IX OGÓLNOPOLSKA KONFERENCJA KSIĘGI WIECZYSTE I HIPOTEKA W PRAKTYCE SĄDOWEJ I BANKOWEJ DOROBEK ORZECZNICTWA, BIEśĄCE WYZWANIA BEZPIECZEŃSTWA OBROTU I FINANSOWANIA HIPOTECZNEGO nowelizacja UKWH - przygotowanie środowiska sędziów, referendarzy i uŝytkowników ksiąg wieczystych do efektywnego wdroŝenia (wejście w Ŝycie juŝ 20 lutego 2011 r.) elektroniczna księga wieczysta dostęp online od czerwca 2010 r., inne wyzwania i postęp reformy bieŝące zagadnienia praktyki wieczystoksięgowej problemy, rozwiązania, orzecznictwo Konferencja organizowana we współpracy z Ministerstwem Sprawiedliwości 14 15 października 2010 r. Hotel Courtyard by Marriott Warsaw Airport ul. świrki i Wigury 1, Warszawa Organizator: FUNDACJA NA RZECZ KREDYTU HIPOTECZNEGO, tel. 22/ 870 73 60, fax 22/ 870 73 72, e-mail: fundacja@ehipoteka.pl, www.ehipoteka.pl
PROGRAM KONFERENCJI 14-15 października 2010 r. (czwartek-piątek) U r o c z y s t e o t w a r c i e k o n f e r e n c j i : Minister Sprawiedliwości P r o w a d z e n i e k o n f e r e n c j i : GraŜyna Kołodziejska, Sędzia Sądu Apelacyjnego, Dyrektor Departamentu Sądów Powszechnych, Ministerstwo Sprawiedliwości dr Agnieszka Tułodziecka, Prezes Fundacji na Rzecz Kredytu Hipotecznego R e f e r e n c i : mec. Tomasz Czech, Radca prawny w Warszawie mec. Izabela Heropolitańska, Bank Pekao SA, Fundacja na Rzecz Kredytu Hipotecznego mec. Aleksander Hetko, Radca prawny w Warszawie, Beiten Burkhardt P. Daszkowski Sp.K. Katarzyna Hryćków-Mycka, Sędzia Sądu Rejonowego, Naczelnik Wydziału Ksiąg Wieczystych, Ministerstwo Sprawiedliwości Małgorzata Kluziak, Sędzia Sądu Okręgowego, sędzia wizytator ds. ksiąg wieczystych i cywilnych w Sądzie Okręgowym w Warszawie mec. Ewa Kowal-Ziętara, Adwokat, Stewart International dr Izabela Makowska, BRE Bank Hipoteczny S.A. Renata Malicka, Bank PKO BP SA prof. dr hab. Jerzy Pisuliński, Uniwersytet Jagielloński, Katedra Prawa Cywilnego; Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego Zbigniew Strus, Sędzia Sądu NajwyŜszego w st.spocz. dr Bartłomiej Swaczyna, Uniwersytet Jagielloński, Katedra Prawa Cywilnego dr Danuta Szczepańska-Wasersztrum, Naczelnik Wydziału Nowych Ksiąg Wieczystych, Ministerstwo Sprawiedliwości
Program: I dzień, 14 października 2010 r. (czwartek) 10.30-11.30 rejestracja uczestników 11.30-11.45 powitanie i wprowadzenie Minister Sprawiedliwości oraz Dyrektor Departamentu Sądów Powszechnych, Ministerstwo Sprawiedliwości, Prezes Fundacji na Rzecz Kredytu Hipotecznego 11.45 14.30 Panel I NOWELIZACJA USTAWY O KSIĘGACH WIECZYSTYCH I HIPOTECE WYBRANE ZAGADNIENIA PRAKTYCZNE Wstęp i moderowanie: dr Izabela Makowska, BRE Bank Hipoteczny SA Katarzyna Hryćków-Mycka, Sędzia Sądu Rejonowego, Naczelnik Wydziału Ksiąg Wieczystych, Departament Sądów Powszechnych, Ministerstwo Sprawiedliwości Komentarz i interpretacja: prof. dr hab. Jerzy Pisuliński, Uniwersytet Jagielloński, Katedra Prawa Cywilnego, Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego mec. Tomasz Czech, radca prawny w Warszawie dr Bartłomiej Swaczyna, Uniwersytet Jagielloński, Katedra Prawa Cywilnego Nowa definicja hipoteki - cechy nowej hipoteki przesądzające o elastyczności zabezpieczenia (np. uniezaleŝnienie hipoteki od waluty), - nowa hipoteka jako zabezpieczenie wierzytelności w tym wierzytelności przyszłych; w tym zagadnienie istnienia stosunku podstawowego w kontekście zabezpieczenia hipotecznego - nowa hipoteka jako zabezpieczenie wielu wierzytelności, w tym zagadnienie umów ramowych - nadzabezpieczenie: roszczenie o obniŝenie sumy hipoteki Podstawianie wierzytelności - granice swobody w zakresie zmian zabezpieczonej wierzytelności moŝliwość podstawienia kilku wierzytelności w miejsce jednej, w ramach istniejącej kwoty hipoteki, - podstawienie wierzytelności: czy jest wyłączone w razie ujawnienia roszczenia o przeniesienie na opróŝnione miejsce hipoteczne? Nowe przepisy o wygaśnięciu hipoteki - precyzyjne rozumienie przesłanki wygaśnięcia/ utrzymania zabezpieczenia hipotecznego, - przykłady stosunków prawnych zapewniających istnienie hipoteki, pomimo wygaśnięcia wierzytelności,
- moŝliwość podstawienia wierzytelności pod hipoteką, pod którą brak jest tymczasowo wierzytelności, Administrator hipoteki - jak rozumieć pojęcie finansowanie tego samego przedsięwzięcia szeroko (zabezpieczenie wierzytelności z tytułu np. nabywania nieruchomości, akcji, przedsiębiorstwa, wierzytelności z umów leasingu czy factoringu) czy wąsko, - kto moŝe pełnić funkcję administratora: osoba prawna, ułomna osoba prawna czy tylko osoba fizyczna? - jak zabezpieczyć się na wypadek upadłości administratora, - rola notariusza w powoływaniu administratora i ustanawianiu hipoteki czy sąd powinien badać istnienie wspólnego przedsięwzięcia, czy teŝ wystarczy, Ŝe zbada to notariusz? 14.30 15.20 obiad 15.20 16.15 CD. PANELU I Przepisy intertemporalne - kiedy powstaje hipoteka w rozumieniu przepisów intertemporalnych, - jak wykluczyć ryzyka ustanowienia zabezpieczeń, gdy wnioski o wpis hipoteki składane są pod koniec 2010 r. i w styczniu 2011 r., a wpis nastąpić ma po wejściu w Ŝycie nowego prawa? (tzw. hipoteki w toku), - praktyczne aspekty stosowania starych przepisów do hipoteki zwykłej a nowych do kaucyjnej. 16.15 16.30 przerwa kawowa 16.30 17.30 Rozporządzanie opróŝnionym miejscem hipotecznym - nowe moŝliwości w praktyce; jak uniknąć ewentualnych ryzyk prawnych, - roszczenie o przeniesienie hipoteki na opróŝnione miejsce: kiedy wierzyciel zajmuje opróŝnione miejsce? Skuteczność w egzekucji w razie niewpisania przejścia na opróŝnione miejsce w księdze wieczystej, - wycena wartości opróŝnionego miejsca hipotecznego: waluta opróŝnionego miejsca a waluta hipoteki, - częściowe wygaśnięcie hipoteki i częściowo zwolnione miejsce hipoteczne, - ochrona wierzycieli przed dysponowaniem opróŝnionym miejscem, 17.30 zakończenie I dnia konferencji
9.00-10.15 CD.PANELU I II dzień, 15 października 2010 r. (piątek) dr Bartłomiej Swaczyna, Uniwersytet Jagielloński, Katedra Prawa Cywilnego Katarzyna Hryćków-Mycka, Sędzia Sądu Rejonowego, Naczelnik Wydziału Ksiąg Wieczystych, Departament Sądów Powszechnych, Ministerstwo Sprawiedliwości Nowelizacja UKWH ciąg dalszy Przepisy wykonawcze do Noweli Ministerstwo Sprawiedliwości 10.15-12.00 Panel II PROBLEMATYKA KSIĄG WIECZYSTYCH Wstęp i moderowanie: GraŜyna Kołodziejska, Sędzia Sądu Apelacyjnego, Dyrektor Departamentu Sądów Powszechnych, Ministerstwo Sprawiedliwości Katarzyna Hryćków-Mycka, Sędzia Sądu Rejonowego, Naczelnik Wydziału Ksiąg Wieczystych, Departament Sądów Powszechnych, Ministerstwo Sprawiedliwości 1. ELEKTRONICZNA KSIĘGA WIECZYSTA: Elektronizacja ksiąg wieczystych jako element informatyzacji wymiaru sprawiedliwości dr Danuta Szczepańska-Wasersztrum, Naczelnik Wydziału Nowych Ksiąg Wieczystych, Departament Informatyzacji i Rejestrów Sądowych, Ministerstwo Sprawiedliwości Aktualny etap reformy MoŜliwość przeglądania ksiąg wieczystych przez Internet Charakter prawny wydruku komputerowego z księgi wieczystej online Techniczne i prawne konsekwencje wprowadzenia Przeglądarki Ksiąg Wieczystych online 2. PRAKTYCZNE ASPEKTY KORZYSTANIA Z KSIĄG WIECZYSTYCH BIEśĄCE ZAGADNIENIA Małgorzata Kluziak, Sędzia Sądu Okręgowego, sędzia wizytator ds. ksiąg wieczystych i cywilnych w Sądzie Okręgowym w Warszawie Dostęp do księgi wieczystej, akt księgi wieczystej, treści wniosków - interes prawny Sposób czytania elektronicznej księgi wieczystej Odpisy z księgi wieczystej i wydruki online Rola wzmianki w księdze wieczystej dla bezpieczeństwa finansowania i obrotu, sposób ujawniania WKW 11.00-11.20 przerwa kawowa
11.20 3. TREŚĆ INFORMACJI JAWNYCH Z KSIĘGI WIECZYSTEJ JAKO PODSTAWA BEZPIECZEŃSTWA DLA TRANSAKCJI OBROTU Moderowanie: dr Agnieszka Tułodziecka, Prezes Fundacji na Rzecz Kredytu Hipotecznego mec. Aleksander Hetko, radca prawny, Beiten Burkhardt P. Daszkowski Sp.K. mec. Ewa Kowal-Ziętara, adwokat, Stewart International Bezpieczeństwo transakcji i finansowania w oparciu o informacje z treści księgi wieczystej Ryzyko prawne dla wierzyciela hipotecznego i nabywcy nieruchomości w związku z informacjami nieujawnionymi w księdze wieczystej Rola rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych Ryzyko i przypadki wzruszenia tytułu prawnego oraz wzruszenia hipoteki Pozycja prawna banku finansującego hipotecznie Perspektywa i doświadczenia ubezpieczycieli z uwzględnieniem produktów typy Title Insurance (gwarancja tytułu własności) 12.00-16.00 Panel III BIEśĄCA PRAKTYKA I NAJNOWSZE ORZECZNICTWO Wstęp i moderowanie: mec. Izabela Heropolitańska, Bank Pekao SA, Fundacja na Rzecz Kredytu Hipotecznego Komentarz i przegląd orzecznictwa: Zbigniew Strus, Sędzia Sądu NajwyŜszego w st.spocz. Renata Malicka, Bank PKO BP SA dr Izabela Makowska, BRE Bank Hipoteczny S.A. 1. PRAWOMOCNOŚĆ WPISU HIPOTEKI DO KSIĘGI WIECZYSTEJ (NA TLE ORZECZENIA SOKIK XVII AMC 512/09) Renata Malicka, Bank PKO BP SA Procedury dostosowawcze banków wobec konsumentów w kontekście prawomocności wpisu hipoteki Ustalanie momentu zwrot opłat w świetle wyroku SOKiK (data prawomocności wpisu) 2. HIPOTEKI DEWELOPERSKIE (HIPOTEKA ŁĄCZNA) NA PRZYKŁADZIE KAZUSU Z PRAKTYKI dr Izabela Makowska, BRE Bank Hipoteczny S.A. Ryzyka dla wierzyciela hipotecznego w związku z wydzieleniem lokalu Praktyka stosowania umów o podział hipoteki, sposób ujawnienia
3. PROBLEMY Z BIEśĄCEJ PRAKTYKI BANKOWEJ mec. Izabela Heropolitańska, Bank Pekao SA, członek Zarządu Fundacji na Rzecz Kredytu Hipotecznego Specyfika ustanawiania zabezpieczeń hipotecznych na rzecz podmiotów takich jak kościelne osoby prawne czy wspólnoty mieszkaniowe Problematyka spadkobrania w kredytowaniu hipotecznym 13.20 14.00 obiad 14.00-16.00 4. PRZEGLĄD ORZECZNICTWA Zbigniew Strus, Sędzia Sądu NajwyŜszego w st.spocz. 1. Trwałość hipoteki przymusowej w upadłości uchwała SN z 28.04.2010 r., III CZP 2/10 Umorzenie postępowania na podstawie art. 182 1 1 k.p.c. nie powoduje przewidzianego w art. 744 k.p.c. upadku zabezpieczenia polegającego na obciąŝeniu nieruchomości hipoteką przymusową wpisaną do księgi wieczystej przed ogłoszeniem upadłości. 2. Moc wsteczna wpisu w księdze wieczystej uchwała SN z 16.12.2009 r., III CZP 80/09 Sąd rozpoznając wniosek o wpis w księdze wieczystej związany jest stanem rzeczy istniejącym w chwili złoŝenia wniosku i kolejnością jego wpływu 3. Charakter prawny hipoteki łącznej postanowienie SN z 4.12.2009 r., III CZP 101/09 1. Jeśli hipoteka łączna istnieje, losy hipotek obciąŝających poszczególne nieruchomości mogą kształtować się róŝnie. Jak wynika z art. 76 ust. 2 u.k.w.h., zaleŝą one od działań podejmowanych przez wierzyciela, który według swego uznania moŝe dokonać podziału hipoteki pomiędzy poszczególne nieruchomości, a nawet zwolnić niektóre nieruchomości z obciąŝenia hipotecznego. Przyjęcie konstrukcji zakładającej istnienie tylu hipotek, ile jest obciąŝonych nią nieruchomości, powoduje, Ŝe nawet wygaśnięcie hipotek na niektórych nieruchomościach nie pociąga za sobą wygaśnięcia pozostałych. W konsekwencji dopuszczalne jest takŝe zróŝnicowanie sytuacji prawnej właścicieli tych nieruchomości. 2. Niedopuszczalne jest przedstawienie jako zagadnienia prawnego pytania, odpowiedź na które byłaby równoznaczna z rozstrzygnięciem sprawy. 4. Hipoteka kaucyjna na zabezpieczenie wierzytelności w z umów ramowych wyrok S.A. w Białymstoku z 22.07.2009 r., I ACa 268/09 1. Umowa o świadczenie usług w zakresie kredytowania i prowadzenia innych operacji obciąŝonych ryzykiem nie moŝe być traktowana jako umowa zobowiązująca do zawarcia umowy o ustanowienie hipoteki kaucyjnej. 2. Przedmiotem hipoteki kaucyjnej mogą być wierzytelności przyszłe, wynikające z umowy ramowej, jeŝeli jej postanowienia są precyzyjne i pozwalają ustalić maksymalne obciąŝenie nieruchomości wynikające z hipotek. 5. Przelew wierzytelności w egzekucji Wyrok SN z 24.10.2007 r., IV CKS 210/07 Artykuł 885 in fine w związku z art. 902 k.p.c. nie uzasadnia w stosunku do wierzyciela egzekwującego bezskuteczności umowy przelewu wierzytelności o zapłatę czynszu zawartej przed zajęciem przelanej wierzytelności. 16.00-16.15 dyskusja podsumowująca i zakończenie konferencji