KONFERENCJA Wyzwania polityki klimatycznej połączona z posiedzeniem sejmowej Komisji OŚZNiL Warszawa, 21 października 2008 Scenariusze zmian klimatu i ich prawdopodobieństwa w świetle najnowszych badań naukowych prof. dr hab. Zbigniew W. Kundzewicz Zakład Badań Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN w Poznaniu
1.Czy klimat się ociepla? 2.Scenariusze i projekcje 2
Niewygodna prawda? 3
4
Nr Rok Anomalia 1 1998 0.546 2 2005 0.482 3 2002 0.473 4 2002 0.464 5 2004 0.447 6 2006 0.422 7 2001 0.408 8 2007 0.403 9 1997 0.351 10 1999 0.296 11 1995 0.275 12 2000 0.270 13 1990 0.254 14 1991 0.212 15 1988 0.180 16 1987 0.179 17 1983 0.177 18 1994 0.171 19 1996 0.137 Rośnie temperatura globalna Lista najcieplejszych lat (w skali globalnej). Anomalia - odchylenie od średniej temperatury 5 (za 1961-1990)
Średnia roczna temperatura powietrza w Warszawie (1779-2005) WARSZAWA - OBSERWATORIUM (1779-2005) ZMIENNOŚĆ ŚREDNIEJ TEMPERATURY POWIETRZA Źródło: ROCZNEJ Prof. Halina Lorenc C 11,0 10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 Dane y = 0,0067x + 6,9881 2 R = 0,1922 Liniowy (Dane) 2000 1990 1980 1970 1960 1950 1940 1930 1920 1910 1900 1890 1880 1870 1860 1850 1840 1830 1820 1810 1800 1790 1780 4,0 lata 6
Ostatnim miesiącem o temperaturze poniżej normy był w Warszawie marzec 2006. Źródło: Prof. H. Lorenc www.imgw.pl 7
Anomalie temperatury, marzec 2006 Źródło: NASA 8
Średnie temperatury 12 kolejnych miesięcy w 2006/2007 wyższe niż kiedykolwiek w historii obserwacji (od 1850) Źródło: Kundzewicz et al., 2008 9
140 R2 = 0,0532 Liczba dób z przymrozkiem w roku dla stacji w Poczdamie (1893-2008) 130 120 110 Days 100 90 80 70 60 50 1893 1903 1913 1923 1933 1943 1953 1963 1973 1983 1993 2003 Year Liczba dni upalnych w roku dla stacji w Poczdamie (1893-2007) 75 R2 = 0,1102 65 Mimo wyraźnej tendencji ocieplenia może wystąpić zima z wieloma dobami o temperaturze minimalnej poniżej 0oC i lato z nielicznymi dniami upalnymi Days 55 45 35 25 15 1893 1903 1913 1923 1933 1943 1953 Year 1963 1973 1983 1993 2003 Źródło: Kundzewicz & Józefczyk 10
The Greenhouse Effect Efekt cieplarniany Solar radiation Promieniowanie słoneczne Long-wave radiation Promieniowanie długofalowe Słońce podgrzewa Ziemię do Efekt cieplarniany dodaje Średnia temperatura globalna JTH 1 7-07-2001 12 CO P6bis/SBSTA 18 oc 33 oc 15 oc 11
Rośnie atmosferyczne stężenie dwutlenku węgla Źródła: NOAA, IPCC 12
Globalne anomalie temperaturowe Obserwacje i wyniki modelowania a: wymuszenia naturalne i antropogeniczne b: tylko wymuszenia naturalne Źródło: IPCC AR4 WG1 13
1.Czy klimat się ociepla? 2.Scenariusze i projekcje 14
Stężenia GHG rosną we wszystkich scenariuszach Ocieplenie jest nieuniknione 15
Projekcje zmian temperatury globalnej w horyzoncie 2020 2029 (środkowa kolumna) i 2090 2099 (prawa kolumna), w odniesieniu do 1980 1999. (Źródło: IPCC AR4 WG1 SPM, 2007) 16
Względne zmiany opadu dla 2090 2099, w odniesieniu do 1980 1999, scenariusz SRES A1B, dla zimy (lewo) i lata (prawo). Kolor odpowiada medianie z 12 modeli. Obecność koloru oznacza, że 8 lub więcej modeli zgadza się co do kierunku zmian (kropkowanie: zgodność 11 lub 12 modeli). (Źródło: IPCC AR4 WG2 SPM, 2007) 17
Milly, Betancourt, Falkenmark, Hirsch, Kundzewicz, Lettenmaier & Stouffer Stationarity is Dead: Whither Water Management? Science, 01.02.2008 Projekcje zmian rocznego odpływu (2041-2060 wobec 1900-1970), scenariusz SRES A1B. Kolor odpowiada medianie z 12 modeli. Obecność koloru oznacza, że 8 lub więcej modeli zgadza się co do 18 kierunku zmian (ukośne kreskowanie: zgodność 11 lub 12 modeli.
(25;30) (20;25) (15;20) (10;15) (5;10) (2;5) (0;2) Difference in number of days with temperature >=30 C and precipitation <=0.1 mm in summer, 2071-2100 (A2) vs 1960-1990. Source: Kundzewicz et al. (2006) 19
Wino a ocieplenie We wszystkich regionach we Francji, w ciągu ostatnich 15 lat poprawiły się wskaźniki jakości wina [IPCC AR4 WG2, 2007] Stężenie alkoholu w winie w Alzacji [Duchéne & Schneider, 2004] 20
Powodzie 2002 w Europie Trzy kategorie problemów wodnych: Susza letnia Straty > 20 miliardów Euro 2003 w Europie - zbyt mało - zbyt dużo - zbyt brudna mogą zaostrzyć się wskutek zmian klimatu 21
Gorące lato (VI-VIII) 2003 w Europie: Anomalie temperatury (a) Europa; (bd) Szwajcaria; (b) obserwacje dla 1864-2003; (c) symulacje dla 1961-1990; (d) symulacje dla 2071-2100 (SRES A2). [IPCC AR4, 2007] Śmiertelność podczas fali upałów w Paryżu [Koppe i in., 2004] 22
Tornada w Polsce Źródło: Prof. Halina Lorenc 1979-1997 1998-2005 2006 2007 (biały szkwał) 23
500-km wybrzeże Polski narażone jest na szereg zagrożeń od strony zmian klimatu i wzrostu poziomu morza, a w szczególności w regionach wschodnim i zachodnim, z Trójmiastem i Szczecinem. 24
Ekosystemy W przyrodzie nastąpią znaczne zmiany migracje w poszukiwaniu odpowiedniego klimatu. Zasięg występowania wielu roślin i zwierząt przesunie się więc w kierunku biegunów i ku wyższym wysokościom. 25
Zagrożenia: fale upałów, kosztowna klimatyzacja; opady intensywne, powodzie i osuwiska; susze w sezonie wegetacyjnym; wzrost poziomu morza; silne wiatry; brak śniegu (sporty zimowe); i szanse: wyższa temperatura wody; mniejsza zachorowalność i śmiertelność zimą; oszczędność na opale 26