19-25 maja Okazuj szacunek osobom starszym

34567 15 MARCA 2014 19-25 maja Okazuj szacunek osobom starszym STRONA 3 PIE SNI: 90, 135 26 maja do 1 czerwca Troszczenie się o osoby starsze STRONA 18 PIE SNI: 134, 29 Du zy druk CZ S C 2

34567 MARCH 15, 2014 Vol. 135, No. 6 Semimonthly POLISH ARTYKUŁY DO STUDIUM Okazuj szacunek osobom starszym Troszczenie się o osoby starsze Artykuły te omawiają obowiązki, jakie względem sędziwych chrze scijan mają ich krewni oraz zb or. Rozwazymy r ownie z kilka praktycznych wskaz o- wek dotyczących opieki nad takimi osobami. Czasopismo to nie jest na sprzedaz. Publikowanie Straznicy wchodzi w zakres og olno swiatowej biblijnej działalno sci edukacyjnej, wspieranej dobrowolnymi datkami. Jezeli nie zaznaczono inaczej, wersety biblijne s przytaczane z Pisma Swi tego w Przekładzie Nowego Swiata (N S). Symbol NWT, 2013 oznaczazrewidowane wydanie angielskie. The Watchtower (ISSN 0043-1087) is published semimonthly by Watchtower Bible and Tract Society of New York,Inc.;L.Weaver,Jr.,President;G.F.Simonis,Secretary-Treasurer; 25 Columbia Heights, Brooklyn, NY 11201-2483. Periodicals Postage Paid at Brooklyn, NY, and at additional mailing offices. POSTMASTER: Send address changes to Watchtower, 1000 Red Mills Road, Wallkill, NY 12589-3299. Wydawcy: Straznica Towarzystwo Biblijne i Traktatowe, Zarejestrowany Zwi zek Wyznania Swiadk ow Jehowy w Polsce. Druck und Verlag: Wachtturm Bibelund Traktat-Gesellschaft der Zeugen Jehovas, e. V., Selters/Taunus. Verantwortliche Redaktion: Ramon Templeton, Selters/Taunus. 2014 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Wszelkie prawa zastrzezone. Printed in Germany.

Okazuj szacunek osobom starszym Masz okazywa c względy osobie starca (KAPŁ. 19:32). JAK BY S ODPOWIEDZIAŁ? Jaki jest stosunek Jehowy do os ob starszych? Jakie obowiązki mają dorosłe dzieci względem starzejących się rodzic ow? Jak zbory mogą okazywa c szacunek swym sędziwym członkom? ZAMIAREM Jehowy nigdy nie było to, żeby ludzie zaznawali przykrych skutk ow staro sci. Wręcz przeciwnie, chciał On, by m zczy zni i kobiety żyli w raju i rozkoszowali się doskonałym zdrowiem. Obecnie jednak całe stworzenie az dotąd wesp oł wzdycha i wesp oł doznaje bole sci (Rzym. 8:22). Co twoim zdaniem musi czu c B og, gdy widzi, jak grzech odciska piętno na ludzko sci? Sytuację dodatkowo pogarsza fakt, że wiele sędziwych os 1. Opisz przykry stan, w jakim znalazła się ludzko s c. ob jest 15 MARCA 2014 CZ S C 2 3

zaniedbywanych, chocia z wła snie w tym okresie życia potrzebują one szczeg olnej opieki (Ps. 39:5; 2 Tym. 3:3). 2 Lud Jehowy bardzo się cieszy, że ma w swoim gronie osoby starsze wiekiem. Odnosimy pozytek z ich m dro sci i czujemy się zachęceni ich wiarą. Niejeden z nas jest spokrewniony z tymi drogimi członkami zboru. Ale niezale znie od tego, czy łączą nas z nimi więzy krwi, wszyscy mamy na względzie ich dobro (Gal. 6:10; 1 Piotra 1:22). Odniesiemy więc korzy s c z przeanalizowania Bozego stosunku do os ob starszych. Pom owimy te z o tym, jaka odpowiedzialno s c w związku z kochanymi bra cmi i siostrami w podeszłym wieku spoczywa na ich bliskich i na zborze. NIE ODRZUCAJ MNIE 3 Pisarz Psalmu 71 pod natchnieniem upraszał 2. Dlaczego chrze scijanie mają szczeg olny wzgląd na osoby starsze? 3, 4. (a) O co szczeg olnego prosił Jehowę pisarz Psalmu 71? (b) O co mogą uprasza c Boga sędziwi członkowie zboru? 4 CZ S C 2 STRA ZNICA

Boga: Nie odrzucaj mnie w czasie staro sci; nie opuszczaj mnie, gdy moc moja ustaje (Ps. 71:9). Psalm ten wygląda na kontynuację Psalmu 70, kt o- ry w nagł owku zawiera słowo Dawidowy. A więc przytoczoną pro sb zapewne wyraził Dawid. Słu zył on Bogu od młodo sci az po staro s c, a Jehowa dokonywał za jego sprawą niezwykłych czyn ow (1 Sam. 17:33-37, 50; 1 Kr ol. 2:1-3, 10). Mimo to Dawid czuł, że musi prosi c Jehowę, by Ten dalej okazywał mu łaskę (odczytaj Psalm 71:17, 18). 4 Dzisiaj wielu przypomina Dawida. Chociaz posuwają się oni w latach i przezywaj dni nieszczęsne, wci z wielbią Boga na miarę swych najlepszych mo zliwo sci (Kazn. 12:1-7). Sporo takich os ob w r o znych dziedzinach życia nie jest w stanie robi c tyle, co dawniej, i dotyczy to tez słuz- by dla Jehowy. Ale i one mogą Go uprasza c, by nieprzerwanie darzył je przychylno sci i się nimi opiekował. Tacy wierni sędziwi chrze scijanie mogą by c pewni, że B og wysłucha ich modlitw. Przecie 15 MARCA 2014 CZ S C 2 5 z

odzwierciedlają one te same słuszne troski, kt ore w natchnieniu wyraził Dawid. 5 Pismo Święte wyra znie pokazuje, 6 CZ S C 2 że Jehowa ogromnie ceni wierne starsze osoby i oczekuje, iz Jego słudzy będą okazywa c im szacunek (Ps. 22:24-26; Prz. 16:31; 20:29). W Księdze Kapła nskiej 19:32 czytamy: Przed siwym włosem winiene s wsta c i masz okazywa c względy osobie starca, i masz się ba c swego Boga. Jam jest Jehowa. W czasach, kiedy spisano te słowa, do otaczania szacunkiem sędziwych w zborze ludu Bozego przykładano ogromną wagę. I tak jest po dzi s dzie n. Co jednak powiedzie c o zapewnianiu im opieki? Na kim spoczywa ta odpowiedzialno s c? ODPOWIEDZIALNO S C SPOCZYWAJĄCA NA RODZINIE 6 Słowo Boze m owi: Szanuj swego ojca i swą matkę (Wyj scia 20:12; Efez. 6:2). Jezus podkre s- 5. Jaki stosunek ma Jehowa do wiernych starszych os ob? 6. Jaki wz or co do opieki nad rodzicami dał Jezus? STRA ZNICA

lił znaczenie tego przykazania, gdy potępił faryzeuszy i uczonych w pi smie, kt orzy odmawiali opieki swoim rodzicom (Marka 7:5, 10-13). Sam dał dobry wz or pod tym względem. Na przykład gdy umierał na palu męki, swoją matkę, kt ora wtedy najwyra zniej była wdową, powierzył ukochanemu uczniowi Janowi (Jana 19:26, 27). że 7 Apostoł Paweł napisał pod natchnieniem, wierzący powinni dba c o potrzeby domownik ow (odczytaj 1 Tymoteusza 5:4, 8, 16). Rozwaz- my kontekst tych sł ow, skierowanych do Tymoteusza. Paweł wyja snił, kto mo ze, a kto nie mo ze korzysta c z materialnego wsparcia zboru. że w pierwszej kolejno sci Jednoznacznie wskazał, o starsze wdowy mają się troszczy c wierzące dzieci, wnuki i inni krewni. Dzięki temu zb or nie będzie obarczony niepotrzebnym brzemieniem finansowym. Podobnie dzisiaj jednym ze sposob ow 7. (a) Jaką zasadę dotyczącą troski o rodzic ow podał apostoł Paweł? (b) Jaki jest kontekst wypowiedzi Pawła? 15 MARCA 2014 CZ S C 2 7

przejawiania zbo znego oddania jest zapewnianie materialnego wsparcia krewnym w potrzebie. 8 M owi c wprost, dorosłe dzieci będące chrze scijanami są zobowiązane dba c o zaspokajanie mate- rialnych potrzeb rodzic ow. Paweł pisał o wierzących 8 CZ S C 2 że mo zna zaniedby- krewnych, ale to nie oznacza, wa c rodzic ow nienalez cych do zboru. Dzieci mogą zapewnia c taką opiekę w r o zny spos ob. Nie ma dw och identycznych sytuacji. Kazdy ma inne potrzeby, temperament czy zdrowie. Niekt o- rzy starsi ludzie mają duzo dzieci, inni tylko jedno. Cz s c os ob mo ze liczy c na wsparcie pa nstwa, a cz s c nie. Podopieczni r o zni się te z upodo- życzliwe, baniami. Nie byłoby zatem mądre ani gdyby smy krytykowali spos ob, w jaki kto s stara się troszczy c o sędziwych krewnych. Jehowa potrafi przeciez pobłogosławi c kazd decyzję opartą na Biblii i sprawi c, że przyniesie ona pozytywny 8. Dlaczego to takie mądre, że Biblia nie precyzuje sposobu, w jaki nalezy opiekowa c się sędziwymi rodzicami? STRA ZNICA

efekt, jak to czynił ju z za czas ow Moj zesza (Liczb 11:23). 9 Gdy rodzice i dzieci mieszkają daleko od siebie, zapewnienie niezbędnej pomocy tym pierwszym bywa wyzwaniem. W wyniku nagłego pogorszenia się stanu zdrowia matki lub ojca, na przykład związanego z upadkiem czy złamaniem ko sci, nieraz wyłania się konieczno s c pojechania do nich. Po takiej wizycie nadal mo ze by c im potrzebna pomoc chwilowa b d z długoterminowa. 10 Przed szczeg olnie trudnymi decyzjami mogą stan c słudzy pełnoczasowi, kt orzy wykonują zlecone im zadania daleko od domu. Betelczycy, misjonarze i nadzorcy podr o zuj cy bardzo cenią swą słu zb, traktują ją jako błogosławie nstwo od Jehowy. Mimo to gdy ich rodzice zachorują, pierwszą Nast pny artykuł omawia pewne formy opieki, nad kt orymi mogą się zastanowi c osoby starsze i ich dzieci. 9-11. (a) Jakie trudne sytuacje mogą się wyłoni c? (Zobacz ilustrację tytułową w wydaniu standardowym). (b) Dlaczego dorosłe dzieci nie powinny po spiesznie rezygnowa c ze słuzby pełnoczasowej? Uzasadnij to przykładem. 15 MARCA 2014 CZ S C 2 9

reakcją mo ze by c: Musimy przerwa c słu zb i wr o- ci c do domu, by zatroszczy c się o mamę i tatę. Byłoby jednak mądrze z modlitwą zastanowi c się, czy rodzice wła snie tego pragną lub potrzebują. Nikt nie powinien po spiesznie rezygnowa c z przywilej ow słu zby i nie zawsze jest to konieczne. Mo ze wynikły problem zdrowotny jest tymczasowy i wsparcia chętnie udzieliliby wsp ołwyznawcy ze zboru rodzic ow (Prz. 21:5). 11 Rozwa zmy sytuację, w jakiej znalazło się dw och rodzonych braci, kt orzy usługiwali z dala od domu. Jedenbył misjonarzem w Ameryce Południowej, a drugi pracował w Biurze Gł ownym w Brooklynie. Ich starzejący się rodzice potrzebowali pomocy. Synowie z żonami pojechali do rodzic ow na Daleki Wsch od, żeby ustali c, jak najlepiej się o nich zatroszczy c. Z czasem mał ze nstwo z Ameryki Południowej zaczęło my sle c o przerwaniu słu zby i powrocie do domu. Wtedy zadzwonił do nich koordynator grona starszych ze zboru rodzic ow. Tamtejsi 10 CZ S C 2 STRA ZNICA

starsi przedyskutowali sprawę i chcieli, aby wspomniani misjonarze pozostali na przydzielonym terenie tak długo, jak to mozliwe. Cenili słuzb tej pary i byli zdecydowani zrobi c, co w ich mocy, żeby pom oc im w opiece nad rodzicami. Cała ta rodzina była niezmiernie wdzięczna za okazaną zyczliwo s c. 12 Cokolwiek w sprawie opieki nad postarzałymi rodzicami postanowi chrze scija nska rodzina, wszyscy jej członkowie zechcą mie c na względzie dobro imienia Boga. Nigdy nie chcieliby smy przypomina c przyw odc ow religijnych z czas ow Jezusa (Mat. 15:3-6). Pragniemy, by nasze decyzje przysparzały szacunku Bogu i zborowi (2 Kor. 6:3). ODPOWIEDZIALNO S C SPOCZYWAJĄCA NA ZBORZE 13 Nie wszyscy mogą wesprze c sług pełnoczasowych w opisany wcze sniej spos ob. Niemniej pewna 12. Co musi mie c na względzie chrze scija nska rodzina, gdy podejmuje decyzje dotyczące opieki nad rodzicami? 13, 14. Jak Pismo Święte wskazuje, że troszczeniem się o swoich starszych wiekiem członk ow zainteresowane są całe zbory? 15 MARCA 2014 CZ S C 2 11

sytuacja z I wieku n.e. dowodzi, 12 CZ S C 2 że zbory są zainteresowane troszczeniem się o przykładnych starszych braci i siostry. O członkach zboru w Jerozolimie czytamy w Biblii: Nikt w sr od nich nie był w potrzebie. Nie znaczy to, że opływali w dostatki. Najwy- ra zniej niekt orzy mieli skromne środki, ale kazde- mu (...) przydzielano tyle, ile potrzebował (Dzieje 4:34, 35). Po jakim s czasie wynikł problem. Okazało się, że przy codziennym podziale zywno s- ci przeoczano pewne wdowy. Apostołowie polecili więc wyznaczy c wykwalifikowanych m zczyzn, kt o- rzy potem zadbali o to, żeby potrzeby wd ow były stosownie i sprawiedliwie zaspokajane (Dzieje 6:1-5). Codzienny podział zywno sci zorganizowano z my sl o tych, kt orzy stali się chrze scijanami w dniu Pi cdziesi tnicy 33 roku i przez pewien okres przebywali w Jerozolimie, by wzmocni c się duchowo. Chociaz było to postanowienie tymczasowe, reakcja apostoł ow pokazuje, że zb or moze mie c udział w troszczeniu się o osoby będące w potrzebie. STRA ZNICA

14 Jak juz zauwazyli smy, Paweł podał Tymoteuszowi wskaz owki precyzujące, w jakich okoliczno sciach chrze scija nskie wdowy mogłyby liczy c na materialne wsparcie zboru (1 Tym. 5:3-16). Natchniony pisarz biblijny Jakub r ownie z przypomniał o chrze scija nskim obowiązku opiekowania się sierotami, wdowami i innymi osobami w ich ucisku (Jak. 1:27; 2:15-17). Takze apostoł Jan oznajmił: Je sli kto s ma środki tego świata słuz ce do podtrzymywania życia i widzi swego brata w potrzebie, a jednak zamyka przed nim drzwi swego tkliwego wsp ołczucia, to jakze pozostaje w nim miło s c do Boga? (1 Jana 3:17). Je zeli do pomagania takim osobom zobowiązani są poszczeg olni chrze s- cijanie, to czy z nie i całe zbory? 15 W niekt orych krajach pa nstwo zapewnia starszym obywatelom emerytury, programy pomocy społecznej i opiekun ow domowych (Rzym. 13:6). 15. Jakie czynniki mogą mie c wpływ na pomoc udzielaną starszym braciom i siostrom? 15 MARCA 2014 CZ S C 2 13

Gdzie indziej nie ma takich swiadcze n. Dlatego praktyczna pomoc, jaką starszym braciom i siostrom muszą zapewni c krewni i zb or, r o zni się zale znie od okoliczno sci. Odległo s c, w jakiej wierzące dzieci mieszkają od rodzic ow, mo ze mie c wpływ na to, ile rozsądnie są w stanie dla nich zrobi c. Postąpią więc mądrze, gdy będą otwarcie rozmawia c ze starszymi ze zboru rodzic ow, by się upewni c, że wszyscy rozumieją sytuację tej rodziny. Nadzorcy mogą pom oc, między innymi wyszukując informacje o tym, jak skorzysta c z dostępnych program ow pomocy społecznej. Mogą r ownie z trzyma c rękę na pulsie i informowa c dorosłe dzieci, gdy na przykład dostrzegą nieotwarte rachunki lub niezazyte lekarstwa. Dzięki takiej szczerej i życzliwej wymianie informacji mozna zapobiec komplikacjom i znale z c praktyczne rozwiązania. Bez wątpienia miejscowi pomocnicy i doradcy, kt o- rzy skutecznie działają jako oczy dzieci, mogą ulzy c rodzinie. 14 CZ S C 2 STRA ZNICA

16 Z miło sci do ukochanych sędziwych braci i si ostr niekt orzy chrze scijanie z własnej inicjatywy po swi caj czas i siły, by na miarę swoich mozliwo- ści zaspokaja c ich potrzeby. Postanawiają okazywa c im szczeg olne zainteresowanie. Niekt orzy ochotnicy dzielą zadania ze wsp ołwyznawcami i opiekują się seniorami na zmianę. Poniewaz sami nie są w stanie pełni c słu zby pełnoczasowej, z rado sci wspierają dzieci tych starszych os ob, by mogły kroczy c obraną drogą życiową tak długo, jak się tylko da. Przejawiają doprawdy wspaniałego ducha! Oczywi scie ich ofiarno s c nie zwalnia dzieci z obowiązku pomagania rodzicom w najlepszy mozliwy spos ob. OKAZUJ SZACUNEK OSOBOM STARSZYM POKRZEPIAJĄCYMI SŁOWAMI 17 Wszyscy zaangazowani w zapewnianie opieki mogą stara c się uczyni c to zajęcie maksymalnie 16. Jak niekt orzy chrze scijanie pomagają starszym członkom zboru? 17, 18. Jaką rolę w trosce o senior ow odgrywa nastawienie? 15 MARCA 2014 CZ S C 2 15

przyjemnym. Je sli i ty masz w nim sw oj udział, r ob, co mo zesz, by zachowywa c pozytywne nastawienie. Czasami staro s c wywołuje przygnębienie, a nawet depresję. By c mo ze będziesz musiał zdoby c się na szczeg olne wysiłki, by okazywa c względy i nie s c pokrzepienie starszym braciom i siostrom przez prowadzenie z nimi budujących rozm ow. Osoby, kt ore mają na koncie wiele lat wiernej słuzby, zasługują na uznanie. Jehowa tego nie zapomina, nie zapominamy więc i my (odczytaj Malachiasza 3:16; Hebrajczyk ow 6:10). 18 Ponadto łatwiej sobie radzi c z trudnymi codziennymi zadaniami, gdy zar owno senior, jak i jego opiekunowie w stosownych momentach przejawiają poczucie humoru (Kazn. 3:1, 4). Wiele sędziwych os ob stara się nie mie c wyg orowanych oczekiwa n. Są one świadome, że ich nastawienie moze wpłyn c na to, ile inni po swi c im uwagi i jak często będą je odwiedza c. Nieraz odwiedzają- 16 CZ S C 2 STRA ZNICA

cy zauwa zaj : Poszedłem zbudowa c starszego wiekiem przyjaciela, a sam wyszedłem zbudowany (Prz. 15:13; 17:22). 19 T sknimy do dnia, gdy wreszcie znikną cierpienia i skutki niedoskonało sci. Dop oki on nie nastanie, słudzy Bozy muszą koncentrowa c się na nadziei życia wiecznego. Wiemy, że wiara w Boze obietnice jest kotwicą w okresie udręki lub ucisku. Dzięki takiej wierze nie dajemy za wygraną, a nawet je sli człowiek, kt orym jeste smy na zewnątrz, niszczeje, to człowiek, kt orym jeste smy wewnątrz, odnawia się dzie n po dniu (2 Kor. 4:16-18; Hebr. 6:18, 19). Ale co opr ocz zachowywania silnej wiary w Boze obietnice pomoze ci wywi za c się z obowiązku zapewnienia opieki potrzebującym krewnym? Niekt ore praktyczne sugestie zostaną om owione w następnym artykule. 19. Jak młodzi i starzy powinni patrze c w przyszło s c? 15 MARCA 2014 CZ S C 2 17

Troszczenie się o osoby starsze Dziateczki, nie miłujmy słowem ani językiem, lecz uczynkiem i prawdą (1 JANA 3:18). JAK BY S ODPOWIEDZIAŁ? Jak rodzice i ich dorosłe dzieci mogą się przygotowa c na dni nieszczęsne? Jakie sytuacje mogą wskazywa c, że potrzeby rodzic ow uległy zmianie? Jak w praktyczny spos ob m ogłby s pomaga c komu s, kto ma pod opieką sędziwych rodzic ow? U SWIADOMIENIE sobie, 18 CZ S C 2 że niegdy s samowystarczalni rodzice teraz nie potrafią ju z o siebie zadba c, mo ze by c bardzo bolesne. Jedno z rodzic ow mogło upa s c i złama c biodro, powa znie zachorowa c albo zdezorientowane gdzie s się zagubi c. Jest jeszcze inny aspekt tej sprawy. Samemu seniorowi moze nie by c łatwo pogodzi c się z fizycznymi zmianami lub inny- 1, 2. (a) W obliczu jakich wyzwa n i dylemat ow staje wiele rodzin? (b) Jak rodzice i dzieci mogą sprosta c zmieniającej się sytuacji? STRA ZNICA

mi czynnikami ograniczającymi jego niezalezno s c (Hioba 14:1). Co w tej sytuacji mozna zrobi c? Jak się o takich ludzi zatroszczy c? 2 W pewnym artykule na temat opieki nad osobami starymi napisano: Chociaz trudno om owi c wszystkie skutki starzenia się, to rodzina, kt ora przedyskutowała r o zne opcje i uzgodniła kierunki działania, zdoła lepiej zareagowa c, cokolwiek by się stało. Zalety takich rozm ow wida c szczeg olnie wtedy, gdy się pamięta, że komplikacje związane z podeszłym wiekiem są nieuniknione. Ale mo zna w pewnym stopniu się na nie przygotowa c i zawczasu podj c niekt o- re decyzje. Rozwa zmy więc, jak rodziny mogą w duchu miło sci wsp olnie zaplanowa c, co zrobią, gdy się wyłonią wspomniane problemy. PLANOWANIE Z MY SL O DNIACH NIESZCZĘSNYCH 3 W życiu wi kszo sci sędziwych ludzi przychodzi 3. Co powinna zrobi c rodzina, jezeli starzy rodzice potrzebują coraz większej pomocy? (Zobacz ilustrację tytułową w wydaniu standardowym). 15 MARCA 2014 CZ S C 2 19

taki czas, gdy nie potrafią ju z w pełni o siebie zadba c; potrzebują wsparcia (odczytaj Kaznodziei 12: 1-7). Kiedy starzy rodzice znajdą się w takiej sytuacji, razem z dorosłymi dzie cmi powinni ustali c, jaka pomoc byłaby najlepsza, i wprowadzi c rozwiązania, na kt ore sta c rodzinę. Zazwyczaj mądrze jest zorganizowa c spotkanie rodzinne, by om owi c charakter wsp ołpracy, potrzeby i strategie działania. Wszyscy, kt orych to dotyczy, zwłaszcza rodzice, powinni otwarcie wyra za c uczucia i realistycznie ocenia c fakty. Mozna się zastanowi c, czy przy dodatkowym wsparciu rodzice bez obaw mogą dalej mieszka c w swoim domu. Warto tez ustali c, jak kazdy z krewnych miałby pomaga c w opiece (Prz. 24:6). Na przykład jedni byliby w stanie codziennie dogl da c takiej osoby, drudzy z kolei mogliby mie c większy wkład finansowy. Wszyscy muszą pami ta c, 20 CZ S C 2 że kaz- Niekiedy to, co rodzice i dzieci uznają za słuszne, wynika z uwarunkowa n kulturowych. W niekt orych rejonach świata rodziny wielopokoleniowe mieszkają pod jednym dachem lub utrzymują bardzo bliskie kontakty i jest to czym s naturalnym, wręcz poz da- nym. STRA ZNICA

dy ma do wypełnienia jak s rolę; lecz z upływem czasu mo ze się ona zmieni c i trzeba będzie dokona c jakiej s rotacji. 4 Je zeli musisz się zaopiekowa c kt orym s z rodzic ow, po swi c czas, by jak najwięcej dowiedzie c się o jego stanie zdrowia. Gdy na przykład cierpi na chorobę zwyrodnieniową, ustal, jak mo ze się ona rozwija c (Prz. 1:5). Skontaktuj się z instytucjami pa nstwowymi działającymi na rzecz os ob w podeszłym wieku. Zdob d z informacje o dostępnej pomocy socjalnej, kt ora ułatwi ci zadanie i poprawi jako s c opieki. Nadchodząca zmiana sytuacji rodzinnej mo ze wywoływa c w tobie silne emocje uczucie straty, szok lub dezorientację. Zwierzaj się zaufanemu przyjacielowi. A przede wszystkim wylewaj serce przed Jehową. On moze zapewni c ci spok oj umysłu, niezbędny do radzenia sobie w kaz- dych okoliczno sciach (Ps. 55:22; Prz. 24:10; Filip. 4:6, 7). 4. Gdzie członkowie rodziny mogą szuka c pomocy? 15 MARCA 2014 CZ S C 2 21

5 Niekt orzy starsi ludzie i ich krewni robią mądrze, gdy zawczasu zbierają informacje o mo zliwych formach opieki i analizują, co byłoby najpraktyczniejsze wsp olne zamieszkanie rodzica z synem lub c ork, skorzystanie z plac owki zapewniającej dora z- ną opiekę czy inne rozwiązanie dostępne w danej okolicy. Takie osoby dostrzegają potencjalną niedolę oraz rzeczy szkodliwe i się na nie przygotowują (Ps. 90:10). Niestety często rodziny nie planują z wyprzedzeniem. Dopiero gdy mają n o z na gardle, zmuszone są szybko co s przedsi wzi c. Zdaniem pewnego eksperta to niemal zawsze najgorszy moment na podjęcie takiej decyzji. W atmosferze po spiechu członkowie rodziny mogą by c podenerwowani, a wtedy nietrudno o konflikt. Natomiast dalekosi zne planowanie sprawia, że przyszłe zmiany są mniej stresujące (Prz. 20:18). 6 Moze nie by c ci łatwo rozmawia c z rodzicami 5. Dlaczego mądrze jest zawczasu zbiera c informacje o mozli- wych formach opieki nad osobami sędziwymi? 6. Jak i rodzice, i dzieci mogą odnie s c pozytek z om owienia spraw związanych z miejscem zamieszkania tych pierwszych? 22 CZ S C 2 STRA ZNICA

o ich miejscu zamieszkania i ewentualnej konieczno sci przeprowadzki. Jednak wielu potwierdza, że z perspektywy czasu takie rozmowy okazały się bardzo pozyteczne. Dlaczego? Bo mozna było doj s c do pewnych rozwi za n w atmosferze blisko sci i zrozumienia. Życie pokazuje, że wcze sniejsza wymiana po- gl d ow w duchu miło sci i zyczliwo sci znacznie ułatwia decyzje, kiedy juz trzeba je podj c. Nawet je sli rodzice chcą tak długo, jak to mozliwe, pozostawa c u siebie i samodzielnie o sobie decydowa c, to z pewno sci pozyteczne będzie om owienie, jakiej opieki w razie potrzeby by sobie życzyli. 7 Rodzice, w trakcie takiej rozmowy powiedzcie bliskim o swoich życzeniach, mozliwo sciach finansowych i preferowanych rozwiązaniach. Dzięki temu zdołają oni podj c wła sciwe decyzje, je sli w kt o- rym s momencie wy nie będziecie do tego zdolni. Niewątpliwie zechcą uszanowa c wasze pragnienia i pozostawi c wam maksymalną miarę niezalezno s- ci (Efez. 6:2-4). Czy na przykład chcieliby scie, by 7, 8. Jakie tematy powinny om owi c rodziny i dlaczego? 15 MARCA 2014 CZ S C 2 23

jedno z dzieci wzięło was do siebie, czy raczej oczekujecie czego s innego? B d zcie realistami i pamiętajcie, że nie wszyscy mogą podziela c wasz punkt wi- dzenia i że na zmianę sposobu my slenia kazdy czy rodzic, czy dziecko potrzebuje czasu. 8 Wszyscy powinni rozumie c, 24 CZ S C 2 że trudno sci moz- na unikn c dzięki rozmowom i planowaniu (Prz. 15:22). Trzeba rozmawia c między innymi o dostępnych i preferowanych metodach leczenia. Nalezy om owi c chocia zby zapisy z dokumentu Dyspozycje i pełnomocnictwo w sprawie opieki zdrowotnej, kt o- rym posługujemy się jako Świadkowie Jehowy. Ka z- dy ma prawo wiedzie c, jakie formy leczenia mogą by c zastosowane w jego wypadku, i mo ze się na nie zgodzi c lub nie. Swoją wolę w tej sprawie mo ze wyrazi c w sporządzonych zawczasu pisemnych dyspozycjach. A je sli wyznaczy pełnomocnika w sprawie opieki zdrowotnej (gdzie prawo na to pozwala i jest to respektowane), będzie miał pewno s c, że w razie potrzeby odpowiednie decyzje podejmie osoba zaufana. STRA ZNICA

Wszyscy zaanga zowani w tę sprawę powinni mie c kopie takich dyspozycji na wypadek, gdyby okazały się potrzebne. Niekt orzy trzymają je razem z testamentem i innymi waznymi dokumentami dotyczącymi ubezpiecze n, finans ow czy spraw urzędowych. RADZENIE SOBIE ZE ZMIENIAJĄCYMI SIĘ OKOLICZNO SCIAMI żeby ci pierw- 9 Cz sto rodzice i dzieci są za tym, si zachowali taką niezalezno s c, na jaką tylko pozwalają ich mozliwo sci i ograniczenia. Niewykluczone, że samodzielne gotowanie, sprzątanie, zazywanie lek ow czy utrzymywanie kontakt ow z innymi nie stwa- że nie rza im problem ow. Dzieci są wtedy spokojne, muszą ingerowa c zbytnio w ich codzienne życie. Ale z czasem, gdy rodzice staną się mniej sprawni, na przykład nie dadzą juz rady robi c zakup ow albo zaczną mie c zaburzenia pamięci, dzieci mogą by c zmuszone zareagowa c na takie zmiany. 9, 10. Jakie zmiany w życiu osoby starszej mogą wpłyn c na charakter udzielanej jej pomocy? 15 MARCA 2014 CZ S C 2 25

że osoby sędziwe czują się zagubio- 10 Zdarza się, ne, przygnębione, nie kontrolują czynno sci fizjologicznych, tracą słuch, wzrok czy pami c. Ale nawet wtedy mo zna wiele dla nich zrobi c. Gdy tylko dolegliwo s c da o sobie zna c, szukajcie pomocy medycznej. Nieraz to dzieci muszą wykaza c taką inicjatywę. W pewnym momencie mogą nie mie c innego wyj scia, jak wzi c na siebie sprawy, kt orymi do tej pory zajmowali się rodzice. Aby nale zycie się o nich zatroszczy c, muszą niekiedy sta c się ich rzecznikami, sekretarzami, kierowcami i tak dalej (Prz. 3:27). 11 Gdyby problem ow rodzic ow nie dało się rozwiąza c, niewykluczone, że trzeba im zapewni c inną opiekę lub inne miejsce zamieszkania. Im mniejsze zmiany, tym łatwiej będzie je zaaprobowa c. Je sli mieszkasz daleko od rodzic ow, mo ze wystarczy, by jaki s wsp ołwyznawca lub sąsiad odwiedzał ich co jaki s czas i informował cię, jak sobie radzą. Czy rodzice wymagają pomocy jedynie w gotowaniu i sprząta- 11. Jak mozna zminimalizowa c dyskomfort związany ze zmianami? 26 CZ S C 2 STRA ZNICA

niu? Czy niewielkie modyfikacje w domu sprawiłyby, że łatwiej i bezpieczniej mogliby się po nim porusza c, bra c kąpiel i tym podobne? Moze wszystko, czego potrzebują osoby starsze, żeby zachowa c upragnioną miarę niezalezno sci, to pomoc dochodzącego opiekuna. Jezeli jednak niebezpiecznie byłoby zostawia c je same, stosowna byłaby szerzej zakrojona opieka. Niezaleznie od sytuacji dowiedz się, jakie świadczenia dostępne są w danej okolicy (odczytaj Przysł ow 21:5). JAK NIEKT ORZY SPROSTALI WYZWANIU 12 Kochaj ce dzieci chcą, by rodzice prowadzili wygodne życie. Swiadomo s c, że są otaczani troską, daje pewną miarę spokoju umysłu. Niestety z powodu r o znych obowi zk ow wiele dorosłych dzieci nie mieszka blisko rodzic ow. Muszą one wtedy bra c urlop, by do nich pojecha c, zatroszczy c się o ich Je sli tw oj ojciec lub matka nadal mieszka w swoim domu, zadbaj o to, by zaufany opiekun miał do niego klucze, dzięki czemu w razie konieczno sci będzie m ogł przyj s c z pomocą. 12, 13. Jak dorosłe dzieci mieszkające z dala od rodzic ow otaczają ich szacunkiem i troską? 15 MARCA 2014 CZ S C 2 27

potrzeby i wyr czy c z zada n, kt orym nie są juz w stanie podoła c. Regularne rozmowy telefoniczne je sli to mozliwe, nawet codzienne oraz listy lub e-maile upewniają rodzic ow, że są kochani (Prz. 23:24, 25). 13 Niezaleznie od warunk ow trzeba oceni c, jaką formę codziennej opieki zapewni c rodzicom. Je sli 28 CZ S C 2 Świadkami, mo- mieszkasz daleko od nich, a są oni żesz porozmawia c ze starszymi z ich zboru i poprosi c o sugestie. Nie zapomnij tez porusza c tej sprawy w modlitwach (odczytaj Przysł ow 11:14). Nawet gdy rodzice nie są w prawdzie, chcesz szanowa c swego ojca i swą matkę (Wyj scia 20:12; Prz. 23:22). Oczywi scie r o zne rodziny podejmują r o zne decyzje. Niekt ore postanawiają, że starsza osoba zamieszka z nimi lub gdzie s w pobli zu. Ale nie zawsze jest to mozliwe. Czasami seniorzy nie kwapią się mieszka c z dorosłymi dzie cmi i ich rodzinami; cenią niezalez- no s c i nie chcą by c brzemieniem. Ten i ów ma środ- ki i woli płaci c za opiekę, a jednocze snie mieszka c we własnym domu (Kazn. 7:12). STRA ZNICA

14 W wielu rodzinach wi kszo s c obowi zk ow związanych z opieką niejako automatycznie spada na dziecko, kt ore mieszka najbli zej rodzic ow. Gł owny opiekun powinien jednak r ownowa zy c troskę o potrzeby rodzic ow z troską o potrzeby własnej rodziny. Ka zdy ma ograniczoną ilo s c czasu i sił. Ponadto warunki opiekuna mogą ulec zmianie, wskutek czego trzeba ponownie przeanalizowa c sytuację. Czy jeden z członk ow rodziny nie jest przeci zony? Czy pozostałe rodze nstwo nie mogłoby robi c więcej, na przykład na zmianę przejmując obowiązki? 15 Gdy sędziwy rodzic wymaga ciągłego doglądania, istnieje ryzyko, że opiekun się wypali (Kazn. 4:6). Dzieci, kierując się miło sci, chcą dba c o rodzic ow najlepiej, jak potrafią, ale coraz to nowe potrzeby mogą przytłacza c. Opiekunowie muszą by c realistami i nieraz w takiej sytuacji poprosi c o wsparcie. Czasem wystarczy dora zna pomoc; w ten spos ob uniknie się pochopnego przeniesienia starszej osobydo domu opieki. 14. Przed jakimi problemami mogą stan c gł owni opiekunowie? 15. Jak zapobiec wypaleniu, kt ore grozi opiekunowi? 15 MARCA 2014 CZ S C 2 29

16 Obserwowanie, jak staro s c odciska piętno na ukochanych rodzicach, jest przygnębiające. Wielu opiekun ow zmaga się ze smutkiem, zatroskaniem, rozdraznieniem, gniewem, poczuciem winy i żalem. Starzy rodzice mogą niekiedy m owi c co s przykrego albo nie okazywa c wdzi czno sci. Gdyby się tak działo, nie b d z skory do obra zania się. Pewien specjalista w zakresie zdrowia psychicznego m owi: Najlepszym sposobem poradzenia sobie z jakimkolwiek uczuciem zwłaszcza z takim, kt ore nam doskwiera jest przyznanie się do niego przed sobą. Unikaj wypierania się go lub surowego osądzania siebie za sw oj stan emocjonalny. Zwierz się wsp ołmał zonkowi, innemu członkowi rodziny b d z bliskiemu przy- jacielowi. Rozmowy o tym, co cię gnębi, sprawią, że spojrzysz na sprawy z dystansu. 17 Czasami nadchodzi taki moment, że rodzina nie ma juz srodk ow, warunk ow ani umiej tno sci, że- 16, 17. Z jakimi wyzwaniami muszą się niekiedy zmierzy c dzieci opiekujące się sędziwymi rodzicami i jak mogą temu podoła c? (Zobacz ramkę Troska podyktowana wdzi czno sci ). 30 CZ S C 2 STRA ZNICA

TROSKA PODYKTOWANA WDZI CZNO SCI Pewna siostra ma do rodzic ow cztery godziny drogi samochodem. Opiekuje się nimi razem z tr ojk rodze nstwa. Rodzice są juz starzy, a jedno z nich cierpi na chorobę Alzheimera. Chrze scijanka ta opowiada: Zdumiewa mnie m dro s c sł ow Jezusa: Nigdy się zatem nie zamartwiajcie o następny dzie n, gdyz następny dzie n będzie miał własne zmartwienia. Kazdy dzie n ma dosy c własnego zła. Nie jesteśmy w stanie powstrzyma c choroby. Powinni smy więc kazdego dnia robi c, co w naszej mocy, by mama i tato czuli się jak najbezpieczniej. Tak wiele dla nas zrobili i jestem wdzięczna, że teraz ja mogę się o nich troszczy c. Jehowie z pewno sci bardzo się podoba taka postawa (Mat. 6:34; Ps. 68:19). by troszczy c się o krewnego w domu. Jedyną opcją moze się wtedy okaza c dom opieki. Pewna chrze scijanka odwiedzała swą mamę w takim o srodku niemal codziennie. Tak opowiada o swojej rodzinie: Po prostu nie byli smy w stanie zapewni c mamusi całodobowej opieki, kt orej potrzebowała. Niełatwo było 15 MARCA 2014 CZ S C 2 31

zdecydowa c się na dom starc ow. Bardzo, ale to bardzo ci zko to przezyli smy. Było to jednak najlepsze rozwiązanie na ostatnie miesiące jej życia i na to przystała. 18 Kwestie odpowiedzialno sci za troskę o starzejących się rodzic ow bywają skomplikowane i wyczerpujące emocjonalnie. Nie ma tu zestawu idealnych rozwi za n. Warto jednak planowa c, mądrze wsp ołpracowa c, du zo rozmawia c i przede wszystkim szczerze się modli c wtedy uda się spełni c obowiązek szanowania swoich bliskich. Dzięki temu będziesz miał satysfakcję, że otoczeni są wła sciw opieką i po- święcana jest im nalezyta uwaga (odczytaj 1 Koryntian 13:4-8). Co wazniejsze, mozesz się ufnie spodziewa c, że Jehowa pobłogosławi cię spokojem umysłu spokojem, kt orym obdarza osoby szanujące swych rodzic ow (Filip. 4:7). 18. Czego mogą się ufnie spodziewa c osoby opiekujące się sędziwymi rodzicami? 32 STRA ZNICA Wejd z na www.jw.org lub zeskanuj kod5 wlp14 03/15-P-2 131121