INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGII ODNAWIALNEJ (kod 311930) Zakres tematyczny informacji 1) Zadania zawodowe oraz profil kompetencyjny. 2) Sytuacja na rynku pracy. 3) Plany zatrudnienia i oczekiwania pracodawców. 4) Kształcenie w zawodzie. 5) Doskonalenie w zawodzie. 6) Informacje dodatkowe. Literatura. 7) Możliwości i warunki zatrudnienia w zawodzie w krajach Unii Europejskiej. ANEKS Strona1
1) ZADANIA ZAWODOWE ORAZ PROFIL KOMPETENCYJNY Technik urządzeń i systemów energii odnawialnej (kod 311930) to jeden z 2443 zawodów ujętych w obowiązującej od 01 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (Dz. U. z 2014 r., poz. 1145). W poprzedniej wersji klasyfikacji obowiązującej w okresie od 1 stycznia 2005 r. do 30 czerwca 2010 r. zawód ten miał nazwę technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej (kod 311919). Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik urządzeń i systemów energii odnawialnej, powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań: organizowania montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; wykonywania montażu urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; konserwowania oraz naprawiania urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; kontrolowania pracy urządzeń i systemów energetyki odnawialnej; sporządzania kosztorysów oraz ofert i umów dotyczących urządzeń i systemów energetyki odnawialnej. 1 PROFIL KOMPETENCYJNY 2 dla grupy Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych (grupa duża 3 31) Przykładowe zawody dla grupy Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych: technik automatyk sterowania ruchem kolejowym, technik awionik, technik budownictwa wodnego, technik chłodnictwa i klimatyzacji, technik cyfrowych procesów graficznych, technik elektronik, technik elektryk, technik energetyk, technik gazownictwa, technik inżynierii środowiska i melioracji, technik mechanik lotniczy, technik ogrodnik, technik papiernictwa, technik prac biurowych, technik procesów drukowania, technik procesów introligatorskich, technik rolnik, technik teleinformatyk, technik telekomunikacji, technik transportu kolejowego, technik urządzeń chłodniczych, technik urządzeń i systemów energii odnawialnej, technik wiertnik, itp. Kompetencje to cechy/dyspozycje osoby, w zakresie wiedzy, umiejętności i postaw, pozwalające realizować zadania zawodowe na wymaganym poziomie/efekty. Kompetencje są obserwowalne i mierzalne dzięki temu, że przejawiają się w zachowaniu. Podlegają procesowi uczenia się, są dynamiczne, zmienne w czasie, rozwijają się w ramach zdobywanego doświadczenia. Pozwalają określić, w jakich zadaniach, na jakim stanowisku, przyszły pracownik będzie mógł efektywnie wykorzystać swój potencjał. Tempo ich rozwoju zależy od zmiennych zewnętrznych (otoczenia) oraz względnie trwałych dyspozycji (osobowość, inteligencja). 4 Są uniwersalne (transferowalne), wykorzystywane w różnych zadaniach i różnych obszarach funkcjonowania. Dla grupy Średni personel nauk fizycznych, matematycznych i technicznych określono 4 kompetencje, tj.: Kompetencja 1 Sprawność motoryczna: wykonywanie złożonych ruchów dokładnie, szybko i w zmiennych warunkach, w celu realizacji zadań. Na sprawność motoryczną wpływają: zdolności kondycyjne (siła, szybkość, moc, wytrzymałość, gibkość) oraz koordynacyjna (dostosowanie ruchu, różnicowanie ruchu, zdolności utrzymywania równowagi, szybkiej reakcji, orientacji, sprzężenia ruchów, rytmizacji). 1 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz.U. 2012 nr 0 poz. 184) 2 NBK Narzędzie do badania kompetencji. Podręcznik dla doradców zawodowych, Warszawa 2014 r. 3 Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania, DZ.U. z 2014r. poz.1145 4 Jurek P., Analiza wybranych metod oceny kompetencji zawodowych, artykuł w książce pod red. A. Witkowski, T. Listwan, Kompetencje a sukces zarządzania organizacją, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008 Strona2
Kompetencja 2 Sumienność w dążeniu do rezultatów: rozumiana jako wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie zakładanych rezultatów przez utrzymanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. Kompetencja 3 Zdolności analityczne i podejmowanie decyzji: to rozumienie złożonych sytuacji relacji zachodzących pomiędzy różnymi elementami. Analizowanie informacji i danych, dostrzeganie zależności, wyciągania na ich podstawie wniosków i podejmowanie trafnych decyzji. Kompetencja 4 Obsługa komputera z wykorzystaniem Internetu: to korzystanie z dostępnych urządzeń technicznych (np. komputerów, drukarek, skanerów) i aplikacji komputerowych do usprawnienia realizacji zadań. Swobodne przeglądanie stron internetowych w celu szybkiego dotarcia do informacji przydatnych ze względu na wykonywane obowiązki. Skuteczne wyszukiwanie w sieci potrzebnych wiadomości, formułowanie poleceń wyszukiwania w taki sposób, aby zapewniały szybkie dotarcie do źródeł na odpowiednim poziomie merytorycznym, bez konieczności sprawdzania przypadkowych rezultatów wyszukiwania. Zestaw kompetencji może się różnić od podanych wyżej kompetencji, w zależności od wymagań pracodawcy w konkretnym zawodzie i na konkretnym stanowisku. Zróżnicowane będzie również natężenie każdej z kompetencji. Kto i w jaki sposób może wiedzę o naszych kompetencjach można wykorzystać? Odpowiedź jest prosta My Sami oraz pracodawca. Coraz więcej pracodawców wykorzystuje analizę kompetencyjną w procesie rekrutacji. W niektórych firmach dodatkowo jest ona wykorzystywana podczas: okresowej oceny pracowników - jako narzędzie do oceny efektywności pracy; ustalania indywidualnych planów rozwoju - dostarcza informacji, jakie właściwości predysponują do np. awansów. Jest również źródłem informacji odnośnie obecnych i przyszłych potrzeb szkoleniowych. Jeśli stwierdzimy, że nie posiadamy dostatecznej wiedzy i umiejętności, które są wymagane przez pracodawców warto zatem zastanowić się nad skorzystaniem z różnych form działań rozwojowych (szkolenia, wsparcie innych, literatura, uczestniczenie w coachingu, itp.). 2) SYTUACJA NA RYNKU PRACY 5 Zawód technik urządzeń i systemów energii odnawialnej nie był uwzględniony w statystykach za lata 2010-2014 i w I półroczu 2015 r. 3) PLANY ZATRUDNIENIA I OCZEKIWANIA PRACODAWCÓW 6 W badaniach ankietowych pracodawców w latach 2010-2014, nie zgłaszali planów zatrudnienia lub zwolnienia osób w zawodzie technik urządzeń i systemów energii odnawialnej. 5 Żródło: Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko pomorskim w latach: 2010-2014 Raporty z lat 2010-2014 znajdują się na stronach internetowych WUP: http://podlupa.wup.torun.pl/biblioteka/raporty-wyniki/ oraz http://wup.torun.pl/urzad/publikacje/publikacje-dotyczace-rynku-pracy/. 6 Badanie 2000 pracodawców jest realizowane w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raport z badania pracodawców z lat 2010-2014 r. znajduje się na stronie internetowej WUP i www.podlupa.wup.torun.pl. Strona3
Zawód nie pojawia się w długookresowej perspektywie zapotrzebowania na zawody do 2018 r. Z analizy ofert internetowych wynika, że pracodawcy poszukujący pracowników z tym zawodem stawiali wymagania: znajomość rysunku technicznego, obsługa komputera i dodatkowe uprawnienia, np. ukończenia kursów uprawniających do naprawy lub montażu instalacji OZE. 4) KSZTAŁCENIE W ZAWODZIE Wg danych pochodzących z Systemu Informacji Oświatowej udostępnionych przez Centrum Informatyczne Edukacji 7 (stan na 30.09.2013 dane pobrane w dniu 24.03.2015 r.) w województwie kujawsko-pomorskim, zawód ten można zdobyć w 12 szkołach ponadgimnazjalnych. Jedna z nich to szkoła niepubliczna o uprawnieniach szkoły publicznej. Nauka w tych szkołach jest bezpłatna. Od roku 2011 (kiedy otworzono kierunek) widać wyraźnie wzrost liczby uczniów kształcących się w zawodzie ponad 10-krotny w 2014 r. w porównaniu do stanu w 2011 r. Wykres 1. Absolwenci i uczniowie w zawodzie technik urządzeń i systemów energii odnawialnej w woj. kujawsko-pomorskim w latach 2010-2014 Podstawa prawna kształcenia - Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz innych ustaw (Dz. U. 2011, Nr 205, poz. 1206) zawiera zmiany organizacyjne dotyczące szkół ponadgimnazjalnych. Art.7 ust 2 Ustawy określa, że poczynając od dnia 01 września 2012 r. zaprzestany zostanie nabór do techników uzupełniających dla młodzieży. Natomiast z dniem 01 września 2013 r. (art.7 ust.3 cyt wyżej Ustawy) nie przewiduje się słuchaczy klasy pierwszej technikum uzupełniającego dla dorosłych. 7 Dane z Systemu Informacji Oświatowej: http://www.cie.men.gov.pl/index.php/wyszukiwarka.html Strona4
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. 2012, Nr 0, poz. 7) określa, że od 01 września 2012 r. kształcenie w zawodzie Technik elektronik, realizowane będzie w wyłącznie w czteroletnim technikum oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych, w zakresie kwalifikacji w wyodrębnionym zawodzie. - Podstawy programowe dla tego zawodu zostały przedstawione w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. 2012, Nr 34, poz. 184) Kwalifikacyjny kurs zawodowy to kurs prowadzony według programu nauczania uwzględniającego podstawę programową kształcenia w zawodach w zakresie jednej kwalifikacji. Minimalna liczba godzin kształcenia na tym kursie jest równa minimalnej liczbie godzin kształcenia zawodowego określonej w podstawie programowej kształcenia w zawodach dla danej kwalifikacji. W ramach różnych zawodów wyodrębniono poszczególne kwalifikacje, z których każda obejmuje określony zasób wiedzy, umiejętności zawodowych oraz kompetencji personalnych i społecznych, opisanych w podstawie programowej kształcenia w zawodach. Podmiot prowadzący kwalifikacyjny kurs zawodowy jest obowiązany uwzględnić w realizowanym na kursie programie nauczania wszystkie wskazane w podstawie programowej kształcenia w zawodach komponenty właściwe dla danej kwalifikacji. Ukończenie tego kursu umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, w zakresie danej kwalifikacji, przeprowadzanego przez okręgową komisję egzaminacyjną. Osoba, która ukończy kwalifikacyjny kurs zawodowy i zda egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie w zakresie danej kwalifikacji, otrzymuje świadectwo potwierdzające kwalifikacje w zawodzie. Dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w określonym zawodzie będzie mogła otrzymać osoba, która posiada poziom wykształcenia wymagany dla danego zawodu (odpowiednio wykształcenie zasadnicze zawodowe lub średnie) oraz zda egzaminy z zakresu wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie, czyli posiada świadectwa potwierdzające uzyskanie kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie. 5) DOSKONALENIE W ZAWODZIE Aktualna informacja o szkoleniach przydatnych dla zawodu technik urządzeń i systemów energii odnawialnej, dostępna w Rejestrze Instytucji Szkoleniowych: http://ris.praca.gov.pl, przez wyszukiwarkę, w obszarze:: Technika i handel artykułami technicznymi, w tym: mechanika, metalurgia, energetyka, elektronika, telekomunikacja, miernictwo, naprawa i konserwacja pojazdów 8. 6) INFORMACJE DODATKOWE. LITERATURA. POMOCNE ADRESY http://www.energia-odnawialna.wikidot.com http://www.energia-odnawialna.net http://www.energiaodnawialna.net http://www.seo.org.pl http://www.reo.pl 8 Jak korzystamy: Po wejściu na stronę Rejestru Instytucji Szkolących i wyświetleniu listy instytucji szkolących w panelu Wyszukiwanie pod Pozostałe zaznaczamy interesujący nas obszar Strona5
LITERATURA Zimny Jacek,, Odnawialne źródła energii w budownictwie niskoenergetycznym, Wydawnictwo Naukowo- Techniczne, 2010 Praca zbiorowa, Odnawialne i niekonwencjonalne źródła energii. Poradnik, Wydawnictwo TARBONUS Sp.z.o.o., 2008 Opracowanie: Wiesława Janaszek doradca zawodowy CIiPKZ Bydgoszcz Akceptacja: Elżbieta Słowińska kierownik CIiPKZ Bydgoszcz 7) MOŻLIWOŚCI I WARUNKI ZATRUDNIENIA W ZAWODZIE W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ. Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie technik urządzeń i systemów energii odnawialnej w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako technik urządzeń i systemów energii odnawialnej w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód technik urządzeń i systemów energii odnawialnej jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage Obecnie zawód technik urządzeń i systemów energii odnawialnej nie jest regulowany w żadnym z krajów EOG. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm Zapotrzebowanie na osoby z zawodem technik urządzeń i systemów energii odnawialnej wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej http://eures.europa.eu Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z tym zawodem zgłoszonych zostało 621 ofert pracy z 10 krajów EOG. Najwięcej ofert pracy dla techników urządzeń i Strona6
systemów energii odnawialnej znajduje się w Wielkiej Brytanii (216 ofert), Włoszech (106 ofert), Niemczech (96 ofert) i Austrii (61 ofert) - dane wg stanu na dzień 6.11.2015 r. Technik urządzeń i systemów energii odnawialnej powinien posiadać wykształcenie średnie. Pracownicy, którzy posiadają doświadczenie w wykonywanej pracy oraz uprawnienia, które pozwalają samodzielnie kierować robotami są najczęściej zatrudniani przez pracodawców. W przypadku techników urządzeń i systemów energii odnawialnej, którzy pracują w administracji przydatna będzie umiejętność obsługi programów komputerowych oraz urządzeń biurowych. Ze względu na rodzaj wykonywanej pracy, technik urządzeń i systemów energii odnawialnej powinien posiadać zdolności techniczne, m.in. umiejętność posługiwania się różnymi narzędziami i urządzeniami przydatnymi podczas pracy oraz znajomość zasad działania tych narzędzi i urządzeń. Dla osób pracujących w terenie bardzo ważna jest umiejętność nawiązywania kontaktów i współpracy z innymi ludźmi (zarówno przełożonymi, jak i współpracownikami). Ma to istotne znaczenie ze względu na częste zmiany pracowników, co jest związane ze specyfiką i miejscem wykonywania robót. Umiejętność szybkiego dostosowywania się oraz cierpliwość przydane będą podczas pracy w terenie przy zmiennych i niekorzystnych warunkach pogodowych. Praca technika urządzeń i systemów energii odnawialnej wymaga również dużej dokładności, spostrzegawczości, odpowiedzialności oraz podzielności uwagi (np. podczas zajmowania się kilkoma problemami). Wymagania fizyczne i zdrowotne. W zawodzie technika urządzeń i systemów energii odnawialnej najbardziej istotna jest ogólna sprawność fizyczna (a także wytrzymałość na długotrwały wysiłek), sprawność układu kostno stawowego oraz układu mięśniowego. Istotną rolę odgrywa również odporność na zmienne warunki atmosferyczne. Osoby pracujące w tym zawodzie przez większą część dnia są w ruchu. Podczas prac m.in. z urządzeniami pomiarowymi ważną cechą jest dobry wzrok i koordynacja wzrokowo ruchowa. Przeciwwskazaniami do wykonywania zawodu są wszystkie choroby ograniczające sprawność ruchową, choroby układu kostno stawowego oraz choroby układu oddychania. Należy pamiętać, że najczęściej pracodawcy oczekują od pracownika znajomości języka kraju, w którym zamierzają podjąć pracę oraz czasem posiadania prawa jazdy kat B. Przykładowe stawki płacy w zawodzie technik urządzeń i systemów energii odnawialnej w wybranych krajach: Wielka Brytania: 16-20 tyś. funtów/rok brutto, Niemcy: 10-13 euro/godz. brutto, Austria 11-16 euro/godz. brutto. Opracowała: Beata Baranowska pośrednik pracy, WUP w Toruniu, Wydział Pośrednictwa Pracy OZ WUP w Bydgoszczy Strona7
ANEKS Tabela 1. ABSOLWENCI I UCZNIOWIE KSZTAŁCĄCY SIĘ W ZAWODZIE TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGII ODNAWIALNEJ W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM w latach 2010-2014 Liczba osób Rok szkolny Uczniowie kontynuujący naukę w zawodzie Absolwenci osoby kończące naukę w zawodzie 2013/2014 336 0 2012/2013 251 0 2011/2012 137 0 2010/2011 32 0 2009/2010 - - SZKOŁY KSZTAŁCĄCE W ZAWODZIE TECHNIK URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGII ODNAWIALNEJ W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO-POMORSKIM Powiat aleksandrowski: TECHNIKUM W ZESPOLE SZKÓŁ NR 2 IM. MJRA H. DOBRZAŃSKIEGO "HUBALA" Adres: gen. Władysława Sikorskiego 2, 87-700 Aleksandrów Kujawski E-mail: hubal_zsnr2@poczta.fm Strona www: www.hubal.glt.pl Telefon: 542822050 Powiat bydgoski: POLICEALNA SZKOŁA TECHNIKÓW URZĄDZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ W BYDGOSZCZY Adres: Jagiellońska 4, 85-067 Bydgoszcz E-mail: dyrektor@skk.pl Strona www: www.skk.pl Telefon: 52349-34-48 Telefon: 695-390-190 SZKOŁA TECHNICZNA PRZY BZDZ W BYDGOSZCZY Typ: Technikum Adres: Fordońska 120, 85-739 Bydgoszcz E-mail: biuro@bzdz.com.pl Strona www: www.bzdz.com.pl Telefon: 52345367 Strona8
TECHNIKUM MECHANICZNE NR 2 Adres: Słoneczna 19, 85-348 Bydgoszcz E-mail: zsmnr2@bip.oswiata.bydgoszcz.pl Strona www: www.zsmnr2.pl Telefon: 523731239 Faks: 523731239 TECHNIKUM ELEKTRYCZNE NR 2 Adres: Słoneczna 19, 85-348 Bydgoszcz E-mail: zsmnr2@bip.oswiata.bydgoszcz.pl Strona www: www.zsmnr2.pl Telefon: 523731239 Faks: 523731239 Powiat chełmiński: TECHNIKUM W GRUBNIE Adres: 86-212 Grubno E-mail: grubsek@op.pl Telefon: 566862178 Powiat golubsko-dobrzyński: TECHNIKUM W KOWALEWIE POMORSKIM IM. LECHA WAŁĘSY Adres: św. Mikołaja 6, 87-410 Kowalewo Pomorskie E-mail: zskowalewopom@wp.pl Strona www: free.of.pl/z/zskowalewopom Telefon: 566831503 Faks: 566831503 Powiat grudziądzki: TECHNIKUM WCHODZĄCE W SKŁAD ZESPOŁU SZKÓŁ TECHNICZNYCH IM. JANA I JĘDRZEJA ŚNIADECKICH Adres: Alfonsa Hoffmanna 1/7, 86-300 Grudziądz E-mail: zst@grudziadz.com.pl Strona www: www.zst.grudziadz.com.pl Telefon: 564658383 Faks: 564658383 Powiat inowrocławski: ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH NR 5 IM. GENERAŁA WŁADYSŁAWA SIKORSKIEGO W INOWROCŁAWIU - 4-LETNIE TECHNIKUM Adres: Prezydenta Gabriela Narutowicza 34, 88-100 Inowrocław Strona www: www.budowlankaino.com E-mail: sekretariat-zspnr5@o2.pl Telefon: 523574680 Strona9
Powiat świecki: TECHNIKUM URZADZEŃ I SYSTEMÓW ENERGETYKI ODNAWIALNEJ "MENEDŻER" Adres: Żwirki i Wigury 6, 86-105 Świecie E-mail: sekretariat@zsm-swiecie.pl Strona www: www.zsm-swiecie.pl Telefon: 523324356 Telefon: 523324356 TECHNIKUM w ZESPOLE SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH Adres: Kościuszki 6A, 86-100 Świecie E-mail: zsp_swiecie@o2.pl zsp_swiecie@go2.pl Strona www: www.zspswiecie.pl Faks: 523312438 Powiat toruński: TECHNIKUM NR 9 Adres: Stefana Batorego 43/49, 87-100 Toruń E-mail: zsis@torun.edu.pl Strona www: www.zsis.torun.edu.pl Telefon/fax: 566231338 Strona10