Spis treści: W numerze Biuro Szczecińskiej Izby Pielęgniarek i Położnych 70-242 Szczecin, ul. Ks. Bogusława 30 czynne od poniedziałku do czwartku w godz. 8.00-16.00 w trzecią sobotę miesiąca w godz. 9.00-13.00 Sekretariat tel. 091 432-98-61 tel./fax: 091 432-98-68 e-mail: sipip@sipip.szczecin.pl Secjalista ds. administracyjno - biurowych tel. 091 432-98-67 Dyżury Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej w drugą środę miesiąca w godz. 14.00-16.00 Posiedzenie Komisji ds. kształcenia pierwszy wtorek miesiąca o godz. 13.30 Prezydium spotyka się co trzy tygodnie - w środę o godz. 13.00 Prawnik Izby I, III i V poniedziałek miesiąca w godz. 11.00-13.00 II, IV poniedziałek miesiąca w godz. 15.00-17.00 Wizyty proszę umawiać w sekretariacie Izby Komisja ds. położnych spotyka się w drugi czwartek miesiąca godz. 15.15 Sekretarz Rady tel. 091 432-98-62 poniedziałki w godz. 10.00-18.00 od wtorku do czwartku w godz. 8.00-16.00 Kasa Izby tel. 091 432-98-66 od poniedziałku do czwartku 8.30-15.00 wypłaty z kasy: poniedziałek, środa, czwartek 11.00-15.00 Główna Księgowa tel. 091 432-98-66 od wtorku do czwartku 8.00-16.00 Skarbnik tel. 091 432-98-67 poniedziałek, środa, czwartek w godz. 11.00-16.00 Dział prawa wykonywania zawodu tel. 091 432-98-65 poniedziałek 8.00-17.30, wtorek 8.00-15.00 środa 8.00-16.00, czwartek 8.00-17.00 Piątek jest dniem bez interesanta Nordea Bank Polska S.A. POB Szczecin II Nr konta: 49 1440 1332 0000 0000 0340 7567 Kalendarium...................................... 2 Medycyna szkolna użyczenie gabinetów.............. 3 Informacja KRASzM............................. 5 Sytuacja w pielęgniarstwie.......................... 6 Spraw poz ciąg dalszy.............................. 10 Pielęgniarska opieka długoterminowa.................. 11 Normy czasu pracy pielęgniarki w szkole............... 15 Poz i opieka długoterminowa......................... 17 Profilaktyczna opieka zdrowotna nad uczniami.......... 21 Podziękowania.................................... 22 Poz i opieka długoterminowa z ostatniej chwili......... 23 Gryficka rehabilitacja............................... 28 Sprawozdania Konsultantów Wojewódzkich............. 29 Stanowiska Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego........................... 43 Oferta pracy...................................... 45 Pobieranie i transport materiału biologicznego........... 46 Oferta szkoleń.................................... 49 Kondolencje...................................... 51 O śmierci myśli filozoficzne........................ 55 Laur Cisowy 2009................................. 56 Zachęcamy do korzystania z forum dyskusyjnego. Ma ono służyć wymianie wiedzy, doświadczenia oraz możliwości rozwiązywania bieżących zdarzeń. W mojej ocenie może być dla nas nieocenionym źródłem wszystkich wiadomości, którymi chcemy się podzielić z innymi. Forum to bedzie żyło tylko dzięki aktywności naszych grup zawodowych, dlatego zachęcam do pisania. Maria Matusiak Adres forum: http://sipip.phorum.pl Wydawca: Rada Szczecińskiej Izby Pielęgniarek i Położnych 70-242 Szczecin, ul. Księcia Bogusława 30, tel. 091 432-98-61 tel./fax: 091 432-98-68 REGON 810026946 Redaguje zespół: Helena Gąsior, Izabela Piasecka, Ewa Kacprzak, Urszula Karpowicz, Gabriela Hofman. Zdjęcia: ze zbiorów redakcji. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania nadsyłanych materiałów oraz zmiany tytułów, nie zwraca materiałów nie zamówionych i nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń. Redakcja przyjmuje i zamieszcza odpłatnie wszelkie ogłoszenia i reklamy. Nakład 1600 szt. Druk ukończono: 12.04.2010 r. Do użytku wewnętrznego Egzemplarze bezpłatne dla członków SIPiP. W wolnej sprzedaży - 2,50 zł 1
K A L E N D A R I U M K A L E N D A R I U M K A L E N D A R I U M K A L E N D A R I U M K A L E N D Luty 2010 Grudzień 2009 11.02.2010 Posiedzenie Komisji położnych 10.02.2010 Posiedzenie Prezydium Rady 09.02.2010 Posiedzenie Komisji ds. pielęgniarstwa pediatrycznego 09.02.2010 Konkurs na Pielęgniarkę Naczelną Szpitala Miejskiego w Świnoujściu 08.02.2010 Posiedzenie Komisji ds. Nadzoru nad wykonywaniem indywidualnych/grupowych praktyk pielęgniarskich/położniczych 04.02.2010 Egzamin kurs kwalifikacyjny Pielęgniarstwo rodzinne dla pielęgniarek III edycja 03.02.2010 Egzamin kurs kwalifikacyjny Pielęgniarstwo rodzinne dla pielęgniarek III edycja 02.02.2010 Posiedzenie Komisji ds. kształcenia 02.02.2010 Egzamin po 5 letniej przerwie w wykonywaniu zawodu pielęgniarki/położnej 01.02.2010 Posiedzenie Komisji socjalnej Styczeń 2010 28.01.2010 Spotkanie z Pełnomocnymi Przedstawicielami SIPiP 27.01.2010 Spotkanie z Kierownikami NZOZ 26.01.2010 Posiedzenie Zarządu PTPAiIO oddział Szczecin 26.01.2010 Spotkanie z Pielęgniarską Kadrą Kierowniczą 25.01.2010 Spotkanie Okręgowego Rzecznika i Sądu 21.01.2010 Spotkanie Zespołu ds. pielęgniarstwa chirurgicznego 20.01.2010 Posiedzenie Prezydium Rady 19.01.2010 Posiedzenie Komisji ds. pielęgniarstwa pediatrycznego 18.01.2010 Spotkanie zespołu ds. medycyny szkolnej 17.01.2010 WYSTĘP CHÓRU STOWARZYSZENIA 50 PLUS W KOŚCIELE PRZY UL. BOGURODZICY 12.01.2010 Spotkanie Pielęgniarek Epidemiologicznych 11.01.2010 Posiedzenie Komisji nadzoru nad IPPP 07.01.2010 Posiedzenie Komisji położnych 05.01.2010 Posiedzenie Komisji ds. szpitalnictwa 05.01.2010 Posiedzenie Komisji ds. kształcenia 05.01.2010 Egzamin po 5 letniej przerwie w wykonywaniu zawodu 30.12.2009 Posiedzenie Prezydium 29.12.2009 Spotkanie Zespołu ds. pielęgniarek medycyny szkolnej 15.12.2009 Spotkanie Zespołu ds. pielęgniarek medycyny szkolnej 09.12.2009 Posiedzenie Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej Pielęgniarek i Położnych 09.12.2009 Posiedzenie Rady 08.12.2009 Posiedzenie Komisji ds. pielęgniarstwa pediatrycznego 08.12.2009 Spotkanie Pielęgniarek Epidemiologicznych 08.12.2009 Posiedzenie Komisji rewizyjnej 07.12.2009 Posiedzenie Komisji socjalnej 01.12.2009 Posiedzenie Komisji ds. szpitalnictwa 01.12.2009 Posiedzenie Komisji ds. kształcenia i doskonalenia zawodowego pielęgniarek i położnych 01.12.2009 Egzamin po 5 letniej przerwie w wykonywaniu zawodu pielęgniarki/położnej Listopad 2009 30.11.2009 Posiedzenie Okręgowego Sądu Pielęgniarek i Położnych 26.11.2009 Posiedzenie Komisji ds. jakości w ochronie zdrowia 23.11.2009 Spotkanie Pań odchodzących na emeryturę K A L E N D A R I U M K A L E N D A R I U M K A L E N D A R I U M K A L E N D A R I U M K A L E N D 2
A - MEDYCYNA SZKOLNA... A - 3
4
INFORMACJA Skład Krajowej Rady Akredytacyjnej Szkolnictwa Medycznego na lata 2009 2013 Prezydium 1. dr hab. Danuta Dyk, zgłoszona przez Polskie Towarzystwo Pielęgniarek Anestezjologicznych i Intensywnej Opieki Przewodnicząca, 2. dr Grażyna Iwanowicz Palus, zgłoszona przez Polskie Towarzystwo Położnych Wiceprzewodnicząca, 3. mgr Jolanta Kolasińska, zgłoszona przez Dolnośląskie Stowarzyszenie Rozwoju Pielęgniarstwa Onkologicznego oraz uczelnię Sekretarz. Członkowie: prof. dr hab. Kornelia Kędziora Kornatowska, zgłoszona przez uczelnię prof. dr hab. Zbigniew Kopański, zgłoszony przez Małopolską Okręgową Izbę Pielęgniarek i Położnych prof. dr hab. Maciej Wilczak, zgłoszony przez uczelnię dr hab. Beata Karakiewicz, zgłoszona przez uczelnię dr hab. Grażyna Nowak Starz, zgłoszona przez uczelnię dr Grażyna Franek, zgłoszona Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie oraz uczelnię dr Mariola Głowacka, zgłoszona przez Naczelną Izbę Pielęgniarek i Położnych dr Krystyna Radecka, zgłoszona przez uczelnię mgr Iwona Borchulska, zgłoszona przez Ogólnopolski Związek Zawodowy Pielęgniarek i Położnych 5
SYTUACJA W PIELĘGNIARSTWIE... 6
7
8
9
SPRAW POZ CIĄG DALSZY... 10
11
12
13
14
MEDYCYNA SZKOLNA 15
Czy grozi nam Karoshi? Praca na kilku etatach jest niebezpieczna i doprowadzić może do wyczerpania, zagrożenia zdrowia i życia pacjentów, a przede wszystkim pielęgniarek. W 2008 r. w Japonii z powodu wyczerpania pracą zmarły 2 pielęgniarki (oficjalnie potwierdzone 2 przypadki: 24 i 25 letnia pielęgniarka) przyczyną była choroba Karoshi (śmierć spowodowana pracą ponad siły, z wyczerpania). W Japonii ocenia się że w tej samej sytuacji jest około 20 000 pielęgniarek. 16
POZ I OPIEKA DŁUGOTERMINOWA NIPiP/NRPiP/DM/0059/13/2010 Warszawa, dnia 22 stycznia 2010r. Szanowny Panie Prezesie, Pan Jacek Paszkiewicz Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia W związku z postulatami pielęgniarek, realizujących świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze w ramach opieki długoterminowej domowej, w imieniu Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych proszę o podjęcie natychmiastowych działań mających na celu zmianę Załącznika Nr 1 do Zarządzenia Nr 93/2009/DSOZ z dnia 30 grudnia 2009 roku Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia zmieniające zarządzenie w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze w ramach opieki długoterminowej. Niedopuszczalnym jest, aby bez konsultacji ze świadczeniodawcami (w tym pielęgniarkami realizującymi świadczenia opieki długoterminowej domowej) została dokonana zmiana polegająca na wpisaniu w kolumnie: świadczenia w pielęgniarskiej opiece długoterminowej domowej, nazwa świadczenia sprawozdawanego osobodzień w pielęgniarskiej opiece długoterminowej dla pacjentów przebywających pod tym samym adresem zamieszkania - wskaźnika 0,4. Zastosowanie wskaźnika 0,4 dla pacjentów, objętych skalą Barthel 0-40, przebywających pod jednym adresem zamieszkania, którzy wymagają całodziennej, wzmożonej opieki pielęgniarskiej i pielęgnacyjnej (w godzinach od 8.00 do 20.00 z zapewnieniem ciągłości i dostępności świadczeń przez 365 dni w roku), równoznaczne jest z wyeliminowaniem z rynku usług zdrowotnych podmiotów, realizujących ww. świadczenia i ograniczenie dostępności do tych świadczeń świadczeniobiorców, niezdolnych do samodzielnej egzystencji i samoopieki, niepełnosprawnych, przewlekle chorych. Niezrozumiała jest intencja wprowadzenia powyższego zapisu. Pacjenci przebywający pod tym samym adresem jak i pod różnymi adresami, podlegają tym samym kryteriom kwalifikacji i mają te same uprawnienia do świadczeń zdrowotnych. Opieka nad pacjentem nie może być różnicowana ze względu na miejsce przebywania pacjenta, jego kolor skóry, czy wyznanie religijne, ale wyłącznie ze względu na stan zdrowia pacjenta. Stąd wprowadzony przez Narodowy Fundusz Zdrowia współczynnik, zdaniem Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych jest dyskryminacją pacjentów przebywających pod tym samym adresem oraz pielęgniarek, które będą zobowiązane do zapewnienia opieki dla podwójnej liczby pacjentów a wysokość finansowania będzie aż o 60% niższa w przeliczeniu na poszczególnego pacjenta. Uważamy, że w przypadku objęcia przez pielęgniarkę opieką 12 świadczeniobiorców, przebywających pod tym samym adresem zamieszkania, wskaźnik ten powinien być na poziomie 0,8 z ujednoliconą jednostką rozliczeniową za osobodzień w wysokości 35,00 zł w opiece domowej w całym kraju. W związku z powyższym, Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych wnioskuje o natychmiastową zmianę Zarządzenia Nr 93/2009/DSOZ z dnia 30 grudnia 2009 roku Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia zmieniające zarządzenie w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju świadczenia pielęgnacyjnej i opiekuńcze w ramach opieki długoterminowej (Załącznik nr 1 do zarządzenia katalog świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych dla świadczeń gwarantowanych, pielęgniarska opieka długoterminowa) i wpisania osobodzień w pielęgniarskiej opiece długoterminowej domowej dla pacjentów, przebywających pod tym samym adresem zamieszkania ze wskaźnikiem 0,8. Świadczeniobiorcy objęci tą opieką muszą mieć zagwarantowane jakościowo i ilościowo świadczenia w zakresie opieki długoterminowej. Bez zabezpieczenia środków finansowych na odpowiednim poziomie oraz przy zmniejszanych nakładach, proponowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia wskaźnikach, tworzy się pozory zabezpieczenia tych świadczeń i wprowadza w błąd społeczeństwo oraz świadczeniodawcow co destabilizuje system gwarantowanych świadczeń zdrowotnych i społecznych iluzorycznie rozwiązując problem potrzeb pacjentów oraz nakładając na pielęgniarkę dodatkowe obowiązki, bez zwiększenia wynagrodzenia. Koniecznym jest również zmiana treści Zarządzenia Nr 84/2009/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 11 grudnia 2009 r. w sprawie określenia warunków i realizacji umów w rodzaju świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze w ramach opieki długoterminowej, w zakresie budzącym wątpliwości interpretacyjne. Przedmiotowe zmiany powinny obejmować przede wszystkim: 17
Rozdział 3 Zasady postępowania oraz wymagania wobec świadczeniodawców 8 ust. 4 należy wykreślić wyrazy w ciągu 3 dni i wpisać w ciągu tygodnia, w formie pisemnej lub telefonicznej lub faxem, lub mailem. Niezrozumiałym jest dodatkowe powiadamianie Dyrektora Oddziału WNFZ o przyjęciu, wypisie, zgonie pacjenta, skoro NFZ otrzymuje ww. informacje od świadczeniodawców w formie sprawozdawczości (raportów statystycznych). Rozdział 4 Zasady udzielania świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w warunkach stacjonarnych - w 10 ust. 2, należy zmienić 40 pkt na 60 pkt. - w 10 ust. 3 proponuję nowe brzmienie: 3. Zadaniem zakładu opiekuńczego jest okresowe objęcie całodobową pielęgnacją oraz kontynuacja leczenia świadczeniobiorców przewlekle chorych i świadczeniobiorców, którzy przebyli leczenie szpitalne i mają ukończony proces diagnozowania, leczenia operacyjnego lub intensywnego leczenia zachowawczego, a nie wymagają już dalszej hospitalizacji w oddziale szpitalnym, jednak ze względu na stan zdrowia i niesprawność fizyczną, brak samodzielności w samoopiece i samopielęgnacji, oraz stały nadzór stanu zdrowia lekarza, potrzebę profesjonalnej pielęgnacji i rehabilitację, powinni przebywać w zakładzie opiekuńczym. Rozdział 5 Zasady udzielania świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w warunkach domowych - w 13 ust. 2, pkt 1) po wyrazie intensywnej należy dopisać wyraz specjalistycznej. - w 13 ust. 2 pkt 2) należy doprecyzować, iż pielęgniarka opieki długoterminowej, pielęgniarka poz dokonuje kwalifikacji pacjentów do pielęgniarskiej opieki długoterminowej domowej, natomiast lekarz dokonuje wpisu dotyczącego aktualnego stanu zdrowia, rozpoznania choroby zasadniczej z zastosowaniem procedury ICD-10 oraz zleceń leczniczych. - w 13 ust. 2 pkt 3) po wyrazach ustala plan opieki o rozpoznane problemy pielęgnacyjne należy dopisać wyrazy i niezbędne potrzeby zdrowotne. - w 13 ust. 2 pkt 6) proponuję nowe brzmienie: 6) udzielone świadczenia pielęgniarka odnotowuje w karcie czynności pielęgnacyjnych, wraz z datą ich wykonania, 1 raz w miesiącu potwierdzony podpisem świadczeniobiorcy lub jego rodziny lub opiekuna faktycznego; plan opieki, wzór karty czynności pielęgnacyjnych stanowi załącznik nr 5 do zarządzenia. Rozdział 6 Zasady sprawozdawania, rozliczania i finansowania świadczeń - w 14 w ust. 8, 9, 10 należy zmienić punktację 0 punktów w ocenie skalą opartą na skali Barthel i wpisać 0 5 punktów. Załącznik Nr 3 Warunki wobec świadczeniodawców świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze 3. Zespół Długoterminowej Opieki Domowej dla pacjentów wentylowanych mechanicznie; Zespół Długoterminowej Opieki Domowej dla dzieci i młodzieży wentylowanych mechanicznie. 3.1 Wymagania dotyczące personelu kolumna: pielęgniarki dodatkowe, pkt 4) proponuję nowe brzmienie: 4) pielęgniarki ze specjalizacją w zakresie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki lub kurs kwalifikacyjny w ww. dziedzinie. Załącznik Nr 4 Skierowanie do objęcia pielęgniarską opieką długoterminową domową - pkt III proponuję nowe brzmienie: Stwierdzam, że osoba wyżej wymieniona wymaga wzmożonej i specjalistycznej pielęgnacji i w chwili obecnej nie wymaga hospitalizacji. - pkt IV proponuję nowe brzmienie: Zlecenia lecznicze. Proponuję nowe brzmienie Załącznika Nr 5 Karta czynności pielęgnacyjnych dla pielęgniarki opieki długoterminowej domowej (propozycja w załączeniu). Ponadto proponuję, aby Załącznikiem do Zarządzenia była również Karta oceny świadczeniobiorcy kierowanego do objęcia pielęgniarską opieką długoterminową domową (propozycja w załączeniu). Z wyrazami szacunku Do wiadomości: Ewa Kopacz Minister Zdrowia Prezes (-)Elżbieta Buczkowska 18
MINISTERSTWO ZDROWIA RZECZNIK PRASOWY Warszawa, 20.11.2009 roku Informacja w sprawie skrócenia studiów pomostowych dla pielęgniarek, absolwentów liceów medycznych 19 listopada 2009 r. do Ministerstwa Zdrowia została przekazana przez Komisję Europejską informacja o pomyślnym efekcie rozmów dotyczących liczby godzin kształcenia uzupełniającego dla absolwentów liceów medycznych kształcących pielęgniarki i położne. Na posiedzeniu Komitetu ds. uznawania kwalifikacji ostatecznie podsumowano wynik uzgodnień przyjmując polską propozycję, przygotowaną przez resort zdrowia. Uzyskany rezultat to skrócenie kształcenia pomostowego, które obecnie będzie wynosiło 1150 godzin kształcenia zawodowego, w ciągu dwóch semestrów. Przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej polski system kształcenia pielęgniarek i położnych opierał się na różnych typach szkół takich jak licea medyczne i medyczne szkoły zawodowe. Opinia ekspertów unijnych na temat polskiego systemu kształcenia była jednoznaczna i wskazywała na to, że polskie pielęgniarki i położne nie spełniają standardów kształcenia europejskiego, gdyż liczba godzin kształcenia zawodowego była zbyt mała. Zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej od 2004 roku kwestia kształcenia uzupełniającego pielęgniarek i położnych jest regulowana rozporządzeniem Ministra Zdrowia. Regulacje zawarte w tym rozporządzeniu największą liczbą godzin kształcenia uzupełniającego nakładają na licealistki tj. 1633 i 3000 godz.(w zależności od czasu kiedy rozpoczęte zostało kształcenie). Wymogi zawarte w rozporządzeniu spotkały się z krytyką ze strony środowiska pielęgniarek i położnych. Minister Zdrowia Ewa Kopacz, dostrzegając ten problem, podjęła działania zmierzające do ponownego ustalenia liczby godzin kształcenia uzupełniającego dla absolwentów liceów medycznych. Procedura w tej sprawie wymagała licznych uzgodnień z Komisją Europejską. W dalszej kolejności sprawa została skierowana do rozpatrzenia przez Komitet ds. uznawania kwalifikacji składający z przedstawicieli wszystkich państw członkowskich, a następnie na posiedzenia grupy koordynatorów. Mimo wątpliwości zgłaszanych przez niektóre państwa członkowskie, dzięki staraniom strony polskiej Komitet ds. uznawania kwalifikacji zaakceptował regulacje przygotowane przez resort zdrowia. /-/ Piotr Olechno Rzecznik Prasowy 19
20 POZ I OPIEKA DŁUGOTERMINOWA
MEDYCYNA SZKOLNA 21
PODZIĘKOWANIA Pani mgr Joannie Olszanowskiej Naczelnej Pielęgniarce w związku z przejściem na emeryturę, najserdeczniejsze podziękowania za wieloletnią, pełną zaangażowania pracę zawodową, profesjonalizm, odpowiedzialność, rzetelność zawodową, godne reprezentowanie zawodu pielęgniarki, za wspólne przepracowane lata wraz z życzeniami zdrowia i pomyślności składają: pielęgniarki, położne, pielęgniarze ze Specjalistycznego Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej Zdroje 22
POZ I OPIEKA DŁUGOTERMINOWA Z OSTATNIEJ CHWILI 23
24
25
26
27
GRYFICKA REHABILITACJA Przywieziono mnie do Gryfic na rehabilitację ze Szczecina, gdzie przeszedłem operację miednicy i czułem się jak ruina. Położono mnie w pięknym, dwuosobowym pokoju, bym dochodził do siebie i leczony był w spokoju. W pokoju czyściutko, obok toaleta, warunki są godne, łóżko mam ruchome, na pilota jest bardzo wygodne. Wszystko mam, co potrzeba, niczego nie brakuje, posiłki są podane na czas i każdy z nich smakuje. Na razie tylko w łóżku, nie wstaję, jestem pacjentem leżącym, ostatnio dostałem instruktaż i ciężarki, teraz jestem ćwiczącym. Jestem wożony na pionizację, ciężka to dla personelu robota, gdyż trzeba przełożyć na inne łóżko mnie 130 kilogramowego chłopa! W związku z tym zacząłem się odchudzać, nie zjadam wszystkiego, już teraz myślę i czuję, że mam wizerunek szczuplejszego. Łatwiej się obracam do mycia i zmiany opatrunku, jem to, co w menu, piję wodę, żadnych innych trunków. Rehabilitacja jest pod nadzorem P. dr Rachwalskiego, wszyscy twierdzą i wieść gminna niesie nie ma drugiego lepszego! Image tego oddziału trzyma też P. dr Gromowska, u której jest na pierwszym miejscu pacjent i o niego troska. Nad personelem czuwa Siostra oddziałowa Pani Bożena, to osoba przesympatyczna, wyrozumiała, a ból łagodzi jej ręka. Dla wszystkich przemiłych Siostrzyczek słowa uznania i wyróżnienia za fachowość, odporność i serce (przykro mi, ale nie pamiętam was z imienia) Funduszu Ochrony Zdrowia szanujcie tych ludzi! Dajcie im za ten trud zarobić, bo im tu praca się znudzi. Cieszmy się, że tacy chcą i jeszcze pracują, doceńcie ich wysiłek, gdyż renomę szpitala utrzymują! Lekarzom, pielęgniarkom i obsłudze należą się laury i fanfary, gdyż każdy stąd wychodzi jak nowy i młody i stary. Składając wierszem na Wasze ręce wszystkiego najlepszego życzę zadowolenia z życia prywatnego i awansu zawodowego! Szybciej zdrowie wraca dzięki dobrej opiece, opuchlizna ustępuje, coraz mniej bolą plecy, pozostały ćwiczenia, kontrola, oględziny, a jak będzie dobrze, to wypis i powrót do rodziny! Gryfice, wrzesień 2009r Cezary Biedunkiewicz Od redakcji: Ten przemiły wiersz otrzymaliśmy nieco wcześniej, ale do poprzedniego składu niestety się nie zmieścił. Dziś prezentujemy go Czytelnikom naszego biuletynu, gdyż na pewno nie stracił nic ze swej aktualności! Chwalonemu szpitalowi gratulujemy, a Pacjentowi autorowi powyższego wiersza życzymy szybkiego powrotu do zdrowia! Helena Gąsior 28
SPRAWOZDANIA... Raport z działalności Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie Pielęgniarstwa za rok 2009 mgr Maria Smalec Cechą współczesnego pielęgniarstwa jest profesjonalizm synonim fachowości i kompetencji. Posiadanie tytułu zawodowego pielęgniarki nie gwarantuje profesjonalizmu. Niezbędne jest tzw. ustawiczne podnoszenie kwalifikacji zawodowych, doskonalenie zawodowe od szkoleń wewnętrznych i samodokształcania począwszy poprzez udział w seminariach i konferencjach, kursach specjalistycznych, kwalifikacyjnych, specjalizacjach i studiach pomostowych. Zainteresowanie kształceniem zawodowym grupy pielęgniarek wynika w dużej mierze z regulacji ustawowej, która z jednej strony daje pielęgniarkom uprawnienia do doskonalenia zawodowego, z drugiej zaś nakłada na nie obowiązek stałego aktualizowania swojej wiedzy. Kształcenie podyplomowe to jednak wysokie koszty szkoleń w zderzeniu z wyposażeniem zbyt wygórowane, to nieobecności w pracy, często w ramach urlopu wypoczynkowego, to czas kształcenia rozpięty pomiędzy 2 latami dla specjalizacji, 3 lub 6 miesiącami dla kursu kwalifikacyjnego i krótszego dla pozostałych rodzajów kształceń. Zapewnienie pielęgniarkom możliwości rozwoju jest głównym zadaniem nie tylko kadry kierowniczej ale i dyrektorów zakładów opieki zdrowotnej oraz samorządu zawodowego. Aktualną liczbę zatrudnionych pielęgniarek w lecznictwie stacjonarnym na poziomie województwa wraz z zapotrzebowaniem na etaty pielęgniarskie w lecznictwie stacjonarnym ujęto w poniższej tabeli LICZBA ZATRUDNIONYCH PIELĘGNIAREK ZAPOTRZEBOWANIE NA ETATY PIELĘGNIARSKIE 4088 220 Działalność Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie Pielęgniarstwa 1. Udział w konferencjach Lp. Nazwa konferencji Organizator 1. Pielęgniarstwo chirurgiczne-wybrane aspekty kliniczne i pielęgnacyjne Szczecińska Izba Pielęgniarek i Położnych Szczecińska Izba Pielęgniarek i Położnych, PTP, Dokumentacja pielęgniarska wczoraj i dziś w Zakładzie Lecznictwa 2. Komisja ds. Szpitalnictwa przy SIPiP, Konsultant Zamkniętego Wojewódzki 3. Innowacje w edukacji i praktyce pielęgniarskiej Dzielmy się doświadczeniami 4. Starzejące się społeczeństwo wyzwaniem dla zdrowia publicznego 5. IX Kongres Pielęgniarek Polskich Koło Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego przy Wydziale Nauk o Zdrowiu Pomorskiej Akademii Medycznej Konferencja naukowo-szkoleniowa Pomorska Akademia Medyczna PTP, Stowarzyszenie Dyrektorów ds. Pielęgniarstwa Naczelnych Pielęgniarek i Przełożonych Pielęgniarek Szkoła Policealna Pracowników Służb Społecznych w Szczecinie 6. Jakość usług terapeutyczno - opiekuńczych w kontekście nauczania zawodu-projektowanie działań, wyzwania a rzeczywistość 7. Prawo pracy i wartościowanie stanowisk pracy personelu pielęgniarskiego. Centrum Edukacji Menażerskiej PROMOTOR Systemy jakości w pielęgniarstwie 8. Skuteczne przywództwo w kierowaniu zespołem. Budowanie zasad współpracy i motywowanie Centrum Edukacji Menażerskiej PROMOTOR 9. Konferencja chirurgiczna Szczecińska Izba Pielęgniarek i Położnych 10. XII ogólnopolska konferencja Jakość w Opiece Zdrowotnej Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia w Krakowie 2. Udział w spotkaniach z kadrą kierowniczą województwa Lp. Rodzaj spotkania Organizator 1. Spotkanie z pełnomocnikami 2 x Szczecińska Izba Pielęgniarek i Położnych 2. Spotkania z kadrą pielęgniarską województwa zachodniopomorskiego Zachodniopomorskie Centrum Organizacji i Promocji Zdrowia 29
3. Spotkanie z kadrą kierowniczą 2 x Szczecińska Izba Pielęgniarek i Położnych 3. Organizacja konferencji, spotkań Lp. Nazwa konferencji Miejsce konferencji 1. Specjalistyczna opieka pielęgniarska Samodzielny Publiczny Wojewódzki Samodzielny w zakładach lecznictwa stacjonarnego Zespolony w Szczecinie Konsultant Wojewódzki 2. Szczecińska Izba Pielęgniarek i Położnych, PTP, Dokumentacja pielęgniarska wczoraj i dziś w Zakładzie lecznictwa Komisja ds. Szpitalnictwa przy SIPiP, Konsultant zamkniętego Wojewódzki 3. XXIII Okręgowy Zjazd Pielęgniarek i Położnych Koszalin 4. Okręgowy Zjazd Pielęgniarek i Położnych Szczecin 5. Międzynarodowy Dzień Pielęgniarki i Położnej Szczecin Szczecińska Izba Pielęgniarek I Położnych 6. Międzynarodowy Dzień Pielęgniarki i Położnej Koszalin Szczecińska Izba Pielęgniarek I Położnych 7. Uroczyste zakończenie roku szkolnego Szkoła Policealna Pracowników Służb Społecznych w Szczecinie 8. Międzynarodowy Dzień Pielęgniarki i Położnej Szpital w Choszcznie 9. Międzynarodowy Dzień Pielęgniarki i Położnej Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Zespolony w Szczecinie 10. Spotkanie z Konsultantami Wojewódzkimi 2x Urząd Wojewódzki w Szczecinie 11. Uroczyste otwarcie oddziału dla przewlekle chorych SPZOZ Zdroje w Szczecinie 12. Prawa Pacjenta i ich respektowanie w Zakładach Opieki Zdrowotnej 3x Konsultant wojewódzki SPWSZ w Szczecinie 4. Udział w spotkaniu z konsultantami krajowymi - 2 x 5. Inne działania podejmowane przez konsultanta wojewódzkiego Szpital Powiatowy w Drawsku Pomorskim Szpital Powiatowy w Barlinku Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych w Koszalinie Szpital Powiatowy w Barlinku Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych w Koszalinie Lp. Specjalizacje w dziedzinach pielęgniarstwa kontrola kontrola Opinia w sprawie odpowiedzialności za wykonanie czynności porządkowych po wypisie pacjenta Opinia w sprawie procedury konkursowej na stanowisko Pielęgniarki Oddziałowej Opinia w sprawie wykonywania szczepień ochronnych Załącznik nr 2 Liczba specjalistów na poziomie województwa. Stan na 31 sierpień 2009r. Aktualna liczba osób realizujących specjalizacje. Stan na 31 sierpień 2009r. Zapotrzebowanie w skali województwa na rok 2010 w dwóch postępowaniach kwalifikacyjnych 1. W ochronie zdrowia pracujących - - 2 2. Zachowawczego/Długoterminowa 35 20 47 3. Geriatrycznego - - 9 4. Kardiologicznego - 15 23 5. Diabetologicznego - - 16 6. Chirurgicznego 54 14 48 7. Operacyjnego 59 2 29 8. Psychiatrycznego 11 2 2 9. Epidemiologicznego 31 4 22 10. Neurologicznego - - 2 11. Organizacji i zarządzania 101-25 12. Ratunkowego 14 8 38 13. Nefrologicznego 12 5 7 14. Opieka przed i okołoporodowa 7-12 15. Promocja zdrowia - - 10 16. Opieka paliatywna - - 10 17. Medycyny społecznej 1 - - 18 Piel. Anestezjologicznego i IT 85 9 33 19. Piel środowiskowe/rodzinne 18 - - 20. Piel. Położniczo-Ginekologiczne 9-37 21. Piel. Położnicze 31-5 22. Piel. Neonatologiczne - - 18 23. Pediatrycznego 19 3 13 24. Rodzinnego 14 1 2 25. Paliatywna - - 14 26. Onkologicznego - - 2 27. środowiska nauczania i wychowania - - 7 30
28. Psychiatrycznego - - 8 29. Internistycznego - 1 - Kursy kwalifikacyjne w dziedzinach Lp. Kursy kwalifikacyjne w dziedzinach pielęgniarstwa Kurs realizowany w województwie w roku 2009 Planowane zapotrzebowanie w skali województwa na rok 2010 1. Ochrony zdrowia pracujących - 2. Operacyjnego x 26 3. Zachowawczego 23 4. Nefrologicznego z dializoterapią 10 5. Promocji zdrowia 24 6. Pielęgniarstwa ratunkowego 30 7. Organizacji i zarządzania 6 8. Epidemiologicznego 5 10. Psychiatrycznego 10 11. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna 18 12. Anestezjologii i intensywnej terapii x 72 13. Rodzinny dla pielęgniarek i położnych x 6 14. Środowisko nauczania i wychowania 8 15. Neonatologicznego 8 16. Opieka paliatywna 1 17. Długoterminowa 32 18. Onkologicznego 4 19. Chirurgicznego 25 20. Kardiologicznego 33 21. Pediatrycznego 15 22. Ratunkowego 10 Lp. Kursy specjalistyczne w dziedzinach pielęgniarstwa Kursy specjalistyczne Kurs realizowany w województwie w roku 2009 Planowane zapotrzebowanie w skali województwa na rok 2010 1. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa x 300 2. Terapia bólu 130 3. Leczenie ran x 140 4. Wykonywanie i interpretacja zapisu elektrokardiograficznego x 320 5. Poradnictwo dietetyczne 48 6. Rehabilitacja podopiecznych z zaburzeniami psychicznymi - 7. Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie 35 8. Psychoedukacja osób uzależnionych i ich rodzin - 9. Endoskopia 16 10. Opieka nad pacjentem ze stomią - 11. Pielęgnowanie pacjenta w warunkach lecznictwa uzdrowiskowego - 12. Żywienie enteralne i parenteralne - 13 Trening pęcherza moczowego - 14. Pielęgnowanie w chorobach narządu wzroku - 15. Hartowanie i kształtowanie kikuta amputowanej kończyny - 16. Podstawy dializoterapii 9 17. Środowisko nauczania i wychowania 3 18. Neonatologicznego 4 19. Operacyjnego 6 20. Epidemiologicznego 2 21. Organizacja i zarządzanie 1 22. Rodzinnego 2 23. Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna 4 24. Szczepienia ochronne x 135 25. Prowadzenie porodu w wodzie 13 31
26. Poradnictwo z zakresie przygotowania rodziny do pełnienia funkcji prokreacyjnej 2 27. Podstawy diagnostyki USG w położnictwie i ginekologii 15 28. Monitorowanie dobrostanu płodu w czasie ciąży i podczas porodu 20 29. Wykonanie i interpretacja zapisu KTG 90 30. Komunikowanie interdyscyplinarne w pielęgniarstwie 206 31. Szkoła rodzenia 1 32. Przygotowanie i podawanie leków p/nowotworowych u dorosłych x - 33. Aktywacja podopiecznych z wykorzystaniem terapii zajęciowej 5 34. Opieka nad dziećmi i młodzieżą z cukrzycą 55 35. Pielęgniarstwa przewlekłego 3 36. Podstawy opieki paliatywnej 12 37. Profilaktyka chorób piersi 15 38 Pielęgnowanie pacjenta z sondą 38 x- kursy były przeprowadzone, brak danych co do ilości Liczba pielęgniarek i położnych zarejestrowanych na terenie województwa zachodniopomorskiego SIPiP Szczecin OIPiP Koszalin RAZEM Łączna liczba zarejestrowanych pielęgniarek i położnych 8115 3833 11948 Liczba zarejestrowanych pielęgniarek 7095 3508 10603 Liczba zarejestrowanych położnych 1020 325 1345 WYKAZ SPECLAJIZACJI ZREALIZOWANYCH PRZEZ OŚRODKI KSZTAŁCENIA Z TERENU WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO W 2009 ROKU (Szczecińska Izba Pielęgniarek i Położnych, Ośrodek Kształcenia EzA, Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Zespolony) Lp. Dziedzina pielęgniarstwa Liczba osób które Liczba osób które są w trakcie ukończyły specjalizacje realizacji 1 Pielęgniarstwo operacyjne 27-2 Pielęgniarstwo neonatologiczne 31-3 Pielęgniarstwo kardiologiczne 56-4 Pielęgniarstwo ratunkowe 62-5 Pielęgniarstwo rodzinne 23 25 6 Pielęgniarstwo pediatryczne 29-7 Pielęgniarstwo chirurgiczne 38-8 Pielęgniarstwo anestezjologiczne i intensywnej terapii 31 - Lp. WYKAZ KURSÓW KWALIFIKACYJNYCH ZREALIZOWANYCH PRZEZ OŚRODKI KSZTAŁCENIA Z TERENU WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO W 2009 ROKU Nazwa kursu Liczba osób które ukończyły kursy kwalifikacyjne Liczba osób które są w trakcie realizacji 1 Pielęgniarstwo rodzinne dla pielęgniarek 256 32 2 Pielęgniarstwo opieki paliatywnej 36 31 3 Pielęgniarstwo rodzinne dla położnych 8-4 Pielęgniarstwo ratunkowe 15-5 Pielęgniarstwo anestezjologiczne i intensywnej terapii 11-6 Pielęgniarstwo operacyjne 7-32
Lp. WYKAZ KURSÓW SPECJALISTYCZNYCH ZREALIZOWANYCH PRZEZ OŚRODKI KSZTAŁCENIA Z TERENU WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO W 2009 ROKU Nazwa kursu Liczba osób które ukończyły kursy specjalistyczne Liczba osób które są w trakcie realizacji 1 Szczepienia ochronne dla pielęgniarek 123 25 2 Szczepienia ochronne dla położnych 1-3 Resuscytacja krążeniowo-oddechowa 110-4 Wykonanie i interpretacja zapisu EKG 134-5 Przygotowanie i podawanie leków przeciw nowotworowych 27-6 Leczenie ran 55 19 7 Endoskopia 13 - WYKAZ KURSÓW DOKSZTAŁCAJĄCYCH ZREALIZOWANYCH PRZEZ OŚRODKI KSZTAŁCENIA Z TERENU WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO W 2009 ROKU Lp. Nazwa kursu Liczba osób które ukończyły kursy dokształcające 1 Przetaczanie krwi i jej składników 576 2 Pielęgniarstwo diabetologiczne 36 3 Cukrzyca od teorii do praktyki 21 6. Problemy wynikające z pełnienia funkcji Konsultanta Wojewódzkiego. Liczba osób które są w trakcie realizacji Brak możliwości wspólnego spotkania z dyrektorami zakładów opieki zdrowotnej województwa zachodniopomorskiego, pielęgniarską kadrą kierowniczą oraz przedstawicielami samorządu zawodowego w celu wspólnego omówienia problemów nurtujących środowisko pielęgniarskie, a mających wpływ na prawidłowe funkcjonowanie i prewencję wykroczeń zawodowych. Z analizy badań ankietowych dotyczących stanu zatrudnienia pielęgniarek i położnych w lecznictwie stacjonarnym wynika, że Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 1999 r. w sprawie sposobu ustalania minimalnych norm zatrudnienia tej grupy zawodowej w zakładach opieki zdrowotnej zostało zrealizowane tylko częściowo i tylko w nielicznych jednostkach ochrony zdrowia, a w tych, w których normy były wyliczane w związku ze znacznym upływem czasu (10 lat od momentu wydania Rozporządzenia) zdążyły się zdezaktualizować. Pragnę podkreślić, że Rozporządzenie w przedmiotowej sprawie określa sposób ustalania minimalnych norm zatrudnienia w celu zapewnienia właściwego poziomu udzielanych świadczeń zdrowotnych, przy czym pojęcie właściwy poziom udzielanych świadczeń zdrowotnych nie zostało do tej pory zdefiniowane. Rozporządzenie z 1999 r. obliguje zoz do określania norm obsad pielęgniarskich w zależności od profilu jednostki organizacyjnej, liczby wykonywanych świadczeń, wyposażenia jej w sprzęt, itd., ale pozostawia wolną rękę w ustalaniu tychże norm dyrektorom szpitali, przez co uzależnia życie i bezpieczeństwo zdrowotne pacjentów od decyzji kierowników poszczególnych zoz przy czym poza dyskusją wydaje się wpływ opieki pielęgniarskiej na bezpieczeństwo pacjentów. Na podstawie obserwacji, pozyskiwanych danych i analiz można stwierdzić, że zapotrzebowanie na opiekę pielęgniarską jest znacznie większe od możliwego do realizacji. Istnieje pilna potrzeba wzrostu zatrudnienia pielęgniarek i właściwa ich alokacja, silna potrzeba wzmocnienia pozycji zawodowej pielęgniarek i położnych. Liczba pielęgniarek powinna być taka, aby można było osiągnąć stan idealny opieki przy równoległej gwarancji, że czas pracy i kwalifikacje każdego pracownika będą w pełni wykorzystane. Tymczasem obserwuje się zjawisko zmniejszania zatrudnienia w grupie zawodowej pielęgniarek, dawania przyzwolenia na jednoosobowe dyżury świąteczne, na łączenie stanowisk, na jednoczesną pracę na zmianie w więcej niż jednym oddziale, na wykonywanie czynności będących w kompetencji pielęgniarek/położnych przez personel pomocniczy. Są to działania administracyjne, jeżeli nie bezprawne, to co najmniej nieodpowiedzialne, ekonomizacja i restrukturyzacja szpitali ich nie usprawiedliwia. Troska o jakość, to dbałość o odpowiednią (ilościowo i jakościowo) obsadę pielęgniarską, albowiem tylko taka ratuje życie pacjentów i oszczędza pieniądze, ma znaczenie zarówno dla wyników leczenia, jak i pielęgnowania: powoduje niższe współczynniki śmiertelności wśród pacjentów i ich krótsze czasy pobytu w szpitalu, prowadzi do mniejszej liczby popełnionych błędów leczniczych, pielęgnacyjnych np. zakażeń dróg moczowych, krwawień z górnego odcinka pokarmowego, upadków, zapalenia płuc, wstrząsów itp. Troska o jakość świadczeń udzielanych w zakładach opieki zdrowotnej, to jedno z ważniejszych wyzwań współczesnej ochrony zdrowia. W dobie konkurencyjności na rynku, zabiegania o pacjentów, których poziom wymagań stale rośnie, staje się nieodzownym elementem zarządzania we wszystkich jednostkach ochrony zdrowia. 33
Konsultant Wojewódzki w dz. pielęgniarstwa rodzinnego dr n. hum. Bożena Mroczek Sprawozdanie Konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego Ogólna ocena pielęgniarstwa rodzinnego na terenie województwa, w tym ocena dostępności do świadczeń zdrowotnych w zakresie pielęgniarstwa w poz. Brak definicji pielęgniarki rodzinnej, przekłada się na to, że pielęgniarka poz udziela świadczeń w formie świadczeń ambulatoryjnych, a dopiero w przypadkach uzasadnionych wskazaniami medycznymi poprzez wizyty domowe co jest całkowicie sprzeczne z dotychczasową ideą pielęgniarstwa rodzinnego. Pobieranie materiału do badań diagnostycznych w domu świadczeniobiorcy i transport do laboratorium jest niezgodny z obowiązującym prawem, nie każda pielęgniarka rodzinna dysponuje samochodem osobowym. Brak wyraźnie określonego czasu pracy dla pielęgniarki poz w gabinecie i w środowisku świadczeniobiorców. Trudność stanowi ocena wykazu leków, które może podać pielęgniarka poz na zlecenie lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, ale bez obecności lekarza w warunkach ambulatoryjnych i w warunkach domowych. Problem dotyczy tych zakładów, w których gabinet lekarza rodzinnego bądź lekarza zlecającego znajduje się w odległości przekraczającej możliwość natychmiastowego przybycia do gabinetu. Częstą praktyką stosowaną przez świadczeniodawców jest zatrudnianie położnych na stanowisku pielęgniarki poz. Pielęgniarki zatrudnione na umowę cywilnoprawną spełniają warunki kontraktowania świadczeń, choć posiadanie gabinetu i wyposażenia zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 15.03.2006 r. dla indywidualnych praktyk pielęgniarek/położnych jest dużym utrudnieniem lokalowo- finansowym. Kontynuowana jest praktyka podpisywania przez pacjentów deklaracji do pielęgniarki bez wskazania nazwiska pielęgniarki, stąd ani świadczeniobiorcy, ani pielęgniarki nie są w stanie określić wieku pacjentów. W wielu NZOZ-ach pielęgniarki współpracują z jednym lekarzem i obejmują opieką liczbę świadczeniobiorców zadeklarowanych do lekarza, ale jeśli lekarz ma mniej zadeklarowanych świadczeniobiorców niż 2750 wówczas liczbę ogólnie zadeklarowanych do NZOZ u świadczeniobiorców dzieli się przez liczbę zatrudnionych pielęgniarek. Taka praktyka budzi niezadowolenie pielęgniarek rodzinnych. Powyższa praktyka powoduje, że brak jest rozpoznawania nowych środowisk w miejscu zamieszkania, wizyty w domu rodzinnym dziecka do 1 roku życia są sporadyczne, tylko wtedy, gdy pielęgniarka rozpozna problem w czasie wizyty w gabinecie pediatry, a profilaktyczne badania lekarskie w tej grupie wiekowej wynosiły w roku 2008 61%. Tab. 1 Odsetek przebadanych dzieci i młodzieży w poszczególnych przedziałach wiekowych w latach 2007 i 2008 wiek Odsetek dzieci i młodzieży w % 2007 2008 2 lata 74,5 73,8 4 lata 67,7 68,0 6 lat 83,3 78,2 10 lat 80,5 78,3 13 lat 82,0 76,7 16 lat 55,5 66,5 18-19 lat 64,5 61,1 Źródło: Dane statystyczne ZCOiPZ. Dane dotyczące roku 2009 dostępne będą w pierwszym kwartale 2010. W 2008 roku w województwie zachodniopomorskim w porównaniu z rokiem poprzednim odnotowano spadek odsetka dzieci i młodzieży poddanych profilaktycznym badaniom lekarskim we wszystkich przedziałach wiekowych z wyjątkiem 4-latków i 16-latków Największy spadek odsetka przebadanych dzieci odnotowano w wieku 13 lat, a najmniejszy w wieku 2 lat. 34
Kształcenie podyplomowe Na terenie województwa zachodniopomorskiego: Kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego dla pielęgniarek organizują: a. Gospodarstwo Pomocnicze przy Zachodniopomorskim Centrum Organizacji i Promocji Zdrowia w Szczecinie i w Koszalinie z dniem 1. listopada 2009 roku Gospodarstwo uległo likwidacji, a kształcenie podyplomowe zostało przeniesione do SIPiP. b. Ośrodek Kształcenia EzA c. Szczecińska Izba Pielęgniarek i Położnych Specjalizację w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego organizują: Gospodarstwo Pomocnicze przy Zachodniopomorskim Centrum Organizacji i Promocji Zdrowia w Szczecinie (uwagi jak wyżej) Ośrodek Kształcenia EzA w Szczecinie Tab. 2. Liczba osób, które ukończyły formy kształcenia podyplomowego: Specjalizacja w dz. pielęgniarstwa kurs kwalifikacyjny rodzinnego rozpoczęcie kształcenia w dz. pielęgniarstwa rodzinnego Organizator kształcenia 2009 2007/08 2008/09 208 ukończony w trakcie EzA brak naboru brak naboru 25 71 - Gospodarstwo Pomocnicze ZCOiPZ brak naboru 25 36 79 23 SIPiP - - - 102 Razem 25 61 252 23 Planowana liczba miejsc: 1. na kształcenie specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego w 2010 r. 50 miejsc w ośrodku kształcenia EzA. 2. na kursie kwalifikacyjnym Pielęgniarstwo rodzinne dla pielęgniarek w dwóch ośrodkach: EzA i SIPiP planuje się po trzy edycje, ale jeśli będzie zapotrzebowanie liczba uczestników w jednej edycji może liczyć do 35 osób. Zapotrzebowanie na kształcenie podyplomowe na rok 2009: Ze względu na przechodzenie pielęgniarek na emeryturę i konieczność zabezpieczenia świadczeń, jak również ze względu na warunki kontraktowania świadczeń obserwuje się duże zainteresowanie kursem kwalifikacyjnym, a obniżenie zainteresowania szkoleniem specjalizacyjnym w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego. Jak w roku poprzednim Organizatorzy uzależniają dotrzymanie terminu rozpoczęcia specjalizacji od ilości zgłoszeń. Liczba przeprowadzonych kontroli i ich tematyka, w zakładach prowadzących kształcenie podyplomowe. Przeprowadzono dwie kontrole w ośrodkach kształcenia podyplomowego w pielęgniarstwie rodzinnym do 30.10.2009, celem których była ocena realizacji programu kształcenia praktycznego (staże) i teoretycznego oraz dobór kadry wykładowców i ich kwalifikacje. Nie stwierdzono uchybień w tym zakresie. 1. Program nauczania był realizowany w pełni, odpowiadał wymogom CKPPiP. Zajęcia odbywają się metodami aktywizującymi, w dokumentacji znajdują się materiały z zajęć warsztatowych. 2. Staże odbywały się zgodnie z harmonogramem, dzienniczki uzupełniane na bieżąco. 3. Zajęcia odbywają się w salach dydaktycznych dostosowanych do liczby uczestników, zapewnione jest zaplecze socjalne dla uczestników. 4. Zabezpieczenie miejsc w pełni odpowiada zapotrzebowaniu na kształcenie specjalizacyjne w województwie zachodniopomorskim. 5. Informacje o planowanej realizacji kształcenia podyplomowego umieszczane są na stronach WWW ośrodków kształcenia i Okręgowych Izb Pielęgniarskich, a także rozsyłane do ZOZ-ów. 35
Potrzeby kadrowe: Dane ZOW NFZ Stan na 30.06.2009 Aktualna liczba pracujących pielęgniarek POZ posiadających kwalifikacje zgodne z warunkami Zarządzenia 105 Prezesa NFZ (pielęgniarki rodzinnej) na terenie województwa zachodniopomorskiego według danych Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w Szczecinie wynosi 1032 osób zatrudnionych na zasadzie umowy o pracę, umowy cywilno-prawnej w NZOZ Lekarskich, z NFZ O/Szczecin oraz NZOZ Pielęgniarskich. Tab.3 Liczba pielęgniarek w POZ stan na 30.06.2009 Lp Rodzaj podmiotu Liczba pielęgniarek SP ZOZ 101 N ZOZ (lekarskie i pielęgniarskie) 874 Praktyka grupowa pielęgniarek 10 Praktyka indywidualna pielęgniarek 47 Razem 1032 Źródło: Dane ZOW NFZ. 30.06.09 Liczba pacjentów zadeklarowanych do jednej pielęgniarki środowiskowo/rodzinnej. Średnio 2750 osób, ale tak jak w poprzednim roku w N ZOZ-ach lekarskich pielęgniarki nie mają określonej imiennej populacji zadeklarowanych pacjentów, stąd nie znają dokładnej liczby pacjentów, nie są w stanie określić grup wiekowych pacjentów. Przeprowadziłam wizytacje w pięciu Indywidualnych praktykach pielęgniarki środowiskowej/ rodzinnej, NZOZ-ach i jedną kontrolę w NZOZ pielęgniarek środowiskowych/rodzinnych i w każdej liczba zadeklarowanych do jednej pielęgniarki pacjentów stanowi iloraz ogólnej liczby pacjentów i liczby zatrudnionych pielęgniarek. Według danych ZOW NFZ na dzień 30.06.2009 liczba zadeklarowanych świadczeniobiorców do jednej pielęgniarki kształtowała się następująco: a. do 1000 zadeklarowanych pacjentów 337 pielęgniarek b. od 1001 do 2500 zadeklarowanych pacjentów 429 pielęgniarek c. od 2501 do 3000 zadeklarowanych pacjentów 230 pielęgniarek d. powyżej 3000 zadeklarowanych pacjentów 36 pielęgniarek Kwalifikacje przygotowanie zawodowe Tab. 4 Zatrudnienie w POZ według stopnia specjalizacji (stan w dniu 31.12.2008 r.) Specjaliści mgr pielęgniarstwa Liczba osób 2007 2008 Ogółem 50 35 Medycyny społecznej 5 5 Organizacji i ochrony zdrowia 3 2 Pielęgniarstwa rodzinnego 4 7 Pielęgniarstwa środowiska nauczania i wychowania - 1 Pielęgniarstwa zachowawczego 1 1 Pielęgniarstwa chirurgicznego 1 - Pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki 1 - Pielęgniarstwa psychiatrycznego 1 - Pielęgniarstwa opieki długoterminowej 1 - Pielęgniarstwa w dziedzinie promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej 5 3 mgr pielęgniarstwa o innej specjalności 24 13 Źródło: Dane statystyczne ZCOiPZ Na terenie OIPiP w Koszalinie w pielęgniarstwie rodzinnym: Źródło: Dane OIPiP z 17.11.2008 r. 5 osób posiada tytuł magistra pielęgniarstwa 36
12 osób posiada tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego 215 osób posiada kwalifikacje potwierdzone ukończonym kursem kwalifikacyjnym w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego Formy zatrudnienia pielęgniarek rodzinnych w poz w województwie: Tab. 6 Liczba zawartych umów bezpośrednio z pielęgniarkami POZ stan na 30.06.2009 Lp Rodzaj podmiotu Liczba podmiotów 1 N ZOZ Pielęgniarek i położnych 12 2 N ZOZ Pielęgniarek 24 3 N ZOZ Pielęgniarek środowiskowych i szkolnych 1 4 Praktyka grupowa 3 5 Praktyka indywidualna 45 Razem 85 Źródło: Opracowanie ZOW NFZ w Szczecinie Na terenie ZOW NFZ w Szczecinie funkcjonuje 85 podmiotów pielęgniarek rodzinnych. Według danych z z 17.11.2008 r. na terenie OIPiP w Koszalinie 113 pielęgniarek rodzinnych zatrudnionych było w poniższych formach zatrudnienia (tab.6). Tab. 7 Formy zatrudnienia pielęgniarek rodzinnych na terenie OIPiP w Koszalinie, w tym: Lp Rodzaj podmiotu Liczba pielęgniarek Liczba pielęgniarek ogółem rodzinnych 2 N ZOZ Pielęgniarek rodzinnych 15 15 5 Indywidualna praktyka pielęgniarek i położnych wyłącznie w miejscu wezwania 116 71 Indywidualna specjalistyczna praktyka pielęgniarek, położnych 27 21 Indywidualna specjalistyczna praktyka pielęgniarek, położnych wyłącznie w miejscu wezwania 6 6 Razem 164 113 Źródło: Dane OIPiP w Koszalinie Ocena realizacji programów zdrowotnych przez pielęgniarki rodzinne. Pielęgniarki realizują program profilaktyki gruźlicy. Z danych ZOW NFZ w Szczecinie wynika, iż w ramach profilaktyki przeciwgruźliczej wykonano 67 277 świadczeń, stawka za poradę wynosiła 4 zł. Dane statystyczne ZOW NFZ nie pozwalają na rzetelną ocenę realizacji przez pielęgniarki programów profilaktycznych. W trakcie przeprowadzonych kontroli w ramach Komisji Nadzoru przy SIPIP, ujawniono, iż w 2008 roku w 3 na 5 skontrolowanych podmiotach, pielęgniarki otrzymywały 1 zł za jedno rozpoznane środowisko, w dwóch nie otrzymywały w ogóle pieniędzy. Przeprowadzone kontrole i wydane opinie o: dostępności do świadczeń zdrowotnych realizowanych przez pielęgniarki poz 1 kontrola, której celem było sprawdzenie prawidłowości udzielanych świadczeń zdrowotnych w zakresie: 1. Kwalifikacji pielęgniarki poz do realizacji świadczeń zgodnie z kontraktem NFZ. 2. Dostępności do świadczeń pielęgniarki rodzinnej (środowiskowo-rodzinnej). 3. Realizacji świadczeń zgodnie z kontraktem NFZ, z uwzględnieniem świadczeń profilaktycznych monitorujących rozwój dzieci i młodzieży do 18.roku życia. 4. Prowadzenia dokumentacji pielęgniarki. 5. Wyposażenia stanowiska pracy pielęgniarek rodzinnych (środowiskowo-rodzinnych) 6. Potrzeb kadrowych. 7. Potrzeb edukacyjnych w obszarze kształcenia podyplomowego potwierdzającego kwalifikacje zawodowe na stanowisku pracy. Uwagi i wnioski wynikające z kontroli. Wykazano wykonywanie zabiegów i procedur medycznych według zleceń lekarskich wydanych niezgodnie z obowiązującym prawem, niekompletny zestaw przeciwwstrząsowy, 37
brak zamykanej szafki na dokumentację, przechowywanie ankiet profilaktyki przeciwgruźliczej w rejestracji i gabinecie zabiegowym, zamiast w dokumentacji medycznej pacjenta, brak informacji o czasie pracy pielęgniarek. Wyposażenie w sprzęt kontrolowanych zakładów opieki zdrowotnej 5 wizytacji i 1 kontrola. - w jednym przypadku wyposażenie pełne, terminy ważności leków aktualne, konieczne dokumenty dostępne; - w jednym przypadku brak zestawu przeciwwstrząsowego; - w jednym przypadku (poradnia specjalistyczna) - zestaw przeciwwstrząsowy niekompletny, opakowania z lekami niepełne, aparat Ambu przechowywany w innym miejscu niż taca przeciwwstrząsowa; Praktyka w miejscu wezwania 2 kontrole. Bez zastrzeżeń, spełnione zostały warunki kontraktowania świadczeń pielęgniarki. Wniosek: Wykazane niedociągnięcia nie wpływają znacząco na obniżenie jakości świadczonych usług przez pielęgniarki poz. Inne dane wynikające z realizacji zadań konsultanta Współpraca ze środowiskiem: Kontakty ze środowiskiem utrzymywane są poprzez udział w naradach kadry kierowniczej POZ i NZOZ, członkowstwo w Komisji Nadzoru SIPiP. prowadzone kontrole i wizytacje w Indywidualnych praktykach pielęgniarki rodzinnej, uczestnictwo w kształceniu podyplomowym pielęgniarek, jak i organizowane konferencje. Uwagi i wnioski: - Realizacja świadczeń pielęgniarki w środowisku zamieszkania świadczeniobiorców napotyka na trudności ze względu na sposób kontraktowania świadczeń medycznych przez OW NFZ. Opieka środowiskowa jest niewystarczająca, pielęgniarki wykonują najczęściej zlecenia lekarskie. Brak jest planowej, systematycznej zgodnej z procesem pielęgnowania opieki środowiskowej nad świadczeniobiorcami. - W poz nie ma tabliczek z nazwiskami pielęgniarek rodzinnych i ich godzinami pracy w poradni i środowisku. - Lekarze wypisują zlecenia na wykonanie zabiegów niezgodnie z obowiązującym prawem. Wykazano w trakcie kontroli brak dawki leku i drogi podania w zleceniu. - Pielęgniarki rodzinne posiadają znikomą wiedzę na temat swoich kompetencji. Nie mają odwagi pytać lekarzy o wiek i liczbę świadczeniobiorców zadeklarowanych. - Pracodawcy w większości nie chcą pokrywać kosztów zdobywania przez pielęgniarki POZ kwalifikacji niezbędnych do realizacji świadczeń. W umowach o pracę znajduje się zapis, iż pielęgniarka będzie podnosiła swoje kwalifikacje zgodnie z warunkami kontraktowania świadczeń NFZ we własnym zakresie. Wnioski: 1. Należy przywrócić definicję pielęgniarki rodzinnej. Pielęgniarka rodzinna powinna obejmować opieką do 2750 świadczeniobiorców, nie może to być liczba uśredniona. Pielęgniarka powinna być znana z nazwiska i imienia swoim świadczeniobiorcom. 2. Koniecznym jest aby lekarze zdawali sobie sprawę z odpowiedzialności za wystawianie skierowania i zlecenia na zabiegi i procedury medyczne wykonywane przez pielęgniarkę. Zgodnie z obowiązującym prawem skierowanie i zlecenie jest dokumentem, winno być wypisane czytelnie i zawierać wszystkie informacje umożliwiające wykonanie zabiegu, takie jak: w miejscu zamieszkania chorego ; dawka leku, droga podania i czas podania. Konsultant Wojewódzki w dziedzinie pielęgniarstwa rodzinnego dr Bożena Mroczek 38