Dnia 22 października 2013 r. WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w składzie: Przewodniczący: SSO Ewa Malinowska Protokolant: protokolant sądowy stażysta Piotr Hołyś po rozpoznaniu w dniu 22 października 2013 roku w Warszawie na rozprawie sprawy z powództwa R. O. przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki z udziałem (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąoddział(...)w B. o nałożenie kary pieniężnej na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 30 grudnia 2011 roku nr (...) I. oddala odwołanie; II. zasądza od R. O. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. SSO Ewa Malinowska 1
UZASADNIENIE W dniu 30 grudnia 2011 r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wydał decyzję nr (...) stwierdzającą, że ze względu na brak ekonomicznych warunków przyłączenia do sieci gazowej, na zainteresowanej (...) sp. z o.o. Oddział (...) nie ciąży obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci gazowej obiektów należących do powoda R. O., położonych w Ł. przy ul. (...). Prezes URE oparł przedmiotową decyzję na następujących ustaleniach i rozważaniach. Inwestycja przyłączeniowa dot. nieruchomości powoda nie została ujęta w planie rozwoju (...) sp. z o.o. (...) k. Zgodnie zaś ze Stanowiskiem Prezesa URE z dnia 24 marca 2010 r. w sprawie postępowania w przypadku odmów przyłączenia do sieci gazowych z powodu braku warunków ekonomicznych w odniesieniu do podmiotów zlokalizowanych poza uzgodnionym planem rozwoju, których pobór dla gazu ziemnego wysokometanowego i propan butan nie będzie większy niż 10 m. sześć/h, zaś dla gazu ziemnego naazotowanego nie będzie większy niż 25 m. kw./h - jako kryterium przyjmować należy, po pierwsze, długość przyłącza tj. maksymalnie 30 m, po drugie, wielkość rocznego poboru tj. powyżej 300 m. sześć. Wobec powyższego, dla podjęcia pozytywnej decyzji dla podmiotów zlokalizowanych poza planem rozwoju a takim podmiotem jest w niniejszej sprawie powód - bez konieczności dokonywania analizy efektywności inwestycji podmiot ten musi spełniać ww. dwa warunki - odpowiednia długość projektowanego przyłącza i odpowiednia wielkość przyszłego poboru gazu. W niniejszej sprawie te warunki nie zostały spełnione. Jak bowiem wynika z uzyskanych w toku postępowania dokumentów, w celu przyłączenia obiektów wnioskodawcy do sieci gazowej należałoby wybudować gazociąg o długości 561 m, przy ww. kosztach realizacji. Konieczne zatem było sporządzenie przez spółkę gazową analizy efektywności inwestycji. W niniejszej sprawie analiza ta przedstawiła nieopłacalność przyłączenia nieruchomości powoda do sieci gazowej, wobec czego spółka gazowa nie miała obowiązku przyłączenia. Z przedstawionych w toku postępowania administracyjnego przez zainteresowaną spółkę analiz efektywności ekonomicznej inwestycji przyłączeniowej wynika bowiem, iż koszty realizacji wynoszą od 106 562 zł do 182 737 zł. (k. 3 7) W odwołaniu od powyższej decyzji powód wniósł o stwierdzenie, że na zainteresowanym ciąży obowiązek zawarcia umowy o przyłączenie do sieci gazowej obiektów należących do powoda. W uzasadnieniu podniósł, iż zainteresowana spółka wprowadziła pozwanego w błąd. Zdaniem powoda u podstaw błędu legła wadliwa analiza planów zagospodarowania przestrzennego, którymi objęte są należące do niego działki oraz teren oznaczony na tych planach jako (...). W ocenie powoda Prezes URE naruszył art. 7 ustawy ust. 1 bowiem istnieją ekonomiczne przesłanki przyłączenia sieci gazowej. Na trasie do obiektów powoda znajdują się także (...), dwie stacje kontroli i naprawy pojazdów oraz prywatne domy potencjalni nabywcy gazu dostarczanego przez spółkę. Jego zdaniem spółka powinna była uwzględnić możliwość odbiory paliwa gazowego przez jego sąsiadów przyszłości. Powód zarzucił, że przyczyną odmowy nie były kryteria ekonomiczne a niechęć pracowników spółki gazowej do jego osoby. Powód zauważył również, że kubatura budynków do których miałoby być dostarczane paliwo gazowe jest na tyle duża, iż nie zachodzi obawa nieopłacalności dostaw paliwa gazowego. (k. 8 9) 2
W odpowiedzi na odwołanie Prezes URE wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podniósł m. in., że wedle oświadczenia złożonego w toku postępowania przez zainteresowaną spółkę, budowa sieci gazowej na potrzeby przyłączenia obiektu powoda nie została przewidziana w planie rozwoju przedsiębiorstwa energetycznego a ponadto, że przedmiotowa działka nie jest uwzględniona w planie zaopatrzenia gminy w paliwa gazowe oraz w założeniach do tego planu. Wyjaśnień tych powód nie kwestionował. Ponadto wybudowanie sieci gazowej na potrzeby przyłączenia nieruchomości powoda nie zostało przewidziane w planie rozwoju przedsiębiorstwa zatwierdzonym przez Prezesa URE. Prezes URE powielił argumentację zaprezentowaną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, w szczególności podniósł, że w odniesieniu do podmiotów zlokalizowanych poza uzgodnionym planem rozwoju, których pobór - dla gazu ziemnego wysokometanowego i gazu propan butan nie będzie większy niż 10 m3/h, zaś dla gazu ziemnego zaazotowanego nie będzie większy niż 25 m3/h, wnioskujących o przyłączenie do istniejących sieci lub sieci przewidzianych w planie rozwoju, przedsiębiorstwa gazowe powinny przyjmować, że jeżeli długość przyłącza wynosi do 30 m włącznie, przy jednoczesnym rocznym poborze gazu wyższym niż 300 m3 spełnione są przesłanki pozwalające na podjęcie pozytywnej decyzji przyłączeniowej bez konieczności przeprowadzania analizy efektywności ekonomicznej. Powyższe okoliczności w szczególności fakt lokalizacji nieruchomości powoda poza planem rozwoju i długość projektowanego przyłącza - przesądziły o konieczności sporządzenia analizy opłacalności inwestycji przyłączeniowej. Prezes URE ponownie wskazał, że przeprowadzona analiza ekonomiczna w sposób jednoznaczny dowodzi, że w kontekście charakterystyki i wielkości poboru przez powoda paliw gazowych z tej sieci nie można uznać, że istnieją warunki ekonomiczne przyłączenia przewidziane w ustawie. Poziom wykorzystania sieci zainteresowanego po przyłączeniu powoda przyłączem o długości ponad 500 m wyniósłby jedynie 3,4%. Ponadto pozwany podniósł, że przeznaczenie nieruchomości miejscowym planie zagospodarowania wbrew twierdzeniom powoda - nie miało żadnego znaczenia w sprawie. (k. 30 32) Na rozprawie w dniu 22 października 2013 r. strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska procesowe. Powód podniósł również, że w okolicy nieruchomości, w której prowadzi działalność gospodarczą dokonywane są przyłączenia do sieci gazowej i czasami są to pojedyncze nieruchomości i nie rozumie on z jakich względów jego nieruchomość została potraktowana odmiennie. (k. 60) Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny: W dniu 22 sierpnia 2011 r. do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki wpłynęło pismo powoda R. O. które stało się podstawą wszczęcia w dniu 22 sierpnia 2011 r. na podstawie art. 8 ustawy Prawo energetyczne postępowania administracyjnego w sprawie rozstrzygnięcia sporu pomiędzy powodem a (...) sp. z o.o. z siedzibą w B., dotyczącego odmowy zawarcia umowy o przyłączenie do sieci gazowej obiektów należących do powoda położonych w Ł. przy ul. (...). Dowód: wniosek o wszczęcie postępowania (k. 1 akt administracyjnych) zawiadomienie Prezesa URE z dnia 15 września 2011 r. (k. 11 11v. akt administracyjnych) 3
W trakcie prowadzonego postępowania administracyjnego ustalono, że przedmiotowa działka nie jest uwzględniona w planie zaopatrzenia gminy w paliwa gazowe oraz w założeniach do tego planu. Ponadto wybudowanie sieci gazowej na potrzeby przyłączenia nieruchomości powoda nie zostało przewidziane w planie rozwoju przedsiębiorstwa zatwierdzonym przez Prezesa URE. Dowód: twierdzenia pozwanego przyznane przez powoda na podstawie art. 229 i 230 k.p.c. W celu przyłączenia obiektów powoda do sieci gazowej należałoby wybudować gazociąg o średnicy(...)i długości(...) m. Koszty budowy gazociągu wyniosłyby od 106 562 zł do 182 737 zł. Stopień wykorzystania sieci gazowej przez podmiot wnioskujący o przyłączenie do sieci wynosić miał ok. 3,4%, zaś planowany pobór gazu 3 m. sześć. na godzinę (2500 m. sześć. rocznie). Dowód: twierdzenia pozwanego przyznane przez powoda na podstawie art. 229 i 230 k.p.c. pismo (...) sp. z o.o. w B. z dnia 26 września 2011 r. (k. 15 17 akt administracyjnych) Z przedłożonej przez zainteresowaną spółkę analizy opłacalności inwestycji przyłączeniowej wynika, że wartość zaktualizowana netto ( (...)) w kolejnych latach po upływie dwudziestoletniego okresu zawrotu środków zaangażowanych w przedmiotową inwestycję wyniosła od -16 575 zł do -78 441 zł. Dowód: analiza opłacalności inwestycji (k. 19, 20 akt administracyjnych) W dniu 24 marca 2010 r. Prezes URE wydał Stanowisko nr (...) w sprawie postępowania w przypadku odmów przyłączenia do sieci gazowych z powodu braku warunków ekonomicznych. Dowód: twierdzenia pozwanego przyznane przez powoda na podstawie art. 229 i 230 k.p.c. Sąd przyznał moc dowodową wszystkim zgromadzonym w sprawie dokumentom; ustalenia Sądu znajdują uzasadnienie we wszystkich przeprowadzonych dowodach, które zostały powołane przy ustalaniu podstawy faktycznej rozstrzygnięcia. Sąd oddalił wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z wydruków dokumentów złożony na rozprawie w dniu 22 października 2013 r. na podstawie art. 479 indeks 12 1 k.p.c. Sąd Okręgowy zważył, co następuje: Odwołanie jest bezzasadne i nie zasługuje na uwzględnienie. Stan faktyczny w niniejszej sprawie był w zasadzie bezsporny. Powód nie kwestionował faktów, iż teren, którego dotyczy wniosek nie jest objęty planem rozwoju spółki gazowej na lata 2009 2013, zatwierdzonym przez Prezesa URE oraz, że w celu przyłączenia obiektów należących do powoda do sieci gazowej niezbędnym jest wybudowanie sieci dystrybucyjnej o długości ok. 561 m. Okolicznością niekwestionowaną był również przewidywany przez zainteresowaną spółkę gazową stopień wykorzystania sieci gazowej przez podmiot wnioskujący o przyłączenie do sieci tj. ok. 3,4%. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii jest obowiązane do zawarcia 4
umowy o przyłączenie do sieci z podmiotami ubiegającymi się o przyłączenie do sieci, na zasadzie równoprawnego traktowania, jeżeli istnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci i dostarczania tych paliw lub energii, a żądający zawarcia umowy spełnia warunki przyłączenia do sieci i odbioru. Jeżeli przedsiębiorstwo energetyczne odmówi zawarcia umowy o przyłączenie do sieci, jest obowiązane niezwłocznie pisemnie powiadomić o odmowie jej zawarcia Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki i zainteresowany podmiot, podając przyczyny odmowy. W myśl powołanego przepisu dla rozstrzygnięcia sporu konieczne było ustalenie, czy w odniesieniu do przedmiotowej inwestycji istnieją warunki ekonomiczne pozwalające na zawarcie umowy o przyłączenie z zastosowaniem stawek opłat wynikających z aktualnej taryfy. Zauważyć należy, iż przedsiębiorstwo energetyczne obowiązane jest "badać z należytą starannością przyjętą dla stosunków profesjonalnych istnienie warunków ekonomicznych i technicznych przyłączenia do sieci", przy czym owa należyta staranność to przede wszystkim określenie kosztów inwestycji i obliczenie okresu zwrotu przy założeniu ekonomii skali związanej z perspektywą przyłączania się innych użytkowników budowanej sieci (zob. wyrok SOKiK z dnia 18.09.2002 r., XVII AmE 100/01, niepubl.). Jeżeli zaś budowa lub rozbudowa sieci została przewidziana w planie rozwoju, przedsiębiorstwo ma zapewnione w taryfie środki niezbędne na sfinansowanie tej inwestycji. W takiej sytuacji a priori należy uznać, że spełnione są warunki ekonomiczne przyłączenia i zastosowanie znajdują ryczałtowe stawki taryfowe. (por. M. Nowaczek Zaremba, Komentarz do ustawy Prawo energetyczne, Lex Omega). Dodać trzeba, iż w przypadku, kiedy przeprowadzenie analizy jest niezbędne, dokonuje się jej metodą zdyskontowanych przepływów pieniężnych. Jest to podstawowa i najczęściej stosowana metoda badania opłacalności inwestycji, która ma na celu przede wszystkim pokazanie, czy i na ile efektywna jest realizacja danego zamierzenia inwestycyjnego, przy uwzględnieniu wszystkich wydatków, jakie należy ponieść na tę inwestycję, oraz wszystkich wpływów, jakie zostaną w związku z tym uzyskane. Analiza efektywności ekonomicznej prowadzona jest tą metodą na podstawie zdyskontowanego rachunku przepływów pieniężnych w okresie co najmniej 20-letnim. (M. Nowaczek Zaremba, op. cit.) W niniejszej sprawie prawidłowo Prezes URE przyjął, iż wobec bezspornych faktów, po pierwsze, nieujęcia przedmiotowej inwestycji w planie rozwoju spółki gazowej, po drugie, długości planowanego przyłącza, dla rozpoznania przez spółkę gazową wniosku powoda o przyłączenie konieczne było sporządzenie analizy efektywności inwestycji. Powyższe pozostaje w zgodzie z powołanymi w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji kryteriami oceny efektywności ekonomicznej przyłączeń gazowych, zawartymi w stanowisku Prezesa URE z dnia 24 marca 2010 r. nr (...). Kryteria te przewidywały m.in., iż konieczność przeprowadzenia analizy efektywności ekonomicznej istnieje w przypadku inwestycji, w których długość projektowanego przyłącza wynosi więcej niż 30 metrów a roczny pobór gazy wynosi powyżej 300 m. sześć. Jedynie dla porządku przypomnieć trzeba, iż w przypadku inwestycji przyłączeniowej powoda długość projektowanego przyłącza wynosić miała ok. 561 m, zaś roczny pobór gazu wynosić miał 2500 m. sześć. 5
Analiza ekonomiczna przeprowadzona przez zainteresowaną spółkę gazową dowodzi, iż realizacja wniosku o przyłączenie do sieci gazowej nie jest możliwa ze względu na brak ekonomicznych warunków przyłączenia. Wartość zaktualizowana netto w kolejnych latach po upływie dwudziestoletniego okresu zwrotu środków zaangażowanych w tę inwestycję wyniosła od -16 575 do -78 441 zł. Wskaźnik (...) w żadnym z wariantów analizy nie osiąga wartości minimalnej równej 6, 269% zatwierdzonej przez Prezesa URE. Na gruncie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie powyższa analiza nie budzi wątpliwości co do prawidłowości jej sporządzenia. Jak słusznie zauważono w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, przyjęta przez sporządzającego analizę metoda oceny efektywności ekonomicznej inwestycji oparta na ocenie wewnętrznej stopy zwrotu (równej średniej ważonej rentowności 10 letnich obligacji Skarbu Państwa z przetargów roku poprzedniego tj. (...)) z uwzględnieniem wartości zaktualizowanej netto jest wiarygodna dla sporządzenia tego typu rachunków efektywności ekonomicznej. Podkreślenia wymaga, że powód nie kwestionował ustaleń, na podstawie których organ administracji wydał zaskarżoną decyzję. W szczególności powód nie wypowiedział się w kwestii ustalonych przez spółkę gazową kosztów realizacji inwestycji ani okoliczności, iż przedmiotowe nieruchomości nie są objęte w planie rozwoju spółki gazowej. Powód nie zakwestionował również stanowiska zainteresowanego w myśl którego w celu przyłączenia do sieci gazowej obiektów powoda konieczne byłoby wybudowanie gazociągu o długości ponad 500 m. Powód twierdził jedynie ogólnikowo, że w przeciwieństwie do stanowiska pozwanego, warunki ekonomiczne przyłączenia do sieci gazowej istnieją. Powód podnosił, że na trasie potencjalnego przyłącza znajdują się także budynki użytkowane przez inne podmioty; łączna kubatura tych budynków jest na tyle duża, że nie zachodzi obawa nieopłacalności inwestycji przyłączeniowej. Powód obowiązany był jednak przedstawić dowody na okoliczności, z których wywodzi skutki prawne, stosownie do art. 6 k.c. i 232 k.p.c. W niniejszym postępowaniu powód temu obowiązkowi nie sprostał. Postępowanie sądowe prowadzone z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki ma charakter pierwszoinstancyjnego postępowania rozpoznawczego, które toczy się na zasadach postępowania kontradyktoryjnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2005 r. III SZP 2/05 wraz z uzasadnieniem). Zgodnie z obowiązującą w polskim procesie cywilnym zasadą kontradyktoryjności, to na stronach procesu ciąży obowiązek dowodzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne, a co za tym idzie - to strony są w pełni odpowiedzialne za wynik tego postępowania. Ponadto, zgodnie z przepisem art. 232 k.p.c. strony są zobowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Powołane przepisy statuują obowiązującą w polskim procesem cywilnym zasadę kontradyktoryjności. Zasada ta oznacza, że gromadzenie materiału procesowego należy do stron procesu. Jest to ciężar procesowy, realizowany przez stronę w jej własnym interesie. Jeżeli strona pozostanie bierna, to musi się liczyć w ujemnymi konsekwencjami, np. oddaleniem powództwa. Jest to zatem obowiązek strony, ale wobec samej siebie. (por. H. Dolecki, Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego, Lex 2011). 6
Zauważyć należy powód nie złożył w toku postępowania wniosków dowodowych, w tym wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy na okoliczność kluczowych dla rozstrzygnięcia sporu okoliczności, w tym faktu opłacalności (efektywności ekonomicznej) inwestycji przyłączeniowej. Przeto jako nieudowodnione należało ocenić te twierdzenia powoda, w których zaprzeczał on stanowisku powoda w tym zakresie. Z powyższych względów Sąd uznał, że przedstawiona przez zainteresowanego analiza opłacalności inwestycji nie została podważona przez powoda w toku postępowania. W konsekwencji należało podzielić stanowisko organu regulacyjnego, który przyjął na podstawie przedłożonej przez zainteresowanego analizie ekonomicznej że w niniejszej sprawie brak jest warunków ekonomicznych dla inwestycji wybudowania przyłącza. W ocenie Sądu nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy podnoszone przez powoda twierdzenia odnoszące się planów zagospodarowania przestrzennego. Kwestia przeznaczenia nieruchomości powoda w takim planie jest w niniejszej sprawie prawnie irrelewantna. Również jako pozbawione znaczenia prawnego należało ocenić te twierdzenia powoda w których zarzuca on pracownikom spółki gazowej niechęć do swojej osoby. Konkludując, Prezes URE prawidłowo uznał, iż w niniejszej sprawie nie istnieją ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci gazowej zainteresowanej spółki obiektów należących do powoda. Stąd odwołanie powoda nie zasługiwało na uwzględnienie. Mając na uwadze powyższe, Sąd na podstawie art. 479 indeks 53 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji. O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z 14 ust. 3 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z dnia 3 października 2002 r.) zasądzając od powoda, który przegrał proces w całości, na rzecz pozwanego kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. SSO Ewa Malinowska 7