SPRAWOZDANIE KOMISJI

KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 28.6.2013 C(2013) 4035 final SPRAWOZDANIE KOMISJI Sprawozdanie dotyczące stosowania w państwach członkowskich dyrektywy 96/82/WE w sprawie kontroli niebezpieczeństwa poważnych awarii związanych z substancjami niebezpiecznymi w okresie 2009-2011 (Tekst mający znaczenie dla EOG) PL PL

SPRAWOZDANIE KOMISJI Sprawozdanie dotyczące stosowania w państwach członkowskich dyrektywy 96/82/WE w sprawie kontroli niebezpieczeństwa poważnych awarii związanych z substancjami niebezpiecznymi w okresie 2009-2011 (Tekst mający znaczenie dla EOG) 1. WPROWADZENIE Dyrektywa Rady 96/82/WE 1 w sprawie kontroli niebezpieczeństwa poważnych awarii związanych z substancjami niebezpiecznymi (tzw. dyrektywa Seveso II) ma na celu zapobieganie zagrożeniu poważnymi awariami związanymi z substancjami niebezpiecznymi oraz ograniczanie skutków takich awarii dla ludzi i środowiska. Dyrektywa Seveso II ma zastosowanie do około dziesięciu tysięcy zakładów przemysłowych, w których obecne są substancje niebezpieczne. Niniejsze sprawozdanie dotyczy stosowania dyrektywy w latach 2009-2011. Zgodnie z art. 19 ust. 4 dyrektywy państwa członkowskie dostarczają Komisji trzyletnie sprawozdanie dotyczące wdrażania dyrektywy zgodnie z procedurą ustanowioną w dyrektywie normalizującej składanie sprawozdań 2. Zgodnie z wcześniejszą praktyką sprawozdania te ograniczały się do informacji dotyczących zakładów o dużym ryzyku objętych art. 6 i 9. W rozdziale 2 niniejszego sprawozdania streszczono informacje dostarczone przez państwa członkowskie na podstawie kwestionariusza 3. Celem tego streszczenia jest ocena poziomu wdrożenia dyrektywy i wykrycie wszelkich niedociągnięć, które wymagają podjęcia działań zaradczych. W rozdziale 3 uzupełniono te informacje danymi liczbowymi dotyczącymi wypadków, które otrzymano w wyniku analizy informacji przekazanych przez państwa członkowskie do baz danych emars 4 i SPIRS 5, zarządzanych przez Biuro ds. Zagrożeń Poważnymi Awariami przy Wspólnym Centrum Badawczym Komisji Europejskiej. Rozdział 4 zawiera wnioski i wskazówki dotyczące działań, które należy podjąć w przyszłości. W załączniku 1 zamieszczono wyciąg z dostarczonych danych liczbowych. Pełne sprawozdania przedstawione przez 27 państw członkowskich oraz informacje przedstawione dobrowolnie przez Norwegię, Islandię i Macedonię, jak również kwestionariusz, poprzednie sprawozdania za lata 2000-2002 6, 2003-2005 7 i 2006-2008 8 oraz dodatkowe informacje można znaleźć na stronie internetowej Komisji poświęconej dyrektywie Seveso 9. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Dyrektywa 96/82/WE, Dz.U. L 10 z 14.1.1997, s. 13; zmieniona dyrektywą 2003/105/WE, Dz.U. L 345 z 31.12.2003, s. 97. Dyrektywa 91/692/EWG z dnia 23 grudnia 1991 r., Dz.U. L 377 z 31.12.1991, s. 48. Dokument C(2008) 5088 final, decyzja Komisji z dnia 19/09/2008. Internetowy system sprawozdawczości dotyczący poważnych awarii (Online Major Accident Reporting System): https://emars.jrc.ec.europa.eu. System informacji o zakładach Seveso (Seveso Plants Information Retrieval System). Dokument C(2004)3335. Dokument C(2007)3842. Dokument C(2010) 5422 final. http://ec.europa.eu/environment/seveso/implementation.htm PL 2 PL

2. PODSUMOWANIE SPRAWOZDAŃ PAŃSTW CZŁONKOWSKICH Komisja otrzymała trzyletnie sprawozdania od wszystkich 27 państw członkowskich. Dwie trzecie z nich dotrzymało terminu dostarczenia informacji ustalonego na dzień 1 października 2012 r. 2.1. Liczba zakładów W grudniu 2011 r. odnotowano łącznie 10 314 zakładów, w tym 5 523 zakładów o zwiększonym ryzyku (54 %) i 4 791 zakładów o dużym ryzyku (46 %); oznacza to, że w danym okresie sprawozdawczości nastąpił 3-procentowy wzrost liczby tych zakładów. Liczba zakładów o dużym ryzyku wzrosła o 6 % w stosunku do poprzednich trzech lat (z 4 528 w 2008 r.). Wzrost ten może być wynikiem rozwoju gospodarczego, lecz również ściślejszego przestrzegania wymogu zgłaszania zakładów. Sytuacja na szczeblu państw członkowskich jest zróżnicowana w niektórych państwach liczba zakładów zwiększyła się, a w innych zmniejszyła. Wykres 1: Łączna liczba zakładów objętych dyrektywą Seveso w całej UE w latach 2009-2011 Łączna liczba zakładów objętych dyr. Seveso, 2009-2011 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 0 2011 2010 2009 2008 2005 O dużym ryzyku 4 791 4 668 4 649 4 528 3 949 O podwyższonym ryzyku 5 523 5 418 5 365 Wykres 2: Łączna liczba zakładów objętych dyrektywą Seveso w poszczególnych państwach członkowskich stan na rok 2011 Łączna liczba zakładów objętych dyr. Seveso w 2011 r. 3000 2000 2405 1000 0 1196 1101 1086 767 416 381 381 360 295 276 223 197 189 169 164 158 122 85 80 63 61 51 41 20 16 11 DE FR IT UK ES NL BE SE PL RO FI EL CZ PT HU BG AT DK IE SK LV SI EE LT LU CY MT O dużym ryzyku 110 622 533 388 332 249 192 206 166 113 129 83 116 66 78 72 84 54 36 41 30 27 28 18 8 10 6 O podw. ryzyku 130 574 568 698 435 167 189 175 194 182 147 140 81 123 91 92 74 68 49 39 33 34 23 23 12 6 5 PL 3 PL

Największa liczba zakładów objętych dyrektywą Seveso znajduje się w Niemczech, a następnie we Francji, Włoszech i Zjednoczonym Królestwie. W każdym z tych trzech ostatnich państw znajduje się około 1 100 zakładów. Jak wynika z danych statystycznych z bazy danych SPIRS, największa liczba zakładów objętych dyrektywą Seveso w przeliczeniu na milion mieszkańców znajduje się w Finlandii (49), a następnie w Luksemburgu i Szwecji. Największe zagęszczenie zakładów objętych dyrektywą Seveso znajduje się na Malcie (34 zakłady na 1000 km²), a w dalszej kolejności w Belgii, Niderlandach, Luksemburgu i Niemczech. W 19 państwach członkowskich liczba zakładów Seveso na 1000 km² jest mniejsza niż 3. Pod względem liczby zakładów Seveso na jednostkę PKB przodują Estonia i Łotwa (ok. 3 zakłady Seveso na 1 mld EUR PKB). W tym rankingu Niemcy zajmują 17. pozycję. Spośród 49 rodzajów działalności, które stosuje się w klasyfikacji zakładów Seveso, 50 % zakładów wykonuje co najmniej jeden rodzaj działalności spośród poniższych kategorii: składowanie paliwa (w tym ogrzewanie, sprzedaż detaliczna itd.); składowanie i dystrybucja hurtowa i detaliczna (z wyjątkiem gazu płynnego); składowanie gazu płynnego; ogólna produkcja chemikaliów; produkcja podstawowych chemikaliów organicznych; wytwarzanie, dostarczanie i dystrybucja energii; produkcja gazu płynnego, napełnianie butli i dystrybucja luzem. 2.2. Prowadzący zakłady Główne wymogi dla prowadzących zakłady o dużym ryzyku odnoszą się do sporządzania sprawozdań o bezpieczeństwie i wewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych. Z odpowiedzi udzielonych przez państwa członkowskie wynika, że do 2011 r. sprawozdania o bezpieczeństwie nie przedłożyło właściwym organom 2 % prowadzących zakłady. Odsetek ten od kilku lat utrzymuje się na stałym poziomie: w 2008 i 2009 r. było to 2 %, a w 2010 r. 1 % zakładów. Dane liczbowe dotyczące wewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych są podobne, ponieważ właściwe organy czerpią informacje o istnieniu takich planów głównie ze sprawozdań o bezpieczeństwie. Do końca 2011 r. wewnętrznego planu operacyjnoratowniczego nie posiadało około 1 % (67) zakładów o dużym ryzyku (w porównaniu do 1 % w 2009 r.). Ponadto kilka państw członkowskich (Bułgaria, Węgry i Łotwa) poinformowało, że zgodnie z odpowiednimi przepisami krajowymi wymóg ten został nałożony również na prowadzących zakłady o zwiększonym ryzyku. Można zatem stwierdzić, że ogółem poziom wywiązywania się z obowiązku sporządzania sprawozdań o bezpieczeństwie i wewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych jest wysoki. Pewna ograniczona liczba państw członkowskich powinna jednak podjąć działania, aby zwiększyć poziom wywiązywania się z tego obowiązku. Dotyczy to w szczególności Malty i Portugalii, gdzie w ciągu ostatnich trzech lat sprawozdanie o bezpieczeństwie przedstawiło mniej niż 90 % zakładów o dużym ryzyku. Wykres 3: Sprawozdania o bezpieczeństwie przedłożone w latach 2005, 2008 i 2011. PL 4 PL

100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 % Przedłożone sprawozdania o bezpieczeństwie (zakłady o dużym ryzyku, %) AT BE BG CY CZ DE DK EE EL ES FI FR HU IE IT LT LU LV MT NL PL PT RO SE SI SK UK 2005 89 99 100 96 90 100 100 98 92 100 98 100 100 100 62 100 100 83 89 99 95 74 96 100 93 2008 91 94 100 100 98 98 100 100 100 98 100 100 100 97 100 71 88 100 83 100 98 95 97 99 100 98 95 2011 96 99 100 100 97 99 100 100 100 97 100 100 100 97 98 94 100 100 83 92 98 88 99 100 100 100 97 2.3. Właściwe organy Dyrektywą Soveso II nałożono na właściwe organy szereg obowiązków, z których do najważniejszych zalicza się analizowanie sprawozdań o bezpieczeństwie i przekazywanie swoich wniosków prowadzącym zakłady, sporządzanie zewnętrznych planów operacyjnoratowniczych, zagwarantowanie osobom, na które może mieć wpływ poważna awaria, informacji o środkach bezpieczeństwa, przeprowadzanie kontroli, wskazywanie grup zakładów narażonych na ewentualny efekt domina oraz uwzględnianie konsekwencji zagrożeń poważnymi awariami w planowaniu zagospodarowania przestrzennego. W swoich odpowiedziach państwa członkowskie przekazały wiele szczegółowych informacji. W niniejszym streszczeniu skoncentrowano się na aspektach, które można poddać ocenie mającej znaczenie z punktu widzenia statystyki, oraz na informacjach, które mogą być porównywane: należą do nich informacje o zewnętrznych planach operacyjno-ratowniczych, kontrolach, informowaniu opinii publicznej i wykorzystaniu instrumentów przymusu. 2.3.1. Opracowywanie zewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych Organy wyznaczone do tego celu sporządzają zewnętrzne plany operacyjno-ratownicze dotyczące środków, jakie należy podejmować poza zakładem. Plany te mają znaczenie dla opanowywania i kontrolowania wypadków w taki sposób, aby zminimalizować ich skutki i ograniczyć szkody dla człowieka, środowiska i mienia. Z dostarczonych danych wynika, że w 2011 r. zewnętrzny plan operacyjno-ratowniczy sporządzony przez wyznaczone organy posiadało 90 % zakładów o dużym ryzyku, 6 % nie posiadało takiego planu, a 4 % zostało zwolnione z tego wymogu na mocy art. 11 ust. 6. Oznacza to, że do końca 2011 r. powyższy wymóg spełniło średnio 93 % zakładów o dużym ryzyku. W porównaniu do poprzednich okresów sprawozdawczych, w których odsetek ten wynosił 91 % (w 2008 r.) i 68 % (w 2005 r.), sytuacja poprawiła się. Niemniej jednak powinna ona ulec dalszej poprawie, w szczególności w Republice Czeskiej, Niderlandach i Portugalii, gdzie zewnętrzne plany operacyjno-ratownicze zostały opracowane dla mniej niż 80 % zakładów o dużym ryzyku. PL 5 PL

Wykres 4: Zewnętrzne plany operacyjno-ratownicze, sytuacja w 2005, 2008 i 2011 r. 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 % Sporządzone plany operacyjno-ratownicze (%) AT BE BG CY CZ DE DK EE EL ES FI FR HU IE IT LT LU LV MT NL PL PT RO SE SI SK UK 2005 57 57 0 73 62 100 100 100 74 96 68 89 87 68 100 0 76 17 98 94 37 55 73 100 89 2008 87 50 100 100 95 94 100 100 88 71 80 100 100 97 98 100 88 100 100 100 94 37 94 94 100 95 95 2011 93 95 99 100 79 92 93 100 83 88 93 83 92 97 94 100 88 100 100 80 77 70 89 90 100 93 91 2.3.2. Ćwiczenie realizacji i przeglądy zewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych Plany operacyjno-ratownicze muszą być poddawane przeglądom i przećwiczeniu ich realizacji w odstępach czasu nie dłuższych niż trzy lata. Chociaż dokładna ocena statystyczna nie jest możliwa, ponieważ w danym okresie niektóre plany mogły być poddawane przećwiczeniu realizacji więcej niż jeden raz, a inne plany ani razu, z odpowiedzi państw członkowskich wynika, że w latach 2009-2011 przećwiczono realizację ok. 73 % istniejących zewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych. Jest to o 13 % więcej niż odsetek planów, których realizację przećwiczono w latach 2006-2008 (60 %), a znacznie więcej niż odsetek zgłoszony w latach 2003-2005 (40 %). Pomimo tego wzrostu, pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi występują znaczne różnice (przećwiczona realizacja od 100 % do zaledwie 14 % planów operacyjno-ratowniczych). Poprawa jest konieczna w szczególności w Belgii, Republice Czeskiej, Grecji, Włoszech, Portugalii i Szwecji, gdzie przećwiczono realizację mniej niż 50 % zewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych. Wykres 5: Przećwiczona realizacja zewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych 10 10 Dane liczbowe > 100 %, ponieważ niektóre państwa członkowskie mogły dojść do wniosku, że chodzi o liczbę zakładów, w których przećwiczenie realizacji planów operacyjno-ratowniczych odbywa się co roku. PL 6 PL

2.3.3. Informowanie opinii publicznej Osoby, na które może mieć wpływ poważna awaria, muszą regularnie i bez konieczności ubiegania się o to, otrzymywać wszelkie informacje na temat środków bezpieczeństwa i wymaganego zachowania w przypadku takich awarii. Kwestię odpowiedzialności w tym zakresie dyrektywa pozostawia otwartą. Przerwa pomiędzy podaniem tych informacji do publicznej wiadomości może wynosić maksymalnie pięć lat (dwa lata dłużej niż okres sprawozdawczy). Dlatego w kwestionariuszu pytano, ile zakładów udostępniło takie informacje w latach 2007-2012. Nie wszystkie odpowiedzi udzielone przez państwa członkowskie odnoszą się do wymienionego okresu. Ogólnie rzecz biorąc, w okresie 2007-2012 opinia publiczna otrzymała informacje o 4 171 zakładach, co odpowiada około 87 % zakładów Seveso o dużym ryzyku oraz oznacza wzrost w porównaniu do 2008 r. (80 %) i 2005 r. (72 %). Jednak w kilku państwach członkowskich, w tym w Grecji, Hiszpanii, Luksemburgu i Niderlandach, informacji dostarczono w bardzo niewielu przypadkach lub w ogóle ich nie udostępniono. Ponadto dane nie zawierają informacji o jakości i skuteczności dostarczanych informacji. Wykres 6: Zakłady, o których informacje są podawane do wiadomości publicznej PL 7 PL

Ponadto w kwestionariuszu poproszono o informację o tym, kto jest odpowiedzialny za informowanie opinii publicznej. Z dostarczonych danych wynika, że w 10 państwach członkowskich odpowiedzialność za tę czynność spoczywa na organach publicznych, a w 14 państwach członkowskich należy do prowadzących zakłady; dwa państwa członkowskie podały, że prowadzący zakłady i organy publiczne dzielą się obowiązkami. Ogólnie rzecz biorąc, organy odpowiedzialne za informowanie opinii publicznej ponoszą także związane z tym koszty. Wykres 7: Podmioty odpowiedzialne za informowanie opinii publicznej (liczba państw członkowskich) PL 8 PL

Podmioty odpowiedzialne za informowanie opinii publicznej (podana liczba państw członkowskich) 1 2 Prowadzący zakład (AT, BG, CY, EE, DE, FI, HU, IE, LV, MT, SI, SK, UK, i RO) Organy publiczne (BE, EL, FR, CZ, ES, DK, IT, NL, PT i SE) 10 14 Prowadzący zakład oraz organy publiczne (LT i PL) Brak danych (LU) 2.3.4. Kontrole W 2009 i 2010 r. kontrole przeprowadzono średnio w 65 %, a w 2011 r. w 66 % zakładów o dużym ryzyku. W porównaniu z 2008 i 2005 r., kiedy wynosił odpowiednio 66 % i 69 %, odsetek ten praktycznie się nie zmienił. Kontrole w zakładach zwiększonego ryzyka przeprowadzano rzadziej: w 2009 r. średnio w 42 %, w 2010 w 41 %, a w 2011 r. w 43 % takich zakładów. Wyniki te odzwierciedlają fakt, że obowiązek corocznych kontroli ma zastosowanie wyłącznie do zakładów o dużym ryzyku, chyba że program kontroli został ustanowiony dla danego zakładu w oparciu o systematyczną ocenę zagrożeń poważnymi awariami w tym zakładzie. Nie ma danych dotyczących kontroli zakładów zwiększonego ryzyka w poprzednich okresach sprawozdawczych. Roczne dane liczbowe nie pozwalają wyciągnąć jasnych wniosków, ponieważ częstotliwość kontroli jest powiązana z programem kontroli i w związku z tym przeprowadzanie corocznych kontroli na terenie wszystkich zakładów może nie być konieczne. Jednak ze szczegółowej analizy informacji dostarczonych przez państwa członkowskie wynika, że w kilku państwach członkowskich, w tym w Grecji, Włoszech, Portugalii i Szwecji, konieczne może być zwiększenie zasięgu kontroli zakładów o dużym ryzyku, ze względu na fakt, że w ostatnim okresie sprawozdawczym skontrolowano w tych krajach mniej niż 50 % zakładów o dużym ryzyku. Wykres 8: Odsetek (%) zakładów poddanych kontroli w 2005, 2008 i 2011 r. PL 9 PL

% Zakłady o dużym ryzyku poddane kontroli (%) 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 AT BE BG CY CZ DE DK EE EL ES FI FR HU IE IT LT LU LV MT NL PL PT RO SE SI SK UK 2005 86 82 100 98 52 85 100 27 56 100 95 100 100 33 100 60 66 0 100 100 30 44 92 95 93 2008 39 82 63 100 100 58 84 100 35 49 54 98 100 100 30 88 88 97 100 81 100 16 100 38 100 68 74 2011 74 84 92 100 100 60 83 100 10 63 63 90 100 103 15 100 100 73 100 82 100 11 98 43 93 71 75 2.3.5. Wykorzystanie instrumentów przymusu Wszystkie państwa członkowskie poinformowały o stosowaniu instrumentów przymusu w razie naruszenia ustawodawstwa. Instrumenty przymusu zastosowano w 5 895 przypadkach. Najczęściej stosowanym instrumentem było wezwanie do usunięcia uchybienia (wezwanie do poprawy, dopełnienia obowiązków, ostrzeżenie itp.), a w następnej kolejności pisemny nakaz, nakaz dopełnienia obowiązku oraz nałożenie grzywny. Bardzo rzadko korzystano z zakazu użytkowania (38 przypadków), nie przekazano też informacji o żadnym postępowaniu karnym. Tabela 1: Stosowanie instrumentów przymusu wg informacji zgłoszonych przez państwa członkowskie za lata 2009-2011 Kategoria instrumentów Wezwanie do poprawy/dopełnienia obowiązków Nakaz pisemny/nakaz dopełnienia obowiązków Grzywna administracyjna Postępowanie w sprawie uchybienia obowiązkom (ogólne) Państwo członkowskie, które przekazało informacje o stosowaniu instrumentów z tej kategorii BE, BG, CY, DE, DK, EE, ES, FR, IE, IT, LT, LU, LV, NL, PL, PT, RO, SI, UK BE, BG, CY, DE, DK, EE, ES, FR, IT, LT, LV, NL, PL, PT, RO, SE, SI, UK AT, BE, BG, CZ, DE, EE, ES, FI, FR, HU, IE, IT, LT, LV, NL, PL, PT, RO, SI, SK BE, BG, CY, CZ, DE, EE, ES, FR, LV, MT, NL, PL, PT, RO, SI, UK Liczba przypadków zgłoszonych 2009 2010 2011 Cały okres 1 321 1 420 1 354 4 501 294 309 312 922 92 88 117 325 32 17 11 69 PL 10 PL

Kategoria instrumentów Państwo członkowskie, które przekazało informacje o stosowaniu instrumentów z tej kategorii Liczba przypadków zgłoszonych 2009 2010 2011 Cały okres Ostrzeżenie ustne BE, CY, DK, RO, SI, UK 10 20 30 40 Zakaz użytkowania Postępowanie karne (przepis dotyczący pozbawienia wolności) AT, BE, BG, CY, CZ, DE, DK,ES, FI, HU, IT, LT, LU, LV, MT, NL, PL, PT, RO, SE, SI, SK, UK BE, DE, EE, FR, IT, NL, PL, PT, UK 13 14 9 38 0 0 0 0 3. STATYSTYKI DOTYCZĄCE WYPADKÓW Z EMARS Kluczowym wskaźnikiem przy pomiarze skuteczności dyrektywy i jej celu zapobiegania awariom jest liczba poważnych awarii. Państwa członkowskie są zobowiązane do zgłaszania w bazie emars (system sprawozdawczości dotyczący poważnych awarii) wszystkich poważnych awarii spełniających kryteria wymienione w załączniku VI do dyrektywy Seveso. Mogą one również informować o innych zdarzeniach 11 (innych poważnych awariach, które nie spełniają tych kryteriów, lub nieobjętych dyrektywą SEVESO, na przykład związanych z transportem) oraz o sytuacjach bliskich awariom. W okresie 2000-2011, pomimo zwiększenia się liczby zakładów objętych zakresem dyrektywy Seveso (w okresie od 2009 do 2011 r. o 3 %), liczba poważnych awarii była względnie stabilna i wynosiła średnio 27 awarii na rok 12. Ze względu na opóźnienia w zgłaszaniu awarii, wynikające przede wszystkim z konieczności zakończenia czasochłonnych procedur prawnych, jak również z konieczności przygotowania i zatwierdzenia sprawozdań rejestrowanych w bazie danych emars, dane statystyczne z ostatnich 3 lat nadal mogą wymagać korekty w górę. Wykres 9: Liczba poważnych awarii zgłoszonych w emars 11 12 Inne zdarzenia to np. poważne awarie, które nie spełniają kryteriów określonych w załączniku VI lub awarie, które nie są objęte dyrektywą Seveso, np. wypadki związane z transportem. Nie jest możliwe określenie całkowitego wzrostu od 2000 r. ze względu na fakt, że w poprzednich okresach sprawozdawczych nie przekazywano danych dotyczących liczby zakładów o zwiększonym ryzyku. Można jednak stwierdzić, że od 2005 r. liczba zakładów o dużym ryzyku wzrosła o 25 %. PL 11 PL

Liczba poważnych awarii w UE [żródło: MAHB WE 2013] 100 80 83 81 79 78 60 40 20 0 2000-2002 2003-2005 2006-2008 2009-2011 Awarie zgłoszone do bazy danych to głównie poważne awarie w rozumieniu dyrektywy Seveso. Sytuacje zbliżone do awarii i inne zdarzenia zgłaszane są rzadziej. Kryteria będące najczęściej podstawą sprawozdawczości to: awaria dotycząca ponad 5 % ilości progowej danej substancji, obrażenia doznane przez osoby i szkody majątkowe. Każdego roku w okresie 2000-2011 do bazy danych trafiło więcej informacji o awariach w zakładach o dużym ryzyku niż w zakładach o zwiększonym ryzyku (224 awarie w zakładach o dużym ryzyku w porównaniu do 43 awarii w zakładach o zwiększonym ryzyku i 54 awarii, w odniesieniu do których nie określono poziomu ryzyka), co odzwierciedla fakt, że zakłady o dużym ryzyku są bardziej zagrożone awarią. W ciągu ostatnich dziesięciu lat daje się zauważyć tendencja do zmniejszania się liczby zgłaszanych ofiar śmiertelnych i obrażeń. Całkowita liczba ofiar śmiertelnych spadła z 27 w 2000 r. do 9 w 2010 r. W szczególności od 2006 r. nie było ofiar śmiertelnych poza terenem zakładu. Całkowita liczba obrażeń spadła ze 126 w 2000 r. do 23 w 2010 r. Wśród awarii zgłaszanych w emars najczęściej występującym niebezpiecznym zjawiskiem we wszystkich latach z wyjątkiem 2002, 2003 i 2010 r. był wyciek substancji toksycznych. W wymienionych latach częściej występowały wybuchy oraz pożary. Najczęściej występujące kategorie substancji: toksyczne: 91 poważnych awarii; skrajnie łatwopalne: 80 poważnych awarii; bardzo toksyczne: 53 poważne awarie. W okresie 2000-2011 siedem rodzajów działalności przyczyniło się do ponad 10 zdarzeń. Największą częstotliwość awarii (mierzoną jako liczba awarii w przeliczeniu na zakład) odnotowano w przypadku następujących rodzajów działalności: obróbka metali, działalność petrochemiczna/rafinerie ropy i ogólna produkcja chemikaliów. Tabela 2: Rodzaje działalności, które w latach 2000-2011 przyczyniły się do wystąpienia ponad 10 zdarzeń 13 13 Informacje z baz danych emars i SPIRS. PL 12 PL

Liczba zakładów Soveso Zgłoszone zdarzenia Rodzaj działalności Liczba ogółem % 14 Poważne awarie Sytuacj a zbliżon a do awarii Inne zdarzen ia Zdarze nia ogółem % 15 Częstot liwość 16 Produkcja tworzyw sztucznych i gumy Produkcja i składowanie pestycydów, produktów biobójczych, fungicydów Przechowywanie i dystrybucja hurtowa i detaliczna (z wyjątkiem LPG) 368 3,89 9 1 10 2,8 0,7 267 2,83 12 1 13 3,6 1,3 877 9,28 15 1 2 18 5 0,5 Obróbka metali 78 0,83 19 2 21 5,9 7 Działalność petrochemiczna / rafinerie ropy naftowej Ogólna produkcja chemikaliów (niewymieniona powyżej) 238 2,52 62 4 6 72 20 8 591 6,25 98 1 2 101 28,4 4,5 Inna działalność 276 2,92 30 4 34 9,5 3,2 Z przekazanych informacji wynika, że siedem awarii miało skutki transgraniczne. W odniesieniu do ponad 90 % awarii zgłoszonych w latach 2000-2011 stwierdzono, że wyciągnięto z nich wnioski na przyszłość. Jednak w wielu przypadkach jakość tych informacji była bardzo niska. W następnych latach Komisja będzie zachęcać do poprawy w tym obszarze. 14 15 16 Liczba zakładów (w odniesieniu do rodzaju działalności) w stosunku do całkowitej liczby zakładów Seveso (SPIRS 9 449 zakładów w sprawozdaniu) Wyrażony w procentach stosunek liczby zdarzeń (dla danego rodzaju działalności) do całkowitej liczby zdarzeń zgłoszonych w latach 2000-2011 r. (356) Częstotliwość wyrażona jako stosunek odsetka wydarzeń (dla danego rodzaju działalności) do odsetka zakładów (dla tego samego rodzaju działalności). PL 13 PL

4. WNIOSKI I DALSZE DZIAŁANIA Powyższa analiza potwierdza, że dyrektywa ma właściwe działanie oraz że w ciągu ostatnich dwóch okresów sprawozdawczości jej wdrażanie przez państwa członkowskie znacząco się poprawiło. W ostatnich dziesięciu latach, pomimo znacznego zwiększenia się liczby zakładów, wynikającego głównie z przystąpienia do Unii nowych państw członkowskich, liczba poważnych awarii pozostała stosunkowo stabilna, wynosząc średnio 27 poważnych awarii na rok. Bardzo pozytywnym zjawiskiem jest odnotowany w ciągu ostatnich dziesięciu lat znaczny spadek liczby ofiar śmiertelnych i zranień. Praktyczne wdrożenie i egzekwowanie przepisów dyrektywy Seveso II w większości dziedzin uległo dalszej poprawie. W szczególności prowadzący zakłady przemysłowe stosują się w dużym stopniu do wymogów dotyczących sprawozdań o bezpieczeństwie oraz wewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych. Niemniej jednak w szeregu państw członkowskich konieczne są dalsze działania w niektórych obszarach, w szczególności w odniesieniu do opracowywania i ćwiczenia realizacji zewnętrznych planów awaryjnych, a także informowania opinii publicznej. Ponadto co roku stosunkowo duża liczba zakładów nie jest kontrolowana (około 34 % zakładów o dużym ryzyku), co wymaga podjęcia działań naprawczych. Komisja wzięła pod uwagę ustalenia dotyczące poprzedniego okresu sprawozdawczego 17, przeprowadzając przegląd dyrektywy Seveso II, którego wynikiem było przyjęcie dyrektywy 2012/18/UE 18 (Seveso 3). W nowej dyrektywie zwiększono prawo społeczeństwa do otrzymywania odpowiednich informacji, wprowadzając w niej pewne przepisy mające zastosowanie także do zakładów o zwiększonym ryzyku. W dyrektywie uwzględniono szczegółowe zasady gwarantujące odpowiednie konsultacje publiczne dotyczące poszczególnych projektów, a także wprowadzono bardziej surowe przepisy dotyczące kontroli. W związku z tym oczekuje się, że niezbędne ulepszenia wymienione w niniejszym sprawozdaniu zostaną osiągnięte w procesie osiągania zgodności z dyrektywą Seveso III. Komisja będzie ściśle nadzorować postępy w powyższych obszarach oraz będzie pomagać państwom członkowskim w dążeniu do osiągnięcia lepszych wyników, w zależności od potrzeb poprzez różne działania wspierające lub działania w zakresie egzekwowania przepisów. 17 18 Dokument C(2010) 5422 final. Dz.U. L 197, s. 1 z 24.7.2012. PL 14 PL

P. czł. Zakł. o duży m ryz. 2011 r. Zakł. o dużym ryz. 2008 r. Zakł. o dużym ryz. 2005 r. Sprawozda nie o bezp. nie złożone 2011 Wewn. plany oper.- ratown. nie sporządzon e 2011 r. Zewn. plany oper.- ratown. nie sporządzon e 2011 r. Zewn. plany oper.-ratown. nie sporządzone 2008 r. Zewn. plany oper.- ratown. przećwicz one 09+10+11 Zewn. plany oper.- ratown. przećwiczo ne Informowan ie opinii publicznej 09+10+11 Informowanie opinii publicznej 06+07+08 Skontrolowane zakł. o dużym ryz. 2011 r. Skontrolowane zakł. o dużym ryz. 2008 r. AT 84 79 79 3 3 4 10 78 57 77 68 62 31 BE 192 174 137 2 0 9 87 74 99 192 174 161 143 BG 72 52 0 0 1 0 47 40 72 47 66 33 CY 10 11 13 0 0 0 0 27 0 9 0 10 11 CZ 116 112 79 3 3 3 6 28 22 92 91 116 112 DE 1104 1077 976 6 4 15 68 762 703 1079 959 662 625 DK 54 44 20 0 1 4 0 29 22 50 11 45 37 EE 28 21 14 0 0 0 0 10 5 10 19 28 21 EL 83 83 100 0 0 14 10 0 0 8 29 ES 332 295 245 11 6 36 85 324 236 181 133 208 145 FI 129 127 84 0 0 9 25 94 75 120 116 81 69 FR 622 553 593 0 12 59 0 587 229 622 553 558 542 HU 78 63 47 0 0 0 0 121 63 107 63 78 63 IE 36 33 23 1 0 1 1 24 21 67 20 37 33 IT 533 518 462 11 11 31 9 177 286 533 518 78 155 LT 18 17 21 1 0 0 0 54 52 20 15 18 15 LU 8 8 5 0 0 0 1 6 0 0 0 8 7 LV 30 30 29 0 0 0 0 30 31 30 30 22 29 MT 6 6 6 1 0 0 0 6 2 6 0 6 6 NL 249 221 188 20 0 51 0 0 205 179 PL 166 161 149 3 3 7 10 133 134 180 161 166 161 PL 15 PL

PT 66 62 57 8 8 20 39 10 8 48 0 7 10 RO 113 113 1 1 9 7 98 86 121 113 111 113 SE 206 195 172 1 4 20 12 26 50 173 115 89 74 SI 27 24 26 0 0 0 0 25 24 25 24 25 24 SK 41 40 39 0 0 1 2 37 57 45 40 29 27 UK 388 409 385 11 11 13 20 328 251 312 348 290 303 UE 4791 4528 3949 83 67 307 392 3135 2553 4171 3616 3174 2995 PL 16 PL