Szanowna Pani Beata Mazurek Poseł na Sejm RP Przewodnicząca Komisji Polityki Społecznej i Rodziny Szanowna Pani Poseł, Z uwagi na trwające prace legislacyjne nad nowelizacją ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (druk 2215), Ogólnopolska Baza Pracodawców Osób Niepełnosprawnych OBPON.org, której ustawowym i statutowym celem jest reprezentowanie i działanie na rzecz pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne, pragnie zgłosić swoje uwagi w przedmiocie projektowanej rewizji zasad funkcjonowania pracodawców osób niepełnosprawnych. Z uwagą zapoznaliśmy się z projektem nowelizacji i jako organizacja pracodawców o zasięgu ogólnopolskim działająca na podstawie ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o organizacjach pracodawców (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 2029) i tym samym posiadająca mandat do zabierania głosu w imieniu pracodawców osób niepełnosprawnych, chcemy wyrazić swoją dezaprobatę dla projektowanych rozwiązań, w których trudno dostrzec wielokrotnie zapowiadane zmniejszenie obciążeń biurokratycznych dla pracodawców oraz ułatwienia i zachęty w prowadzonej działalności na rzecz zatrudniania osób z niepełnosprawnością. Poniżej przedstawiamy propozycje, które stanowią odzwierciedlenie pożądanych przez pracodawców kierunków zmian: 1. Zmiana dotycząca mechanizmu wystawiania informacji o kwocie obniżenia wpłat na PFRON 1) Wersja I - najbardziej czytelna i nie obciążająca pracodawców i PFRON zmiana art.22: W art. 22 ust. 10 otrzymuje brzmienie:
10. Sprzedający: 1) może wystawić informację o kwocie obniżenia niezwłocznie po terminowym uregulowaniu należności, jednak nie później niż do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym przypadał termin płatności za zakup; 2) prowadzi ewidencję wystawionych informacji o kwocie obniżenia; 3) przekazuje Zarządowi Funduszu informację miesięczną o wystawionych informacjach o kwocie obniżenia - w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wystawił informacje. Wersja II w art. 22: a) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu: 1a. Sprzedający w informacji dodatkowej na fakturze, o której mowa w ust. 2 pkt 1, informuje, że w miesiącu poprzedzającym miesiąc wystawienia faktury, spełniał warunki określone w ust. 1; b) w ust. 2 po pkt 2 dodaje się pkt 2a w brzmieniu: 2a) złożenie sprzedającemu, w terminie 7 dni od dnia otrzymania pierwszej faktury wystawionej po1 lipca 2018 r., pisemnego oświadczenia o zamiarze korzystania z prawa do obniżenia wpłaty, jeżeli na fakturze znalazła się informacja, że sprzedający spełnia warunku określone w ust.1. Pisemne oświadczenie jest ważne do czasu odwołania go przez nabywcę ulgi. 2) w art. 22 ust. 9 otrzymuje brzmienie: 9. Przy obliczaniu kwoty obniżenia bierze się pod uwagę wyłącznie zatrudnienie i wynagrodzenia pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę za miesiąc, do którego zaliczono przychody, o których mowa w ust. 8. Przy obliczaniu stanu zatrudnienia i wskaźnika, o których mowa w ust. 1, bierze się pod uwagę wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wymienionych w ust. 1 - oznacza to przeciętny miesięczny udział procentowy osób niepełnosprawnych wymienionych w ust. 1 art. 22 w zatrudnieniu ogółem, w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy. Do ustalania stanów zatrudnienia pracowników i wskaźników, o których mowa w ust. 1 i 5-7, stosuje się wyłączenia ze stanów zatrudnienia określone w art. 21 ust. 5., Uzasadnienie: Postulat dotyczący konieczności odciążenia pracodawców od obowiązku wystawiania ulg wszystkim kontrahentom (bez względu na to czy są nimi zainteresowani, czy nie) był wielokrotnie zgłaszany przez środowiska reprezentujące pracodawców podczas spotkań z przedstawicielami Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz
Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i tylko w jednej z wersji zaproponowanych wyżej może być zaakceptowany przez pracodawców udzielających ulg. Znajdująca się obecnie w projekcie noweli propozycja nie dość, że nie zmniejsza obciążeń po stronie sprzedającego, to jeszcze nakłada na niego dodatkowe obowiązki związane z koniecznością skutecznego poinformowania nabywcy o zasadach udzielania ulg, a następnie odebrania od niego oświadczenia o chęci skorzystania z ulgi przy każdej sprzedaży udokumentowanej fakturą. Zwiększy to koszty obsługi procesu udzielania ulg z uwagi na konieczność wysłania informacji o zasadach obniżania ulg listem poleconym za potwierdzeniem odbioru, konieczność archiwizowania dodatkowych dokumentów przez 10 lat, a niekiedy nawet konieczność zatrudnienia dodatkowej osoby, która będzie weryfikowała terminy wysyłki informacji oraz odbioru oświadczenia nabywcy o zamiarze skorzystania z ulgi. Dodatkowo proponowane przez Rząd rozwiązanie będzie także kosztowne dla nabywców ulgi oraz dla samego Funduszu. Nie do zaakceptowania jest również propozycja nowego brzmienia art. 22 ust. 9 ustawy o rehabilitacji, która uzależnia prawo do udzielenia ulgi od osiągania wskaźnika zatrudnienia, o którym mowa w art. 22 ust. 1, na dzień wystawienia faktury. Nie dość, że takie rozwiązanie to kolejne czasochłonne obciążenie osób wystawiających ulgi, to jeszcze stwarza pole do nieuczciwych praktyk polegających na sztucznym kreowaniu wskaźnika na jeden dzień. Projekt noweli nie daje też odpowiedzi na pytanie, co w przypadku, gdy na dzień wystawienia faktury wskaźnik będzie osiągnięty, ale już przeciętny wskaźnik z tego miesiąca będzie niższy niż wymagany w art. 22 ust. 1 ustawy o rehabilitacji oraz co w przypadku korekt stanów zatrudnienia na podstawie art. 2a ustawy o rehabilitacji. Kuriozalny w naszej ocenie jest również pomysł nałożenia na wystawiających ulgi 10% sankcji za niepoinformowanie nabywcy o możliwości udzielenia mu ulgi, gdyż trudno traktować korzystanie z dodatkowych preferencji dla pracodawców osób niepełnosprawnych jako obowiązku, a nie prawa sprzedającego. 2. Zmiana dotycząca dofinansowań do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych: a) w art. 26a ust. 1a 1 punkt 3 otrzymuje brzmienie: 1a 1. Miesięczne dofinansowanie nie przysługuje: ( ) do tej części kosztów płacy, która w odniesieniu do pracownika niepełnosprawnego została poniesiona przez pracodawcę z uchybieniem terminów, wynikających z odrębnych przepisów, przekraczającym 14 dni. b) w art.26 b ust. 6a otrzymuje brzmienie: 6a. Przepisu ust. 6 nie stosuje się w przypadku pracownika, którego niepełnosprawność powstała w trakcie zatrudnienia u pracodawcy ubiegającego się o miesięczne dofinansowanie. Za dzień powstania
niepełnosprawności na potrzeby ust. 6a należy uznać dzień posiedzenia zespołu orzekającego (data wydania orzeczenia). Data wydania orzeczenia musi być późniejsza od daty zatrudnienia u pracodawcy ubiegającego się o miesięczne dofinansowanie. Uzasadnienie: W obecnym stanie prawnym pracodawca traci dofinansowanie do miesięcznego wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego w przypadku, gdy koszty płacy za tego pracownika nie zostały poniesione w całości i terminowo. Często w wyniku otrzymania z opóźnieniem dokumentów od pracownika, czy też z powodu czysto ludzkiej pomyłki, dochodzi sytuacji, gdy pracodawca jest zobligowany do dokonania korekty, z której wynika, że powstała niedopłata i bez względu na to z jakiego powodu ona powstała oraz jaka jest jej wysokość, pracodawca traci dofinansowanie do całego miesięcznego wynagrodzenia na danego pracownika. Wskazana przez nas propozycji pozwala na otrzymywanie dofinansowania wyłącznie do tej części kosztów płacy, które zostały faktycznie i terminowo poniesione przez pracodawcę, a zatem słusznie chronione interesy pracownika, będą w dalszym ciągu zabezpieczone. Proponujemy również zmianę art. 26b ust. 6a ustawy o rehabilitacji. Obecnie pracodawcy jak i sam BON oraz PFRON mają problem z definicją kiedy powstaje niepełnosprawność u pracodawców. BON i PFRON wydają sprzeczne stanowiska w tej sprawie, dlatego też konieczne jest doprecyzowanie tego zagadnienia na poziomie ustawy. 3. Zmiana dotycząca sankcji z tytułu nieprawidłowego gospodarowania środkami ZFRON w art. 33: - ust. 4a otrzymuje brzmienie: ust. 4a. W przypadku niezgodnego z ust. 4 przeznaczenia środków funduszu rehabilitacji, pracodawca jest zobowiązany do dokonania zwrotu 100% kwoty tych środków na fundusz rehabilitacji wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia, w którym nastąpiło ujawnienie niezgodnego z ustawą przeznaczenia środków funduszu rehabilitacji, a także niedotrzymanie terminu, o którym mowa w ust. 3 pkt 3. - ust. 4a 1 otrzymuje brzmienie: ust. 4a 1. Na równi z niezgodnym z ust. 4 przeznaczeniem środków funduszu rehabilitacji traktuje się nieutworzenie funduszu rehabilitacji, nieprowadzenie ewidencji środków funduszu rehabilitacji lub nieprowadzenia rachunku bankowego środków tego funduszu, z tym, że kwota wpłaty na Fundusz w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło ujawnienie tych okoliczności, jest równa 10% kwoty środków funduszu rehabilitacji ustalonej na podstawi ust.1-3
Uzasadnienie: Obecnie obowiązująca 30% sankcja na PFRON z tytułu nieprawidłowości określonych w art. 33 ust. 4a i 4a 1 ustawy o rehabilitacji jest zbyt wygórowana, szczególnie w kontekście niejednokrotnie sprzecznych interpretacji organów administracji oraz braku jednolitej linii orzeczniczej, co do zasad dysponowania środkami ZFRON. Wobec braku skutecznych instrumentów, które pozwoliłyby pracodawcy na wcześniejszą weryfikację prawidłowości planowanych działań zakupowych finansowanych ze środków funduszu rehabilitacji, konieczne jest ograniczenie sankcji do samych odsetek. Pracodawca nie może ponosić odpowiedzialności za brak precyzyjnych przepisów, które jednoznacznie pozwalałyby mu ustalić, na co może przeznaczyć środki ZFRON bez obawy narażenia się na drakońską karę. Liczymy na uwzględnienie powyższych uwag w pracach nad nowelizacją ustawy o rehabilitacji. Są one wyrazem oczekiwań środowiska pracodawców osób niepełnosprawnych, które czuje się rozczarowane rządowym projektem nowelizacji ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.