ELEKTRONICZNY OBRÓT GOSPODARCZY I JEGO BEZPIECZEŃSTWO. 2015/2016 I SNE II stopnia

Transkrypt

1 ELEKTRONICZNY OBRÓT GOSPODARCZY I JEGO BEZPIECZEŃSTWO 2015/2016 I SNE II stopnia

2 IV. Elektroniczna księga wieczysta 2

3 Księgi wieczyste podstawy prawne Ustawa z 6 lipca 1982 o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2013 r., poz. 707, z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 21 listopada 2013 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym (Dz. U. z 2013 r., poz. 1411, z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 listopada 2013 r. w sprawie Centralnej Informacji Ksiąg Wieczystych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1407, z późn. zm.) 3

4 Funkcja ksiąg wieczystych jako rejestru publicznego Art. 1 u.k.w.h. 1. Księgi wieczyste prowadzi się w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości. 2. Księgi wieczyste zakłada i prowadzi się dla nieruchomości, które nie mają ksiąg wieczystych albo których księgi wieczyste zaginęły lub uległy zniszczeniu. 3. Księgi wieczyste mogą być także prowadzone w celu ustalenia stanu prawnego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. 4

5 Prowadzenie ksiąg wieczystych Art. 23 u.k.w.h. Prowadzenie ksiąg wieczystych należy do właściwości sądów rejonowych. Czynności sądu w zakresie prowadzenia ksiąg wieczystych mogą wykonywać referendarze sądowi. Art. 24 ust. 1 u.k.w.h. Dla każdej nieruchomości prowadzi się odrębną księgę wieczystą, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Dotyczy to także nieruchomości lokalowych oraz nieruchomości, w których nieruchomości lokalowe zostały wyodrębnione. Art. 28 u.k.w.h. Przy każdej księdze wieczystej prowadzi się akta księgi wieczystej. Do akt tych składa się dokumenty i pisma dotyczące nieruchomości. 5

6 Zasady dotyczące ksiąg wieczystych Jawność formalna Art. 2 u.k.w.h. Księgi wieczyste są jawne. Nie można zasłaniać się nieznajomością wpisów w księdze wieczystej ani wniosków, o których uczyniono w niej wzmiankę. materialna (domniemania prawne) Art. 3 u.k.w.h. 1. Domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym. 2. Domniemywa się, że prawo wykreślone nie istnieje. 6

7 Zasady dotyczące ksiąg wieczystych cd. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych Art. 5 u.k.w.h. W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym treść księgi rozstrzyga na korzyść tego, kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według treści księgi nabył własność lub inne prawo rzeczowe (rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych). Wyłączenia rękojmi (art. 6 ust. 1 i 2 u.k.w.h.) Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie chroni rozporządzeń nieodpłatnych albo dokonanych na rzecz nabywcy działającego w złej wierze. W złej wierze jest ten, kto wie, że treść księgi wieczystej jest niezgodna z rzeczywistym stanem prawnym, albo ten, kto z łatwością mógł się o tym dowiedzieć. 7

8 Wpisy do ksiąg wieczystych Wpis do księgi jest specyficzną formą orzeczenia sądowego i jako taki podlega kontroli instancyjnej. Wpisu dokonuje sędzia lub referendarz sądowy, na podstawie złożonych wniosków, wyjątkowo tylko z urzędu. Wpis w księdze wieczystej ma moc wsteczną od chwili złożenia wniosku o dokonanie wpisu, a w wypadku wszczęcia postępowania z urzędu - od chwili wszczęcia tego postępowania (art. 29 u.k.w.h.) Podział wpisów (wg kryterium skutków prawnych) konstytutywne (wpis decyduje o powstaniu lub przejściu na nabywcę określonego prawa) deklaratoryjne (skuteczne rozporządzenie prawem następuje niezależnie od wpisu, który służy jedynie ujawnieniu stanu prawnego) 8

9 Struktura księgi wieczystej (działy) Art. 25 ust. 1 u.k.w.h. Księga wieczysta zawiera cztery działy, z których: 1) pierwszy obejmuje oznaczenie nieruchomości oraz wpisy praw związanych z jej własnością; 2) drugi obejmuje wpisy dotyczące własności i użytkowania wieczystego; 3) trzeci przeznaczony jest na wpisy dotyczące ograniczonych praw rzeczowych, z wyjątkiem hipotek, na wpisy ograniczeń w rozporządzaniu nieruchomością lub użytkowaniem wieczystym oraz na wpisy innych praw i roszczeń, z wyjątkiem roszczeń dotyczących hipotek; 4) czwarty przeznaczony jest na wpisy dotyczące hipotek. 9

10 Elektroniczne księgi wieczyste Aktualnie księgi wieczyste (dla nowych nieruchomości) są zakładane i prowadzone w systemie informatycznym (art uk.w.h.) Jednocześnie finalizowany jest proces przenoszenia ksiąg treści dotychczasowej księgi wieczystej do struktury księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym (migracja ksiąg wieczystych), zgodnie z ustawą z dnia 14 lutego 2003 r. o przenoszeniu treści księgi wieczystej do struktury księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym (Dz. U. Nr 42, poz. 363). 10

11 Projekt Nowa Księga Wieczysta (NKW) NKW - projekt informatyczny Ministerstwa Sprawiedliwości przewidujący m.in.: - zakładanie i prowadzenie ksiąg wieczystych w systemie informatycznym, - przenoszenie treści ksiąg wieczystych prowadzonych w dotychczasowej postaci do systemu informatycznego, - wydawanie odpisów z ksiąg wieczystych w formie wydruków, - bezpośredni wgląd do ksiąg wieczystych. 11

12 Projekt Nowa Księga Wieczysta (NKW) cd. Cel systemu NKW zwiększenie bezpieczeństwa obrotu nieruchomościami poprzez: poprawę skuteczności rejestracji praw własności nieruchomości, podniesienie wiarygodności zapisów ksiąg wieczystych, usprawnienie postępowań dotyczących ksiąg wieczystych zapewnienie centralnego, jednolitego i łatwego dostępu do ksiąg wieczystych, w tym w szczególności umożliwienie bezpośredniego wglądu do ksiąg wieczystych. 12

13 Centralna baza danych ksiąg wieczystych (CBDKW) Art u.k.w.h. 1. Dla prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym, o którym mowa w art. 25 1, Minister Sprawiedliwości tworzy i utrzymuje centralną bazę danych ksiąg wieczystych, stanowiącą ogólnokrajowy zbiór ksiąg wieczystych prowadzonych w tym systemie. 2. Minister Sprawiedliwości zapewni bezpieczeństwo centralnej bazy danych ksiąg wieczystych, w szczególności ochronę przed nieuprawnionym dostępem osób trzecich, zniszczeniem oraz utratą danych. 3. Sądy rejonowe, które zakładają i prowadzą księgi wieczyste w systemie informatycznym, dokonują czynności związanych z prowadzeniem ksiąg wieczystych w centralnej bazie danych ksiąg wieczystych. 13

14 Realizacja zasady jawności formalnej ksiąg wieczystych Zasada jawności formalnej ksiąg wieczystych realizowana jest przede wszystkim przez prawo przeglądania treści księgi wieczystej oraz wydawanie odpisów i innych dokumentów z księgi wieczystej. Sposób realizacji zasady jawności jest odmienny w przypadku ksiąg wieczystych prowadzonej w formie papierowej (jeszcze nieprzeniesionej do systemu informatycznego) i w przypadku księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym. 14

15 Realizacja zasady jawności formalnej ksiąg wieczystych cd. Przeglądanie papierowych ksiąg wieczystych Art u.k.w.h. 1. Księgi wieczyste i akta ksiąg wieczystych przechowuje się w sądzie. 2. Księgi wieczyste nie mogą być wydawane poza budynek sądu rejonowego. 3. Każdy może przeglądać księgi wieczyste w obecności pracownika sądu. 4. Akta księgi wieczystej może przeglądać, w sposób określony w ust. 3, osoba mająca interes prawny oraz notariusz. 15

16 Realizacja zasady jawności formalnej ksiąg wieczystych cd. Odpisy ksiąg wieczystych Art u.k.w.h. 1. Odpisy ksiąg wieczystych według ostatniego stanu wpisów wydaje się na żądanie osób zainteresowanych lub na żądanie sądu, prokuratora, notariusza, organu administracji rządowej oraz jednostki samorządu terytorialnego. 2. Odpisy ksiąg wieczystych obejmujące wpisy wykreślone wydaje się tylko na żądanie sądu, prokuratora, notariusza, organu administracji rządowej oraz jednostki samorządu terytorialnego, a w wypadkach uzasadnionych - również na żądanie osoby, której wykreślony wpis dotyczył. 16

17 Realizacja zasady jawności formalnej ksiąg wieczystych cd. Odpisy ksiąg wieczystych Art u.k.w.h. 3. Odpisy dokumentów znajdujących się w aktach ksiąg wieczystych wydaje się na żądanie osób zainteresowanych lub na żądanie sądu, prokuratora, notariusza, organu administracji rządowej oraz jednostki samorządu terytorialnego. 4. Nie wydaje się dokumentów znajdujących się w aktach ksiąg wieczystych, jeżeli dokumenty te stanowią podstawę wpisu. 5. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do wydawania odpisów ksiąg wieczystych prowadzonych w systemie informatycznym, o którym mowa w art

18 Realizacja zasady jawności formalnej ksiąg wieczystych cd. Centralna Informacja Ksiąg Wieczystych (CIKW) przeglądanie i odpisy z elektronicznych ksiąg wieczystych Art u.k.w.h. 1. Informacji z centralnej bazy danych ksiąg wieczystych udziela Centralna Informacja Ksiąg Wieczystych, zwana dalej "Centralną Informacją", z ekspozyturami przy wydziałach sądów rejonowych prowadzących księgi wieczyste. 2. Centralna Informacja wydaje na wniosek odpisy ksiąg wieczystych, wyciągi z ksiąg wieczystych oraz zaświadczenia o zamknięciu ksiąg wieczystych, prowadzonych w systemie informatycznym. 3.Odpisy, wyciągi i zaświadczenia, o których mowa w ust. 2, wydawane przez Centralną Informację mają moc dokumentów wydawanych przez sąd. 18

19 Realizacja zasady jawności formalnej ksiąg wieczystych cd. Centralna Informacja Ksiąg Wieczystych (CIKW) przeglądanie i odpisy z elektronicznych ksiąg wieczystych Art u.k.w.h. 4. W przypadku złożenia za pośrednictwem systemu teleinformatycznego wniosku o wydanie dokumentów, o których mowa w ust. 2, Centralna Informacja umożliwia samodzielne wydrukowanie tych dokumentów za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Wydruki tych dokumentów mają moc dokumentów wydawanych przez sąd, jeżeli posiadają cechy umożliwiające ich weryfikację z danymi zawartymi w centralnej bazie danych ksiąg wieczystych. 5. Centralna Informacja umożliwia, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, przeglądanie ksiąg wieczystych prowadzonych w systemie informatycznym. 19

20 Realizacja zasady jawności formalnej ksiąg wieczystych cd. Bezpłatne przeglądanie elektronicznej księgi wieczystej Art u.k.w.h. 6. Każdy, kto zna numer księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym, może bezpłatnie przeglądać księgę wieczystą za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. 7. Wydruki treści wyświetlonych w trybie przeglądania księgi wieczystej nie posiadają mocy dokumentów wydawanych przez sąd. Internetowa przeglądarka ksiąg wieczystych: 20

21 Realizacja zasady jawności formalnej ksiąg wieczystych cd. Wyszukiwanie ksiąg wieczystych Art u.k.w.h. 8. Jeżeli jest to niezbędne do realizacji zadań ustawowych, o zgodę do Ministra Sprawiedliwości na wielokrotne, nieograniczone w czasie wyszukiwanie ksiąg wieczystych w centralnej bazie danych ksiąg wieczystych mogą wystąpić: m.in. sądy; prokuratura; organy kontroli skarbowej; organy podatkowe; komornicy sądowi; Policja; Zakład Ubezpieczeń Społecznych; notariusze. ( ) 10. Minister Sprawiedliwości odmawia zgody na wielokrotne, nieograniczone w czasie wyszukiwanie ksiąg wieczystych, w drodze decyzji, jeżeli: 1) podmiot występujący o zgodę nie jest podmiotem wymienionym w ust. 8; 2) nie wykazano, że wielokrotne, nieograniczone w czasie wyszukiwanie ksiąg wieczystych jest niezbędne do realizacji zadań ustawowych; 3) nie istnieją warunki techniczne po stronie Centralnej Informacji. 21

22 Realizacja zasady jawności formalnej ksiąg wieczystych cd. Internetowa przeglądarka ksiąg wieczystych dostęp 1/ numer elektronicznej księgi wieczystej, składający się z następujących trzech członów: czteroznakowego kodu wydziału kod można wprowadzić ręcznie / przy pomocy rozwijanej listy zawierającej nazwy miejscowości właściwego numeru księgi wieczystej (odpowiada on numerowi nadanemu w repertorium ksiąg wieczystych danego wydziału) cyfry kontrolnej (nadawanej w chwili zakładania księgi w postaci elektronicznej) 2/ kod zabezpieczający należy wprowadzić znaki znajdujące się na obrazku (ważna jest wielkość liter) - jest to mechanizm zabezpieczający system Przykład: WA4M/ /0 22

23 Realizacja zasady jawności formalnej ksiąg wieczystych cd. Internetowa przeglądarka ksiąg wieczystych cd. Opcje przeglądanie: aktualna treść KW - pobranie aktualnych informacji ujawnionych w księdze wieczystej (tylko wpisy obowiązujące); zawartość informacyjna jest zgodna z prezentowaną na odpisie zwykłym księgi wieczystej zupełna treść KW - pobranie zarówno aktualnych (obowiązujących) jak i wykreślonych informacji z księgi wieczystej; zawartość informacyjna jest zgodna z prezentowaną na odpisie zupełnym księgi wieczystej Wpisy obowiązujące - prezentowane są na białym tle, a wpisy wykreślone na szarym tle.

24 Elektroniczne postępowanie wieczystoksięgowe nowy etap informatyzacji ksiąg wieczystych 18 listopada 2015 r. wejście w życie ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 218), wprowadzającej obowiązek inicjowania postępowania wieczystoksięgowego drogą elektroniczną (składania wniosku o wpis za pośrednictwem systemu teleinformatycznego) przez określone podmioty (notariuszy, komorników i naczelników urzędów skarbowych). 24