Wiesław Kutek Historycy to adwokaci, którzy bronią swoich klientów dopiero po ich śmierci. Harold Macmillan HITLER I JEGO SOJUSZNICY W II WOJNIE ŚWIATOWEJ. W kolejną rocznicę września 1939 roku. Powszechnie uważało się i uważa do dzisiaj, że Niemcy rozpoczynając II wojnę światową w dniu 1 września 1939 roku napaścią na Polskę, byli sprzymierzeni paktem trzech, oraz paktem Ribbentrop-Mołotow. 1 Jest to fałsz. Po stronie hitlerowskich Niemiec walczyło kilkanaście państw sprzymierzonych i złączonych różnymi okolicznościami, zafascynowaniem, czy obawą przed agresywną polityką Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich, niechęcią do założeń ideologii komunistycznej. Większość Sojuszników Hitlera stało się sprzymierzeńcami na dobre i na złe po 22 czerwca 1941 roku. Wybór, jako sojusznika Niemiec przez państwa, o których będzie mowa nie oznaczał wcale poparcia dla nazizmu. Zmusiło je wiele czynników, a przede wszystkim strach przed sowietami i inne polityczne uwarunkowania, które były następstwem po I wojnie światowej. Przyjęła się potoczna nazwa tych państw, jako: Mniejsi sojusznicy Hitlera 2. 1 Pakt Oś Berlin Rzym Tokio, sojusz polityczny i wojskowy Niemiec, Włoch i Japonii. 25 X 1936 r. zostało podpisane przez rządy Włoch i Niemiec porozumienie zwane osią Berlin Rzym. Dotyczyło to uznania podboju Etiopii dokonanego przez Włochy Mussoliniego, a także ustalenia poglądów dotyczących wojny domowej w Hiszpanii, rozgraniczenia strefy wpływów na Bałkanach, a także w basenie naddunajskim. Następnie 25 XI rządy Niemiec i Japonii przystąpiły do kolejnego paktu, który nosił nazwę pakt antykominternowski (zwalczanie Międzynarodówki Komunistycznej). 6 XI 1937 r., do tego paktu przystąpiły Włochy. 22 V 1939 r., następstwem był sojusz wojskowo polityczny Niemiec i Włoch, tzw. pakt stalowy, co w dało 27 IX 1940r., pakt trzech, czyli Niemcy-Włochy-Japonia. Najbardziej dramatycznym paktem dla Polski był pakt Ribbentrop-Mołotow z dnia 23/24VIII 1939r. podpisany w nocy w Moskwie. Czego następstwem był kolejny IV rozbiór Polski. Zob. Wołoszański B. Encyklopedia II Wojny Światowej Front t. II, Warszawa 1997, s. 79-81; 117. 2 Należy do nich zaliczyć: Serbię, Słowację, Niezależne Państwo Chorwackie, zawdzięczały one swoje istnienie tylko i wyłącznie swojemu protektorowi. Bułgaria i Węgry formalnie były niezależne, ale związane z Niemcami, sojuszami państwowymi i wojskowymi.. Tylko Rumunia od pierwszych minut trwania operacji Barbarossa, walczyła po stronie III Rzeszy. (Od 1941). Natomiast Finlandia, nie zamierzała angażować się w wojnie po stronie Niemiec, jednakże atak ZSRR, zmusił ja do zajęcia stanowiska sprzymierzenia się z Niemcami, co stanowiło gwarancję zachowania niepodległości. Co do państw sojuszniczych które zostały wymienione, zajmiemy się w dalszej części, a w szczególności ich wyszkoleniem, uzbrojeniem i bojowością, a także dalszymi losami. Zob. Kuberski H. Sojusznicy Hitlera 1941-1945, Warszawa 1993; Czarnota Z.; Moszumański Z. Wojna zimowa; Warszawa 1994. 1
Do innych państw sprzymierzonych Niemcami należały także: Jugosławia 3. Należy jeszcze dodać do sojuszników III Rzeszy państwa, które były sojusznikami Japonii i Włoch. Czyli należały do Osi. 4, a także wymienić państwa zależne od Włoch, które miały istotny wkład i zaangażowanie w wojnie po stronie Niemiec i Osi. 5 Na osobną uwagę zasługuje Francja Vichy. Należy zwrócić także uwagę na ochotników z terytoriów okupowanych i neutralnych. Osobny rozdział to formacje sowieckie walczące po stronie Niemiec, po 1941 roku. FINLANDIA zimny współpracownik Hitlera. W roku 1939 Finlandia była krajem o powierzchni 383tyś. km 2, a ludności liczyła 3.8 miliona. Finlandia jest krajem nizinnym. Najwyższe wzniesienie to wzniesienia Laponii około 600m. Górzysty obszar możemy zauważyć występujący tylko na pograniczu ze Szwecją i Norwegią. Lasy pokrywają ten kraj w około 72%, z tego prawie ¾ to lasy iglaste. Pól uprawnych jest tylko 8%. Jezior 11%, a bagien i mokradeł 9%. 6 Klimat Finlandii zaliczany jest do subarktycznego i może wynosić od -25do -40C. W styczniu 1940 roku temperatura wynosiła -60C, a pokrywa śnieżna do około 70cm. Gęstość zaludnienia w tym czasie wynosiła 10 mieszkańców na km 2. W miastach mieszkało zaledwie około 20% ludności. Jeśli chodzi o komunikację to w 1939 roku było tam 20700 km dróg kołowych i 3600 km linii kolejowych 7. Ten jakże mały kraj stawiał opór potężnemu sowieckiemu imperium przez 105 dni, czyli trwała tzw. wojna zimowa. Finlandia podobnie jak i Polska była samotna, ale nie aż tak. Do Finlandii przybywali ochotnicy z całego świata w tym także Polacy. Wysyłano sprzęt wojskowy. Zajęcie Danii i Norwegii przez Niemców sprawiło, że Finowie znaleźli się w trudnej sytuacji, 3 Książę Paweł podpisał pakt trzech 25 marca 1941 roku, po zamachu stanu udał się na emigrację. Nowy rząd generała D.Simovicia deklarował, że pakt będzie obowiązywał dalej. Po ataku Niemiec na Jugosławię(6.IV.1941), Chorwaccy nacjonaliści proklamowali niepodległość, jako Niezależne Państwo Chorwackie, automatycznie dołączając do państw Osi. Zob. http://pl.wikipedia.org./wiki/pa%c5%84stwa_osi. 4 Tu należy wymienić : Tajlandia (Syjam), Irak, Mandzukuo(zależne od Japonii), Mengjiang(utworzone w Mongolii pełna zależność od Japonii), także Birma, Filipiny, (od Japonii), Republika Chińska (reżim Wanga Jingwei, od Japonii), Tymczasowy Rząd Wolnych Indii( Indie), tylko na terytoriach poddanych japońskiej kontroli, Królestwo Wietnamu (japoński stan marionetkowy-krótkotrwały), tak samo Kambodża, Laos, ale tylko wtedy gdy deklarowali poparcie dla Francji Vichy. Tamże. 5 Były to państwa: Albania, Etiopia, Niezależne Państwo Czarnogórskie (tzw. Reżim Drljevic`a). Tamże. 6 Zob. Czarnota z., Moszumański z., Wojna zimowa, Warszawa 1994, s.10. 7 Tamże., s.10. 2
a nawet izolacji na arenie międzynarodowej. Sytuacja była niekorzystna w sensie politycznym, dlatego rząd fiński postanowił nawiązać bliższą współpracę fińsko niemiecką. Podpisano dokument, w którym stwierdzono, że Helsinki nie będą rozpoczynały wojny, ale będą występowały w obronie swojego terytorium. Finlandia wyrażała zgodę na stacjonowanie niemieckich jednostek górskich w Laponii. 8 Dokument ten podpisano w Salzburgu w dniu 25-27 maja 1941 roku. Jak wiemy za miesiąc wybuchła wojna niemieckosowiecka. Ten sojusz był nieunikniony! I tak mała Finlandia stała się cenionym przez Hitlera sojusznikiem. Hitler miał bardzo duże poważanie dla Finów, plasował ich żołnierskie umiejętności o wiele wyżej niż wszystkich innych sojuszników, mimo że wojskowe wyniki, jako partnera uznane zostały przez Niemców za najgorsze na całym froncie wschodnim. 9. Ze wszystkich sojuszników armia fińska stale uczestniczyła w walkach przeciw Armii Czerwonej. Co jest jeszcze ciekawostką to, że po napaści sowieckiej na Finlandię (30 listopada 1939roku), Hitler okazał obojętność dla Finów. Mussolini chciał małej armii udzielić wsparcia, a Hitler pozostał niewzruszony! 22 czerwca 1941 roku Niemcy zaatakowały Armię Czerwoną z terytorium fińskiego. W Helsinkach rząd fiński deklarował ciągle neutralność. Hitler w tym dniu ogłosił, że do Niemiec dołączyła Finlandia, jednakże było to nieprawdą gdyż Finlandia wypowiedziała wojnę w obronie własnej dopiero 25 czerwca 1941 roku, a nastąpiło to dopiero po sowieckich bombardowaniach miast i obiektów wojskowych w Finlandii 10. Należy jeszcze dodać, że Finowie nie identyfikowali się z ideologią rasistowską i wojną eksterminacyjną przeciwko ZSRR. W szeregach armii fińskiej służyli żołnierze i oficerowie narodowości żydowskiej. Finlandia ponadto użyczała schronienia Żydom podczas wojny 11. Czytelnik nie znający tego tematu zada sobie pytanie, dlaczego Finowie dołączyli do Niemiec? Z punktu widzenia Finów było to normalne posunięcie polityczne, gdyż wykorzystali oni odpowiedni moment dla dalszego prowadzenia wojny kontynuacyjnej, uznając, ze będzie to dalszy ciąg walk fińsko-sowieckich z okresu wojny zimowej (1939-1940). Liczyli, że mogą odzyskać zagrabione przez agresora, jakim byli sowieci swoje terytoria. 8 Zob. Kuberski H. Sojusznicy Hitlera, Warszawa 1993, s.18. 9 Zob. Muller R. Wspólnicy Hitlera, Warszawa 2010, s. 28-29. 10 Tamże, s. 35. 11 Tamże, s.35. 3
Początkowo po sukcesach nawet w to uwierzyli, ba zaczęli marzyć o utworzeniu Wielkiej Finlandii. Finlandia drogo za to zapłaciła. W II wojnie światowej poległo 84000 Finów. Utraciła 20%terytorium. Finowie musieli wypłacić 300mln USD tytułem reparacji i udostępnienia na 50 lat flocie ZSRR portu w Porkkala. Jednakże Finlandia, jako jedyny europejski kraj i zarazem sprzymierzeniec Hitlera, uniknęła okupacji niemieckiej, zachowując jednocześnie własne oblicze polityczne. Mały kraj-duże zwycięstwo12. Mapa Finlandii /X. 1941 zbiory własne/ Cdn....... sojuszników Hitlera, Rumunia wierna do końca. 12 Tamże,s.46 4
Bibliografia wybrana. Cieślak W. Wojna zimowa, Warszawa 2005; Czarnota Z. Moszumański Z. Wojna zimowa, Warszawa 1994; Gdański J. Zapomnieni żołnierze Hitlera, Warszawa 2005; Kuberski J.H. Sojusznicy Hitlera 1941-45, Warszawa 1993; Muller R.D Wspólnicy Hitlera, Warszawa 2010; Suworow W. Lodołamacz, Warszawa 1992; Wołoszański B. Encyklopedia II wojny światowej t. I II, Warszawa 1997; Podręczny Atlas Historii Powszechnej, pod red. Hajduka S. Warszawa 1999. Strony internetowe. http://pl.wikipedia.org/wiki/pa%c5%84stwa_osi Mapy. Oryginalna mapa wydana w październiku 1941r. 5