PROGRAMU BUDOWY DRÓG KRAJOWYCH I AUTOSTRAD

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ - ROZWÓJ - PRACA RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU BUDOWY DRÓG KRAJOWYCH I AUTOSTRAD Fot. GDDKiA, 3 września 2003r., Budowa autostrady A-4. STYCZEŃ, 2004r.

Szanowni Państwo, Dwa lata temu, 29 stycznia 2002 roku, Rada Ministrów przyjęła program Przedsiębiorczość Rozwój Praca Strategia gospodarcza rządu. Jedną z istotnych jego części, zawartą w aneksie Infrastruktura klucz do rozwoju, jest Program Budowy Dróg i Autostrad na lata 2002-2005. Przyjęcie tego programu i jego akceptacja przez Sejm RP wynikały z powszechnego i wieloletniego oczekiwania na budowę nowoczesnych autostrad i modernizację sieci dróg krajowych. Pomimo prób przełamania marazmu w tym zakresie, podejmowanych przez kolejnych ministrów transportu, rzeczywiste efekty, w postaci nowych odcinków autostrad czy nowoczesnych dróg, były niewielkie i nie poprawiały konkurencyjnej pozycji Polski. Dla realizacji Programu konieczne więc było usunięcie głównych przyczyn niesprawności występujących w polskim budownictwie drogowym oraz rzetelne wykorzystanie tego, co wcześniej dla przyspieszenia tego budownictwa przygotowano. Podstawowymi przyczynami niesprawności w budowie dróg krajowych i autostrad w ostatnich kilkunastu latach były: - ciągły brak pieniędzy na inwestycje drogowe, wynikający z preferowania w kolejnych budżetach państwa potrzeb bieżących kosztem zaniedbywania inwestycji w infrastrukturze gospodarczej; - przepisy ogromnie wydłużające procesy przygotowania inwestycji drogowych i pozwalające na ich blokowanie niekiedy przez całe lata. W okresie lat 2002-2003 prace Rządu i nadzorowanych przez niego instytucji koncentrowały się na usunięciu wyżej wymienionych przyczyn marazmu i stworzeniu warunków dla znacznego przyspieszenia tempa budownictwa drogowego przy równoczesnej realizacji tych wszystkich inwestycji, których stan przygotowania pozwalał na ich rozpoczęcie i kontynuację w istniejących warunkach. Inwestycje drogowe rozproszone są na terenie całego kraju i większość Polaków nie ma możliwości bezpośredniego zapoznania się z wszystkimi ich efektami. Dlatego też przedkładamy niniejszy Raport, informujący o odcinkach dróg oddanych do użytku w latach 2002 i 2003, o planach działań inwestycyjnych na lata 2004-2005 oraz co szczególnie ważne - o zakładanej skali inwestycji w toku na koniec każdego roku kalendarzowego. Duża skala prowadzonych równocześnie inwestycji zadecyduje ostatecznie o zrealizowaniu celów i założeń Programu, bez względu na zmiany ekip politycznych u władzy. Raport zawiera informacje zagregowane. Bardziej szczegółowe dane zamieszczane są każdego dnia na stronach internetowych Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad www.gddkia.gov.pl oraz Ministerstwa Infrastruktury www.mi.gov.pl Z poważaniem Pełnomocnik Rządu ds. Budowy Dróg i Autostrad Podsekretarz Stanu Generalny Dyrektor GDDKiA Dariusz Skowroński Wiceprezes Rady Ministrów Minister Infrastruktury Marek Pol

SPIS TREŚCI 1. Stan wyjściowy 2. Cele i zadania Programu 3. Warunki realizacji Programu 3.1. Zmiany przepisów prawa 3.2 Nakłady na inwestycje drogowe... 3... 4... 5... 5... 6 4. Realizacja Programu w latach 2002-2003... 8 4.1. Nakłady na inwestycje drogowe i utrzymanie dróg krajowych w latach 2002-2003... 8 4.2. Wykonanie rzeczowe inwestycji drogowych w latach 2002-2003... 9 4.3. Szczegółowe zestawienie odcinków autostrad, dróg ekspresowych i obwodnic oddanych do ruchu w latach 2002-2003 oraz będących w trakcie budowy na koniec 2003 roku... 12 5. Plan realizacji Programu w roku 2004... 15 5.1. Zakres rzeczowy planowanych zadań... 15 5.2. Szczegółowe zestawienie odcinków autostrad, dróg ekspresowych i obwodnic oddawanych do ruchu w roku 2004 oraz będących w trakcie budowy na koniec 2004 roku... 17 6. Plan realizacji Programu w roku 2005... 19 6.1. Zakres rzeczowy planowanych zadań... 19 6.2. Szczegółowe zestawienie odcinków autostrad, dróg ekspresowych i obwodnic oddawanych do ruchu w roku 2005 oraz będących w trakcie budowy na koniec 2005 roku... 21 7. Podsumowanie... 26

RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU BUDOWY DRÓG KRAJOWYCH I AUTOSTRAD 1. STAN WYJŚCIOWY Program budowy dróg krajowych i autostrad został przyjęty przez Radę Ministrów w styczniu 2002 roku. Dla uproszczenia prezentacji Programu i planowanych efektów przyjęto jako stan wyjściowy sytuację na koniec 2001 roku. Z punktu widzenia zasadniczego celu jaki postawiono przed Programem za bardzo ważne należy uznać nie tylko informacje o ilości oddawanych odcinków dróg i autostrad, ale również informacje o osiąganym tempie ich budowy i modernizacji oraz skali prowadzonych inwestycji. Dla zobiektywizowania oceny efektów Programu odniesiono je do stanu i tempa budowy dróg w latach bezpośrednio poprzedzających rozpoczęcie jego realizacji. W dniu 31 grudnia 2001 roku Polska dysponowała siecią dróg krajowych o łącznej długości 18 036 km, z czego 398 km stanowiły autostrady (w większości przestarzałe, nie spełniające współczesnych wymogów stawianych tego typu drogom) a 206,2 km drogi ekspresowe. Z uwagi na stan techniczny, aż 140 km istniejących autostrad wymagało gruntownej przebudowy. W międzynarodowych korytarzach transportowych TINA znajdowało się 4808 km dróg krajowych, z czego jedynie 7 % (346 km) spełniało warunki Unii Europejskiej w zakresie dopuszczalnych nacisków 11,5 tony na oś. Szczególnie wolno przebiegała w naszym kraju budowa dróg ekspresowych i autostrad. W latach 1990-2001 oddano do eksploatacji zaledwie 138 km autostrad i 33 km dróg ekspresowych. Na koniec 2001 roku w budowie znajdowało się tylko 38 km autostrad. Biorąc pod uwagę cykl budowy odcinka autostrady - bardzo trudnego przedsięwzięcia inżynieryjnego - stan ten praktycznie determinował wielkości oddawanych do ruchu odcinków autostrad w pierwszym okresie realizacji Programu. 3

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ - ROZWÓJ - PRACA 2. CELE I ZADANIA PROGRAMU Głównym celem Programu jest zdecydowane przyspieszenie realizacji inwestycji w sektorze drogowym i - co za tym idzie - osiągnięcie istotnej poprawy stanu sieci drogowej w Polsce. Program ogłoszony w styczniu 2002 roku przewidywał do końca 2005 roku: * oddanie do użytku ok. 550 km autostrad, w tym 140 km po gruntownej przebudowie oraz rozpoczęcie budowy dalszych 550 km, * oddanie do użytku ok. 200 km nowych i przebudowanych dróg ekspresowych (dalszych ok. 200 km w 2005 roku będzie w budowie), * radykalne zwiększenie tempa inwestycji drogowych do poziomu pozwalającego oddawać, począwszy od 2005 roku średniorocznie 250 km nowy ch odcinków autostrad, 60 km dróg ekspresowych i 500 km dróg krajowych po modernizacji, * wybudowanie i oddanie do użytku 40 obwodnic miast i miejscowości leżących wzdłuż dróg krajowych, * dostosowanie 1500 km głównych dróg do tzw. standardów naciskowych UE, * poddanie rehabilitacji nawierzchni dróg i mostów na długości ponad 1000 km. Dla realizacji celów Programu konieczne było między innymi radykalne przyspieszenie budowy autostrad A-2 (Świecko-Poznań- Warszawa-Brześć) i A-4/A-18 (Zgorzelec/ Olszyna-Wrocław-Kraków-Lwów) oraz rozpoczęcie budowy autostrady A-1 (Gdańsk-Toruń- Łódź-Gliwice-Ostrawa), które w całości mieszczą się w układzie międzynarodowych korytarzy drogowych przebiegających przez Polskę. Rys. 2.1. Autostrady w budowie na koniec roku kalendarzowego 4

RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU BUDOWY DRÓG KRAJOWYCH I AUTOSTRAD 3. WARUNKI REALIZACJI PROGRAMU Warunkiem osiągnięcia planowanych efektów było: - dokonanie radykalnej zmiany przepisów prawa, pozwalającej skrócić i uprościć przygotowanie inwestycji drogowych, wykupy gruntów, wywłaszczenia, wydawanie decyzji lokalizacyjnych i pozwoleń na budowę; - uzyskanie zdecydowanie większych niż dotychczas środków finansowych na inwestycje drogowe, w tym środków własnych w wysokości umożliwiającej pełne wykorzystanie funduszy pomocowych Unii Europejskiej i pożyczek europejskich instytucji finansowych, - usprawnienie mechanizmów zarządzania środkami finansowymi przeznaczonymi na budownictwo drogowe. 3.1. Zmiany przepisów prawa By zapewnić warunki dla pełnej realizacji Programu, w 2002 r. Rząd skierował do Sejmu projekty dwóch nowych ustaw: - o szczególnych zasadach realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych, - o budowie dróg krajowych. Zaproponowane w projektach tych ustaw rozwiązania pozwalały z jednej strony na pozyskanie nowych źródeł finansowania inwestycji drogowych, z drugiej na obniżenie ich kosztów i skrócenie terminów realizacji. Pierwszą z przedłożonych ustaw tzw specustawę Sejm przyjął w dniu 10 kwietnia 2003 r., z terminem wejścia w życie z dniem 25 maja 2003 r. Stworzyła ona nowe instrumenty prawne w zakresie ułatwienia przygotowania inwestycji drogowych oraz ich realizacji przy założeniu radykalnego skrócenia czasu trwania kolejnych etapów przygotowania inwestycji tj. jej lokalizacji, nabywania gruntów i uzyskiwania pozwoleń na budowę. Cel ten został osiągnięty poprzez m.in. jednoetapowość postępowania lokalizacyjnego, zniesienie odrębnego postępowania o podział nieruchomości, możliwość prowadzenia budowy na terenie jeszcze nie wywłaszczonym, ograniczenie bądź zniesienie we wszystkich postępowaniach administracyjnych prowadzonych w związku z budową drogi krajowej długotrwałych procedur wynikających z ustawy o ochronie środowiska, a także zapewnienie stabilności decyzji o pozwoleniu na budowę drogi, po faktycznym rozpoczęciu budowy. poprzez ograniczenie możliwości jej kwestionowania w postępowaniu administracyjnym lub sądowym. Z uwagi na zastosowanie tych szczególnych rozwiązań, odbiegających od rozwiązań prawnych stosowanych przy normalnych procedurach, będzie ona obowiązywać do końca 2007r. Ustawa przewiduje również zawieszenie na czas jej obowiązywania wielu świadczeń finansowych (np. z tytułu tzw. odrolnienia i odlesienia, wycinki drzew, podatku od nieruchomości) finansowanych dotychczas z budżetu państwa, co obniży znacznie koszty prowadzonych inwestycji. Drugi z projektów, tzw ustawę winietową, Sejm po sześciu miesiącach debat odrzucił. Rozwiązania zaproponowane w tej ustawie miały między innymi uruchomić gromadzenie środków własnych dla współfinansowania projektów realizowanych ze środków Unii Europejskiej i Europejskiego Banku Inwestycyjnego, wykupu gruntów, prac projektowych, itp. Odrzucenie ustawy spowodowało opóźnienie w realizacji Programu, wykluczające oddanie do eksploatacji do końca 2005 roku co najmniej odcinka autostrady A-1 z Gdańska do Grudziądza (91 km). Zahamowane zostało tempo realizacji inwestycji wcześniej rozpoczętych i trzeba było zredukować nakłady na prace przygotowawcze, co zmusiło do przesunięcia na okres późniejszy część wcześniej planowanych inwestycji. 5

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ - ROZWÓJ - PRACA Wobec zaistniałej sytuacji, w krótkim czasie opracowano i przedłożono Sejmowi projekty ustaw: - o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o zmianie niektórych ustaw, - o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz o zmianie niektórych ustaw. Sejm uchwalił obydwie przedłożone przez Rząd ustawy w dniu 14 listopada 2003 r., kończąc w ten sposób proces kształtowania warunków prawnych niezbędnych do realizacji Programu. O ile rozwiązania specustawy zostały skoncentrowane na przyspieszeniu, uproszczeniu lub liberalizacji procedur towarzyszących inwestycjom drogowym, o tyle zmiany w ustawie o autostradach płatnych stworzyły dodatkowe źródło finansowania tych inwestycji. Jej zasadniczym rozwiązaniem jest wprowadzenie obowiązku uiszczania przez producentów i importerów paliw silnikowych oraz sprzedawców gazu wykorzystywanego do napędu pojazdów samochodowych tzw. opłaty paliwowej, przeznaczonej na - utworzony w Banku Gospodarstwa Krajowego - Krajowy Fundusz Drogowy. Opłata paliwowa stała się dodatkowym odrębnym źródłem finansowania programu budowy dróg krajowych i autostrad. Pozwoli ona uzyskać środki niezbędne do współfinansowania inwestycji realizowanych z funduszy UE i międzynarodowych instytucji finansowych, sfinansować prace projektowe i zakupy gruntów, a także dofinansowywać zadania realizowane w układzie partnerstwa publiczno prywatnego (np. budowa autostrady A-1 ). Pomimo, że w roku 2003 brakowało zaplanowanych środków z opłat winietowych, co opóźniło realizację Programu, w tym przygotowanie inwestycji finansowanych ze środków UE, wszędzie tam gdzie to jest możliwe jest on realizowany, przynosząc wymierne efekty. Dla osiągnięcia trwałego, wysokiego tempa budowy nowoczesnych dróg w Polsce, konieczne jest dalsze radykalne zwiększenie inwestycji w budowie. Podstawowym efektem realizacji Programu będzie (oprócz odcinków oddanych w latach 2002-2005 do ruchu) prawie 600 km autostrad w budowie na koniec 2005 roku, wobec niecałych 40 km na koniec 2001 roku. Już osiągnięte i planowane wyniki w tym zakresie przedstawia rys. 2.1. 3.2. Nakłady na inwestycje drogowe Wyszczególnienie Średniorocznie 1998-2001 2002 2003 2004 2005 Środki budżetowe 1 712,2 1 975,3 1 934,7 2 446,8 1 940,9 Środek specjalny GDDKiA 279,8 323,7 502,8 29,0 49,0 Krajowy Fundusz Drogowy 0,0 0,0 0,0 1 000,0 1 050,0 Europejski Bank Inwestycyjny 272,2 550,4 912,2 999,3 1 467,3 Bank Światowy 188,3 162,0 222,2 90,0 450,0 Fundusze Europejskie 220,3 244,6 413,8 1 328,5 2 823,5 Środki samorządowe 74,7 19,2 46,9 19,1 20,4 Środki koncesjonariuszy - 988,5 1171,2 702,5 983,9 OGÓŁEM 2 747,5 4 263,7 5 203,8 6 615,2 8 785,0 Dynamika (rok 2001 = 100) - 144 176 224 297 Tab. 3.1. Wysokość nakładów i źródła finansowania inwestycji drogowych i utrzymania dróg krajowych (w mln zł) 6

RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU BUDOWY DRÓG KRAJOWYCH I AUTOSTRAD Podstawowym warunkiem przyspieszenia budowy autostrad i nowych dróg krajowych oraz zwiększenia skali ich modernizacji i remontów jest angażowanie znacząco większej niż do 2001 roku ilości środków finansowych przeznaczonych na ten cel w kolejnych latach realizacji Programu. Możliwości poprawy sytuacji w tym zakresie wynikają z: - utworzenia Krajowego Funduszu Drogowego i stabilnego źródła jego zasilania opłatą paliwową, - rosnącej ilości środków UE możliwych do wykorzystania przez Polskę, - rosnącego zaangażowania kapitału prywatnego w budowę koncesyjnych odcinków autostrad. Wydatkowane i planowane do wydatkowania środki finansowe na rozwój dróg krajowych (inwestycje, modernizacje, rehabilitacje, remonty i utrzymanie) w latach 2002-2005 prezentuje tabela 3.1 i rys 3.1. Rys. 3.1. Dynamika nakładów na inwestycje drogowe i utrzymanie dróg krajowych w latach 2002-2005 (w mln zł) 7

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ - ROZWÓJ - PRACA 4. REALIZACJA PROGRAMU W LATACH 2002-2003 4.1. Nakłady na inwestycje drogowe i utrzymanie dróg krajowych w latach 2002-2003 Nakłady na inwestycje drogowe i utrzymanie dróg krajowych w latach 2002-2003 oraz ich źródła prezentuje tabela 4.1. Wielkości w niej zawarte wskazują na wyraźne zwiększanie się skali nakładów w ciągu dwóch pierwszych lat realizacji Programu. Wzrost ten nastąpił pomimo niedoborów środków własnych (środki budżetowe i środek własny Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad), decydujących nie tylko o możliwościach współfinansowania zadań dofinansowywanych z UE, ale również o możliwościach zakupu gruntów, prac projektowych itp. Stąd m.in. mniejsze niż zaplanowano wykorzystanie funduszy europejskich (chociaż dynamika wykorzystania tych środków w 2003 roku w stosunku do 2002 roku wynosi 166%). Należy jednak zaznaczyć, że wszelkie nie wydane kwoty ze środków Unii Europejskiej przeznaczone na inwestycje drogowe nie zostały stracone i będą wykorzystane w latach następnych, bowiem dzięki utworzeniu Krajowego Funduszu Drogowego skala ich wykorzystania radykalnie wzrośnie. plan 2001 plan 2002 plan 2003 wykon. 2001 wykon. 2002 wykon. 2003 środki budżetowe 1854,6 1914,4 1949,2 1741,1 1975,3 1934,7 środek specjalny 240,0 377,5 581,5 306,3 323,7 502,8 Europejski Bank Inwestycyjny 444,6 689,3 911,1 334,1 550,4 912,2 Bank Światowy 238,7 252,3 262,8 238,8 162,0 222,2 Środki Phare 305,1 221,4 176,5 223,5 196,2 100,5 Środki ISPA 175,0 281,8 724,4-48,4 313,3 środki samorządowe - 25,8 31,4 105,8 19,2 46,9 środki koncesjonariusza - 990,0 908,5-988,5 1171,2 Ogółem 3258,0 4752,5 5545,4 2949,6 4263,7 5203,8 Tab. 4.1. Wydatki na inwestycje drogowe i utrzymanie dróg krajowych w latach 2002-2003 (w mln zł) 8

RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU BUDOWY DRÓG KRAJOWYCH I AUTOSTRAD 4.2. Wykonanie rzeczowe inwestycji drogowych w latach 2002-2003 W latach 2002-2003 przekazano do eksploatacji 5 odcinków autostrad A-2 i A-4, w tym 1 (Września - Konin) po przebudowie, 6 odcinków dróg ekspresowych i 21 obwodnic (w tym 2 będące odcinkami autostrad i 6 o parametrach dróg ekspresowych). Ponadto podjęto budowę 4 nowych odcinków autostrad, 6 odcinków dróg ekspresowych i 9 obwodnic na najbardziej newralgicznych odcinkach pozostałych dróg krajowych. 9

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ - ROZWÓJ - PRACA Szczególne znaczenie miało oddanie do ruchu autostradowych obwodnic Krakowa i Poznania oraz odcinka autostrady A2 Poznań Września. Fot. 4.1. Obwodnica Krakowa, oddana do użytku 3 września 2003 r. Obwodnica Krakowa przejęła intensywny ruch tranzytowy przemieszczający się przedtem przez miasto, a w szczególności przez bardzo zatłoczony węzeł Mateczny. Obsługuje również znaczną część ruchu między poszczególnymi dzielnicami miasta. Fot. 4.2. Obwodnica Poznania, oddana do użytku 12 września 2003 r. 10

RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU BUDOWY DRÓG KRAJOWYCH I AUTOSTRAD Obwodnica Poznania łącznie z odcinkiem autostrady Poznań Września utworzyła wygodne połączenie autostradowe między Poznaniem a Koninem. Sama obwodnica, biegnąca po obrzeżu miasta, zaprojektowana w głębokim wykopie, nie tylko obsługuje ruch tranzytowy i ruch miedzy dzielnicami ale również pozwala na swobodny rozwój miasta bez narażenia środowiska na nadmierny hałas. W latach 2002-2003 oddano do ruchu cztery odcinki dróg ekspresowych będące również obwodnicami; trzy nowe a jedną (Trójmiasta) po gruntownej modernizacji. Wszystkie mają ogromne znaczenie dla ruchu i dla miejscowych społeczności. Fot. 4.3. Obwodnica Białobrzegów, oddana do użytku 25 lipca 2003 r. Szczególnie dobrze została odebrana obwodnica Białobrzegów na drodze nr 7 z Warszawy do Radomia, gdzie przedtem z powodu wąskiego i źle usytuowanego mostu przez Pilicę tworzyły się kilkukilometrowe zatory. Podobnie było na drodze nr 3 ze Świnoujścia do Szczecina, przebiegającej przez miasto Wolin, gdzie most obrotowy na rzece Dziwnie był często zamykany dla ruchu drogowego w celu umożliwienia przepływu żaglówek. Nowy wyskowodny most umożliwia swobodny ruch drogowy i rzeczny. Wszystkie obwodnice wybudowane w latach 2002-2003 były bardzo pożądane przez kierowców i mieszkańców. Szczególne znaczenie mają obwodnice Brzeska, Nakła i Sochaczewa. Ich wspólną właściwością jest to, że leżą w ciągach dróg o dużym natężeniu ruchu ciężarowego. W Brzesku przed wybudowaniem obwodnicy ruch blokował się na wąskich ulicach z gęstą zabudową, w Nakle ruch przechodził bardzo krętymi uliczkami, stwarzając wielkie zagrożenie dla bezpieczeństwa pojazdów i przechodniów, w Sochaczewie ogromny ruch TIR-owski blokował się przed skrzyżowaniem w centrum miasta dwóch ważnych dróg krajowych. Taka sytuacja powodowała przez wiele lat protesty mieszkańców, w tym liczne manifestacje na drodze Poznań-Warszawa. 11

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ - ROZWÓJ - PRACA 4.3. Szczegółowe zestawienie odcinków autostrad, dróg ekspresowych i obwodnic oddanych do ruchu w latach 2002-2003 oraz będących w trakcie budowy na koniec 2003 roku Autostrady: a) odcinki autostrad oddane do ruchu do końca 2003 r. A4 obwodnica Krakowa (oddano 3 września 2003) 8,0 km A2 obwodnica Poznania (oddano 12 września 2003) 13,3 km A2 Poznań Września (oddano 27 listopada 2003) 37,0 km A2 Września Konin (oddano 30 listopada 2002) 47,0 km (przebudowa) A4 Nogowczyce Kleszczów (oddano 4 grudnia 2003) 17,5 km RAZEM 122,8 km b) odcinki autostrad, w trakcie budowy na koniec 2003r. A2 Nowy Tomyśl Poznań 51,0 km A4 Kleszczów Sośnica 19,0 km A4 Sośnica Batorego 16,0 km A4 Wrocław Krzywa 92,0 km (przebudowa) RAZEM 178,0 km Fot. 4.4. Obwodnica Trójmiasta, oddana do użytku 10 listopada 2002 r. 12

RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU BUDOWY DRÓG KRAJOWYCH I AUTOSTRAD Drogi ekspresowe: a) oddane do ruchu do końca 2003 r. 1. obwodnica m. Śmigiel (oddano 12 lipca 2002) 5,1 km 2. obwodnica Trójmiasta (oddano 10 listopada 2002) 34,0 km 3. obwodnica m. Dargobądz (oddano 14 czerwca 2003) 2,8 km 4. obwodnica m. Białobrzegi (oddano 25 lipca 2003) 8,3 km 5. obwodnica m. Wolin (oddano 2 grudnia 2003) 2,6 km 6. obwodnica m. Ostrów Maz. (oddano 16 grudnia 2003) 8,5 km RAZEM 61,3 km b) w budowie na koniec 2003 r. 1. Pyrzowice Podwarpie 12,5 km 2. Bielsko-Biała Cieszyn 28,2 km 3. Obwodnica m. Jędrzejów 5,8 km 4. Obwodnica m. Piaski 4,2 km 5. Żywiec Zwardoń 27,0 km 6. Myślenice Lubień 16,2 km RAZEM 93,9 km Fot. 4.5. Obwodnica Wolina, oddana do użytku 2 grudnia 2003 r. 13

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ - ROZWÓJ - PRACA Obwodnice na pozostałych drogach krajowych: a) oddane do ruchu do końca 2003 r. 1. Bolesławiec (II etap) (oddano 15 V 2002) 2,5 km 2. Nakło (oddano 20 VI 2002) 4,3 km 3. Karlino (oddano 19 VII 2002) 5,3 km 4. Gorlice (oddano 22 X 2002) 2,0 km 5. Młodzieszyn (oddano 28 XI 2002) 10,0 km 6. Żmigród (oddano 30 XI 2002) 4,6 km 7. Człuchów (oddano 13 XII 2002) 3,1 km 8. Legnica (etap IA) (oddano 30 VIII 2003) 3,2 km 9. Dobrodzień (I etap) (oddano 04 IX 2003) 2,5 km 10. Prudnik (oddano 10 IX 2003) 3,1 km 11. Lemierzyce (oddano 29 X 2003) 4,0 km 12. Przemków (oddano 30 XI 2003) 1,0 km 13. Sochaczew (oddano 09 XII 2003) 9,2 km RAZEM 54,8 km b) w budowie na koniec 2003 r. 1. Żagań 5,0 km 2. Ślesin 5,1 km 3. Lubartów (II etap) 8,5 km 4. Radoniów 3,0 km 5. Barcikowo 2,0 km 6. Chałupki 3,9 km 7. Stalowa Wola 6,6 km RAZEM 34,1 km 14

RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU BUDOWY DRÓG KRAJOWYCH I AUTOSTRAD 5. PLAN REALIZACJI PROGRAMU W ROKU 2004 5.1. Zakres rzeczowy planowanych zadań Realizacja planów na rok 2004 otworzy po raz pierwszy w historii polskiego budownictwa drogowego duży, nawet w skali przodujących pod tym względem krajów Europy - front robót autostradowych. Planuje się, że: 15

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ - ROZWÓJ - PRACA Podstawowe znaczenie ma wybudowanie nowego odcinka autostrady A2 Nowy Tomyśl Poznań. Zamknie on 150 km ciąg autostrady od Nowego Tomyśla do Konina oraz uwolni Poznań od ruchu tranzytowego od granicy z Niemcami w kierunku Warszawy. Obecnie ruch tranzytowy przechodzi ulicami miasta niedostosowanymi w szczególności do ruchu TIR-ów, co powoduje ogromne zatłoczenie a tym samym uciążliwość zarówno dla kierowców jak i dla mieszkańców. Istotne jest również zakończenie odcinka autostrady A4 Sośnica Chorzów Batory, który jest ostatnim odcinkiem przejścia autostrady łączącej Wrocław, Katowice i Kraków przez intensywnie zagospodarowany obszar Górnego Śląska. Rys. 5.1. Odcinek autostrady A-2 Poznań - Nowy Tomyśl W 2004 r. rozpocznie się budowa równocześnie pięciu odcinków autostrady A2 między Koninem a Strykowem o łącznej długości 103 km, będą realizowane, kończone i rozpoczynane odcinki autostrady A4 między Wrocławiem a Krzywą (przy granicy z Niemcami) o łącznej długości 92 km, będą zrealizowane dwa niezwykle ważne odcinki autostrady A4 przebiegające przez teren Górnego Śląska od Kleszczowa do Chorzowa Batorego o łącznej długości 35 km, podjęta zostanie budowa autostrady A18 na 80-kilometrowym odcinku z Golnic do przejścia granicznego w Olszynie. Wszystkie odcinki autostrad, których budowa rozpocznie się w 2004 roku, zostaną przekazane do ruchu do końca 2005 roku. Rys. 5.2. Odcinek autostrady A-4 Sośnica - Batorego 16

RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU BUDOWY DRÓG KRAJOWYCH I AUTOSTRAD Dla rozwoju sieci dróg ekspresowych, największe znaczenie będzie miał odcinek dwujezdniowej drogi Skoczów Cieszyn, która zastąpi bardzo uciążliwą dla ruchu drogę istniejącą, o nienormatywnych pochyleniach powodujących poważne utrudnienia w ruchu zimą. W 2004 roku rozpoczną się intensywne działania także na drodze nr 3 (Szczecin - Gorzów - granica z Czechami) w celu jej dostosowania do paramentórw drogi ekspresowej. Rozpocznie się budowa obwodnic Gorzowa Wielkopolskiego, Międzyrzecza i Nowej Soli, będących największymi wąskimi gardłami na tej drodze a także przebudowa Zakopianki, drogi nr 8 od Wrocławia do Warszawy i drogi nr 22 od Elbląga w kierunku Kaliningradu. Wśród nowobudowanych obwodnic, szczególnie ważnym przedsięwzięciem będzie zakończenie obwodnicy Chałupek na przejściu granicznym z Republiką Czeską, będącym drugim co do wielkości przejściem na tej granicy (za Cieszynem) oraz obwodnicy Lubartowa na drodze nr 19 z Lublina do Białegostoku. Istotne znaczenie dla usprawnienia ruchu będą miały także obwodnice Hrebennego, Okopów, Rawy Mazowieckiej, i Stalowej Woli. Hrebenne i Okopy to miejscowości przygraniczne na granicy z Ukrainą. Brak tych obwodnic powoduje poważne uciążliwości dla mieszkańców. Obwodnica Rawy Mazowieckiej zlikwiduje uciążliwe wąskie gardło dla ruchu relacji Warszawa Łódź. Obwodnica Stalowej Woli przejmie ruch ciężarowy z mieszkaniowej dzielnicy Rozwadów. 5.2. Szczegółowe zestawienie odcinków autostrad, dróg ekspresowych i obwodnic oddawanych do ruchu w 2004 roku oraz bedących w trakcie budowy na koniec 2004 roku. Autostrady: a) odcinki autostrad, planowane oddanie do ruchu w 2004 r. A2 Nowy Tomyśl Poznań 51,0 km A4 Sośnica Batorego 16,0 km A4 Kleszczów Sośnica* 19,0 km RAZEM 86,0 km b) odcinki autostrad, w trakcie budowy na koniec 2004 r. A2 Konin Koło 28,0 km A2 Koło Dąbie 17,5 km A2 Dąbie Wartkowice 16,0 km A2 Wartkowice Emilia 24,0 km A2 Emilia Stryków 18,0 km A18 Olszyna Golnice 70,0 km A6 Klucz Kijewo 7,6 km (przebudowa) A4 Wrocław Krzywa 92,0 km (przebudowa) RAZEM 273,1 km Dla wszystkich wymienionych wyżej odcinków autostrad zostały już wydane decyzje lokalizacyjne, wykupione grunty na pasy drogowe i uzyskano pozwolenia na budowę. W najbliższych miesiącach, w wyniku ogłoszonych już przetargów, zostana wyłonieni ich generalni wykonawcy. * - oddanie tego odcinka w 2004r. może być zagrożone z powodu opóźnień leżących po stronie wykonawcy. 17

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ - ROZWÓJ - PRACA Drogi ekspresowe: a) planowane oddanie do ruchu w 2004 r. 1. Skoczów Cieszyn 6,7 km 2. Obwodnica m. Jędrzejów 5,8 km 3. Obwodnica m. Piaski 4,2 km RAZEM 16,7 km b) w budowie na koniec 2004 r. 1. Bielsko Biała Skoczów 21,5 km 2. Obwodnica m. Gorzów Wlkp 9,5 km 3. Obwodnica m. Nowa Sól 14,9 km 4. Obwodnica m. Szubin 5,7 km 5. Myślenice Lubień 16,2 km 6. Obwodnica m. Oleśnica 12,5 km 7. Obwodnica m. Toruń 12,5 km 8. Elbląg Grzechotki 50,4 km 9. Żywiec Zwardoń 27,0 km RAZEM 168,2 km Obwodnice: a) planowane oddanie do ruchu w 2004 r. 1. Kamienna Góra 3,3 km 2. Ślesin 5,1 km 3. Lubartów (II etap) 8,5 km 4. Radoniów 3,0 km 5. Barcikowo 2,0 km 6. Chałupki 3,9 km 7. Mszczonów 3,0 km RAZEM 32,8 km b) w budowie na koniec 2004 r. 1. Pilzno 3,0 km 2. Sławno 2,8 km 3. Głogów Małopolski 4,6 km 4. Okopy (I etap) 4,0 km 5. Gniezno 6,3 km 6. Hrebenne 2,3 km 7. Biecz 5,0 km 8. Sulechów 4,4 km 9. Lubrza 4,0 km 10. Dobrodzień (II etap) 3,0 km 11. Otmuchów 4,0 km 12. Jasło 4,0 km 13. Rawa Mazowiecka 5,3 km 14. Stalowa Wola 5,6 km 15. Żagań 5,0 km 16. Żary 2,0 km 17. Kutno 3,1 km 18. Wilkanowo 4,9 km 19. Międzyrzecz 6,5 km RAZEM 73,3 km 18

RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU BUDOWY DRÓG KRAJOWYCH I AUTOSTRAD 6. PLAN REALIZACJI PROGRAMU W ROKU 2005 6.1. Zakres rzeczowy planowanych zadań Rok 2005 przyniesie wyraźne efekty w postaci długości oddanych do ruchu odcinków autostrad, w szczególności zakończenie dwóch długich ciągów autostrad tj. autostrady A4 i A18 od granicy z Niemcami w Olszynie do Krakowa oraz autostrady A2 od Nowego Tomyśla do Strykowa. 19

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ - ROZWÓJ - PRACA W 2005 roku zakończy się budowa dwóch istotnych dla ruchu międzynarodowego odcinków dróg ekspresowych z Bielska Białej do Cieszyna oraz z Elbląga w kierunku Kaliningradu. Szczególne znaczenie ma odcinek Bielsko Biała Cieszyn, który sprawi, że od Warszawy i Łodzi do Cieszyna będzie funkcjonowała droga dwujezdniowa. Istotne znaczenie będzie miało oddanie do ruchu wielu obwodnic na drogach nr 3 (Szczecin Gorzów granica z Czechami), nr 5 (Bydgoszcz Poznań Wrocław), nr 8 (Radom Wrocław) i nr 10 (Płońsk Bydgoszcz Szczecin). 20

RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU BUDOWY DRÓG KRAJOWYCH I AUTOSTRAD 6.2. Szczegółowe zestawienie odcinków autosrad, dróg ekspresowych i obwodnic oddawanych do ruchu w 2005 roku oraz będących w trakcie budowy na koniec 2005 roku Autostrady: a) odcinki autostrad, planowane oddanie do ruchu w 2005 roku W roku 2005 zostanie oddanych do ruchu 8 nowych odcinków autostrad A-2, A-4, A-6 i A-18 i 1 odcinek autostrady A-4 (Krzywa - Wrocław) po gruntownej przebudowie, o łącznej długości 273,1 km. Lokalizację nowo oddawanych odcinków przedstawiono na rys. 6.1-6.9. Rys. 6.1. Odcinek autostrady A-2 Konin - Koło (28,0 km). Rys. 6.2. Odcinek autostrady A-2 Koło - Dąbie (17,5 km). 21

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ - ROZWÓJ - PRACA Rys. 6.3. Odcinek autostrady A-2 Dąbie - Wartkowice (16,0 km). Rys. 6.4 Odcinek autostrady A-2 Wartkowice - Emilia (24,0 km). Rys. 6.5. Odcinek autostrady A-2 Emilia - Stryków (18,0 km). 22

RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU BUDOWY DRÓG KRAJOWYCH I AUTOSTRAD Rys. 6.6. Odcinek autostrady A-18 Olszyna - Golnice (70,0 km). Rys. 6.7. Odcinek autostrady A-4 Krzywa - Wrocław (92,0 km - przebudowa). Rys. 6.8. Odcinek autostrady A-4 Kleszczów - Sośnica (19,0 km). W roku 2005 planowany do oddania jest również odcinek autostrady A-6 Klucz - Kijewo o długości 7,6 km. Pozwoli on mieszkańcom Szczecina na szybkie i bezpieczne dotarcie do granicy z Niemcami. 23

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ - ROZWÓJ - PRACA b) odcinki autostrad, w trakcie budowy na koniec 2005r. A1 Gdańsk Nowe Marzy 92,0 km A1 Stryków Częstochowa 122,0 km A1 Żory Gorzyczki 25,0 km A2 Świecko Nowy Tomyśl 105,0 km A2 Stryków Warszawa 94,0 km A4 Zgorzelec Krzyżowa 50,0 km A4 Kraków Tarnów 76,0 km RAZEM 564,0 km Dla wszystkich wymienionych wyżej odcinków, za wyjątkiem odcinka Stryków - Warszawa, zostały już wydane decyzje lokalizacyjne. Drogi ekspresowe: a) planowane oddanie do ruchu w 2005 roku 1. Bielsko Biała Skoczów 21,5 km 2. Obwodnica m. Szubin 5,7 km 3. Obwodnica m. Oleśnica 12,5 km 4. Obwodnica m. Toruń 12,5 km 5. Elbląg Grzechotki 50,4 km 6. Zywiec - Wardoń 12,0 km RAZEM 114,6 km b) w budowie na koniec 2005 roku 1. Żywiec Zwardoń 15,0 km 2. Obwodnica m. Gorzów Wlkp 9,5 km 3. Obwodnica m. Nowa Sól 14,9 km 4. Skwierzyna Jordanowo 22,1 km 5. Obwodnica m. Legnica 3,2 km 6. Myślibórz Gorzów Wlkp. 17,0 km 7. Obwodnica m. Garwolin 11,4 km 8. Poznań Kórnik 13,6 km 9. Radzymin Wyszków 12,5 km 10. Grójec Białobrzegi 17,6 km 11. Białobrzegi Jedlińsk 15,0 km 12. Wolica Warszawa (Salomea) 12,0 km 13. Konotopa Marki 23,6 km 14. Opacz Konotopa 6,0 km 15. Obwodnica m. Grójec 7,3 km 16. Wrocław Syców 26,0 km 17. Myślenice Lubień 16,2 km RAZEM 255,9 km 24

RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU BUDOWY DRÓG KRAJOWYCH I AUTOSTRAD Obwodnice: a) planowane oddanie do ruchu w 2005 roku 1. Wilkanowo 4,9 km 2. Pilzno 3,0 km 3. Sławno 2,8 km 4. Głogów Małopolski 4,6 km 5. Okopy (I etap) 4,0 km 6. Gniezno 6,3 km 7. Hrebenne 2,3 km 8. Biecz 5,0 km 9. Sulechów 4,4 km 10. Lubrza 4,0 km 11. Dobrodzień (II etap) 3,0 km 12. Otmuchów 4,0 km 13. Obwodnica m. Międzyrzecz 6,5 km 14. Rawa Mazowiecka 5,3 km 15. Stalowa Wola 5,6 km 16. Żagań 5,0 km 17. Żary 2,0 km 18. Kutno 3,1 km RAZEM 75,8 km b) w budowie na koniec 2005 roku 1. Stojadła 4,0 km 2. Ropczyce 3,0 km 3. Łęknica 4,8 km 4. Gostynin 8,3 km 5. Jabłonna 2,6 km RAZEM 22,7 km 25

PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ - ROZWÓJ - PRACA 7. PODSUMOWANIE Inwestycje drogowe wymagają czasu. Budowa autostrady, od zachodniej czy południowej do wschodniej czy północnej granicy naszego kraju, trwa dłużej niż kadencja Parlamentu. Polska jest w stanie tak jak dziś robi to Hiszpania oddawać kilkaset kilometrów nowych tras rocznie. Uruchamiając w latach 2002-2005 olbrzymią machinę budownictwa autostradowego i drogowego, stwarzamy wszystkie niezbędne warunki osiągnięcia tego celu. W wyniku realizacji Programu sieć drogowa naszego kraju ulegnie istotnemu usprawnieniu. Legenda: Istniejące Do przebudowy W budowie Mapa 7.1. Autostrady i drogi ekspresowe na koniec 2001 roku (mapa powyżej). Mapa 7.2. Autostrady i drogi ekspresowe na koniec 2005 roku (mapa po lewej). 26

RAPORT Z REALIZACJI PROGRAMU BUDOWY DRÓG KRAJOWYCH I AUTOSTRAD Od 2002 roku - co przedstawiają zawarte w raporcie tabele i wykresy - dynamicznie rośnie rozmiar budownictwa drogowego. Na koniec 2005 roku będzie w budowie prawie 600 km nowych odcinków autostrad. Z końcem 2005 roku polscy kierowcy będą mieli do dyspozycji 739,9 km autostrad, w tym 341 km zupełnie nowych odcinków autostradowych i blisko 140 km po gruntownej przebudowie. Powstanie prawie 200 km nowych dróg ekspresowych a z 50 miast zostanie wyprowadzony uciążliwy ruch tranzytowy, który przejmą nowoczesne obwodnice. Polska staje dziś w obliczu historycznej zmiany jaką niewątpliwie jest integracja z Unią Europejską. By sprostać wszystkim wyzwaniom jakie łączą się z naszym przystąpieniem do tego elitarnego grona, niezbędne jest, aby nasz kraj posiadał nowoczesną i rozbudowaną infrastrukturę drogową. Wymaga to wytężonej pracy wszystkich tych, którym zależy, by Polska rozwijała swoją konkurencyjność i wykorzystywała w pełni swój potencjał. W zaprezentowanym Raporcie przedstawiliśmy Państwu działania podejmowane przez Ministerstwo Infrastruktury i Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad zmierzające do sprostania tym wymaganiom i oczekiwaniom wszystkich Polaków. Przedstawiając powyższy Raport, apelujemy do Państwa o rzetelną ocenę naszych dotychczasowych działań i planów na przyszłość oraz zwracamy się o współdziałanie w tej tak ważnej dla naszego kraju dziedzinie. 27