Ty masz autyzm czasem, ja mam autyzm cały czas SCENARIUSZ ZAJĘĆ EDUKACYJNYCH przybliżających tematykę niepełnosprawności i autyzmu dla uczniów klas gimnazjalnych Cele lekcji: Uczeń: rozumie sytuację osób niepełnosprawnych w społeczeństwie; uczeń poznaje podstawowe rodzaje niepełnosprawności; przełamuje bariery i lęk przed kontaktem z osobami niepełnosprawnymi; poznaje zagadnienie autyzmu; Metoda i forma pracy Pogadanka, eksperyment, działania praktyczne, praca w grupach. Środki dydaktyczne arkusze A4, kredki, karta pracy z szyfrem (załącznik 1), karta pracy - emocje (załącznik 2) Czas trwania lekcji 2 x 45 minut Przebieg lekcji Część pierwsza (45 min.) Pierwsza część scenariusza dotyczy problematyki niepełnosprawności w ogólnym ujęciu. W trakcie wprowadzającej dyskusji nauczyciel zwraca uwagę na to, że prawie każdego z nas dotyka problem niepełnosprawności czasowo lub na stałe (złamanie nogi, ręki, wada wzroku itp.). Zadanie 1. Nauczyciel zapisuje na tablicy hasło: NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ i zadaje pytania (np.): Kim jest osoba niepełnosprawna? Kogo możemy nazwać niepełnosprawnym? Uczniowie podają własne skojarzenia, które są zapisywane na tablicy. Nauczyciel podsumowuje powstałą mapę myśli. Przykładowo: Istnieje wiele rodzajów niepełnosprawności. Tak naprawdę każdego z nas może dotknąć ten problem lub możemy się tak poczuć, np. kiedy złamiemy rękę, czy nogę. Pomimo tego, że niektóre ograniczenia tak jak wada wzroku nie przysparzają aż tak wielu problemów, to inne mogą być bardzo uciążliwe. Abyście sami mogli doświadczyć to, co może odczuwać osoba niepełnosprawna w określonych sytuacjach, zapraszam was na warsztaty.
Zadanie 2. Nauczyciel prosi młodzież, aby uważnie przyjrzały się sali, ustawieniu ławek, krzeseł oraz szafek i spróbowały zapamiętać jak najwięcej szczegółów m.in. odległość i wielkość. Nauczyciel łączy młodzież w pary, prosi o zawiązanie jednej osobie z pary oczu (zamknięcie lub zasłonięcie oczu) i każe dojść do wyznaczonego miejsca (trzeba ucznia na każdym kroku asekurować, nie można go zostawić samego Po eksperymencie uczniowie opowiadają o swoich przeżyciach podczas pokonywania dystansu. Zadanie 3. Nauczyciel rozdaje uczniom kartki i ołówki. Prosi, aby uczniowie bez używania rąk narysowali określone kształty np. trójkąt, koło lub napisali swoje imię. Po paru minutach uczniowie pokazują, co udało im się zrobić i dzielą się swoimi wrażeniami. Podsumowanie: Uczniowie dzielą się refleksjami na temat swoich odczuć, problemów, obaw związanych z tymi przypadłościami. Mówią o tym, czego im wówczas może brakować, co przeszkadzać, jakiej pomocy muszą oczekiwać od innych. Nauczyciel podkreśla, że istnieje wiele niepełnosprawności. Takie jak: niesprawność zmysłów (wzrok, słuch) niesprawność ruchowa, intelektualna. Wspólnie zastanawiają się, co może ułatwić życie osobom niepełnosprawnym (sprzęty medyczne, odpowiednia architektura, udogodnienia w miejscach publicznych) i w jaki sposób można na co dzień im pomagać. Następnie osoba prowadząca pyta uczniów, czy wiedzą co to jest autyzm i jakie mają z tym skojarzenia. Część druga (45 min.) W celu wprowadzenia do części drugiej scenariusza dotyczącej autyzmu można zaproponować uczniom rozwiązanie szyfru (załącznik 1). Nauczyciel przekazuje informacje dotyczące charakterystyki tego zaburzenia. Na przykład: Osoby z autyzmem mają problemy z mówieniem, z rozumieniem drugiej osoby, jej emocji czasami nie wiedzą jak się zachować w szkole, na basenie, w kinie itp. Możecie pomyśleć, że są niewychowane. Często krzyczą, złoszczą się, uciekają, mówią do siebie. Nie rozumiecie ich i nie wiecie, dlaczego tak się dzieje. Posłuchajcie teraz, jak to może wyglądać z perspektywy dziecka z autyzmem. Nauczyciel prezentuje filmy krótkometrażowe o spektrum autyzmu. W tym celu może wykorzystać materiały multimedialne zawarte na stronach: 1. Autyzm w 51 sekund (http://trocheinaczej.pl/2016/09/autyzm-w-51-sekund-video/) 2. Nie jestem niegrzeczny, jestem autystykiem (http://trocheinaczej.pl/2016/09/niejestem-niegrzeczny-jestem-autystykiem-video/)
Prowadzący proponuje dwa eksperymenty. Zadanie1. Młodzież łączy się w pary. Jedna osoba przekazuje partnerowi rozmowy tytuł swojego ulubionego filmu używając tylko gestów. Po zadaniu odbywa się krótka dyskusja. Nauczyciel może podsumować ją w przykładowy sposób: Osoby z autyzmem często nie mówią, albo mają z tym duży problem. Nie oznacza to wcale, że nic nie rozumieją. Jest im tylko trudno przekazać swoje uczucia, myśli, potrzeby. Zadanie 2. Nauczyciel prezentuje uczniom obraz oka (do wycięcia na załączonej karcie pracy - Emocje zał. 2). Młodzież ma za zadanie rozpoznać po tym fragmencie twarzy, jaka emocja jest prezentowana. Na końcu nauczyciel prezentuje ilustrację z całym zdjęciem twarzy. Po zadaniu odbywa się krótka dyskusja. Nauczyciel może podsumować ją w przykładowy sposób: Osoby z autyzmem mają problem z zrozumieniem emocji towarzyszących ludziom. Nie potrafią odczytać ich na podstawie mimiki twarzy, czy zachowania. Często koncentrują się na wybranym fragmencie twarzy (np. oko) i nie zauważają przy tym reszty. Dlatego trudno jest im ocenić, jak się czuje dana osoba. Zadanie 3. Osoba prowadząca prosi chętną parę. Jedna osoba z pary będzie miała za zadanie przekazać drugiej osobie jedno krótkie zdanie podczas, gdy wszyscy inni głośno hałasują. Osoba przekazująca wiadomość, mówi normalnym tonem, nie przekrzykując klasy. Po zadaniu odbywa się krótka dyskusja. Nauczyciel może podsumować ją następująco: Jak wiecie, mamy różne zmysły (jakie?). Osoby z autyzmem bardzo często mają trudności z odbiorem wrażeń za pomocą tych zmysłów. Wszystkie dźwięki na około mogą być przytłaczające, dlatego osoby z autyzmem nie zawsze zwracają uwagę na to, co się do nich mówi. Może też być tak, że same są bardzo głośne, wydają różne dziwne odgłosy, żeby zagłuszyć wszystko inne. Podsumowanie: Dyskusja. Czy zadania były łatwe czy trudne? Jak się czuliście? Jak osoby z autyzmem mogą czuć się na co dzień?.
Po dyskusji następuje projekcja filmu Tacy jak WY zamieszczonego na stronie: https://www.youtube.com/watch?v=vbxgaaj9ke4 Nauczyciel wspomina o Światowym Dniu Autyzmu oraz akcji społecznej Zaświeć się na niebiesko Przydatne linki: Dodatkowe materiały www.kta.szczecin.pl http://www.kta.szczecin.pl/ciekawe-linki-i-materialy/ www.synapsis.org.pl www.synapsis.org.pl/kampanie-akcje/poznaj-marie www.ingdzieciom.pl/pdf/kosmita.pdf
Załączniki: Załącznik 1. Rozszyfruj hasło Hasło do rozszyfrowania: Podpowiedź do szyfru: Zaciemnione litery w diagramie odpowiadają znakom z czarną kropką
Załącznik 2. Emocje