PROGRAM REALIZACJI WEWNĄTRZSZKOLNEGO SYSTEMU DORADZTWA ZAWODOWEGO W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 55 IM. JAROSŁAWA IWASZKIEWICZA W KRAKOWIE 2018/2019

Podobne dokumenty
WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO w Szkole Podstawowej nr 130 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi rok szkolny 2018/2019

PROGRAM WEWNĄTRZSZKOLNEGO DORADZTWA ZAWODOWEGO W SZKOLE PODSTAWOWEJ W KOCHANOWICACH NA ROK SZKOLNY 2018/2019

Program doradztwa zawodowego w Szkole Podstawowej Nr 29 w Gdyni. Rok szkolny 2018/2019. Doradca zawodowy: Bogumiła Kościukiewicz

M I N I S T R A E D U K A C J I N A R O D O W E J 1) z dnia r. w sprawie doradztwa zawodowego

PROGRAM REALIZACJI WEWNĄTRZSZKOLNEGO SYSTEMU DORADZTWA ZAWODOWEGO W ROKU SZKOLNYM 2018/2019

Doradca zawodowy Beata Kapinos

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO. na rok szkolny 2018/2019

ROCZNY PLAN REZALIZACJI DORADZTWA ZAWODOWEGO DLA KLAS VII-VIII SZKOŁY PODSTAWOWEJ w roku szkolnym 2018/2019

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO

Program realizacji wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego w Szkole Podstawowej nr 18 im. Ignacego Krasickiego w Sosnowcu w roku szkolnym

w zakresie preorientacji zawodowej i doradztwa zawodowego dla uczniów stanowią następujące akty prawne:

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO DLA SZKOŁY PODSTAWOWEJ

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 52 IM. MAŁEGO POWSTAŃCA W CZĘSTOCHOWIE

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO

PROGRAM REALIZACJI WEWNĄTRZSZKOLNEGO SYSTEMU DORADZTWA ZAWODOWEGO W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 18 W TORUNIU ROK SZKOLNY 2018/2019

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO w Zespole Szkolno-Przedszkolnym nr 15 we Wrocławiu - Szkoła Podstawowa nr 25

Program realizacji zajęć z zakresu doradztwa zawodowego w klasie VII i VIII szkoły podstawowej w Roku Szkolnym 2018/2019. mgr Faustyna Pierchała

Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego

WSDZ usprawni pracę szkoły i przepływ informacji doradczej.

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO

Zmiany w doradztwie edukacyjno-zawodowym aspekty prawne, organizacyjne i metodyczne

Program Doradztwa Zawodowego w Szkole Podstawowej nr 1 im. Jana Pawła II w Tarnowie Podgórnym

III. Charakterystyka programu:

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO w Szkole Podstawowej Nr 5 im. majora Henryka Sucharskiego w Bytowie

z dnia r. w sprawie doradztwa zawodowego

PROGRAM DORADZTWA EDUKACYJNO - ZAWODOWEGO DLA KLASY 8 SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 6 IM. ZDOBYWCÓW WAŁU POMORSKIEGO

R O Z P O R Z Ą D Z E N I E M I N I S T R A E D U K A C J I N A R O D O W E J 1) z dnia r. w sprawie doradztwa zawodowego

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

PROGRAM ZAJĘĆ DORADZTWA ZAWODOWEGO DLA UCZNIÓW KL. VII SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 307 W WARSZAWIE W ROKU SZKOLNYM 2017/2018

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO w Szkole Podstawowej nr 4 w Grodzisku Mazowieckim na rok szkolny 2017/2018 i 2018/2019

Od marzeń do celu WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO W SPECJALNYM OŚRODKU SZKOLNO WYCHOWAWCZYM W WĘGORZEWIE

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO w Szkole Podstawowej nr 2 im. Jana Pawła II w Twardogórze

Plan pracy Szkolnego Ośrodka Kariery Gimnazjum im. Jana Pawła II w Dobczycach

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 234 IM. JULIANA TUWIMA W WARSZAWIE

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego. w Szkole Podstawowej nr 3. im. Mikołaja Kopernika w Pabianicach

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 234 IM. JULIANA TUWIMA W WARSZAWIE

SZKOLNY PROGRAM DORADZTWA ZAWODOWEGO W GIMNAZJUM IM. JANA PAWŁA II W DOBCZYCACH

WEWNĄTRZSZKOLNY PROGRAM DORADZTWA ZAWODOWEGO. w Sportowej Szkole Podstawowej nr 19 im. Mikołaja Kopernika. w roku szkolnym 2018/2019

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO w Szkole Podstawowej nr 10 im. Jana Pawła II w Ostrołęce

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego Szkoły Podstawowej nr 17 w Poznaniu

Szkoła Podstawowa nr 1 im. Komisji Edukacji Narodowej w Siedlcach. Program Doradztwa Zawodowego w Szkole Podstawowej nr 1 w Siedlcach

Program realizacji wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego w Szkole Podstawowej w Ciasnej 2018/2019

WEWNĄTRZSZKOLNY SYTSEM DORADZTWA ZAWODOWEGO W SZKOLE PODSTAWOWEJ W KUKLÓWCE RADZIEJOWICKIEJ W ROKU SZKOLNYM 2018/2019

Zmiany prawne oraz programy nauczania w preorientacji, orientacji i doradztwie zawodowym Izabela Juszkiewicz

PROGRAM REALIZACJI ZAJĘĆ Z ZAKRESU DORADZTWA ZAWODOWEGO W KLASIE 7 SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 60 IM. W. BOGUSŁAWSKIEGO W POZNANIU

PROGRAM DORADZTWA EDUKACYJNO-ZAWODOWEGO DLA KLASY 7 SZKOŁY PODSTAWOWEJ

Mądrze planuję swoją przyszłość

Program realizacji zajęć z zakresu doradztwa zawodowego w klasie 7-8 szkoły podstawowej

Program realizacji zajęć z zakresu doradztwa zawodowego w klasie 7. Szkoły Podstawowej Nr 94. Warszawa, ul. Cietrzewia 22a

SZKOLNY PROGRAM DORADZTWA ZAWODOWEGO Zespołu Szkół nr 60 w Warszawie

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO. Realizowany w Szkole Podstawowej nr 222 im. Jana Brzechwy w Warszawie

Publiczne Gimnazjum nr 5 im. Aleksandra Kamińskiego w Opolu ul. Ozimska 48a, Opole. Szkolny System Doradztwa Zawodowego

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO w Szkole Podstawowej nr 5 im. Jana Pawła II w Kołobrzegu ul. Arciszewskiego20 na rok szkolny 2019/2020

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego w Szkole Podstawowej nr 8 im. Jana Pawła II w Chojnicach. Rok szkolny 2018/2019

PROGRAM ORIENTACJI ZAWODOWEJ DLA KLAS VII VIII SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 11 IM. F. CHOPINA W JELENIEJ GÓRZE

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO w Szkole Podstawowej im. Ojca Świętego Jana Pawła II

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 1 IM. JULIUSZA SŁOWACKIEGO W KRAPKOWICACH

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO CLVII LO

Roczny Program Realizacji Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego w I Liceum Ogólnokształcącym im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Giżycku

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO

Program realizacji Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego w Zespole Szkół Licealnych i Ekonomicznych nr 1 na rok szkolny 2018/2019

SZKOLNY PROGRAM ZAJĘĆ Z DORADZTWA ZAWODOWEGO W BRANŻOWEJ SZKOLE I STOPNIA W ZESPOLE SZKÓŁ OGRODNICZYCH W BIELSKU-BIAŁEJ

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO

Mądrze planuję swoją przyszłość

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO

TREŚCI PROGRAMOWE Z ZAKRESU DORADZTWA ZAWODOWEGO DLA KLAS I VI SZKÓŁ PODSTAWOWYCH

SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 14. im. STANISŁAWA STASZICA W PABIANICACH

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO program i plan pracy doradcy zawodowego

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 234 IM. JULIANA TUWIMA W WARSZAWIE

Program realizacji Wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego w Zespole Szkół Samochodowych im. Stanisława Syroczyńskiego w Lublinie

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA EDUKACYJNO - ZAWODOWEGO. w GIMNAZJUM MIEJSKIM IM. JANA PAWŁA II W GŁOWNIE. w roku szkolnym 2015/2016

Program realizacji Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego. w Szkole Podstawowej im. A. Mickiewicza w Konstantynowie

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego Gimnazjum Nr 34 im. Tone go Halika w Toruniu

WEWNĄTRZSZKOLNY PROGRAM DORADZTWA ZAWODOWEGO. Szkoła Podstawowa nr 18 w Jaworznie Klasy I - VIII

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO w Szkole Podstawowej nr 289 im. Henryka Sienkiewicza w Warszawie

PROGRAM ORIENTACJI I DORADZTWA ZAWODOWEGO SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 40 W KATOWICACH. z oddziałami gimnazjalnymi

Doradztwo zawodowe. uregulowania prawne. Wrocław, 5 czerwca 2018 r.

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego. w Gimnazjum i Liceum Zespołu Szkół Urszulańskich. w Rybniku

Program Doradztwa Zawodowego w Szkole Podstawowej w Czerniejewie

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO

PROGRAM REALIZACJI WEWNĄTRZSZKOLNEGO SYSTEMU DORADZTWA ZAWODOWEGO W ZESPOLE SZKÓŁ NR 1 W PISZU NA ROK SZKOLNY 2018/2019

Szkoła Podstawowa nr 2

Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego (WSDZ)

PROGRAM DORADZTWA ZAWODOWEGO W SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. MARII KONOPNICKIEJ W WIETLINIE

SZKOLNY PROGRAM DORADZTWA ZAWODOWEGO. na rok szkolny 2017/2018

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO. Zespołu Szkół Politechnicznych im. Bohaterów Monte Cassino we Wrześni. Rok 2018/2019

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO DLA KLAS VI I VII SZKOŁY PODSTAWOWEJ 190 IM. ORŁA BIAŁEGO W WARSZAWIE

WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO

ODKRYWAM SWOJE ZDOLNOŚCI, PATRZĘ W SWOJĄ PRZYSZŁOŚĆ; WYBIERAM ZAWÓD, SPEŁNIAJĄC SWOJE MARZENIA

2) ust. 22 usuwa sie pkt. 1) oraz 2). 3) ust. 23 otrzymuje brzmienie: 4) 23. W przypadku zwiększenia liczby uczniów powyżej liczby 27 w klasach I-III

Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego. Małgorzata Reichel Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu

Efektywne doradztwo edukacyjno-zawodowe dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Łódź r.

Transkrypt:

PROGRAM REALIZACJI WEWNĄTRZSZKOLNEGO SYSTEMU DORADZTWA ZAWODOWEGO W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 55 IM. JAROSŁAWA IWASZKIEWICZA W KRAKOWIE 2018/2019 oprac. mgr Piotr Kasprzycki

Podstawy prawne dotyczące realizacji doradztwa zawodowego w szkole Prowadzenie działań związanych z doradztwem zawodowym w przedszkolach, szkołach i placówkach regulują m.in. Ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty, w której zapisano, że system oświaty zapewnia przygotowanie uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia oraz Ustawa Prawo oświatowe z dnia 14 grudnia 2016 r., wymieniając zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego oraz zajęcia prowadzone w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej jako jedną z podstawowych form działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły. Szczegółowe regulacje wprowadzają rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej, m. in. w sprawie doradztwa zawodowego z dn. 18.08.2018, w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół oraz w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Główny cel realizacji doradztwa zawodowego w szkole podstawowej Działania z zakresu doradztwa zawodowego obejmują orientację zawodową, która ma na celu zapoznanie uczniów z wybranymi zawodami, pobudzanie i rozwijanie ich zainteresowań i uzdolnień. Działania w zakresie doradztwa zawodowego w klasach VII i VIII szkół podstawowych mają na celu wspieranie uczniów w procesie przygotowania ich do świadomego i samodzielnego wyboru kolejnego etapu kształcenia i zawodu, z uwzględnieniem ich zainteresowań, uzdolnień i predyspozycji.

A. Działania związane z doradztwem zawodowym Tematyka działań w obszarze doradztwa zawodowego dla klas VII i VII szkoły podstawowej: Poznawanie własnych zasobów Uczniowie: rozpoznają własne zasoby, (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe np. poprzez wykonywanie testów diagnostycznych, omawianie i analizę wyników) dokonują syntezy przydatnych w planowaniu ścieżki edukacyjno zawodowej informacji o sobie wynikających z autoanalizy, ocen innych osób oraz innych źródeł rozpoznają własne ograniczenia jako wyzwania w odniesieniu do planów edukacyjno zawodowych określają aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji określają własną hierarchię wartości i potrzeb Świat zawodów i rynek pracy Uczniowie: wyszukują i analizują informacje na temat zawodów oraz charakteryzują wybrane zawody uwzględniając kwalifikacje wyodrębnione w zawodach oraz możliwość ich uzyskiwania (poszukiwanie informacji w artykułach prasowych, publikacjach) porównują własne zasoby i preferencje z wymaganiami rynku pracy i oczekiwaniami pracodawców

wyjaśniają zjawiska i trendy zachodzące na współczesnym rynku pracy, z uwzględnieniem lokalnego i regionalnego rynku pracy uzasadniają znaczenie pracy w życiu człowieka analizują znaczenie i możliwości doświadczania pracy wskazują wartości związane z pracą i etyką zawodową dokonują autoprezentacji Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie Uczniowie: analizują oferty szkół ponadpodstawowych i szkół wyższych pod względem możliwości dalszego kształcenia, korzystając z dostępnych źródeł informacji analizują kryteria rekrutacyjne do wybranych szkół w kontekście rozpoznawania własnych zasobów charakteryzują strukturę systemu edukacji formalnej oraz możliwości edukacji pozaformalnej i nieformalnej określają znaczenie uczenia się przez całe życie Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno zawodowych Uczniowie: dokonują wyboru dalszej ścieżki edukacyjno zawodowej samodzielnie lub przy wsparciu doradczym określają cele i plany edukacyjno zawodowe uwzględniając własne zasoby identyfikują osoby i instytucje wspomagające planowanie ścieżki edukacyjno zawodowej

planują ścieżkę edukacyjno zawodową uwzględniając konsekwencje podjętych wyborów Metody i formy realizacji działań: metody aktywizujące: burza mózgów, drama, metody rozwijające kreatywność, np. fotoprojekcja, prezentacje multimedialne i dyskusje z podziałem na grupy, rozwiązywanie i omawianie wyników testów predyspozycji zawodowych, zainteresowań, ról grupowych, etc. autoprezentacja zajęcia doskonalące umiejętność pracy w grupie udział w zajęciach pozaszkolnych: warsztatach, grach diagnostycznych (Chłopska Szkoła Biznesu, Oil City), imprezach zawodoznawczych (Festiwal Zawodów, Ogólnopolski Tydzień Kariery, Małopolski Dzień Uczenia się, Światowy Tydzień Przedsiębiorczości, dni otwarte wybranych szkół średnich - we współpracy z rodzicami Terminy realizacji działań określane są odrębnie dla poszczególnych klas we współpracy z wychowawcami Osobami odpowiedzialnymi za realizację działań z zakresu doradztwa zawodowego są nauczyciele, w szczególności wychowawca oraz doradca zawodowy. Wychowawcy określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów; włączają treści z zakresu doradztwa zawodowego w prowadzone przez siebie zajęcia. Włączają do swoich planów wychowawczych zagadnienia z zakresu doradztwa zawodowego; realizują tematy związane z doradztwem zawodowym na godzinach wychowawczych; wskazują uczniom specjalistów, którzy mogą udzielać wsparcia w planowaniu kariery zawodowej; współpracują z rodzicami w zakresie planowania ścieżki kariery edukacyjno - zawodowej ich dzieci; współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji

działań związanych z doradztwem zawodowym. Doradca zawodowy określa mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów; pomaga uczniom w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej; prowadzi zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego i zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu; wspiera nauczycieli, wychowawców, specjalistów i rodziców w realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym; systematycznie diagnozuje zapotrzebowanie uczniów, rodziców i nauczycieli na działania związane z doradztwem zawodowym; planuje, koordynuje, monitoruje i prowadzi ewaluację oraz promuje działania związane z doradztwem zawodowym podejmowane przez szkołę we współpracy z wychowawcami, nauczycielami i specjalistami; współpracuje z dyrektorem szkoły, realizując zadania związane z doradztwem zawodowym; gromadzi, aktualizuje i udostępnia zasoby związane z doradztwem zawodowym; współpracuje ze specjalistami z poradni psychologiczno-pedagogicznych, instytucjami rynku pracy i partnerami z otoczenia społeczno - gospodarczego w celu realizacji działań z zakresu doradztwa zawodowego. B. Podmioty, z którymi szkoła współpracuje przy realizacji działań z zakresu doradztwa zawodowego Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna nr 3 w Krakowie (Zespół Orientacji i Poradnictwa Zawodowego) Małopolski Instytut Kultury (warsztaty dot. przedsiębiorczości, gra Oil City) Stowarzyszenie Doradców Szkolnych i Zawodowych RP (szkolenia, warsztaty, konferencje) Urzędy pracy, centra informacji i planowania kariery zawodowej oraz obserwatoria rynku pracy (udostępnianie zasobów informacji edukacyjnych i zawodowych, udostępnianie publikacji m.in. na temat bieżącej sytuacji na rynku pracy; Organizacje pozarządowe (propagowanie idei wolontariatu)

Dobre praktyki w zakresie organizacji zajęć doradztwa zawodowego w klasach VII i VII Współpraca z wychowawcami klas m. in. w zakresie ustalenia harmonogramu Przeprowadzenie zajęć w formie warsztatów stanowiących spójną całość, o zaplanowanej tematyce, przejrzystej strukturze, w krótkich odstępach czasu, np. dwa razy w tygodniu Umożliwienie uczniom udziału w zajęciach pozaszkolnych związanych z tematyką zawodoznawczą Poznawanie własnych zasobów Świat zawodów i rynek pracy Obszar tematyczny Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno - zawodowych Razem Liczba godzin 2 h 4 h 2 h 2 h 10 h Literatura uzupełniająca Anna Kępińska Frąckowiak: Scenariusze warsztatów z zakresu doradztwa zawodowego Łódź 2015 Joanna Minta: Od aktora do autora. Wspieranie młodzieży w konstruowaniu własnej kariery. Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, Warszawa 2012 Danuta Piróg: Zamek - Rozpoznawanie Predyspozycji Zawodowych. Materiały metodyczno informacyjne i narzędzia dla nauczycieli, doradców zawodowych, psychologów, pedagogów i rodziców, Warszawa 2015

Materiały Modułowego programu poradnictwa zawodowego dla uczniów szkół podstawowych prowadzonych przez Gminę Miejską Kraków, red. dr Marian Piekarski, mgr Elwira Ządecka, Kraków 2017 oraz materiały szkoleniowe Krakowskiej Szkoły Doradztwa Zawodowego Proponowane narzędzia diagnostyczne: Edyta Charzyńska, Ewa Wysocka: Skala Zdolności Specjalnych, wyd. Fundacja Pomocy Osobom Niepełnosprawnym, Katowice 2015 Edyta Charzyńska, Ewa Wysocka: Kwestionariusz Osobowości i Myślenia Twórczego, wyd. Fundacja Pomocy Osobom Niepełnosprawnym, Katowice 2015 Role w grupie, Kwestionariusz samooceny, opr. M. Kożusznik