PROCES TWORZENIA DOKUMENTU 1. PLANOWANIE 2. ANALIZA ASPEKTÓW PRAWNYCH I ETYCZNYCH 3. GROMADZENIE INFORMACJI 4. ORGANIZOWANIE (STRUKTURALIZOWANIE) INFORMACJI 5. TWORZENIE PLANU (STRUKTURY) DOKUMENTU 6. TWORZENIE TEKSTU 7. WŁĄCZANIE ELEMENTÓW GRAFICZNYCH 8. FORMATOWANIE 9. SPRAWDZANIE I POPRAWIANIE 4.1
TEST Co powinieneś zrobić, jeśli masz zamiar umieścić zeskanowany wykres/schemat z książki: a) na slajdzie w prezentacji przedstawianej na seminarium dyplomowym? b) w swojej pracy dyplomowej? Co powinieneś zrobić, jeśli masz zamiar umieścić fragment tekstu dostępnego w Internecie (w domenie publicznej) a) w sprawozdaniu z projektu realizowanego w ramach przedmiotu z oferty WEiTI? b) w swojej pracy dyplomowej? 4.2
PRAWO A ETYKA aspekty prawne czego robić nie wolno? bo grozi kara opisana w aktach prawnych (wykroczenie przeciw prawu) aspekty etyczne czego robić nie należy/nie wypada? bo grozi potępienie przez środowisko, a przynajmniej jego część (wykroczenie przeciw wartościom ) 4.3
ANALIZA ASPEKTÓW PRAWNYCH ochrona własności intelektualnej - prawo autorskie (copyright law) różne przepisy w różnych krajach ochrona znaków firmowych (trademark law) odpowiedzialność producenta za szkody powstałe w wyniku wad produktu oraz błędów w instrukcji jego użytkowania (liability law) odpowiedzialność producenta za wprowadzenie w błąd: niemające pokrycia w rzeczywistości sformułowania charakteryzujące produkt, np. niezawodny, bezpieczny itp., lub implikujące jego cechy (contract law) 4.4
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA WPROWADZENIE W BŁĄD wyborcza.biz, 29 września 2011 r. Pośladki nie będą piękniejsze - Reebok zapłaci klientom 25 mln dol. Informacje zawarte w reklamach Reeboka były nieprawdziwe - orzekła Federalna Komisja Handlu. Należący do Adidasa koncern zgodził się zwrócić pieniądze nabywcom swoich "rewolucyjnych" butów. Linia EasyTone jest zdaniem producenta przełomową technologią. Każdy krok w tym obuwiu wzmacnia mięśnie nóg i pośladków. Wszystko dzięki podkładce balansującej w podeszwie buta, która - jak wyjaśniał Reebok - wytwarza naturalną chwiejność wymuszającą większy wysiłek mięśni. EasyTone generuje 28 proc. więcej aktywności mięśni pośladków, 11 proc. mięśnia na udach i tyle samo na łydkach - informowano w reklamach od 2009 roku. Zdaniem Federalnej Komisji Handlu (FTC) przedstawione dane nie są wiarygodne. Podczas śledztwa Reebok nie był w stanie ich w żaden sposób potwierdzić. Koncern zgodził się zapłacić 25 mln dol. w formie zwrotów dla klientów. 4.5
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA WPROWADZENIE W BŁĄD http://metro.gazeta.pl, 25 lutego 2015 r. Domowe obiady kupione w sklepie. Co można w nich znaleźć? Jeśli producent sprzedaje "domowe" makarony lub zupy, a w składzie są substancje dodatkowe - łamie prawo - orzekł sąd Naczelny Sąd Administracyjny ostatecznie potwierdził, że sprzedawanie żywności zachwalanej jako "domowy smak", ale mającej w składzie substancje dodatkowe to wprowadzanie klientów w błąd i oferowanie produktów o niewłaściwej jakości. Wszystko zaczęło się od ketchupu, którego producent dostał 500-złotowy mandat od Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Inspektorzy ukarali firmę za to, że umieszczając na etykiecie określenie "domowy smak", a w składzie - dodatki zagęszczające E 412 i E 422, była nierzetelna. Firma zaskarżyła tę decyzję Główny inspektor IJHARS potrzymał jednak decyzję swoich pracowników. W kolejnych instancjach producent ketchupu również poległ. Sędziowie uznali, że oznakowanie i opis produktu nie powinny budzić wątpliwości,, a NSA potwierdził, że to łamanie prawa. Na ten wyrok można powoływać się w innych podobnych sprawach. 4.6
ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA WPROWADZENIE W BŁĄD http://wyborcza.pl/7,155287,22810777,26-mln-zl-kary-za-reklamesuplementow-diety-to-dopiero-poczatek.html 22 grudnia 2017 r. 26 mln zł kary za reklamę suplementów diety to dopiero początek porządków? Producenci zmieniają scenariusze reklam "Pani Jola wsypuje saszetkę z napisem 'RenoPuren ZATOKI HOT' do kubka z gorącą wodą. Pani Kasia, widząc to, pyta: RenoPuren Zatoki HOT? - Tak, nowość, saszetki do rozpuszczania w gorącej wodzie. RenoPuren wspiera funkcjonowanie zatok i ułatwia oddychanie, a do tego RenoPuren podnosi odporność, przez co pozwala utrzymać zdrowe zatoki na długo". To wykonany przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów opis reklamy emitowanej jeszcze w 2015 i 2016 r. Urząd wziął spot pod lupę i wlepił producentowi suplementu - firmie Aflofarm - 26 mln zł kary. Powód? Zbiorowe naruszenie praw konsumentów. Zdaniem UOKiK reklama sprawiała mylne wrażenie, że suplement diety RenoPuren Zatoki HOT ma własności lecznicze. 4.7
PLAGIAT Trudności z definicją pojęcie z zakresu prawa autorskiego: skopiowanie cudzego utworu (lub jego części) wraz z przypisaniem sobie prawa do autorstwa poprzez ukrycie pochodzenia splagiatowanego utworu pojęcie z zakresu etyki: kradzież intelektualna (idei, pomysłu, ) 4.8
PLAGIAT http://www.ox.ac.uk/students/academic/guidance/skills/plagiarism# 4.9
PLAGIAT http://www.ieee.org/web/publications/rights/plagiarism_faq.html 4.10
PRAWO AUTORSKIE w kontekście tworzenia, a nie np. powielania dokumentu zasada: ochronie podlega sformułowanie ("słowo"), a nie idea wykroczenie - plagiat wykorzystanie fragmentu tekstu lub elementu graficznego w opinii, komentarzu, wiadomościach, wykładzie, seminarium, materiałach dydaktycznych (na prawach rękopisu), raporcie naukowym (na prawach rękopisu) lub dokumencie wewnętrznym podanie źródła, wyraźne wyróżnienie (w przypadku tekstu) i, ewentualnie, odpowiednia notka (acknowledgment) wykorzystanie fragmentu tekstu lub elementu graficznego w dokumencie mającym charakter komercyjny (książka, materiały reklamowe produktu) podanie źródła + zgoda właściciela praw autorskich (na piśmie) 4.11
PRAWO AUTORSKIE prawa autorskie osobiste prawa autorskie majątkowe 4.12
PRAWO AUTORSKIE Raport o zasadach poszanowania autorstwa w pracach dyplomowych oraz doktorskich w instytucjach akademickich i naukowych Fundacja Rektorów Polskich, 2005 4.13
PLAGIAT W USTAWODAWSTWIE AKADEMICKIM Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym Art. 193 Organ właściwy, w drodze decyzji, stwierdza nieważność postępowania w sprawie nadania tytułu zawodowego, jeżeli w pracy stanowiącej podstawę nadania tytułu zawodowego osoba ubiegająca się o ten tytuł przypisała sobie autorstwo istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu lub ustalenia naukowego. Art. 214 4. W razie podejrzenia popełnienia przez studenta czynu polegającego na przypisaniu sobie autorstwa istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu rektor niezwłocznie poleca przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego. 5. W razie uzasadnionego podejrzenia popełnienia przez studenta przestępstwa rektor jednocześnie z poleceniem przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego może zawiesić studenta w prawach studenta do czasu wydania orzeczenia przez komisję dyscyplinarną. 6. Jeżeli w wyniku postępowania wyjaśniającego zebrany materiał potwierdza popełnienie czynu, o którym mowa w ust. 4, rektor wstrzymuje postępowanie o nadanie tytułu zawodowego do czasu wydania orzeczenia przez komisję dyscyplinarną oraz składa zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Art. 217 5. Nie stosuje się przedawnienia w odniesieniu do wszczęcia postępowania dyscyplinarnego wobec studenta, któremu zarzuca się popełnienie plagiatu. 4.14
PLAGIAT W USTAWODAWSTWIE AKADEMICKIM Zarządzenie 28/2016 Rektora PW (zał. 3) OŚWIADCZENIE Świadomy/-a odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań oświadczam, że przedkładana praca dyplomowa została napisana przeze mnie samodzielnie, pod opieką kierującego pracą dyplomową. Jednocześnie oświadczam, że: niniejsza praca dyplomowa nie narusza praw autorskich w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.) oraz dóbr osobistych chronionych prawem cywilnym,,... czytelny podpis studenta 4.15
PLAGIAT W USTAWODAWSTWIE AKADEMICKIM Ustawa o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki Art. 29a. 1. Rada właściwej jednostki organizacyjnej lub odpowiednio Centralna Komisja, w drodze decyzji, stwierdza nieważność postępowania w sprawie nadania tytułu lub stopnia, jeżeli w pracy stanowiącej podstawę nadania tytułu lub stopnia osoba ubiegająca się o tytuł lub stopień przypisała sobie autorstwo istotnego fragmentu lub innych elementów cudzego utworu lub ustalenia naukowego. 2. Decyzje, o których mowa w ust. 1, nie wyłączają odpowiedzialności dyscyplinarnej, karnej i cywilnoprawnej. 4.16
PLAGIAT W USTAWODAWSTWIE AKADEMICKIM Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym Art. 126 Rektor może rozwiązać stosunek pracy z mianowanym nauczycielem akademickim bez wypowiedzenia w przypadku: 3) dopuszczenia się: b) stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem komisji dyscyplinarnej: przywłaszczenia sobie autorstwa albo wprowadzenia w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania, rozpowszechnienia, bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy, cudzego utworu w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania,, innego sposobu naruszenia cudzych praw autorskich lub praw pokrewnych, fałszowania badań lub wyników badań naukowych lub innego oszustwa naukowego, innego oszustwa naukowego; 4.17
PLAGIAT przykłady Forum Akademickie 6/2010 Profesorskie Plagiaty - Dymisja Pani Rektor (Marek Wroński)... W kwietniowym numerze (Plama na gronostajach, FA nr 4/2010) opisałem sprawę dwóch plagiatów z Internetu, jakie popełniła rektor Wyższej Szkoły Handlu i Rachunkowości w Poznaniu, prof. Aldona Kamela-Sowińska. Druga rozprawa przed poznańskim sądem odbyła się 21 maja br. i doszło na niej do ugody z poszkodowanym, Jakubem Banasiem z Krakowa. Pani Rektor uznała swoją winę i za ukradzione 38 wierszy tekstu zgodziła się zapłacić 10 tysięcy złotych odszkodowania oraz zamieścić przeprosiny w dzienniku Rzeczpospolita. Łatwo obliczyć, że jeden ukradziony wiersz tekstu kosztował około 250 złotych.... Ważne jest, że prof. Kamela-Sowińska złożyła rezygnację z funkcji rektora WSHR i z końcem roku akademickiego przestanie tam pracować. W rozmowie z red. Piotrem Żytnickim z poznańskiej Gazety Wyborczej stwierdziła: Nie podjęłam tej decyzji dzisiaj. Po prostu nie chciałam działać pod presją sądu i mediów. Czekałam z podaniem się do dymisji do zakończenia tej sprawy. Dzisiaj chciałabym tylko, żeby moja historia stała się przestrogą dla kolegów-naukowców i studentów. 4.18
PLAGIAT powszechny problem IEEE Institute (Sept. 2006) This month s question: Borrowed Rules In May, William Swanson, chief executive of Raytheon, in Waltham, Mass., publicly apologized and was docked approximately US $1 million in pay by the company after it was revealed that he had plagiarized sections of his popular 2004 book, Swanson s Unwritten Rules of Management. It seems that 16 of Swanson s 33 rules were lifted word for word from W.J. King s Unwritten Laws of Engineering, published in 1944 by the American Society of Mechanical Engineering. Was Swanson s punishment appropriate, too severe, or not severe enough? 4.19
PLAGIAT powszechny problem PAP, 1 marca 2011 Guttenberg odchodzi z rządu. Afery plagiatowej ciąg dalszy Minister obrony Niemiec Karl-Theodor zu Guttenberg podał się we wtorek do dymisji. To kolejny skutek ujawnienia plagiatu, jakiego polityk dopuścił się pisząc doktorat. W zeszłym tygodniu gazeta "Sueddeutsche Zeitung" ujawniła, że Guttenberg wykorzystał w swojej pracy doktorskiej dosłowne fragmenty tekstu z innych publikacji, nie podając źródła ich pochodzenia. Minister został pozbawiony tytułu naukowego, a niemiecka opozycja zażądała w środę jego dymisji. Kłamca nie może być ministrem i zwierzchnikiem sił zbrojnych - apelowali politycy SPD, Zielonych i Lewicy. 4.20
ANALIZA ASPEKTÓW ETYCZNYCH naruszenia norm etycznych przykłady związane z tworzeniem dokumentów naginanie wyników eksperymentów - przy ich dokumentowaniu podawanie nierzetelnych danych w aplikacjach - o zatrudnienie, finansowanie,... przemilczanie niewygodnych informacji - ograniczeń metody, niepożądanych cech produktu,... 4.21
ANALIZA ASPEKTÓW ETYCZNYCH naruszenia norm etycznych przykłady związane z tworzeniem dokumentów sformułowania "na wyrost" (cliche) "ekologiczny spełniający normy zawartości elementów szkodliwych "badanie rynku" wykonanie kilku rozmów telefonicznych eufemizmy naukowe wiadomo od dawna (czytaj) nie znalazłem odpowiedniej literatury typowe wyniki przestawiono w tabeli" (czytaj) w tabeli przedstawiono najlepsze wyniki, jakie udało mi się uzyskać podstawowe zasady etyki przy tworzeniu dokumentów: - "mów prawdę - "nie wprowadzaj w błąd" 4.22
KODEKSY ETYCZNE IEEE Code of Ethics We, members of the IEEE,..., do hereby commit ourselves to the highest ethical and professional conduct and agree:... 3. to be honest and realistic in stating claims of estimates based on available data;... 7. to... credit properly the contributions of others; 4.23
KODEKSY ETYCZNE The European Code of Conduct for Research Integrity ALLEA (All European Academies), 2017 Research & Innovation Ethics European Commission, 2017 Ethics of Science and Technology UNESCO, 2017 Kodeks Etyki Pracownika Naukowego Polska Akademia Nauk, 2017 Obejmują niekiedy także kwestie będące przedmiotem regulacji prawnych 4.24
KODEKSY ETYCZNE Kodeks Etyki Pracownika Naukowego przyjęty przez Zgromadzenie Ogólne PAN, 2017 4. Nierzetelność w badaniach naukowych 4.1. Rażące przewinienia 1. Fabrykowanie wyników polega na zmyślaniu wyników badań i przedstawianiu ich jako prawdziwych; 2. Fałszowanie polega na zmienianiu lub pomijaniu niewygodnych danych, przez co wyniki badań nie zostają prawdziwie zaprezentowane; 3. Plagiatowanie polega na przywłaszczeniu cudzych idei, wyników badań lub słów bez poprawnego podania źródła, co stanowi naruszenie praw własności intelektualnej; 4.25
Nierzetelność w badaniach naukowych 4.26
TEST Co powinieneś zrobić, jeśli masz zamiar umieścić zeskanowany wykres/schemat z książki: a) na slajdzie w prezentacji przedstawianej na seminarium dyplomowym? b) w swojej pracy dyplomowej? Co powinieneś zrobić, jeśli masz zamiar umieścić fragment tekstu dostępnego w Internecie (w domenie publicznej) a) w sprawozdaniu z projektu realizowanego w ramach przedmiotu z oferty WEiTI? b) w swojej pracy dyplomowej? 4.27