Dolny Śląsk Lower Silesia

Świat World

Dolny Śląsk Lower Silesia Podział administracyjny Polski i Dolnego Śląska Podział administracyjny Polski i Dolnego Śląska Podział administracyjny Polski i Dolnego Śląska Podział administracyjny Polski i Dolnego Śląska Dolny Śląsk to region położony w południowozachodniej części Polski, o powierzchni 19 948 km2 (6.4% powierzchni Polski), graniczący od południa z Czechami, od zachodu z Niemcami. Główną drogą regionu jest autostrada A-4, biegnąca z Niemiec m. in przez Kolonię, Drezno, a dalej przez Wrocław, Opole i Katowice na wschód. Dolny Śląsk jest skomunikowany z Europą również drogą wodną. Główna rzeka regionu Odra - łączy Dolny Śląsk z portami morskimi w Szczecinie i Świnoujściu, a poprzez system kanałów i Łabę, z Berlinem i dalej z Europą Zachodnią. Dolny Śląsk to region o tysiącletniej historii, miejsce styku różnorodnych tradycji, kultur i obyczajów. Dzięki korzystnemu położeniu na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych północ-południe i wschód-zachód oraz dzięki bogatej wielonarodowej spuściźnie jest nie tylko najbardziej dynamicznie rozwijającym się regionem w Polsce, odgrywa też ważną rolę gospodarczego, administracyjnego, edukacyjnego i kulturalnego pomostu w tej części Europy. Dolny Śląsk zamieszkuje ponad 2,879 mln. mieszkańców (5 miejsce pod względem liczby ludności wśród województw Polski), co stanowi 7,6% ludności kraju. Administracyjnie Województwo Dolnośląskie podzielone jest na 26 ów ziemskich i 3 y grodzkie (Jelenia Góra, Legnica, Wrocław) oraz 169 gmin (36 miejskich, 55 miejsko-wiejskich i 78 wiejskich). Województwo Dolnośląskie to 91 miast, w których zamieszkuje 72% ludności regionu (2 miejsce w kraju) oraz 2.930 wsi. (dane: GUS, stan na 30.06.2007) Dolny Śląsk to region położony w południowozachodniej części Polski, o powierzchni 19 948 km2 (6.4% powierzchni Polski), graniczący od południa z Czechami, od zachodu z Niemcami. Główną drogą regionu jest autostrada A-4, biegnąca z Niemiec m. in przez Kolonię, Drezno, a dalej przez Wrocław, Opole i Katowice na wschód. Dolny Śląsk jest skomunikowany z Europą również drogą wodną. Główna rzeka regionu Odra - łączy Dolny Śląsk z portami morskimi w Szczecinie i Świnoujściu, a poprzez system kanałów i Łabę, z Berlinem i dalej z Europą Zachodnią. Dolny Śląsk to region o tysiącletniej historii, miejsce styku różnorodnych tradycji, kultur i obyczajów. Dzięki korzystnemu położeniu na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych północ-południe i wschód-zachód oraz dzięki bogatej wielonarodowej spuściźnie jest nie tylko najbardziej dynamicznie rozwijającym się regionem w Polsce, odgrywa też ważną rolę gospodarczego, administracyjnego, edukacyjnego i kulturalnego pomostu w tej części Europy. Dolny Śląsk zamieszkuje ponad 2,879 mln. mieszkańców (5 miejsce pod względem liczby ludności wśród województw Polski), co stanowi 7,6% ludności kraju. Administracyjnie Województwo Dolnośląskie podzielone jest na 26 ów ziemskich i 3 y grodzkie (Jelenia Góra, Legnica, Wrocław) oraz 169 gmin (36 miejskich, 55 miejsko-wiejskich i 78 wiejskich). Województwo Dolnośląskie to 91 miast, w których zamieszkuje 72% ludności regionu (2 miejsce w kraju) oraz 2.930 wsi. (dane: GUS, stan na 30.06.2007)

6 7 Dolny Śląsk Lower Silesia Klimat Klimat Klimat regionu jest zróżnicowany, podobnie jak zróżnicowane jest ukształtowanie terenu Dolnego Śląska. Nizinna, północna część regionu należy do najcieplejszych obszarów kraju. Lato jest tu długie i ciepłe, zima krótka i łagodna. Roczna suma opadów waha się od 550 do 700 mm. Czas zalegania pokrywy śnieżnej trwa średnio 50 dni. W południowej, górzystej części, w Sudetach, klimat jest znacznie ostrzejszy. Średnia roczna suma opadów wynosi tu od 700 do 1.200 mm. a śnieg utrzymuje się od 60 do nawet 150 dni w roku (najdłużej w Karkonoszach i Masywie Śnieżnika). Okres wegetacji trwa tu około 180 dni (dla porównania w rejonach podgórskich 200 dni, a w dolinie Odry ponad 220 dni). Klimat regionu jest zróżnicowany, podobnie jak zróżnicowane jest ukształtowanie terenu Dolnego Śląska. Nizinna, północna część regionu należy do najcieplejszych obszarów kraju. Lato jest tu długie i ciepłe, zima krótka i łagodna. Roczna suma opadów waha się od 550 do 700 mm. Czas zalegania pokrywy śnieżnej trwa średnio 50 dni. W południowej, górzystej części, w Sudetach, klimat jest znacznie ostrzejszy. Średnia roczna suma opadów wynosi tu od 700 do 1.200 mm. a śnieg utrzymuje się od 60 do nawet 150 dni w roku (najdłużej w Karkonoszach i Masywie Śnieżnika). Okres wegetacji trwa tu około 180 dni (dla porównania w rejonach podgórskich 200 dni, a w dolinie Odry ponad 220 dni). Wśród blisko setki miast na Dolnym Śląsku znajdują się prawdziwe perły turystyki, historii czy biznesu. Wymieńmy te największe: Wrocław - historyczna stolica regionu, 650 tysięczne miasto stanowiące regionalne centrum życia kulturalnego i naukowego, jeden z najważniejszych w Polsce ośrodków gospodarczych. Miasto zieleni, stu kościołów i ponad 120 mostów, a dla miłośników architektury - miasto gotyku i baroku. Znane na świecie jako kolebka twórczości Jerzego Grotowskiego i Henryka Tomaszewskiego, a także miejsce wielu znaczących zjawisk kulturalnych o najwyższej randze, które stawiają je na czołowym miejscu w kraju. Wrocław to siedziba dziewięciu teatrów, Filharmonii i Opery, 14 muzeów, kilkunastu kin i galerii sztuki. Tu znalazł swe miejsce przeniesiony ze Lwowa słynny Zakład Narodowy im. Ossolińskich, tu corocznie odbywają się liczne festiwale, z których najbardziej znany Międzynarodowy Festiwal Oratoryjno-Kantatowy Wratislavia Cantans ma już ponad 40.letnią tradycje. Największe miasta Największe miasta Wśród blisko setki miast na Dolnym Śląsku znajdują się prawdziwe perły turystyki, historii czy biznesu. Wymieńmy te największe: Wrocław - historyczna stolica regionu, 650 tysięczne miasto stanowiące regionalne centrum życia kulturalnego i naukowego, jeden z najważniejszych w Polsce ośrodków gospodarczych. Miasto zieleni, stu kościołów i ponad 120 mostów, a dla miłośników architektury - miasto gotyku i baroku. Znane na świecie jako kolebka twórczości Jerzego Grotowskiego i Henryka Tomaszewskiego, a także miejsce wielu znaczących zjawisk kulturalnych o najwyższej randze, które stawiają je na czołowym miejscu w kraju. Wrocław to siedziba dziewięciu teatrów, Filharmonii i Opery, 14 muzeów, kilkunastu kin i galerii sztuki. Tu znalazł swe miejsce przeniesiony ze Lwowa słynny Zakład Narodowy im. Ossolińskich, tu corocznie odbywają się liczne festiwale, z których najbardziej znany Międzynarodowy Festiwal Oratoryjno-Kantatowy Wratislavia Cantans ma już ponad 40.letnią tradycje.

8 9 Największe miasta Największe miasta Wrocław to także jeden z ważniejszych ośrodków akademickich w Polsce. Pod kierunkiem ponad tysiąca profesorów i trzech tysięcy doktorów kształci się tu przeszło 60 tysięcy studentów w jedenastu wyższych uczelniach. We Wrocławiu działają liczne placówki Polskiej Akademii Nauk i branżowe instytuty badawcze, a znaczące dokonania środowisk akademickich zapewniają miastu rangę trzeciego - po Warszawie i Krakowie - ośrodka naukowego w Polsce. We Wrocławiu mają swoje siedziby konsulaty 10 państw (niemiecki, austriacki, francuski, holenderski, meksykański, rumuński, szwedzki, brytyjski, bułgarski i duński) oraz wiele instytucji okołobiznesowych (izby handlowe i przemysłowe, stowarzyszenia). Dynamika rozwoju Wrocławia, plany i koncepcje oraz aktywność międzynarodowa miasta, koncepcje rozwoju i osiągnięte już cele stawiane są za wzór innym polskim aglomeracjom. Wałbrzych (125 tys. mieszkańców) dawniej duży ośrodek wydobycia i przetwórstwa węgla kamiennego, dziś ważny ośrodek przemysłowy, kulturalny i naukowy regionu. Rozwinięty przemysł budowlany, szklarski, chemiczny, włókienniczy, odzieżowy i spożywczy. Atrakcyjne miejsce inwestycji motoryzacyjnych (Toyota). Legnica (105 tys. mieszkańców) miasto położone w widłach rzek Kaczawy i Czarnej Wody, na pograniczu Pogórza Sudeckiego i Niziny Śląskiej. Legnica usytuowana jest, w obszarze charakteryzującym się rozwiniętą siecią dróg, bliskością granicy z Unią Europejską. Miasto ma duży potencjał gospodarczy. Jest ważnym centrum przemysłu miedziowego. W mieście usytuowana jest także podstrefa Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomiczne3j (LSSE). Jelenia Góra (86,2 tys. mieszkańców) ważny w województwie dolnośląskim ośrodek gospodarczy o charakterze handlowo-przemysłowym i turystyczno-uzdrowiskowym. Działa tu ponad 12 000 podmiotów gospodarczych, z czego ponad 200 z udziałem kapitału zagranicznego. Dominujące branże: farmaceutyka, szkło przemysłowe, przetwórstwo tworzyw sztucznych, włókiennictwo. Lubin (77,5 tys. mieszkańców) - jeden z najprężniej działających i rozwijających się ośrodków miejskich na Dolnym Śląsku, stolica polskiej miedzi, Legnicko Głogowskiego Okręgu Miedziowego, siedziba największej polskiej spółki Kombinatu Górniczo-Hutniczego Miedzi. Rejon o najwyższej średniej przychodów na mieszkańca w Polsce. Świdnica (60 tys. mieszkańców) interesujący teren inwestycyjny, podstrefa Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Invest-Park Sp. z o.o., dzięki której miasto zyskało liczne nowe inwestycje (m.in.: Elektrolux, Colgate- Palmolive, Klingenburg GmbH, Nifco). Miasto założone już w 990 roku, niegdyś stolica Księstwa Świdnicko- Jaworskiego, dziś szczyci się zabytkami znajdującymi się na liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Kłodzko (28,5 tys. mieszkańców) siedziba władz największego u w Polsce, znaczący ośrodek gospodarczy regionu. Dobrze rozwinięta infrastruktura techniczna i komunikacyjna. Dumą Kłodzka jest Twierdza Wrocław to także jeden z ważniejszych ośrodków akademickich w Polsce. Pod kierunkiem ponad tysiąca profesorów i trzech tysięcy doktorów kształci się tu przeszło 60 tysięcy studentów w jedenastu wyższych uczelniach. We Wrocławiu działają liczne placówki Polskiej Akademii Nauk i branżowe instytuty badawcze, a znaczące dokonania środowisk akademickich zapewniają miastu rangę trzeciego - po Warszawie i Krakowie - ośrodka naukowego w Polsce. We Wrocławiu mają swoje siedziby konsulaty 10 państw (niemiecki, austriacki, francuski, holenderski, meksykański, rumuński, szwedzki, brytyjski, bułgarski i duński) oraz wiele instytucji okołobiznesowych (izby handlowe i przemysłowe, stowarzyszenia). Dynamika rozwoju Wrocławia, plany i koncepcje oraz aktywność międzynarodowa miasta, koncepcje rozwoju i osiągnięte już cele stawiane są za wzór innym polskim aglomeracjom. Wałbrzych (125 tys. mieszkańców) dawniej duży ośrodek wydobycia i przetwórstwa węgla kamiennego, dziś ważny ośrodek przemysłowy, kulturalny i naukowy regionu. Rozwinięty przemysł budowlany, szklarski, chemiczny, włókienniczy, odzieżowy i spożywczy. Atrakcyjne miejsce inwestycji motoryzacyjnych (Toyota). Legnica (105 tys. mieszkańców) miasto położone w widłach rzek Kaczawy i Czarnej Wody, na pograniczu Pogórza Sudeckiego i Niziny Śląskiej. Legnica usytuowana jest, w obszarze charakteryzującym się rozwiniętą siecią dróg, bliskością granicy z Unią Europejską. Miasto ma duży potencjał gospodarczy. Jest ważnym centrum przemysłu miedziowego. W mieście usytuowana jest także podstrefa Legnickiej Specjalnej Strefy Ekonomiczne3j (LSSE). Jelenia Góra (86,2 tys. mieszkańców) ważny w województwie dolnośląskim ośrodek gospodarczy o charakterze handlowo-przemysłowym i turystyczno-uzdrowiskowym. Działa tu ponad 12 000 podmiotów gospodarczych, z czego ponad 200 z udziałem kapitału zagranicznego. Dominujące branże: farmaceutyka, szkło przemysłowe, przetwórstwo tworzyw sztucznych, włókiennictwo. Lubin (77,5 tys. mieszkańców) - jeden z najprężniej działających i rozwijających się ośrodków miejskich na Dolnym Śląsku, stolica polskiej miedzi, Legnicko Głogowskiego Okręgu Miedziowego, siedziba największej polskiej spółki Kombinatu Górniczo-Hutniczego Miedzi. Rejon o najwyższej średniej przychodów na mieszkańca w Polsce. Świdnica (60 tys. mieszkańców) interesujący teren inwestycyjny, podstrefa Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Invest-Park Sp. z o.o., dzięki której miasto zyskało liczne nowe inwestycje (m.in.: Elektrolux, Colgate- Palmolive, Klingenburg GmbH, Nifco). Miasto założone już w 990 roku, niegdyś stolica Księstwa Świdnicko- Jaworskiego, dziś szczyci się zabytkami znajdującymi się na liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Kłodzko (28,5 tys. mieszkańców) siedziba władz największego u w Polsce, znaczący ośrodek gospodarczy regionu. Dobrze rozwinięta infrastruktura techniczna i komunikacyjna. Dumą Kłodzka jest Twierdza

10 11 Kłodzka jeden z trzech w Europie tego typu obiektów fortyfikacyjnych. Miasto o ponad 1000 letniej historii, miasto ogromnych możliwości. (dane: GUS na dzień 30.06.2007r.) Kłodzka jeden z trzech w Europie tego typu obiektów fortyfikacyjnych. Miasto o ponad 1000 letniej historii, miasto ogromnych możliwości. (dane: GUS na dzień 30.06.2007r.)

12 13 Dolny Śląsk Lower Silesia Ludność, zasoby pracy Ludność, zasoby pracy Według stanu na dzień 30 czerwca 2007 r. Dolny Śląsk zamieszkiwało ponad 2 mln 879 tys. osób. Gęstość zaludnienia województwa wynosi 145 osób na km² (średnia krajowa - 122 osoby na km²). 52% ogółu ludności województwa stanowią kobiety (w kraju - 51,6%). Na Dolnym Śląsku na 100 mężczyzn przypada statystycznie 108,3 kobiet. Województwo dolnośląskie charakteryzuje się wysokim odsetkiem osób z wykształceniem wyższym - 10,3% ludności legitymuje się dyplomem wyższej uczelni. Pod względem rozmiarów zatrudnienia region dolnośląski zajmuje 6 miejsce wśród województw kraju. Pracuje tu blisko 900 tys. osób. (dane: GUS na dzień 30.09.2007r.) 2 000 000 1 800 000 1 600 000 1 400 000 1 200 000 1 000 000 800 000 600 000 400 000 200 000 0 Struktura wiekowa ludności Dolnego Śląska 765 183 1 804 310 417 391 664 500 1 810 848 Ludność w wieku przedprodukcyjnym (17 lat i mniej) Ludność w wieku poprodukcyjnym Według stanu na dzień 30 czerwca 2007 r. Dolny Śląsk zamieszkiwało ponad 2 mln 879 tys. osób. Gęstość zaludnienia województwa wynosi 145 osób na km² (średnia krajowa - 122 osoby na km²). 52% ogółu ludności województwa stanowią kobiety (w kraju - 51,6%). Na Dolnym Śląsku na 100 mężczyzn przypada statystycznie 108,3 kobiet. Województwo dolnośląskie charakteryzuje się wysokim odsetkiem osób z wykształceniem wyższym - 10,3% ludności legitymuje się dyplomem wyższej uczelni. Pod względem rozmiarów zatrudnienia region dolnośląski zajmuje 6 miejsce wśród województw kraju. Pracuje tu blisko 900 tys. osób. (dane: GUS na dzień 30.09.2007r.) 436 847 531 839 1 897 543 452 935 Ludność w wieku produkcyjnym ABSOLWENCI PODEJMUJĄCY PIERWSZĄ PRACĘ School leavers starting work for the first time WYSZCZEGÓLNIENIE SPECIFICATION Ogółem Total W tym kobiety Of which women wyższych tertiary Z liczby ogółem absolwenci szkół policealnych i średnich zawodowych post- -secondary and sec- ondary vocational liceów ogólnokształcących general secondary zasadniczych (zawodowych) basic vo-cational O G Ó Ł E M 2005 18018 7564 5396 5332 2921 4369 sektor publiczny public sector sektor prywatny private sector Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo oraz rybactwo Agriculture, hunting and forestry as well as fishing Przemysł Industry górnictwo mining and quarrying przetwórstwo przemysłowe, wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę manufacturing, electricity, gas and water supply Budownictwo Construction Handel i naprawy Trade and repair Hotele i restauracje Hotels and restaurants Transport, gospodarka magazynowa i łączność Transport, storage and communication Pośrednictwo finansowe Financial intermediation Obsługa nieruchomości i firma Real estate, renting and business activities Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne Public administration and defence; com-pulsory social security Edukacja Education Ochrona zdrowia i pomoc społeczna Health and social work Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała. Other community, social and personal service activities Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Dolnośląskiego 2006 Urząd Statystyczny we Wrocławiu PROGNOZA LUDNOŚCI W WIEKU PRODUKCYJNYM DO 2030 R PROGNOZA LUDNOŚCI W WIEKU PRODUKCYJNYM DO 2030 R Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Dolnośląskiego 2006 Urząd Statystyczny we Wrocławiu. 3727 2428 2365 860 323 179 14291 5136 3031 4472 2598 4190 141 44 25 75 5 36 6414 2174 1177 1987 950 2300 168 25 63 69 17 19 6118 128 2101 48 1031 83 1889 29 922 11 2276 5 622 90 189 137 39 257 2545 1346 506 917 528 594 342 211 76 130 70 66 312 100 93 119 48 52 632 408 370 156 105 1 3552 765 658 1065 866 963 1160 795 773 219 147 21 964 707 811 81 52 20 1067 772 614 337 76 40 267 152 104 109 35 19 Ogółem Ogółem mężczyźni mężczyźni kobiety kobiety Miasta Miasta mężczyźni mężczyźni kobiety kobiety Wieś Wieś mężczyźni mężczyźni kobiety kobiety 2010 2015 2020 2025 2030 1888,6 1790,5 1665,1 1570,2 1507,1 988,4 952,9 891,9 835,4 802,1 900,3 837,6 773,1 734,8 704,9 1332,6 1236,2 1128,6 1048,3 990,8 688,8 651,7 599,2 552,7 522,9 643,8 584,5 529,4 495,6 467,8 556 554,4 536,4 521,9 516,3 299,5 301,3 292,7 282,7 279,2 256,5 253,1 243,7 239,2 237,1

14 15 BERLIN SZCZECIN POZNAŃ Komunikacja Komunikacja DREZNO ŁÓDŹ WARSZAWA KATOWICE Transport drogowy Transport drogowy KRAKÓW Sieć drogowa województwa dolnośląskiego należy do najgęstszych w kraju. Regionalna sieć dróg publicznych o twardej nawierzchni liczyła w końcu 2006 roku ponad 18,1 tys. km długości. Wskaźnik gęstości wyniósł w 2006 roku 91,2 km na 100 km2.. Pod tym względem region dolnośląski lokuje się na 4 miejscu w kraju (po województwach: śląskim, małopolskim i świętokrzyskim). Długość dróg o twardej nawierzchni na obszarze województwa dolnośląskiego w 2006 roku, według kryterium gestorskiej przynależności, wynosi: drogi krajowe 1 321 km; drogi wojewódzkie 2 411 km; drogi owe 8 454 km; drogi gminne 5 914 km. Do najważniejszych dróg przebiegających przez Dolny Śląsk należy zaliczyć: autostradę A-18 (d. A-12) / A-4 (E-36 / E-40/: Berlin Olszyna Wrocław Opole Katowice Kraków (funkcjonująca jako trasa o autostradowym przekroju z odcinkami o jednej jezdni), łączącą się w węźle Krzywa z drogą nr 4 do Zgorzelca przez Bolesławiec i dalej poprzez system autostrad niemieckich z Europą Zachodnią; drogę międzynarodową E-65 (nr 3) łączącą Dolny Śląsk przez Ziemię Lubuską ze Szczecinem i przechodzącą przez północne i zachodnie obszary województwa (Lubin, Legnica i Jelenia Góra) do przejścia granicznego z Republiką Czeską w Jakuszycach; drogę międzynarodową E-67 (nr 8) łączącą centralną Polskę (Warszawa Łódź) przez Wrocław Kłodzko przez przejście graniczne z Republiką Czeską w Kudowie Zdrój bądź od Kłodzka drogą nr 30 (d. 381) w Boboszowie; drogę międzynarodową E-261 (nr 5) łącząca północne obszary Polski przez Poznań, Leszno, Wrocław, Bolków do połączenia z drogą nr 3 i dalej jako droga nr 5 (d. 371), przez Kamienną Górę, do przejścia granicznego z Republiką Czeską w Lubawce. Drogom publicznym regionu towarzyszy prawie 4,3 tys. mostów i wiaduktów oraz 6 przepraw promowych. Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Dolnośląskiego 2006 Urząd Statystyczny we Wrocławiu PRAGA Sieć drogowa województwa dolnośląskiego należy do najgęstszych w kraju. Regionalna sieć dróg publicznych o twardej nawierzchni liczyła w końcu 2006 roku ponad 18,1 tys. km długości. Wskaźnik gęstości wyniósł w 2006 roku 91,2 km na 100 km2.. Pod tym względem region dolnośląski lokuje się na 4 miejscu w kraju (po województwach: śląskim, małopolskim i świętokrzyskim). Długość dróg o twardej nawierzchni na obszarze województwa dolnośląskiego w 2006 roku, według kryterium gestorskiej przynależności, wynosi: drogi krajowe 1 321 km; drogi wojewódzkie 2 411 km; drogi owe 8 454 km; drogi gminne 5 914 km. Do najważniejszych dróg przebiegających przez Dolny Śląsk należy zaliczyć: autostradę A-18 (d. A-12) / A-4 (E-36 / E-40/: Berlin Olszyna Wrocław Opole Katowice Kraków (funkcjonująca jako trasa o autostradowym przekroju z odcinkami o jednej jezdni), łączącą się w węźle Krzywa z drogą nr 4 do Zgorzelca przez Bolesławiec i dalej poprzez system autostrad niemieckich z Europą Zachodnią; drogę międzynarodową E-65 (nr 3) łączącą Dolny Śląsk przez Ziemię Lubuską ze Szczecinem i przechodzącą przez północne i zachodnie obszary województwa (Lubin, Legnica i Jelenia Góra) do przejścia granicznego z Republiką Czeską w Jakuszycach; drogę międzynarodową E-67 (nr 8) łączącą centralną Polskę (Warszawa Łódź) przez Wrocław Kłodzko przez przejście graniczne z Republiką Czeską w Kudowie Zdrój bądź od Kłodzka drogą nr 30 (d. 381) w Boboszowie; drogę międzynarodową E-261 (nr 5) łącząca północne obszary Polski przez Poznań, Leszno, Wrocław, Bolków do połączenia z drogą nr 3 i dalej jako droga nr 5 (d. 371), przez Kamienną Górę, do przejścia granicznego z Republiką Czeską w Lubawce. Drogom publicznym regionu towarzyszy prawie 4,3 tys. mostów i wiaduktów oraz 6 przepraw promowych. Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Dolnośląskiego 2006 Urząd Statystyczny we Wrocławiu BRNO Ze względu na rozbudowaną sieć kolejową na Dolnym Śląsku, Wrocław jest największym w Polsce węzłem kolejowym obsługującym transport osobowy i towarowy. Województwo posiada dobrze rozwiniętą sieć linii kolejowych (14,1 km linii na 100 km2), z których 6 ma duże znaczenie dla systemu komunikacyjnego kraju. Głównym węzłem komunikacji kolejowej jest Wrocław, w którym zbiegają się trasy kolejowe z kierunku Katowic, Legnicy, Poznania, Wałbrzycha, Warszawy i Zielonej Góry oraz Drezna, Berlina i Pragi. W mieście znajdują się dwa pasażersko-towarowe dworce kolejowe (Wrocław Główny, Wrocław Nadodrze) oraz 20 stacji kolejowych. Jednym z największych w kraju towarowych węzłów kolejowych jest stacja Wrocław Brochów, na której znajduje się średnio na dobę około 600-700 wagonów z ładunkiem. Do najważniejszych linii kolejowych należą linie magistralne: E-30, AGTC, AGC; Zgorzelec Węgliniec Legnica Wrocław Opole; E-59, AGTC; Poznań Leszno Wrocław; C-E 59, Zielona Góra Głogów Ścinawa Wrocław; C 59/2, AGTC; Wrocław Kamieniec Ząbkowicki Kłodzko Międzylesie. Ważną rolę odgrywają także stacje: Legnica, Wałbrzych Główny, Jelenia Góra, Jaworzyna Śląska, Węgliniec, Kamieniec Ząbkowicki, Oleśnica, Głogów i Zgorzelec. Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Dolnośląskiego 2006 Urząd Statystyczny we Wrocławiu Transport kolejowy Transport kolejowy Ze względu na rozbudowaną sieć kolejową na Dolnym Śląsku, Wrocław jest największym w Polsce węzłem kolejowym obsługującym transport osobowy i towarowy. Województwo posiada dobrze rozwiniętą sieć linii kolejowych (14,1 km linii na 100 km2), z których 6 ma duże znaczenie dla systemu komunikacyjnego kraju. Głównym węzłem komunikacji kolejowej jest Wrocław, w którym zbiegają się trasy kolejowe z kierunku Katowic, Legnicy, Poznania, Wałbrzycha, Warszawy i Zielonej Góry oraz Drezna, Berlina i Pragi. W mieście znajdują się dwa pasażersko-towarowe dworce kolejowe (Wrocław Główny, Wrocław Nadodrze) oraz 20 stacji kolejowych. Jednym z największych w kraju towarowych węzłów kolejowych jest stacja Wrocław Brochów, na której znajduje się średnio na dobę około 600-700 wagonów z ładunkiem. Do najważniejszych linii kolejowych należą linie magistralne: E-30, AGTC, AGC; Zgorzelec Węgliniec Legnica Wrocław Opole; E-59, AGTC; Poznań Leszno Wrocław; C-E 59, Zielona Góra Głogów Ścinawa Wrocław; C 59/2, AGTC; Wrocław Kamieniec Ząbkowicki Kłodzko Międzylesie. Ważną rolę odgrywają także stacje: Legnica, Wałbrzych Główny, Jelenia Góra, Jaworzyna Śląska, Węgliniec, Kamieniec Ząbkowicki, Oleśnica, Głogów i Zgorzelec. Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Dolnośląskiego 2006 Urząd Statystyczny we Wrocławiu

16 Komunikacja Komunikacja Transport rzeczny Transport rzeczny Odra stanowi szlak komunikacyjny od Kędzierzyna Koźla do ujścia w Szczecinie (742 km). Dla prowadzenia transportu wodnego rzeka została skanalizowana na odcinku 228 km od Kędzierzyna Koźla do Brzegu Dolnego (łącznie z Kanałem Gliwickim). Odrzańska droga wodna połączona jest z zachodnim systemem dróg wodnych przez kanał Odra-Hawela, Odra-Szprewa i Łabę oraz ze wschodnim systemem dróg wodnych przez Wartę, Noteć, Kanał Bydgoski, Brdę i Wisłę. Na odcinku Odry przechodzącej przez województwo dolnośląskie zlokalizowane są porty: we Wrocławiu (Port Miejski i Port Popowice), w Malczycach i Głogowie. Dwa ostatnie porty użytkowane są w ograniczonym stopniu do przewozów towarów masowych. Wiekszość transportu stanowią przewozy lokalne związane z wydobyciem kruszywa (ok.60% przewozów). Rzeka Odra stanowi element europejskiego koryta-rza transportowego (Środkowoeuropejski Korytarz Transportowy - CETC). CETC jest wspólną inicjatywą regionów Państw Członkowskich Unii Europejskiej na rzecz wypromowania Środkowoeuropejskiego Korytarza Transportowego biegnącego wzdłuż Odry, grupującego wszystkie możliwe gałęzie transportu, dając możliwość dynamicznego rozwoju regionów znajdujących się wzdłuż korytarza, tworząc zarazem multimodalny łańcuch logistyczno - transportowy w układzie europejskim. Odra stanowi szlak komunikacyjny od Kędzierzyna Koźla do ujścia w Szczecinie (742 km). Dla prowadzenia transportu wodnego rzeka została skanalizowana na odcinku 228 km od Kędzierzyna Koźla do Brzegu Dolnego (łącznie z Kanałem Gliwickim). Odrzańska droga wodna połączona jest z zachodnim systemem dróg wodnych przez kanał Odra-Hawela, Odra-Szprewa i Łabę oraz ze wschodnim systemem dróg wodnych przez Wartę, Noteć, Kanał Bydgoski, Brdę i Wisłę. Na odcinku Odry przechodzącej przez województwo dolnośląskie zlokalizowane są porty: we Wrocławiu (Port Miejski i Port Popowice), w Malczycach i Głogowie. Dwa ostatnie porty użytkowane są w ograniczonym stopniu do przewozów towarów masowych. Wiekszość transportu stanowią przewozy lokalne związane z wydobyciem kruszywa (ok.60% przewozów). Rzeka Odra stanowi element europejskiego koryta-rza transportowego (Środkowoeuropejski Korytarz Transportowy - CETC). CETC jest wspólną inicjatywą regionów Państw Członkowskich Unii Europejskiej na rzecz wypromowania Środkowoeuropejskiego Korytarza Transportowego biegnącego wzdłuż Odry, grupującego wszystkie możliwe gałęzie transportu, dając możliwość dynamicznego rozwoju regionów znajdujących się wzdłuż korytarza, tworząc zarazem multimodalny łańcuch logistyczno - transportowy w układzie europejskim. Transport lotniczy Transport lotniczy Wyjątkowo dynamicznie rośnie ruch pasażerów we wrocławskim porcie lotniczym. Już obecnie lotnisko obsługuje ponad 1 milion pasażerów rocznie. Przewidywana rozbudowa zwiększy możliwość obsługi w najbliższych kilku latach do 4 8 milionów pasażerów. Wrocław jest czwartym, co do wielkości krajowego ruchu pasażerów, portem lotniczym (po Warszawie, Gdańsku i Krakowie). Jego znaczenie w zagranicznym ruchu pasażerskim jest zdecydowanie mniejsze. Przygotowany na potrzeby portu Plan Generalny zakłada przeprowadzenie do 2025 roku szeregu inwestycji mających na celu zwiększenie przepustowości lotniska (pasażerowie, towary, operacje lotnicze), a także stałe polepszanie jakości świadczonych usług. Rozwój lotniska ma przebiegać w etapach, których wprowadzanie będzie uzależnione od tempa zmian ruchu lotniczego. Pozostałe lotniska sanitarne, sportowo-usługowe, agrotechniczne i lądowiska zlokalizowane są w Mirosławicach, Szewcach- Szymanowie, Jeleniej Górze, Lubinie, Miliczu, Świebodzicach, Bystrzycy Kłodzkiej i w Orsku oraz dwa nieeksploatowane lotniska poradzieckie w Legnicy i Krzywej. Wyjątkowo dynamicznie rośnie ruch pasażerów we wrocławskim porcie lotniczym. Już obecnie lotnisko obsługuje ponad 1 milion pasażerów rocznie. Przewidywana rozbudowa zwiększy możliwość obsługi w najbliższych kilku latach do 4 8 milionów pasażerów. Wrocław jest czwartym, co do wielkości krajowego ruchu pasażerów, portem lotniczym (po Warszawie, Gdańsku i Krakowie). Jego znaczenie w zagranicznym ruchu pasażerskim jest zdecydowanie mniejsze. Przygotowany na potrzeby portu Plan Generalny zakłada przeprowadzenie do 2025 roku szeregu inwestycji mających na celu zwiększenie przepustowości lotniska (pasażerowie, towary, operacje lotnicze), a także stałe polepszanie jakości świadczonych usług. Rozwój lotniska ma przebiegać w etapach, których wprowadzanie będzie uzależnione od tempa zmian ruchu lotniczego. Pozostałe lotniska sanitarne, sportowo-usługowe, agrotechniczne i lądowiska zlokalizowane są w Mirosławicach, Szewcach- Szymanowie, Jeleniej Górze, Lubinie, Miliczu, Świebodzicach, Bystrzycy Kłodzkiej i w Orsku oraz dwa nieeksploatowane lotniska poradzieckie w Legnicy i Krzywej.

Euro 2012 Euro 2012 Łączność Łączność Powstało Biuro EURO 2012, które będzie koordynować realizację projektu we wszystkich właściwych jednostkach administracji. Powołany został Komitet Organizacyjny, w którym znaleźli się m.in. marszałek województwa i prezydenci miast Dolnego Śląska, którzy chcą przygotować swoje obiekty sportowe, hotelowe i atrakcje turystyczne na 2012 rok. Bardzo istotne są również rozmowy i ustalenia z Ministerstwem Rozwoju Regionalnego i z rządem nt. zmian w prawie pod kątem przyspieszenia realizacji zadań EURO 2012 oraz listy najważniejszych inwestycji, które powinny dostać dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej. Doradcą biznesowo-finansowym dla Wrocławia przy budowie stadionu została firma Deloitte. Będzie ona odpowiedzialna za: wielozakresowe doradztwo, przeprowadzanie analiz, ekspercką pomoc architektoniczno-biznesową przy wyborze koncepcji stadionu na EURO 2012, sporządzenia biznesplanu dla budowy stadionu i przygotowania kontraktu z wykonawcą. Dolnośląski Komitet Organizacyjny Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej Euro 2012 przygotował listę 30 propozycji centrów treningowo - pobytowych zlokalizowanych w regionie dolnośląskim. Dolnośląska oferta przesłana do Ministerstwa Sportu i Turystyki najbardziej obszerna spośród zgłoszonych obejmuje m.in. ośrodki AWF oraz AZS we Wrocławiu oraz w: Brzegu Dolnym, Dusznikach Zdrój, Dzierżoniowie, Głogowie, Jeleniej Górze, Legnicy, Lubiniu, Miliczu, Nowej Rudzie, Oławie, Piechowicach, Polanicy Zdrój, Polkowicach, Sobótce, Stroniu Śląskim, Szklarskiej Porębie, Świdnicy, Wałbrzychu, Wołowie, Ząbkowicach Śląskich, Ziębicach, Żórawinie. W planach dotyczących organizacji piłkarskich Mistrzostw Europy w 2012 roku przewidziane są następujące inwestycje: Budowa stadionu miejskiego na Maślicach (41 tys. miejsc); Budowa szybkiego połączenia kolejowego: Dworzec Świebodzki Maślice; Budowa trasy tramwajowej tramwaj+ ; Rozbudowa sieci drogowej (ok. 15 projektów), m.in. nowe trasy dojazdowe do portu lotniczego oraz stadionu, budowa północnej obwodnicy śródmiejskiej; Rozbudowa portu lotniczego Copernicus; Budowa kilkunastu hoteli; Organizacja centrów treningowych (Oporowska, Lotnicza, Centrum GEM). Powstało Biuro EURO 2012, które będzie koordynować realizację projektu we wszystkich właściwych jednostkach administracji. Powołany został Komitet Organizacyjny, w którym znaleźli się m.in. marszałek województwa i prezydenci miast Dolnego Śląska, którzy chcą przygotować swoje obiekty sportowe, hotelowe i atrakcje turystyczne na 2012 rok. Bardzo istotne są również rozmowy i ustalenia z Ministerstwem Rozwoju Regionalnego i z rządem nt. zmian w prawie pod kątem przyspieszenia realizacji zadań EURO 2012 oraz listy najważniejszych inwestycji, które powinny dostać dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej. Doradcą biznesowo-finansowym dla Wrocławia przy budowie stadionu została firma Deloitte. Będzie ona odpowiedzialna za: wielozakresowe doradztwo, przeprowadzanie analiz, ekspercką pomoc architektoniczno-biznesową przy wyborze koncepcji stadionu na EURO 2012, sporządzenia biznesplanu dla budowy stadionu i przygotowania kontraktu z wykonawcą. Dolnośląski Komitet Organizacyjny Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej Euro 2012 przygotował listę 30 propozycji centrów treningowo - pobytowych zlokalizowanych w regionie dolnośląskim. Dolnośląska oferta przesłana do Ministerstwa Sportu i Turystyki najbardziej obszerna spośród zgłoszonych obejmuje m.in. ośrodki AWF oraz AZS we Wrocławiu oraz w: Brzegu Dolnym, Dusznikach Zdrój, Dzierżoniowie, Głogowie, Jeleniej Górze, Legnicy, Lubiniu, Miliczu, Nowej Rudzie, Oławie, Piechowicach, Polanicy Zdrój, Polkowicach, Sobótce, Stroniu Śląskim, Szklarskiej Porębie, Świdnicy, Wałbrzychu, Wołowie, Ząbkowicach Śląskich, Ziębicach, Żórawinie. W planach dotyczących organizacji piłkarskich Mistrzostw Europy w 2012 roku przewidziane są następujące inwestycje: Budowa stadionu miejskiego na Maślicach (41 tys. miejsc); Budowa szybkiego połączenia kolejowego: Dworzec Świebodzki Maślice; Budowa trasy tramwajowej tramwaj+ ; Rozbudowa sieci drogowej (ok. 15 projektów), m.in. nowe trasy dojazdowe do portu lotniczego oraz stadionu, budowa północnej obwodnicy śródmiejskiej; Rozbudowa portu lotniczego Copernicus; Budowa kilkunastu hoteli; Organizacja centrów treningowych (Oporowska, Lotnicza, Centrum GEM). Dolny Śląsk posiada bardzo rozwiniętą infrastrukturę telekomunikacyjną, na którą składają się zarówno łącza operatora dominującego Telekomunikacji Polskiej, jak również działającej na Dolnym Śląsku i tu utworzonej przed dziesięciu laty Telefonii DIALOG S.A. Zarówno one, jak i dobrze rozwinięta sieć telefonii GSM (obecnie cztery sieci) zapewniają zarówno polaczenia głosowe, jak i cyfrowy transfer danych z każdego punktu województwa. 1 000 000 900 000 800 000 700 000 600 000 500 000 400 000 300 000 200 000 100 000 0 Całkowity ruch pasażerski Operacje lotnicze Ruch pasażerski w Porcie Lotniczym 1996 Dolny Śląsk posiada bardzo rozwiniętą infrastrukturę telekomunikacyjną, na którą składają się zarówno łącza operatora dominującego Telekomunikacji Polskiej, jak również działającej na Dolnym Śląsku i tu utworzonej przed dziesięciu laty Telefonii DIALOG S.A. Zarówno one, jak i dobrze rozwinięta sieć telefonii GSM (obecnie cztery sieci) zapewniają zarówno polaczenia głosowe, jak i cyfrowy transfer danych z każdego punktu województwa. 2000 2006 136024 210873 865933 6358 11858 25002 30 000 25 000 20 000 15 000 10 000 5 000 źródło: Port Lotniczy Wrocław S.A. (www.airport.wroclaw.pl) 0

20 Potencjał gospodarczy Potencjał gospodarczy PKB, surowce naturalne i ich gospodarcze wykorzystanie PKB, surowce naturalne i ich gospodarcze wykorzystanie Udział regionu dolnośląskiego w tworzeniu PKB (Produkt Krajowy Brutto) całej gospodarki narodowej wyniósł w roku 2006-7,8%. Pod względem poziomu PKB na jednego mieszkańca, województwo dolnośląskie plasuje się na czwartym miejscu w kraju. (dane: GUS na dzień 31.12.2006 r.) W skali lokalnej kluczowe znaczenie ma Wrocław i jego najbliższe otoczenie, które wytwarza ponad 40% PKB regionu. Niemal połowa dolnośląskiego PKB jest wytwarzana przez sektor usług, 27% przez przemysł, 8% przez budownictwo, a mniej niż 5% przez rolnictwo. W październiku 2007 w województwie dolnośląskim zarejestrowanych było 306 986 podmiotów gospodarczych (o ponad 5 tys. więcej niż rok wcześniej), z czego 21 124 to spółki handlowe (1,5 tys. więcej) 5 963 to spółki z udziałem kapitału zagranicznego.(o 350 więcej niż rok wcześniej). Cechą charakterystyczną dolnośląskich przedsiębiorstw jest dominacja firm zatrudniających do 9 osób (95,98% ogółu podmiotów na Dolnym Śląsku). Udział firm małych zatrudniających od 10 do 49 pracowników wynosi 3,15%, średnich (zatrudniających powyżej 50 pracowników) 0,71%, a dużych (zatrudniających powyżej 249 pracowników) 0,15%. (dane: GUS na dzień 30.10.2007r.) Województwo dolnośląskie zajmuje czołową pozycję w kraju pod względem ilości i różnorodności występujących tu surowców mineralnych. Istniejące zasoby kopalin użytecznych stanowią podstawę dla rozwoju przemysłu wydobywczego oraz wielu innych gałęzi przemysłu. Znajdują się tu bogate złoża miedzi i towarzyszących im innych pierwiastków metalicznych, w tym przede wszystkim srebra, ale także złota, kobaltu, renu itd. W regionie występują też ogromne złoża węgla brunatnego, surowców do produkcji materiałów ogniotrwałych, ceramicznych, szklarskich i budowlanych oraz kamienie szlachetne i wody mineralne. Udział regionu dolnośląskiego w tworzeniu PKB (Produkt Krajowy Brutto) całej gospodarki narodowej wyniósł w roku 2006-7,8%. Pod względem poziomu PKB na jednego mieszkańca, województwo dolnośląskie plasuje się na czwartym miejscu w kraju. (dane: GUS na dzień 31.12.2006 r.) W skali lokalnej kluczowe znaczenie ma Wrocław i jego najbliższe otoczenie, które wytwarza ponad 40% PKB regionu. Niemal połowa dolnośląskiego PKB jest wytwarzana przez sektor usług, 27% przez przemysł, 8% przez budownictwo, a mniej niż 5% przez rolnictwo. W październiku 2007 w województwie dolnośląskim zarejestrowanych było 306 986 podmiotów gospodarczych (o ponad 5 tys. więcej niż rok wcześniej), z czego 21 124 to spółki handlowe (1,5 tys. więcej) 5 963 to spółki z udziałem kapitału zagranicznego.(o 350 więcej niż rok wcześniej). Cechą charakterystyczną dolnośląskich przedsiębiorstw jest dominacja firm zatrudniających do 9 osób (95,98% ogółu podmiotów na Dolnym Śląsku). Udział firm małych zatrudniających od 10 do 49 pracowników wynosi 3,15%, średnich (zatrudniających powyżej 50 pracowników) 0,71%, a dużych (zatrudniających powyżej 249 pracowników) 0,15%. (dane: GUS na dzień 30.10.2007r.) Województwo dolnośląskie zajmuje czołową pozycję w kraju pod względem ilości i różnorodności występujących tu surowców mineralnych. Istniejące zasoby kopalin użytecznych stanowią podstawę dla rozwoju przemysłu wydobywczego oraz wielu innych gałęzi przemysłu. Znajdują się tu bogate złoża miedzi i towarzyszących im innych pierwiastków metalicznych, w tym przede wszystkim srebra, ale także złota, kobaltu, renu itd. W regionie występują też ogromne złoża węgla brunatnego, surowców do produkcji materiałów ogniotrwałych, ceramicznych, szklarskich i budowlanych oraz kamienie szlachetne i wody mineralne. 220 210 200 190 180 170 160 150 140 130 120 110 90 Produkcja najważniejszych wyrobów przemysłowych Produkcja najważniejszych wyrobów przemysłowych Województwo dolnośląskie należy do najbardziej uprzemysłowionych regionów kraju. W październiku 2007 przedsiębiorstwa przemysłowe województwa dolnośląskiego uzyskały przychody ze sprzedaży wyrobów i usług w wysokości 6978,7 mln zł (w cenach bieżących), tj. więcej (w cenach stałych) o 8,1% w porównaniu do września 2007 i o 25,8% więcej w relacji do października 2006 roku. Branże przemysłowe dominujące w województwie to: produkcja artykułów spożywczych i napojów, produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych, produkcja maszyn i urządzeń, górnictwo węglowe, górnictwo i kopalnictwo miedzi oraz surowców skalnych, zaopatrzenie w energię elektryczną, gaz i wodę, przemysł ceramiczny i szklarski, a także produkcja tkanin i odzieży. Województwo dolnośląskie jest w czołówce krajowej w dziedzinie produkcji domowych chłodziarek i zamrażarek, pralek i wirówek elektrycznych, kwasu siarkowego, tkanin bawełnianych i bawełnopodobnych, środków do prania i mycia, soli i cukru. Najważniejsza dla gospodarki regionu jest eksploatacja rud miedzi i srebra prowadzona przez KGHM Polska Miedź S.A. w Legnicko-Głogowskim Okręgu Miedziowym, węgla brunatnego wydobywanego w gminie Bogatynia przez KWB Turów, różnego rodzaju kamieni drogowych i budowlanych, glin ogniotrwałych (ze złoża Rusko-Jaroszów) oraz gazu ziemnego. Dolny Śląsk zajmuje 3 miejsce w kraju, (po województwach łódzkim i wielkopolskim) pod względem wydobycia węgla brunatnego. Na terenie województwa Województwo dolnośląskie należy do najbardziej uprzemysłowionych regionów kraju. W październiku 2007 przedsiębiorstwa przemysłowe województwa dolnośląskiego uzyskały przychody ze sprzedaży wyrobów i usług w wysokości 6978,7 mln zł (w cenach bieżących), tj. więcej (w cenach stałych) o 8,1% w porównaniu do września 2007 i o 25,8% więcej w relacji do października 2006 roku. Branże przemysłowe dominujące w województwie to: produkcja artykułów spożywczych i napojów, produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych, produkcja maszyn i urządzeń, górnictwo węglowe, górnictwo i kopalnictwo miedzi oraz surowców skalnych, zaopatrzenie w energię elektryczną, gaz i wodę, przemysł ceramiczny i szklarski, a także produkcja tkanin i odzieży. Województwo dolnośląskie jest w czołówce krajowej w dziedzinie produkcji domowych chłodziarek i zamrażarek, pralek i wirówek elektrycznych, kwasu siarkowego, tkanin bawełnianych i bawełnopodobnych, środków do prania i mycia, soli i cukru. Najważniejsza dla gospodarki regionu jest eksploatacja rud miedzi i srebra prowadzona przez KGHM Polska Miedź S.A. w Legnicko-Głogowskim Okręgu Miedziowym, węgla brunatnego wydobywanego w gminie Bogatynia przez KWB Turów, różnego rodzaju kamieni drogowych i budowlanych, glin ogniotrwałych (ze złoża Rusko-Jaroszów) oraz gazu ziemnego. Dolny Śląsk zajmuje 3 miejsce w kraju, (po województwach łódzkim i wielkopolskim) pod względem wydobycia węgla brunatnego. Na terenie województwa Dynamika produkcji sprzedanej przemysłu (przeciętna miesięczna 2000=10) Polska Dolnośląskie III VI IX XII III VI IX XII III VI IX XII III VI IX XII III VI X 2003 2004 2005 2006 2007 Żródło: Komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej Województwa Dolnośląskiego Urząd Statystyczny we Wrocławiu, październik 2007.

22 23 dolnośląskiego znajduje się blisko 600 udokumentowanych złóż kopalin skalnych, w tym kamieni drogowych i budowlanych, kruszywa naturalnego oraz surowców ilastych ceramiki budowlanej. Dolny Śląsk zajmuje 1 miejsce w Polsce pod względem wielkości zasobów i wydobycia kamieni drogowych i budowlanych. Znajduje się tu ponad 50% całości krajowych zasobów tych surowców. Województwo dolnośląskie zajmuje także 1 miejsce w Polsce w wydobyciu różnego rodzaju kruszyw naturalnych. Żwiry, pospółki i piaski występują na całym obszarze województwa, z przewagą w północnej i środkowej jego części. Pod względem wydobycia surowców ilastych ceramiki budowlanej Dolny Śląsk zajmuje czołowe miejsce w kraju. Ponadto wydobycie glin ogniotrwałych (największe złoże Rusko-Jaroszów) daje województwu 2 pozycję w Polsce (po woj. mazowieckim). Eksploatacja iłów kamionkowych ze złóż dolnośląskich stanowi ok. 35% krajowego wydobycia tego surowca. Dolny Śląsk (z 19% udziałem) zajmuje 2 miejsce w wydobyciu gipsów i anhydrytów (po woj. świętokrzyskim). Żródło: Rocznik Statystyczny Województwa Dolnośląskiego 2006 Główny Urząd Statystyczny dolnośląskiego znajduje się blisko 600 udokumentowanych złóż kopalin skalnych, w tym kamieni drogowych i budowlanych, kruszywa naturalnego oraz surowców ilastych ceramiki budowlanej. Dolny Śląsk zajmuje 1 miejsce w Polsce pod względem wielkości zasobów i wydobycia kamieni drogowych i budowlanych. Znajduje się tu ponad 50% całości krajowych zasobów tych surowców. Województwo dolnośląskie zajmuje także 1 miejsce w Polsce w wydobyciu różnego rodzaju kruszyw naturalnych. Żwiry, pospółki i piaski występują na całym obszarze województwa, z przewagą w północnej i środkowej jego części. Pod względem wydobycia surowców ilastych ceramiki budowlanej Dolny Śląsk zajmuje czołowe miejsce w kraju. Ponadto wydobycie glin ogniotrwałych (największe złoże Rusko-Jaroszów) daje województwu 2 pozycję w Polsce (po woj. mazowieckim). Eksploatacja iłów kamionkowych ze złóż dolnośląskich stanowi ok. 35% krajowego wydobycia tego surowca. Dolny Śląsk (z 19% udziałem) zajmuje 2 miejsce w wydobyciu gipsów i anhydrytów (po woj. świętokrzyskim). Żródło: Rocznik Statystyczny Województwa Dolnośląskiego 2006 Główny Urząd Statystyczny cyjna regionu jest magnesem przyciągającym znaczących inwestorów i powodującym rozwój nowoczesnych gałęzi przemysłu, z których zaczyna słynąć Dolny Śląsk i Wrocław. Są to głównie: Przemysł motoryzacyjny - zlokalizowany głównie w regionie Wałbrzysko- Świdnickim dzięki takim inwestycjom jak: TOYOTA, FAURECIA, AUTOLIV, VOLKSWAGEN, SANDEN, BRIDGESTONE, BOSCH. Przemysł AGD - który skupia takie inwestycje jak: WHIRLPOOL, FAGOR, LG ELECTRONICS w Biskupicach Podgórnych oraz ELECTROLUX w Świdnicy, Żarowie i Oławie. Europejskie centrum produkcji LCD, dzięki takim inwestycjom jak: LG PHILIPS z poddostawcami, TOSHIBA, LG ELECTRONICS, JVC Bolesławiec. Inwestycje te sprawią iż w roku 2012 na Dolnym Śląsku będzie produkowana połowa sprzedawanych w Europie telewizorów LCD. Centrum outsourcingu - centra R&D (SIEMENS, BENQ, DIEHL CONTROLS), centra rozliczeniowo księgowe (HP, UPS, KPIT CUMMINS, GOOGLE, cyjna regionu jest magnesem przyciągającym znaczących inwestorów i powodującym rozwój nowoczesnych gałęzi przemysłu, z których zaczyna słynąć Dolny Śląsk i Wrocław. Są to głównie: Przemysł motoryzacyjny - zlokalizowany głównie w regionie Wałbrzysko- Świdnickim dzięki takim inwestycjom jak: TOYOTA, FAURECIA, AUTOLIV, VOLKSWAGEN, SANDEN, BRIDGESTONE, BOSCH. Przemysł AGD - który skupia takie inwestycje jak: WHIRLPOOL, FAGOR, LG ELECTRONICS w Biskupicach Podgórnych oraz ELECTROLUX w Świdnicy, Żarowie i Oławie. Europejskie centrum produkcji LCD, dzięki takim inwestycjom jak: LG PHILIPS z poddostawcami, TOSHIBA, LG ELECTRONICS, JVC Bolesławiec. Inwestycje te sprawią iż w roku 2012 na Dolnym Śląsku będzie produkowana połowa sprzedawanych w Europie telewizorów LCD. Centrum outsourcingu - centra R&D (SIEMENS, BENQ, DIEHL CONTROLS), centra rozliczeniowo księgowe (HP, UPS, KPIT CUMMINS, GOOGLE, Na terenie województwa istnieją też bogate i różnorodne złoża wód mineralnych i leczniczych w tym radoczynnych i termalnych. Wykorzystywane są one w lecznictwie sanatoryjnym, rozlewnictwie i eksploatacji naturalnego CO2. Wody Lądka Zdroju (radoczynne wody termalne), Kudowy Zdroju (szczawy arsenowe) oraz Szczawna Zdroju (szczawy wodorowęglanowo-sodowe) są unikatowe w skali kraju. Na terenie województwa istnieją też bogate i różnorodne złoża wód mineralnych i leczniczych w tym radoczynnych i termalnych. Wykorzystywane są one w lecznictwie sanatoryjnym, rozlewnictwie i eksploatacji naturalnego CO2. Wody Lądka Zdroju (radoczynne wody termalne), Kudowy Zdroju (szczawy arsenowe) oraz Szczawna Zdroju (szczawy wodorowęglanowo-sodowe) są unikatowe w skali kraju. Podmioty gospodarki Podmioty gospodarki Wielu menedżerów firm zagranicznych podkreśla, że umiejscowienie zakładu produkcyjnego na terenie Dolnego Śląska, przez którego terytorium przebiegają główne europejskie szlaki komunikacyjne, otwiera przed firmami możliwość łatwego transportu towarów do krajów ościennych. Atutem Dolnego Śląska jest nie tylko jego położenie, także nowoczesna, zróżnicowana i dynamicznie rozwijająca się gospodarka oraz aktywna, przedsiębiorcza i wykształcona, młoda społeczność. Atrakcyjność inwesty- Wielu menedżerów firm zagranicznych podkreśla, że umiejscowienie zakładu produkcyjnego na terenie Dolnego Śląska, przez którego terytorium przebiegają główne europejskie szlaki komunikacyjne, otwiera przed firmami możliwość łatwego transportu towarów do krajów ościennych. Atutem Dolnego Śląska jest nie tylko jego położenie, także nowoczesna, zróżnicowana i dynamicznie rozwijająca się gospodarka oraz aktywna, przedsiębiorcza i wykształcona, młoda społeczność. Atrakcyjność inwesty-

24 25 GE MONEY BANK, ACN) oraz liczne centra usługowe np. call centers. Wrocław stał sie znaczącym centrum finansowym, w którym swoje siedziby maja takie instytucje jak: BANK ZACHODNI WBK, EUROBANK, GETIN HOLDING (właściciel m.in. OPEN FINANCE, GETIN BANK, FIOLET, NOBLE BANK, METRO- BANK, DOMBANK, CARCADE, GETIN LEASING), EUROPEJSKI FUNDUSZ LEASINGOWY, VB LEASING, KRUK INKASSO, KRAJOWY REJE- STR DŁUGÓW, AIG CREDIT BANK, LUKAS BANK, SANTANDER CONSUMER BANK, BANK WSPÓŁ- PRACY EUROPEJSKIEJ). Centrum nowych technologii oraz IT. Przy wielu fabrykach powstają centra tworzenia i rozwoju produktów, w których inżynierowie pracują nad nowymi projektami i technologiami. Centrum logistyczne kraju: zainwestowali tu juz tacy giganci jak: PARKRIDGE, PROLOGIS, TINER, SKALSKI, TNT. Dynamiczny, zyskowny oraz przyszłościowy rynek nieruchomości, na który uwagę zwrócili inwestorzy, przygotowują śmiałe projekty: SKY TOWER, CEN- TRUM POŁUDNIOWE, ODRA TOWER i wiele innych. GE MONEY BANK, ACN) oraz liczne centra usługowe np. call centers. Wrocław stał sie znaczącym centrum finansowym, w którym swoje siedziby maja takie instytucje jak: BANK ZACHODNI WBK, EUROBANK, GETIN HOLDING (właściciel m.in. OPEN FINANCE, GETIN BANK, FIOLET, NOBLE BANK, METRO- BANK, DOMBANK, CARCADE, GETIN LEASING), EUROPEJSKI FUNDUSZ LEASINGOWY, VB LEASING, KRUK INKASSO, KRAJOWY REJE- STR DŁUGÓW, AIG CREDIT BANK, LUKAS BANK, SANTANDER CONSUMER BANK, BANK WSPÓŁ- PRACY EUROPEJSKIEJ). Centrum nowych technologii oraz IT. Przy wielu fabrykach powstają centra tworzenia i rozwoju produktów, w których inżynierowie pracują nad nowymi projektami i technologiami. Centrum logistyczne kraju: zainwestowali tu juz tacy giganci jak: PARKRIDGE, PROLOGIS, TINER, SKALSKI, TNT. Dynamiczny, zyskowny oraz przyszłościowy rynek nieruchomości, na który uwagę zwrócili inwestorzy, przygotowują śmiałe projekty: SKY TOWER, CEN- TRUM POŁUDNIOWE, ODRA TOWER i wiele innych.

26 27 Otoczenie biznesu Otoczenie biznesu Banki, pośrednictwo finansowe Banki, pośrednictwo finansowe Na Dolnym Śląsku działa wiele instytucji i firm otoczenia biznesu, wspomagających przedsiębiorcę w jego działalności. Stanowią one profesjonalne zaplecze niezbędne zarówno dla identyfikacji najważniejszych czynników otoczenia firmy, głównych grup interesu związanych z przedsiębiorstwem czy pozycjonowaniem firmy w różnych sektorach biznesu jak i sprawnej obsługi finansowej, administracyjnej i prawnej. Potencjał regionu w zakresie wdrażania projektów opartych na nowoczesnych technologiach, na wspieraniu inwestycji o charakterze produkcyjnym i usługowym oraz tworzeniu miejsc pracy, wytworzył także w kontekście wdrażanych Programów Operacyjnych, szereg instytucji specjalizujących się w usługach dla projektów o charakterze innowacyjnym i wdrożeniowym. Dolny Śląsk stał się siedzibą wielu instytucji finansowych, istotnych dla całego kraju. Tutaj głównie we Wrocławiu swoje siedziby mają Bank Zachodni WBK, a także internetowy Getin Bank, Lukas Bank, EuroBank i Santander Bank. Tu jako pierwsze w kraju powstały instytucje finansowe takie, jak Europejski Fundusz Leasingowy czy pierwsza polska instytucja pośrednicząca w udzielaniu kredytów ratalnych pod nazwą Lukas. Dolny Śląsk jest miejscem wyjątkowo nasyconym organizacjami gospodarczymi, reprezentującymi interesy zarówno rozmaitych branż, miast, podregionów jak i grup biznesowych. Działają one pod postacią agencji rozwoju regionalnego oraz izb przemysłowo-handlowych funkcjonujących w całym regionie. Najbardziej znane z nich to: Agencja Rozwoju Regionalnego AGROREG S.A. www.agroreg.com.pl - oferuje tereny pod inwestycje w okolicach Nowej Rudy, wsparcie finansowe dla małych przedsiębiorstw, usługi szkoleniowe, Agencja Rozwoju Regionalnego ARLEG S.A. www.arleg.com z siedzibą w Legnicy. Od momentu powstania zajmuje się działalnością doradczą, restrukturyzacyjną, szkoleniową i promocyjną dla lokalnego biznesu. Dolnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Wspieranie przedsiębiorczości Wspieranie przedsiębiorczości Dolny Śląsk jest miejscem wyjątkowo nasyconym organizacjami gospodarczymi, reprezentującymi interesy zarówno rozmaitych branż, miast, podregionów jak i grup biznesowych. Działają one pod postacią agencji rozwoju regionalnego oraz izb przemysłowo-handlowych funkcjonujących w całym regionie. Najbardziej znane z nich to: Agencja Rozwoju Regionalnego AGROREG S.A. www.agroreg.com.pl - oferuje tereny pod inwestycje w okolicach Nowej Rudy, wsparcie finansowe dla małych przedsiębiorstw, usługi szkoleniowe, Agencja Rozwoju Regionalnego ARLEG S.A. www.arleg.com z siedzibą w Legnicy. Od momentu powstania zajmuje się działalnością doradczą, restrukturyzacyjną, szkoleniową i promocyjną dla lokalnego biznesu. Dolnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Na Dolnym Śląsku działa wiele instytucji i firm otoczenia biznesu, wspomagających przedsiębiorcę w jego działalności. Stanowią one profesjonalne zaplecze niezbędne zarówno dla identyfikacji najważniejszych czynników otoczenia firmy, głównych grup interesu związanych z przedsiębiorstwem czy pozycjonowaniem firmy w różnych sektorach biznesu jak i sprawnej obsługi finansowej, administracyjnej i prawnej. Potencjał regionu w zakresie wdrażania projektów opartych na nowoczesnych technologiach, na wspieraniu inwestycji o charakterze produkcyjnym i usługowym oraz tworzeniu miejsc pracy, wytworzył także w kontekście wdrażanych Programów Operacyjnych, szereg instytucji specjalizujących się w usługach dla projektów o charakterze innowacyjnym i wdrożeniowym. Dolny Śląsk stał się siedzibą wielu instytucji finansowych, istotnych dla całego kraju. Tutaj głównie we Wrocławiu swoje siedziby mają Bank Zachodni WBK, a także internetowy Getin Bank, Lukas Bank, EuroBank i Santander Bank. Tu jako pierwsze w kraju powstały instytucje finansowe takie, jak Europejski Fundusz Leasingowy czy pierwsza polska instytucja pośrednicząca w udzielaniu kredytów ratalnych pod nazwą Lukas.

www.darr.pl specjalizuje się w pozyskiwaniu środków pomocowych w ramach europejskich programów regionalnych, zarządzanie wykorzystywaniem tych środków, konsultingiem gospodarczym i finansowym, budowaniem regionalnych i lokalnych strategii rozwoju, działalnością edukacyjną itd. Ofertę adresuje w pierwszej kolejności do przedsiębiorstw i przedsiębiorców a także do jednostek samorządu terytorialnego: gmin, ów województwa. Karkonoska Agencja Rozwoju Regionalnego www. karr.pl z Jeleniej Góry prowadzi działalność szkoleniową, informacyjną i doradczą dla najbliższego otoczenia biznesowego. Wrocławska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. www.warr.pl - instytucja o charakterze non-profit. Obszarem jej działania jest całe województwo dolnośląskie, choć niektóre realizowane przez Spółkę projekty mają zasięg ponadregionalny a nawet międzynarodowy ( Program dla Odry 2006 ). Misją WARR jest wspieranie samorządów lokalnych i podmiotów gospodarczych w działaniach na rzecz rozwoju Dolnego Śląska i regionu odrzańskiego. Dolnośląska Agencja Współpracy Gospodarczej DAWG sp. z o.o. nowopowstała spółka z udziałem Województwa Dolnośląskiego, której misją jest promocja Województwa Dolnośląskiego i koordynacja działań gospodarczych w regionie. Agencja realizować będzie program Promocji Dolnego Śląska między innymi na płaszczyznach: gospodarczo inwestycyjnej, naukowej, turystycznej. Innym obszarem działalności będzie wspieranie przedsiębiorczości, oraz utworzenie kompleksowego Centrum Obsługi Inwestorów. Dolnośląska Izba Gospodarcza jej misją jest wysokojakościowa pomoc podmiotom gospodarczym w obszarach ich aktywności gospodarczej oraz integracja środowiska przedsiębiorców. www.darr.pl specjalizuje się w pozyskiwaniu środków pomocowych w ramach europejskich programów regionalnych, zarządzanie wykorzystywaniem tych środków, konsultingiem gospodarczym i finansowym, budowaniem regionalnych i lokalnych strategii rozwoju, działalnością edukacyjną itd. Ofertę adresuje w pierwszej kolejności do przedsiębiorstw i przedsiębiorców a także do jednostek samorządu terytorialnego: gmin, ów województwa. Karkonoska Agencja Rozwoju Regionalnego www. karr.pl z Jeleniej Góry prowadzi działalność szkoleniową, informacyjną i doradczą dla najbliższego otoczenia biznesowego. Wrocławska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. www.warr.pl - instytucja o charakterze non-profit. Obszarem jej działania jest całe województwo dolnośląskie, choć niektóre realizowane przez Spółkę projekty mają zasięg ponadregionalny a nawet międzynarodowy ( Program dla Odry 2006 ). Misją WARR jest wspieranie samorządów lokalnych i podmiotów gospodarczych w działaniach na rzecz rozwoju Dolnego Śląska i regionu odrzańskiego. Dolnośląska Agencja Współpracy Gospodarczej DAWG sp. z o.o. nowopowstała spółka z udziałem Województwa Dolnośląskiego, której misją jest promocja Województwa Dolnośląskiego i koordynacja działań gospodarczych w regionie. Agencja realizować będzie program Promocji Dolnego Śląska między innymi na płaszczyznach: gospodarczo inwestycyjnej, naukowej, turystycznej. Innym obszarem działalności będzie wspieranie przedsiębiorczości, oraz utworzenie kompleksowego Centrum Obsługi Inwestorów. Dolnośląska Izba Gospodarcza jej misją jest wysokojakościowa pomoc podmiotom gospodarczym w obszarach ich aktywności gospodarczej oraz integracja środowiska przedsiębiorców. Dolnośląska Izba Rzemieślnicza i Małej Przedsiębiorczości www.izba.wroc.pl - organizacja samorządu gospodarczego rzemiosła, małej i średniej przedsiębiorczości oraz federacja pracodawców (istnieje od 6 sierpnia 1945 r. i zrzesza około 5000 zakładów rzemieślniczych oraz przedsiębiorców) Federacja Pracodawców Polski Zachodniej www. fppz.pl - ma na celu ochronę praw i reprezentowanie interesów pracodawców zrzeszonych w Związkach Pracodawców, a w szczególności reprezentowanie interesów społecznych i gospodarczych pracodawców wobec związków zawodowych pracobiorców, organów władzy, administracji i samorządów terytorialnych, ochronę i reprezentowanie interesów członków w zakresie dóbr niematerialnych, oddziaływanie na kształtowanie ustawodawstwa dotyczącego interesów pracodawcy. Izba Przemysłowo-Handlowa w Legnicy oddział Krajowej Izby Gospodarczej. Regionalne Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich we Wrocławiu www.rcd.wroc.pl to ośrodek doradztwa rolniczego, zajmujący się szkoleniami branżowymi. Stowarzyszenie Gmin Polskich Euroregionu NYSA www.euroregion-nysa.pl to wspólnota, która angażuje się na rzecz poprawy wymiany informacji oraz transgranicznego komunikowania się, jak również wypracowywania i zgłaszania priorytetów rozwojowych dla obszaru Euroregionu. Euroregion Pogranicza Czech, Moraw i Ziemi Kłodzkiej - Euroregion Glacensis www.euroregionglacensis.ng.pl/ obejmuje swoim zasięgiem południowowschodnią część województwa dolnośląskiego, (31 gmin należących do u kłodzkiego, ząbkowickiego, dzierżoniowskiego i wałbrzyskiego) Dolnośląska Izba Rzemieślnicza i Małej Przedsiębiorczości www.izba.wroc.pl - organizacja samorządu gospodarczego rzemiosła, małej i średniej przedsiębiorczości oraz federacja pracodawców (istnieje od 6 sierpnia 1945 r. i zrzesza około 5000 zakładów rzemieślniczych oraz przedsiębiorców) Federacja Pracodawców Polski Zachodniej www. fppz.pl - ma na celu ochronę praw i reprezentowanie interesów pracodawców zrzeszonych w Związkach Pracodawców, a w szczególności reprezentowanie interesów społecznych i gospodarczych pracodawców wobec związków zawodowych pracobiorców, organów władzy, administracji i samorządów terytorialnych, ochronę i reprezentowanie interesów członków w zakresie dóbr niematerialnych, oddziaływanie na kształtowanie ustawodawstwa dotyczącego interesów pracodawcy. Izba Przemysłowo-Handlowa w Legnicy oddział Krajowej Izby Gospodarczej. Regionalne Centrum Doradztwa Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich we Wrocławiu www.rcd.wroc.pl to ośrodek doradztwa rolniczego, zajmujący się szkoleniami branżowymi. Stowarzyszenie Gmin Polskich Euroregionu NYSA www.euroregion-nysa.pl to wspólnota, która angażuje się na rzecz poprawy wymiany informacji oraz transgranicznego komunikowania się, jak również wypracowywania i zgłaszania priorytetów rozwojowych dla obszaru Euroregionu. Euroregion Pogranicza Czech, Moraw i Ziemi Kłodzkiej - Euroregion Glacensis www.euroregionglacensis.ng.pl/ obejmuje swoim zasięgiem południowowschodnią część województwa dolnośląskiego, (31 gmin należących do u kłodzkiego, ząbkowickiego, dzierżoniowskiego i wałbrzyskiego)

30 31 oraz 84 samorządy gminne z Czech. Misją Stowarzyszenia jest promocja współpracy transgranicznej, wymiany kulturalnej i turystycznej. Sudecka Izba Przemysłowo-Handlowa www.siph. pl - wspiera rozwój przedsiębiorczości, promuje firmy, ich produkty i usługi, istnieje od 1993 roku. Zasięgiem działania obejmuje województwo dolnośląskie. Władze województwa dolnośląskiego, Politechniki Wrocławskiej, miasta Świdnicy oraz Centrum Wspierania Biznesu podpisały w listopadzie 2007 list intencyjny w sprawie utworzenia w Świdnicy inkubatora technologicznego. Największym dolnośląskim inkubatorem przedsiębiorczości jest Wrocławskie Centrum Transferu Technologii. (www.wctt.pl) Misją Centrum jest podniesienie efektywności i konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez działania, technologie, innowacje. Swoją ofertę kieruje ono zarówno do przedsiębiorców, jak i do uczelni wyższych, instytutów badawczych oraz jednostek administracji publicznej. Rocznie z usług WCTT korzysta ok. 3000 firm i jednostek naukowych. Dolnośląskie Centrum Studiów Regionalnych www.dcsr.wroc.pl - jako jednostka doradcza, wspiera opracowaniami studialnymi jednostki samorządu terytorialnego (JST), instytucje gospodarcze, edukacyjne, badawczo-rozwojowe i proinnowacyjne w budowaniu optymalnych strategii rozwojowych. Przyczyni się to do wsparcia wszystkich podmiotów, mających wpływ na rozwój regionu, w podejmowaniu skutecznych rynkowo i trafnych oraz 84 samorządy gminne z Czech. Misją Stowarzyszenia jest promocja współpracy transgranicznej, wymiany kulturalnej i turystycznej. Sudecka Izba Przemysłowo-Handlowa www.siph. pl - wspiera rozwój przedsiębiorczości, promuje firmy, ich produkty i usługi, istnieje od 1993 roku. Zasięgiem działania obejmuje województwo dolnośląskie. Władze województwa dolnośląskiego, Politechniki Wrocławskiej, miasta Świdnicy oraz Centrum Wspierania Biznesu podpisały w listopadzie 2007 list intencyjny w sprawie utworzenia w Świdnicy inkubatora technologicznego. Największym dolnośląskim inkubatorem przedsiębiorczości jest Wrocławskie Centrum Transferu Technologii. (www.wctt.pl) Misją Centrum jest podniesienie efektywności i konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez działania, technologie, innowacje. Swoją ofertę kieruje ono zarówno do przedsiębiorców, jak i do uczelni wyższych, instytutów badawczych oraz jednostek administracji publicznej. Rocznie z usług WCTT korzysta ok. 3000 firm i jednostek naukowych. Dolnośląskie Centrum Studiów Regionalnych www.dcsr.wroc.pl - jako jednostka doradcza, wspiera opracowaniami studialnymi jednostki samorządu terytorialnego (JST), instytucje gospodarcze, edukacyjne, badawczo-rozwojowe i proinnowacyjne w budowaniu optymalnych strategii rozwojowych. Przyczyni się to do wsparcia wszystkich podmiotów, mających wpływ na rozwój regionu, w podejmowaniu skutecznych rynkowo i trafnych społecznie przedsięwzięć. DCSR pozwoli na wykorzystanie potencjału naukowego ośrodka wrocławskiego na rzecz stworzenia warunków do optymalnego podejmowania decyzji strategicznych w Regionie. Obecnie w fazie powstawania jest Dolnośląskie Centrum Bezpieczeństwa Energetycznego, którego zadaniem będzie prowadzenie działań zmierzających do rozpoznania i wykorzystania energii geotermalnej na Dolnym Śląsku oraz wzrostu produkcji energii elektrycznej i ciepła pochodzących z odnawialnych zasobów energii. Dolnośląskie parki technologiczne: Wrocławski Park Technologiczny S.A. www. technologpark.pl na jego terenie działa ponad 50 przedsiębiorstw z sektora IT, elektroniki, biotechnologii, kriogeniki, motoryzacji. Łącznie na terenie WPT pracuje ponad 800 osób. Jest to największe skupisko firm technologicznych w Polsce. ChemiPark Technologiczny w Brzegu Dolnym głównymi celami Parku są stymulacja rozwoju zaawansowanych technologii oraz stwarzanie warunków organizacyjnych i technicznych dla transferu osiągnięć nauki oraz ich wdrażania w praktykę. Źródłem takiego efektu ma być przygotowana przez park infrastruktura, mająca służyć m.in. prowadzeniu badań ukierunkowanych na chemię, prób w skali półtechnicznej, czy też dokonywaniu inwestycji wdrożeniowych. ChemiPark będzie swoistym nowoczesnym laboratorium, centrum szkoleniowym i doradczym, inkubatorem przedsiębiorczości oraz strefą inwestycyjną. KGHM Letia Legnicki Park Technologiczny S.A. www.letia.pl to wspólne przedsięwzięcie KGHM PM S.A., Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego społecznie przedsięwzięć. DCSR pozwoli na wykorzystanie potencjału naukowego ośrodka wrocławskiego na rzecz stworzenia warunków do optymalnego podejmowania decyzji strategicznych w Regionie. Obecnie w fazie powstawania jest Dolnośląskie Centrum Bezpieczeństwa Energetycznego, którego zadaniem będzie prowadzenie działań zmierzających do rozpoznania i wykorzystania energii geotermalnej na Dolnym Śląsku oraz wzrostu produkcji energii elektrycznej i ciepła pochodzących z odnawialnych zasobów energii. Dolnośląskie parki technologiczne: Wrocławski Park Technologiczny S.A. www. technologpark.pl na jego terenie działa ponad 50 przedsiębiorstw z sektora IT, elektroniki, biotechnologii, kriogeniki, motoryzacji. Łącznie na terenie WPT pracuje ponad 800 osób. Jest to największe skupisko firm technologicznych w Polsce. ChemiPark Technologiczny w Brzegu Dolnym głównymi celami Parku są stymulacja rozwoju zaawansowanych technologii oraz stwarzanie warunków organizacyjnych i technicznych dla transferu osiągnięć nauki oraz ich wdrażania w praktykę. Źródłem takiego efektu ma być przygotowana przez park infrastruktura, mająca służyć m.in. prowadzeniu badań ukierunkowanych na chemię, prób w skali półtechnicznej, czy też dokonywaniu inwestycji wdrożeniowych. ChemiPark będzie swoistym nowoczesnym laboratorium, centrum szkoleniowym i doradczym, inkubatorem przedsiębiorczości oraz strefą inwestycyjną. KGHM Letia Legnicki Park Technologiczny S.A. www.letia.pl to wspólne przedsięwzięcie KGHM PM S.A., Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego

32 33 oraz Politechniki Wrocławskiej. Misją Parku jest utworzenie trwałych miejsc pracy oraz zwiększanie konkurencyjności gospodarki w regionie poprzez aktywne pozyskiwanie innowacyjnych inwestorów oraz zapewnienie im optymalnego wsparcia w rozwoju nowoczesnych technologii i rozwiązań organizacyjnych. Park ten stanie się miejscem, w którym lokalizowane będą firmy innowacyjne stosujące lub wdrażające nowoczesne technologie związane z profilem branżowym KGHM LETIA. Park zapewniać będzie firmom optymalne warunki funkcjonowania i dalszego rozwoju. Regionalny Park Przemysłowo-Technologiczny Polkowice www.polkowice.pl - ogromne przedsięwzięcie, wykraczające poza skalę lokalną. Stąd też Gmina Polkowice prowadzi rozmowy z potencjalnymi partnerami, którzy chcieliby przyłączyć się do tego społecznie pożytecznego i zyskownego projektu. Do chwili obecnej poparcie dla idei utworzenia RPPT udzieliło w formie deklaracji poparcia lub podpisanego porozumienia łącznie 26 podmiotów i instytucji gospodarczych, naukowych, samorządowych i rządowych. Wrocławski Medyczny Park Naukowo Technologiczny www.parkmedyczny.pl - misją parku jest stworzenie korzystnych warunków do prowadzenia innowacyjnej działalności gospodarczej w zakresie produktów i usług z branży medycznej i pokrewnych dzięki efektywnemu zarządzaniu oraz świadczeniu usług infrastrukturalnych i doradczych ze wsparciem ze strony akademii medycznych i instytutów badawczych w całej Polsce. Obecnie powstaje kolejny: Dolnośląski Park Technologiczny - na 37 hektarach na granicy Szczawna-Zdroju i Wałbrzycha staną budynki firm z branży telekomunikacyjnej, elektronicznej i informatycznej. Powstanie dolnośląska wersja Krzemowej Doliny w Kalifornii. oraz Politechniki Wrocławskiej. Misją Parku jest utworzenie trwałych miejsc pracy oraz zwiększanie konkurencyjności gospodarki w regionie poprzez aktywne pozyskiwanie innowacyjnych inwestorów oraz zapewnienie im optymalnego wsparcia w rozwoju nowoczesnych technologii i rozwiązań organizacyjnych. Park ten stanie się miejscem, w którym lokalizowane będą firmy innowacyjne stosujące lub wdrażające nowoczesne technologie związane z profilem branżowym KGHM LETIA. Park zapewniać będzie firmom optymalne warunki funkcjonowania i dalszego rozwoju. Regionalny Park Przemysłowo-Technologiczny Polkowice www.polkowice.pl - ogromne przedsięwzięcie, wykraczające poza skalę lokalną. Stąd też Gmina Polkowice prowadzi rozmowy z potencjalnymi partnerami, którzy chcieliby przyłączyć się do tego społecznie pożytecznego i zyskownego projektu. Do chwili obecnej poparcie dla idei utworzenia RPPT udzieliło w formie deklaracji poparcia lub podpisanego porozumienia łącznie 26 podmiotów i instytucji gospodarczych, naukowych, samorządowych i rządowych. Wrocławski Medyczny Park Naukowo Technologiczny www.parkmedyczny.pl - misją parku jest stworzenie korzystnych warunków do prowadzenia innowacyjnej działalności gospodarczej w zakresie produktów i usług z branży medycznej i pokrewnych dzięki efektywnemu zarządzaniu oraz świadczeniu usług infrastrukturalnych i doradczych ze wsparciem ze strony akademii medycznych i instytutów badawczych w całej Polsce. Obecnie powstaje kolejny: Dolnośląski Park Technologiczny - na 37 hektarach na granicy Szczawna-Zdroju i Wałbrzycha staną budynki firm z branży telekomunikacyjnej, elektronicznej i informatycznej. Powstanie dolnośląska wersja Krzemowej Doliny w Kalifornii.

34 35 Dolnośląskie parki przemysłowe Wrocławski Park Przemysłowy www.wpp.wroc.pl nie jest podmiotem gospodarczym, ale obszarem położonym we Wrocławiu (ograniczonym ulicami Strzegomską, Robotniczą i Góralską oraz torami kolejowymi). Obszar ten obejmuje swoim zasięgiem około 163 ha tradycyjnych terenów przemysłowych w tzw. klinie przemysłowym (dawne tereny Archimedesa, Dolmelu i Pafawagu). Jego funkcjonowanie łączy się z strategią miasta w zakresie rewitalizacji tradycyjnych terenów przemysłowych w tej części Wrocławia. W przedsięwzięciach realizowanych na potrzeby Parku mają swój udział m.in. Zarząd Dróg i Komunikacji, Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji, Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej. Istotne znaczenie mają uchwalone przez Radę Miejską ulgi podatkowe (nawet trzyletnie zwolnienia z podatku od nieruchomości) dla przedsiębiorców, którzy modernizują albo budują nowe obiekty przemysłowe. Park Przemysłowy Bukowice www.bukowice. brzegdolny.pl - położony w Brzegu Dolnym-Bukowice w odległości 20 kilometrów od Wrocławia, o powierzchni 60 ha z możliwością poszerzenia do 114 ha został utworzony w odległości 5 km od Brzegu Dolnego, w bezpiecznej odległości od siedzib ludzkich. Obszar Parku przeznaczony pod zabudowę przemysłową, handel i usługi, został zabezpieczony we wszystkie nowoczesne niezbędne media - energię elektryczną, łącza telekomunikacyjne, wodę, gaz, kanalizację. Noworudzki Park Przemysłowy www.agroreg.com. pl - jest zlokalizowany na terenach dawnej Kopalni Węgla Kamiennego Nowa Ruda. Działa na rzecz rewitalizacji przemysłowej majątku pokopalnianego KWK Nowa Ruda. Projekt I etapu realizacji w okresie 2005-2008 r. o wartości brutto 44,85 mln zł, posiada udokumentowane wsparcie finansowe Sektorowego Programu Operacyjnego w wysokości 35 mln zł. Park Innowacji i Nauki Wkrótce we Wrocławiu powstanie jeden z najnowocześniejszych kompleksów naukowo-badawczych w Europie. Wybuduje go za 100 mln zł brytyjska spółka naukowa Coventry University Enterprise. Park przy Politechnice Wrocławskiej będzie kompleksem laboratoriów, magazynów i biur zaopatrzonych w najnowocześniejszy sprzęt do prowadzenia badań. Pieniądze na ten cel przeznaczy Komisja Europejska z programu wspierającego naukę. Głównym źródłem dochodów kompleksu ma być pośrednictwo w sprzedaży opracowanych w nim technologii dużym firmom. Park rozpocznie pracę najprawdopodobniej na przełomie 2008/2009. Dolnośląskie parki przemysłowe Wrocławski Park Przemysłowy www.wpp.wroc.pl nie jest podmiotem gospodarczym, ale obszarem położonym we Wrocławiu (ograniczonym ulicami Strzegomską, Robotniczą i Góralską oraz torami kolejowymi). Obszar ten obejmuje swoim zasięgiem około 163 ha tradycyjnych terenów przemysłowych w tzw. klinie przemysłowym (dawne tereny Archimedesa, Dolmelu i Pafawagu). Jego funkcjonowanie łączy się z strategią miasta w zakresie rewitalizacji tradycyjnych terenów przemysłowych w tej części Wrocławia. W przedsięwzięciach realizowanych na potrzeby Parku mają swój udział m.in. Zarząd Dróg i Komunikacji, Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji, Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej. Istotne znaczenie mają uchwalone przez Radę Miejską ulgi podatkowe (nawet trzyletnie zwolnienia z podatku od nieruchomości) dla przedsiębiorców, którzy modernizują albo budują nowe obiekty przemysłowe. Park Przemysłowy Bukowice www.bukowice. brzegdolny.pl - położony w Brzegu Dolnym-Bukowice w odległości 20 kilometrów od Wrocławia, o powierzchni 60 ha z możliwością poszerzenia do 114 ha został utworzony w odległości 5 km od Brzegu Dolnego, w bezpiecznej odległości od siedzib ludzkich. Obszar Parku przeznaczony pod zabudowę przemysłową, handel i usługi, został zabezpieczony we wszystkie nowoczesne niezbędne media - energię elektryczną, łącza telekomunikacyjne, wodę, gaz, kanalizację. Noworudzki Park Przemysłowy www.agroreg.com. pl - jest zlokalizowany na terenach dawnej Kopalni Węgla Kamiennego Nowa Ruda. Działa na rzecz rewitalizacji przemysłowej majątku pokopalnianego KWK Nowa Ruda. Projekt I etapu realizacji w okresie 2005-2008 r. o wartości brutto 44,85 mln zł, posiada udokumentowane wsparcie finansowe Sektorowego Programu Operacyjnego w wysokości 35 mln zł. Park Innowacji i Nauki Wkrótce we Wrocławiu powstanie jeden z najnowocześniejszych kompleksów naukowo-badawczych w Europie. Wybuduje go za 100 mln zł brytyjska spółka naukowa Coventry University Enterprise. Park przy Politechnice Wrocławskiej będzie kompleksem laboratoriów, magazynów i biur zaopatrzonych w najnowocześniejszy sprzęt do prowadzenia badań. Pieniądze na ten cel przeznaczy Komisja Europejska z programu wspierającego naukę. Głównym źródłem dochodów kompleksu ma być pośrednictwo w sprzedaży opracowanych w nim technologii dużym firmom. Park rozpocznie pracę najprawdopodobniej na przełomie 2008/2009.

36 37 Edukacja Edukacja Edukacja Edukacja Dolny Śląsk to jedno z największych w Polsce centrów edukacyjnych. Zarówno ilość i rodzaj szkół, ich rozlokowanie, kadra dydaktyczna jak i młodzi uczestnicy procesu edukacji czynią dolnośląskie zagłębie edukacyjne wyjątkowo atrakcyjnym. Dolny Śląsk to jedno z największych w Polsce centrów edukacyjnych. Zarówno ilość i rodzaj szkół, ich rozlokowanie, kadra dydaktyczna jak i młodzi uczestnicy procesu edukacji czynią dolnośląskie zagłębie edukacyjne wyjątkowo atrakcyjnym. Liczba szkół poszczególnych typów szczebla ponadgimnazjalnego i wyższego Liczba szkół poszczególnych typów szczebla ponadgimnazjalnego i wyższego Licea ogólnokształcące wszystkich typów 174 Technika zawodowe 157 Zasadnicze szkoły zawodowe - 119 Szkoły policealne 51 Szkoły języków Obcych 32 Źródło: Kuratorium Oświaty we Wrocławiu www. kuratorium.wroclaw.pl/ wg. stanu na 09.01.2008 Licea ogólnokształcące wszystkich typów 174 Technika zawodowe 157 Zasadnicze szkoły zawodowe - 119 Szkoły policealne 51 Szkoły języków Obcych 32 Źródło: Kuratorium Oświaty we Wrocławiu www. kuratorium.wroclaw.pl/ wg. stanu na 09.01.2008

38 39 Uczelnie wyższe państwowe i niepaństwowe Uczelnie wyższe państwowe i niepaństwowe Dolnośląskie uczelnie wyższe oferują szeroką paletę możliwych kierunków i specjalności, pokrywając zapotrzebowanie lokalnego, ale i krajowego rynku pracy. Z uwagi na kolejne inwestycje w regionie, szczególnym powodzeniem cieszą się specjalności związane z finansami i bankowością, informatyką, wybrane kierunki inżynierskie. Dla inwestorów, chcących ulokować swoje firmy na Dolnym Śląsku, najważniejsze są jakość dydaktyki oraz ilości wykształconych kadr, jakie opuszczają dolnośląskie uczelnie w najpopularniejszych zawodach. Dla prężnie działających w regionie instytucji finansowych, istotni są absolwenci kierunków związanych z finansami, bankowością i informatyką. Uczelnie, które prowadzą studia w wymienionych profilach to: Uniwersytet Wrocławski, Akademia Ekonomiczna, Politechnika Wrocławska oraz uczelnie niepubliczne: Wyższa Szkoła Bankowa, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania, Wyższa Szkoła Handlowa. Uczelnie państwowe Akademia Ekonomiczna im. O. Langego Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich Akademia Muzyczna im. K. Lipińskiego Akademia Sztuk Pięknych Akademia Wychowania Fizycznego Kolegium Nauczycielskie im. G. Piramowicza Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych we Wrocławiu Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna im. L. Solskiego Politechnika Wrocławska Uniwersytet Przyrodniczy Uniwersytet Wrocławski Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. T. Kościuszki Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Wałbrzychu Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Legnicy Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Wałbrzychu Kolegium Karkonoskie w Jeleniej Górze Uczelnie niepaństwowe Dolnośląska Szkoła Wyższa (dawniej DSWE) Dolnośląska Wyższa Szkoła Służb Publicznych Asesor Ewangelikalna Wyższa Szkoła Teologiczna (dawniej Biblijne Seminarium Teologiczne) Metropolitalne Wyższe Seminarium Duchowne we Wrocławiu Dolnośląskie uczelnie wyższe oferują szeroką paletę możliwych kierunków i specjalności, pokrywając zapotrzebowanie lokalnego, ale i krajowego rynku pracy. Z uwagi na kolejne inwestycje w regionie, szczególnym powodzeniem cieszą się specjalności związane z finansami i bankowością, informatyką, wybrane kierunki inżynierskie. Dla inwestorów, chcących ulokować swoje firmy na Dolnym Śląsku, najważniejsze są jakość dydaktyki oraz ilości wykształconych kadr, jakie opuszczają dolnośląskie uczelnie w najpopularniejszych zawodach. Dla prężnie działających w regionie instytucji finansowych, istotni są absolwenci kierunków związanych z finansami, bankowością i informatyką. Uczelnie, które prowadzą studia w wymienionych profilach to: Uniwersytet Wrocławski, Akademia Ekonomiczna, Politechnika Wrocławska oraz uczelnie niepubliczne: Wyższa Szkoła Bankowa, Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania, Wyższa Szkoła Handlowa. Uczelnie państwowe Akademia Ekonomiczna im. O. Langego Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich Akademia Muzyczna im. K. Lipińskiego Akademia Sztuk Pięknych Akademia Wychowania Fizycznego Kolegium Nauczycielskie im. G. Piramowicza Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych we Wrocławiu Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna im. L. Solskiego Politechnika Wrocławska Uniwersytet Przyrodniczy Uniwersytet Wrocławski Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. T. Kościuszki Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Wałbrzychu Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Legnicy Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Wałbrzychu Kolegium Karkonoskie w Jeleniej Górze Uczelnie niepaństwowe Dolnośląska Szkoła Wyższa (dawniej DSWE) Dolnośląska Wyższa Szkoła Służb Publicznych Asesor Ewangelikalna Wyższa Szkoła Teologiczna (dawniej Biblijne Seminarium Teologiczne) Metropolitalne Wyższe Seminarium Duchowne we Wrocławiu Międzynarodowa Wyższa Szkoła Logistyki i Transportu Niepubliczna Wyższa Szkoła Kosmetyczna Papieski Wydział Teologiczny Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie, Filia we Wrocławiu Szkoła Wyższa Rzemiosł Artystycznych i Zarządzania Wrocławska Wyższa Szkoła Informatyki Stosowanej Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu Wyższa Szkoła - Edukacja w Sporcie w Warszawie, Filia we Wrocławiu Wyższa Szkoła Filologiczna Wyższa Szkoła Fizjoterapii Wyższa Szkoła Handlowa Wyższa Szkoła Humanistyczna Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania Copernicus Wyższa Szkoła Zarządzania Edukacja Wyższa Szkoła Zarządzania i Finansów Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Poznaniu, Filia we Wrocławiu Wyższe Seminarium Duchowne Franciszkanów (OFM) Wyższe Seminarium Duchowne Ojców Klaretynów CMF Wyższe Seminarium Duchowne Ojców Sercanów SS.CC Wyższa Szkoła Zarządzania w Legnicy Wyższa Szkoła Medyczna w Legnicy Wyższa Szkoła Menedżerska w Legnicy Wałbrzyska Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości Międzynarodowa Wyższa Szkoła Logistyki i Transportu Niepubliczna Wyższa Szkoła Kosmetyczna Papieski Wydział Teologiczny Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie, Filia we Wrocławiu Szkoła Wyższa Rzemiosł Artystycznych i Zarządzania Wrocławska Wyższa Szkoła Informatyki Stosowanej Wyższa Szkoła Bankowa we Wrocławiu Wyższa Szkoła - Edukacja w Sporcie w Warszawie, Filia we Wrocławiu Wyższa Szkoła Filologiczna Wyższa Szkoła Fizjoterapii Wyższa Szkoła Handlowa Wyższa Szkoła Humanistyczna Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania Copernicus Wyższa Szkoła Zarządzania Edukacja Wyższa Szkoła Zarządzania i Finansów Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Poznaniu, Filia we Wrocławiu Wyższe Seminarium Duchowne Franciszkanów (OFM) Wyższe Seminarium Duchowne Ojców Klaretynów CMF Wyższe Seminarium Duchowne Ojców Sercanów SS.CC Wyższa Szkoła Zarządzania w Legnicy Wyższa Szkoła Medyczna w Legnicy Wyższa Szkoła Menedżerska w Legnicy Wałbrzyska Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości