atrakcyjne ceny i trudna dostępność transportu samochodowego oraz wysokie koszty frachtu cały czas ograniczają możliwości większego eksportu ziarna do Niemiec. W związku z niekorzystnymi relacjami kursowymi, import ziarna od naszych południowych sąsiadów nie jest opłacalny tym bardziej, iż w ostatnim czasie ceny słowackiej pszenicy wyraźnie wzrosły.. 2

ŚWIAT Na przestrzeni analizowanego tygodnia, ceny pszenicy na giełdzie w Chicago wzrosły, do najwyższego poziomu od ponad 2 tygodni. Pomimo dalszego zwiększenia przez USDA wielkości globalnych zbiorów i zapasów pszenicy na koniec bieżącego sezonu, USDA nie dokonał zmian wielkości zapasów pszenicy w USA, co było zgodne z oczekiwaniami rynku. Zniesienie cła w imporcie pszenicy przez Indie (na czym mogą skorzystać amerykańscy eksporterzy), a także dobre dane eksportowe za ostatni tydzień sprawozdawczy wsparły ceny pszenicy za oceanem. W piątek 9/12 cena pszenicy SRW w kontrakcie grudniowym 2016 na giełdzie w Chicago wyniosła 147,05 USD/t i była o 3,3% wyższa niż przed tygodniem, a w kontrakcie marcowym 2017 wzrosła o 3,0% i wyniosła 152,93 USD/t. Z kolei, w analizowanym tygodniu ceny pszenicy na MATIFie w niewielkim stopniu wzrosły. Notowane spore osłabienie kursu euro do dolara w końcu tygodnia, a także otwarcie przetargu na zakup 715 tys. ton pszenicy konsumpcyjnej przez Arabię Saudyjską i spore umocnienie cen pszenicy za oceanem to czynniki, które wpłynęły na zwyżkę cen tego zboża na MATIFie. W piątek 9/12 cena pszenicy w kontrakcie grudniowym na MATIFie wyniosła 161,75 EUR/t i była o 1,1% wyższa w porównaniu do ceny sprzed tygodnia, a w kontrakcie marcowym 2017 wzrosła o 0,5% i wyniosła 165,50 EUR/t. W całym tygodniu, ceny soi na giełdzie CBOT zwyżkowały. W piątkowej prognozie, USDA nie dokonał zmiany wielkości zapasów soi w USA na koniec bieżącego sezonu, ale ponownie zwiększył wielkość globalnych zapasów soi na koniec sezonu, nieco powyżej oczekiwań rynku. Utrzymujące się wysokie tempo eksportu amerykańskiej soi, co potwierdziły dobre dane eksportowe za ostatni tydzień sprawozdawczy stanowiło wsparcie cen soi za oceanem. Z drugiej strony, prognozy wystąpienia opadów deszczu w regionach uprawy soi w Argentynie, a także utrzymujące się prognozy rekordowo wysokiej produkcji soi w Brazylii i rosnące szanse na wczesne rozpoczęcie jej zbiorów hamowały większe odbicie cen soi na giełdzie CBOT w analizowanym tygodniu. W piątek 9/12, cena soi na giełdzie w Chicago w kontrakcie najbliższym (styczeń 2017) wyniosła 381,18 USD/t i była o 1,0% wyższa niż przed tygodniem. Z kolei, cena soi z terminem realizacji w marcu 2017 roku wzrosła o 1,1% i wyniosła 385,22 USD/t. Na przestrzeni całego tygodnia, ceny rzepaku na MATIFie ponownie wzrosły i cały czas utrzymują się na najwyższym poziomie od kwietnia 2014 roku. Uszczuplona podaż rzepaku na unijnym rynku oraz dalszy wzrost notowań cen surowców oleistych na giełdach światowych, w tym amerykańskiej soi udzieliły wsparcia cenom rzepaku na giełdzie paryskiej. W piątek 9/12 cena rzepaku w kontrakcie najbliższym (luty 2017) wyniosła 412,00 EUR/t i była o 0,6% wyższa od ceny przed tygodniem, podczas gdy cena rzepaku w kontrakcie majowym 2017 wyniosła 411,00 EUR/t i była o 0,3% wyższa w porównaniu do ceny przed tygodniem. 3

SYTUACJA NA RYNKU KRAJOWYM Średnie Oficjalne Ceny Zbóż w Kraju w Tygodniu 48 2016 Według danych Ministerstwa Rolnictwa, w tygodniu kończącym się 4 grudnia 2016 średnia cena skupu pszenicy konsumpcyjnej płacona przez przedsiębiorstwa prowadzące skup zbóż wyniosła 66,20 PLN/dt i była o 1,8% niższa w porównaniu do ceny przed tygodniem oraz była o 4,0% niższa niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. W analizowanym okresie, cena pszenicy paszowej wyniosła 64,40 PLN/dt i była o 0,3% wyższa w porównaniu do ceny przed tygodniem oraz była o 7,6% niższa niż rok wcześniej. Z kolei, średnia cena skupu żyta konsumpcyjnego wyniosła 53,60 PLN/dt i była o 2,6% wyższa w porównaniu do ceny przed tygodniem oraz o 0,7% niższa od ceny sprzed roku. W analizowanym okresie, średnia cena kukurydzy wyniosła 59,80 PLN/dt i była o 0,4% niższa niż przed tygodniem oraz była o 13,1% niższa niż rok wcześniej. 4

ŚREDNIE OFICJALNE CENY PSZENICY KONSUMPCYJNEJ I ŻYTA KONSUMPCYJNEGO PŁACONE PRZEZ PRZEDSIĘBIORSTWA PROWADZĄCE SKUP ZBÓŻ NA PODSTAWIE MONITORINGU CEN MRiRW (PLN/t) bez VAT Data Pszenica Konsumpcyjna Żyto Konsumpcyjne 4.12.16 662 536 27.11.16 674 522 20.11.16 654 527 13.11.16 621 526 6.11.16 637 531 30.10.16 637 526 23.10.16 638 525 16.10.16 633 521 9.10.16 620 521 2.10.16 646 527 25.09.16 624 510 18.09.16 629 512 11.09.16 618 505 4.09.16 619 495 28.08.16 629 489 21.08.16 616 487 14.08.16 601 485 7.08.16 595 481 31.07.16 608 477 24.07.16 631 490 17.07.16 657 498 10.07.16 635 514 3.07.16 646 532 26.06.16 655 524 19.06.16 654 530 12.06.16 636 531 5.06.16 641 527 29.05.16 634 521 22.05.16 645 526 15.05.16 646 530 8.05.16 646 532 1.05.16 645 535 24.04.16 646 515 17.04.16 646 523 10.04.16 648 530 3.04.16 660 513 27.03.16 649 519 4.12.16 27.11.16-1,8% +2,6% 5

ŚREDNIE CENY SKUPU PSZENICY KONSUMPCYJNEJ I ŻYTA KONSUMPCYJNEGO W SEZONACH 2012/13-2016/17 (PLN/t) 1100 1050 1000 2012/13 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17 950 900 850 800 750 700 PLN/t 8.07.12 5.08.12 2.09.12 30.09.12 28.10.12 25.11.12 23.12.12 20.01.13 17.02.13 17.03.13 14.04.13 12.05.13 9.06.13 7.07.13 4.08.13 1.09.13 29.09.13 27.10.13 24.11.13 22.12.13 19.01.14 16.02.14 16.03.14 13.04.14 11.05.14 8.06.14 6.07.14 3.08.14 31.08.14 28.09.14 26.10.14 23.11.14 21.12.14 25.01.15 22.02.15 22.03.15 19.04.15 17.05.15 14.06.15 12.07.15 9.08.15 6.09.15 4.10.15 1.11.15 29.11.15 3.01.16 31.01.16 28.02.16 27.03.16 24.04.16 22.05.16 19.06.16 17.07.16 14.08.16 11.09.16 9.10.16 6.11.16 4.12.16 650 600 550 500 450 400 pszenica konsumpcyjna żyto konsumpcyjne 6

Według Ministerstwa Rolnictwa, średnie oficjalne ceny zbóż paszowych w ostatnich tygodniach kształtowały się następująco: ŚREDNIE OFICJALNE CENY SKUPU ZBÓŻ W PRZEDSIĘBIORSTWACH PASZOWYCH NA PODSTAWIE MONITORINGU CEN MRiRW (PLN/t) bez VAT Data Pszenica Żyto Pszenżyto Jęczmień Kukurydza 4.12.16 644 491 576 562 598 27.11.16 642 498 565 557 600 20.11.16 647 526 562 553 596 13.11.16 637 478 555 549 583 6.11.16 655 473 549 537 563 30.10.16 647 476 546 529 564 23.10.16 639 478 540 529 564 16.10.16 640 501 549 524 569 9.10.16 630 477 549 547 561 2.10.16 615 491 557 520 573 25.09.16 601 484 538 522 584 18.09.16 605 495 532 514 641 11.09.16 589 489 534 511 649 4.09.16 615 459 521 521 642 28.08.16 613 454 524 510 664 21.08.16 605 469 516 512 670 14.08.16 579 446 514 515 670 7.08.16 626 492 530 513 687 31.07.16 635 486 535 526 707 24.07.16 662 491 573 523 728 17.07.16 666 532 560 524 718 10.07.16 665 524 591 562 717 3.07.16 665 533 590 592 712 26.06.16 664 528 595 601 712 19.06.16 662 531 596 600 704 12.06.16 655 528 594 599 699 5.06.16 651 539 591 599 692 4.12.16 27.11.16 +0,3% -1,3% +2,0% +0,8% -0,4% 7

ŚREDNIE CENY SKUPU ZBÓŻ PASZOWYCH W PRZEDSIĘBIORSTWACH SKUPOWYCH W SEZONACH 2012/13-2016/17 (PLN/t) 1100 1050 1000 2013/14 2014/15 2015/16 2016/17 950 900 850 800 750 700 PLN/t 2012/13 650 600 550 500 450 400 8.07.12 29.07.12 19.08.12 9.09.12 30.09.12 21.10.12 11.11.12 2.12.12 23.12.12 13.01.13 3.02.13 24.02.13 17.03.13 7.04.13 28.04.13 19.05.13 9.06.13 30.06.13 21.07.13 11.08.13 1.09.13 22.09.13 13.10.13 3.11.13 24.11.13 15.12.13 5.01.14 26.01.14 16.02.14 9.03.14 30.03.14 20.04.14 11.05.14 1.06.14 22.06.14 13.07.14 3.08.14 24.08.14 14.09.14 5.10.14 26.10.14 16.11.14 7.12.14 4.01.15 25.01.15 15.02.15 8.03.15 29.03.15 19.04.15 10.05.15 31.05.15 21.06.15 12.07.15 2.08.15 23.08.15 13.09.15 4.10.15 25.10.15 15.11.15 6.12.15 3.01.16 24.01.16 14.02.16 6.03.16 27.03.16 17.04.16 8.05.16 29.05.16 19.06.16 10.07.16 31.07.16 21.08.16 11.09.16 2.10.16 23.10.16 13.11.16 4.12.16 pszenica paszowa żyto paszowe jęczmień paszowy kukurydza SYTUACJA NA RYNKU ŚWIATOWYM UE: EKSPORT ZBÓŻ W SEZONIE 2016/17 Według niepełnych danych, w 23-cim tygodniu sprawozdawczym bieżącego sezonu 2016/17 zakończonym 6/12, eksport pszenicy miękkiej z UE wyniósł 88 tys. ton wobec 416 tys. ton wyeksportowanych w poprzednim tygodniu. Jak dotychczas, fizyczny wolumen eksportu pszenicy miękkiej z unijnego rynku w pierwszych 23 tygodniach sezonu 2016/17 wyniósł prawie 10,5 mln ton, tj. o 4% więcej niż w tym samym okresie poprzedniego sezonu. W analizowanym okresie, spośród krajów UE-28 najwięcej pszenicy do krajów trzecich wyeksportowały Rumunia (3,2 mln ton), Francja (2,1 mln ton), Niemcy (1,7 mln ton) i Polska (1,2 mln ton). Z kolei, eksport zbóż ogółem (łącznie z mąką pszenną i słodem) z UE-28 w pierwszych 23 tygodniach bieżącego sezonu 2016/17 wyniósł ponad 15,8 mln ton, tj. o 15% mniej niż w porównywalnym okresie minionego sezonu. UE KE PROPONUJE OGRANICZENIE UDZIAŁU BIOPALIW I GENERACJI DO 2030 ROKU W dn. 30 listopada br. pojawiła się wstępna propozycja Komisji Europejskiej dotycząca zmniejszenia udziału biopaliw z surowców rolniczych (biopaliwa I generacji) w transporcie w latach 2020-2030 z 7% w roku 2021 do 3,8% w roku 2030. Oznaczałoby to korektę tzw. Dyrektywy Biopaliwowej RED. Ograniczenie byłoby stopniowe tj. o 0,3% rocznie do 2025 roku, a potem 0,4% rocznie w latach 2026-2030 roku. Szkic planu wymaga od państw członkowskich odejścia od biopaliw I generacji (z surowców rolniczych jak np. biodiesel z oleju rzepakowego czy bioetanol z kukurydzy) w kierunku zaawansowanych 8

biopaliw II generacji jak np. ze śmieci czy odpadów rolniczych. Jednocześnie propozycja KE nie definiuje biopaliw konwencjonalnych (I generacji) dając państwom członkowskim wolność, co do wyboru surowców od etanolu wytwarzanego z cukru lub zbóż po oleje roślinne do biodiesla. Polityczny zwrot i odejście od biopaliw I generacji wynika ze skutków ekspansji upraw na nowe tereny, co powoduje wylesienie czy drenaż terenów podmokłych. Plan jest częścią szerszych planów osiągnięcia 27% udziału energii odnawialnej w UE do 2030 roku (oraz ograniczenia emisji CO2 o 40% do 2030 roku wobec poziomu emisji z 1990 r.). Szkic KE zawiera również plan wzrostu udziału biopaliw II generacji z 1,25% w 2021 roku do 5,5% w 2030 roku. Komisja zamierza zaostrzyć kryteria stosowania surowców rolniczych do pozyskiwania bioenergii w celu ochrony terenów podmokłych, czy terenów bogatych przyrodniczo w faunę i florę. Propozycja najprawdopodobniej spotka się z oporem kluczowych producentów biopaliw jak Niemcy, Francja, Hiszpania i Polska, bowiem oznaczałaby spadek obecnego udziału biopaliw I generacji w transporcie (około 5%). Dodatkowo ucierpią eksporterzy biopaliw z surowców do Unii jak USA, Argentyna oraz Indonezja. Producenci rolni skupieni w Copa-Cogeca ocenili bardzo krytycznie plany KE argumentując, że cel użycia wytyczony dla biopaliw II generacji do osiągnięcia do 2030 roku jest nierealistyczny. Tymczasem, proekologiczne organizacje pozarządowe (NGO) chciałyby nawet całkowitego odejścia od biodiesla I generacji do 2025 roku, a bioetanolu do 2030 roku uzasadniając to faktem, że biodiesel przy uwzględnieniu całego łańcucha produkcyjnego daje nawet wyższą emisję CO2 niż ropa. Stanowisko KE budzi sprzeciw także ze strony przemysłu biopaliwowego. Według przedstawicieli europejskiej grupy zrzeszającej producentów bioetanolu epure, sektor biopaliwowy czuje się oszukany przez Komisję Europejską, ze względu na całkowite nieuwzględnienie w planowanym prawodawstwie inwestycji poczynionych w dobrej wierze i w oparciu o wcześniejsze regulacje unijne. Jak szacuje epure od 2003 r. w europejską produkcję biopaliw zostało zainwestowane 16 miliardów euro. Unijna polityka w tym obszarze we wcześniejszym okresie uwzględniała cele takie jak redukcja emisji dwutlenku węgla w transporcie oraz zmniejszenie uzależnienia od paliw kopalnych. Jednak, m.in. nasilający się krytycyzm spowodował modyfikację stanowiska KE w tej kwestii. Propozycja KE musi jeszcze uzyskać aprobatę ze strony krajów członkowskich oraz Parlamentu Europejskiego. UE BILANS SOI W SEZONIE 2016/17; PROGNOZY REKORDOWEGO PRZEROBU W Unii Europejskiej w bieżącym sezonie 2016/17 produkcja soi osiągnęła rekordowy poziom 2,5 mln ton (wcześniej szacowano 2,7 mln ton), co oznacza około 5% wzrost wobec poprzedniego. Przez 3 lata zbiory nasion soi w UE podwoiły się. Najwięcej soi produkują Włochy - 1,1 mln ton, Rumunia - 0,26 mln ton, Francja 0,36 mln ton oraz Węgry 0,2 mln ton. Należy przy tym podkreślić, iż jest to poszukiwana w UE soja nie zmodyfikowana genetycznie. Unia własną produkcją nie zaspokaja jednak zapotrzebowania na wysokobiałkowe komponenty paszowe, co rokrocznie zmusza ją do dużego importu. Tak więc pomimo rosnącej unijnej produkcji w bieżącym sezonie import soi może osiągnąć wysoki, jakkolwiek stabilny poziom 14,94 mln ton (-0,1%) wobec 14,96 mln ton sezon wcześniej, a Unia pozostanie drugim globalnym importerem. W bieżącym sezonie zapowiada się rekordowy przerób soi na poziomie 15,4 mln ton, co oznacza wzrost o 0,4 mln ton w ujęciu s/s. W bieżącym sezonie spadek podaży rzepaku powoduje częściowe przekierowanie popytu na soję. W sezon 2016/17 Unia weszła z 9

dość wysokimi zapasami soi na poziomie około 1,6 mln ton, które według prognoz pod koniec sezonu zmniejszą się o 5%. Tymczasem globalna produkcja soi w sezonie 2016/17 ma być dużo większa niż rok wcześniej i może osiągnąć 333,6 mln ton wobec 311,9 mln ton sezon wcześniej, a jej podaż powinna wzrosnąć z 396,4 mln ton do 415,1 mln ton dzięki ogromnej produkcji. Wysoki poziom zapasów na początku sezonu, tj. 81,5 mln ton, ma wzrosnąć do 85,8 mln ton, czyli nadprodukcja byłaby na poziomie 4,3 mln ton. ROSJA: SPODZIEWANY KOLEJNY URODZAJ W 2017 R. Według SovEcon, w 2017 r. Rosja może po raz kolejny odnotować wysoki poziom produkcji zbożowej. Jeśli te wczesne przewidywania potwierdzą się w rzeczywistości, to w połączeniu z wysokimi zapasami pozostającymi po rekordowych tegorocznych zbiorach oznacza nasilenie presji podażowej na spadek cen. Według wczesnych prognoz, przyszłoroczne zbiory zbóż mogą osiągnąć 112,5 mln ton, mniej w porównaniu z tegorocznym rekordem w wysokości 119,5 mln ton (w wadze brutto, tj. przed suszeniem i czyszczeniem). Nadwyżka eksportowa zbóż jest szacowana na 38 mln ton, a zapasy końcowe na 19,6 mln ton, co oznacza ich wysoki poziom. Zbiory pszenicy są oceniane na 72,5 mln ton. W sezonie 2016/17 Rosja może wysunąć się na pierwszą pozycję w światowym eksporcie pszenicy, z wywozem sięgającym nawet 28 mln ton. Zapasy końcowe są prognozowane na 12,4 mln ton (łącznie zapasy rynkowe w połączeniu z rezerwami rządowymi). UKRAINA PROGNOZY WZROSTU ZBIORÓW RZEPAKU W 2017 ROKU Jesienią br. warunki pogodowe były sprzyjające dla siewów rzepaku ozimego (85% zostało zasiane w optymalnym terminie), zatem areał pod zbiory 2017 roku może wzrosnąć do nawet 844 tys. ha. Jakkolwiek do rzepakowych żniw pozostało wiele miesięcy, to wczesne prognozy wskazują na zbiory na poziomie od 1,4 mln ton do 1,7 mln ton w zależności od przezimowania oraz wiosennej aury (wg UkrAgroConsult). Dla przypomnienia w zeszłym sezonie niekorzystna pogoda występująca jesienią oraz na wiosnę spowodowała redukcję areału rzepaku z 617 tys. ha w 2015 roku do 450 tys. ha, co skutkowało zmniejszeniem zbiorów do około 1,2 mln ton. Przypominamy, że Ukraina tradycyjnie była kluczowym dostawcą surowca do produkcji oleju rzepakowego do Unii, ale w bieżącym sezonie 2016/17 import z tego kierunku powinien zmniejszyć się o 21% do około 0,9 mln ton. Skorzysta na tym Australia, skąd przewiduje się 10% wzrostu importu do około 2 mln ton. Realizacja dobrych prognoz zbiorów na Ukrainie w przyszłym roku z pewnością będzie skutkować wzrostem eksportu do Unii w kolejnym sezonie. AUSTRALIA OCZEKUJE REKDOROWEJ PRODUKCJI PSZENICY W sezonie 2016/17 Australia może zebrać nawet 31-32 mln ton pszenicy, co oznacza pobicie poprzedniego rekordu sprzed pięciu lat wynoszącego 29,9 mln ton. Dla porównania, według listopadowych prognoz USDA, zbiory pszenicy w Australii były szacowane na 28,3 mln ton. Dzięki urodzajowi potencjał eksportowy kraju jeszcze się zwiększy, co daje szanse na odzyskanie udziałów w tradycyjnych rynkach zbytu, zwłaszcza krajów południowo-wschodniej Azji, np. Filipin. W ostatnich tygodniach żniwa pszenicy w Australii przyspieszyły. Wstępne szacunki wskazują na plonowanie wyższe od prognoz. Jak oceniają analitycy z firmy brokerskiej 10

IKON Commodities z siedzibą w Sydney, dotychczas zebrano pszenicę z około połowy areału, a dotychczasowe plony okazują się być wyższe od oczekiwań. Poza tym wszystko wskazuje na to, że jakość ziarna z tegorocznej produkcji będzie wysoka, również powyżej oczekiwań analityków i handlowców. Odnotowuje się wyższy niż przeciętnie udział pszenicy z zawartością 10,5% i 11% białka. CHINY: PRODUKCJA ZBOŻOWA BĘDZIE SPADAĆ DO 2020 R. W okresie pozostającym do 2020 r. chińska produkcja zbożowa ma się zmniejszyć o około 2,5% (tj. w przeliczeniu ok. 15 mln ton) ze względu na wycofywanie z uprawy mocno skażonych lub zdegradowanych obszarów, w celu ich rehabilitacji. Według rządowej propozycji, w okresie najbliższych pięciu lat, około 5% całego areału (co przekłada się na około 5 mln ha gleb ornych) ma zostać wyłączona z użytkowania. Obszary te zostaną bądź poddane rehabilitacji, bądź przeznaczone pod zalesianie lub łąki. Planowane zmiany są wprowadzane w sytuacji znacznego nagromadzenia zapasów zbóż w ostatnich latach. Podkreślane jest przy tym, że redukcja areału nie będzie miała negatywnego wpływu na bezpieczeństwo żywnościowe kraju. Z produkcji rolniczej będą wycofywane ziemie silnie skażone przez nadmierne użycie nawozów i pestycydów (chemia stosowana w rolnictwie) lub zanieczyszczone przez odpady przemysłowe. Z tych 5 mln ha około 2 mln ha zostanie poddane rehabilitacji w okresie najbliższych dwóch lat, a 3 mln ha będzie przeznaczone pod zalesianie lub łąki. 11

CENY ZBÓŻ, SOI I ŚRUTY SOJOWEJ NA GIEŁDACH ŚWIATOWYCH Na przestrzeni analizowanego tygodnia, ceny pszenicy na giełdzie w Chicago wzrosły, do najwyższego poziomu od ponad 2 tygodni. Pomimo dalszego zwiększenia przez USDA wielkości globalnych zbiorów i zapasów pszenicy na koniec bieżącego sezonu, USDA nie dokonał zmian wielkości zapasów pszenicy w USA, co było zgodne z oczekiwaniami rynku. Zniesienie cła w imporcie pszenicy przez Indie (na czym mogą skorzystać amerykańscy eksporterzy), a także dobre dane eksportowe za ostatni tydzień sprawozdawczy wsparły ceny pszenicy za oceanem. W piątek 9/12 cena pszenicy SRW w kontrakcie grudniowym 2016 na giełdzie w Chicago wyniosła 147,05 USD/t i była o 3,3% wyższa niż przed tygodniem, a w kontrakcie marcowym 2017 wzrosła o 3,0% i wyniosła 152,93 USD/t. Z kolei, w analizowanym tygodniu ceny pszenicy na MATIFie w niewielkim stopniu wzrosły. Notowane spore osłabienie kursu euro do dolara w końcu tygodnia, a także otwarcie przetargu na zakup 715 tys. ton pszenicy konsumpcyjnej przez Arabię Saudyjską i spore umocnienie cen pszenicy za oceanem to czynniki, które wpłynęły na zwyżkę cen tego zboża na MATIFie. W piątek 9/12 cena pszenicy w kontrakcie grudniowym na MATIFie wyniosła 161,75 EUR/t i była o 1,1% wyższa w porównaniu do ceny sprzed tygodnia, a w kontrakcie marcowym 2017 wzrosła o 0,5% i wyniosła 165,50 EUR/t. W całym tygodniu, ceny soi na giełdzie CBOT zwyżkowały. W piątkowej prognozie, USDA nie dokonał zmiany wielkości zapasów soi w USA na koniec bieżącego sezonu, ale ponownie zwiększył wielkość globalnych zapasów soi na koniec sezonu, nieco powyżej oczekiwań rynku. Utrzymujące się wysokie tempo eksportu amerykańskiej soi, co potwierdziły dobre dane eksportowe za ostatni tydzień sprawozdawczy stanowiło wsparcie cen soi za oceanem. Z drugiej strony, prognozy wystąpienia opadów deszczu w regionach uprawy soi w Argentynie, a także utrzymujące się prognozy rekordowo wysokiej produkcji soi w Brazylii i rosnące szanse na wczesne rozpoczęcie jej zbiorów hamowały większe odbicie cen soi na giełdzie CBOT w analizowanym tygodniu. W piątek 9/12, cena soi na giełdzie w Chicago w kontrakcie najbliższym (styczeń 2017) wyniosła 381,18 USD/t i była o 1,0% wyższa niż przed tygodniem. Z kolei, cena soi z terminem realizacji w marcu 2017 roku wzrosła o 1,1% i wyniosła 385,22 USD/t. Na przestrzeni całego tygodnia, ceny rzepaku na MATIFie ponownie wzrosły i cały czas utrzymują się na najwyższym poziomie od kwietnia 2014 roku. Uszczuplona podaż rzepaku na unijnym rynku oraz dalszy wzrost notowań cen surowców oleistych na giełdach światowych, w tym amerykańskiej soi udzieliły wsparcia cenom rzepaku na giełdzie paryskiej. W piątek 9/12 cena rzepaku w kontrakcie najbliższym (luty 2017) wyniosła 412,00 EUR/t i była o 0,6% wyższa od ceny przed tygodniem, podczas gdy cena rzepaku w kontrakcie majowym 2017 wyniosła 411,00 EUR/t i była o 0,3% wyższa w porównaniu do ceny przed tygodniem. 12

CENY ZBÓŻ NA ŚWIECIE NA WYBRANYCH GIEŁDACH TOWAROWYCH CBOT - KUKURYDZA USD/t 14.X 21.X 28.X 4.XI 11.XI 18.XI 25.XI 2.XII 9.XII 9.XII/2.XII XII'16 139,44 138,73 139,76 137,24 133,93 135,98 137,47 132,83 138,34 4,15% III'17 143,14 142,59 142,98 140,70 137,39 139,13 141,02 136,69 141,49 3,51% V'17 145,74 145,27 145,74 143,69 140,31 141,73 143,77 139,44 144,17 3,39% VII'17 148,18 147,63 148,26 146,61 143,30 144,56 146,84 142,35 147,00 3,27% IX'17 150,78 150,15 150,78 149,28 145,90 147,08 149,36 145,27 149,68 3,04% CBOT - PSZENICA SRW USD/t 14.X 21.X 28.X 4.XI 11.XI 18.XI 25.XI 2.XII 9.XII 9.XII/2.XII XII'16 154,69 152,27 150,06 152,19 148,08 149,91 145,36 142,34 147,05 3,31% III'17 161,38 159,83 157,34 158,73 154,84 156,23 154,10 148,52 152,93 2,97% V'17 166,23 165,49 162,99 164,10 160,42 161,30 159,47 153,22 156,47 2,12% VII'17 170,27 169,90 168,14 168,80 166,15 166,67 165,20 158,37 161,08 1,71% IX'17 175,63 175,27 173,87 174,61 171,96 172,11 170,71 163,95 166,23 1,39% MGE - PSZENICA DNS USD/t 14.X 21.X 28.X 4.XI 10.XI 18.XI 25.XI 2.XII 9.XII 9.XII/2.XII XII'16 194,15 194,37 192,68 187,67 191,07 194,97 196,28 199,52 196,95-1,29% III'17 195,55 195,55 194,96 190,41 192,39 193,46 194,23 197,83 197,02-0,41% V'17 197,68 197,68 197,46 193,34 194,96 194,92 195,48 198,42 197,83-0,30% VII'17 200,25 199,89 199,96 195,84 197,53 196,76 197,09 199,37 199,66 0,15% IX'17 202,68 202,53 202,60 198,78 200,25 198,97 199,66 201,58 201,58 0,00% KCBT - PSZENICA HRW USD/t 14.X 21.X 28.X 4.XI 11.XI 18.XI 25.XI 2.XII 9.XII 9.XII/2.XII XII'16 153,44 154,84 151,09 151,16 150,72 151,97 151,09 143,30 145,28 1,38% III'17 159,69 161,38 157,70 157,85 157,12 158,37 157,78 150,13 151,90 1,18% V'17 163,66 165,71 162,11 162,41 161,38 162,77 162,11 154,47 156,23 1,14% VII'17 167,55 169,61 166,30 166,60 165,57 166,82 166,23 158,88 160,72 1,16% IX'17 172,92 174,61 171,59 171,81 171,00 171,67 171,37 164,32 166,52 1,34% MATIF - PSZENICA EURO/t 14.X 21.X 28.X 4.XI 11.XI 18.XI 25.XI 2.XII 9.XII 9.XII/2.XII XII'16 163,75 163,00 164,50 161,75 161,50 167,50 168,25 160,00 161,75 1,09% III'17 168,75 168,75 170,50 167,75 167,25 170,75 169,75 164,75 165,50 0,46% V'17 172,00 172,00 174,00 171,50 171,00 173,50 172,25 167,50 168,25 0,45% IX'17 173,50 172,75 174,00 172,75 172,75 174,00 172,50 169,50 169,00-0,29% XII'17 176,50 175,00 176,25 174,75 175,00 175,75 175,00 172,50 172,75 0,14% LIFFE - PSZENICA Funt/t 14.X 21.X 28.X 4.XI 11.XI 18.XI 25.XI 2.XII 9.XII 9.XII/2.XII I'17 136,10 135,40 139,70 139,65 137,00 140,00 140,75 136,95 134,90-1,50% III'17 138,10 137,15 141,25 140,60 138,45 140,25 141,30 137,40 136,70-0,51% V'17 139,50 138,25 142,70 141,50 139,00 140,50 141,30 137,90 137,50-0,29% VII'17 139,65 139,50 143,40 142,35 140,40 141,55 141,75 138,90 138,45-0,32% XI'17 139,40 137,90 140,90 138,75 135,95 135,95 134,95 132,00 131,50-0,38% CBOT - Chicago Board of Trade KCBT - Kansas City Board of Trade MATIF - Marche A Terme International De France MGE - Minneapolis Grain Exchange LIFFE - London International Financial Futures and Options Exchange 13

euro/t 295,0 285,0 275,0 265,0 255,0 245,0 235,0 225,0 215,0 205,0 195,0 185,0 175,0 165,0 155,0 145,0 135,0 NOTOWANIA CEN PSZENICY KONSUMPCYJNEJ NA GIEŁDZIE MATIF (euro/t) KONTRAKT NAJBLIŻSZY 29.VI'2012 20.VII 10.VIII 31.VIII 21.IX 12.X 2.XI 23.XI 14.XII 4.I'2013 25.I 15.II 8.III 28.III 19.IV 10.V 31.V 21.VI 12.VII 6.IX 27.IX 18.X 8.XI 29.XI 20.XII 10.I'2014 31.I 21.II 14.III 4.IV 25.IV 16.V 6.VI 27.VI 18.VII 8.VIII 29.VIII 19.IX 10.X 31.X 21.XI 12.XII 2.I'2015 23.I 13.II 6.III 27.III 17.IV 8.V 29.V 19.VI 10.VII 31.VII 21.VIII 11.IX 2.X 23.X 13.XI 4.XII 24.XII 15.I'2016 5.II 26.II 18.III 8.IV 29.IV 20.V 10.VI 1.VII 22.VII 12.VIII 2.IX 23.IX 14.X 4.XI 25.XI 230,0 NOTOWANIA CEN PSZENICY PASZOWEJ NA GIEŁDZIE LIFFE (funt/t) KONTRAKT NAJBLIŻSZY 220,0 210,0 200,0 190,0 180,0 170,0 funt/t 160,0 150,0 140,0 130,0 120,0 110,0 100,0 90,0 29.VI'2012 20.VII 10.VIII 31.VIII 21.IX 12.X 2.XI 23.XI 14.XII 4.I'2013 25.I 15.II 8.III 28.III 19.IV 10.V 31.V 21.VI 12.VII 6.IX 27.IX 18.X 8.XI 29.XI 20.XII 10.I'2014 31.I 21.II 14.III 4.IV 25.IV 16.V 6.VI 27.VI 18.VII 8.VIII 29.VIII 19.IX 10.X 31.X 21.XI 12.XII 2.I'2015 23.I 13.II 6.III 27.III 17.IV 8.V 29.V 19.VI 10.VII 31.VII 21.VIII 11.IX 2.X 23.X 13.XI 4.XII 24.XII 15.I'2016 5.II 26.II 18.III 8.IV 29.IV 20.V 10.VI 1.VII 22.VII 12.VIII 2.IX 23.IX 14.X 4.XI 25.XI 14

390,0 NOTOWANIA CEN PSZENICY SRW, HRW I DNS NA GIEŁDACH W CHICAGO, KANSAS CITY I MINNEAPOLIS (USD/t) KONTRAKT NAJBLIŻSZY 370,0 350,0 330,0 310,0 290,0 USD/t 270,0 250,0 230,0 210,0 190,0 170,0 150,0 130,0 29.VI'2012 20.VII 10.VIII 31.VIII 21.IX 12.X 2.XI 23.XI 14.XII 4.I'2013 25.I 15.II 8.III 28.III 19.IV 10.V 31.V 21.VI 12.VII 6.IX 27.IX 18.X 8.XI 29.XI 20.XII 10.I'2014 31.I 21.II 14.III 4.IV 25.IV 16.V 6.VI 27.VI 18.VII 8.VIII 29.VIII 19.IX 10.X 31.X 21.XI 12.XII 2.I'2015 23.I 13.II 6.III 27.III 17.IV 8.V 29.V 19.VI 10.VII 31.VII 21.VIII 11.IX 2.X 23.X 13.XI 4.XII 24.XII 15.I'2016 5.II 26.II 18.III 8.IV 29.IV 20.V 10.VI 1.VII 22.VII 12.VIII 2.IX 23.IX 14.X 4.XI 25.XI HRW KCBT SRW CBOT DNS MGE CENY SOI I ŚRUTY SOJOWEJ NA GIEŁDZIE W CHICAGO ORAZ RZEPAKU NA GIEŁDZIE MATIF CBOT - SOJA USD/t 14.X 21.X 28.X 4.XI 11.XI 18.XI 25.XI 2.XII 9.XII 9.XII/2.XII I'17 356,49 364,57 371,85 363,98 362,29 365,08 384,34 377,50 381,18 0,97% III'17 358,69 366,92 374,20 366,41 365,38 368,24 387,42 381,10 385,22 1,08% V'17 361,34 369,42 376,25 368,91 368,24 371,26 389,56 383,75 388,09 1,13% VII'17 363,76 371,33 377,87 370,60 370,38 373,46 391,10 385,51 390,07 1,18% VIII'17 363,39 370,82 376,99 370,08 370,00 373,17 389,85 384,19 389,12 1,28% CBOT - ŚRUTA SOJOWA USD/sh.t 14.X 21.X 28.X 4.XI 11.XI 18.XI 25.XI 2.XII 9.XII 9.XII/2.XII XII'16 300,60 306,50 317,50 309,00 307,80 310,40 320,80 310,70 317,40 2,16% I'17 301,90 308,00 319,00 310,80 310,20 312,60 323,10 312,50 318,80 2,02% III'17 303,50 309,40 320,30 312,30 312,20 315,10 325,60 315,60 322,90 2,31% V'17 305,60 311,20 321,20 313,90 314,10 317,40 327,40 317,90 325,30 2,33% VII'17 307,40 312,90 322,80 316,00 316,10 320,10 329,20 320,00 327,50 2,34% MATIF-RZEPAK EUR/t 14.X 21.X 28.X 4.XI 11.XI 18.XI 25.XI 2.XII 9.XII 9.XII/2.XII II'17 389,75 398,00 400,00 390,75 392,25 397,50 401,75 409,75 412,00 0,55% V'17 387,50 397,00 399,25 390,00 392,50 399,50 403,75 409,75 411,00 0,31% VIII'17 371,50 379,25 379,75 370,00 374,50 382,50 385,00 391,25 388,75-0,64% XI'17 373,25 380,75 381,75 372,50 376,25 384,75 386,25 392,50 390,00-0,64% II'18 376,25 385,00 384,25 375,00 382,25 380,75 386,75 389,75 390,00 0,06% 15

540,0 NOTOWANIA CEN RZEPAKU NA GIEŁDZIE MATIF (euro/t) KONTRAKT NAJBLIŻSZY 520,0 500,0 480,0 460,0 440,0 euro/t 420,0 400,0 380,0 360,0 340,0 320,0 300,0 29.VI'2012 20.VII 10.VIII 31.VIII 21.IX 12.X 2.XI 23.XI 14.XII 4.I'2013 25.I 15.II 8.III 28.III 19.IV 10.V 31.V 21.VI 12.VII 6.IX 27.IX 18.X 8.XI 29.XI 20.XII 10.I'2014 31.I 21.II 14.III 4.IV 25.IV 16.V 6.VI 27.VI 18.VII 8.VIII 29.VIII 19.IX 10.X 31.X 21.XI 12.XII 2.I'2015 23.I 13.II 6.III 27.III 17.IV 8.V 29.V 19.VI 10.VII 31.VII 21.VIII 11.IX 2.X 23.X 13.XI 4.XII 24.XII 15.I'2016 5.II 26.II 18.III 8.IV 29.IV 20.V 10.VI 1.VII 22.VII 12.VIII 2.IX 23.IX 14.X 4.XI 25.XI 580,0 550,0 520,0 490,0 NOTOWANIA CEN SOI (USD/t) I ŚRUTY SOJOWEJ (USD/sh. t) NA GIEŁDZIE W CHICAGO KONTRAKT NAJBLIŻSZY USD/t--sh. t 460,0 430,0 400,0 370,0 340,0 310,0 280,0 250,0 28.IX'2012 19.X 9.XI 30.XI 21.XII 11.I'2013 1.II 22.II 15.III 5.IV 26.IV 17.V 7.VI 28.VI 19.VII 13.IX 4.X 25.X 15.XI 6.XII 27.XII 17.I'2014 7.II 28.II 21.III 11.IV 2.V 23.V 13.VI 3.VII 25.VII 15.VIII 5.IX 26.IX 17.X 7.XI 28.XI 19.XII 9.I'2015 30.I 20.II 13.III 2.IV 24.IV 15.V 5.VI 26.VI 17.VII 7.VIII 28.VIII 18.IX 9.X 30.X 20.XI 11.XII 31.XII 22.I'2016 12.II 4.III 24.III 15.IV 6.V 27.V 17.VI 8.VII 29.VII 19.VIII 9.IX 30.IX 21.X 11.XI 2.XII SOJA ŚRUTA SOJOWA ŹRÓDŁA DANYCH: Informa Economics, ARR, GUS, WGT, MRiRW, Komisja Europejska, Reuters, Interfax (za FAMMU/FAPA) 16