O autorach... Wykaz skrótów... XI XIII Rozdział I. Pozycja usług wodnych w systemie prawa (Tymon Grabarczyk, Daniel Chojnacki)... 1 1. Wprowadzenie... 1 2. Usługi wodne w prawie Unii Europejskiej... 2 3. Usługi wodne w prawie polskim... 6 3.1. Ochrona wód na gruncie Konstytucji RP... 6 3.2. Wody jako zasób strategiczny pod opieką państwa... 8 3.3. Usługi wodne przed 1 stycznia 2018 r.... 9 3.4. Usługi wodne po 1 stycznia 2018 r.... 11 3.4.1. Zagadnienia ogólne... 11 3.4.2. Zarządzanie zasobami wodnymi... 11 3.4.3. Korzystanie z wód... 13 3.4.3.1. Definicja i podział korzystania z wód... 13 3.4.3.2. Korzystanie powszechne... 14 3.4.3.3. Korzystanie zwykłe... 15 3.4.3.4. Korzystanie szczególne... 16 3.4.4. Usługi wodne... 18 3.4.4.1. Pojęcie usług wodnych... 18 3.4.4.2. Katalog usług wodnych... 18 Rozdział II. Opłaty za usługi wodne (Tymon Grabarczyk)... 21 1. Wprowadzenie... 21 2. Usługi wodne objęte opłatą... 22 2.1. Zagadnienia ogólne... 22 2.2. Korzystanie z wód objęte opłatą za usługi wodne... 23 2.2.1. Katalog usług wodnych objętych opłatą... 23 V
2.2.2. Usługi wodne a taryfy dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków... 24 2.2.3. Inne formy korzystania z wód... 26 3. Pobór wód powierzchniowych lub podziemnych... 27 3.1. Podział wód na wody powierzchniowe i wody podziemne... 27 3.1.1. Zagadnienia ogólne... 27 3.1.2. Wody powierzchniowe... 27 3.1.3. Wody podziemne... 29 3.2. Cel poboru wód... 30 3.2.1. Zwolnienia z opłaty za pobór wód stan prawny do końca 2017 r.... 30 3.2.2. Zwolnienia z opłat za pobór wód stan prawny od początku 2018 r.... 31 3.3. Ilość pobieranych wód... 33 4. Wprowadzanie ścieków do wód lub ziemi... 34 4.1. Ścieki... 34 4.2. Cel wprowadzania ścieków... 35 4.2.1. Zwolnienia z opłaty za wprowadzanie ścieków stan prawny do końca 2017 r.... 35 4.2.2. Zwolnienia z opłat za wprowadzanie ścieków stan prawny od początku 2018 r.... 36 4.3. Skład chemiczny ścieków... 37 4.4. Temperatura wprowadzanych ścieków... 38 4.5. Ilość wprowadzanych ścieków... 39 5. Opłaty związane z działalnością w zakresie chowu i hodowli ryb oraz innych organizmów wodnych... 39 6. Odprowadzanie wód opadowych lub roztopowych do wód... 40 6.1. Zagadnienia ogólne... 40 6.2. Odprowadzanie wód opadowych lub roztopowych... 40 6.2.1. Wody opadowe lub roztopowe... 40 6.2.2. Systemy kanalizacji deszczowej... 42 6.2.3. Systemy kanalizacji zbiorczej... 43 6.3. Odprowadzanie wód pochodzących z odwodnienia gruntów w granicach administracyjnych miast... 44 7. Zmniejszenie naturalnej retencji terenowej... 45 7.1. Przesłanki powstania obowiązku opłatowego za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej... 45 7.2. Powierzchnia nieruchomości... 45 7.3. Obszary nieujęte w systemy kanalizacji otwartej lub zamkniętej... 46 7.4. Wykonywanie robót lub obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem... 47 7.4.1. Zagadnienia ogólne... 47 7.4.2. Wykonywanie robót... 47 VI
7.4.3. Wykonywanie obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem... 48 7.5. Wyłączenie części powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej... 50 7.6. Wyjątki od obowiązku ponoszenia opłaty za usługi wodne za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej... 51 7.6.1. Ogólne zasady zastosowania wyjątków od obowiązku ponoszenia opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej... 51 7.6.2. Jezdnie dróg publicznych... 53 7.6.3. Drogi kolejowe... 54 7.6.4. Kościoły i inne związki wyznaniowe... 55 8. Wydobywanie materiałów z wód powierzchniowych oraz wycinanie roślin z wód lub brzegu... 57 8.1. Zagadnienia ogólne... 57 8.2. Wydobywanie kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów z wód powierzchniowych... 57 8.3. Wycinanie roślin z wód lub brzegu... 59 8.3.1. Rodzaje wód, których dotyczy obowiązek ponoszenia opłaty... 59 8.3.2. Wycinanie roślin z brzegu... 59 8.3.3. Rodzaje roślin, których wycinanie podlega opłacie... 62 9. Konstrukcja opłaty za usługi wodne... 63 Rozdział III. Wysokość opłat za usługi wodne (Maciej Białek, Tymon Grabarczyk)... 65 1. Wprowadzenie... 65 2. Stawki opłat za usługi wodne... 66 2.1. Sposób ustalenia stawek opłat... 66 2.1.1. Zagadnienia ogólne... 66 2.1.2. Górne stawki opłat za usługi wodne... 67 2.1.3. Jednostkowe stawki opłat za usługi wodne... 68 2.2. Waloryzacja stawek opłat za usługi wodne... 69 2.3. Ogłaszanie stawek opłat za usługi wodne... 70 3. Wysokość opłaty za pobór wód... 71 3.1. Wysokość opłaty stałej... 71 3.2. Wysokość opłaty zmiennej... 76 3.3. Szczegółowe wysokości stawek opłat za pobór wód w OpłUWR... 80 4. Wysokość opłaty za wprowadzanie ścieków... 82 4.1. Zagadnienia ogólne... 82 4.2. Wysokość opłaty stałej za wprowadzanie ścieków do wód lub ziemi... 82 4.3. Wysokość opłaty zmiennej za wprowadzanie ścieków do wód lub ziemi... 83 4.4. Szczegółowe wysokości stawek opłat za wprowadzanie ścieków do wód lub ziemi w OpłUWR... 86 5. Wysokość opłaty za odprowadzanie wód opadowych lub roztopowych... 88 VII
5.1. Zagadnienia ogólne... 88 5.2. Opłata stała za odprowadzanie wód opadowych lub roztopowych... 89 5.3. Opłata zmienna za odprowadzanie wód opadowych lub roztopowych... 90 5.4. Szczegółowe wysokości stawek opłat za odprowadzanie wód opadowych lub roztopowych w OpłUWR... 91 5.5. Opłata dotycząca odwodnienia gruntu... 91 6. Wysokość opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej... 92 6.1. Odstępstwo od podziału na opłatę stałą i zmienną... 92 6.2. Czynniki kształtujące wysokość opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej... 92 6.3. Ustalanie czynników kształtujących wysokość opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej... 94 Rozdział IV. Podmioty zobowiązane do ponoszenia opłat (Tymon Grabarczyk)... 97 1. Wprowadzenie... 97 2. Podmioty korzystające z usług wodnych... 98 2.1. Pojęcie podmiotu korzystającego z usług wodnych... 98 2.2. Podmiot korzystający z usług wodnych jako podmiot korzystający ze środowiska... 99 3. Podmioty korzystające z wód poza usługami wodnymi... 102 3.1. Katalog podmiotów korzystających z wód poza usługami wodnymi... 102 3.2. Podmioty mające wpływ na zmniejszenie naturalnej retencji terenowej... 103 3.2.1. Ustalenie kręgu podmiotów objętych obowiązkiem opłaty... 103 3.2.2. Rodzaj podmiotu... 104 3.2.3. Tytuł prawny lub władztwo faktyczne nad nieruchomością lub obiektami budowlanymi... 106 3.2.4. Zakres oddziaływania robót lub obiektów na stan naturalnej retencji terenowej... 107 3.3. Podmioty wydobywające materiały z wód powierzchniowych i wycinające rośliny z wód i brzegu... 109 Rozdział V. Tryb określania wysokości opłaty za usługi wodne (Maciej Białek, Daniel Chojnacki)... 113 1. Określenie wysokości opłaty stałej... 113 1.1. Tryb ustalania wysokości opłaty stałej... 113 1.2. Informacja o wysokości opłaty stałej a forma decyzji administracyjnej... 114 1.3. Zakres postępowania przy decyzji o określeniu wysokości opłaty... 115 2. Określenie wysokości opłaty zmiennej... 115 2.1. Obowiązek pomiarowy... 115 2.2. Przyrządy a systemy pomiarowe... 116 2.3. Odstępstwo dla energetyki wodnej... 116 2.4. Kontrola metrologiczna... 117 VIII
2.5. Obowiązek odrębnego pomiaru a działalność przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych... 118 2.6. Odczyt wskazań przyrządów pomiarowych... 119 2.7. Informacja o wysokości opłat... 120 2.8. Projektowane zmiany... 121 3. Reklamacja... 121 3.1. Ogólne zasady składania reklamacji... 121 3.2. Ograniczenie liczby reklamacji... 121 3.3. Przedmiot reklamacji... 122 3.4. Częściowe uwzględnienie reklamacji... 123 3.5. Termin rozpoznania reklamacji... 124 3.6. Stwierdzenie nadpłaty... 124 3.7. Wątpliwości konstytucyjne... 125 Rozdział VI. Opłaty podwyższone (Maciej Białek)... 131 1. Zasada przyjaznej interpretacji... 131 2. Opłata podwyższona a administracyjne kary pieniężne... 134 2.1. Sankcyjne środki finansowo-prawne w PrOchrŚrod... 134 2.2. Opłata podwyższona jako administracyjna kara pieniężna... 135 2.3. Administracyjne kary pieniężne w znowelizowanym KPA... 136 3. Przesłanki ponoszenia opłaty podwyższonej... 137 3.1. Ogólne zasady ponoszenia opłaty podwyższonej... 137 3.2. Rozłączność opłat... 138 3.3. Zakres działań podlegających opłacie podwyższonej... 139 3.4. Przesłanka braku pozwolenia... 139 3.5. Przejście obowiązku na kolejny podmiot... 142 3.6. Sytuacje szczególne... 144 4. Ustalanie wysokości opłaty podwyższonej... 145 4.1. Opłata podwyższona za korzystanie z usług wodnych bez wymaganego pozwolenia... 145 4.1.1. Informacja o wysokości opłaty podwyższonej... 145 4.1.2. Opłata podwyższona a ograniczenie prawa do reklamacji... 146 4.1.3. Określenie wysokości opłaty podwyższonej w drodze decyzji... 147 4.1.4. Procedowane zmiany... 147 4.2. Opłata podwyższona za pobór wód z naruszeniem pozwolenia... 148 4.3. Opłata podwyższona za wprowadzanie ścieków do wód lub ziemi z naruszeniem pozwolenia... 150 4.3.1. Możliwe przekroczenia warunków określonych w pozwoleniu... 150 4.3.2. Podmioty upoważnione do wykonywania pomiarów... 151 4.3.3. Zastrzeżenia wobec pomiarów... 152 4.3.4. Fikcja prawna występowania przekroczeń... 153 IX
4.3.5. Wysokość górnych jednostkowych stawek opłaty podwyższonej... 155 5. Przedawnienie opłat podwyższonych... 156 6. Odroczenie terminu płatności i zmniejszenie wysokości opłaty podwyższonej... 159 6.1. Odroczenie terminu płatności... 159 6.2. Zmniejszenie wysokości opłaty podwyższonej... 161 6.3. Przedsięwzięcie warunkujące odroczenie... 162 6.3.1. Pojęcie przedsięwzięcia... 162 6.3.2. Stan realizacji przedsięwzięcia... 163 X