SODMiDN w Łomży Na podstawie zapisów prawnych opracowała Agata Reszewicz Dlaczego zmiany? Problem ujawnia się jednak już w pierw szych tygodniach nauki zarówno w szkołach ponadgimnazjalnych, jak i wyższych. Nauczyciele i wykładowcy często ze zgrozą konstatują, że duża część ich uczniów (studentów) ma fundamentalne braki w wykształceniu, uniemożliwiające płynne kontynuowanie procesu nauczania. Powszechnie panuje opinia, że efekty pracy polskiej szkoły znacznie się pogorszyły. Początek XXI wieku przyniósł zjawisko bez precedensowego wzrostu aspiracji edukacyjnych młodych Polaków. Jeszcze kilka lat temu tylko około 50% uczniów z każdego rocznika podejmowało naukę w szkołach umożliwiających zdawanie matury. Dziś (2009), po ukończeniu gimnazjum, takie szkoły wybiera ponad 80% uczniów. Spośród nich około 80% z powodzeniem zdaje maturę i w znakomitej większości przekracza progi uczelni. W rezultacie co drugi Po lak w wieku 19 24 lata studiuje, zaś liczba studentów w Polsce, w ciągu zaledwie kilku lat, wzrosła aż pięciokrotnie. Konsekwencją takiego stanu rzeczy jest obecność w szkołach kończących się maturą, a później w murach wyższych uczelni, dużej grupy młodzieży, która dawniej kończyła swoją edukację na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej. W szczególności, z powodów czysto statystycznych, obniżył się średni poziom System edukacji zarówno oświata, jak i szkolnictwo wyższe nie mogą pozostać obojętne wobec tak istotnej zmiany. Założenie, że po nad 80% rocznika potrafi skutecznie i równie szybko na uczyć się tego wszystkie go, co było zaplanowane dla zdolniejszych 50%, jest źródłem paradoksu: pomimo nie mniejszego niż dawniej wysiłku wkładanego przez nauczy cieli oraz zwiększonego zainteresowania uczniów zdobyciem wyższego wy kształcenia, polskiej szkole nie udaje się osiągnąć satysfakcjonujących efektów kształcenia. Zbigniew Marciniak, O potrzebie reformy programowej kształcenia ogólnego Podstawa programowa a nowe technologie i edukacja medialna Szkoła powinna przygotować uczniów do życia w społeczeństwie informacyjnym. Nauczyciele powinni stwarzać uczniom warunki na zajęciach z różnych przedmiotów do nabywania umiejętności wyszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł, z zastosowaniem technologii informacyjnokomunikacyjnych. Wspomagać ich powinna dobrze wyposażona biblioteka szkolna, dysponująca księgozbiorem oraz zasobami multimedialnymi (w tym: filmoteka, fonoteka). Nauczyciele wszystkich przedmiotów powinni współpracować z nauczycielami bibliotekarzami w celu wszechstronnego przygotowania uczniów do samokształcenia i świadomego wyszukiwania, selekcjonowania i wykorzystywania informacji. Każdy nauczyciel powinien poświęcić dużo uwagi edukacji medialnej, czyli wychowaniu uczniów do właściwego odbioru i wykorzystania mediów.
Ramowy plan nauczania dla liceum ogólnokształcącego 1. W liceum ogólnokształcącym (IV etap edukacyjny) w trzyletnim okresie nauczania: 1) minimalny wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych i zajęć z wychowawcą wynosi: a) przedmioty w zakresie podstawowym: - język polski - 360 godzin, - dwa języki obce nowożytne - 450 godzin (godziny te mogą być dowolnie rozdzielone pomiędzy zajęcia z tych języków), - wiedza o kulturze - 30 godzin, - historia - 60 godzin, - wiedza o społeczeństwie - 30 godzin, - podstawy przedsiębiorczości 60 godzin, - geografia - 30 godzin, - biologia - 30 godzin, - chemia - 30 godzin, - fizyka - 30 godzin, - matematyka - 300 godzin, - informatyka - 30 godzin, - wychowanie fizyczne - 270 godzin, - edukacja dla bezpieczeństwa - 30 godzin, b) przedmioty w zakresie rozszerzonym (dodatkowo, poza wymiarem godzin określonym w lit. a dla przedmiotów w zakresie podstawowym): - język polski, historia, geografia, biologia, chemia, fizyka, historia muzyki, historia sztuki, język łaciński i kultura antyczna oraz filozofia po 240 godzin, - język obcy nowożytny, wiedza o społeczeństwie, matematyka oraz informatyka po 180 godzin, c) przedmioty uzupełniające: - historia i społeczeństwo oraz przyroda - po 120 godzin, - zajęcia artystyczne oraz ekonomia w praktyce - po 30 godzin, d) zajęcia z wychowawcą - 90 godzin; 3. Dyrektor liceum ogólnokształcącego, po zasięgnięciu opinii rady liceum, a jeżeli rada liceum nie została powołana po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej, rady rodziców i samorządu uczniowskiego, uwzględniając zainteresowania uczniów oraz możliwości organizacyjne, kadrowe i finansowe liceum, ustala przedmioty realizowane w zakresie rozszerzonym, spośród których uczeń wybiera od 2 do 4 przedmiotów, z tym że co najmniej jednym z tych przedmiotów powinna być: historia, geografia, biologia, chemia lub fizyka. 4. Uczeń, który nie realizuje w zakresie rozszerzonym przedmiotu historia, jest obowiązany realizować przedmiot uzupełniający historia i społeczeństwo. 5. Uczeń, który nie realizuje w zakresie rozszerzonym przedmiotu: geografia, biologia, chemia lub fizyka, jest obowiązany realizować przedmiot uzupełniający przyroda.. 6. Przedmioty w zakresie podstawowym, z wyjątkiem przedmiotów: język polski, język obcy nowożytny, język mniejszości narodowej, etnicznej lub język regionalny, matematyka i wychowanie fizyczne, są realizowane w klasie I.
7. Przedmioty w zakresie rozszerzonym: język polski, język obcy nowożytny, język mniejszości narodowej, etnicznej lub język regionalny i matematyka, są realizowane w klasach I-III, równolegle z tymi przedmiotami w zakresie podstawowym. 8. Przedmioty w zakresie rozszerzonym: historia, wiedza o społeczeństwie, geografia, biologia, chemia, fizyka i informatyka są realizowane po uprzednim zrealizowaniu tych przedmiotów w zakresie podstawowym. 9. Realizacja przedmiotów: historia muzyki, historia sztuki, język łaciński i kultura antyczna oraz filozofia może rozpocząć się w klasie I, II lub III. 10. Tygodniowy wymiar godzin: 1) obowiązkowych zajęć edukacyjnych i zajęć z wychowawcą dla uczniów poszczególnych klas wynosi: a) klasa I - 30 godzin, a w oddziale dwujęzycznym 33 godziny, b) klasa II - 32 godziny, a w oddziale dwujęzycznym 35 godzin, c) klasa III - 29 godzin, a w oddziale dwujęzycznym 32 godziny; 4 liceum ogólnokształcącego po zasięgnięciu opinii uczniów danego oddziału (grupy oddziałowej, międzyoddziałowej lub międzyszkolnej). 12. Wymiar godzin do dyspozycji dyrektora szkoły, o których mowa w 2 ust. 1 pkt 5 lit. a rozporządzenia, stanowi różnicę między: 1) sumą godzin wynikającą z pomnożenia tygodniowych wymiarów godzin określonych w ust. 10 pkt 1 przez faktyczną liczbę tygodni, w których odbywają się obowiązkowe zajęcia edukacyjne w kolejnych latach szkolnych, a 2) sumą godzin określonych w ust. 1 pkt 1 lit. a i d oraz w ust. 2. www.men.gov.pl ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 6 stycznia 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku szkolnego programów wychowania przedszkolnego, programów nauczania i podręczników oraz cofania dopuszczenia Podręczniki 3. 4. Podręcznik przeznaczony do kształcenia ogólnego: 1) jest poprawny pod względem merytorycznym, dydaktycznym, wychowawczym i językowym, w szczególności: a) uwzględnia aktualny stan wiedzy naukowej, w tym metodycznej, b) jest przystosowany do danego poziomu kształcenia, zwłaszcza pod względem stopnia trudności, formy przekazu, właściwego doboru pojęć, nazw, terminów i sposobu ich wyjaśniania, c) zawiera materiał rzeczowy i materiał ilustracyjny odpowiedni do przedstawianych treści nauczania,
d) ma logiczną i spójną konstrukcję; 2) zawiera zakres materiału rzeczowego i materiału ilustracyjnego odpowiedni do liczby godzin przewidzianych w ramowym planie nauczania na kształcenie zintegrowane (edukację wczesnoszkolną) lub nauczanie danego przedmiotu; 3) zawiera formy aktywizujące i motywujące uczniów; 4) umożliwia uczniom ze zróżnicowanymi możliwościami nabycie umiejętności określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego; 5) w przypadku podręczników przeznaczonych dla szkół ponadgimnazjalnych - określa zakres kształcenia: podstawowy lub rozszerzony; 6) zawiera treści zgodne z przepisami prawa, w tym ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi; 7) ma estetyczną szatę graficzną; 8) nie zawiera materiałów reklamowych innych niż informacje o publikacjach edukacyjnych Wprowadzenie obowiązku opracowywania przez wydawców podręcznika w formie elektronicznej zakłada przekazana do konsultacji zewnętrznych nowelizacja rozporządzenia w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników. Oznacza to, że podręczniki będą mogły być wydane w formie papierowej wraz z towarzyszącą jej formą elektroniczną lub wyłącznie w formie elektronicznej. Tylko materiały edukacyjne dla klas I-III szkoły podstawowej, ze względu na specyfikę tego etapu edukacji, będą mogły być wydane wyłącznie w formie papierowej. Inną zaproponowaną w nowelizacji zmianą jest ograniczenie możliwości składania wniosku o dopuszczenie do użytku szkolnego kolejnych wydań podręcznika zmienionych w części nie większej niż 20 proc. objętości - wydawca będzie mógł złożyć taki wniosek dopiero po upływie 3 lat od dnia dopuszczenia podręcznika do użytku szkolnego. Ograniczy to możliwość udostępniania co roku przez wydawców nowszych wersji podręcznika, które nie różnią się zasadniczo od wersji poprzedniej. Umożliwi to szersze korzystanie z podręczników kupowanych na rynku wtórnym i pomoże w ujednoliceniu wersji podręcznika stosowanego w oddziale klasowym. Podręczniki będą mogły być teraz dopuszczane do użytku szkolnego w następujących formach: a) w formie papierowej i stanowiącej jej odpowiednik formie elektronicznej (obie będą podlegały jednoczesnemu dopuszczeniu do użytku szkolnego),
b) tylko w formie papierowej (dotyczy podręczników przeznaczonych dla I etapu edukacyjnego) c) tylko w formie elektronicznej. Wybrane lub opracowane przez nauczycieli programy będzie dopuszczał do użytku szkolnego w danej szkole jej dyrektor. Będzie on odpowiedzialny za uwzględnienie w szkolnym zestawie programów nauczania całości podstawy programowej dla danego etapu edukacyjnego i podanie do wiadomości publicznej wykazu wybranych podręczników w terminie do 15 czerwca danego roku. Program nauczania 2. 4. Program nauczania ogólnego zawiera: 1) szczegółowe cele edukacyjne - kształcenia i wychowania; 2) materiał nauczania związany ze szczegółowymi celami edukacyjnymi, uwzględniający treści nauczania określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego; 3) procedury osiągania szczegółowych celów edukacyjnych; 4) opis założonych osiągnięć ucznia i propozycje metod ich oceny, z uwzględnieniem standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów, określonych w przepisach w sprawie standardów wymagań będących podstawą przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów; 5) omówienie założeń dydaktycznych i wychowawczych, na jakich została oparta koncepcja programu, relacji do zakresu podstawy programowej kształcenia ogólnego, a także ewentualnych specjalnych warunków dotyczących realizacji programu; 6) w przypadku publikacji programu - nazwiska rzeczoznawców, którzy opiniowali program. Nauczyciel może: opracować program samodzielnie bądź we współpracy z innymi nauczycielami; albo przedstawić dyrektorowi szkoły program opracowany przez innego autora (autorów), np. może wybrać program nauczania spośród programów dostępnych na rynku, jeśli uważa, że taki właśnie program
albo najlepiej odpowiada potrzebom jego uczniów i warunkom, w jakich pracuje; przedstawić program opracowany przez innego autora (autorów) wraz z dokonanymi przez siebie modyfikacjami, wskazując zakres proponowanych zmian z uzasadnieniem, dlaczego je proponuje. Zaproponowany przez nauczyciela program nauczania powinien być dostosowany do potrzeb i możliwości albo: albo: Przed dopuszczeniem programu nauczania ogólnego do użytku w danej szkole, dyrektor szkoły może zasięgnąć opinii: nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego, posiadającego wykształcenie wyższe i kwalifikacje wymagane do prowadzenia zajęć edukacyjnych, dla których program jest przeznaczony; konsultanta lub doradcy metodycznego; zespołu nauczycielskiego, zespołu przedmiotowego lub innego zespołu problemowo-zadaniowego, o których mowa w przepisach w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. Opinia powinna zawierać w szczególności ocenę: zgodności programu nauczania ogólnego z podstawą programową kształcenia ogólnego, dostosowania programu do potrzeb i możliwości uczniów, dla których jest przeznaczony.