Kwalifikacje i kompetencje istotne w zawodzie LOCATION MANAGER Zestaw kwalifikacji i opracowano w ramach badania pn. Bilans sektora filmowego między potrzebami branży a możliwościami edukacji Zamawiający: Polski Instytut Sztuki Filmowej www.pisf.pl Wykonawca: ECORYS Polska Sp. z o.o. www.ecorys.pl 1 S t r o n a
Cele badania informacje podstawowe Głównymi celami badania Bilans sektora filmowego między potrzebami branży a możliwościami edukacji były: OCENA POPYTU NA KOMPETENCJE I KWALIFIKACJE W 50 WYBRANYCH ZAWODACH BRANŻY AUDIO- WIZUALNEJ, TJ.: 1) rozpoznanie kwalifikacji i, które w ocenie przedstawicieli badanych zawodów są potrzebne w 50 wybranych zawodach/spejcalnościach branży audiowizualnej, 2) opracowanie dla 50 wybranych zawodów branży audiowizualnej katalogów potrzebnych zdaniem branży i kwalifikacji. OCENA PODAŻY KOMPETENCJI ZAPEWNIANIA OKREŚLONYCH KOMPETENCJI I KWALIFIKACJI PRZEZ UCZELNIE I INSTYTUCJE KSZTAŁCENIA: 3) rozpoznanie, w jakim stopniu potrzebne branży kompetencje i kwalifikacje są zapewniane przez uczelnie i instytucje kształcenia. Wyniki badania uzyskane dzięki szczegółowej analizie wybranych zawodów/specjalności ze względu na wymagane w tych zawodach kompetencje i kwalifikacje pozwoliły uzyskać odpowiedzi na następujące główne pytania badawcze: Jakie kompetencje i kwalifikacje aktulanie są (i będą w najbliższej przyszłości) potrzebne i ważne w zawodach/specjalnościach objętych badaniem? Jaka wiedza, umiejętności, kompetencje osobiste i społeczne składają sią na zawody/specjalności objęte badaniem? Czy w badanych zawodach istnieją kompetencje i kwalifikacje krytyczne (wymagane i ważne) i jednocześnie trudne do zdobycia? Jak kształtuje się oferta placówek i instytucji edukacyjnych pod kątem możliwości nabycia i kwalifikacji w zakresie badanych zawodów/specjalności? Wyniki badania są w szczególności skierowane do podmiotów (uczelni, instytucji kształcenia, placówek edukacyjnych oraz organów je nadzorujących) zainteresowanych lepszą, trafniejszą (tj. odpowiadającą w większym stopniu na potrzeby branży i gospodarki) realizacją celów polityki edukacyjnej i na rzecz uczenia się przez całe życie. Sprzyja temu opisanie i kwalifikacji w języku efektów uczenia się, ponieważ służy weryfikacji istniejącej oraz tworzeniu nowej i bardziej przejrzystej oferty edukacyjnej, a w konsekwencji poprawie jakości usług edukacyjnych i lepszemu dopasowaniu i kwalifikacji do potrzeb uczestników rynku pracy. Ponadto opracowanie dla 50 zawodów/specjalności katalogów i kwalifikacji (opisanych poprzez efekty uczenia się ) może poprawić czytelność wymagań branży wobec absolwentów i potencjalnych pracowników jasne jest, co pracownik powinien wiedzieć, rozumieć i umieć wykonać i do jakich zobowiązań zawodowych powinien być przygotowany. Może to służyć zarówno pracodawcom poszukującym odpowiednich pracowników, wspierając ich w procesie rekrutacji, selekcji i planowaniu rozwoju swoich pracowników, jak i samym pracownikom planującym swój rozwój zawodowy. Poszczególne kompetencje i kwalifikacje (zestawy efektów ucznia się) wskazane przez przedstawicieli branży jako istotne dla zawodów zostały ocenione ze względu na następujące kryteria: wymagalność 2 S t r o n a
w zawodzie/specjalności; ważność w zawodzie/specjalności; trudność pozyskania i kwalifikacji; stopień, w jakim badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie i kwalifikacji (zapewniane efekty uczenia się). Określenie stopnia, w jakim badane programy kształcenia są nakierowane na nabywanie kwalifikacji w poszczególnych zawodach dotyczyło wyłącznie 35 badanych specjalności; zgodnie z informacją zawartą w rozdziale 1 dla 15 specjalności/zawodów (wskazanych w tabeli 3) nie zidentyfikowano form kształcenia formalnego i powtarzalnych w czasie form kształcenia pozaformalnego. Ponadto zaprezentowanym katalogom i kwalifikacji dla poszczególnych zawodów towarzyszą zestawienia następujących wyników: ważność i kwalifikacji vs trudność ich pozyskania (w szkole, na uczelni, podczas praktyki i pracy zawodowej); wymagalność lub ważność i kwalifikacji vs stopień, w jakim badane programy kształcenia były nakierowane na nabywanie kwalifikacji w zawodzie (zapewniane przez instytucje edukacyjne efekty kształcenia); analiza tych atrybutów (istotnych cech) i kwalifikacji w poszczególnych zawodach/specjalnościach, tj. ważności, trudności pozyskania oraz osiągania efektów kształcenia pozwala zidentyfikować kompetencje i kwalifikacje krytyczne w danym zawodzie, stanowiące o słabości potencjału branży (wymagane, ważne i trudne do zdobycia oraz nieznajdujące odzwierciedlenia w programach kształcenia); jak również te, które decydują o sile danego zawodu i sektora (ważne dla zawodu i łatwe do zdobycia, uwzględniane w programach kształcenia). Opisane relacje dla poszczególnych zawodów zostały zaprezentowane w postaci wykresów. Dla poszczególnych zawodów/specjalności: określony został dominujący sposób nabywania i kwalifikacji, wskazane (w wybranych przypadkach) specjalności/zawody powiązane. 4 S t r o n a
Zawód: Location Manager * * Uwaga! Dla zawodu/specjalności nie zostały zidentyfikowone formy kształcenia formalnego i pozaformalnego (tj. nabywania i rozwijania kwalifikacji). Kompetencje i kwalifikacje istotne w zawodzie poszukiwane/pożądane przez branżę efekty uczenia się. Lista i kwalifikacji została stworzona przez przedstawicieli zawodu w trakcie badania jakościowego, a następnie oceniona przez nich pod kątem ważności, wymagalności, trudności pozyskania w trakcie badania ilościowego. L.p. Kompetencje kwalifikacje w zawodzie Stopień, w jakim kompetencja kwalifikacja jest wymagana w zawodzie 12 [n=4] Ocena ważności kwalifikacji 3 Ocena trudności pozyskania kwalifikacji 4 I. Wyodrębnione/właściwe dla zawodu kompetencje kwalifikacje 1. 2. 3. 4. 5. Ma podstawową wiedzę w zakresie historii, sztuki, historii filmu i współczesnej kinematografii, architektury, scenografii, fotografii, społecznych i kulturowych kontekstów mediów audiowizualnych. Potrafi interpretować kontekst historyczny i kulturowy sztuki, jej związki z innymi dziedzinami życia. Ma wiedzę w zakresie psychologicznych uwarunkowań percepcji zjawisk wizualnych. Zna terminologię języka filmu. Ma podstawową wiedzę o produkcji filmowej (struktura, etapy realizacji, finansowanie, dokumentacja). Potrafi analizować scenariusz do filmu pod kątem poszukiwania odpowiednich lokalizacji. W swojej dziedzinie potrafi kierować się wrażliwością estetyczną, plastyczną, w szczególności w odniesieniu do przestrzeni architektonicznej, architektury wnętrz i przyrody. Potrafi ocenić fotogeniczność obiektów. 3,5 3,7 2,3 2,3 4,8 4,7 2,7 3,3 4,3 2,3 6. Zna różnorodne instytucje prywatne, publiczne oraz 2,7 1 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościwych przeprowadzonych wśród przedstawicieli zawodu / specjalności, działających w branży filmowej. 2 W celu ilościowej oceny stopnia w jakim kompetencja i / lub kwalifikacja jest wymagana w zawodzie zastosowano pięciostopniową skalę Likerta gdzie 1 oznaczało wcale nie jest wymagana; 2 jest wymagana w niewielkim stopniu; 3 jest wymagana częściowo; 4 jest wymagana wysokim stopniu; 5 jest wymagana w bardzo wysokim stopniu. 3 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościowych. W celu ilościowej oceny stopnia w jakim kompetencja i / lub kwalifikacja jest ważna w zawodzie zastosowano pięciostopniową skalę Likerta gdzie 1 oznaczało wcale nie są ważne; 2 są ważne w niewielkim stopniu; 3 są ważne częściowo; 4 są ważne w wysokim stopniu; 5 są ważne w bardzo wysokim stopniu. 4 Opracowano na podstawie wyników badań ilościowych. W celu ilościowej oceny stopnia w jakim kompetencja i / lub kwalifikacja jest trudna do pozyskania w zawodzie zastosowano pięciostopniową skalę Likerta gdzie 1 oznacza bardzo łatwo je pozyskać; 2 można je częściowo pozyskać; 3 trudno je pozyskać; 4 bardzo trudno je pozyskać; 5 w ogóle nie można ich pozyskać. 3 S t r o n a
L.p. Kompetencje kwalifikacje w zawodzie Stopień, w jakim kompetencja kwalifikacja jest wymagana w zawodzie 12 [n=4] Ocena ważności kwalifikacji 3 Ocena trudności pozyskania kwalifikacji 4 7. 8. 9. organy je nadzorujące, prowadzące; rozumie relacje między nimi; potrafi wykorzystać tę wiedzę podczas pozyskiwania i wynajmu lokalizacji. Potrafi skutecznie poinformować odpowiednie instytucje i osoby je reprezentujące o zamiarze wykonania zdjęć do filmu; uzyskać wymagane pozwolenia, uwzględnić interesy wielu stron (np. umożliwić wykonanie zdjęć, zapewniając użytkownikom obiektu możliwość korzystania z niego). Zna regulacje prawne odnoszące się do odpowiedzialności najemcy, rejestrowania wizji i dźwięku w przestrzeni publicznej. Zna zasady higieny bezpieczeństwa pracy i potrafi o nie zadbać w wybranej lokalizacji planu zdjęciowego. 2,3 4,5 4,3 3,0 4,5 4,3 2,3 10. 11. 12. 13. 14. Zna miejsca/regiony, w których prowadzi działalność; zna dostępne lokalizacje; potrafi wykorzystać zewnętrzne źródła informacji do poszukiwań lokalizacji (np. internet, agencje nieruchomości, biblioteki ). Ma wiedzę na temat produkcyjnych i finansowych aspektów kinematografii i innych sektorów przemysłu audiowizualnego. Potrafi przygotować budżet produkcji w zakresie obiektów i związanego z nimi zaplecza technicznego (np. parking, ochrona, prąd, podnośnik, zabezpieczenie przez straż pożarną i pogotowie ratunkowe). Potrafi znaleźć i wybrać lokalizację uwzględniającą budżet produkcji, mobilność planu zdjęciowego i członków zespołu realizatorskiego. Potrafi zapewnić wsparcie techniczne obiektu (np. miejsca parkingowe i zaplecze specyficzne dla obiektu podnośnik, sprzęt do robienia deszczu). Organizuje logistykę zaplecza technicznego obiektu i kieruje nią. 2,7 4,3 4,3 3,0 2,3 3,0 4,8 4,7 3,0 II. Kompetencje kwalifikacje wspólne dla wszystkich 50 badanych specjalności / zawodów branży filmowej 15. Zna i uwzględnia rozwiązania odnoszące się do ochrony prawa autorskiego obecne w systemie prawnym w Polsce; rozumie konieczność zarządzania zasobami własności intelektualnej. 3,7 3,0 4 S t r o n a
L.p. Kompetencje kwalifikacje w zawodzie Stopień, w jakim kompetencja kwalifikacja jest wymagana w zawodzie 12 [n=4] Ocena ważności kwalifikacji 3 Ocena trudności pozyskania kwalifikacji 4 II.1. Język obcy ukierunkowany zawodowo 16. Posługuje się w swojej działalności wybranym językiem obcym: potrafi zrozumieć (słucha, czyta), potrafi mówić (porozumiewa się, samodzielnie wypowiada się), potrafi pisać w języku obcym. 4,3 2,7 II.2. Kompetencje osobiste i społeczne 17. 18. Wykazuje się kompetencjami osobistymi/intrapersonalnymi, tj.1) jest kreatywny/-a i konsekwentny/-a w realizacji zadań; 2) przewiduje skutki podejmowanych działań; 3) jest otwarty/-a na zmiany; 4) potrafi radzić sobie ze stresem; 5) aktualizuje wiedzę i doskonali umiejętności zawodowe. Wykazuje się kompetencjami społecznymi/interpersonalnymi, tj. 1) przestrzega zasad kultury i etyki; 2) przestrzega tajemnicy zawodowej; 3) potrafi ponosić odpowiedzialność za podejmowane działania; 4) potrafi negocjować warunki porozumień; 5) współpracuje w zespole; 6) zna podstawy komunikowania społecznego; potrafi zrozumiale przedstawiać swoje opinie i decyzje. 2,3 2,3 Średni wynik dla profilu 4,6 4,6 2,6 5 S t r o n a
Wykres 1. LOCATION MANAGER ocena wymagalności kwalifikacji w zawodzie KOMPETENCJA 18 KOMPETENCJA 17 KOMPETENCJA 16 KOMPETENCJA 15 KOMPETENCJA 14 KOMPETENCJA 13 KOMPETENCJA 12 KOMPETENCJA 11 KOMPETENCJA 10 KOMPETENCJA 9 KOMPETENCJA 8 KOMPETENCJA 7 KOMPETENCJA 6 KOMPETENCJA 5 KOMPETENCJA 4 KOMPETENCJA 3 KOMPETENCJA 2 KOMPETENCJA 1 3,5 4,3 4,3 4,3 4,5 4,5 4,8 4,8 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 3,5 4,5 Źródło: opracowanie własne [ocena na pięciostopniowej skali Likerta: 1 wcale nie jest wymagana; 2 jest wymagana w niewielkim stopniu; 3 jest wymagana częściowo; 4 jest wymagana w wysokim stopniu; 5 jest wymagana w bardzo wysokim stopniu]. Wykres 2 Ocena ważności/istotności kwalifikacji vs ocena trudności ich pozyskania (w szkole, na uczelni, podczas praktyki i pracy zawodowej) 4,5 3,5 3,0 2,5 2,0 3,7 2,3 2,3 4,7 3,3 2,7 2,7 2,3 2,3 4,3 4,3 3,0 2,3 2,7 4,3 3,0 2,3 4,7 3,7 3,0 3,0 3,0 2,7 2,3 2,3 1,5 1,0 Średnia ważność/istotność kwalifikacji w zawodzie Średnia trudność ich pozyskania Źródło: opracowanie własne [ocena ważności na pięciostopniowej skali Likerta: 1 oznaczało wcale nie są ważne; 2 są ważne w niewielkim stopniu; 3 są ważne częściowo; 4 są ważne w wysokim stopniu; 5 są ważne w bardzo wysokim stopniu; ocena trudności pozyskania na pięciostopniowej skali Likerta: 1 oznacza bardzo łatwo je pozyskać; 2 można je częściowo pozyskać; 3 trudno je pozyskać; 4 bardzo trudno je pozyskać; 5 w ogóle nie można ich pozyskać]. 6 S t r o n a
Sposoby nabywania kwalifikacji w zawodzie: LOCATION MANAGER Wyniki badania 5 ; n=3 głównie podczas nauki w szkole na uczelni głównie dzięki uczestnictwu w kursach zawodowych, szkoleniach, zorganizowanych formach kształcenia innych niż standardowy proces kształcenia w szkole na uczelni głównie dzięki praktyce/pracy zawodowej 2 nabyte kompetencje są w takim samym stopniu efektem nauki w szkole na uczelni, udziału w kursach zawodowych czy szkoleniach, praktyki (pracy) zawodowej 1 żadne z powyższych nabył(a)em kompetencje kwalifikacje w inny sposób Dominujący, w ocenie osób biorących udział w badaniu, sposób nabywania Zawody/specjalności objęte badaniem, powiązane ze specjalnością: LOCATION MANAGER Specjalności powiązane Deklaracje osób uczestniczących w badaniu co do możliwości wykonywania ze względu na posiadane kompetencje i / lub kwalifikacje zadań na stanowiskach / w ramach specjalności powiązanych 6 Kierownik planu Tak: n=1; Nie: n=1; Trudno powiedzieć: n=1 LOCATION MANAGER PODSUMOWANIE Przedstawiciele zawodu biorący udział w badaniu jakościowym i ilościowym wskazali 18 i kwalifikacji istotnych w zawodzie (poszukiwanych/pożądanych przez branżę efektów uczenia się ). Wśród i kwalifikacji tworzących profil location managera znajduje się 14 kwalifikacji właściwych dla zawodu oraz cztery jednocześnie będące wspólnymi dla wszystkich 50 badanych specjalności/zawodów branży filmowej. Porównanie ważności i kwalifikacji z wymaganiami zawodu Zdecydowana większość i kwalifikacji tworzących profil location managera została uznana przez respondentów za wymagane i ważne w wysokim i bardzo wysokim stopniu (wynik średni i powyżej w pięciostopniowej skali wymagalności i ważności osiągnęło 16 spośród 18 i kwalifikacji uwzględnionych w profilu). Porównanie ważności i kwalifikacji z trudnością ich pozyskania Mimo niewystępowania form kształcenia formalnego i powtarzalnych w czasie form kształcenia pozaformalnego kompetencje oceniane jako ważne i bardzo ważne w zawodzie location managera są zdaniem respondentów średnio trudne do nabycia lub możliwe do pozyskania w stopniu częściowym (wynik średni dla profilu: 2,6 w pięciostopniowej skali trudności pozyskania). Powyższe może 5 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościowych przeprowadzonych wśród przedstawicieli zawodu / specjalności, działających w branży filmowej. 6 Opracowano na podstawie wyników badań jakościowych i ilościowych przeprowadzonych wśród przedstawicieli zawodu / specjalności, działających w branży filmowej. 7 S t r o n a
stanowić o sile i podażowym potencjale analizowanego zawodu i rynku pracy; potwierdza również, że bardzo ważnym dla analizowanej specjalności sposobem nabywania i doskonalenia jest na chwilę obecną właściwie wyłącznie aktywność i praca zawodowa. W ocenie badanych kompetencje krytyczne, tj. trudne do pozyskania i jednocześnie ważne, to: kompetencja nr 4 Potrafi analizować scenariusz do filmu pod kątem poszukiwania odpowiednich lokalizacji, kompetencja nr 8 Zna regulacje prawne odnoszące się do odpowiedzialności najemcy, rejestrowania wizji i dźwięku w przestrzeni publicznej, kompetencja nr 11 Ma wiedzę na temat produkcyjnych i finansowych aspektów kinematografii i innych sektorów przemysłu audiowizualnego, kompetencja nr 13 Potrafi znaleźć i wybrać lokalizację uwzględniającą budżet produkcji, mobilność planu zdjęciowego i członków zespołu realizatorskiego, kompetencja nr 14 Potrafi zapewnić wsparcie techniczne obiektu (np. miejsca parkingowe i zaplecze specyficzne dla obiektu podnośnik, sprzęt do robienia deszczu). Organizuje logistykę zaplecza technicznego obiektu i kieruje nią. Porównanie ważności i kwalifikacji z osiąganymi efektami kształcenia Nie jest możliwe porównanie ważności i kwalifikacji z osiąganymi efektami kształcenia location managera dla badanej specjalności nie zidentyfikowano form kształcenia formalnego i powtarzalnych w czasie form kształcenia pozaformalnego (tj. nabywania i rozwijania kwalifikacji). 8 S t r o n a