Analiza efektywności i skuteczności szkoleń realizowanych przez Powiatowy Urząd Pracy w Lesznie w 2013 roku Powiatowy Urząd Pracy w Lesznie styczeń 2014
Powiatowy Urząd Pracy w Lesznie zgodnie z 83 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 września 2010 roku (Dz. U. nr 177 poz. 1193) w sprawie standardów i warunków prowadzenia usług rynku pracy na podstawie zgromadzonych danych dokonał analizy skuteczności i efektywności organizacji szkoleń, ustalając w szczególności: 1. Liczbę i osób, które ukończyły szkolenia z wynikiem pozytywnym, w stosunku do rozpoczynających szkolenia; 2. Liczbę i osób przeszkolonych w poszczególnych kategoriach wyróżnionych według kryterium: 2.1. statusu w rozumieniu ustawy, 2.2. płci, 2.3. miejsca zamieszkania, 2.4. wieku, 2.5. poziomu wykształcenia, 2.6. czasu pozostawania bez pracy i przynależności do grupy osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy; 3. Liczbę i osób zatrudnionych w trakcie szkolenia oraz w okresie 3 miesięcy po jego ukończeniu; 4. Koszt ponownego zatrudnienia osób przeszkolonych, liczonego jako stosunek poniesionych kosztów szkoleń do liczby osób zatrudnionych w okresie do 3 miesięcy po ukończeniu szkolenia; 5. Przeciętny koszt szkolenia; 6. Liczbę i osób, które zdały egzamin, uzyskały licencję, ukończyły szkolenie finansowane z pożyczki szkoleniowej lub ukończyły studia podyplomowe, w stosunku do osób, które otrzymały wsparcie w tej formie; 7. Liczbę i osób zatrudnionych w trakcie lub w okresie 3 miesięcy po zdaniu egzaminu, uzyskaniu licencji, ukończeniu szkolenia finansowanego z pożyczki szkoleniowej oraz po ukończeniu studiów podyplomowych. 2
1. Liczba i osób, które ukończyły szkolenia z wynikiem pozytywnym, w stosunku do rozpoczynających szkolenia W 2013 roku do odbycia szkoleń skierowanych zostało łącznie 417 uczestników (w tym 167 kobiet). Spośród nich 414 posiadało status osoby bezrobotnej, a 4 poszukujących pracy. W omawianym okresie kursy z wynikiem pozytywnym ukończyło 408 uczestników (w tym 162 kobiety). Tabela 1. Liczba i osób, które ukończyły szkolenia z wynikiem pozytywnym, w stosunku do rozpoczynających szkolenia uczestnicy szkoleń płeć liczba liczba (obliczany w stosunku do ogółu uczestników szkoleń - 417) 1. mężczyźni 250 59,95% 246 60,29% 2. kobiety 167 40,05% 162 39,71% RAZEM 417 100% 408 100% 3
2. Liczba i osób przeszkolonych w poszczególnych kategoriach wyróżnionych według kryterium: statusu w rozumieniu ustawy, płci, miejsca zamieszkania, wieku, poziomu wykształcenia i przynależności do grupy osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy Tabela 2.1. Liczba i osób, które ukończyły szkolenia w 2013 r. według kryterium statusu w rozumieniu ustawy status 1. bezrobotni 405 99,26% 2. poszukujący pracy 3 0,74% RAZEM 408 100% Tabela 2.2. Liczba i osób, które ukończyły szkolenia w 2013 r. według kryterium płci płeć 1. mężczyźni 246 60,29 2. kobiety 162 39,71 RAZEM 408 100% Tabela 2.3. Liczba i osób, które ukończyły szkolenia w 2013 r. według kryterium miejsca zamieszkania miejsce zamieszkania 1. miasto Leszno 249 61,03% 2. powiat leszczyński 159 38,97% RAZEM 408 100% 4
Tabela 2.4. Liczba i osób, które ukończyły szkolenia w 2013 r. według kryterium wieku wiek (w latach) 1. 18-24 77 18,87% 2. 25-34 117 28,68% 3. 35-44 63 15,44% 4. 45 i więcej 151 37,01% RAZEM 408 100% Tabela 2.5. Liczba i osób, które ukończyły szkolenia według kryterium poziomu wykształcenia wykształcenie 1. wyższe 89 21,81% 2. policealne i średnie zawodowe 111 27,21% 3. średnie ogólnokształcące 52 12,75% 4. zasadnicze zawodowe 108 26,47% 5. gimnazjalne i poniżej 48 11,76% RAZEM 408 100% 5
Tabela 2.6. Liczba i osób, które ukończyły szkolenia w 2013 r. według kryterium czasu pozostawania bez pracy i przynależności do grupy osób bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy kategoria bezrobotnych (obliczany w stosunku do ogólnej liczby osób, które ukończyły szkolenie 408) 1. do 25 r. ż. 86 21,08 2. długotrwale 128 31,37 3. kobiety, które po urodzeniu dziecka nie podjęły zatrudnienia 25 6,13 4. powyżej 50 r. ż. 131 32,11 5. bez kwalifikacji zawodowych 30 7,35 6. bez doświadczenia zawodowego 49 12,01 7. bez wykształcenie średniego 153 37,5 8. samotnie wychowujący dziecko 17 4,17 9. po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia 5 1,23 10. niepełnosprawni 33 8,09 11. po zakończeniu realizacji kontraktu socjalnego 0 0 RAZEM 657 1 2 1 nie sumuje się do 408, gdyż każda z osób kończących szkolenie mogła należeć do więcej niż jednej kategorii bezrobotnych w szczególnej sytuacji na rynku pracy 2 nie sumuje się do 100% (j. w.) 6
W roku 2013 r. absolwentami szkoleń były głównie osoby bezrobotne. Udział poszukujących pracy kształtował się na poziomie bliskim 1%. Wśród wszystkich osób przeszkolonych większą grupę stanowili mężczyźni ich udział w ogólnej liczbie osób kończących szkolenie wynosił 60,3 %. Analizując liczbę uczestników, którzy ukończyli szkolenia ze względu na miejsce zamieszkania, można zauważyć, iż absolwentów z terenu miasta Leszna było o 22,1% więcej, aniżeli z powiatu leszczyńskiego. Najliczniejszą grupę przeszkolonych tworzyły osoby powyżej 45 roku życia. Wśród absolwentów szkoleń wyszczególnionych według kryterium poziomu wykształcenia, największą grupę stanowiły osoby, które ukończyły szkoły policealne i średnie zawodowe. Najmniej przeszkolonych legitymowało się wykształceniem gimnazjalnym i poniżej, a także średnim ogólnokształcącym, co jest szczególnie problematyczne ze względu na fakt, iż to właśnie ci klienci urzędu pracy nie posiadają uprawnień do wykonywania jakiegokolwiek zawodu. Spośród wszystkich bezrobotnych z grupy szczególnego ryzyka na rynku pracy, którzy ukończyli szkolenia z wynikiem pozytywnym, najwięcej było osób bez wykształcenia średniego. Ich udział w ogóle absolwentów szkoleń wynosił 37,5%. Najmniejszy przeszkolonych niespełna 2% - stanowiły osoby bezrobotne, które po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia. 7
3. Liczba i osób zatrudnionych w trakcie szkolenia oraz w okresie 3 miesięcy po ukończeniu szkolenia. Tabela 3. Liczba i osób zatrudnionych w trakcie szkolenia oraz w okresie 3 miesięcy po ukończeniu szkolenia (stan na dzień 31.12.2013 r.) zatrudnienie (obliczany w stosunku do ogólnej liczby osób, które ukończyły szkolenie 408) 1. w trakcie szkolenia 3 0,74 2. do 3 miesięcy po ukończeniu szkolenia 241 59,07 RAZEM 244 59,81 Z łącznej grupy 408 przeszkolonych w 2013 roku, pracę zarobkową lub działalność gospodarczą w trakcie lub do 3 miesięcy po ukończeniu kursu podjęły 244 osoby. Daje to efektywność na poziomie blisko 60%. Wynik w dużej mierze uwarunkowany jest faktem realizacji kursów przede wszystkim w formach grupowych. Z jednej strony pozwala to na zwiększenie dostępności do szkoleń, którymi klienci urzędu wyrażają zainteresowanie najczęściej. Z drugiej jednak strony - ich absolwentom uzyskanie zatrudnienia zajmuje przeważnie więcej czasu, niż uczestnikom, kończącym kursy indywidualne. Osoby wnioskujące samodzielnie o szkolenie po jego ukończeniu mają zagwarantowane zatrudnienie lub planują otwarcie działalności o profilu, odpowiadającym jego tematyce. 8
4. Koszt ponownego zatrudnienia osób bezrobotnych Koszt ponownego zatrudnienia osób przeszkolonych liczony jest jako stosunek poniesionych kosztów szkoleń do liczby osób zatrudnionych w okresie do 3 miesięcy po ukończeniu tej formy aktywizacji. W 2013 roku koszt szkoleń realizowanych przez Powiatowy Urząd Pracy w Lesznie wyniósł łącznie 698 900,73 zł 3. W okresie sprawozdawczym w trakcie lub po ukończeniu kursów zatrudnienie uzyskało 244 absolwentów 4. Koszt ponownego zatrudnienia osób przeszkolonych wyniósł średnio 2 864,35 zł. 5. Przeciętny koszt szkolenia Przy uwzględnieniu całości kosztów poniesionych na realizację szkoleń w 2013 r. można przyjąć, iż przeciętny koszt kursu jednej skierowanej osoby wyniósł 1 676,02 zł. W blisko połowie przypadków szkolenia trwały od 31 do 80 godzin. Najrzadziej zaś odbywały się kursy długoczasowe, których program zakładał realizację ponad 300 godzin. Szczegółowe dane zawarte zostały w tabeli poniżej. 3 Łączny koszt szkoleń w 2013 r. jest sumą wydatków w ramach: źródło finansowania/ współfinansowania przeznaczenie środków (program) koszt (w zł) Algorytm 269 926,79 Środki z Funduszu Pracy Środki z Funduszu Pracy - EFS Program Specjalny skierowany do osób bezrobotnych powyżej 50 r. ż. pn. "Perspektywa zmiany" 24 425,38 Program skierowany do osób bezrobotnych w szczególnej sytuacji na rynku pracy (art.49) pn. "Bądź aktywny" 39 036,88 zobowiązania z 2012 r. 8 249,42 "Aktywność - kluczem do sukcesu" 216 700,39 "ABC przedsiębiorczości" 140 080,18 4 zobowiązania z 2012 r. 481,69 RAZEM 698 900,73 Uwzględnieni zostali wyłącznie, którzy podjęli pracę w trakcie lub do 3 miesięcy po ukończeniu szkolenia, według stanu na dzień 31.12.2013 r. (na podstawie załącznika 4 do sprawozdania MPiPS). Z analiz prowadzonych przez specjalistów ds. rozwoju zawodowego wynika, iż liczba zatrudnionych wzrasta wraz z wydłużeniem okresu po ukończeniu kursów. 9
Tabela 4.1. Liczba i czas trwania szkoleń realizowanych w 2013 r. czas trwania szkolenia (w godzinach) liczba zakończonych szkoleń 1. < 30 17 8,67% 2. 31-80 115 58,67% 3. 81-150 32 16,33% 4. 151-300 26 13,27% 5. > 300 6 3,06% RAZEM 196 100% 6. Liczba i osób, które zdały sfinansowany egzamin lub uzyskały sfinansowaną licencję, ukończyły szkolenie sfinansowane z pożyczki szkoleniowej, ukończyły dofinansowane studia podyplomowe w stosunku do osób, które otrzymały wsparcie w tej formie Tabela 5. Liczba osób, którym sfinansowano koszty egzaminu lub uzyskania licencji, udzielono pożyczki szkoleniowej lub dofinansowano studia podyplomowe oraz zdawalność w poszczególnych formach w 2013 roku forma aktywizacji liczba osób, którym udzielono wsparcia absolwenci form wsparcia 1. sfinansowanie kosztu egzaminów lub licencji 19 19 5 100% 2. pożyczka szkoleniowa - - - 3. dofinansowanie studiów podyplomowych - - - RAZEM 19 19 100% 5 dane na podstawie wyliczeń własnych PUP 10
7. Liczba i osób zatrudnionych w trakcie lub w okresie 3 miesięcy po zdaniu egzaminu, uzyskaniu licencji, ukończeniu szkolenia finansowanego z pożyczki szkoleniowej oraz po ukończeniu studiów podyplomowych Tabela 6. Liczba i osób zatrudnionych w trakcie lub w okresie 3 miesięcy po zakończeniu określonej formy aktywizacji w 2013 r. forma aktywizacji liczba osób, które ukończyły formę aktywizacji z wynikiem pozytywnym osoby, które podjęły zatrudnienie w trakcie lub do 3 miesięcy po zakończeniu formy aktywizacji 1. sfinansowanie kosztu egzaminów lub licencji 19 2 10,53% 2. pożyczka szkoleniowa - - - 3. dofinansowanie studiów podyplomowych - - - RAZEM 19 2 10,53% 11
PODSUMOWANIE Oferta szkoleń podyktowana była specyfiką lokalnego rynku pracy, na terenie którego działa Powiatowy Urząd Pracy w Lesznie. Kierunki określone zostały w odpowiedzi na potrzeby osób zarejestrowanych oraz oczekiwane przez pracodawców kwalifikacje i umiejętności kandydatów do pracy. Podstawowymi metodami pozyskiwania informacji, poza bezpośrednimi sugestiami wskazanych grup, była analiza kart zgłoszeniowych na szkolenia oraz ofert pracy realizowanych przez PUP, jak również ogłoszeń najczęściej pojawiających się na portalach internetowych i w lokalnej prasie. Dodatkowo, dla tutejszego urzędu, źródło informacji przydatnych w określaniu potrzeb szkoleniowych stanowiły sugestie pracowników powiatowego urzędu pracy: doradców zawodowych, pośredników pracy i liderów klubu pracy. W okresie sprawozdawczym Powiatowy Urząd Pracy w Lesznie realizował szkolenia w oparciu o plan szkoleń grupowych na rok 2013 oraz w trybie indywidualnym - na wniosek osób uprawnionych głównie pod potrzeby pracodawców. Tabele poniżej zawierają zestawienie wszystkich kierunków szkoleń, które odbywały się w okresie sprawozdawczym. Tabela 7.1. Kierunki szkoleń indywidualnych realizowanych w 2013 r. z uwzględnieniem liczby uczestników i absolwentów (według stanu na dzień 31.12.2013 r.) Nazwa szkolenia Liczba osób skierowanych absolwentów szkolenia 1. Podstawy obsługi komputera 12 12 2. Prawo jazdy kat. C 11 11 3. Spawanie 7 7 4. Operator wózka jezdniowego 7 7 5. Kwalifikacja wstępna przyspieszona 6 6 6. Dekorator ozdób choinkowych 6 5 7. Wykrawacz - rozbieracz mięsa 4 4 8. Monter rusztowań budowlanych 4 4 12
9. Pilarz - drwal 3 3 10. Prawo jazdy kat. C + E 3 3 11. Prawo jazdy kat. D 3 2 12. Kurs SEP do 1 kv 3 3 13. Samodzielny księgowy 2 2 14. Kosmetyka upiększająca 2 2 15. Technologie światłowodowe 1 1 16. Transport drogowy taksówką 1 1 17. Kwalifikacja wstępna 1 1 18. Kurs groomerski 1 1 19. Kurs języka niemieckiego 1 1 20. Behawiorysta zwierzęcy 1 1 21. Certyfikat bezpieczeństwa VCA 1 1 22. Agent ochrony II stopnia 1 1 23. Szkolenie podstawowe strażak 1 1 24. Operator koparki 1 1 25. Specjalistyczne szkolenie obsługi sprzętu i oprogramowania komputerowego dla osoby 2 2 niepełnosprawnej wzrokowo 26. Pracownik stolarni 1 1 27. Instruktor nauki jazdy 1 1 28. Grafik komputerowy 1 1 29. Palacz kotłów C.O. 1 1 30. Operator koparko - ładowarki 1 1 31. Podstawy sitodruku 1 1 32. Szkolenie okresowe 1 1 33. Kurs fryzjerski 1 1 34. Obsługa kasy fiskalnej 1 1 35. Sprzedawca z obsługą kasy fiskalnej 1 1 36. Prawo jazdy kat. B + E 1 1 37. Program Auto Cad 1 1 38. Makijaż z elementami wizażu 1 1 39. Kurs dla kierowców pojazdów 1 1 uprzywilejowanych RAZEM 99 96 Okazuje się, iż szkolenia indywidualne, wskazywane samodzielnie przez osoby zarejestrowane, cieszyły się dużym zainteresowaniem. Ich szeroki zakres tematyczny stanowi odzwierciedlenie popytu na zróżnicowane kwalifikacje 13
i umiejętności na rynku pracy. Z jednej strony jest on kształtowany przez wymagania pracodawców, z drugiej zaś potrzeby bezrobotnych, w szczególności zamierzających podjąć własną działalność gospodarczą. Tabela 7.2. Kierunki szkoleń grupowych realizowanych w 2013 r. z uwzględnieniem liczby uczestników i absolwentów (według stanu na dzień 31.12.2013 r.) nazwa szkolenia liczba osób skierowanych absolwentów szkolenia 1. ABC przedsiębiorczości prowadzenie 150 150 działalności gospodarczej 2. Warsztaty aktywnego poszukiwania pracy 30 26 3. Księgowość z elementami kadrowo płacowymi 29 29 4. Pracownik magazynowy 22 20 5. Szkolenie okresowe 16 16 6. Sprzedawca z obsługa kasy fiskalnej oraz podstawy obsługi komputera z zastosowaniem 12 12 programów do fakturowania 7. Profesjonalne sprzątanie 10 10 8. Operator wózka jezdniowego 10 10 9. Operator koparko ładowarki 9 9 10. Opiekun osób zależnych 8 8 11. Spawanie 8 8 12. Szwacz 7 7 13. Pracownik gospodarczy z SEP 7 7 RAZEM 318 312 Wszystkie szkolenia kończyły się egzaminem wewnętrznym, potwierdzającym nabyte przez absolwentów kwalifikacje, uprawnienia i umiejętności. Dodatkowo część z nich wymagała przeprowadzenia egzaminu zewnętrznego, przed komisją powołaną przez organizatora kursu w oparciu o przepisy zewnętrzne (np. szkolenie operatorów koparko ładowarki). Analizy prowadzone przez specjalistów ds. rozwoju zawodowego ukazują, że największa efektywność, dotyczy szkoleń indywidualnych, realizowanych pod konkretne potrzeby pracodawców. Należy jednak podkreślić, iż brała w nich 14
udział ponad 3-krotnie mniejsza liczba uczestników niż w szkoleniach grupowych, stąd też podjęcia pracy dotyczą mniejszego odsetka ogółu przeszkolonych osób. Wyjątek stanowi oczywiście kurs ABC przedsiębiorczości prowadzenie działalności gospodarczej, który realizowany był w formie grupowej, ale po jego ukończeniu również wszystkie osoby podjęły zatrudnienie (samozatrudnienie), otwierając własne firmy. Znacznie ciekawszych wniosków dostarcza zatem analiza podjęć pracy wśród osób biorących udział w szkoleniach grupowych. Wysoka efektywność uzyskiwana przy takich kursach, może świadczyć o dużym zapotrzebowaniu pracodawców na pracowników posiadających określone kwalifikacje. Okazuje się, że najszybciej na rynek pracy powracały osoby, które uzupełniały kwalifikacje w ramach kursów: pracownik magazynowy oraz opiekun osób zależnych. Szansę na znalezienie zatrudnienia zwiększało także ukończenie szkolenia Księgowość z elementami kadrowo płacowymi. Interesująco przedstawia się także wynik uzyskany po realizacji Warsztatów aktywnego poszukiwania pracy, gdzie spośród 26 osób, które ukończyło kurs aż 14 powróciło na rynek pracy. Osoby, które podjęły zatrudnienie stanowiły blisko 54% ogółu bezrobotnych, którzy ukończyli szkolenie. Taki wynik napawa optymizmem, gdyż ukazuje, iż w przypadku części osób nie jest konieczne przekwalifikowanie zawodowe, ale wzbudzenie motywacji, rozwijanie aktywności i samodzielności oraz poszerzenie wiedzy na temat sposobów poszukiwania pracy, odpowiedniego zaprezentowania się na rozmowie kwalifikacyjnej, a także przygotowania profesjonalnych dokumentów aplikacyjnych. Szczególną rolę w tym zakresie odgrywają liderzy Klubu Pracy, których profesjonalizm przekłada się na skuteczność prowadzonych przez nich zajęć. 15