Awans zawodowy w nowej Karcie Nauczyciela

Awans zawodowy w nowej Karcie Nauczyciela Michał KOWALSKI, Dariusz SKRZYŃSKI

Awans zawodowy w nowej Karcie Nauczyciela Spis treści: Powiązanie oceny pracy nauczyciela z awansem zawodowym Rozszerzenie skali ocen pracy z trzystopniowej na czterostopniową Obowiązek opracowania regulaminu ze wskaźnikami oceny pracy nauczycieli Doskonalenie zawodowe zgodne z potrzebami szkoły w obowiązkach nauczyciela Ocenę dorobku zawodowego za okres stażu zastąpiono oceną pracy Wydłużenie stażu na stopień nauczyciela kontraktowego Skracanie ścieżki awansu zawodowego Nauczyciel przywrócony do pracy będzie mógł kontynuować staż Kontynuacja stażu po przerwie wymaga co najmniej dobrej oceny pracy Zniesienie wymogu zatrudnienia na co najmniej 1/2 etatu przy stażu do awansu Egzamin zamiast rozmowy kwalifikacyjnej dla nauczyciela stażysty Dyrektor nie jest sam dla siebie organem wyższego stopnia Wprowadzenie dodatku dla nauczycieli dyplomowanych za wyróżniającą pracę Uchylenie dodatków socjalnych poza dodatkiem wiejskim

Powiązanie oceny pracy nauczyciela z awansem zawodowym Nowelizacja Karty Nauczyciela przewiduje powiązanie ścieżki awansu zawodowego z oceną pracy nauczyciela oraz uzależnienie długości tej ścieżki od jakości pracy nauczyciela. Nauczyciele wyróżniający się najwyższą jakością pracy będą dodatkowo premiowani. Dotychczasowe regulacje zakreślały jedynie ogólne ramy czasowe dokonywania oceny, wskazując, że może być w zasadzie dokonana w każdym czasie, gdy jest to konieczne, ale nie częściej niż raz na rok i nie wcześniej niż po roku od dokonania oceny na zakończenie stażu na wyższy stopień awansu zawodowego. Nowe przepisy wprowadzają wymóg przeprowadzenia oceny (art. 6a ust. 1 Karty Nauczyciela): po zakończeniu stażu podstawowego i dodatkowego na stopień nauczyciela kontraktowego, mianowanego i dyplomowanego (w terminie 21 dni od dnia przedłożenia przez nauczyciela sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego), okresowo co 3 lata po uzyskaniu kolejnego stopnia awansu zawodowego, chyba że w tym czasie nauczyciel rozpoczął staż na kolejny stopień. Poza nowymi terminami obligatoryjnych ocen pozostawiono możliwość przeprowadzenia oceny w każdym czasie, w zależności od potrzeb. Termin na dokonanie cyklicznej oceny pracy (co 3 lata) będzie wydłużała usprawiedliwiona nieobecność nauczyciela w pracy, trwająca dłużej niż 3 miesiące. Termin na dokonanie oceny pracy nauczyciela będzie wydłużony o czas tej nieobecności (art. 6a ust. 1b Karty Nauczyciela). W przypadku zmiany miejsca zatrudnienia ocena pracy nauczyciela będzie mogła być dokonana nie wcześniej niż po upływie roku od podjęcia pracy w danej szkole (art. 6a ust. 1c Karty Nauczyciela) patrz przykład 1. PRZYKŁAD 1 Dyrektor nowego przedszkola nie dokona oceny pracy nauczyciela po 5 miesiącach od zatrudnienia, nawet jeżeli właśnie w tym czasie miną 3 lata od ostatniego jej dokonania. Oceny pracy będzie trzeba dokonać w okresie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia: złożenia wniosku o dokonanie oceny, powiadomienia nauczyciela na piśmie o rozpoczęciu dokonywania oceny jego pracy w przypadku oceny dokonywanej z inicjatywy dyrektora (art. 6a ust. 2 Karty Nauczyciela).

Do trzymiesięcznego okresu nie będą wliczone okresy: usprawiedliwionej nieobecności nauczyciela w pracy, trwającej dłużej niż 14 dni, ferii szkolnych, urlopu wypoczynkowego trwającego co najmniej 14 dni kalendarzowych w szkole nieferyjnej. Rozszerzenie skali ocen pracy z trzystopniowej na czterostopniową Od 1 września 2018 r. wprowadza się następujące oceny: ocena wyróżniająca, ocena bardzo dobra (nowość), ocena dobra, ocena negatywna. Kryteria i tryb ustalania ceny mają być uszczegółowione w nowy rozporządzeniu. Obecna ocena dorobku zawodowego za okres stażu zostanie zastąpiona oceną pracy uwzględniającą m.in. dorobek zawodowy nauczyciela za okres stażu. Ponadto dodano bardzo dobrą ocenę pracy. Nowe stwierdzenia uogólniające będą niosły za sobą skutki w zakresie awansu zawodowego, a także płac nauczycieli patrz tabela 1. Tabela 1. Skutki wynikające z ustalenia danej oceny pracy nauczyciela Ocena Konsekwencje, przepis Karty Nauczyciela wyróżniająca dodatek za wyróżniającą pracę dla nauczyciela dyplomowanego (który legitymuje się co najmniej 3-letnim stażem pracy w szkole od dnia nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego (art. 33a ust. 1), skrócenie ścieżki awansu zawodowego dla nauczyciela kontraktowego i mianowanego możliwość rozpoczęcia stażu na kolejny stopień awansu zawodowego już po 2 latach od uzyskania dotychczasowego stopnia awansu zawodowego (art. 9d ust. 4a), możliwość uzyskania stopnia awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego przez dyrektora szkoły bez konieczności odbywania stażu (art. 9e ust. 1 Karty). bardzo dobra możliwość ubiegania się o nadanie wyższego stopnia awansu zawodowego (art. 9d ust. 1),

możliwość kontynuacji stażu po zmianie miejsca zatrudnienia (art. 9f ust. 2). dobra możliwość ubiegania się o nadanie wyższego stopnia awansu zawodowego (art. 9b ust. 1), możliwość kontynuacji stażu po zmianie miejsca zatrudnienia (art. 9f ust. 2). negatywna brak możliwości ubiegania się o nadanie wyższego stopnia awansu zawodowego (art. 9b ust. 1), brak możliwości kontynuacji stażu po zmianie miejsca zatrudnienia (art. 9f ust. 2), obligatoryjne rozwiązanie stosunku pracy nauczyciela (art. 23 ust. 1 pkt 5). Obowiązek opracowania regulaminu ze wskaźnikami oceny pracy nauczycieli Na etapie prac nad nowelą kontrowersje wywołało rozwiązanie, które obligowało dyrektorów do ustalenia szczegółowych kryteriów dokonywania oceny pracy nauczyciela w wewnątrzszkolnym regulaminie. Dlatego finalnie zdecydowano się zmodyfikować to rozwiązanie i wskazać, że szczegółowe kryteria oceny pracy nauczyciela zostaną uregulowane w rozporządzeniu MEN, zaś wewnątrzszkolny regulamin będzie określał jedynie wskaźniki oceny pracy nauczyciela. Ustalenie będzie wymagało zasięgnięcia opinii rady pedagogicznej oraz związków zawodowych. Regulamin określający wskaźniki oceny pracy dyrektorów szkół i nauczycieli, którym czasowo powierzono pełnienie obowiązków dyrektora szkoły oraz nauczycieli, pełniących w zastępstwie obowiązki dyrektora szkoły przez okres co najmniej 6 miesięcy ustali organ sprawujący nadzór pedagogiczny w porozumieniu z organami prowadzącymi szkoły. Gdy zaś organ prowadzący szkołę jest jednocześnie organem nadzoru regulamin ustali ten organ w porozumieniu ze związkami zawodowymi (art. 6a ust. 14 i ust. 15 Karty Nauczyciela). Doskonalenie zawodowe zgodne z potrzebami szkoły w obowiązkach nauczyciela Kryterium oceny pracy nauczyciela stanowi w szczególności stopień realizacji zadań określonych w art. 6 Karty Nauczyciela. Do zadań tych zalicza się od 1 września 2018 r. nowy obowiązek ciążący na nauczycielu, a mianowicie doskonalenie się zgodnie z potrzebami szkoły. Realizacja tego obowiązku będzie weryfikowana w toku procedury oceny pracy patrz przykład 2.

PRZYKŁAD 2 W uzasadnieniu do oceny pracy nauczyciela wychowania fizycznego dyrektor szkoły podstawowej wskazał, że nauczyciel nie podjął żadnych form doskonalenia zawodowego odpowiadającego potrzebom szkoły. W konsekwencji w stwierdzeniu uogólniającym ustalił dla nauczyciela jedynie ocenę dobrą. Nauczyciel odwołał się od tak ustalonej oceny. W uzasadnieniu odwołania wskazał, że wbrew twierdzeniom dyrektora był aktywny na polu doskonalenia zawodowego. Uzyskał bowiem kwalifikacje trenera piłki nożnej. Szkoła podstawowa nie posiada oddziałów sportowych i takie kwalifikacje niewątpliwie nie są zgodne z jej potrzebami. Dyrektor, ustalając ocenę dobrą, uzasadnił ją prawidłowo. Ocenę dorobku zawodowego za okres stażu zastąpiono oceną pracy Koniec z podziałem na ocenę dorobku zawodowego i ocenę pracy nauczyciela. Po zakończeniu stażu na wyższy stopień awansu zawodowego dyrektor nie będzie już ustalał oceny dorobku zawodowego nauczyciela, lecz ocenę pracy. Dotyczy to również dodatkowego stażu 9 miesięcy. Ocena pracy po zakończeniu stażu, również dodatkowym, musi być dokonana w ciągu 21 dni od dnia przedłożenia przez nauczyciela sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego. Co istotne, termin dotyczy ustalenia oceny pracy, a nie jedynie wszczęcia procedury w sprawie oceny patrz przykład 3. PRZYKŁAD 3 Nauczyciel stażysta zatrudniony w przedszkolu zakończył staż 31 maja. Z kolei 14 czerwca złożył sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego. Dyrektor dopiero po 21 dniach od złożenia sprawozdania, tj. 5 lipca, rozpoczął procedurę oceny pracy nauczyciela. Takie niedziałanie jest nieprawidłowe, bo na 5 lipca ocena pracy powinna być już ustalona. Tabela 2. Rozwiązania przejściowe związane z oceną dorobku zawodowego Regulacja przejściowa W przypadku nauczycieli, którzy zakończyli staż na kolejny stopień awansu zawodowego przed 1 września 2018 r., lecz do tego dnia nie otrzymali oceny dorobku zawodowego za okres stażu lub nie złożyli wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego, ocena dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu dokonywana będzie na podstawie dotychczasowych przepisów, a postępowanie kwalifikacyjne lub egzaminacyjne prowadzone będzie według dotychczasowych przepisów (art. 127 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych). Przykład Nauczyciel stażysta zakończył staż 28 sierpnia 2018 r., jednak przed 1 września nie podejmował już żadnych działań. Po 1 września należy mu ustalić ocenę dorobku zawodowego, a potem powołać komisję kwalifikacyjną według dotychczasowych zasad.

W przypadku nauczyciela stażysty, który 1 września 2018 r. jest w trakcie odbywania stażu na kolejny stopień awansu zawodowego, rozpoczętego z początkiem roku szkolnego 2017/2018, ocena dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu dokonywana jest na podstawie dotychczasowych przepisów, a postępowanie kwalifikacyjne na stopień nauczyciela kontraktowego prowadzone będzie według dotychczasowych przepisów (art. 128 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych). W przypadku nauczyciela kontraktowego i nauczyciela mianowanego, który do 1 września 2018 r. w trakcie odbywania stażu na kolejny stopień awansu zawodowego zmienił miejsce zatrudnienia i za okres dotychczas odbytego stażu otrzymał pozytywną ocenę dorobku zawodowego, ocena ta uwzględniana będzie przy dokonywaniu oceny pracy po zakończeniu stażu (art. 129 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych). Nauczycielka rozpoczęła staż 1 września 2017 r. W dniu 1 września 2018 r. jest w trakcie odbywania dodatkowego stażu. Po jego zakończeniu ocena dorobku i postępowanie kwalifikacyjne jest prowadzone według starych zasad. Nauczyciel gimnazjum przeszedł do pracy w szkole podstawowej. Za okres stażu w gimnazjum otrzymał pozytywną ocenę dorobku zawodowego. Po 1 września 2018 r. ocena ta będzie miała znaczenie przy ustalaniu oceny pracy po zakończonym stażu według już nowych przepisów. Wydłużenie stażu na stopień nauczyciela kontraktowego Jedna z ważniejszych zmian od 1 września 2018 r. polega na wydłużeniu ścieżki awansu zawodowego na stopień nauczyciela kontraktowego z 9 miesięcy do roku i 9 miesięcy (art. 9c ust. 1 pkt 1 Karty Nauczyciela) patrz przykład 4. PRZYKŁAD 4 To, że z nauczycielem zostanie zawarta umowa o pracę na okres krótszy niż rok i 9 miesięcy (okres stażu na stopień nauczyciela kontraktowego), nie wyklucza otwarcia stażu. W ślad za wydłużeniem stażu wprowadzono obowiązek zatrudnienia stażysty na okres 2 lat szkolnych w celu odbycia stażu (art. 10 ust. 2 Karty Nauczyciela). Obowiązek ten nie będzie dotyczył przypadków, gdy nauczyciela zatrudnia się na czas określony w celu zastępstwa innego nieobecnego nauczyciela lub z uwagi na potrzeby wynikające z organizacji nauczania. Wtedy nauczyciel będzie mógł realizować staż na stopień kontraktowego, pod warunkiem że zostanie zatrudniony w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia zajęć. W przypadku konieczności odbycia dodatkowego stażu z nauczycielem stażystą będzie można nawiązać stosunek pracy na kolejny rok szkolny. Staż na kolejny stopień awansu zawodowego rozpoczęty i niezakończony do 1 września 2018 r. odbywany będzie na podstawie dotychczasowych przepisów (art. 125 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych).

Skracanie ścieżki awansu zawodowego Zmienione zostały również okresy karencji, jakie muszą upłynąć od dnia uzyskania dotychczasowego stopnia awansu zawodowego, aby nauczyciel mógł rozpocząć staż na wyższy stopień awansu. Obecnie nauczyciel kontraktowy musi przepracować w szkole co najmniej 2 lata, a mianowany 1 rok od dnia uzyskania dotychczasowego stopnia awansu zawodowego, aby rozpocząć staż na kolejny stopień. Od 1 września 2018 r. okres ten wydłuży się do 3 lat w przypadku kontraktowego i do 4 lat w przypadku nauczyciela mianowanego (art. 9d ust. 4 Karty Nauczyciela). W tym przypadku przepisy przejściowe reformy Karty Nauczyciela wprowadzają skrócony termin tylko dla nauczycieli ze stopniem nauczyciela kontraktowego. Mogą oni wcześniej rozpocząć staż na mianowanego (po dwóch, a nie po trzech latach zatrudnienia), ale tylko w roku 2018/2019 (art. 130 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych). Jednakże w przypadku uzyskania wyróżniającej oceny pracy okres karencji w obydwu przypadkach zostanie skrócony do 2 lat (art. 9d ust. 3 i ust. 4 Karty Nauczyciela) patrz przykład 5. PRZYKŁAD 5 Nauczyciel w tym roku uzyskał mianowanie. Nie będzie mógł rozpocząć dyplomowania we wrześniu 2018 roku, bo wtedy będzie już objęty nowymi regulacjami. Zatem najwcześniej po 4 latach może rozpocząć kolejny staż, czyli we wrześniu 2021 roku. Skrócenie wiąże się z każdą ostatnią wyróżniającą oceną pracy, nawet jeżeli uzyska ocenę w trakcie okresu karencji patrz przykład 6. PRZYKŁAD 6 Nauczyciel 5 sierpnia 2018 r. uzyskał stopień mianowanego (po dobrej ocenie pracy). Z kolei 15 września 2019 r. uzyskał wyróżniającą ocenę pracy po postępowaniu wszczętym na swój wniosek. W konsekwencji może on rozpocząć staż na stopień nauczyciela dyplomowanego 1 września 2020 r. Wszelkie okresy nieobecności w pracy, takie jak: zwolnienia lekarskie, urlopy wypoczynkowe, urlopy związane z rodzicielstwem (macierzyński, rodzicielski, na warunkach macierzyńskiego, na warunkach rodzicielskiego, ojcowski), urlopy wychowawcze, urlop dla poratowania zdrowia, zwolnienia okolicznościowe, po nowelizacji również nie będą powodowały przedłużenia okresu karencji przed rozpoczęciem stażu na kolejny stopień awansu zawodowego.

Wydłużono również okres karencji dla innych grup nauczycieli (art. 9e ust. 1 3 Karty Nauczyciela). I tak: dyrektor szkoły posiadający na tym stanowisku nieprzerwany okres pracy wynoszący co najmniej 3 lata, a w przypadku nauczyciela posiadającego co najmniej stopień naukowy doktora co najmniej 2 lata, oraz legitymujący się wyróżniającą oceną pracy, nauczyciel zatrudniony na stanowisku, na którym wymagane są kwalifikacje pedagogiczne, w: urzędzie organu administracji rządowej, kuratorium oświaty, specjalistycznej jednostce nadzoru, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, okręgowej komisji egzaminacyjnej, organie sprawującym nadzór pedagogiczny nad zakładami poprawczymi, schroniskami dla nieletnich oraz szkołami przy zakładach karnych, publicznej placówce doskonalenia nauczycieli o zasięgu ogólnokrajowym, publicznej placówce doskonalenia nauczycieli szkół artystycznych, publicznej placówce doskonalenia nauczycieli przedmiotów zawodowych, którzy nauczają w szkołach rolniczych będzie mógł ubiegać się o stopień nauczyciela dyplomowanego po upływie 5, a nie 4 lat od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego (jeżeli będzie posiadał stopień naukowy dyrektora wówczas konieczne będzie przepracowanie 4 lat). Natomiast nauczyciel urlopowany lub zwolniony z obowiązku świadczenia pracy w celu wykonywania funkcji w związku zawodowym, posiadający okres urlopowania lub zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy trwający nieprzerwanie co najmniej 3 lata, będzie mógł złożyć wniosek o podjęcie postępowania egzaminacyjnego o awans na stopień nauczyciela mianowanego lub wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego odpowiednio po upływie 5 lat od dnia nadania stopnia nauczyciela kontraktowego i po upływie 5 lat od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego (wydłużenie karencji o jeden rok dla nauczycieli kontraktowych). Nauczyciel przywrócony do pracy będzie mógł kontynuować staż Pojawi się nowy zapis (art. 9f ust. 4 Karty Nauczyciela), zgodnie z którym nauczyciel przywrócony do pracy prawomocnym wyrokiem sądu będzie mógł kontynuować staż rozpoczęty przed rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy niezależnie od długości przerwy w zatrudnieniu patrz przykład 7. PRZYKŁAD 7 Nauczyciel do 31 sierpnia 2016 r. zrealizował 1 rok stażu na stopień awansu zawodowego nauczyciela mianowanego. W tym dniu jego stosunek pracy uległ rozwiązaniu wskutek wcześniejszego wypowiedzenia. Nauczyciel odwołał się do sądu pracy, który przywrócił go do pracy. Wyrok sądu rejonowego podtrzymał sąd okręgowy, który 22 października 2018 r. oddalił apelację pozwanej szkoły. Wyrok uprawomocnił się więc 22 października 2018 r. Niemniej jednak nauczyciel z powodu własnej nieuwagi nie zgłosił gotowości do pracy w ciągu 7 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, wskutek czego nie został przywrócony do pracy, zgodnie z przepisami Kodeksu pracy. W nowym miejscu zatrudnienia nauczyciel będzie musiał jednak rozpocząć staż od nowa, bo przerwa w zatrudnieniu przekroczyła 3

miesiące. Kontynuacja stażu byłaby możliwa tylko w szkole, w której nauczyciel został przywrócony do pracy prawomocnym wyrokiem sądu. Kontynuacja stażu po przerwie wymaga co najmniej dobrej oceny pracy Realizacja stażu przez nauczyciela kontraktowego i mianowanego po przerwie w odbywaniu stażu możliwa jest tak jak do tej pory po przerwie w zatrudnieniu trwającej nie dłużej niż 3 miesiące, przy czym nauczyciel musi otrzymać co najmniej dobrą cząstkową ocenę pracy (do tej pory wystarczało pozytywną ocenę dorobku zawodowego). Niższa ocena poskutkuje przerwaniem stażu patrz przykład 8. PRZYKŁAD 8 Nauczyciel kontraktowy pozostawał w zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę na czas określony do 30 czerwca. Z uwagi na rozwiązanie umowy o pracę nauczyciel nie zrealizował całego stażu. Dyrektor uruchomił więc procedurę oceny jego pracy, po której ustalił ocenę negatywną. W takim przypadku nauczyciel, który nawiązał stosunek pracy z inną szkołą od 1 września, musi w tej szkole odbyć staż od nowa w pełnym wymiarze. Zniesienie wymogu zatrudnienia na co najmniej 1/2 etatu przy stażu do awansu Nauczyciel może realizować staż, jeżeli m.in.: jest zatrudniony w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć; jest zatrudniony w kilku placówkach, w każdej w wymiarze mniejszym niż 1/2 etatu, ale łączny wymiar jego zatrudnienia wynosi co najmniej 1/2 etatu. Taka jest ogólna zasada. Jednak w okresie reformy oświaty ograniczenie zatrudnienia nauczycielowi gimnazjum do wymiaru niższego niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć nie powoduje przerwania stażu na kolejny stopień awansu zawodowego (art. 228 ust. 1 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe). Od 1 stycznia 2018 r. wymóg zatrudnienia w wymiarze połowy obowiązkowego wymiaru zajęć zostaje zniesiony w odniesieniu do nauczycieli zatrudnionych w publicznych szkołach i szkolnych punktach konsultacyjnych przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych i przedstawicielstwach wojskowych Rzeczypospolitej Polskiej (art. 91a ust. 5 Karty Nauczyciela). Mogą oni odbyć staż bez względu na wymiar zatrudnienia. Ze względu na specyfikę pracy tych szkół wielu nauczycieli jest w nich zatrudnionych w wymiarze niższym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć, co uniemożliwia ubieganie się przez tych nauczycieli o kolejne stopnie awansu zawodowego.

Egzamin zamiast rozmowy kwalifikacyjnej dla nauczyciela stażysty Od 1 września 2018 r. rozmowa kwalifikacyjna przeprowadzana z nauczycielem ubiegającym się o stopień nauczyciela kontraktowego przez komisję kwalifikacyjną jest zastąpiona egzaminem przeprowadzanym przez komisję egzaminacyjną (art. 9b ust. 1 pkt 1 Karty Nauczyciela). W odróżnieniu od dotychczasowej komisji kwalifikacyjnej, w skład komisji egzaminacyjnej będą wchodziły także osoby spoza szkoły, a mianowicie: przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny, przedstawiciel organu prowadzącego szkołę, ekspert z listy ekspertów ustalonej przez MEN. Tak jak do tej pory komisję będzie powoływał dyrektor (art. 9g ust. 1 Karty Nauczyciela). Dyrektor nie jest sam dla siebie organem wyższego stopnia Zmiany wprowadzono również w zakresie organów wyższego stopnia w postępowaniu w sprawie nadania wyższego stopnia awansu zawodowego. Dotychczas organem wyższego stopnia w stosunku do dyrektora szkoły był zawsze organ prowadzący. Regulacja ta rodziła kontrowersje w szczególnym przypadku, w jakim dyrektor szkoły był jednocześnie osobą prowadzącą szkołę. Od 1 września 2018 r. w takiej sytuacji organem wyższego stopnia w stosunku do dyrektora będzie organ nadzoru pedagogicznego (art. 9b ust. 7 Karty Nauczyciela) patrz przykład 9. PRZYKŁAD 9 Szkoła podstawowa została przekazana do prowadzenia osobie fizycznej, która jednocześnie objęła funkcję dyrektora tej szkoły. W szkole tej nauczyciel stażysta realizuje awans zawodowy na stopień kontraktowego. Niestety nauczycielowi zostanie wydana decyzja odmowna w sprawie nadania wyższego stopnia awansu. W pouczeniu zamieszczonym w decyzji należy wskazać, że odwołanie od tej decyzji przysługuje do właściwego kuratora oświaty, a nie do organu prowadzącego. Wprowadzenie dodatku dla nauczycieli dyplomowanych za wyróżniającą pracę Od 1 września 2020 r. zostanie wprowadzony nowy składnik wynagrodzenia dodatek za wyróżniającą pracę (art. 33a Karty Nauczyciela). Dodatek ten przysługuje w przypadku łącznego spełnienia następujących przesłanek: posiadanie stopnia awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego, posiadanie co najmniej 3-letniego stażu pracy liczonego od dnia nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego,

legitymowanie się wyróżniającą ostatnią oceną pracy. Nie jest konieczne zatrudnienie na podstawie mianowania. Bez znaczenia też jest wymiar zajęć nauczyciela (przy niepełnym etacie liczony jest proporcjonalne do wymiaru zatrudnienia). Okres 3-letni, liczony od dnia nadania stopnia nauczyciela dyplomowanego, musi być okresem zatrudnienia. Każda przerwa w zatrudnieniu wydłuży oczekiwanie na otrzymanie dodatku patrz przykład 10. PRZYKŁAD 10 Nauczyciel uzyskał stopień dyplomowanego 31 sierpnia 2017 r. W dniu 31 sierpnia 2018 r. stosunek pracy nauczyciela, zatrudnionego w gimnazjum, uległ rozwiązaniu. Nauczyciel podjął ponownie pracę w szkole 1 września 2019 r. Zakładając, że nauczyciel będzie legitymował się wyróżniająca oceną pracy i od 1 września 2019 r. będzie pozostawał w zatrudnieniu w sposób ciągły, uzyska on prawo do dodatku za wyróżniającą pracę nie wcześniej niż 1 września 2021 r. Dopiero wówczas upłyną 3 lata pracy od dnia uzyskania przez nauczyciela stopnia dyplomowanego. Prawo do dodatku nauczyciel nabędzie z dniem: 1 stycznia w przypadku uzyskania ostatecznej wyróżniającej oceny pracy w okresie do 1 lipca do 31 grudnia roku poprzedzającego dany rok kalendarzowy; 1 września w przypadku uzyskania ostatecznej wyróżniającej oceny pracy w okresie od 1 stycznia do 30 czerwca danego roku kalendarzowego. Prawo do dodatku ma wygasać z ostatnim dniem miesiąca kalendarzowego, w którym uzyskana przez nauczyciela ocena pracy niższa niż ocena wyróżniająca stanie się ostateczna. Nauczyciele będą zatem musieli dbać o jakość swojej pracy, by nie stracić dodatkowego składnika pensji patrz przykład 11. PRZYKŁAD 11 Jeżeli nauczyciel w sierpniu spełni przesłanki do dodatku, dodatek zacznie być wypłacany od stycznia. Będzie wypłacany przez cały okres pracy, w którym nauczyciel posiada wyróżniającą ocenę pracy. Ponowna ocena dokonywana jest po 3 latach lub wcześniej po roku. Jeżeli nauczyciel uzyska niższą ocenę niż dotychczas, np. dostanie ocenę bardzo dobrą, wypłata dodatku zostanie wstrzymana z końcem miesiąca. Jeżeli odwoła się od niżej oceny, to dodatek zostanie wstrzymany dopiero z końcem miesiąca kalendarzowego, w którym uzyska ostateczną ocenę (ocenę wydaną przez organ odwoławczy). Docelowo dodatek za wyróżniającą pracę będzie przysługiwał w wysokości 16% kwoty bazowej ogłaszanej corocznie w ustawie budżetowej. W odniesieniu do przewidywanej kwoty bazowej pełna kwota dodatku wyniesie 507 zł. Dodatek w takiej kwocie nauczyciele dostaną dopiero od 1 września 2022 r. Wcześniej wysokość dodatku będzie znacznie niższa, lecz stopniowo wzrastająca:

od 1 września 2020 r. do 31 sierpnia 2021 r. 3% kwoty bazowej, od 1 września 2021 r. do 31 sierpnia 2022 r. 6% kwoty bazowej patrz przykład 12. PRZYKŁAD 12 Jeżeli odniesiemy wskaźniki procentowe do kwoty bazowej, która ma obowiązywać w 2018 roku (2.890,57 zł), wysokość dodatku w poszczególnych okresach wyglądałaby następująco: 87 zł brutto za okres od 1 września 2020 r. do 31 sierpnia 2021 r. (3% z 2.890,57 zł), 173 zł brutto za okres od 1 września 2021 r. do 31 sierpnia 2022 r. (6% z 2.890,57 zł). Kwota bazowa w kolejnych latach może być wyższa, a wtedy proporcjonalnie wzrośnie dodatek. Dodatek nie będzie uwzględniany przy obliczaniu kwot wydatkowanych na średnie wynagrodzenia nauczycieli, co będzie miało przełożenie na kwoty jednorazowego dodatku uzupełniającego. Uchylenie dodatków socjalnych poza dodatkiem wiejskim Z Karty Nauczyciela znikną dodatki socjalne, poza dodatkiem wiejskim. A zatem nauczyciele nie będą już uprawnieni do: lokalu mieszkalnego, dodatku mieszkaniowego, działki gruntu do użytkowania, mieszkań w budynkach szkolnych, zasiłku na zagospodarowanie. Likwidacja dodatków socjalnych nastąpi już od 1 stycznia 2018 r., z wyjątkiem zasiłku na zagospodarowanie. Zasiłek ten będzie wypłacany nauczycielom, którzy spełnią warunki do jego otrzymania do 1 września 2018 r. Pozostanie natomiast dodatek wiejski, przyznawany w wysokości 10% wynagrodzenia zasadniczego nauczycielowi posiadającemu kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela, zatrudnionemu na terenie wsi lub w mieście liczącym do 5000 mieszkańców (art. 54 ust. 5 Karty Nauczyciela).

W dwóch przypadkach nauczyciele zachowają zlikwidowane dodatki również po 1 stycznia 2018 r. Ich zniesienie nastąpi bowiem z zachowaniem zasady ochrony praw nabytych. Po pierwsze nowelizacja chroni prawa nabyte przez pewną grupę nauczycieli. I tak nauczyciele, nauczyciele emeryci, renciści lub pobierający nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, którzy do 1 stycznia 2018 r. korzystali z dodatków zlikwidowanych 1 stycznia, zachowują te uprawnienia do końca okresu, na jaki zostały im one przyznane (art. 135 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych) patrz przykład 13. PRZYKŁAD 13 Nauczyciel 1 stycznia 2018 r. korzysta z lokalu mieszkalnego. Po nowelizacji nadal będzie mógł korzystać z mieszkania, maksymalnie przez okres, do którego został mu przyznany. W tym przypadku nie ma znaczenia, że nie jest emerytem. Jego prawo wynika z regulacji przejściowej do nowej ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. Po drugie prawo do zasiłku na zagospodarowanie zachowa też nauczyciel, który do 31 sierpnia 2018 r. spełni warunki otrzymania tego zasiłku (art. 136 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych). W tym przypadku może wnioskować o zasiłek również po 31 sierpnia 2018 r. patrz przykład 14. PRZYKŁAD 14 Nauczyciel 31 sierpnia 2018 r. uzyskał stopień awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego i spełnia pozostałe przesłanki do uzyskania zasiłku na zagospodarowanie (podjął pracę w szkole zgodnie ze swoimi kwalifikacjami, była to jego pierwsza praca w życiu). Dyrektor musi wypłacić mu zasiłek na zagospodarowanie, pod warunkiem że nauczyciel złoży wniosek o jego wypłatę, również po 31 sierpnia 2018 r. (najpóźniej do 31 sierpnia 2019 r.).

STOPKA REDAKCYJNA Autorzy: Michał Kowalski radca prawny, specjalista prawa pracy i prawa oświatowego Dariusz Skrzyński prawnik, trener, specjalista z zakresu prawa oświatowego, prawa pracy i prawa autorskiego, project manager projektów oświatowych realizowanych z funduszy UE, prowadzi szkolenia i konferencje dla kierowniczej kadry oświaty, rad pedagogicznych, nauczycieli oraz wychowawców Redaktor: Wydawca: E-book nr: Wydawnictwo: Adres: Dariusz Skrzyński Agata Jastrzębska 2PO25 Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. 03-918 Warszawa, ul. Łotewska 9a Kontakt: Telefon 22 518 29 29, faks 22 617 60 10 e-mail: cok@wip.pl NIP: 526-19-92-256 Numer KRS: 0000098264 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł Copyright by: Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2017