III KONFERENCJA PANELOWA WSOZZ 2013-2020 POZNAŃ 24 kwietnia 2018 r. WYMAGANIA MINIMALNE I ZASADNICZE DLA MASZYN I URZĄDZEŃ Arkadiusz Majchrzak Straszy Inspektor Pracy Specjalista
WYMAGANIA BEZPIECZEŃSTWA PRZY BUDOWIE I UŻYTKOWANIU MASZYN WE WSPÓLNOCIE EUROPEJSKIEJ art. 114 Traktatu Lizbońskiego dawny art. 95 (TA) i art.100a (TR) swobodny przepływ towarów art. 153 Traktu Lizbońskiego dawny art. 137 (TA) i art.118a (TR) ochrona zdrowia obywateli dyrektywy Ekonomiczne WYMAGANIA ZASADNICZE DYREKTYWA MASZYNOWA 2006/42/WE (dawna 98/37 i 89/392) Społeczne WYMAGANIA MINIMALNE użytkowany sprzęt roboczy DYREKTYWA NARZĘDZIOWA 2009/104/WE (dawna 89/655 + 95/63+2001/45)
Maszyna nowa - po 01.05.2004 Dyrektywa maszynowa 2006/42/WE (poprzednio 98/37/WE) WYMAGANIA ZASADNICZE Maszyna stara - przed 01.05.2004 Dyrektywa narzędziowa 2009/104/WE (poprzednio 89/655/EWG) WYMAGANIA MINIMALNE
PODSTAWOWE RÓŻNICE ZWIĄZANE Z ZAKUPEM MASZYN I URZĄDZEŃ TECHNICZNYCH PRZEZNACZONYCH DLA ZAKŁADU PRACY NOWE MASZYNY ADRESAT PRZEPISU: producent, importer, up. przedstawiciel WYMAGANIA ZASADNICZE OCENY DOKONUJE: producent (jednostka notyfikowana) WYNIK OCENY: deklaracja zgodności KARY ZA NIEPRZESTRZEGANIE PRZEPISÓW: producent do 100 000 zł. pracodawca od 1000 do 30000 zł. lub wniosek do sądu UŻYTKOWANE MASZYNY ADRESAT PRZEPISU: pracodawca WYMAGANIA MINIMALNE OCENY DOKONUJE: pracodawca, osoby upoważnione przez pracodawcę WYNIK OCENY: wynik kontroli KARY ZA NIEPRZESTRZEGANIE PRZEPISÓW: pracodawca od 1000 do 30000 zł. lub wniosek do sądu
WYMAGANIA MINIMALNE Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników w czasie pracy (Dz. U. Nr 191, poz. 1596 ze zmianami z 2003 r. Nr 178, poz. 1745) - wdraża postanowienia dyrektywy 89/655/EWG, 95/63/WE i 2001/45/WE Od dnia 01.01.2006r. wszystkie maszyny stare muszą być dostosowane do wymagań minimalnych określonych w rozdziale 3 Rozporządzenia (wyjątek: sprzęt do tymczasowej pracy na wysokości - dostosowanie do dnia 01.07.2006r.)
WYMAGANIA ZASADNICZE Ustawa z 30 sierpnia 2002r. o systemie oceny zgodności (t.j. Dz.U. Nr 204, poz.2087 z 2004r. z p.zm.) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 20 grudnia 2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa (Dz. U. Nr 259, poz. 2170) - weszło w życie z dniem 01.01.2006r. - wdraża postanowienia dyrektywy UE 98/37/WE i 98/79/WE Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz. U. Nr 199, poz. 1228) - weszło w życie z dniem 29.12.2009r. - wdraża postanowienia dyrektywy 2006/42/WE
WYMAGANIA ZASADNICZE WYMAGANIA ZASADNICZE należy przez to rozumieć wymagania, które powinien spełniać wyrób wprowadzony do obrotu, określone w dyrektywach nowego podejścia.
WYMAGANIA ZASADNICZE JEDNOLITY RYNEK W UNII EUROPEJSKIEJ REALIZACJA 4 PODSTAWOWYCH ZASAD: swobodny przepływ towarów, swobodny przepływ usług, swobodny przepływ osób, swobodny przepływ kapitału.
Zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia dotyczą: - projektowania, WYMAGANIA ZASADNICZE - wykonywania maszyn. Zasadniczych wymagań w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia nie stosuje się do m.in.: maszyn, których jedynym źródłem napędu jest siła mięśni ludzkich, z wyjątkiem maszyn używanych do podnoszenia i opuszczania ładunków.
WYMAGANIA ZASADNICZE WYMAGANIA DOTYCZĄCE OCENY ZGODNOŚCI (art. 217 kp). Przed zakupem należy sprawdzić: - oznakowanie CE, - dane identyfikacyjne maszyny i producenta, - instrukcję użytkowania i deklarację zgodności w języku polskim, - opis elementów sterowniczych w języku polskim, - informację bezpieczeństwa (ostrzeżenia, zakazy, nakazy) w języku polskim, - bezpieczeństwo konstrukcji (zabezpieczenie przed dostępem do stref niebezpiecznych).
PRZYKŁADY I ROZWIĄZANIA DOSTOSOWANIA MASZYN DO WYMOGÓW -ZASADNICZYCH I MINIMALNYCH WYMAGAŃ
WIDOCZNOŚĆ ELEMENTÓW STEROWNICZYCH URUCHAMIANIE (WŁĄCZANIE) biała, zielona, szara lub czarna; ZATRZYMYWANIE (WYŁĄCZANIE) czarna, czerwona, biała lub szara; ZATRZYMYWANIE AWARYJNE czerwona na żółtym tle KOD BARW ZROZUMIAŁE SYMBOLE CZYTELNE NAPISY W JĘZYKU POLSKIM
WIDOCZNOŚĆ ELEMENTÓW STEROWNICZYCH ROZWIĄZANIA NIEWŁAŚCIWE
UMIEJSCOWIENIE I ZABEZPIECZENIE ELEMENTÓW STEROWNICZYCH Umiejscowienie : - poza strefami zagrożenia, wyjątek: przycisk zatrzymania awaryjnego. Zabezpieczenie przed przypadkową zmianą położenia: - przyciski zagłębione w obudowie lub w kołnierzach, - odpowiednia odległość między elementami sterowniczymi, - opór elementów sterowniczych minimum 5N, - obudowa ograniczająca dostęp np. obudowa przycisku nożnego, czy obramowanie ochronne wokół dźwigni.
URUCHOMIENIE MASZYNY Uruchomienie maszyny (ruch narzędzi, przedmiotów obrabianych itp.) nie może nastąpić w sposób nieprzewidywalny i samoczynny, tj. bez celowego pobudzenia układu sterowania. Należy wykluczyć niespodziewane uruchomienie maszyny po: - wznowieniu zasilania energią, - usunięciu uszkodzenia układu sterowania, - zatrzymaniu awaryjnym (odryglowaniu wyłącznika awaryjnego), - zamknięciu osłon ruchomych blokujących, - zadziałaniu urządzeń ochronnych w warunkach zagrożenia.
URUCHOMIENIE MASZYNY ROZWIĄZANIE NIEWŁAŚCIWE
URUCHOMIENIE MASZYNY Elementy sterownicze przeznaczone do zatrzymywana eksploatacyjnego na każdym stanowisku pracy. Pierwszeństwo (uprzywilejowanie) funkcji zatrzymania (STOP) wobec funkcji uruchamiania (START) - przy jednoczesnym zadziałaniu na element sterowniczy do uruchamiania i do zatrzymania maszyna nie może się uruchomić. Uaktywnienie układu zatrzymania maszyny nie powoduje zagrożeń.
Stosowane ze względu na : - zagrożenia, jakie stwarzają maszyny, np. ilość napędów, - skrócenie czasu zatrzymania elementów będących w ruchu. Łatwo dostępne; we wszystkich miejscach i pozycjach zajmowanych przez operatorów oraz w miejscach niewidocznych ze stanowisk obsługi. Zawsze skuteczne; bez względu na rodzaj pracy maszyny wyłącza wszystkie niebezpieczne jej ruchy. ZATRZYMANIE AWARYJNE
ODŁĄCZANIE OD ŹRÓDŁA ENERGII Techniczne środki do odłączania od zasilania, tj. źródeł energii: - elektrycznej, - pneumatycznej, - hydraulicznej.
OCHRONA PRZED STREFAMI NIEBEZPECZNYMI Uniemożliwienie dostępu do mechanizmów napędowych (wały, sprzęgła, korbowody, przekładnie pasowe, łańcuchowe, zębate, itp.). Środki odgradzające: - osłony stałe, - osłony ruchome blokujące, - osłon ruchome blokujące z ryglowaniem. Uniemożliwienie dostępu do narzędzia poza strefą roboczą oraz w strefie roboczej, tam gdzie jest to możliwe przez osłony stałe, osłony stałe blokujące lub osłony ruchome blokujące z ryglowaniem (analogicznie jak w przypadku mechanizmów napędowych). Stosowanie osłony zamykającej się samoczynnie lub osłony nastawnej w obrabiarkach z ręcznym posuwem, tam gdzie strefy roboczej (skrawania) nie można całkowicie odizolować.
OCHRONA PRZED STREFAMI NIEBEZPIECZNYMI - odpowiednia odległość od strefy niebezpiecznej, - dobór rodzaju (stała lub ruchoma) w zależności od częstotliwości dostępu do strefy niebezpiecznej, - wyposażenie osłony ruchomej w urządzenia blokujące o wymuszonym działaniu lub urządzenia ryglujące, - brak ostrych krawędzi i naroży oraz miejsc zgniatania i pochwycenia, - materiał na osłony odpowiadający warunkom procesu, - pewność zamocowania (połączenia z maszyną), - możliwość dogodnej obserwacji przebiegu procesu pracy.
OSŁONY - NIEPRAWIDŁOWOŚCI
ROZWIĄZANIA PRAWIDŁOWE
OSŁONY - NIEPRAWIDŁOWOŚCI
OSŁONY - NIEPRAWIDŁOWOŚCI
OSŁONY - NIEPRAWIDŁOWOŚCI
OSŁONY - NIEPRAWIDŁOWOŚCI
ROZWIĄZANIA PRAWIDŁOWE
OZNAKOWANIE BEZPIECZEŃSTWA ZNAKI BEZPIECZEŃSTWA BARWY BEZPIECZEŃSTWA PIKTOGRAMY NAPISY Stosujemy w przypadkach, w których nie można zlikwidować zagrożenia stwarzanego przez maszynę środkami ochrony zbiorowej lub innymi środkami stosowanymi w organizacji pracy.
OBSŁUGA I KONTROLA MASZYN KONTROLE STANU TECHNICZNEGO Systematyczne (okresowe) kontrole stanu technicznego, ze szczególnym uwzględnieniem: - elementów istotnie wpływających na bezpieczeństwo (np. narzędzi skrawających, stołów, prowadnic, itp.), - kompletności, właściwego ustawienia i sprawności urządzeń ochronnych (np. osłon stałych, osłon ruchomych i związanych z nimi urządzeń blokujących, urządzeń przeciwodrzutowych, hamulców, wyłączników awaryjnych). Rejestracja wyników kontroli.
III KONFERENCJA PANELOWA WSOZZ 2013-2020 POZNAŃ 24 kwietnia 2018 r. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ