Polish Wiele osób dorosłych w Szkocji jest zagrożonych przemocą. Przemoc może być fizyczna, psychiczna, finansowa lub seksualna. Przemoc może także oznaczać zaniedbanie. W niniejszej broszurze omawiamy pokrótce różne formy przemocy oraz radzimy, co robić, gdy jesteśmy ofiarą przemocy lub gdy dotyka ona kogoś, kogo znamy. 4-5 Zaniedbanie 6-7 Przemoc psychiczna 8-9 Przemoc seksualna 10-11 Przemoc fizyczna 12-13 Przemoc finansowa Kto jest zagrożony przemocą? Niektórym jest trudniej chronić się przed przemocą niż innym. Osoby dorosłe szczególnie zagrożone przemocą (ang. adult at risk) to osoby powyżej 16. roku życia, które nie są w stanie ochronić się przed przemocą z powodu niepełnosprawności, zaburzeń psychicznych, choroby czy też braku sprawności fizycznej lub umysłowej. Niedawno w życie weszło jednak prawo chroniące takie osoby przed przemocą. Ustawa chroniąca osoby dorosłe Ustawa o wspieraniu i ochronie dorosłych (Szkocja) z 2007 roku (Adult Support and Protection (Scotland) Act 2007 ) określa sposoby ochrony osób dorosłych szczególnie zagrożonych przemocą. Władze lokalne mają obowiązek badać przypadki znanej lub podejrzewanej przemocy. Pracownicy socjalni oraz inni specjaliści, tacy jak pracownicy służby zdrowia, współpracują blisko z zagrożonymi przemocą osobami dorosłymi, by razem wybrać najlepszy sposób działania. Jeśli zajdzie taka potrzeba, w podejmowaniu decyzji uczestniczy także rodzina osoby zagrożonej. Jeśli chcesz uzyskać pomoc, ponieważ jesteś zaniedbywany lub doświadczasz przemocy lub może znasz kogoś, kto znajduje się w takiej sytuacji, odwiedź naszą stronę internetową lub skontaktuj się z zespołem ds.
ochrony osób dorosłych (Adult Protection) w miejscowym urzędzie władz lokalnych. infoscotland.com/actagainstharm 4
Czym jest zaniedbanie? Zaniedbanie polega na odmawianiu komuś pożywienia, ogrzewania, leków, prywatności, godności lub opieki fizycznej. Może to również oznaczać samozaniedbanie. Kogo może dotknąć zaniedbanie? Zaniedbanie może dotknąć każdego. Bardzo martwiłam się o mojego sąsiada, starego Jima z domu na rogu. Kiedyś widywałam go na ulicy, jak szedł, powłócząc nogami i podpierając się laską. Potem przestał wychodzić. Gdy umarła jego żona, jego stan zdrowia zaczął się szybko pogarszać. Nie wiem, jak radził sobie z zakupami. Albo co robił, jeśli musiał wezwać lekarza. Nigdy nie widziałam, żeby ktoś do niego przychodził. Musi przecież mieć jakąś rodzinę. Na pewno. Aż smutno było patrzeć. Przesiadywał godzinami przy oknie, wyglądając na ulicę. Często zastanawiałam się, jak mu pomóc. Wtedy przeczytałam ogłoszenie w lokalnej gazecie. O ludziach cierpiących z powodu zaniedbania. Pomyślałam, że tak właśnie jest z Jimem, więc zadzwoniłam pod podany numer. Cieszę się, że to zrobiłam. Skontaktowali mnie z bardzo miłą osobą, która powiedziała, że może pomóc. Odwiedzili Jima i, zanim się obejrzałam, zorganizowali mu pomoc domową i pielęgniarkę, która do niego przychodzi. Nawet posprzątali mu ogródek. Dobrze wiedzieć, że jest się do kogo zwrócić o pomoc. 5
6 Na czym polega przemoc psychiczna? To upokarzanie, zastraszanie, krzyczenie na kogoś, grożeniu mu, dokuczanie lub nieustanne krytykowanie. Może to też oznaczać bycie kontrolowanym, ignorowanym lub pozostawianym samemu sobie. Kto może ją wyrządzić? Może to być każdy. Gdzie może dojść do przemocy psychicznej? Wszędzie. Przemoc psychiczna może mieć miejsce w domu rodzinnym, szpitalu, domu opieki, domu dziennego pobytu, a także w pracy lub miejscach publicznych. Przez całe życie tata był dla mnie surowy. Zawsze na mnie często krzyczał. Mówił, że jestem beznadziejny. W czytaniu. W pisaniu. We wszystkim. To nie moja wina, że nauka przychodzi mi z trudem. Zacząłem wierzyć w to, co mówił ojciec. Zawsze mi powtarza, że go rozczarowuję. Że zawiodłem rodzinę. W końcu odechciewa się człowiekowi starać. No bo po co? Jego i tak nie można zadowolić. Mam teraz 25 lat. Ale on nadal jest taki sam. Pomyślałem dość". To musi się skończyć. Więc zadzwoniłem pod ten numer. Oni słuchali, a ja mówiłem i mówiłem. Zrzuciłem z serca wielki ciężar, który gromadził się przez lata. Pomogli mi rozwiązać problem. Dali mi trochę pewności siebie. Jestem coraz silniejszy. I dużo szczęśliwszy. 7
8 Na czym polega przemoc seksualna? To każda czynność seksualna, która krępuje, na którą się nie ma ochoty lub której się nie rozumie. Kto może ją wyrządzić? Może to być każdy. Gdzie może dojść do przemocy seksualnej? Wszędzie. Przemoc seksualna może mieć miejsce w domu rodzinnym, szpitalu, domu opieki, domu dziennego pobytu, a także w pracy lub miejscach publicznych. Do domu dziecka trafiłam jako mała dziewczynka. Nie było łatwo. Teraz mam 18 lat. Jestem gotowa, by wreszcie zacząć żyć. Ale jest pewien mężczyzna. Zmusza mnie, bym robiła rzeczy, na które nie mam ochoty. Myślałam, że jesteśmy kumplami. Kupował mi drinki. Jedzenie. Kiedyś nawet naszyjnik. Ale potem stał się nieprzyjemny. Chciał czegoś w zamian. Czasami musiałam zostać u niego w mieszkaniu. A on mnie wykorzystywał. To okropne. Jest brudny. I odrażający. Ja czuję się brudna. I odrażająca. Kolega dał mi ten numer. Denerwowałam się, ale zadzwoniłam. Ludzie, z którymi rozmawiałam byli mili. Naprawdę słuchali. Mogłam im zaufać. Dzięki nim jestem bezpieczna. I z dala od niego. 9
10 Na czym polega przemoc fizyczna? Policzkowanie, uderzanie pięścią, gryzienie, bicie, potrząsanie i kopanie to wszystko formy przemocy fizycznej. Kto może ją wyrządzić? Może to być każdy. Gdzie może dojść do przemocy fizycznej? Wszędzie. Przemoc fizyczna może mieć miejsce w domu rodzinnym, szpitalu, domu opieki, domu dziennego pobytu, a także w pracy lub miejscach publicznych. Mama i tata pobrali się w 1959 roku. Są już razem ponad 50 lat. Można by pomyśleć, że mając troje dzieci i ośmioro wnucząt są szczęśliwi. Że spędzają razem czas. Korzystają z emerytury. Ale odkąd tata zachorował, mama się nim opiekuje. Opiekowanie się kimś 24 godziny na dobę nie jest łatwe i bardzo martwiła mnie ta cała sytuacja. W końcu nie ubywa im lat. Zauważyłam, że czasami mama nie dawała sobie rady. Nie dziwne. Całe to gotowanie, sprzątanie, pranie i robienie za kierowcę. Męczyło ją to i frustrowało. A to nie taty wina. Kilka miesięcy temu sprawy wymknęły się spod kontroli. Tata upuścił tylko torbę z zakupami, ale ona zaczęła krzyczeć i odepchnęła go na bok. Przewrócił się na podjeździe i złamał nadgarstek. To wtedy postanowiłam, że muszę coś zrobić. Zadzwoniłam więc pod ten numer, aby poprosić o pomoc. Najpierw zorganizowali dla mamy pomoc domową.
Potem zadbali o profesjonalne wsparcie. Jest teraz spokojniejsza. A tata bezpieczniejszy. Ja też lepiej sypiam. 11
12 Na czym polega przemoc finansowa? Przemoc finansowa to zabieranie drugiej osobie pieniędzy lub mienia. To także samowolne dysponowanie czyimś mieniem lub zasiłkami lub uniemożliwianie ofierze dostępu do jej własnych pieniędzy lub mienia. Do przemocy finansowej zalicza się także kradzież, oszustwa, popełnianie nadużyć finansowych oraz zmuszanie ofiary do zmiany testamentu. Kto może ją wyrządzić? Może to być każdy. Gdzie może dojść do przemocy finansowej? Wszędzie. Przemoc finansowa może mieć miejsce w domu rodzinnym, szpitalu, domu opieki, domu dziennego pobytu, a także w pracy lub miejscach publicznych. Moja córka wpadła w długi. Początkowo chętnie jej pomagałam. No cóż, trochę się martwiłam. 5 funtów tu, 10 tam. Ledwo co mi starczało. Ale ona nadal prosiła o więcej i więcej. Czasami musiałam jej odmawiać. Kiedyś przyłapałam ją, jak wyjmowała pieniądze z mojej portmonetki. Potem zauważyłam, że brakuje mi kilku rzeczy. Znikały ładne przedmioty, moja biżuteria. Odkryłam, że je sprzedawała. Bardzo mnie to zabolało. Człowiek nigdy by się nie spodziewał, że własne dziecko może zrobić coś takiego. Raz zabrała moją kartę do bankomatu i zmusiła mnie, żebym podała jej numer PIN. Było mi ciężko. Nie miałam siły na coś takiego. Ale nie mogłam pozwolić, aby tak było dalej. Więc zebrałam się na odwagę i zadzwoniłam pod ten numer. Niepotrzebnie się martwiłam, bo połączyli mnie z bardzo miłą panią. Przyjechała do mnie i porozmawiałyśmy od serca. Potem porozmawiała z moją córką. Szybko zorganizowała rozmowy z psychologiem, by pomóc córce w jej problemach finansowych i innych sprawach. Co za ulga. 13
Jeśli chcesz uzyskać pomoc, ponieważ jesteś zaniedbywany lub doświadczasz przemocy lub może znasz kogoś, kto znajduje się w takiej sytuacji, odwiedź naszą stronę internetową www.infoscotland.com/actagainstharm lub skontaktuj się z zespołem ds. ochrony osób dorosłych (Adult Protection) w miejscowym urzędzie władz lokalnych.