ANALIZA WYBRANYCH ELEMENTÓW SYSTEMU BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY W BADANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE PRZEMYSŁOWYM

Podobne dokumenty
OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO W PRZEDSIĘBIORSTWIE PRZEMYSŁOWYM

BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI

Zdarzenia potencjalnie wypadkowe krok po kroku

14. Sprawdzanie funkcjonowania systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy

Przebieg audytów jakości od planowania do działań poaudytowych w oparciu o przepisy PART M i PART 145. Ismena Bobel

5. Planowanie działań w systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy

8. Kompetencje i szkolenie pracowników w systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy

DOSKONALENIE PROCESÓW WSPIERAJACYCH POPRAWĘ SYSTEMU ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM I HIGIENĄ PRACY W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE PRZEMYSŁOWYM

1.1 WPROWADZENIE DO PROBLEMU Systematyka narzędzi zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej Audyt brd i jego cele

Numer dokumentu: PRC/DSJ/AW. Sprawdził / Zatwierdził : Tomasz Piekoszewski

ISO w przedsiębiorstwie

OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO. dr inż. Zofia Pawłowska

Wypadki w budownictwie zbadane przez inspektorów pracy PIP w okresie I - III kwartału 2007 r.

Koszty wypadków przy pracy w przedsiębiorstwach

STATYSTYKA EKONOMICZNA

II. Organizacja audytu wewnętrznego w AM

OCENA FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTWA W OBSZARZE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Z WYKORZYSTANIEM WSKAŹNIKÓW WYNIKOWYCH I WIODĄCYCH

Kwestionariusz dla przedstawiciela kadry kierowniczej lub specjalisty ds. bhp

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1)

Zarządzanie bezpieczeństwem Laboratorium 2. Analiza ryzyka zawodowego z wykorzystaniem metody trzypunktowej

Karta audytu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach

3. Polityka w systemie zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy

KOSZTY JAKOŚCI JAKO NARZĘDZIE ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ

WZÓR BHP I OCHR.ŚRODOWISKA - PYTANIA DO AUDYTU 1 OPIS FIRMY/ WYNIKI OSIĄGNIĘTE W DZIEDZINIE BEZPIECZEŃSTWA. 1.1 Nazwa firmy:

ORGANIZACJA PROCESÓW DYSTRYBUCJI W DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW PRODUKCYJNYCH, HANDLOWYCH I USŁUGOWYCH

I. Cele systemu kontroli wewnętrznej.

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

Warszawa, dnia 19 czerwca 2013 r. Poz. 696 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 6 czerwca 2013 r.

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

bezpieczeństwem infrastruktury drogowej

REGULAMIN KONKURSU ŚWIADOMI I AKTYWNI. dotyczącego zgłaszania Zdarzeń Potencjalnie Wypadkowych. wydanie 1 z dnia SPIS TREŚCI

I. Ogólne cele i zasady audytu wewnętrznego

OPTYMALIZACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM I HIGIENĄ PRACY W WYBRANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE PRZEMYSŁU CIEPŁOWNICZEGO

METODY IDENTYFIKACJI, ANALIZY I OCENY ZAGROśEŃ WYSTĘPUJĄCYCH W PROCESACH PRACY

DOSKONALENIE SYSTEMU JAKOŚCI Z WYKORZYSTANIEM MODELU PDCA

OCENA i ANALIZA STANU BHP

Behawioralne metody poprawy bezpieczeństwa pracy

Kondycja ekonomiczna drzewnych spółek giełdowych na tle innych branż

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO STATYSTYCZNA ANALIZA ZMIAN LICZBY HOTELI W POLSCE W LATACH

ISO 9000/9001. Jarosław Kuchta Jakość Oprogramowania

Zarządzanie Zasobami

9. Komunikowanie się w sprawach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy

dr inż. Dominika Lisiak-Felicka Uniwersytet Łódzki dr Maciej Szmit Orange Labs Poland WYBRANE ASPEKTY ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM INFORMACJI

Ocena postaw przedsiębiorstw na temat doskonalenia jakości świadczonych usług logistycznych w zakresie transportu chłodniczego

Numer dokumentu: PRC/DSJ/AW. Sprawdził / Zatwierdził : Tomasz Piekoszewski

Karta audytu wewnętrznego

Badania biegłości laboratorium poprzez porównania międzylaboratoryjne

ROLA KADRY ZARZĄDZAJĄCEJ W KSZTAŁTOWANIU BEZPIECZEŃSTWA PRACY. dr inż. Zofia Pawłowska

2.3 Jakie procesy zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy można zidentyfikować i opisać w przedsiębiorstwie?

Zarządzanie Jakością. System jakości jako narzędzie zarządzania przedsiębiorstwem. Dr Mariusz Maciejczak

Zarządzenie Nr 1697/2011. Prezydenta Miasta Radomia

Zasady i tryb przeprowadzania audytu wewnętrznego w Politechnice Warszawskiej

Opis efektów uczenia się dla kwalifikacji na poziomie 7 Polskiej Ramy Kwalifikacji

4. Zaangażowanie kierownictwa i współudział

SYSTEM ZARZĄDZANIA PROJEKTAMI W PRZEDSIĘBIORSTWIE PRODUKCYJNYM PRZYKŁAD WDROŻENIA

INFORMACJA O REALIZACJI ZADAŃ Z ZAKRESU AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W ROKU 2016

Warszawa, dnia 6 maja 2015 r. Poz. 16 M I N I S T R A S P R AW Z A G R A N I C Z N Y C H 1) z dnia 6 maja 2015 r.

SPIS TREŚCI 1.0 Systemy i dokumentacja 2.0 Środowisko pracy 3.0 Szkolenia 4.0 Zagrożenia dla zdrowia i wypadki przy pracy

KLIENCI KIENCI. Wprowadzenie normy ZADOWOLE NIE WYRÓB. Pomiary analiza i doskonalenie. Odpowiedzialnoś ć kierownictwa. Zarządzanie zasobami

Celami kontroli jest:

Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia:

Zarządzenie Nr 26/2011/2012 Rektora Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego z dnia 23 grudnia 2011 roku

Diagnostyka ekonomiczna w systemach automatycznego zarządzania przedsiębiorstwem. dr Jarosław Olejniczak

Warszawa, dnia 12 maja 2016 r. Poz. 20

Ocena ryzyka zawodowegoto proste! Copyright by Zdzisław Wiszniewski

Karta Systemu Jakości. wersja 1.0

KOSZTY JAKOŚCI NARZĘDZIEM OCENY FUNKCJONOWANIA SYSTEMU ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ

Inwestuj. w bezpieczeostwo. BADANIE WYPADKÓW METODĄ PRZYCZYNOWO-SKUTKOWĄ. Ireneusz Pawlik

Polityka ładu korporacyjnego w Banku Spółdzielczym Grodków-Łosiów z siedzibą w Grodkowie

Regulamin audytu wewnętrznego

Regulamin zarządzania ryzykiem. Założenia ogólne

EWD EDUKACYJNA WARTOŚĆ DODANA

Spis treści 1. Zawiadomienie o wypadku przy pracy 2. Powołanie zespołu powypadkowego 3. Zawiadomienie inspektora pracy i prokuratora o wypadku

REGULAMIN AUDYTU WEWNĘTRZNEGO W NARODOWYM FUNDUSZU ZDROWIA. 1. Celem przeprowadzania audytu wewnętrznego jest usprawnianie funkcjonowania NFZ.

Badania efektywności systemu zarządzania jakością

Załącznik Nr 2 do Zarządzenia Burmistrza Miasta Jawora z dn r. AW CZĘŚĆ OGÓLNA

SZKOLENIA SYNERGIAgroup

Obszary sprawiające trudności w systemach zarządzania jakością według normy ISO 9001:2000

Zarządzanie bezpieczeństwem informacji przegląd aktualnych standardów i metodyk

Audytor bezpieczeństwa ruchu drogowego

INSTRUKCJA POSTĘPOWANIA W SPRAWIE USTALANIA OKOLICZNOŚCI I PRZYCZYN WYPADKÓW PRZY PRACY, WYPADKÓW W DRODZE DO PRACY I Z PRACY DO DOMU.

Komunikat nr 115 z dnia r.

Przedszkole Nr 30 - Śródmieście

OPRACOWANIE ROCZNEGO PLANU AUDYTU ORAZ TRYB SPORZĄDZANIA SPRAWOZDANIA Z WYKONANIA PLANU AUDYTU

ZARZĄDZENIE NR 111/2011 PREZYDENTA MIASTA TOMASZOWA MAZOWIECKIEGO z dnia 2 maja 2011 roku

DOKUMENTOWANIE CZYNNOŚCI AUDYTORSKICH PROCEDURA P3

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE. Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy. Katedra Systemów Technicznych i Bezpieczeństwa

Matryca efektów kształcenia dla programu studiów podyplomowych ZARZĄDZANIE I SYSTEMY ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ

PODRĘCZNIK AUDYTU WEWNĘTRZNEGO

WEWNĘTRZNA PROCEDURA ZAPEWNIENIA JAKOŚCI SZKOLENIOWEJ INSTYTUTU DOSKONALENIA NAUCZYCIELI EUROKREATOR ANNA KUNASZYK

Koszty te powinny być zidentyfikowane według przyczyn i skutków oraz miejsca powstania, a ich struktura powinna być przydatna w zarządzaniu.

PODSTAWY ERGONOMII i BHP. - System zarządzania. bezpieczeństwem i higieną pracy

P1 POSTĘPOWANIE POWYPADKOWE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE ANALIZA SYSTEMOWA. Logistyka. Niestacjonarne. I stopnia III. dr Cezary Stępniak. Ogólnoakademicki.

Warszawa, OGŁOSZENIE O KONKURSIE OFERT NA PRZEPROWADZENIE:

System monitorowania realizacji strategii rozwoju. Andrzej Sobczyk

Cliquez pour modifier le style du titre PRAWIE WYPADKI. date 2012 page 1

Weryfikacja i walidacja w systemie EMAS. Biuro Certyfikacji Systemów Zarządzania PRS S.A. Grzegorz Marchewka

Polityka zarządzania zgodnością w Banku Spółdzielczym w Łaszczowie

SYSTEM REJESTRACJI I ANALIZY ODCHYLEŃ OD STANU NORMALNEGO JAKO ELEMENT PREWENCJI WYPADKOWEJ CZĘŚĆ 1. OGÓLNE ZAŁOŻENIA SYSTEMU

Transkrypt:

217 8 ANALIZA WYBRANYCH ELEMENTÓW SYSTEMU BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY W BADANYM PRZEDSIĘBIORSTWIE PRZEMYSŁOWYM 8.1 WSTĘP Zgodnie z polską normą PN-N-18 organizacje wdrażające system zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy zobowiązane są do rejestrowania i analizowania informacji o zdarzeniach potencjalnie wypadkowych. Podstawowym celem zbierania i analizowania zdarzeń potencjalnie wypadkowych jest uzyskanie danych, które powinny zostać wykorzystane do zaplanowania i realizacji działań profilaktycznych. Na rysunku 8.1 przedstawiono ogólne zasady rejestrowania i analizy zdarzeń potencjalnie wypadkowych (ZPW) [1]. REJESTRACJA INFORMOWANIE DZIAŁANIA MOTYWACYJNE IDENTYFIKACJA I REJESTRACJA ZPW ZGŁOSZENIE USTNE FORMULARZ INNE ŹRÓDŁA ANALIZA POSZCZEGÓLNYCH ZDARZE Ń ANALIZA ZPW ANALIZA NA POZIOMIE KOMÓRKI ORGANIZACYJNEJ I/LUB CAŁEGO ZAKŁADU DZIA ŁANIA PROFILAKTYCZNE PO KAŻDYM ZDARZENIU WYNIKAJĄCE Z ANALIZY WSZYSTKICH ZDARZE Ń Źródło: [1] Rys. 8.1 Rejestracja i analiza zdarzeń potencjalnie wypadkowych 94

SYSTEMY WSPOMAGANIA w INŻYNIERII PRODUKCJI Zapewnienie prawidłowości przebiegu i bezpieczeństwa 217 Zakładając, że zdarzenie potencjalnie wypadkowe przebiega jak wypadek przy pracy, nie powodując jednak urazu a jedynie straty materialne lub zakłócenia w procesie pracy, można obydwa zdarzenia podobnie opisywać i porównywać z sobą. Stosując takie założenia w pracy [1] dla potrzeb rejestrowania zdarzeń potencjalnie wypadkowych przyjęto model oparty na opisie wypadku proponowany przez EUROSTAT (Urząd Statystyczny Unii Europejskiej). Podstawowym elementem modelu opisującym przebieg zdarzenia potencjalnie wypadkowego jest odchylenie, czyli zdarzenie niezgodne z zaplanowanym przebiegiem procesu pracy mogące wywołać straty materialne lub uraz (rys. 8.2). Do informacji opisujących zdarzenie potencjalnie wypadkowe powinny należeć [1]: data, czas zdarzenia, miejsce zdarzenia, opis zdarzenia, rodzaj zdarzenia (odchylenie), czynnik materialny związany z odchyleniem, skutki zdarzenia, podjęte działania prewencyjne. PRZYCZYNY ŹRÓDŁOWE ODCHYLENIE STRATY MATERIALNE LUB POTENCJALNY URAZ REJESTROWANIE INFORMACJI MIEJSCE I CZAS WYDARZENIA ODCHYLENIE CZYNNIK MATERIALNY RODZAJ POTENCJALNEGO URAZU WARTOŚĆ STRAT Źródło: [1] Rys. 8.2 Model zdarzenia potencjalnie wypadkowego Informacje o zdarzeniach potencjalnie wypadkowych mogą pochodzić z różnych źródeł np. od pracowników nadzoru, służb technicznych, działu kadr, ambulatorium. pracowników ochrony, itp. Podstawowym jednak źródłem informacji powinni być pracownicy będący świadkami lub uczestnikami takich zdarzeń. Sam fakt zgłaszania zdarzeń potencjalnie wypadkowych i związane z tym formalności powinny być ograniczone do minimum. Jedną z często stosowanych technik dodatkowego pozyskiwania informacji jest SMAT (safety, management, audit, training bezpieczeństwo, zarządzanie, audyt, szkolenie). Narzędzie to oprócz eliminowania sytuacji potencjalnie wypadkowych wynikających z niebezpiecznych zachowań pracowników podczas pracy umożliwia również sprawdzenie stanu rozwiązań bieżącego systemu bezpieczeństwa. SMAT opiera się na następujących zasadach [2]: regularne uczestnictwo wszystkich pracowników w audytach, 95

217 zapewnieniu, że procedury są przestrzegane i ludzie potrafią wykonać powierzone im zadania w sposób bezpieczny, wszystkie obszary są sprawdzane pod kątem niebezpiecznych warunków i zachowań, środki zaradcze są uzgadniane podczas rozmów audytora i osób audytowanych, kolejne kroki są prezentowane, a ich postęp na bieżąco monitorowany jest w miejscach do tego wyznaczonych (np. tablice BHP). SMAT jest narzędziem stosowanym głównie przez kierowników do komunikacji i kontroli, a jego podstawą jest audyt, który powinien się kierować następującymi wyznacznikami [2]: kierownictwo przeprowadza audyt wspólnie z podwładnymi, należy zająć się konkretnym tematem, w którym uwidoczniło się niebezpieczne zdarzenie, czas jego trwania nie powinien przekraczać 45 min, sporządza się dokładne notatki. Zebrane z różnych źródeł informacje o zdarzeniach potencjalnie wypadkowych należy następnie odpowiednio sklasyfikować (np. rodzaj odchylenia, przyczyna itp.) i zaproponować działania profilaktyczne. Ich analiza powinna uwzględniać następujące zalecenia [1]: analiza każdego zgłaszanego zdarzenia może być prowadzona na poziomie wydziałów lub innych mniejszych jednostek organizacyjnych, do analizy zdarzeń potencjalnie wypadkowych i opracowywania działań profilaktycznych, w miarę możliwości, należy wykorzystywać wiedzę i propozycje pracowników zgłaszających zdarzenia, na poziomie całego przedsiębiorstwa powinny być przeprowadzane okresowe analizy wszystkich informacji pochodzących z poszczególnych komórek organizacyjnych, analiza wszystkich zgłaszanych zdarzeń potencjalnie wypadkowych powinna obejmować takie aspekty, jak: przyczyny zdarzeń ich rodzaje miejsca i czas ich występowania powtarzające się sekwencje zdarzeń, w wyniku przeprowadzanych analiz wszystkich zdarzeń potencjalnie wypadkowych powinny być opracowane działania profilaktyczne na poziomie całego przedsiębiorstwa. W omawianym aspekcie o przydatności zebranych informacji decyduje w dużej mierze ich jakość i ilość. Przy planowaniu systemu gromadzenia informacji jest wskazane [1]: uwzględnienie w programie szkoleń organizowanych dla pracowników obowiązującej zasady zgłaszania informacji o zdarzeniach potencjalnie wypadkowych, prowadzenie działań informacyjnych w formie plakatów, informacji przekazywanych przez kierowników i pracowników nadzoru, 96

SYSTEMY WSPOMAGANIA w INŻYNIERII PRODUKCJI Zapewnienie prawidłowości przebiegu i bezpieczeństwa 217 zapewnienie, iż będą wykonane wszystkie działania profilaktyczne opracowane w wyniku zgłaszania zakłóceń i zdarzeń potencjalnie wypadkowych, zapewnienie pracownikom zgłaszającym zdarzenia informacji zwrotnej o podjętych działaniach profilaktycznych i ich wykonaniu, informowanie wszystkich pracowników: o działaniach profilaktycznych podjętych w wyniku analizy zgłaszanych zdarzeń o korzyściach wynikających z tych działań o wynikach osiąganych po wprowadzeni rejestracji i analizy zdarzeń potencjalnie wypadkowych (zmniejszeniu liczby wypadków, liczbie dni przepracowanych bez wypadku itp.), niewyciąganie konsekwencji personalnych wobec pracowników uczestniczących w zgłaszanych zdarzeniach lub zachowaniach, angażowanie pracowników w działania profilaktyczne, prowadzenie pozytywnych działań motywacyjnych konkursów i promocji, zapewnienie ich różnorodności i wiarygodności oraz angażowanie w te działania jak największej liczby pracowników. 8.2 ANALIZA WYBRANYCH ELEMENTÓW SYSTEMU BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY Analizowane przedsiębiorstwo jest spółką posiadającą swe zakłady w kilkudziesięciu krajach świata. W jej istniejącej od kilku lat w Polsce filii jednym z podstawowych elementów procesu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy jest rejestracja wydarzeń wypadkowych bez urazowych rysunek 8.3. S1 - najcięższe wypadki (śmierć, kalectwo) S2 - pierwsza pomoc, lekarz (bez L4) S3 - tylko pierwsza pomoc S4 S5 - zdarzenie potencjalnie wypadkowe ze stratą materialną - zdarzenie potencjalnie wypadkowe bez straty materialnej Rys. 8.3 Systematyka trójkąta relacji zdarzeń wypadkowych w badanym przedsiębiorstwie W pracy [3] szczegółowo omówiono sposób rejestracji ujawnionych zdarzeń. Pomimo, iż system ten istniej w omawianej spółce od kilku lat to jest on systematycznie monitorowany we wszystkich jej oddziałach i w efekcie stopniowo udoskonalany. Na rysunku 8.4 zaprezentowano trójkąty relacji zdarzeń wypadkowych w badanej spółce w latach 213-216. Jak wynika z przedstawionych danych w analizowanym okresie brak jest powtarzalnych relacji jakie zauważył 97

217 Heinrich [4] czy Bird [4]. Dodatkowe informacje uzyskane w badanym przedsiębiorstwie wskazują, że dostrzeżone rozbieżności wynikają z faktu, iż w latach 213 i 214 system rejestracji zdarzeń wypadkowych był na etapie wdrażania. Wprowadzenie od 215 roku do systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy narzędzia SMAT wyraźnie ustabilizowało i zwiększyło ilość gromadzonych informacji. Od tego czasu audyty wykonywane są pod koniec każdego kwartału i dalsza analiza danych będzie rozpatrywana zgodnie z tym cyklem. 2 1 1 34 3 64 173 A 37 B 162 2 1 1 54 48 364 533 C 1771 D 1712 Rys. 8.4 Trójkąty relacji zdarzeń wypadkowych w badanym przedsiębiorstwie A rok 213; B rok 214; C rok 215; D rok 216 Rysunki 8.4-8.8 potwierdzają wcześniejsze spostrzeżenia. W latach 215-216 rozkład odchyleń wobec wartości średniej dla wszystkich zdarzeń wypadkowych jak i dla ich poszczególnych rodzajów (S3, S4, S5) nie wykazuje wyraźnych tendencji. Fakt ten może wskazywać, iż na obecnym etapie system bezpieczeństwa i higieny pracy wykorzystuje stałe procedury i narzędzia zapewniające powtarzalność wyników podjętych działań. Oczywiście pewna stabilizacja liczby zdarzeń wypadkowych nie świadczy, że osiągnęły one poziom optymalny. Takie stwierdzenie wymaga analizy dłuższych okresów czasowych w których widoczne byłyby efekty m.in.: 98

SYSTEMY WSPOMAGANIA w INŻYNIERII PRODUKCJI Zapewnienie prawidłowości przebiegu i bezpieczeństwa 217 podjętych działań profilaktycznych, fluktuacji załogi, specyfiki produkcji. 1 ILOŚĆ ZDARZEŃ -1 I II III IV V VI VII VIII KWARTAŁY Rys. 8.5 Rozkład odchyleń wobec wartości średniej S3 (tylko pierwsza pomoc) ILOŚĆ ZDARZEŃ 4 2-2 -4 I II III IV V VI VII VIII KWARTAŁY Rys. 8.6 Rozkład odchyleń wobec wartości średniej S4 (zdarzenie potencjalnie wypadkowe ze stratą materialną) ILOŚĆ ZDARZEŃ 4 2-2 -4 I II III IV V VI VII VIII KWARTAŁY Rys. 8.7 Rozkład odchyleń wobec wartości średniej S5 (zdarzenie potencjalnie wypadkowe bez straty materialnej) 99

217 ILOŚĆ ZDARZEŃ 6 4 2-2 -4-6 I II III IV V VI VII VIII KWARTAŁY Rys. 8.8 Rozkład odchyleń wobec wartości średniej zdarzenie potencjalnie wypadkowe w latach 215-216 Z podziału zdarzeń wypadkowych (rysunek 8.9) dokonanych zgodnie z przyjętą przez dział BHP klasyfikacją przyczyn zaistniałych zdarzeń, tj.: człowiek M1; maszyna M2; materiał M3; metoda M4; środowisko/otoczenie M5; zarządzanie M6; wynika, że w 46% jako przyczynę powstałego wydarzenia wskazano człowieka (68,2,% człowiek, zarządzanie). 6% 5% 46% 4% 3% 22,2% 2% 1% 9% 6,6% 4,5% 11,7% M1 M2 M3 M4 M5 M6 KATEGORIA PRZYCZYNY Rys. 8.9 Procentowy udział kategorii przyczyny w ilości zdarzeń wypadkowych Również człowiek (rys. 8.1) jest sprawcą zdarzeń, których koszty usunięcia skutków jakie one spowodowały generują największy udział procentowy 37,6%. Koszty takie biorąc pod uwagę miejsce wystąpienia zdarzeń wypadkowych w zdecydowanie największym stopniu ponosi wydział D wydział A (31,3%) 1

SYSTEMY WSPOMAGANIA w INŻYNIERII PRODUKCJI Zapewnienie prawidłowości przebiegu i bezpieczeństwa 217 rys. 8.11. Obszar ten jest także jednym z tych w którym ujawniono najwięcej zdarzeń wypadkowych tj. 27,8% rysunek 8.12 (59,1% wydział A i D). 5% 4% 37,6% 3% 23% 2% 14,2% 15,7% 1% 3,7% 5,8% M1 M2 M3 M4 M5 M6 KATEGORIA PRZYCZYNY Rys. 8.1 Procentowy udział kategorii przyczyny w całkowitych kosztach ich usuwania 4% 3% 27,8% 31,3% 2% 16,7% 15% 1% 3,4% 6% A B C D E F WYDZIAŁ, OBSZAR Rys. 8.11 Procentowy udział miejsca powstawania przyczyny w ilości zdarzeń wypadkowych 7% 6% 56,2% 5% 4% 3% 2% 1% 9% 2,8% 17,7% 1,9% 3,4% A B C D E F WYDZIAŁ, OBSZAR Rys. 8.12 Procentowy udział miejsca powstawania przyczyny w całkowitych kosztach ich usuwania 11

217 W przypadku wystąpienia urazu (rysunek 8.13) w analizowanym przedsiębiorstwie najwięcej odniesionych uszkodzeń dotyczyło palców (41,3%), w dalszej kolejności dłoni (914,4%), ręki (14,4%) i głowy (14,4%). Przyjęty na potrzeby tej pracy podział został uproszczony. W badanym zakładzie mając na uwagę specyfikę produkcji niektóre z części ciała np. ręka są jeszcze bardziej szczegółowo klasyfikowane. 6% 5% 4% 41,3% 3% 2% 1% 2% B 14,4% 14,4% D 2% 14,4% 2,9% 8,6% G K N O P R CZĘŚĆ CIAŁA Rys. 8.13 Procentowy rozkład urazów w zależności od uszkodzonej części ciała: B brzuch; D dłoń; G głowa; K klatka piersiowa; N noga; O oko; P palce; R ręka; PODSUMOWANIE Omawiany w artykule zakład jest filią międzynarodowej spółki działającej w kilkudziesięciu krajach świata. Z tego względu polityka podejmowanych w nim działań w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy kształtowana jest przez sumę doświadczeń wynikających z działalności poszczególnych zakładów. Badane przedsiębiorstwo opierając się na już istniejących kompleksowych rozwiązaniach wewnątrzorganizacyjnych, mając jednak na uwadze specyfikę profilu produkcji oraz specyfikę (kulturę organizacyjną) danego kraju, od wielu lat doskonali swój system zarządzania bezpieczeństwem higieną pracy. Analiza danych wskazuje, że proces ten jest nadal w trakcie realizacji. Zastosowanie w 215 roku narzędzia SMAT przyczyniło się do gwałtownego wzrostu rejestracji sytuacji potencjalnie wypadkowych. W kolejnym roku proces ten ustabilizował się jednak trudno jednoznacznie określić czy jest to stan odzwierciadlający faktyczny poziom bezpieczeństwa wynikającego z zachowań pracowników podczas pracy. Bardziej szczegółowy przegląd udostępnionych danych wskazywał bowiem, iż wyraźny przyrost sytuacji wypadkowych w latach 215-216 następował pod koniec każdego kwartału, a więc w czasie audytu (SMAT). Sytuacja taka może więc sugerować, że zwiększenie częstotliwości przeprowadzania audytów (np. w każdym miesiącu) może równie dynamicznie zwiększyć liczbę rejestrowanych zdarzeń wypadkowych. 12

SYSTEMY WSPOMAGANIA w INŻYNIERII PRODUKCJI Zapewnienie prawidłowości przebiegu i bezpieczeństwa 217 Biorąc pod uwagę wszystkie zaprezentowane fakty wydaje się, iż jednym z kolejnych etapów doskonalenia systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy w analizowanym przedsiębiorstwie winno być zdecydowane zwiększenie częstotliwości przeprowadzania SMAT. Audyty należy wykonywać na różnych szczeblach organizacji i tak często aby obserwowany pracownik po pewnym czasie przyzwyczaił się do obecności osoby audytującej i wykonywał swoją pracę w sposób zwyczajowy. LITERATURA [1] G. Dudka, Rejestrowanie zdarzeń potencjalnie wypadkowych. Centralny Instytut Ochrony Pracy, Państwowy Instytut Badawczy www.ance.pl (12.5.217 r.) [2] I. Ławniczak, P. Mazurek, A. Iwanowicz, B. Mrugalska, System SMAT jako narzędzie stosowane w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy. Poznań: Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej, nr 61 Organizacja i Zarządzanie 213, str. 73-84 [3] Z. Skuza, M. Ogórek, Działania prewencyjne w obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy w przykładowym zakładzie produkcyjnym. [w:] Inżynieria produkcji. Wybrane aspekty inżynierii jakości i bezpieczeństwa w przedsiębiorstwach produkcyjnych, pod red. A. Kawałek, D. Strycharskiej, Częstochowa: Wydawnictwo WIPiTM Politechniki Częstochowskiej, monografie nr 62, 216, s. 64-76. [4] www.paragraf34.pl (12.5.217 r.) Data przesłania artykułu do Redakcji: 1.217 Data akceptacji artykułu przez Redakcję: 11.217 13

217 ANALIZA WYBRANYCH ELEMENTÓW SYSTEMU BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY W BADANYM PRZEDSIEBIORSTWIE PRZEMYSŁOWYM Streszczenie: W artykule dokonano analizy danych z okresu od 213 do 216 roku dotyczących obszaru bezpieczeństwa i higieny pracy w przedsiębiorstwie przemysłowym. Słowa kluczowe: bezpieczeństwo i higiena pracy, wydarzenia wypadkowe bezurazowe ANALYSIS OF SELECTED ELEMENTS SYSTEM HEALTH AND SAFETY IN THE RESEARCH INDUSTRY Abstract: The article analyzes data from the period from 213 to 216 on the area of occupational health and safety in an industrial enterprise. Key words: health and safety at work, accident events non-traumatic dr inż. Zbigniew Skuza Politechnika Częstochowska Wydział Inżynierii Produkcji i Technologii Materiałów Katedra Zarządzania Produkcją i Logistyki Al. Armii Krajowej 19 42-2 Częstochowa, Polska e-mail: skuza.zbigniew@wip.pcz.pl dr inż. Marzena Ogórek Politechnika Częstochowska Wydział Inżynierii Produkcji i Technologii Materiałów Katedra Zarządzania Produkcją i Logistyki Al. Armii Krajowej 19 42-2 Częstochowa, Polska e-mail: ogorek.marzena@wip.pcz.pl 14